Graal??święta krew?,?święty przedmiot?, czy wielkie szaleństwo?

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Graal??święta krew?,?święty przedmiot?, czy wielkie szaleństwo?"

Mieczysław Michalik
9 lat temu
Przeglądów:

1 Dzisiaj - z okazji zbliżających się świąt, zamiast opowieści o seryjnym mordercy, coś innego - kilka rozważań na temat świętego Graala. Jest to temat chyba najchętniej wykorzystywany w literaturze popularnej, zwłaszcza w powieściach sensacyjnych. Święty Graal to jedna z najbardziej tajemniczych relikwii chrześcijaństwa? według najpopularniejszej wersji legendy miał nim być kielich, z którego Chrystus pił podczas Ostatniej Wieczerzy. Do naczynia tego Józef z Arymatei zebrał potem krew ukrzyżowanego Jezusa. Kielich był źródłem wielkiej mocy i swoistym?rogiem obfitości?: zapewniał swemu strażnikowi wieczną młodość i wszelkie dostatki. Graal? wedle legendy? miał być przechowywany w zamku Monsalvat: z miejscem tym identyfikowano opactwo Glastonbury w Somerset, gdzie?odnaleziono? grób króla Artura i Ginewry, katarski zamek Montsegur, klasztor Monserrat niedaleko Barcelony, wreszcie Rennes-la-Chateau, związane z teorią o Graalu jako?świętej krwi?. Badacze opisujący fascynację Graalem, obecną w kulturze od wieków, wskazują tradycję przedchrześcijańską, gnozę, dawne kulty i obrzędy. Wedle jednej z teorii Graal powiązany jest z trasą pielgrzymkową do Santiago Compostella, zwaną?drogą Jakuba?? poszukiwanie Graala miałoby tu być rodzajem pielgrzymki, której celem byłoby odkrycie siebie i duchowa odnowa. Jaka jest prawda o Graalu? tego chyba nikt nie wie. Graal??święta krew?,?święty przedmiot?, czy wielkie szaleństwo? Opowieści o Graalu i legenda związana z tym przedmiotem stały się niezwykle popularne w ostatnich latach za sprawą bestsellera Dana Browna Kod Leonarda da Vinci oraz filmu nakręconego na jego podstawie. 1 / 5

2 Budując sensacyjną akcję swej powieści, Brown oparł się na opublikowanej w 1982 książce trzech autorów M. Baigenta, R. Leigh i H. Lincolna Święty Graal, święta krew, prezentującej jeden z najbardziej oryginalnych rodowodów świętego naczynia.?świętym Graalem? miała być? wedle tej teorii? Maria Magdalena, strażniczka?świętej (królewskiej) krwi? (gra słów?saint Graal? i?sang Real?), czyli matka potomstwa Chrystusa. Magdalena, uciekając z Ziemi Świętej, dotarła do Wielkiej Brytanii, gdzie się osiedliła i skąd wywodzą się jej potomkowie. Dynastia dzieci Chrystusa miała później przenieść się do Francji, a pochodzili z niej Merowingowie? pierwsi władcy tego kraju, obdarzeni ponoć boskimi zdolnościami (np. leczenia przez nakładanie rąk). Dynastia ta znikła z historii po zabójstwie ostatniego króla, Dagoberta II i przejęciu władzy przez Karola Młota, pierwszego z dynastii karolingów. Autorzy Świętego Graala, świętej krwi kojarzyli także tajemnicę Graala z zakonem templariuszy. Kiedy zakon został rozwiązany za sprawą Filipa Pięknego, rycerze-mnisi mieli stworzyć tajnej stowarzyszenie, chroniące wiedzę o prawdziwej naturze Graala. Stowarzyszenie to nazywane Prieure de Sion (Zakon Syjonu) istnieje ponoć do dziś, a do jego?wielkich mistrzów? zaliczali się m.in. Nicolas Flammel, Leonardo da Vinci, Isaac Newton, Wiktor Hugo, Claude Debussy oraz Jean Cocteau. Jak bardzo Graal działał na wyobraźnię ludzi następnych epok świadczy fakt, że Adolf Hitler (zainteresowany szczególnie magią i okultyzmem) zorganizował kilka ekspedycji, które miały go odnaleźć. Hitler nawiązał ścisłą współpracę z niezwykle tajemniczą niemiecką organizacją ezoteryczną Thule (jej członkiem był Rudolf Hess), sam stał się inspiratorem powstania tzw. Czarnego Zakonu SS (założonego przez rozkochanego w dziele Wolframa von Eschenbacha, Himmlera), bardziej znanego pod nazwą Ahnenerbe. Himmler odnalazł w Westfalii twierdzę Wewelsburg, którą uznał za siedzibę Czarnego Zakonu i zamek Graala. Hitler znał też teorię Otto Rahna, oficera SS i jednocześnie ezoteryka, wedle której Graal wywodził się ze środowiska katarów i został ukryty we francuskiej siedzibie tej grupy religijnej, czyli twierdzy Montsegur. Otto Rahn zginął w tajemniczych okolicznościach podczas burzy śnieżnej, ale historia z kielichem z Montsegur miała swój dalszy ciąg. Jedna z badaczek zagadnienia, Monika Hauf uznała, że jest on identyczny z relikwią przechowywaną w hiszpańskiej Walencji. Walencki Graal nazywany?santo Caliz? ma wysokość około 6 cm i wykonany jest z czerwonawego kwarcu, a pochodzi z małego kościółka San Juan de la Pena na drodze Jakuba, szlaku do Compostelli. Małe naczynie miało odbyć skomplikowaną wędrówkę z Hiszpanii do Montsegur we Francji i? w XIII wieku? z powrotem, ukrywane podczas licznych wojen. Innym?europejskim? Graalem jest?santo Cratino? z Genui, który? wedle legendy? mieszkańcy miasta otrzymali w podzięce za udział w pierwszej krucjacie. Kielich miał być wykonany ze szlachetnego kamienia, ale naukowcy zatrudnieni przez Napoleona Bonaparte dowiedli w 1806 roku, że zrobiony jest z zielonego szkła. 2 / 5

