6 STUDIA MIEJSKIE. Procesy suburbanizacji w wybranych miastach Polski. pod redakcj¹ Janusza S³odczyka i Sabiny Kauf

Transkrypt

1 6 STUDIA MIEJSKIE Procesy suburbanizacji w wybranych miastach Polski pod redakcj¹ Janusza S³odczyka i Sabiny Kauf WYDAWNICTWO UNIWERSYTETU OPOLSKIEGO Opole 2012

2 Redaktor Naczelny Janusz Słodczyk REDAKTOR TEMATYCZNY Sabina Kauf RADA NAUKOWA Wanda Maria Gaczek (Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu) Adam Jelonek Sylwia Kaczmarek (Uniwersytet Łódzki) Andrzej Klasik (Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach) Stanisław Korenik (Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu) Barbara Lubicz-Miszewska (Uniwersytet Wrocławski) Tadeusz Markowski (Uniwersytet Łódzki) Jerzy Parysek (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu) Andrzej Rączaszek (Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach) Klaus Schöler (Uniwersytet w Poczdamie) Alicja Szajnowska-Wysocka (Uniwersytet Śląski w Katowicach) Jacek Szlachta (Szkoła Główna Handlowa w Warszawie) Daniela Szymańska (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu) Grzegorz Węcławowicz (Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk) Andrzej Zborowski (Uniwersytet Jagielloński w Krakowie) Tadeusz Zipser (Politechnika Wrocławska) Sekretarz redakcji Edyta Szafranek eszafranek@uni.opole.pl ADRES REDAKCJI Katedra Geografii Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Wydział Ekonomiczny Uniwersytet Opolski ul. Ozimska 46 a Opole Deklaracja o wersji pierwotnej Redakcja deklaruje, że wersją pierwotną (referencyjną) czasopisma jest wersja papierowa.

3 Spis treści Wprowadzenie (Sabina Kauf ) Anna Bruska, Logistyka jako komponent smart city Sabina Kauf, Logistyka miasta a technologie smart Ewa Ciepaj, Determinanty i obszary implementacji rozwiązań telematycznych w ramach inteligentnych systemów transportowych w miastach Maja Kiba-Janiak, Wybrane rozwiązania w logistyce miejskiej na rzecz poprawy jakości życia mieszkańców Joost PLATJE, Monika PARADOWSKA, Wybrane aspekty wdrażania rozwiązań transportowo-logistycznych na rzecz zrównoważonego rozwoju polskich miast Krzysztof Witkowski, Rozwiązania smart w logistyce miejskiej w aspekcie rozwoju zrównoważonego Jacek Szołtysek, Sebastian Twaróg, Problematyka hałasu we współczesnych miastach Michał Deja, Dominik Matusek, Systemy PRT jako szansa na radykalną poprawę transportu w mieście Paweł Drynda, System bezobsługowych wypożyczalni rowerów a zrównoważony transport. Przykład projektu: Opole na rower Sara Kot, Z działalności Studenckiego Koła Naukowego Logistyki LogPoint

4 Contents Introduction (Sabina Kauf ) Anna Bruska, Logistics as a constituent of smart city Sabina Kauf, City logistics and smart technology Ewa Ciepaj, Determinant factors and fields of application telematics solutions within intelligent transport systems in cities Maja Kiba-Janiak, Selected solutions for city logistics to improve quality of life Joost PLATJE, Monika PARADOWSKA, Chosen aspects of implementation of transport and logistics solutions for sustainable development in polish cities Krzysztof Witkowski, Smart solutions in city logistics in the aspect of sustainable development Jacek Szołtysek, Sebastian Twaróg, Noise problems in modern cities.. 75 Michał Deja, Dominik MATUSEK, PRT systems as a chance for radical improvement transportation in the city Paweł Drynda, Influence of bike-share system for sustainable transport on the example of the Opole on bikes Sara KOT, From the activity of the Student Scientific Circle of Logistics LogPoint

