PREZES URZĘDU OCHRONY KONKURENCJI І KONSUMENTÓW DELEGATURA W KRAKOWIE

Transkrypt

1 PREZES URZĘDU OCHRONY KONKURENCJI І KONSUMENTÓW DELEGATURA W KRAKOWIE RKR-61-27/13/PP-15/13 Kraków, dnia 30 grudnia 2013 r. DECYZJA CZĘŚCIOWA NR RKR - 50/2013 Stosownie do art. 33 ust. 5 i 6 ustawy z dnia 16 lutego 2007r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. nr 50 poz. 331, z późn. zm.) oraz na podstawie art ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r. poz. 267) w związku z art. 83 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów - w imieniu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów - po przeprowadzeniu przeciwko MiniCredit Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, wszczętego z urzędu, postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów: I. na podstawie art. 27 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331, z późn. zm.), uznaje się za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów działania MiniCredit sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, polegające na pobieraniu przy odstąpieniu przez konsumenta od umowy pożyczki kosztów innych niż odsetki za okres od dnia wypłaty do dnia spłaty kredytu, to jest składki ubezpieczenia pożyczki za dni, przez które pożyczkobiorca korzystał z pożyczki, co jest sprzeczne z art. 54 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. Nr 126, poz. 715, z późn. zm.) i narusza art. 24 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów; oraz stwierdza się zaniechanie jej stosowania z dniem 1 sierpnia 2013 r. II. na podstawie art. 27 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, uznaje się za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów działania MiniCredit sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, polegające na stosowaniu postanowienia umownego, z którego wynika, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania pieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy pieniężnej (kary umownej), co jest sprzeczne z art kodeksu cywilnego i narusza art. 24 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów; oraz stwierdza się zaniechanie jej stosowania z dniem 1 sierpnia 2013 r. III. na podstawie art. 106 ust. 1 pkt 4 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów nakłada się kary pieniężne na MiniCredit sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, z tytułu dopuszczenia się stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, w rozumieniu art. 24 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, w wysokości: 1) 8 143,00 zł (słownie: osiem tysięcy sto czterdzieści trzy złote 00/100) - w związku z naruszeniem, o którym mowa w pkt I. niniejszej decyzji, 2) 4 072,00 zł (słownie: cztery tysiące siedemdziesiąt dwa złote 00/100) - w związku z naruszeniem, o którym mowa w pkt II. niniejszej decyzji, płatne do budżetu państwa.

2 strona 2 z 15 IV. na podstawie art. 77 ust. 1 w związku z art. 80 ustawy o ochronie konkurencji konsumentów oraz art i Kodeksu postępowania administracyjnego w związku z art. 83 ustawy ochronie konkurencji i konsumentów postanawia się obciążyć MiniCredit sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie kosztami niniejszego postępowania, w wysokości 23,00 zł (słownie: dwadzieścia trzy złote 00/100) i zobowiązać przedsiębiorcę do ich zwrotu na rzecz Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w terminie 14 dni od uprawomocnienia się niniejszej decyzji. UZASADNIENIE W dniu 21 grudnia 2012 r. