Od zera do 80-23,9 s!

Transkrypt

1 Od zera do 80-23,9 s!» 4 M * * '»*».*»»*«<

2 POLSKI TRAKER Sporty motorowe i rynek pojazdów użytkowych to dwa wspólne obszary aktywności MAN-a. $ LEW JEST TYLK,iągnik siodłowy TGX powoli przechodzi do klasyki MAN-a, jeśli przyjąć, źe 10 lat jest wystarczająco długim okresem na dopra cowanie szczegółów konstrukcji produko wanego pojazdu. Trucknology stworzy ła bazę nowej generacji ciężarówek, ale zanim technologia dogoniła nowocze sne idee, MAN przeżył kilka spektakular nych premier. Pierwszym kabinom TGA brakowało funkcjonalnego i estetyczne go wyposażenia, które pojawiło się do piero z wprowadzeniem TGX w 2007 r. Silniki (Euro-3) nie budziły wątpliwości, bo w gruncie rzeczy były to sprawdzo ne jednostki, jednakże recyrkulacja spa lin była w 2000 r. nie tylko czymś nowym w samochodowej wadze ciężkiej, ale tak że długo pozostawała domeną tylko no rymberskiej fabryki. Wszelkie spekulacje ucichły, gdy MAN zaprezentował gamę sil ników Dynamie. To był strzał w dziesiąt kę, jak się okazało z nadejściem Euro-4. Sprawdzony już wtedy układ AGR (z no wym zaworem sterującym) umożliwiał uzyskanie odpowiedniego składu spalin bez dodatku AdBlue, natomiast nowe ma teriały na blok silnika i rozwiązania takie jak m.in. wysoki stopień sprężania, common rail wyśrubowały jego parametry do rekordowych wartości niepobitych do dziś. Lew" nieco spuścił z tonu po zała maniu się rynku, które zbiegło się w czasie z Euro-5. Okazało się, że AGR musi po czekać do Euro-6, natomiast do łask po wraca SCR (wtrysk AdBlue). Rozwiązanie wybrane przez większość europejskich producentów zadziałało na korzyść silni ków MAN-a pierwotnie przygotowanych do pracy ze znacznie bardziej wymaga jącym AGR-em. Prawdziwym rekordzi stą wśród jednostek wykorzystujących AdBlue jest D2868 o mocy maksymalnej 680 KM. W naszym teście MAN-owski siłacz z powodzeniem rywalizował z moc niejszymi konkurentami, nadrabiając braki parametrów charakterystyką pasującą jak ulał do stopniowania skrzyni biegów. Mniejsze jednostki, takie jak D20, z pomocą bezbarwnej cieczy zyskały na mocy maksymalnej, o czym nieraz prze konaliśmy się w naszych testach. To na sunęło myśl, aby poddać TGX próbie pod

3 - Multifunkcyjn sprawne postu kontrolującymi prędkość jazdy częściowym obciążeniem zamiast powielać wykonany już test ( PT" 4/2008). Ciężarówki nie zawsze wykorzystują pełną ładowność, a wtedy zużycie paliwa znacznie spada poniżej tzw. średniej. W naszym teście wykonaliśmy dwie próby na pusto (Kassbohrer z burtami), wykorzystując zmienną aurę: w deszczu i na sucho, a wyniki zestawiliśmy z osiągami TGX ciągnącego 38-tonowy zestaw. Przyjmując, że zużycie paliwa nieco lżejszego, bo 38,1-tonowego zestawu na autostradzie wyniosło 29,6 1/100 km, 3 Ręczna zmiana charakterystyki zawieszenia kabiny. pjpj a 14,5-tonowego 18,6 1/100 km, to na każdą tonę ładunku przypada dodatkowo 0,47 1/100 km. W górach przelicznik urasta do 0,98 I /100 km. Próby rozpędzania także dostarczyły interesujących spostrzeżeń. Nie dziwi dwukrotnie krótszy czas dojścia od 0 do 80 km/h, ale fakt, że brak odpowiedniego docisku osi napędowej (zaledwie 4,21) ograniczał przyspieszenia. Na niskich biegach (mniej więcej do szóstki") kola TGX przenosiły moment obrotowy na granicy poślizgu, mimo że zostały wyposażone w nowiutkie Michelin Savergreen. Wyniki prób rozpędzania nawiązują do wymowy emblematu 1" i podwójnego pasa na czołowej ścianie czerwonej kabiny. Sportowe osiągi to nie tylko kwestia mocy i przyczepności osi napędowej, ale także ciężaru zestawu. Ciągnik siodłowy TGX z kabiną XXL i ok paliwa waży 7350 kg, co niewątpliwie jest wartością rekordowo niską w klasie największych kabin. Niska masa własna jest jednym z osiągnięć Trucknology wykorzystującej np. elementy mocowanie komponentów, takich jak skrzynia biegów, także do przenoszenia obciążeń skrętnych ramy. fe * m rfw^^ww tłoczeniem tylnej ściany. Tu zapomina się o klaustrofobii. Przydałoby się więcej schowków. W parze z Kassbohrerem TGX uzyskuje ładowność 25,51. W testowanym egzemplarzu kodeksowe rezerwy DMC wykorzystano do zamontowania dodatkowego zbiornika paliwa, dzięki któremu jednorazowo można zatankować ok. 910 I. Sporo mieści się do bagażników kabiny, choć spoglądając do jej wnętrza wydaje się, że konstruktorom chodziło głównie o uzyskanie maksimum wolnej przestrzeni i powierzchni przeszklonych, ale także widoczności i niskiej masy własnej. Zmiany wprowadzone w TGX poprawiły funkcjonalność wnętrza i estetykę. Poszerzono