3 Czym jest Graal?? średniowieczne opowieści epickie Wedle badaczki zagadnień związanych z Graalem, Jessie L. Weston, przedmiot ten wywodzi się z czasów przedchrześcijańskich i jest częścią obrzędów celtyckich, związanych z rytuałami płodności. Weston wskazuje podobieństwo Graala do świętego dla Celtów kotła, i podkreśla bardzo ważną dla tego ludu rolę krwi. Badaczka jest przekonana, że chrześcijańska legenda wiążąca Graal z legendami arturiańskimi bezpośrednio wypływa z tradycji pogańskiej. Spisane opowieści o Graalu pojawiają się w średniowieczu? w zależności od autora zmienia się symbolika i przeznaczenie świętego naczynia: czasem jest to czara, półmisek, ale też cudowny kamień, czy nawet księga (wedle tej teorii Graalem miałaby być jedna z nieuznawanych przez chrześcijaństwo ewangelii gnostyckich, odrzuconych na soborze w Nicei w 325 roku). Wszystkie średniowieczne historie o Graalu powstały pod koniec XII i na początku XIII wieku. Pierwszą z nich jest Opowieść o Graalu Chretiena z Troyes (napisana pomiędzy 1178 a 1181 rokiem); sam autor stwierdza w przedmowie, że fabułę zaczerpnął z książki darowanej mu przez hrabiego Filipa z Flandrii przed jego wyjazdem na pierwszą krucjatę. W Opowieści o Graalu mamy do czynienia ze wszystkimi motywami, które będą się pojawiać w kolejnych wersjach legendy. Głównym bohaterem jest Perceval z Walii, syn wdowy, który terminując w rycerskim rzemiośle, trafia na dwór króla Artura. Po pasowaniu na rycerza wyrusza w drogę i dostaje się do zamku Króla Rybaka, gdzie jest świadkiem procesji ze świętym Graalem (przedmiotem ze złota, wysadzanym drogimi kamieniami), niesionym przez młodą dziewczynę. Perceval nie ma odwagi zapytać, czym jest Graal, co okazuje się wielkim błędem. Zamek znika, zaś Król Rybak 3 / 5