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej: Prezes UOKiK ) wszczął postępowanie wyjaśniające, mające na celu wstępne ustalenie, czy wybrani przedsiębiorcy niebędący bankami i świadczący konsumentom usługi finansowe dopuścili się, w zakresie pobierania opłat oraz prezentacji kosztów, naruszenia przepisów uzasadniających wszczęcie postępowania w sprawie zakazu stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów w rozumieniu art. 24 ust. 2 w zw. z ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, lub podjęcie działań przewidzianych w odrębnych ustawach (sygn. DDK /12/BK). W toku tego postępowania Prezes UOKiK przeprowadził analizę wzorców umów oraz formularzy informacyjnych dotyczących kredytu konsumenckiego, jak również zweryfikował treść umów zawartych z konsumentami nadesłanych przez MiniCredit sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie - zwana dalej też Spółką. Przeprowadzona analiza uprawdopodobniła, że Spółka może stosować praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów. Wobec powyższego w dniu 19 czerwca 2013 r. postanowieniem nr Nr RKR-165/2013 wszczęte zostało z urzędu postępowanie w sprawie stosowania przez Spółkę praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, polegających na: I. pobieraniu przy odstąpieniu przez konsumenta od umowy pożyczki kosztów innych niż odsetki za okres od dnia wypłaty do dnia spłaty kredytu, tj. składki ubezpieczenia pożyczki za dni przez które pożyczkobiorca korzystał; II. stosowaniu postanowienia umownego, z którego wynika, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania pieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy pieniężnej (kary umownej), III. stosowaniu opłaty administracyjnej, której wysokość nie odpowiada wartości świadczeń realizowanych w ramach tej opłaty. Odnośnie zarzutu sformułowanego w pkt III. Prezes UOKiK wyjaśnia, co następuje. Zgodnie z art kodeksu postępowania administracyjnego decyzje rozstrzygają sprawę co do jej istoty w całości lub w części albo w inny sposób kończą sprawę w danej instancji. W doktrynie uznaje się, że decyzje rozstrzygające sprawę co do jej istoty w całości i decyzje rozstrzygające sprawę co do jej istoty w części, są decyzjami merytorycznymi. Powołany przepis art kodeksu postępowania administracyjnego, przewidujący możliwość wydania decyzji częściowej, nie określa żadnych przesłanek wydania takiej decyzji. W związku z tym należy przyjąć, że organ może wydać decyzję częściową w przypadku, gdy sprawa jest podzielna, można z niej wyodrębnić części nadające się do rozstrzygnięcia względnie samodzielnego (B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2003, s. 466). Zgodnie z zasadą prawdy materialnej decyzja częściowa może być zatem wydana wówczas, gdy część sprawy

3 strona 3 z 15 została dostatecznie wyjaśniona i jest tego rodzaju, że może być przedmiotem odrębnego rozstrzygnięcia (M. Jaśkowska, A. Wróbel, Komentarz bieżący do art. 104 k.p.a. [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, LEX, 2009, wyd. III.). W świetle powyższego, Prezes UOKiK działając stosownie do art kodeksu postępowania administracyjnego w związku z art. 83 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, niniejszą decyzją rozstrzygnął sprawę co do części zarzutów, to jest zarzutów określonych w pkt I i II. postanowienia o wszczęciu postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Natomiast postępowanie w zakresie zarzutu sformułowanego w pkt III. postanowienia o wszczęciu niniejszego postępowania, ze względu na konieczność dalszych ustaleń, zostanie rozstrzygnięte w odrębnej