Ekspozycja Celi Konrada już otwarta

Transkrypt

1 DZIENNIK POLSKI NA LITWIE SOBOTA 30 MAJA PONIEDZIAŁEK 1 CZERWCA 2009 r. Nr. 102 (16149) cena 1,80 Lt Niezwrócona ziemia na celowniku biznesu Prawie wszyscy mieszkańcy Wileńszczyzny wiedzą, jak długim i trudnym procesem jest zwrot znacjonalizowanej przez sowietów ziemi. Dla wielu obijanie progów urzędów rozciąga się nawet na kilkanaście lat. W NUMERZE XII Zjazd Związku Polaków na Litwie Str. 2 Franciszek Stefanowicz żołnierz i uczestnik wojny obronnej 1939 roku Jeszcze niezwrócona prawowitym właścicielom ziemia już jest na celowniku biznesmenów i prawników Ekspozycja Celi Konrada już otwarta W piątek odbyła się uroczysta c e r e m o n i a otwarcia nowozbudowanej Celi Konrada. Nie jest to historyczna Cela Konrada, w której więziony był Adam Mickiewicz i gdzie toczyła się akcja trzeciej części Dziadów, a w okresie międzywojennym odbywały się słynne środy literackie. Tak naprawdę ważne jest jedno, że przychodzimy w to miejsce, do klasztoru Bazylianów, które z pewnością było ziemią Mickiewicza i jego przyjaciół. Przychodzimy zobaczyć ekspozycję, która upamiętnia tamten czas. Mamy możliwość oddać hołd tak ważnym dla nas ludziom, możemy tutaj rozważać o ich życiu, ich przeżyciach. Pomyślmy o tym, co jest naprawdę ważne, a nie o sporach powiedział podczas uroczystego otwarcia Tomasz Merta, Fot. Marian Paluszkiewicz (Dokończenie na str. 13) Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej. Na przeciągu wielu lat specjaliści spierali się o to, gdzie tak naprawdę znajdowała się Cela Konrada. (Dokończenie na str. 3) Str. 5 Przedszkolacy z Kluczyka zaprosili na Święto Rodziny Str.6-7 Krótki przewodnik po kremach Str. 15

2 2 WYDARZENIA XII Zjazd Związku Sobota 30 Maj 2009 Czas wszystko odkryje, czas złym jest powiernikiem. Bilans trzech lat KOMENTARZ M. Achard Dzisiaj (w sobotę, 30 maja) będzie obradował XII zjazd Związku Polaków na Litwie. Największa polska organizacja na Litwie będzie robiła bilans nie tylko trzech lat, które minęły od poprzedniego zjazdu. W tym roku upływa 20 lat od powstania ZPL. Za te 20 lat Związek przeżywał różne okresy. Był okres euforii z możliwości odrodzenia polskiego życia społecznego na Litwie, był również trudny okres prób rozbicia organizacji. Dzisiaj ZPL jest 10-tysięczną prężnie działającą organizacją z mocnymi strukturami w terenie. I o tym wszystkim na pewno będzie mowa podczas obrad zjazdu. Jest jednak jedna kwestia, o której prawie się nie mówi. ZPL pozostał jedyną masową organizacją, jakie powstawały w naszym regionie na przełomie lat Sąjūdis, Fronty Narodowe w innych państwach bałtyckich albo znikły ze sceny politycznej, albo przeistoczyły się w organizacje kanapowe. Dlaczego? Te struktury, zrzeszające wówczas dziesiątki tysięcy ludzi, spełniły swoją funkcję. ZPL, powołany jako ruch na rzecz zachowania polskości na Litwie, jest nadal potrzebny. Robert Mickiewicz Ukazuje się od 1 lipca 1953 roku Birbynių g. 4a, Vilnius, Lietuvos Respublika, tel./fax DZIENNIK NALEŻY DO EUROPEJSKIEGO STOWARZYSZENIA GAZET CODZIENNYCH MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH Dofinansowano ze środków Senatu RP dzięki pomocy Fundacji Pomoc Polakom na Wschodzie Redaktor naczelny Robert Mickiewicz (tel , redaktor@kurierwilenski.lt). Zastępca red. nacz.: Aleksander Borowik (info@kurierwilenski.lt), (tel ) Sekretarz redakcji: Kazimierz Tomkowski (sekret@kurierwilenski.lt) Polaków na Litwie W Wilnie w sobotę 30 maja odbędzie się Zjazd Związku Polaków na Litwie. XII sprawozdawczo-wyborcze gremium przedstawicieli jednej z największych organizacji społecznych na Litwie skupiającej litewskich Polaków wysłucha i oceni sprawozdanie prezesa ZPL. Odbędą się też wybory nowych władz oraz prezesa Związku. Do Zjazdu była wiadoma jedyna kandydatura na to stanowisko obecnego prezesa Michała Mackiewicza. Jak powiedział w wywiadzie Kurierowi prezes Mackiewicz, konferencja miejska prosiła, żeby pozostał on jeszcze na następną kadencję. Mackiewicz nie zdradził jednak, czy będzie na pewno ubiegał się o kolejną, już czwartą kadencję. Powiedział tylko, że będzie się cieszył, jeśli na nowego szefa polskiej organizacji zostanie wysunięty człowiek sprawdzony, doświadczony i kompetentny. Michał Mackiewicz objął stanowisko prezesa ZPL przed 7 laty w okresie wewnętrznych sporów w kierownictwie Związku. Po dwóch latach został ponownie wybrany na prezesa Związku, po Dziennikarze: Helena Gładkowska, Witold Janczys, Stanisław Tarasiewicz (polityka@kurierwilenski.lt), Barbara Chikashua, Ewa Gedris, Edyta Szałkowska Marian Paluszkiewicz fotoreporter Współpracownicy: Danuta Kamilewicz, Jadwiga Podmostko, Alina Sobolewska, Julitta Tryk Sekretariat: (sekret@kurierwilenski.lt, tel ), Alina Wiszniewska następnych dwóch na kolejne 3 lata, gdyż ostatni Zjazd wydłużył kadencję prezesa o rok. XII Zjazd ZPL odbywa się w roku jubileuszowym dla tej organizacji, gdyż w tym roku Związek obchodzi jubileusz 20-lecia organizacji. Związek został powołany w 1989 roku jeszcze w Litwie radzieckiej na bazie Stowarzyszenia Społeczno- łamanie komputerowe, Lucja Stankevičiūtė projektant graficzny, Halina Taukin skład komputerowy, Barbara Mintautienė tłumaczka, Bronisława Michajłowska, Iwona Aleksandrowicz stylkorekta Zbigniew Markowicz promocja (tel ), Jolanta Kulturalnego Polaków na Litwie, które powstało rok wcześniej na fali gorbaczowskiej pieriestrojki. Polacy rozpoczęli zorganizowaną działalność na Litwie rok wcześniej niż litewski ruch niepodległościowy Sąjūdis, który doprowadził kraj do niepodległości. Dziś Związek Polaków liczy około 10 tys. członków, którzy są zorganizowani i działają w 14 oddziałach terenowych i 232 kołach. W zjeździe bierze udział około 580 reprezentantów terenowych oddziałów i kół ZPL. S. T. Pamięć o śp. Ryszardzie Soroko zostanie na zawsze w naszych czynach, w naszych sercach i w pamięci. Odprowadzając w ostatnią drogę, nisko schylamy przed Nim czoło i w modlitwie za Jego Duszę prosimy o przebaczenie naszych niedociągnięć, jakie mogliśmy popełnić. Łączymy się w smutku z Całą Rodziną, Najbliższymi oraz Byłymi Współpracownikami i wyrażamy głębokie współczucie. Centrum Kultury Polskiej na Litwie im St. Moniuszki wraz z 74 zespołami artystycznymi i plastykami Polskimi. Śp. Idalia Żyłowska - absolwentka 5 Gimnazjum w Wilnie i długoletnia nauczycielka Czarnoborskiej Szkoły Średniej, była córką znanego pisarza i literata Józefa Mackiewicza. Za spokój Ich dusz oraz Jej matki Wandy i opiekunek Leonii i Anastazji 31 maja br. o godz. 18 w kościele Św. Rafała w Wilnie zostanie odprawiona Msza święta, na którą serdecznie zapraszamy. Przyjaciele Baniukiewicz reklama (tel , reklama@kurierwilenski.lt), Bożena Manatowa kolportaż-prenumerata (tel , kolport@kurierwilenski.lt). Materiałów niezamówionych redakcja nie zwraca. Zastrzega sobie prawo do skracania i adiustacji tekstów. Za treść ogłoszeń redakcja nie odpowiada. Opinie Czytelników zawarte w ich listach nie zawsze sà zbieżne z opinią redakcji. Redaktor dyżurny: Rajmund Klonowski

3 Ekspozycja Celi Konrada już otwarta (Dokończenie ze str. 1) Ze słów Janusza Odrowąż Pieniążka, dyrektora Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie wynika, że Polacy najbardziej są przywiązani do tej lokalizacji, która powstała wskutek pracy prof. Pigonia i prof. Kłosa. Tam przez lata odbywały się Środy Literackie. Podczas uroczystej ceremonii otwarcia zauważono, że teraźniejszą Celę Konrada (jej ekspozycję) zrealizowano w jednym z prawdopodobnych miejsc, gdzie autentycznie mógłby być więziony Mickiewicz. Mieści się ona w nowym budynku przylegającym do zabudowań klasztoru. Zapewniano również, że o dawnej tezie lokalizacji profesorów, którą przez dziesięciolecia uważano za właściwą Celę, nie zapomni się. Już teraz została ona upamiętniona tablicą. I to się uważa za właściwe rozwiązanie tego problemu. I nikt nie chce, żeby w przyszłości doszło z tego powodu do gorących sporów. Z realizacji ekspozycji w Celi Konrada bardzo się cieszą wszyscy zaangażowani w to przedsięwzięcie. Jej realizację oraz ogromne zaangażowanie zawdzięcza się w szczególności prywatnym inwestorom hotelu Pas Bazilijonus : Wiktorowi Czernyszułowi, Agasiemu Airatitianowi, jak też Podsekretarz Stanu Tomasz Merta w uroczystej przemowie dziękuje gospodarzom hotelu Pas Bazilijonus za uprzejmość i możliwość otwarcia Celi Konrada Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, rządowi litewskiemu, Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie i Muzeum Mieszkaniu Adama Mickiewicza w Wilnie, Instytutowi Polskiemu w Wilnie przy ambasadzie RP w Wilnie. Wśród zebranych byli też tacy, którzy otwarcie starali się wyrazić swój sprzeciw, osoby, dla których pomysł przeniesienia Celi jest sprawą bardzo bolesną. Niektórym zakręciła się łza w oku, ktoś nie wytrzymał i opuścił uroczystą ceremonię. Padły też słowa: To jest skandal! Gdzie Cela Konrada? Na ulicy?. Wszystkie wystawy przygotowała pani kustosz Jolanta Pol z Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie, projekt ekspozycji i scenografię artysta plastyk Dariusz Kunowski, asystentem wystawy jest kustosz Piotr Prasuła, realizacją wystawy zajął się Jakub Kamiński. Barbara Chikashua Fot. Marian Paluszkiewicz,,A ten zwycięża, kto drugiemu da najwięcej swiatła od siebie. Adam Asnyk W dniu zakończenia roku szkolnego pragniemy złożyć najserdeczniejsze podziękowania Pani Swietłanie Kriwka za wkład i trud, jaki Pani włożyła nie tylko w edukację naszych dzieci, ale także w ich wychowanie. Życzymy Pani szczęścia, zdrowia i satysfakcji z pięknej pracy. Rodzice klasy 4 a Szkoły Średniej im. J. Lelewela 1. WYDARZENIA PULS KURIERA 3 TRZY PYTANIA DO Juratė Raugalienė, architekta Agencji do Spraw Odnowy Starówki wileńskiej Na bieżące wakacje Agencja przygotowała niespodziankę dla dzieci spacery po Wilnie. Jaki cel ma ten pomysł?. By uczniowie, rodzice, jak też pedagodzy mogli poznać jak najdokładniej miasto, w którym mieszkają. Sądzę, że nasza propozycja będzie popularna, ponieważ wyprawy będą bezpłatne. Ale zapewne ma się zebrać grupa 2. dzieci. Planujemy, że mają to być grupy od 15 do 20 dzieci, gdyż więcej jest trudno oprowadzać, wiedza staje się mniej dostępna. Mamy nadzieję, że z naszej propozycji chętnie skorzystają szkoły całe klasy, wiekowo mogą być od II do VIII. Mają to być wędrówki tematyczne? 3. Ile czasu taka wędrówka ma trwać. Planujemy, że około dwóch godzin, początkowo zebrani otrzymają wiedzę t dotyczącą tej tematyki, a potem już wyruszymy na zwiedzanie. A skoro mowa o tematyce, to wyprawy obliczone na okres od 2 czerwca do 16 lipca (wtorki i czwartki) opracowaliśmy bardzo różnorodne. Między innymi takie tematy jak: Wilno miasto wielonarodowościowe, Mury obronne stolicy itd. Chętni uczestniczenia w zwiedzaniu powinni się zapisać zawczasu. Adres poczty elektronicznej: kristina.vizinyte@gmail.com albo telefonicznie , Rozmawiała Helena Gładkowska CYTAT DNIA Litwa popiera unijny program partnerstwa wschodniego, stwarzający szerokie możliwości udzielenia jeszcze większej uwagi państwom Europy Wschodniej Ukrainie, Gruzji, Mołdowie, Azerbejdżanowi, Armenii i Białorusi wspierając ich reformy na drodze integracji europejskiej. Ten program europejski ma na celu osiągnięcie stabilności i bezpieczeństwa w całym regionie Europy Wschodniej powiedział wczoraj prezydent Litwy Valdas Adamkus podczas spotkania z ministrem spraw europejskich Czech Stefanem Fuelem. LICZBA DNIA mln litów to suma, na 400,2 którą zarządzana przez inwestorów rosyjskich i niemieckich spółka Lietuvos dujos w pierwszym kwartale tego roku nabyła surowiec od rosyjskiego koncernu gazowego Gazprom i spółki Latvijos Gaze o 29 proc. więcej w porównaniu z tym samym okresem ub. roku, gdy cena importowanego gazu wynosiła 310,9 mln litów. Z Gazpromu przedsiębiorstwo Lietuvos dujos w ciągu trzech miesięcy tego roku kupiło gaz na sumę 399,2 mln litów o 29 proc. więcej niż w roku ubiegłym (307,4 mln litów).