5 Anna Bruska Logistics as a constituent of smart city ABSTRACT: The article takes the issue of the implications of the smart city concept to city logistics system. The formula of the city of the future: Smart City, modify city logistics tasks realization that s why the considerations are taken to indicate the main areas of that change. The article ends with an attempt to reflect critically on the concept of smart city and identify various consequences of its wider implementation. KEY WORDS: smart city, logistics, urbanisation, ICT Logistyka jako komponent smart city Abstrakt: Artykuł podejmuje kwestię implikacji koncepcji smart city dla systemu logistycznego miasta. W formule miasta przyszłości, czyli smart city, modyfikacji ulega sposób realizacji zadań logistyki miejskiej, a wskazanie głównych obszarów zmian jest przedmiotem podjętych rozważań. Artykuł kończy próba krytycznej refleksji nad koncepcją smart city i zarysowania różnorodnych konsekwencji jej szerszego wdrażania. SŁOWA KLUCZOWE: smart city, logistyka, urbanizacja, ICT Sabina Kauf City logistics and smart technology ABSTRACT: Concentration of population in the cities and progressing economic development are among the root causes of increase in congestion and environmental pollution. The panacea for pathology of the traffic in the city seems to be logistics together with the smart technologies. In this article there are presented the possibilities of urban logistics as well as good practices in the smart area. KEY WORDS: city logistics, management of communication mobility Logistyka miasta a technologie smart Abstrakt: Koncentracja ludności w miastach oraz postępujący rozwój gospodarczy należą do podstawowych przyczyn wzrostu kongestii i zanieczyszczenia środowiska. Panaceum na patologię ruchu w mieście wydaje się być logistyka, a wraz z nią technologie smart. W artykule przedstawione są możliwości logistyki miejskiej, a także dobre praktyki w obszarze smart. SŁOWA KLUCZOWE: logistyka miejska, mobilność, zarządzanie ruchliwością komunikacyjną

6 Ewa Ciepaj Determinant factors and fields of application telematics solutions within intelligent transport systems in cities ABSTRACT: The article brings up a question about application of logistics concept to flow management of people and goods within the urban area. The question appears as a city can be considered in the context of logistics systems, in which system approach and process orientation can be applied. In the article the author indicates determinants of implementation of intelligent transport system in the city. There are also presented aims and assumptions of ITS as well as benefits. Moreover, an attempt have been made to identify potential fields of urban transport system where telematics solutions can bring measurable benefits in terms of economics, environment or safety. KEY WORDS: telematics, logistics system, flow-orientation, congestion Determinanty i obszary implementacji rozwiązań telematycznych w ramach inteligentnych systemów transportowych w miastach Abstrakt: Przedmiotem rozważań podjętych w artykule są przesłanki i uwarunkowania wdrażania inteligentnych systemów transportowych (ITS) w miastach. W pracy zaprezentowano założenia i cele ITS oraz wskazano na korzyści, jakie można osiągnąć poprzez implementację rozwiązań z zakresu telematyki w miejskich systemach transportowych. Ponadto wskazano na problemy współczesnych miast, których alternatywnym rozwiązaniem może być implementacja ITS. Podjęto także próbę identyfikacji potencjalnych obszarów, w których zasadne jest wdrażanie rozwiązań telematycznych zintegrowanych w ramach ITS oraz zaprezentowano ich konkretne przykłady. Słowa kluczowe: telematyka, system logistyczny, orientacja przepływowa, kongestia Maja Kiba-Janiak Selected solutions for city logistics to improve quality of life ABSTRACT: The purpose of this paper is to present some solutions in the area of city logistics, which could improve the quality of life. The task of city is to find solutions that will significantly improve comfort and efficiency of people s movement within the city. Implementation of city logistics solutions should be preceded by analyses stakeholders opinions and needs. The paper presents residents opinions about selected aspects of city logistics based on conducted surveys. KEY WORDS: city logistics, quality of life, intelligent city logistics solutions Wybrane rozwiązania w logistyce miejskiej na rzecz poprawy jakości życia mieszkańców STRESZCZENIE: Celem niniejszej pracy jest przedstawienie wybranych rozwiązań w obszarze logistyki miejskiej mogących podnieść jakość życia mieszkańców. Zadaniem logistyki miejskiej jest znalezienie takich