4 WPR Radar ACC umieszczony nieco z boku - ułatwienie przy wyprzedzaniu. El Automatyczne doświetlanie zakrętów, uzupełnia ręcznie załączany reflektor umieszczony w sąsiedztwie prawego koła. ł s LGS czuwa nad niekontrolowanym (bez kierunkowskazu) przekraczaniem linii. W ostrym słońcu może zawodzić, w nocy działa bez zarzutu. Niezależny układ kontroli poziomu paliwa w zbiornikach, to jeden z czynników kształtowania kosztów eksploatacji. MAN Subwoofer - jedyny w swo rodzaju Obciążony i na pusto MAN zużycie paliwa autostrada, Kraków - Katowice ciężar całkowity zuż. paliwa [1/100 km] 38,1 t 29,8 18,7 śr. prędkość [km/h] temp. [ C] 79,0 8 79,5 17 autostrada, Katowice - Kraków.ym w gąszcz' zuż. paliwa [1/100 km] 29,4 śr. prędkość [km/h] 79,0 temp. [ C] średnia na autostradzie [1/100 km] 29,6 18,6 79,0 17,65 zakres regulacji fotela, wprowadzono ręczną zmianę charakterystyki zawieszenia kabiny. Kilka detali, w tym m.in. pocące się" sprężyny gazowe górnych leżanek, mocowanie zasłonek i przesuwnego kufra czeka na swoją kolej. Uktad napędowy, szczególnie automatycznie sterowana skrzynia biegów TipMatic, pod częściowym obciążeniem pracuje z precyzją, raczej niespotykaną pod pełnym obciążeniem. Wygląda na to, że ZF podchodzi do ciężarów ze sporą rezerwą, ale, w przeciwieństwie do innych zrobotyzowanych przekładni, pozwala kierowcy na dużą swobodę w ręcznym doborze biegu. Wzorem dla TipMatika wciąż pozostaje strategia ruszania z miejsca, do perfekcji opanowana próba górska Kraków - Myślenice zuż. paliwa [1/100 km] 54,0 26,0 śr. prędkość [km/h] temp. [ C] 59,0 8 74,4 17 próba górska, Myślenice - Kraków zuż. paliwa [1/100 km] 40,8 22,3 śr. prędkość [km/h] 60,0 76,0 temp. [ C] 16 średnia w górach [1/100 km] 47,4 24,15 przez konkurencję. TipMatic po mistrzowsku z ACC (tempomat wspomagany rada wykorzystuje maksymalne parametry rem), szczególnie gdy kierowca nie ogra silnika D20, jednak duża w tym zasługa nicza się tylko do jazdy gęsiego. Aby samej norymberskiej konstrukcji. Napęd sprawnie wyprzedzić, wystarczy zmienić doskonale nadaje się do współpracy pas ruchu i pozwolić działać napędowi.