4 4 MEDIA KRÓTKO Litwa 36. w rankingu państw e-policyjnych Amerykańska firma Cryptohippie, znana w dziedzinie ochrony danych prywatnych opublikowała raport o rozwoju elektronicznego państwa politycznego w ponad 50 krajach w oparciu o 16 kategorii, takich jak możliwość zdławienia prób nagłośnienia jego działań, legalność dokonywania zmian na komputerach podejrzanych etc. Litwa w raporcie znalazła się na 36 miejscu, Polska na 32, Łotwa na 35, a Estonia na 39. Wielka Brytania uplasowała się na 5 miejscu, Stany Zjednoczone na 6, a Rosja na 4. Pierwsze i drugie miejsce przypadły dla Chin i Północnej Korei. TVN nie wyśle do Moskwy zastępstwa pobitego Andrzeja Zauchy Na czas rekonwalescencji Andrzeja Zauchy TVN nie wyśle do Moskwy innego korespondenta. Korespondent TVN w Moskwie Andrzej Zaucha został w niedzielę pobity i trafił do szpitala. Jak powiedział TVN 24, pobicie nie miało związku z jego pracą było efektem chuligańskiego napadu na ulicy. Do czasu wyzdrowienia Zauchy stacja zostanie bez korespondenta w Moskwie, bo nie planuje wysłania tam kogoś z Warszawy. Zmarła najstarsza blogerka świata W Hiszpanii w wieku 97 lat zmarła Maria Amelia Lopez, uważana za najstarszą blogerkę świata. Kobieta zaczęła prowadzić bloga zaledwie dwa lata temu, kiedy wnuk w prezencie urodzinowym założył dla niej stronę o adresie amis95.blogspot.com. Szybko zdobyła Maria Amelia Lopez dużą popularność, komentując lokalną politykę, sprawy międzynarodowe i wypowiadając się na temat starości. Dziennikarze w Pałacu Buckingham Najciekawsze artykuły z 250 tytułów europejskiej i światowej prasy będzie można przeczytać w 10 językach, w tym po polsku, na finansowanym przez Komisję Europejską portalu PRES- SEUROP.EU. Portal tworzy konsorcjum, składające się z czterech magazynów, specjalizujących się w przedrukach tłumaczonych zagranicznych Polskie media w Europie: Kurier dwutygodnik z Niemiec Pierwszy numer Kuriera ukazał się w 1989 roku. Czasopismo jest dwutygodnikiem w języku polskim. Gazeta utrzymuje się ze sprzedaży gazety oraz reklam i, jak twierdzi redakcja, nie jest dofinansowany przez żadne zewnętrzne źródło. Od września 2001 Kurier wydawany jest w kolorowej szacie graficznej, każdy egzemplarz liczy obecnie stron. Nakład Kuriera wynosi 2000 egzemplarzy. Rozprowadzany jest poprzez prenumeratę, stałe punkty sprzedaży oraz poprzez tzw. ruchome punkty sprzedaży. Sprzedaż gazet odbywa się również w skupiskach Polonii hamburskiej (np. po mszach św., których jest minimum 7 w różnych punktach miasta). Kurier jest pismem lokalnym, obejmującym swoim zasięgiem głównie Hamburg i Północne Niemcy. Dwutygodnik porusza głównie tematy polskoniemieckie, począwszy od wielkiej polityki (posiada swoich korespondentów w Berlinie, Warszawie, Poznaniu, Gdańsku, Szczecinie oraz w różnych tekstów prasowych. Są to: francuski Courrier International (wiodący uczestnik) oraz polskie Forum, włoskie Internazionale i portugalski Courrier Internacional. Konsorcjum wygrało przetarg (3 mln euro rocznie) na utworzenie portalu, który docelowo ma umieszczać najciekawsze teksty w 23 oficjalnych językach UE, ze wszystkich miastach Niemiec), poprzez informacje gospodarcze, społeczne i kulturalne. Zdaniem redakcji liczbę czytelników dwutygodnika można ustalić w przedziale osób. Portal internetowy czasopisma został uruchomiony 1 maja 2003 roku. Portal proponuje również czytelnikom dodatkowe usługi, takie jak: darmowe konto e- mail (już od września 2003), forum, chat, SMS do Polski za darmo, randki, rozkład jazdy autobusów do Polski (z ZOB Hamburg). Ruszył portal PRESSEUROP.EU państw członkowskich, a także teksty o Unii Europejskiej publikowane w USA, Japonii czy Rosji. Na początku teksty są tłumaczone na 10 języków UE: angielski, francuski, niemiecki, włoski, hiszpański, polski, portugalski, rumuński, holenderski i czeski. Konsorcjum za cel postawiło sobie zdobycie w ciągu 18 miesięcy 1 mln czytelników miesięcznie. Dwóch dziennikarzy podających się za bogatych przedsiębiorców z Bliskiego Wschodu weszło do rezydencji brytyjskiej królowej w Pałacu Buckingham. W pałacu dziennikarze nie zostali skontrolowani ani przeszukani, chociaż minęli umundurowanego policjanta w budce strażniczej. Reporterów wpuścił królewski szofer, któremu zapłacili 1 tys. funtów. Szofer pozwolił dziennikarzom sfilmować i sfotografować wraz z tablicami rejestracyjnymi osobisty samochód królowej Daimler V8 oraz wóz Bentley księżnej Anny. Stronę przygotował Witold Janczys

5 KOLUMNA KOMBATANCKA 5 Franciszek Stefanowicz żołnierz i uczestnik wojny obronnej 1939 roku Kombatant oraz uczestnik wojny obronnej Polski 1939 roku przed kilkoma dniami obchodził swój 95 jubileusz. W ten uroczysty dzień, aby pozdrowić pana Franciszka z pięknym jubileuszem przybyli Edward Klonowski, wiceprezes Dobroczynnego Stowarzyszenia Kombatantów na Litwie, Stanisław Zabielski także żołnierz Września oraz berlingowiec Bronisław Borowski. Do wojska polskiego Franciszek Stefanowicz został powołany w 1937 roku, służył w jednej z najbardziej renomowanych jednostek 5 Pułku Piechoty Legionów, który wchodził w skład 1 Dywizji Piechoty Legionów. 1 Dywizja Piechoty Legionów znajdowała się pod osobistym patronatem marszałka Józefa Piłsudskiego. Żołnierze tej jednostki odznaczyli się podczas wojny polsko-bolszewickiej biorąc udział w Bitwie Warszawskiej (błyskawiczny pościg za cofającą się grupą mozyrską Armii Czerwonej, w którym dywizja pokonała 56 kilometrów jednego dnia), Operacji Niemeńskiej (oskrzydlenie wojsk bolszewickich w rejonie Grodna września). Żołnierze dywizji odznaczyli się również podczas zajęcia Wilna w 1920 roku, później osłaniali granicę z Litwą na wypadek litewskiej akcji zbrojnej. Natomiast sztandar 5 Pułku Piechoty Legionów, w którym przez 2 lata służył pan Franciszek, za udział w wojnie z bolszewikami został odznaczony Srebrnym Kombatanci pozdrawiają z 95-leciem Franciszka Stefanowicza Krzyżem Orderu Virtuti Militari. Po demobilizacji i powrocie ze służby do domu, pan Franciszek spokoju na długo nie zaznał. Krótki okres odpoczynku i rozpoczęła Maria, Julia, wnuczki pana Franciszka i ich mama Janina, Jego córka, opiekują się seniorem swego rodu się wojna. Hitlerowskie Niemcy zaatakowały Polskę i Stefanowicz, w ramach mobilizacji, został wcielony do szeregów 85 Pułku Strzelców Wileńskich (w dniach 8 15 października 1920 r. pułk uczestniczył w słynnym buncie gen. Lucjana Żeligowskiego na Wileńszczyźnie. 10 października wkroczył do Wilna) i wyruszył na wojnę z niemieckimi najeźdźcami. Jak wspomina sam pan Franciszek, jednostka podczas transportu na front trafiła pod ciężki nalot lotniczy. Wróg rozbił 14 wagonów, zginęło wielu ludzi. Pod Baranowiczami kolejna bitwa. Wówczas niewiele już zostało z pułku. Pod Lwowem Niemiec to już dał. Rozsypali się wszyscy, a dowódca mówi: chłopaki, idźcie, gdzie oczy poniosą wspomina kombatant. Podczas powrotu do domu niejedną przeżył przygodę. Miał szczęście, bo uniknął wywózki na Syberię. Na stacji Baranowicze, gdzie kazano im stanąć w kolejce po przepustkę, jakiś kolejarz powiedział, aby uciekali stąd, bo ta przepustka oznacza wywózkę na białe niedźwiedzie. Z historycznych przekazów o walkach, jakie toczyły polskie wojska z Niemcami, wiemy, że w dniach 3 4 września w toku walk obronnych, 85 Pułk Strzelców Wileńskich jako zwarta jednostka, przestał istnieć, utracono łączność z resztą 19 DP. Z resztek pułku został zorganizowany prowizoryczny oddział piechoty. 22 września żołnierze z tej jednostki dotarli do stacji Małoryta, gdzie spotkali podobną grupę rozbitków z 1 Pułku Piechoty Legionów. Grupa żołnierzy z 85 pułku po bitwie pod Kockiem ukryła sztandar pułkowy u mieszkańca jednej z okolicznych wsi. W 1969 r. został on odnaleziony i obecnie znajduje się w zbiorach Muzeum WP w Warszawie. Po wojnie Franciszek Stefanowicz przybył do rodzinnej wsi Niewieryszki w rejonie wileńskim. A tu, jak mówi, nie zastał już ani konia, ani sprzętu gospodarczego. Nauczył się zawodu budowlanego. Pracował na budowach w Wilnie. Jest ojcem trzech synów, trzech córek i dziadkiem 13 wnuków. Obecnie ma poważne kłopoty ze zdrowiem. Mieszka u najmłodszej córki Janiny Makowskiej. Witold Janczys Fot. Marian Paluszkiewicz WILEŃSKI PUŁK STRZELCÓW W WOJNIE POLSKO-BOLSZEWICKIEJ W czasie wojny z bolszewikami 1919/1920 r. walczył Wileński Pułk Strzelców (późniejszy 85. Pułk Strzelców Wileńskich) wchodzący w skład 1 Dywizji Litewsko-Białoruskiej. W lutym 1919 r. brał udział w zdobywaniu Słonimia i Baranowicz. Podczas bitwy warszawskiej sierpnia 1920 r. wyróżnił się podczas szturmów na Radzymin, zdobywając to miasto. Następnie września w czasie Bitwy nad Niemnem w składzie Grupy Manewrowej brał udział w przejściu przez Litwę na tyły wojsk sowieckich w kierunku na Lidę. Okrył się nieśmiertelną chwałą w czasie bitwy w Krwawym Lesie (południowy zachód od Lidy), gdzie wraz z mińskim pułkiem strzelców próbował zatrzymać natarcie w sile 20 pułków wycofującej się 3. Armii Sowieckiej. W dniach 8-15 października 1920 r. uczestniczył w słynnym buncie gen. Lucjana Żeligowskiego na Wileńszczyźnie. 10 października wkroczył do Wilna.