7 rozwiązań, które w znacznym stopniu poprawią komfort oraz sprawność przemieszczania ludzi w obrębie miasta. Implementacja rozwiązań w obszarze logistyki miejskiej powinna być poprzedzona badaniami opinii i potrzeb wszystkich interesariuszy. W pracy zaprezentowano opinie mieszkańców na temat wybranych aspektów logistyki miejskiej, uzyskane na podstawie badań ankietowych. SŁOWA KLUCZOWE: logistyka miejska, jakość życia, inteligentne rozwiązania w logistyce miejskiej Joost PLATJE, Monika PARADOWSKA Chosen aspects of implementation of transport and logistics solutions for sustainable development in polish cities ABSTRACT: Ineffective and unsustainable transport systems are one of the most serious functional problems of polish cities. The implementation of sustainable transport and logistics solutions should contribute to the reduction of negative externalities of transport, but also to the achievement of many other benefits in economic, social and environmental spheres. This paper discusses the issues of implementation of such solutions in the context of sustainable transport and logistics development as well as it presents some examples of results for sustainable development in its three core dimensions. KEY WORDS: sustainable transport and logistics, logistic centres, ITS, urban transport Wybrane aspekty wdrażania rozwiązań transportowo-logistycznych na rzecz zrównoważonego rozwoju polskich miast Abstrakt: Niewydajne i cechujące się brakiem zrównoważenia systemy transportowe stanowią obecnie jeden z najpoważniejszych problemów funkcjonalnych polskich miast. Implementacja rozwiązań z zakresu transportu i logistyki powinna przyczynić się do ograniczenia negatywnych efektów zewnętrznych generowanych przez transport, a także do osiągnięcia licznych innych korzyści w sferze gospodarczej, społecznej i środowiskowej. Niniejszy artykuł przybliża problematykę wdrażania takich właśnie rozwiązań, istotnych z punktu widzenia uwarunkowań zrównoważonego rozwoju transportu i logistyki oraz przedstawia przykłady skutków, jakie niektóre z owych rozwiązań mogą mieć dla zrównoważonego rozwoju w jego trzech podstawowych wymiarach. SŁOWA KLUCZOWE: zrównoważony transport, centra logistyczne, ITS, transport miejski Krzysztof Witkowski Smart solutions in city logistics in the aspect of sustainable development Abstract: The aim of the paper is to present some smart solutions which could be recognised as innovative solutions in both areas: technology and organisation. The above mentioned solution could be implemented by logistics, especially city logistics. However, there are two different topics with different meanings: sustainable development and the innovations the concept of sustainability and innovation have important characteristic in common. Both terms represent concepts that are often poorly defined but they have positive connotations

8 in most cases. The innovations and sustainable development are used as actual or supposed problem solvers in crises where a possible, immediate course of action is not discernible. Key words: city logistics, sustainable development, smart Rozwiązania smart w logistyce miejskiej w aspekcie rozwoju zrównoważonego Abstrakt: Celem artykułu jest przedstawienie rozwiązań typu smart, czyli innowacyjnych wdrożeń w zakresie technologii i organizacji, dostarczanych do naszego codziennego życia za pośrednictwem logistyki, w szczególności logistyki miejskiej. W artykule ukazano wpływ tych rozwiązań na zrównoważony rozwój. Mimo że innowacyjność i zrównoważony rozwój to pojęcia różne, ich znaczenie dla gospodarki, nauki, postępu jest ogromne. Stają się one coraz lepiej zdefiniowane i opisane w literaturze. Posiadają pozytywne konotacje z wieloma dziedzinami nauki i gospodarki. Postrzegane są również jako środki rozwiązywania problemów i stanów kryzysowych. Słowa kluczowe: logistyka miejska, zrównoważony rozwój, smart Jacek Szołtysek, Sebastian Twaróg Noise problems in modern cities ABSTRACT: The article takes the issues of noise problems in modern cities. The subject of this paper is to indicate pollutants in particular noise pollution its sources, consequences and possibilities of its reduction (programs of the European Union) as the main determinants of of companies and places of residence location choice. Without a doubt, environment free from pollution is a source of city competitive advantage and a higher quality of life for city residents. KEY WORDS: city, noise, sustainable development, city hush Problematyka hałasu we współczesnych miastach Abstrakt: Przedmiotem opracowania jest wskazanie na problematykę zanieczyszczeń we współczesnych miastach, a w szczególności zanieczyszczenia hałasem, jego przyczyny, skutki i możliwości ograniczania (programy Unii Europejskiej) jako główną determinantę wyboru lokalizacji firm czy miejsc zamieszkania. Bez wątpienia wolne od zanieczyszczeń otoczenie może być źródłem przewagi konkurencyjnej i wyższej jakości życia mieszkańców miasta. SŁOWA KLUCZOWE: miasto, hałas, zrównoważony rozwój, city hush Michał Deja, Dominik Matusek PRT systems as a chance for radical improvement transportation in the city ABSTRACT: Analyzing the efficiency of contemporary public transport, one candetermine major or minor problems in almost every city. Cars are used only for a dozen or so minutes every day, and usually by no