5 O I 0) I I 10 Rozpędzanie przez biegi Podczas prób ekstremalnego rozpędzania automatyczny układ napędowy wykorzystywał dwa zestawy przełożeń: lub Zmiany biegów następowały przy prędkościach ok.: zmiana biegu odcinek [m] prędkość jazdy w [km/h] wartość średnia prędkość [km/h] 86,0 87,0 87, czas [s] Błędy szybkościomierza 27,6 32,6 53,3 model ciągnika ciężar [t] rozpędzanie przez biegi TGX ,7 1,3 3,4 6,6 10,2 12,4 16,0 18,9 23,9 TGA ,7 2,4 6,7 11,9 16,0 21,9 30,1 37,9 47,3 TGX ,6 2,4 6,5 11,2 14,8 20,6 26,3 35,1 45,4 TGX ,5 1,9 5,5 9,6 12,9 17,4 22,8 27,3 34,0 Czas wydłużył się ponad dwukrotnie, gdy 440-konny silnik został obciążony ponad 24-tonowym balastem. Wyniki TGX na tle zestawienia wzbudzają respekt. Dziesięciosekundowa różnica do pustego" jest miarą potęgi flagowego napędu MAN-a ciągnącego zestaw cięższy o ponad 241. ptłdkoui) ws u zywam praez i tytko lalom ton [km/h! Prędkość maksymalna uzyskana w czasie badań - ok. 87 [km/h] (rzeczywista). TipMatic stosunkowo szybko zmienia biegi (ok. 1,5 s), ale na wynik w próbie rozpędzania miał także wpływ dość żwawy start. TipMatic zezwala na podkręcenie obrotów przed całkowitym zwolnieniem sprzęgła, dzięki czemu silnik dysponuje momentem obrotowym nadającym zestawowi niemałego przyspieszenia. W przeciętnej eksploatacji sportowe" zwalnianie sprzęgła bywa dyskusyjne. ' rozmiar ogumienia przełożenie biegu przełożenie przekl. gt. przełożenie całkowite moment obrotowy [Nm] prędkość [km/h] rozpędzanie na biegu /70 1,63 2,85 4, ,5 5,5 9,1 315/70 1,63 3,08 5, ,8 16,3 315/70 1,63 2,71 4, ,1 13,2 23,5 315/ ,7 4, ,4 8,2 14,9 14 9,1 s od 50 do 80 km/h - takiego wyniku nie powstydziłby się niejeden samochód osobowy, lżejszy od testowego zestawu o jakieś 131. Elastyczność silnika D20 nie ma sobie równych w klasie 10, 5 I pojemności skokowej. O o TipMatic z oprogramowaniem Profi. przełożenie biegu przełożenie całkowite prędkość [km/h] 12 rozpędzanie na biegu ,7 1,00 3,08 13,4 1, ,3 0,78 2,85 9,1 O 00 o r* I I

6 POLSKI TRAKER MAN TGX Badania wykonano 16 września 2010 r. na odcinku drogi szybkiego ruchu, pomiędzy Stopniem Kościuszko i Węzłem Skawińskim (obwodnica Krakowa). W cza sie badań jezdnia była sucha, a temperatura otoczenia wynosiła ok. +15 C. Przebieg ciągnika km. Masa całkowita w czasie badań - naczepa bez obciążenia, łączna masa zestawu ok. 14,7 t. BEBA hałas [db] poziom hałasu [db] prędkość km/h rozpędzanie hamowanie silnikiem na posto u średnia TGX TGA TGX TGX , ,7 t , ,5 f , ,16 64,16 62,83 Pomiar hałasu wewnątrz kabiny XXL. Poziom hałasu wewnątrz kabiny zmierzono sonometrem Standard ST-8852 (umożliwiającym rejestrację zmian poziomu hałasu ze stałą czasową Fast" /0.125 s/) przy głowie kierowcy. Obciążenie proporcjonalnie wpływa na poziom hałasu, co widać w porówna niu wyników 440". Zestawienie to pokazuje także wysoką kul turę pracy większych silników MAN-a. Na ostatnim biegu 80 km/h angażuje około 1230 obr./min Dariusz Drukała ( Polski Traker") dr Robert Janczur (Politechnika Krakowska)