decyzji. Z tego względu w niniejszej decyzji nie przywołuje się już dokonanych ustaleń oraz wyjaśnienia strony, dotyczącego tego zarzutu. Pismem z dn. 19 czerwca 2013 r. Spółka została zawiadomiona o wszczęciu postępowania w sprawie stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów oraz wezwana do ustosunkowania się do przedstawionych zarzutów. Postanowieniem nr RKR-180/2013 w dniu 10 lipca 2013 r. zostały zaliczone w poczet dowodów w niniejszym postępowaniu dokumenty i wyjaśnienia uzyskane przez Prezesa UOKiK w toku postępowania wyjaśniającego, w postaci: - pisma Spółki z dnia 26 lutego 2013 r. wraz z załącznikami, zarejestrowanego pod sygnaturą DDK /12/BK, - pisma Spółki z dnia 15 marca 2013 r. wraz z załącznikami, zarejestrowanego pod sygnaturą DDK /12/BK, - pisma Spółki z dnia 26 kwietnia 2013 r. wraz z załącznikami, zarejestrowanego pod sygnaturą DDK /12/BK, - pisma Spółki z dnia 17 maja 2013 r. wraz z załącznikami, zarejestrowanego pod sygnaturą DDK /12/BK. Spółka odniosła się do postawionych zarzutów w piśmie z dnia 5 lipca 2013 r. W odniesieniu do pierwszego zarzutu Spółka wyjaśniła, że objęcie pożyczkobiorcy grupowym ubezpieczeniem na życie jest dobrowolne, a pożyczkobiorca ma możliwość rezygnacji w każdym czasie z tego ubezpieczenia, poprzez złożenie za pośrednictwem Spółki oświadczenia o rezygnacji z tego ubezpieczenia. Nie zwalnia to Spółki z obowiązku zapłaty na rzecz ubezpieczyciela składki należnej za okres, w którym ubezpieczyciel ponosił odpowiedzialność za danego pożyczkobiorcę. Niezależnie od tego Spółka zapowiedziała, że dokona zmiany postanowień wzorca umowy w zakwestionowanym zakresie. W odniesieniu do drugiego z zarzutów przedsiębiorca wyjaśnił, że celem wprowadzenia zakwestionowanej kary umownej było skłanianie pożyczkobiorców do terminowego spłacania zaciąganych pożyczek. Niemniej, uznając stanowisko Prezesa UOKiK, Spółka zapowiedziała, że zakwestionowane postanowienie zostanie usunięte z umowy pożyczki. Przy piśmie z dnia 26 sierpnia 2013 r. Spółka przedstawiła dziesięć kopii umów pożyczki, zawartych na podstawie wzorca zmienionego zgodnie z zapowiedziami, natomiast w odpowiedzi na wezwanie Prezesa UOKiK, w piśmie z dnia 16 września 2013 r. Spółka wyjaśniła, że umowy według nowego, zmienionego, wzorca zawierane są przez nią w obrocie z konsumentami od dnia 1 sierpnia 2013 r. i że z tym dniem zaprzestała stosowania wzorca zawierającego zakwestionowane postanowienia.

4 strona 4 z 15 W toku postępowania Prezes UOKiK ustalił, co następuje MiniCredit sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie jest spółką zarejestrowaną pod numerem w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, prowadzonym przez Sąd Rejonowy dla M. St. Warszawy, XII Wydział Gospodarczy, na podstawie wpisu z dnia 25 listopada 2010 r. Do przedmiotu działalności spółki należy: pozostałe pośrednictwo pieniężne (PKD Z), pozostałe formy udzielania kredytów (PKD Z), pozostała finansowa działalność usługowa, gdzie indziej niesklasyfikowana, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych (PKD Z). W ramach swej działalności Spółka udziela konsumentom pożyczek na terenie kraju, w wysokości od 100 zł do zł, na okres od 5 do 30 dni. Ustawa o kredycie konsumenckim posługuje się terminem kredyt konsumencki, kredyt, przez co należy rozumieć również umowę pożyczki (art. 3 ust. 2 pkt 1 tej ustawy), w związku z tym w niniejszej decyzji pojęcia te będą używane zamiennie. Umowy pożyczki zawierane są z konsumentami za pośrednictwem internetu. Po otwarciu strony internetowej