9 more than one person. The rest of the time, they require parking spaces, which occupy the difficult to save up city space. An alternative for them is group transport. But contemporary types of public transport, such as buses, streetcars, and the subway do not quite fulfill their functions. These difficulties force engineers to search for newer and more effective solutions, based on individual infrastructure. One of those solutions are the PRT systems. The aim of this paper is to present new types of public transport, such as PRT systems, and comparing their capabilities with other types of public transportation. The first chapters of this paper are dedicated to generally characterize the PRT systems, their features and history. The further part introduces the polish outlook on this specific type of transportation MISTER. The paper ends with an efficiency simulation of MISTER in Opole. KEY WORDS: PRT, urban transport, energy efficient transport, traffic reduction, elevated guideways, computer controlled vehicles, MISTER, throughput analysis Systemy PRT jako szansa na radykalną poprawę transportu w mieście Abstrakt: Poddając analizie efektywność współczesnej komunikacji miejskiej, można określić w prawie każdym mieście większe lub mniejsze problemy. Pojazdy samochodowe użytkowane są tylko przez kilkanaście minut na dobę i zazwyczaj przez nie więcej niż jedną osobę. Przez resztę czasu wymagają miejsc parkingowych, które zajmują tak trudny do wygospodarowania teren w mieście. Alternatywą jest transport grupowy. Jednak współczesne rodzaje komunikacji miejskiej, jakimi są głównie autobusy, tramwaje i metro, nie do końca spełniają swoje funkcje. Trudności te wymuszają na inżynierach szukanie coraz nowszych i bardziej efektywnych rozwiązań, bazujących na indywidualnej infrastrukturze. Takim rozwiązaniem są systemy PRT. Niniejsza praca ma na celu zaprezentowanie nowego rodzaju komunikacji miejskiej, jakim są systemy PRT oraz porównanie ich możliwości z innymi rodzajami miejskiego transportu. Najpierw przedstawiono w niej ogólną charakterystykę systemów PRT, ich cechy i rozwój. W dalszej części omówiono polskie spojrzenie na ten specyficzny typ transportu, czyli projekt MISTER. Pracę kończy symulacja efektywnościowa systemu MISTER dla miasta Opola. SŁOWA KLUCZOWE: PRT, transport miejski, ekologiczny transport, redukcja ruchu ulicznego, pojazdy sterowane komputerowo, MISTER, analiza przepustowości Paweł Drynda Influence of bike-share system for sustainable transport on the example of the Opole on bikes. Abstract: Bike-share system is a system, which provides a cheap access to bicycles on the short sections in the urban space. The first bicycle sharing system was started in 1960 in Amsterdam. Actually in the world work more than 200 bike-shares. The first system in Poland was started in Krakow. A bicycle is one of the foundations of sustainability transport. It has a good influence for economic, social and environmental aspects of sustainability. An implementation of bike-share system is planned in Opole too. Within the project Opole on bikes has been conducted the study about ability of application the system in this city. For this purpose were analyzed both infrastructural and social conditions. Key words: bike, bicycle, bike-share system, bicycle sharing system, sustainability transport, Opole on bike

10 System bezobsługowych wypożyczalni rowerów a zrównoważony transport. Przykład projektu: Opole na rower Abstrakt: System bezobsługowych wypożyczalni rowerów (BWR) polega na zapewnieniu taniego dostępu rowerów do pokonywania krótkich odcinków w przestrzeni miejskiej. Pierwsza bezobsługowa wypożyczalnia rowerów została uruchomiona w 1960 r. w Amsterdamie. Obecnie na świecie funkcjonuje ponad 200 takich wypożyczalni. W Polsce pierwszy system BWR został uruchomiony w Krakowie. Rower uznawany jest za jeden z fundamentów zrównoważonego transportu i przynosi wiele korzyści ekonomicznych, społecznych i środowiskowych. Implementacja systemu BWR planowana jest także w Opolu. W ramach projektu Opole na rower przeprowadzone zostały badania nad możliwościami zastosowania owego systemu w tym mieście. W toku badań przeanalizowano warunki zarówno infrastrukturalne, jak i społeczne. Słowa kluczowe: rower, system wypożyczalni rowerów, zrównoważony transport, Opole na rower Sara Kot From the activity of the Student Scientific Circle of Logistics LogPoint Abstract: The paper presents the history of establishing and the lines of development of the Student Scientific Circle of Logistics LogPoint. Key words: Student Scientific Circle of Logistics LogPoint Z działalności Studenckiego Koła Naukowego Logistyki LogPoint ABSTRAKT: Artykuł ukazuje historię powstania oraz kierunki działania Studenckiego Koła Naukowego Logistyki LogPoint. SŁOWA KLUCZOWE: Studenckie Koło Naukowe LogPoint