6 6 SZKOLNICTWO Przedszkolacy z Kluczyka W czwartek przedszkolacy z wileńskiego żłobka-przedszkola Kluczyk zaprosili swoje najdroższe i najukochańsze na świecie osoby Mamy i Taty na szczególną uroczystość Dzień Rodziny. Mama i Tato to synonim miłości, dobra, ciepła rodzinnego, szczęścia, wierności, przywiązania, przyjaźni i wiary w to wszystko, co piękne i szlachetne. Rodzic? To jedno słowo ileż kryje w sobie treści. Z nim związane są zawsze najpiękniejsze, niczym niezmącone, wspomnienia z dzieciństwa, nasze pierwsze radości, troski, marzenia, tęsknoty. Każdy z nas kryje w swoim sercu wdzięczność, którą wyrażamy w różnych postaciach: miłości, codziennym szacunku i dowodach wiernej pamięci w dniu ich święta rozpoczęła imprezę dyrektor Kluczyka Danuta Michno. Tymczasem podekscytowane, pięknie wystrojone maluchy z niecierpliwością czekały, by jak najszybciej i w szczególny sposób podziękować swoim rodzicom za największy skarb życie. Z okazji pięknego święta wspólnie z wychowczyniami przygotowały bardzo bogaty program artystyczny. I już niebawem ciepłe słoneczne popołudnie jeszcze bardziej rozgrzała miłość bijąca z małych serduszek przedszkolaków... My rodzinę dobrą mamy zawsze razem się trzymamy (...) Mama, tato, siostra, brat i ja to mój mały świat przejęte zaczęły najstarsze dzieci grupa Kropelki. Zerówkowicze, a propos zdobywcy wyróżnienia podczas tegorocznego konkursu Rozśpiewane przedszkole, kierowali do rodziców najpiękniejsze wiersze i piosenki. Tuż za nimi swoją gwiezdną godzinę miały najmłodsze dzieci - grupy Krasnale i Zajączki. Niezwykle wzruszająco i rytmicznie stawiając kroki taneczne pod akompaniament nauczycielki muzyki Władysławy Borkowskiej, wyznawały najcieplejsze uczucia najwdzięczniejszej na świecie publiczności swoim rodzicom. Dla malutkich artystów występ przyniósł wiele radości i emocji, bo dla dzieci z najmłodszej grupy był to bowiem debiut na dużej scenie, do którego bardzo solidnie się przygotowywały. Na zaimprowizowaną na przedszkolnym placyku scenę kolejno dumnie wkraczały w uszytych specjalnie na tę okazję strojach Maczki, Myszki, Sówki, Liski, Pszczółki, Biedronki i Kotki. Dziś dla Ciebie, Mamo, świeci słońce złote (...) Tato najlepiej wszystko wie, Tato najbardziej kocha mnie (...) Mama i Tato bardzo nas kochają, Mama i Tato nasz cały świat, bardzo o nas dbają wszystkie najpiękniejsze słowa wierszy i piosenek kierowały tego dnia wyłącznie do najważniejszych osób rodziców. To dla nich tańczyły rozmarzone walce, wykonywały skoczne tańce ludowe i współczesne. Wszystkie występy wzruszały do łez i były nagradzane gromkimi brawami i uśmiechami na twarzach Chciałbym stanąć w miejscu, ale nogi tańczyć chcą... Wszystkie najpiękniejsze słowa wierszy i piosenek maluchy kierowały tego dnia wyłącznie do najważniejszych osób rodziców Dzieci wspólnie z rodzicami upiększyły placyki przedszkolne własnoręcznie wykonanymi kwiatami

7 SZKOLNICTWO 7 zaprosili na Święto Rodziny Dzieci z zerówki wystąpiły w strojach ludowych Dla najmłodszych dzieci był to debiut na dużej scenie, do którego bardzo solidnie się przygotowywały rodziców. Tymczasem prowadzące imprezę wychowawczynie nie pozwoliły rodzicom na słodką bezczynność... Goście musieli wykazać się sprytem i odgadnąć nazwy kolejno wychodzących na scenę grup. Wkrótce wychowawczyni Maczków Maria Ragucka zaprosiła wszystkich na wspólną wesołą wycieczkę. Rodzice z zapałem i werwą wzięli udział we wspólnej zabawie i z sentymentem przypomnieli swoje najmłodsze lata. Zaraz po tym na rozbawionych gości czekała niespodzianka. W mig niebo stało się kolorowe od... marzeń. Dzieci z ogromnym entuzjazmem wypuściły z rączek balony, w których ukryły kartki ze swoimi najskrytszymi marzeniami. Kultywujemy tradycje przedszkolne, bo każdego roku obchodzimy takie święto, ale co roku inaczej. W ubiegłym roku, również na placyku przedszkolnym, zorganizowaliśmy imprezę na sportowo rodzice, a nawet dziadkowie, bo też licznie przybyli, musieli się zmagać w różnych zawodach. Natomiast dwa lata temu zorganizowaliśmy z tej okazji rodzinny piknik opowiedziała Kurierowi Wileńskiemu Jadwiga Księdzowa, wicedyrektor Kluczyka. Obchody świąt to nie jedyna tradycja w liczącej już ponad trzydzieści lat polskiej placówce. W ubiegłym roku opuszczająca Kluczyk zerówka zapoczątkowała nową dzieci posadziły piękną alejkę kasztanów, które wciąż upiększają podwórze przedszkola. Oko cieszą również i niezwykłą frajdę dzieciom sprawiają świeżo wyremontowane placyki przedszkolne. Każda z dziesięciu grup ma tu swój teren do zabawy. Po czwartkowej imprezie placyki zaświeciły nowym blaskiem. Altanki i piaskownice niczym za skinieniem czarodziejskiej różdżki... rozkwitły. Dzieci wspólnie z rodzicami upiększyły je własnoręcznie wykonanymi kwiatami. Edyta Szałkowska Fot. Marian Paluszkiewicz

8 8 REPORTAŻ Sowieccy bohaterzy z metalu i Umieszczone na 20 ha powierzchni 83 rzeźby pomnikowe, wieże strażnicze, fragmenty lagrów oraz inne atrakcje Parku Grūtas mają przypominać Związek Sowiecki. W latach radzieckich bohaterzy z metalu i kamienia byli symbolami ówczesnej polityki, dzisiaj w ciągu roku przyciągają 150 tysięcy turystów z Litwy i zagranicy. W parku najwięcej jest pomników Lenina Kryzys gospodarczy w kraju zmusza każdego zaciągać pasa i odpowiednio zarządzać groszem, a więc niewielu z nas może pozwolić sobie na wakacje za granicą czy dłuższy odpoczynek nad morzem. Jednak aby uciec od codzienności i trochę odpocząć, nie musimy jechać za oceany, wystarczy, że wybierzemy się gdzieś w głąb Litwy na przykład, do Parku Grūtas. Park ten jest położony 120 km od Wilna, 5 km od Druskienik. Jego wyjątkowość polega na tym, że dotychczas żadne muzeum na Litwie nie gromadziło i nie eksponowało reliktów epoki sowieckiej. Tu, na obszarze 20 ha umieszczone są 83 rzeźby 46 autorów, przywiezione z całej Litwy. Najwięcej jest pomników Lenina i Stalina. Dotrzeć do parku nie jest trudno. Można wybrać się samochodem lub autobusem, które dość często ze stołecznego dworca kursują trasą Wilno Druskieniki. Bilety są w cenie 30 litów, studenci i uczniowie mają 50 proc. zniżki. Podczas podróży wystarczy poprosić kierowcę, aby zatrzymał się na przystanku Grūtas. Stamtąd spacerkiem w ciągu 30 minut można dotrzeć do parku. Skansen jest położony w nadzwyczajnym miejscu, otoczonym jeziorem i lasem. Panuje tu duch komunizmu. Celem jego założyciela, miejscowego biznesmena Viliumasa Malinauskasa było pokazanie negatywnej treści ideologii sowieckiej, przypomnienie i pokazanie młodszemu pokoleniu czasów i wydarzeń, które miały miejsce w tym tragicznym okresie. Zdaniem wielu turystów, to się udało. Bilety do parku dla dorosłych są w cenie 20 litów, dla studentów i uczniów są stosowane Sowieccy Partyzanci wcześniej stali na skwerze przy ulicy Komjaunimo, obecnie Pylimo. 50 proc. zniżki. Dla dzieci do 6 lat wstęp jest wolny. Ekspozycja parku rozpoczyna się od jeziora Grūta. Z lewej strony przy wejściu została umieszczona lokomotywa z wagonem. W okresie stalinowskiego terroru właśnie w takich wagonach wywożono ludzi na Sybir. Z prawej zaś strony na ścianie wywieszone zostały gazety z artykułami o tym, jak Viliumas Malinauskas budował swoje muzeum. Między innymi są tu również artykuły z Kuriera Wileńskiego. Kupując bilet, można też zamówić usługę audioprzewodnika w cenie 46 litów, który jest przystosowany dla grupy do 50 osób. Informacja zapisana w nim jest w 6 językach: polskim, litewskim, rosyjskim, angielskim, niemieckim i francuskim. Można skorzystać z usług żywego przewodnika. Cena wycieczek z przewodnikiem wacha się od 35 do 58 litów. Pracownicy skansenu uprzedzają, że usługi przewodnika trzeba zamówić zawczasu. Wycieczki prowadzone są w dwóch językach po litewsku i po polsku. Ci, którzy chcą przyjemne połączyć z pożytecznym, mogą popływać rowerem wodnym czy łódką. Wynajęcie roweru na godzinę kosztuje 10 litów. Wędrując w głąb parku, z lewej strony spotyka nas tzw. Kryžkalnio motina, która kiedyś stała przy drodze do Kłajpedy. Z prawej, natomiast, niezbyt typowy dla czasów sowieckich ogródek zoologiczny. Pomnik V. Mickevičiusa Kapsukasa jeszcze w latach stał na Placu Ratuszowym w Wilnie