7 silnik ilość zaworów/cylinder pojemność skokowa średnica/skok system wtrysku paliwa moc/obr. moment obrotowy/obr. skrzynia biegów przełożenia osie i ich zawieszenia przednia tylna przełożenie przekładni głównej ogumienie przód tyl układ hamulcowy hamulec silnikowy hamulec wydechowy zwalniacz hydrodynamiczny rozstaw osi zbiornik paliwa zbiornik AdBlue kabina wyposażenie MAN TGX BLS-EL, dane techniczne D2066LF40, Euro-5, 6-cylindrowy rzędowy, górny watek rozrządu, turbodoładowany, chłodzenie powietrza doładowującego, SCR, OBD 2 10,52 I 120/155 bezpośredni, common rail, EDC 437 KM/1900 obr./min 2100 Nm/ obr./min ZF 12 AS 2131 TD 12-biegowa, automatyczna zmiana biegów MAN TipMatic Profi 1 15, ,33 3 9, ,87 6 4, ,70 9 2, , , ,00 R1 14,68 R2 11,41 VOK-07 sztywna belka resory paraboliczne 1-piórowe, nośność 7,5 t, stabilizator, 2 amortyzatory HY-1305, sztywny most, nośność 13,5 t, resory pneumatyczne, 4 miechy, 2 amortyzatory, stabilizatoro-wahacz, ECAS 2,85 : 1 Michelin Energy Savergreen XFA2 385/55 R 22,5 XD 315/70 R 22,5 MAN BrakeMatic, ABS, hamulce tarczowe EVB klapowy ZF Intarder 3600 mm I XXL z przedłużeniem, zawieszenie pneumatyczne, izolacja NORDIC ESP, ACC, LGS, ASR, Aero-Pakie Bez AGR układ chłodzenia silnika dysponuje poważnymi rezerwami pojemności cieplnej, dlatego intarder może stosunkowo długo utrzymywać maksymalną moc hamowania. MAN jako jedyny stosuje pożyteczny przełącznik pozwalający załączyć pełną moc zwalniacza lub go wyłączyć ACC nieprzerwanie kontroluje dystans od poprzedzającego pojazdu, dzięki czemu silnik oraz zwalniacz mogą reagować z wyprzedzeniem, a przez to zmniejszyć straty paliwa powodowane gwałtownym hamowaniem i przyspieszaniem. Kwestia bezpieczeństwa ruchu drogowego nie wymaga komentarza. Teter, fot. Dariusz Drukata

8 nemottsencyma»b 21 TSO as Knsshnhrer Kassbohrer Maxima XS N Iaczepa skrzyniowa ze stelażem i plandeką wyprodukowana w Turcji. Szczegóły konstrukcji zostały dopracowane pod kątem ułatwienia pracy kierowcy przy załadunku i rozładunku. Ucha do zaczepiania pasów można chwycić przez rękawice robocze, dach przesuwa się lekko, a drabinka wejściowa niczym nie ustępuje prawdziwym schodom. Przydałby się napinacz do opończy. Podwozie trójosiowy układ jezdny SAF Intradisc Plus II - hamulce tarczowe 430 mm mechaniczne podpory naczepy z podporą wyrównawczą 3 pary półbtotników z tworzywa sztucznego z osłonami przeciwbtotnymi na ostatniej osi 2 kliny pod koła z uchwytem dwa kosze na kola zapasowe skrzynka narzędziowa o wymiarach 1500x600x480 mm Podłoga podłoga fugowana na obwodzie płyta podłogowa wykonana ze sklejki grubości 30 mm wytrzymałość 7200 kg/oś wózka Ogumienie ogumienie 7 x 385/65 R 22,5; 160J (producent Goodyear) felgi stalowe, głębokość przetłoczenia 120 mm (ET 120) Nadwozie stalowa rama zewnętrzna z 13 parami zaczepów mocujących ściana przednia wysokości 2000 mm z narożnymi kłonicami stalowymi. Nad profilami aluminiowymi kratownica do wysokości dachu. 4 pary burt bocznych wys. 600 mm z aluminiowych profili drzwi portalowe wysokości 2700 mm 3 pary klonie składanych z kieszeniami na listwy 4 rzędy drewnianych listew po ok. 100 mm wysokości dach odsuwany typu Edscha Lite", przesuwany do przodu Dane techniczne Dopuszczalny ciężar całkowity Długość całkowita Szerokość całkowita Długość powierzchni ładunkowej w świetle Szerokość powierzchni ładunkowej w świetle Wysokość powierzchni ładunkowej w świetle Masa własna w standardowym wyposażeniu Masa własna egzemplarz testowego kg ok mm ok mm ok mm ok mm ok mm ok kg 7140 kg