Spółki ( konsument dokonuje rejestracji, podaje swoje dane, dokonuje akceptacji warunków umowy pożyczki oraz wyraża zgodę na przetwarzanie danych osobowych i sprawdzenie jego historii kredytowej w biurach informacji gospodarczej. W celu weryfikacji wskazanego przez klienta numeru rachunku bankowego dokonuje on przelewu na rachunek bankowy Spółki płatności na kwotę jeden grosz. Po zarejestrowaniu klientowi zostaje założony unikalny profil, w którym ma on możliwość złożenia wniosku o pożyczkę w wybranej przez siebie wysokości. Po pozytywnym zweryfikowaniu wniosku Spółka podejmuje decyzję o udzieleniu pożyczki. Umowa pożyczki zostaje zawarta z chwilą złożenia przez Spółkę polecenia przelewu kwoty pożyczki. Z tą chwilą umowie pożyczki zostaje nadany numer i jest ona przesyłana pocztą elektroniczną na podany przez klienta adres , w celu jej wydrukowania, podpisania i odesłania jednego podpisanego przez klienta egzemplarza do siedziby Spółki. Wzór umowy pożyczki w brzmieniu zawierającym zakwestionowane postanowienia stosowany był przez Spółkę od dnia 1 listopada 2012 roku. ad pkt I. [dowód: karty nr 41-43] Stosowana przez Spółkę procedura udzielania pożyczek oraz wzory dokumentów stosowane w tym celu, przewidują objęcie pożyczkobiorcy grupowym ubezpieczeniem na życie. W formularzu informacyjnym, w pozycji obowiązek zawarcia umowy dodatkowej figurują informacje o konieczności zawarcia umowy dodatkowej - grupowego ubezpieczenia na życie, oraz podany jest dzienny koszt tego ubezpieczenia, jako odsetek od kwoty do wypłaty. [dowód: karty nr 69, 492, 522, 539, 561, 575] Umowa pożyczki określa ponadto warunki udzielenia tej pożyczki, do których należało m.in. uiszczenie składki ubezpieczenia pożyczki: - Od udzielonych Pożyczek MiniCredit Sp. z o.o. nalicza Opłatę Administracyjną w maksymalnej wysokości 5 % wartości Kwoty do wypłaty, Odsetki za korzystanie z Pożyczki, Składkę Ubezpieczenia Pożyczki w wysokości 0,65 % [0,5 % do dnia 31 lipca 2013 r. - przyp. UOKiK] wartości kwoty do wypłaty dziennie oraz w przypadku przedłużenia Okresu Pożyczki - za jej przedłużenie [pkt 2.3. umowy pożyczki], - Pożyczkodawca udziela Pożyczkobiorcy Pożyczkę pod następującymi warunkami: ( ) 4. Składka Ubezpieczenia Pożyczki:. zł [pkt 2.5. umowy pożyczki],

5 strona 5 z 15 - Obowiązkiem Pożyczkobiorcy jest terminowy zwrot Pożyczki Pożyczkodawcy, a także zapłata Opłaty Administracyjnej, Składki Ubezpieczenia Pożyczki oraz Odsetek za korzystanie z Pożyczki [pkt 3.1. umowy pożyczki] [dowód: karty nr 49, ] W pkt. 7.2 umowy pożyczki, pt. Warunki odstąpienia od umowy, znajduje się następujące postanowienie: - Pożyczkobiorca, bez podania przyczyny, ma prawo odstąpić od niniejszej Umowy lub od poszczególnych umów Pożyczek, w terminie 14 dni od dnia ich zawarcia ( ) co odzwierciedla regulację zawartą w art. 53 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim, która przewiduje takie uprawnienie pożyczkobiorcy. Umowa pożyczki przewidywała jednakże również, że: - Po złożeniu oświadczenia wymienionego w pkt. 7 ppkt 7.2. i 7.4 Pożyczkobiorca jest zobowiązany niezwłocznie zwrócić Pożyczkodawcy kwotę do wypłaty oraz składkę ubezpieczenia Pożyczki [podkr. UOKiK] za dni przez które z niej korzystał, nie później niż w terminie 30 dni od dnia złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy [pkt. 7.6 umowy pożyczki], [dowód: karty nr 51, ] co jest niezgodne z regulacjami zawartymi w art. 54 ust. 1 i 4 ustawy o kredycie konsumenckim, zgodnie z którymi: - konsument nie ponosi kosztów związanych z odstąpieniem