9 REPORTAŻ 9 kamienia przynętą dla turystów Sowieckim metalowym bohaterom towarzyszą zebra, wielbłądy, strusie, pawie, małpy i wiele innych zwierząt, które mają przyciągać uwagę najmłodszych zwiedzających. Atrakcji w parku jest dużo i dla każdego. Dorośli mogą zwiedzić ekspozycję pomników sowieckich, muzeum, galerię obrazów. Dzieci zaś mogą udać się na plac zabaw. A najważniejsze, że większość atrakcji znajduje się pod gołym niebem, na świeżym powietrzu. Wędrując dalej nie można nie zauważyć olbrzymich Sowieckich Partyzantów, którzy wcześniej stali w skwerze przy ulicy Komjaunimo, obecnie ulicy Pylimo. Można spotkać tu tych wielkich, którym jeszcze nie tak dawno oddawano hołd. Stalin, Lenin, Dzierżyński, Kapsukas, Marks. Obok jelenie, dziki, kury, małpy i strusie. Zdaniem wielu turystów, to najlepsze, na co zasłużyli metalowi bohaterzy. Po strąceniu idolów, pomniki mogły zostać całkowicie zniszczone lub sprzedane na złom jak to się stało w sąsiednich republikach. U nas natomiast zostały odnowione i teraz ze zwierzyńcem wabią turystów dzieli się wrażeniami Bożena, studentka z Wilna. Zwiedzający to dziwne miejsce mają różne opinie na temat epoki sowieckiej. Jedni dowcipkują: Lenin żył, Lenin żyje, Lenin będzie żyć, drudzy Oprócz metalowych olbrzymów uwagę wielu turystów, a szczególnie młodszych przyciągają podopieczni zwierzyńca dziękują, że po nich zostały tylko metalowe i kamienne posągi w lasach Dzukii. Faktem jednak pozostaje to, że aby spojrzeć Leninowi w oczy, do parku przyjeżdżają tłumy turystów. Pracownicy cieszą się, że rocznie do parku przybywa do 150 tys. osób. Organizowane są wycieczki dla uczniów, studentów, przyjeżdżają też rodzinami. Dużo słyszałam o tym parku, jednak najbardziej do zwiedzenia zachęcił mnie wykładowca historii Litwy z Uniwersytetu Pedagogicznego w Wilnie, który podczas wycieczki na Placu Łukiskim opowiedział nam, jak to po odzyskaniu niepodległości były zdemontowane pomniki o wymowie ideologicznej z okresu sowieckiego. Wtedy wydzierając przywódcę Rosji Sowieckiej z Placu Lenina (obecnie Plac Łukiski) urwano mu stopę. Co jakby symbolizowało, że komunizmu nie uda się wydrzeć z korzeniami. A więc przyjechałam, aby zrobić zdjęcia przy tym Leninie wyjaśniła nam studentka Ewelina. Wielu turystów śpieszy też zwiedzić muzeum, którego architektura przypomina domy kultury budowane w latach tych. Są tu zgromadzone materiały dokumentalne, filmowe, fotograficzne, które mają demaskować ideologię sowiecką kulturę, cele, mechanizmy i środki sowieckiej propagandy. Jak twierdzą przewodnicy, jest to żywe świadectwo tego, jak w wyrafinowany sposób była prowadzona sowiecka polityka, ukrywano przestępstwa, wywyższano ich sprawców. Każdego roku, 1 mają, w parku organizowane są święta humoru. Tego dnia odżywają sowieckie postacie: Lenin, Stalin, partyzanci, pionierzy i inni. Natomiast 9 maja obchodzony jest Dzień Zwycięstwa. Na zamówienie grup turystycznych są organizowane święta socjalistyczne. Wycieczkę można zakończyć pysznym obiadem w jednej z kawiarni w parku. Można doskonale tu spędzić czas, spróbować kaszy Przyzwyczajone do uwagi strusie chętnie podchodzą do turystów wojskowej, skosztować rosyjskiej wódki. Jak mówią pracownicy kawiarń, proponowany jadłospis jest nostalgią za dawnymi czasami. Pyszne są kotlety Proszczaj mołodost, które kosztują zaledwie 8,50 litów. Wielu mężczyzn zamawia kilkę po ruski, które podawane są z granionym stakanem wódki. Można tu też organizować przyjęcia, imprezy rodzinne, okolicznościowe. Na zakończenie w rozmieszczonym na terenie parku kioskach można nabyć upominki: mapy, chorągiewki, naczynia z symbolami epoki sowieckiej, znaczki. Ewa Gedris Fot. autorka Wielu turystów przyjeżdża tu, aby zrobić zdjęcia z sowieckimi bohaterami

10 10 KULTURA 101. rocznica urodzin wileńskiego artysty Przed stu i jeden laty na Wileńszczyźnie urodził się wybitny portrecista i konserwator zabytków Ignacy Klukowski ( ). Po drugiej wojnie światowej, która poprzeplatała losy wielu ludzi, swoją nową ojczyznę artysta odnalazł w Gdańsku w miejscu schronienia wielu artystów z Wilna. Dzisiaj, w Gdańsku, w Domu Uphagena miłośnicy sztuki mogą odwiedzać wystawę tego wybitnego portrecisty. Cieszy się ona dużym zainteresowaniem w szczególności gdańskich jak również krakowskich Wilniuków, osób ze środowiska twórczego, a także zwykłych mieszczan i turystów. Wystawę, na której prezentowane są szkice węglem i obrazy olejne pejzaże, portrety i malarski zapis zniszczonego wojną i odbudowanego Gdańska zainicjowały dzieci wybitnego artysty. O przywrócenie należnego mu miejsca upomnieliśmy się my, to znaczy, jego dzieci. Mówiąc prawdę, nie było nikogo zainteresowanego przypomnieniem twórczości malarskiej mojego Ojca i sprawie przysłużył się przypadek. Po długotrwałym przekonywaniu i prezentacji dorobku Ojca zainteresowanie zorganizowaniem wystawy okazało Muzeum Historyczne Miasta Gdańska, przede wszystkim z uwagi na aspekt konserwatorski wystawy. W miarę zaawansowania prac przygotowawczych nad wystawą, stosunek muzealników się zmieniał, gdyż zaczęli uświadamiać wartość»odkrycia«, którego dokonywali. Dzisiaj wiadomo jest, że wystawa będzie czynna jeszcze we wrześniu po- Ignacy Klukowski urodził się w Łotowianach, w powiecie wiłkomierskim, na Litwie, w rodzinie szlacheckiej herbu Korczak wiedział Kurierowi Karol Klukowski, syn malarza. Ignacy Klukowski z racji pochodzenia i wykształcenia, przez władzę komunistyczną za życia był traktowany wrogo. Sztukę jego nazywano importowaną, a na przełomie lat czterdziestych i pięćdziesiątych w gazetach gdańskich ( Dziennik Bałtycki ) poddano krytyce i instruowano, jak i co ma malować. Pozwalano mu na wystawach rocznie wystawiać 4-5 prac. Tematyka morska należała do jego ulubionych Dopiero w końcu lat 60., kiedy zachorował na kataraktę, uznano, że przestał być groźny artystycznie i ideologicznie, po 20 latach oczekiwania pozwolono mu zorganizować indywidualną wystawę prezentującą dorobek artystyczny. Następną wystawę indywidualną miał w roku Pomimo wielkiego szacunku fachowców (ci starej daty też powoli zaczęli wymierać) dla twórczości artysty, jego osobowość oraz dorobek uległy zapomnieniu. Dzisiaj dzieci artysty starają się przywrócić należne mu miejsce, a także chcą spełnić marzenie swego ojca powrót do ukochanej Wileńszczyzny. Do końca swojego życia wierzył, że będzie wolny i że wróci do wolnej Wileńszczyzny. Tą nową małą ojczyznę Gdańsk, Pomorze pokochał, ale starej miłości do Wileńszczyzny nie wymazał z serca. On o niej śnił, marzył, malował gdy wychodził w plener, szukał tego, co mu ją przypominało. Wydaje mi się, że symbolicznym spełnieniem jego marzenia o powrocie byłoby zorganizowanie wystawy w Wilnie. Dzisiaj to jest marzenie, być może jutro będzie to rzeczywistość. Czasami o marzeniach należy mówić głośno, by znaleźć ludzi życzliwych sprawie. Potrzeba tylko kilku życzliwych osób, odrobiny pieniędzy i odpowiedniego miejsca na wystawę. I jak to Ojciec niefrasobliwie mawiał niech się koń martwi, bo ma większą głowę, a samo życie przyniesie rozwiązania dodaje Karol Klukowski. Wilno, Wileńszczyzna to miejsce, gdzie się urodził, miejsce, w którym kształtowała się artystyczna świadomość Ignacego Klukowskiego. Tutaj pobierał pierwsze lekcje rysunku u Wacławy Fleury, córki znanego fotografa. Za namową profesorów Szkoły Zawodowej w Wilnie kontynuował naukę na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego. Wówczas uczelnia ta przygotowywała studentów do zawodu dyplomowanego artysty malarza i rzeźbiarza oraz nauczyciela rysunków w szkołach średnich. W Wilnie Ignacy Klukowski przeszedł szkołę solidnego malarstwa, opartego na rzetelnym rysunku. Już wtedy młody artysta dał się poznać jako nieprzeciętny portrecista, który intensyfikował wyraz psychiczny i oddawał istotne cechy osobowości modela. Od roku 1932 Ignacy Klukowski studiował w Paryżu w École Nationale Supérieure des Beaux-Arts, gdzie uczęszczał do pracowni Paula Alberta Laurensa oraz Louis Rogera. Tutaj odnosi prawdziwe sukcesy.

11 KULTURA 11 i konserwatora Ignacego Klukowskiego Maluje coraz doskonalsze obrazy, krytycy chwalą, a malarz... uczestniczy w barwnym życiu paryskiej bohemy. Pozuje Wandzie Jurgielewicz do płaskorzeźby marszałka Piłsudskiego, przyjaźni się z Olgą Boznańską, Grażyną Bacewicz, rodziną Mickiewiczów. W Paryżu powstaje jego pierwszy słynny obraz Mnich, który mu w roku 1936 przyniósł Medaille de Vermeil (Złocisty Medal) oraz opinię znakomitego portrecisty. Powstają kolejne portrety, które jeszcze bardziej go rozsławiają. Francuska krytyka pisze: Jest to wspaniały artysta, o bardzo osobistym temperamencie, którego perfekcja techniki i bogactwo palety, jak harmonijna koncepcja oraz elegancja kompozycji sprawiają, że jest on ceniony jako jeden z najbardziej uzdolnionych obecnie artystów. Podczas studiów w Paryżu powstają liczne obrazy olejne, przedstawiające uliczki stolicy, a także pejzaże spoza miasta ( Paryż, 1933) Po pięciu latach studiów i laurach w Paryżu wrócił Ignacy Klukowski do Polski, gdzie się ponownie włączył do życia artystycznego i został zauważony przez opiniotwórczą krytykę. Został przyjęty do Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie oraz Towarzystwa Szerzenia Kultury Sztuk Plastycznych w Wilnie. W wileńskim kościele Serca Jezusowego bierze ślub z Jadwigą Wojciechowską. Wybucha jednak II wojna światowa i przerywa działalność twórczą malarza. Okupację spędził w Wilnie. W 1945 roku Ignacy Klukowski wyjechał jako repatriant do Gdańska miejsce schronienia wielu artystów z Wilna. Klukowski pragnął ponownie włączyć się w życie artystyczne. Jednak ze względu na Pierwszy słynny obraz Mnich w roku 1936 w Paryżu przyniósł wybitnemu artyście Medaille de Vermeil (Medal Złocisty) i opinię znakomitego portrecisty pochodzenie z trudem zyskiwał przychylność zarówno władz, jak i nowego środowiska artystycznego. Znalazł się w grupie artystów, którym zarzucano tradycjonalizm. Rynek sztuki w tym okresie nie istniał, malarz sporadycznie dostawał zlecenia na portrety zarówno drogą oficjalną, jak i poprzez przyjaciół i miłośników sztuki, którzy cenili Klukowskiego właśnie jako portrecistę. Pomogli mu również koledzy brata, lekarze z gdańskiej Akademii Medycznej artysta wykonał szereg plansz dydaktycznych, pomocą służył również konsul szwedzki Torsten Bergendahl. Z trudem zdobywał farby, pędzle czy papier do rysunków. Po czasie, jego głównym źródłem dochodów i utrzymania rodziny stała się praca konserwatora wnętrza spalonego gdańskiego ratusza, w kościołach, przy elewacjach kamienic Długiego Targu, konserwował rzeźby z kościoła Mariackiego w Gdańsku, prace Vredemana de Vriesa i Izaaka van den Blocka. Ignacy Klukowski pracował wszędzie tam, gdzie o ratunek wołały warstwy malarskie na płótnie, desce czy polichromia na drewnianej lub kamiennej rzeźbie. Miał opinie najlepszego specjalisty od punktowania systematyczny, pedantycznie dokładny, wykorzystujący swoje uzdolnienia plastyczne do odtwarzania zniszczonych bezpowrotnie fragmentów dzieł sztuki. Artysta, mimo ciężkich warunków życia, był pełen energii twórczej. Starał się cały swój czas dzielić między rodziną, pracą konserwatora a własną twórczością, każdą wolną chwilę wykorzystywał na malowanie. W tym okresie ważną dziedziną w jego twórczości stała się tematyka morska. Powstały obrazy przedstawiające budowę statków, portrety rybaków, widoki portów i stoczni. Ignacy Klukowski tworzył ponad pięćdziesiąt lat. Nie szukał w sztuce nowych dróg, był wierny własnej idei sztuki. Przełamywał własne ograniczenia, pragnąc w pełni wykorzystać swój talent. Na pierwszy plan wysuwał zawsze kunszt malarski. Z jego obrazów emanuje spokój i pogoda. Artysta był obdarzony tym typem wrażliwości twórczej, która nakazuje traktować malarstwo jako pewien rodzaj intymności, świat odrębny, własny, odizolowany od aktualnych kierunków i tendencji w sztuce. Był wnikliwym obserwatorem, przedstawiał swoich modeli w naturalny i bezpretensjonalny sposób. W gamie kolorystycznej artysta unikał kontrastów, w jego pracach dominowały tony zielonkawe, brązy i błękity. Barbara Chikashua Fot. Krzysztof Sadowski