4 nie może zostać uleczony ze swej choroby (bezpłodności symbolizowanej przez Ziemię Jałową, teren, na którym zbudowano zamek). Romans Chretiena z Troyes znalazł licznych naśladowców i kontynuatorów. Około 1199 powstał Józef z Arymatei Roberta de Boron. W dziele tym po raz pierwszy pojawił się dokładny opis Graala, mającego być kielichem, w który Józef z Arymatei zebrał krew ukrzyżowanego Chrystusa. W pochodzącym z około 1200 roku romansie prozą, nazwanym od nazwiska właściciela manuskryptu Didcot Perceval ( Perceval Firmina Didcota) akcja rozpoczyna się rozmową Artura i Merlina o pochodzeniu Okrągłego Stołu. Czarnoksiężnik wyjaśnia, że Okrągły Stół ustanowił Jezus, zaś Józef z Arymatei był strażnikiem świętego naczynia, które przekazał swemu szwagrowi Bronowi. Jego potomkiem jest Perceval i to na nim ciąży obowiązek odnalezienia zamku Brona. Podobnie jak w opowieści Chretiena de Troyes, Perceval odnalazłszy zamek nie potrafi zadać właściwego pytania o istotę Graala; cała wyprawa zostaje zaprzepaszczona. W 1205 swój epicki poemat Parzival ogłosił Wolfram von Eschenbach, bawarski poeta. Graal był w nim nie naczyniem, kielichem, a kamieniem zwanym Lapsit Excillis (od łac. lapis exillis? mały kamień lub wg innych badaczy? kamień wracający z wygnania albo też lapis ex coellis? kamień z nieba). Kamień nie tylko zapewnia swoim strażnikom jedzenie i napoje w nieograniczonych ilościach, ale także ma właściwości leczenia chorób i przedłużania życia. W innym romansie, Perlesvausie ( Perceval wydziedziczony ) misję odnalezienia Graala podejmuje Gawain, który dociera do zamku Graala i podobnie jak Perceval, nie zadaje właściwego pytania. Zadanie przejmuje Perceval, który po odszukaniu zamku, widzi Graal i inne relikwie w kaplicy; nakazuje też rozdzielenie ich po różnych kościołach i klasztorach, a sam odpływa na nieznaną wyspę. Kolejnymi romansami o Graalu są zebrane w tzw. cykl Vulgaty: Lancelot i Queste del Saint Graal, powstałe około To właśnie w Lancelocie zawarta jest sugestia, że Graal to święta księga: miał ją ofiarować Arturowi sam Chrystus (księgę Graala można zatem utożsamiać z Ewangelią). Oprócz wspomnianych tu historii o Graalu, w końcu XIII wieku pojawiło się jeszcze kilka innych, które nie wprowadziły jednak żadnych nowych wątków. Dlatego też owe siedem opowieści uważa się za?kanoniczne?? były podstawą wszystkich dalszych kontynuacji i przeróbek. 4 / 5

5 Warto jednak zadać sobie pytania skąd właściwie wzięła się opowieść o Graalu, pierwotna historia, na której bazowali nasi autorzy? Prawie każdy z nich powołuje się na jakąś starszą, nieznaną nam fabułę, Wolfram von Eschenbach twierdzi wręcz, że zaczerpnął temat z opowieści arabskich. Należy zauważyć, że choć autorzy opowieści o Graalu pochodzą z różnych europejskich krajów akcja zawsze toczy się w Brytanii i chyba to tam należy szukać owego nieodkrytego jeszcze praromasu arturiańskiego. Bibliografia: Michael Baigent, Richard Leigh, Henry Lincoln Święty Graal, Święta Krew, Warszawa 1994 Monika Hauf Drogi do Świętego Graala, Wrocław 2004 Jean Markale Graal. Tajemnice Marii Magdaleny, Poznań 2006 Graham Phillips W poszukiwaniu Świętego Graala, Warszawa 2002 Agnieszka Krawczyk 5 / 5

Podobne dokumenty

Chrześcijaństwo skupia w sobie wiele odłamów, które powstały przez lata, opierający się jednak na jednej nauce Jezusa Chrystusa.

Chrześcijaństwo skupia w sobie wiele odłamów, które powstały przez lata, opierający się jednak na jednej nauce Jezusa Chrystusa. Chrześcijaństwo Chrześcijaństwo jest jedną z głównych religii monoteistycznych wyznawanych na całym świecie. Jest to największa religia pod względem wyznawców, którzy stanowią 1/3 całej populacji. Najliczniej