12 12 FELIETON Czy źwierzuka, czy dzieciuka zaprowadzić? Ot tobie i masz, kiedłaska! Patrzaj, dzieciuków staneła mniej a wygodów daj więcy j.prawda mówiąc, czy oni sami tegu potrzebuju, to też wielka pytania. Abo jaka różnica niemowlaku jaki będzi kolor jego wozika? Biały, sini, czerwony czy pstrokaty... A najmodniejszy czarny. I wiadomo, musi być markowy, bo inaczyj abłom akuratny. A kręty kosztui, jak motocyk. Bo najtaniejszy na trzy cztery tysięcy opiewa. To gadaj sobie, człowiecze, co chcesz, ale musi nie na darmu nawet i dzieciów za dużu nie rodzu, bo już od dziecinstwa niewiadomu co dać, a czym dalej tym straszniej... Jakby od tej dobrości zależy szczęścia dzieciuka. Śmiechu warta! Ale na dziś tak przyjęta: musi być jak u najbogatszych. Co, moj dzieciuk gorszy od drugich? Niedoczekania. To i panui zapatrzeniasia jedna. A tożesz my ludzi, a nie małpiski jakie... Choć z drugiej strony jestemi stworzeniem stadnym. A jeszcze teorii Darwina zabraniasia uczyć w szkołach. Oj, niemodnie pochodzić od źwierzuków. Więcej coolowu od ufoludków. Un, jaki modny Kościół scensjologiczny. Aboż tam bogate artysty skik skik do kuczy. A Madonna jak kabała dźwigneła do góry! Aha, to jednu słowu, nawet salony samochodowe zaczeli urządzać wystawy dziecinnych wozików, bo okazuisia, że na ich jeśli nie cały, to pół majątku zahaczyć, jak amen w pacierzu można. A jeszcze: niejeden młody rodzic złoci, że ekonomić na wozikach nie wartu, abo drugiemu dzieciuku i tak nie chwyci. Czy koły poodlatuju, czy jeszcze cóść... Ot rozumek, ja tobie dam. A jeszcze dziw, że kryzys panui. Czyż to pierwszy rok tendeńćja w modzie po mnie, choć i potop. I cóści w tej prybautce: byt kształtui świadomość (jak kiedyści uczywszy w szkołach) jest. I jeszcze jak. Nu ob co kiedyści marzyłasia? Żeb co spolować. I co, dzieci byli durniejsze? Nie ma co gadać, bo nie ma co słuchać... A jeszcze, jak tam gadasia? Coby nie zrobił, żeby dziecka nie płakała. I kiedy każdy dorosły, to wyrośnięty dzieciuk, wtedy i restauraćji, i kawiarni, a i drugie kulinarii poluju różnymi sposobami na klijenta. Żebysz to raz przyszedszy wracałby jeszcze raz, i jeszcze... Patrzaj, jakuści żywioły modne staneli. Nu, takie mini źwierzyncy zakładająsia. W zagrodkach kury, pietuchi, świnki morskie... To na początek, a już potem poszli i pływające, i pełzające, i latające stworzeni, gady ptaki. Jednu słowu, stanuł modny żywy interjerczyk. I stary, i mały chce popatrywać, jak tam pirania karmisia, wawiórka po kole daisia, szeszuk z nory wyłazi... I patrzaj, okazuisia, ryby i gadziny liżej przypatrywać, czym takie kroliki. Nu, ale kusić możnu i wypchanymi źwierzukami. Lisy, ciecieruki, barsuki, bobry... I niechaj rzecz ładna, ale jak za raz tyle trupów napchana, to troszeniutka aż pod łyżeczku smokczy. I dzieciuki bywaju wylększysia. Nu, a patelni, dzbanki, rolnicze maszyny, naftowe lampy i drugi egzotyczny chłam nadojad, jak gorzka redysa. A w Pałacu, pod góru Giedymina, też będu rogi i drugie myśliwskie trofea w salach wystawione. Prawda, najwięcyj przez jednegu girnika spolowane. Ale wszystkuż! I jeśli już przy takiej modzie zostanimsia, to patrzaj, może do jakiegu basejniku małego krokodylka wpuścisia, czy i druga rozrywka w ruch pójdzi... A czemu i nie? Aby ciekawiej... Nu, a z drugiej strony, to niechaj człowieka nazywaju akuratnym wybojem: i agresywny, i mięsożerny, i wyniszczający matka natura, a jednakoż ma w sercy każdy człowiek i litość, i dobroć. Choć z ręku na sercy to niewiadomu, czy chęć zrobienia dobregu już tak zawsze na ta sama dobruć wychodzi? Un, jak każdy narowi ptaszuków dokarmić. I łabędziów, i gołębiów, sikorków, wróblów... To za jednu i czajki korzystaju. Dużu kto dziwiwszysia haniebnie a skąd żesz na Wilii morskich ptaków zakiszała? Okazuisia, że żadne tam morskie! Toż te białe krąkaczy lubiu zarośnięte bajory i miastowe śmietniki. I niechaj nazywasia rzecznym sanitarem, to jednakuż ryćsia w śmieciach liżej. Tymbardziej, kiedy jedzonka wyrzucasia tonami. Abo z jednej strony stanelim bogatsze, a z drugiej to jedzenia zaczeła psućsia w okamgnieniu. Musi chiemiczne proszki w jakości popsulisia. A na dodatek żadny miastowy gospodarki nie trzyma: co od stołui zostanisia kurom, gęsiom, parsiukom nie da. Psów, kotów i tych piligrypami, i kite katami suchimi karmisia... Miasta, czegu chcieć. Nu to ornitologi uczenie wyjaśniaju, że ptaki dokarmiać to nic dobregu. Widzisz, ptaszuki wtedy oduczająsia sami co zdybać do jedzonki: na gotowa tylku i czekaju. Aj, i tak niedobrze, i tak drennie. Widzisz, bez tego sławetnego złotego srodeczka, jak mówi Bałajanowa, ni tudy, i ni siudy. I tyle tego mego trelenia, kochanińkie, na maj. Wiośnie, bzom, konwaliom, kwitniącym sadom można już pomachać ręku pa pa do następnego roku, a spotkamisia już latem, bo w czerwcu. Waszy Wincuk z Pustaszyszek

13 SPOŁECZEŃSTWO 13 Niezwrócona ziemia na celowniku biznesu (Dokończenie ze str. 1) Jednak nie jest tajemnicą, że istnieje również tak zwana krótka ścieżka. Wystarczy, że interesanci zwrócą się do tak zwanych pośredników, którzy za sowitą opłatą zdesperowanym spadkobiercom obiecają szybszy zwrot ziemi. Proces zwrotu ziemi przewlekał się, wówczas zaproponował nam swoją pomoc Henryk (nazwisko i imię znane redakcji.), który obiecał, że będzie reprezentować nasze interesy i pomoże załatwiać nasze sprawy w samorządzie i powiecie, dzięki czemu wszyscy mieliśmy szybciej otrzymać ziemię. Wielu ludzi podpisało z nim umowy, chociaż za swoje usługi prosił 20 proc. wartości od odzyskanej ziemi powiedział Kurierowi Władysław (nazwisko i imię znane red.), jeden z mieszkańców niegdyś podwileńskiej wsi Fabianiszki, a dziś stołecznej dzielnicy Fabijoniškės. Umowy, o których mówi Władysław, zobowiązują właścicieli ziemi m. innymi do jej sprzedaży i wypłaty 20 proc. pośrednikowi, za jego usługi. Tymczasem nasz rozmówca pan Władysław wątpi, że właśnie dzięki interwencji pośrednika samorząd się zdecydował nareszcie rozpocząć zwrot ziemi. Przecież z tego co wiemy, ziemia była od dawna przeznaczona do zwrotu, ale czy ci wszyscy pośrednicy, którzy przekonują nas, że nam pomogli i chcą za to Pomoc pośredników w zwrocie ojcowizny może się skończyć jej sprzedażą Fot. Marian Paluszkiewicz pieniędzy, rzeczywiście coś zrobili zadaje się pytaniem Władysław. Obecnie w Fabianiszkach na zwrot ojcowizny oczekuje około dwustu osób. Mają otrzymać 4 hektary, które zostaną rozparcelowane na wszystkich pretendentów. W administracji powiatu wileńskiego niewiele udało się dowiedzieć o zasługach pośredników. Wiem, że są ludzie, którzy reprezentują grupki mieszkańców, ale nie wiem o żadnych takich reprezentantach, którzy by bronili czy też załatwiali sprawy wszystkich mieszkańców tej wsi tłumaczyła Kurierowi Vitalija Arlauskaitė, specjalistka z departamentu administracji powiatu wileńskiego, która sprawuje pieczę nad zwrotem ziemi mieszkańcom tej wileńskiej dzielnicy. Zdaniem specjalistki, która zresztą zastrzega, że w departamencie pracuje od niedawna i może dotychczas nie być wtajemniczoną we wszystkie arkana zwrotu ziemi w Fabianiszkach, mieszkańcy dzielnicy przeważnie sprawy związane ze zwrotem ziemi załatwiają samodzielnie, nie uciekając się do pomocy żadnych reprezentantów. O pogłoskach wśród pretendentów o mitycznych wolnych hektarach, które rzekomo są gotowe do zwrotu, pierwszy raz słyszę. Wiem, że teraz przygotowaliśmy około 60 arów, czyli 0,6 ha kontynuowała Arlauskaitė. Specjalistka zapewnia, że te ary zostaną rozparcelowane pośród prawowitych spadkobierców. Tymczasem w stołecznym samorządzie zapewniają, że 4 hektary wcale nie są mitem. Do zwrotu ziemi w Fabianiszkach przygotowujemy dokumenty na 4,0396 ha, pozostałe tereny są rozplanowane i zabudowane powiedziała Kurierowi Raimonda Rudukienė, kierowniczka działu ds. administrowania ziemią w samorządzie Wilna. Tymczasem przedstawiciele pewnej firmy (nazwa znana redakcji) również zaproponowali swoje pośrednicze usługi mieszkańcom Fabianiszek. Zapewniają, że są skuteczni i mają dobre układy zarówno z powiatem jak i samorządem. Kolejni pośrednicy obiecują w razie podpisania z nimi umów, że do zwrotu będzie dodatkowe 4 ha ziemi, które zostaną podzielone dla wszystkich pretendentów. Co prawda, pomoc ma kosztować już nie 20 proc. od wartości ziemi (jak w przypadku pośrednika Henryka), a 30 proc. Na czym polega magiczna siła pośredniczej firmy, której pracownicy przez dłuższy czas unikali rozmów z Kurierem? Po dłuższych negocjacjach na nasze pytania zgodził się odpowiedzieć zorientowany w sprawie adwokat z wileńskiej kancelarii prawnej SPES Aivaras Raišutis. Z instytucjami, które są odpowiedzialne za zwrot ziemi, współpracujemy od kilku lat i ta współpraca układa się wzorowo. Wiemy, że urzędnicy z samorządu często nie mówią całej prawdy pretendentom do zwrotu ziemi, argumentując to różnymi ustawami i przepisami. Tymczasem my, prawnicy, wiemy o tym i możemy pomóc mówi Raišutis. Zdaniem adwokata, prawnicy, którzy reprezentują interesy grup mieszkańców, są w stanie działać o wiele szybciej i skuteczniej niż sami ludzie w pojedynkę. Prawnik twierdzi, że jeżeli żądania jednego lub kilku mieszkańców urzędnicy są w stanie zlekceważyć, żądań kancelarii prawnej tak łatwo się zbagatelizować nie da. Jego zdaniem właśnie to oraz wieloletnie doświadczenie prawników, w ramach współpracy z odpowiednimi działami w samorządzie i powiecie, które odpowiadają za zwrot ziemi, są największym atutem przemawiającym za skorzystaniem z usług prawników. W Służbie ds. Badań Specjalnych (STT Specialiųjų Tyrimų Tarnyba) zapewniają, że uważnie przyglądają się działalności pośredników. Funkcjonariusze naszej służby monitorują działalność firm, kancelarii adwokackich oraz ich związki z instytucjami, które zajmują się zwrotem ziemi. Co prawda, pracownikom naszej służby nie udało się na razie ustalić powiązań pomiędzy nimi a urzędnikami powiedziała Kurierowi Julija Antanaitienė, rzeczniczka Służb ds. Badań Specjalnych. Rzeczniczka jednak twierdzi, że służba bardzo się uważnie przygląda pracy prawników i biznesmenów oraz tych urzędników, którzy odpowiadają za zwrot ziemi w samorządzie i powiecie. Witold Janczys

14 14 SMACZNEGO! PORADY BABUNI Dieta wegetariańska Wegetarianizm jest dziś w modzie. I niewątpliwie pomaga zadbać o smukłą sylwetkę. Ale nie powinno ucierpieć na tym zdrowie. Wegetariańskie posiłki powinny być więc urozmaicone. Planuj posiłki jak w normalnym żywieniu. Energię oraz składniki dostosuj do wieku i zapotrzebowania. W diecie bezmięsnej bardzo ważna jest odpowiednia ilość białka. ZA Dieta wegetariańska zawiera mniej tłuszczów zwierzęcych i tłuszczu w ogóle, a przede wszystkim mniej niezdrowych nasyconych kwasów tłuszczowych. Prawie albo w ogóle nie ma w niej cholesterolu. Jest za to więcej niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych. W diecie opartej na warzywach oraz owocach znajduje się wiele błonnika i zdrowych węglowodanów złożowych. Jest bogata w witaminę C i ma bardzo korzystny stosunek do sodu i potasu. PRZECIW Posiłki wegetariańskie są zwykle niskokaloryczne. Mogą więc dostarczać za mało energii. Zwykle zawierają za mało białka. W dodatku jest to białko roślinne, zatem niepełnowartościowe. Rezygnacja z produktów zwierzęcych może powodować niedobór witaminy B. Dieta wegetariańska dostarcza zwykle zbyt mało wapnia, żelaza i cynku. Ponadto z produktów roślinnych są one słabiej przyswajalne. Stronę przygotowała Julitta Tryk Tuńczykowa 250 g tłustego twarogu dokładnie rozgnieść widelcem (jeśli masz więcej czasu, możesz go nawet trzykrotnie zmielić, pasta będzie bardziej jedwabista). Tuńczyka w sosie własnym lub oleju osącz, dodaj do twarogu i wymieszaj. Dołóż pokrojony drobniutko czosnek oraz posiekany koperek. Dopraw do smaku solą, pieprzem oraz sokiem z cytryny. Składniki dokładnie mieszaj, dodając po łyżeczce śmietany, dopóki nie powstanie gładka masa. Pastę możesz podać z chlebem lub tostami. Polecamy też jej wykorzystanie do przygotowania minikanapek, np. na spotkanie z przyjaciółmi. Pastą wystarczy przełożyć krakersy i udekorować je warzywami. Ziołowa 200 g sera feta rozgnieść widelcem. Pęczek natki pietruszki opłucz i drobniutko posiekaj lub zmiksuj. Dodaj do fety. Dosyp zioła prowansalskie do smaku i utrzyj na gładką masę dodając porcjami oliwę (około 5 łyżek). Pastę schłódź. Podaj ją na gwiazdkach wyciętych z chleba. Łososiowa 200 g serka topionego. Dodaj kilka Pyszne pasty z twarogiem i nie tylko Znakomite i na rodzinne śniadania, i na spotkania z przyjaciółmi. Nie oprą się im najwybredniejsi domownicy, nawet twój mały niejadek. Poza tym, kanapki z taką pasta są bardzo dekoracyjne, a fantazji na ich formę i udekorowanie nie ma końca. plasterków wędzonego drobno pokrojonego łososia. Dopraw solą, białym pieprzem i sokiem z cytryny. Zmiksuj na gładką masę. Wstaw co najmniej na godzinę do lodówki. W celu urozmaicenia, pastę podawaj na liściach cykorii, połówce wydrążonego ogórka lub gałązce selera naciowego. Pięknie wygląda udekorowany kawałkami łososia, koperkiem lub zieloną papryką. Czym posmarować chleb? Sklepowe półki uginają się od maseł, margaryn i mieszanek tłuszczów. Różnią się one nie tylko smakiem, ceną, ale też składem i zastosowaniem. Masło doskonale nadaje się do doprawiania potraw i smarowania pieczywa. Jest smaczne, choć nie najlepiej nam się rozsmarowuje po wyjęciu z lodówki. Jest to chyba jednak najzdrowszy produkt na kanapki z serem i szynką. Jednak niezbyt się nadaje do pieczenia, bo w wysokiej temperaturze jego skład ulega zmianie i wpływa niekorzystnie na organizm człowieka. Do jakiegokolwiek pieczenia, w tym również ciast, używaj więc margaryny w kostce. Do smażenia oleju. Wadą tłuszczów utwardzanych chemicznie jest to, że zawierają izomery, które odpowiadają za obniżenie poziomu dobrego cholesterolu we krwi i podniesienie złego. Za najzdrowsze i najwygodniejsze w użyciu uważa się wysokiej jakości margaryny miękkie. Prawie nie ma w nich izomerów, a są wzbogacone w witaminy A, D oraz E. Dobrze też się rozsmarowują. Zarówno masło, jak też margarynę wiosną możemy urozmaicić różnego rodzaju nowalijkami: świeżym koperkiem, pietruszką korzeniem chrzanu, bazylią, czosnkiem. Wystarczy drobno posiekać zioła i zmiksować z masłem lub margaryną. Nabiorą nie tylko oryginalnego, specyficznego smaku, ale też bardzo dekoracyjnie wyglądają. Buraczana W osolonej wodzie ugotuj mały buraczek i zetrzyj go na tarce o drobnych oczkach. Dodaj 200 g twarożku o kremowej konsystencji, dopraw do smaku solą, pieprzem oraz startym chrzanem i wymieszaj. Wstaw na godzinę do lodówki. Podawaj ze świeżym pieczywem lub tostami. Z rzodkiewką i świeżym imbirem Kupujemy opakowanie topionego serka. Na tarce do buraczków ucieramy kilka rzodkiewek, ogórek, a na drobnej tarce ucieramy mały kawałeczek imbiru. Wszystko mieszamy, doprawiamy do smaku tylko solą. Wstawiany na dobrą godzinę do lodówki. Podajemy na białej bułce lub innym białym pieczywie. Korzystajmy z wiosny, bo już po miesiącu zioła nie będą ani takie świeże, ani takie aromatyczne, jak teraz i po prostu przestaną nam smakować. Jeśli jednak wolimy na kanapki masło, to pamiętajmy, że nie należy go trzymać w papierowym opakowaniu. W lodówce w papierze szybko twardnieje, wybrane z lodówki szybko jełczeje. Najlepiej masło jest przechowywać w maselniczce porcelanowej lub plastikowej. Nie tak szybko stwardnieje i nie tak szybko zjełczeje wybrane z lodówki.

15 Krótki przewodnik po kremach Nawilżają, odżywiają, a nawet odmładzają. Kremy potrafią wiele zdziałać, jeśli tylko są dobrze dobrane do cery. Od kiedy ich używać? Już dziewczyny w wieku 15 lat mogą używać kremów do twarzy. Jednak młoda skóra jeszcze nie potrzebuje cięższych, bogatych w składniki aktywne odżywczych kosmetyków. Nastolatki powinny wybrać te najlżejsze, które jedynie nawilżają skórę i bardzo szybko się wchłaniają. Skóra zaczyna starzeć się już przed 20 rokiem życia, ale skutki są niewidoczne. Jest to bowiem długotrwały proces, który może trwać nawet kilkanaście lat. Kremy dla młodych kobiet z substancjami odmładzającymi mają za zadanie opóźnić pojawienie się zmarszczek. Trzeba także pamiętać, że na ich pojawienie się wpływ ma tryb życia i oczywiście geny. Często zadajemy pytanie: kiedy sięgnąć po kremy przeciwzmarszczkowe? Odpowiedź jest bardzo prosta to zależy od tego, jak szybko skóra się starzeje. A to przecież cecha bardzo indywidualna. Ostatnio pojawiły się nowe kremy zapobiegające powstawaniu zmarszczek, przeznaczone dla kobiet około trzydziestki. Zawierają one głównie witaminy oraz kwas hialuronowy. W tym wieku można używać ich tylko raz dziennie (najlepiej na noc) lub stosować profilaktycznie tylko przez krótki okres. Kosmetyki liftingujące mają właściwości bardzo silnie napinające, wygładzające i unoszące skórę. Przeznaczone są dla cery, której brakuje jędrności i sprężystości. Takie problemy zaczynają nękać kobiety, które ukończyły 50 lat. Nawet najdroższy krem nie usunie istniejących już zmarszczek. Może je natomiast spłycić i sprawić, że staną się mniej widoczne. Większość tego typu kremów bowiem spulchnia skórę, co powoduje, że zmarszczki są wypchane. Jakie kremy i kiedy? Rano sprawdzają się kremy o lżejszej konsystencji, chroniące skórę przed słońcem, zanieczyszczonym środowiskiem i suchym powietrzem. Kremy na noc zaś są bogatsze w substancje odżywcze, bo kiedy śpisz skóra się regeneruje. Kremy nawilżające można stosować bez względu na rodzaj skóry. I nie ma tu znaczenia wiek. Zadaniem takiego kremu jest dostarczanie wilgoci i niedopuszczanie do jej szybkiej utraty. Przesuszona cera szybciej się starzeje, może się łuszczyć, nieprzyjemnie ściągać. Nie ma jednak kosmetyków uniwersalnych. Dla skóry tłustej czy mieszanej lepszy będzie lekki matujący fluid bez składników natłuszczających. Dla cery normalnej czy suchej gęstsze kremy nawilżające ze składnikami uszczelniającymi naskórek np. ceramidami. I jeszcze słów kilka o tym, co robić, aby w okresie letnim cera przez cały dzień wyglądała dobrze i estetycznie? Wszystko zależy od odpowiednich kosmetyków: nawilżający i jednocześnie matujący krem, zamiast pudru specjalne bibułki o dużej chłonności. Osoby ze skórą, która ma tendencję do świecenia się, powinny trzy razy dziennie odświeżać twarz najlepiej letnią wodą i żelem do zmywania twarzy. Na koniec należy zmyć twarz zimną wodą, co zamknie pory skóry i ją odświeży. Bez względu na typ cery, podstawową sprawą jest nawilżanie. Należy używać kremów bez zawartości tłuszczu. Szczególnie należy ich unikać przy cerze tłustej i mieszanej, ponieważ potęgują efekt świecenia się skóry i zaklejają ujścia gruczołów. Kremy matujące do cery tłustej i mieszanej w okresie letnim są niezbędne. Powinny mieć oprócz składników absorbujących nadmiar tłuszczu, substancje nawilżające. Podkłady matujące mają w swoim składzie cząsteczki, które pochłaniają nadmiar serum i dają czasem poczucie suchości. Dlatego podkład nakładamy tylko na najbardziej lśniące części twarzy. Polecane są też inne podkłady, które matują tylko tam, gdzie na skórze jest tłuszcz. W czasie upałów makijaż należy chronić, by nie spłynął. Gotowy make-up należy kilka razy w ciągu dnia spryskać wodą w sprayu i osuszyć delikatnie chusteczką. ZMIANY SĄ DOBRE Kremy należy zmieniać. Najlepiej zużyć słoiczek do końca, czyli wklepywać krem przez 4-6 tygodni, To wystarczająco długo, żeby systematycznie używany preparat spełnił swoje zadanie. Dobrze jest zmieniać kremy, bo wtedy dostarczamy skórze różnych składników aktywnych. Innych kremów potrzebujemy latem, a innych zimą. BYĆ KOBIETĄ15 PLOTECZKI Zdrówko szwankuje Nie po raz pierwszy, po kolejnym projekcie telewizyjnym (tym razem piosenkarskim w Duetach gwiazd ) Rūta Ščiogolovaitė trafia w ręce medyków. Co prawda, sama Rūta nie dramatyzuje, bo mówi, że nie jest wielbłądem, ale tylko kobietą, więc siły mogą zawieść. To ci prezent Jedna z ostatnio najbardziej wziętych prezenterek telewizyjnych Živilė Vaškytė ostatnio obchodziła swe 28 urodziny. Dostała wiele życzeń, prezentów. Najbardziej ją zadziwił bardzo oryginalny prezent, który otrzymała od najbliższych przyjaciół. Stronę internetową: ( nie mam co robić ). Ślub czy macierzyństwo Plotki na ten temat krążą ostatnio wokół modelki Aistė Jasaitytė. Wścibscy wypatrzyli ją w oddziale SoDRY, gdzie, jak twierdzą, śliczna dziewczyna załatwiała sprawy papierkowe związane z urlopem macierzyńskim. Sama Aistė nie potwierdza ani też nie zaprzecza, bo jak mówi, że jako młoda dziewczyna nie marzy ani o jednym, ani o drugim. Strony przygotowała Helena Gładkowska

16 16 DLA DZIECI Sobota, 30 maja poniedziałek 1 czerwca 2009 r. MIĘDZ YNARODOW Y DZIEŃ DZIECK A My jesteśmy dzieci jak dzieci Czasem krnąbrne, czasem czupurne, Ale chcemy, by księżyc świecił, A noce nie były pochmurne. Chcemy, by nie było dnia bez słońca, Pracy bez pięknej radości. Chcemy, by ziemia śpiewająca Pełna była dobrej miłości. Pytają ludzie jak to robimy, Że smutek u nas to rzadki gość, Że się tak bardzo wszyscy lubimy I przygód nigdy nie mamy dość. Dzisiaj święto wszystkich dzieci to szczególny dla nas dzień. Jasne złote słonko świeci, spoza chmur uśmiecha się. Dzisiaj święto wszystkich dzieci Niech nam pięknie słońce świeci Oj! Jak ptaki dziś śpiewają Tak życzenia nam składają Wszyscy śmieją się od rana Każda buzia roześmiana Czar zabawy dziś panuje Każde serce się raduje. My chcemy uśmiechem zaskoczyć świat! My chcemy uśmiechem zaczarować świat! My chcemy uśmiechem zmienić świat! My dzieci, my chcemy śmiać się, My dzieci, lubimy słońce, My dzieci, kochamy ptasi, Wesoły, perlisty koncert. My dzieci, chcemy wybiegać z domów w złociste poranki. My chcemy, by nam nad głową furczały barwne skakanki. My chcemy kochać motyle, po łąkach biegać i gonić, A w sadach głaskać śnieżyste Lecz ciepłe kwiaty jabłoni. My chcemy, by nasze mamy wciąż uśmiechały się do nas, By nasi dobrzy ojcowie, brali nas w czułe ramiona. My dzieci, my chcemy kochać ptaki, obłoki i drzewa. My chcemy bawić się w słońcu, zmierzchem kołysanki śpiewać. Chociaż świat dokoła dziwny jest i wielki, a my tacy mali, mali jak kropelki. Bardzo dużo nas, czy wiecie? Bardzo dużo nas na świecie. A gdybyśmy się zebrali: i ci więksi, i ci mali, i ci z bliska, i ci z dali, gdybyśmy się tak zebrali jeszcze tego lata? Zbudowalibyśmy miasto Ogromne, dziecięce Dzieci, by w nim kolorowe POKOLORUJ! mieszkały Nikt więcej. Tylko przed oknem sarenek stada Tylko na drzewie ptaków gromada. A wśród różowych zarośli, W ogrodzie zabawki rozmaite. Zaś ludzie, ci dorośli składaliby nam wizytę. O ple ć my zie mię r a d o ś nie P r ze z mor za i lą dy w k r ą g. Nie c h mi ł o ść i pokój wz r o ś nie Z d zie c i n nyc h zł ą c zo nyc h r ą k.

17 Sobota, 30 maja poniedziałek 1 czerwca 2009 r. DLA DZIECI 17 Świat niech będzie kolorowy, W morzu kwiatów nasze głowy, Barwy tęczy dookoła, Śpiew słowików niech nas woła. Niech nam szumi gaj zielony, owocami przystrojony, niech serdeczna nić nas złączy, niech zabawa się nie kończy. Dzisiaj tutaj, jutro wszędzie Niechaj radość tylko będzie, Śmiech radosny, gwar wesoły Niech rozbrzmiewa dookoła. A ja codziennie dumam wciąż o tym, po się w szkole męczymy, gdy można stworzyć roboty, czyli - myślące maszyny. Dziś wynalazki różne są w modzie, Więc i ja także mógłbym co dzień Zaproponować z powodzeniem Jakieś dla klasy ulepszenie. Na przykład: siedzieć w ławce takiej, Która by mogła być hamakiem. Gdyby na lekcji nudno było, Hamak by huśtał się aż miło. Długopis bardzo mądrą główką, wyjąć z kieszeni przed klasówką. Chmurki oglądałbyś na niebie, a on sam pisałby za ciebie. Wynaleźć zręczną gumkę myszkę, co by ścierała błędy wszystkie. Taka życzliwa gumka miła omyłek by nie przepuściła. Piórnik z okrągłym mieć otworem, co by też był telewizorem. Skrywszy się za kolegów głowy mógłbyś oglądać mecz sportowy. Aparat mieć taki, co z ubocza dyskretnie rzucałby przezrocza. Zamiast w popłochu szukać w głowie, już na tablicy miałbyś odpowiedź. Trafić na panią albo pana, co by cukierki jadł od rana. Zawsze by tyle miał ich w zapasie, że by obdzielił nas wszystkich w klasie. Kalendarz trzeba by wprowadzić, co z niedzielami miałby składzik. Gdyby rozłożyć je dzień po dniu pięć niedziel byłoby w tygodniu. No i tak dalej, i tak dalej, Wszyscy by przecież skorzystali. Ale jak to zrealizować? Myślcie! Nie moja już w tym głowa! Żeby było nam weselej, moi drodzy przyjaciele, wyobraźmy sobie Ziemię, jak olbrzymią karuzelę. Na tej wielkiej karuzeli Pełno śmiechu, pełno krzyku! Niech się wreszcie każdy dowie I rozpowie w świecie całym, Nikt mnie nie ma prawa zmuszać do niczego, a szczególnie do zrobienia czegoś niedobrego. Mogę się uczyć wszystkiego, co mnie zaciekawi i mam prawo sam wybierać z kim będę się bawić. Nikt nie może mnie poniżać, krzywdzić, bić, wyzywać, każdego mogę zawsze na ratunek wzywać. Jeśli mama albo tata już nie mieszka z nami, nikt nie może zabronić spotkać ich czasami. Nikt nie może moich listów czytać bez pytania, mam też prawo do tajemnic i własnego zdania. LABIRYNT Że dziecko to także człowiek, Tyle że jeszcze mały. Dlatego ludzie uczeni, Którym należą się brawa, Chcąc wielu dzieci los odmienić Stworzyli dla was mądre prawa. Wiec je na co dzień i od święta Spróbujcie dobrze zapamiętać:

18 Sobota, 30 maja poniedzia ek 1czerwca 2009 r. KRZYŻÓWKA 19 Sponsor nagród Wileńska Księgarnia przy ulicy Rudnickiej 20 Cotygodniowe losowanie nagród za rozwiązanie krzyżówki. Kupon z rozwiązaniem powyższej krzyżówki można nadsyłać do 3 czerwca (decyduje data stempla pocztowego). Wyniki zamieścimy 6 czerwca. ROZWIĄZANIE KRZYŻÓWKI Z 23 MAJA Poziomo: masarz, rausz, strzelectwo, kacyk, sezon, Jarema, lina, Olaf, łania, tunika, neon, blok, mimika, Ooka, fotos, Naka, obol, Robak Fast, ósemka, skin, kotara. Pionowo: kaskada, boa, star, nylon, Marceli, oka, Rzymianka, czekan, atom, dres, uniform, aceton, molo, fest, lutz, limit, bramka, swojak, koza, skir, ozon, fagas, katana. Hasło:... starszych od siebie kolegów (Dokończenie fraszki) Wśród Czytelników, którzy nadesłali prawidłowe rozwiązanie krzyżówki z 23 maja, zostały rozlosowane nagrody książkowe. Tym razem ufundowała je Wileńska Księgarnia przy ulicy Rudnickiej 20. Zwycięzcami zostali: Mieczysław Skinder (Wilno); Michał Zacharewicz (Wilno). Uwaga, osoby, przysyłające rozwiązania krzyżówek, prosimy o podanie imienia, nazwiska, adresu, a także w miarę możliwości numeru telefonu. W losowaniu nagród za rozwiązanie krzyżówki nie mogą uczestniczyć pracownicy redakcji oraz członkowie ich rodzin. Nagrody prosimy odebrać w Wileńskiej Księgarni przy ul. Rudnickiej 20, do 12 czerwca. Krzyżówka na 30 maja Litery z pól ponumerowanych od 1 do 16 utworzą rozwiązanie dokończenie powiedzonka. Ułożył Kazimierz Wołodko

19 20 INFORMATOR Niedzielne Msze św. w języku polskim W kościołach wileńskich Kościół pw. św. Bartłomieja, Užupio 17a (Zarzecze), godz ; Kościół pw. Chrystusa Króla, ul. Švarioji 3 (Kolonia Wileńska), tel. (8-5) , godz. 9.00; Kościół pw. Ducha Świętego (podominikański), ul. Dominikonų 8 (Starówka), tel. (8-5) , godz. 8.00, 9.00, 10.30, 12.00, 13.30, 18.00; Kościół pw. bł. Jerzego Matulewicza, pl. Matulevičiaus (Wirszuliszki), tel. (8-5) , godz. 8.00, 14.00; Kościół pw. św. Jana Bosko, ul. Erfurto 3 (Lazdynai), tel. (8-5) , godz. 9.30, 13.00; Kościół pw. św. Józefa, ul. Tolmienkiemio 4 (Zameczek), tel. (8-5) , godz. 10, 13, ; Kościół pw. św. św. Jakuba i Filipa, Lukiškių 10 a, (Centrum) tel , godz ; Kościół pw. św. Kazimierza, ul. Palydovo 15 (Nowa Wilejka), tel. (8-5) , godz. 9.00, 13.00; Kościół pw. Królowej Pokoju, ul. Parko (Nowa Wilejka), godz. 8.00, 10.00, godz ; Kościół pw. Miłosierdzia Bożego, ul. Dominikonų 12 (Starówka), godz. 9.30; 16.00; Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP. ul. Sėlių 17 (Zwierzyniec), (8-5) , godz. 8.30, 13.00; Kościół pw. Odnalezienia Krzyża św., ul. Kalvarijų 225 (Jerozolimka), tel. (8-5) , godz. 9.00, 13.30; Kościół pw. św. św. Piotra i Pawła, ul. Antakalnio 1 (Antokol), tel. (8-5) , godz. 8.30, 13.00; Kościół pw. św. Rafała, ul. Upės 1 (Śnipiszki), tel. (8-5) , godz , 13.00, 18.00; Kościół pw. Serca Jezusowego, ul. Gerosios Vilties 17 (Dobra Rada), tel. (8-5) , godz. 8.30, 13.00; Kościół pw. św. Teresy (Ostra Brama), ul. Aušros Vartų 14 (Starówka), tel. (8-5) , godz. 9.00, 13.00, 17.30; Kościół pw. Wniebowzięcia NMP, ul. Trakų 9 (Starówka), godz , 13.00; Kościół pw. Wszystkich Świętych, ul. Rudninkų 20 (Starówka), tel. (8-5) , godz W kościołach Wileńszczyzny Bezdany kościół pw. Najświętszej Maryi Matki Miłosiernej Ostrobramskiej, godz ; Balingródek kościół pw. Opatrzności Bożej, godz ; Bujwidze kościół pw. św. Jerzego, godz ; Butrymańce kościół pw. św. Michała, godz i 13.00; Czarny Bór, godz ; Dukszty kościół pw. św. Anny, godz. 9.30; Dziewieniszki kościół pw. MB. Różańcowej, tel. (8-380) 54272, godz ; Ejszyszki kościół pw. Wniebowstąpienia Pańskiego, tel. (8-380) 56727, godz. 8.30, 12.00, 17.00; Grzegorzewo kaplica pw. Ducha Świętego, godz ; Jaszuny kościół pw. św. Anny, tel. (8-698) 18923, godz ; Jęczmieniszki kościół pw. św. Antoniego, godz. 9.00; Kamionka kościół pw. św. Teresy, godz ; Kiena kościół pw. Matki Bożej Miłosierdzia, godz ; Koleśniki kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, tel. (8-380) 48380, godz ; Korkożyszki kościół pw. św. św. Piotra i Pawła, godz ; Korwie kościół pw. św. Józefa, godz ; Kowalczuki kościół pw. Miłosierdzia Bożego, godz ; Landwarów kościół pw. Zwiastowania NMP, tel. (8-528) 28141, godz ; Ławaryszki kościół pw. św. Jana Chrzciciela, godz. 7.30, 12.00; Mejszagoła kościół pw. Wniebowzięcia NMP, tel. (8-5) , godz ; Mickuny kościół pw. Wniebowzięcia NMP, tel. (8-5) , godz. 9.00, 11.00; Miedniki kościół pw. Trójcy św., tel. (8-5) , godz. 9.00, 12.15, 16.00; Mościszki kaplica pw. Matki Bożej Królowej Rodzin, godz. 9.00; Niemenczyn kościół pw. św. Michała Archanioła, tel. (8-5) , godz. 9.00, 10.30; Narwiliszki kościół pw. Matki Boskiej Miłosiernej, godz ; Olany kościół pw. Niepokolanego Poczęcia NMP, godz ; Podborze kościół pw. Wniebowzięcia NMP, godz ; Podbrzezie kościół pw. Serca Jezusowego, tel. (8-5) , godz ; Połuknie kościół pw. św. Jana, godz. 9.00; Porudomino kościół pw. Przemienienia Pańskiego, godz ; Podbrodzie kościół pw. św. Józefa, tel. (8-387) 54514, godz ; Powiewiórka kościół pw. św. Kazimierza, godz. 9.00; Rudomino kościół pw. M.B. Dobrej Rady, tel. (8-5) , godz. 8.00, 12.00; Rudniki kościół pw. Trójcy św., tel. (8-380) 47922, godz ; Rudziszki kościół pw. Najświętszego Serca Jezusa, tel. (8-528) 57474, godz ; Rukojnie kościół pw. św. Michała Archanioła, tel. (8-5) , godz. 9.00, 11.30; Podbrodzie kościół pw. św. Rodziny (nowy), godz. 9.30;13.30 Rzesza kościół pw. św. Stanisława, tel. (8-5) , godz ; Skojdziszki kaplica pw. św. Faustyny, tel. (8-5) , godz ; Soleczniki kościół pw. św. Piotra Apostoła, godz. 7.30, 10.30, 12.00, 17.00; Małe Soleczniki kościół pw. św. Jerzego, godz. 9.00, 13.00; Sużany kościół pw. św. Feliksa, tel. (8-5) , godz. 9.00, 11.00; Suderwa kościół pw. Trójcy Świętej, tel. (8-5) , godz ; Szumsk kościół pw. św. Michała Archanioła, tel. (8-5) , godz. 8.00, 12.00; Szyłany kościół pw. Wniebowzięcia MP, godz ; Święciany kościół pw. Wszystkich Świętych, godz. 9.00; Nowe Święciany kościół pw. św. Edwarda, godz. 9.30; Turgiele kościół pw. Wniebowzięcia NMP, tel. (8-380) 41330, godz. 9.00; Taboryszki kościół pw. św. Michała, tel. (8-380) 41330, godz ; Troki kościół pw. Nawiedzenia NMP, tel. (8-528) 51656, godz ; Stare Troki kościół pw. Zwiastowania Pańskiego i św. Benedykta, tel. (8-528) 66500, godz ; Wojdaty kościół pw. Nawrócenia św. Pawła, tel. (8-5) , godz W kościołach Auksztoty Gajdy kościół pw. Jezusa Ukrzyżowanego, godz ; Turmonty kościół pw. Serca Jezusowego, godz. 8.45; Wisaginia kościół pw. św. Pawła Apostoła, 10.00; Kowno kościół pw. św. Krzyża, ul. Giedymina 1, tel. (8-370) , godz. 8.30; W kościołach Dzukii Druskienniki kościół pw. Matki Bożej Szkaplernej, godz ; W kościołach na Żmudzi Kłajpeda kaplica pw. św. Józefa Robotnika, ul. Smiltelės 27, tel. (8-46) , godz Kłajpeda Parafia Brunona Kwerfurtskiego, ul. Debreceno 3, tel Msza św. o godz Uprzejmie prosimy zarówno księży, jak i parafian o powiadomienie o zmianach, które zaszły w rozkładzie nabożeństw. Redakcja TEATRY Mały Gedimino V. godz Madagaskar. Młodzieżowy Arklių V. godz Józiuk darmozjad. Wieczorem o godzinie Biedacy. Arystokraci. W sali o godz Miłość konia Dominika. Lėlė Arklių V. godz Doktor Ojboli. Mała sala 30. V. godz i Bajka o żółwiątku. 31 o godzinie Brzydkie kaczątko. Keistuolių Laisvės V. godz Myszka Zyta. MUZEA Narodowe Arsenalo 1 Litewska kultura etniczna, Państwowe odznaczenia Łotwy- oraz Herby miast i miasteczek Litwy. Znaki zesłań , Wikingowie Bałtów. 600-lecie kościoła parafialnego w Trokach Sztuki Stosowanej Arsenalo 3a Międzynarodowy pokaz malarstwa Tęsknota przyrody. Pejzaże Europy. Pałac Radziwiłłów Vilniaus 22 Prawda i piękno. Realistyczne malarstwo Rosji z kolekcji Łotewskiego Narodowego Muzeum Sztuki. Ratusz Didžioji 31 Malarstwo V. Antanavičiusa. GALERIE PGA Znad Wilii ul. Išganytojo 2/4, Wystawa Z bliska. Grafika, rysunek, malarstwo, rzeźba, gobeliny (Polska). Paveikslų Didžioji 4 Malarstwo Pirosmani. Nadanie sensu tradycji retrospektywa prac A.Kučysa. Arka Aušros Vartų 7 Wystawa twórczości kobiet. Prospekto Gedimino 43 Intymny bunt, fotografie autorów. Akademija Latako 2 dziesięciu Rysunki Stasysa Krasauskasa ( ). Šv. Jono Šv. Jono 11 Magic World malarstwo A. Radavičienė. Lietuvos aido Žemaitijos 11 Przeczucie, malarstwo A. Skliutauskienė. Meno niša Basanavičiaus 1/13 Prace Nomedy Marčenaitė i Mariusa Jonaitisa. Kairė dešinė Latako 3 Maskarada, malarstwo J. Krasinskaitė. ARtima Totorių 3 Grafika I. Dargužytė. Amatų gildija Pranciškonų 6 Ekspozycja ceramiki. Užupio Užupio 3 Naczynia R. Vaitkutė, metaloplastyka i jubilerstwo. Dalia Žirmūnų 70 Wiek szkła, szkło artystyczne. Domus Lukšio 32 Post, post, post... malarstwo G. Znamierowskiego. Gintaro Šv. Mykolo 8 Pokaz prac współczesnych twórców. KONCERTY 31. V. godz koncert dla całej rodziny. Nauczyciele i uczniowie szkoły muzycznej w Karolinkach.

20 KONKURSY 21 Przewodnik kinomana Trzy lata temu do kin trafiła komedia dla całej rodziny, która w niezwykle oryginalny sposób przedstawiała wydarzenia jednocześnie zabawne i interesujące dla widza w każdym wieku. Noc w muzeum okazał się też z tego powodu filmem bardzo kasowym i popularnym. Nic też dziwnego, że kontynuacja powstała. Shawn Levy dobrze wie, jak to jest być dzieckiem. To czas chaosu, zamieszania, burza barw i masa zabawek. I taki właśnie jest jego film Noc w muzeum 2 kolorowy, głośny, z całą menażerią bohaterów przeżywających fantastyczne przygody. Rodziców jednak tym razem może to przyprawić o ból głowy, lecz dzieciaki doskonale powinny odnaleźć się w tym świecie. W kontynuacji dobrze znanej komedii humor trafi raczej do najmłodszych widzów. Larry Daley zamienił mundur stróża nocnego w muzeum na garnitur biznesmena. Jego firma rozwija się znakomicie, ma dużo pieniędzy, lecz czegoś mu brakuje towarzystwa ożywionych eksponatów muzealnych. Na dużych ekranach staruje druga część komedii z Benem Stillerem Noc w muzeum Już wkrótce zostanie mu to przypomniane, kiedy będzie musiał wyruszyć na pomoc magicznym Zawsze wierni Piątce Grupa absolwentów Piątej Szkoły Średniej (dziś im. Joachima Lelewela), przyjaciołom, którym grozi przywrócona do życia mumia faraona. To, co następuje potem, to czyste pandemonium. Na ekranie przemykają małpy, kangury, ośmiornice, wszelkiego rodzaju samolociki, zgraja miniaturowych Einsteinów i wiele innych baśniowych i historycznych postaci. Noc w muzeum 2 ma tylko jedno zadanie do spełnienia: bawić. I w wielu momentach młodsza widownia będzie rozradowana od ucha do ucha. Twórcy niestety próbują również uatrakcyjnić film rodzicom. A to błąd, bo wszelkie bardziej dorosłe elementy są nietrafione, wytrącają film z rytmu, co w kon- Fot. archiwum sekwencji grozi odwróceniem uwagi dzieci. Rzadko kiedy, jeśli w ogóle, udaje się w filmie zadowolić wszystkich. Taka już dola rodziców, że czasem dla swoich pociech muszą pocierpieć. Twórcy powinni być wierni swojej widowni, a nie tym, którzy dodatkowo się na nim pojawią. Na szczęście akcji jest w bród i chwile potknięcia można mu wybaczyć. Naktis muziejuje 2 to film warty polecenia, ale trzeba być w odpowiednim nastroju by dobrze się bawić. Film obejrzeć można obecnie w kinie Forum Cinemas Vingi do 6 czerwca o: 11.00, 13.20, 15.50, i W kinie Akropoli również do 6 czerwca o: 10.40, 13.00, 15.40, oraz Opr. E. J. którzy ukończyli tę słynną wileńską szkołę w latach kierując się zamiarami przypomnienia młodemu pokoleniu Polaków jej świetność i postawy patriotycznej w okresie między repatriacjami rodaków, zwraca się do absolwentów tych lat, by zechcieli się spotkać ze swoimi kolegami w starej szkole przy Piaskach na Antokolu. Na spotkanie zapraszamy dnia 28 czerwca o godz. 15. TRADYCYJNY KONKURS FOTOGRAFICZNY MOJE DZIECKO W OBIEKTYWIE Damian Gasperowicz (Kabiszki, rej. wileński) Ząbków szukam... Andrzej Żała (Niemenczyn) Rodzice myśleli, że znaleźli mnie w kapuście Wspomnienia, wymiana zdań, propozycje o tym, jaka ta nasza szkoła powinna być dziś i jak ewentualnie odnowić jej autorytet wśród społeczności polskiej Wilna, mile będą widziane. Zainteresowanych tym pierwszym spotkaniem, a mamy nadzieję nie ostatnim, prosimy o kontakt w godzinach wieczornych do 20 czerwca na tel (Krystyna) oraz (Stanisław). Są oczekiwani absolwenci zarówno mieszkający w Wilnie i na Litwie, jak też zagranicą. Grupa inicjatywna Towarzystwa Zawsze wierni Piątce Albertas Sziłontitas (Troki) Jestem wesoły, mam pół roku