od umowy o kredyt konsumencki, z wyjątkiem odsetek za okres od dnia wypłaty kredytu do dnia spłaty kredytu. - w przypadku odstąpienia od umowy, o którym mowa w art. 53, kredytodawcy nie przysługują żadne inne opłaty, z wyjątkiem bezzwrotnych kosztów poniesionych przez niego na rzecz organów administracji publicznej oraz opłat notarialnych. Oznacza to, że w przypadku odstąpienia przez konsumenta od umowy pożyczki Spółka domagała się od niego zwrotu również kosztów innych, niż odsetki za okres od dnia wypłaty do dnia spłaty kredytu, tj. składki ubezpieczenia pożyczki za dni przez które pożyczkobiorca korzystał z pożyczki. W toku postępowania Spółka wprowadziła do stosowania z dniem 1 sierpnia 2013 r. nowy wzorzec umowy pożyczki, w którym - oraz w umowach zawieranych na jego podstawie - zakwestionowane postanowienie pkt 7.6. uzyskało brzmienie: Po złożeniu oświadczenia wymienionego w pkt. 7 ppkt 7.2. i ppkt 7.4 Pożyczkobiorca jest zobowiązany niezwłocznie zwrócić Pożyczkodawcy kwotę do wypłaty, nie później niż w terminie 30 dni od dnia złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy ad pkt II. [dowód: karta nr 19, karty nr 560, 563, 588] Wzorzec umowy pożyczki stosowany przez Spółkę zawierał w pkt 6.2. postanowienie o treści: W przypadku zalegania Pożyczkobiorcy ze spłatą pożyczki, Pożyczkodawca może obciążyć Pożyczkobiorcę karą pieniężną w wysokości 50 zł za każde z opóźnień w spłacie zobowiązania Pożyczkobiorcy tj. a) pierwsza opłata karna może zostać nałożona w przypadku opóźnienia w spłacie zobowiązania trwającego powyżej 7 dni;

6 strona 6 z 15 b) druga opłata karna może zostać nałożona w przypadku opóźnienia w spłacie zobowiązania trwającego powyżej 14 dni. [dowód: karta nr 51, 286] Także w pkt 7.9 lit. e umowy stosowano podobne postanowienie, o treści Jeżeli Pożyczkodawca rozwiąże Umowę Pożyczki w trybie przewidzianym w pkt 7 ppkt 7.7 powyżej, Pożyczkobiorca zobowiązuje się na pierwsze żądanie Pożyczkodawcy zapłacić Pożyczkodawcy wszystkie kwoty pieniężne wynikające z niniejszej umowy, tj.: ( ) Pierwszą opłatą karną w wysokości 50 zł (pięćdziesiąt złotych) w przypadku opóźnienia powyżej 7 dni, o czym Pożyczkobiorca zostanie poinformowany listem zwykłym, wysłanym na adres Pożyczkobiorcy oraz na jego adres , które zostanie dokonane w 7 dniu ostatniego dnia Okresu Pożyczki; drugą opłatę karną w przypadku opóźnienia powyżej 14 dni, o czym Pożyczkobiorca zostanie poinformowany listem poleconym wysłanym na adres Pożyczkobiorcy oraz na jego adres , które zostanie dokonane w 14 dniu ostatniego dnia okresu Pożyczki [dowód: karta nr 52, 288] Zgodnie z art kodeksu cywilnego, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Świadczenie pożyczkobiorcy wynikające z zawartej umowy, która to zobowiązuje go do zwrotu pożyczki, jest świadczeniem pieniężnym. W kodeksie cywilnym przewidziano natomiast (art ) możliwość zastrzeżenia naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przez zapłatę określonej sumy (kara umowna) wyłącznie w odniesieniu do świadczenia o charakterze niepieniężnym. W toku postępowania Spółka wprowadziła do stosowania z dniem 1 sierpnia 2013 r. nowy wzorzec umowy pożyczki, z którego wyeliminowane zostało zakwestionowane postanowienia. W nowym wzorcu umowy pożyczki oraz w umowach zawieranych na jego podstawie, dotychczasowy pkt 6.2 uzyskał nowe brzmienie: Zawiadomienia o zaleganiu Pożyczkobiorcy ze spłatą Pożyczki, stanowiące wezwania do zapłaty, będą wysyłane listownie za pośrednictwem poczty na adres korespondencyjny Pożyczkobiorcy. Pożyczkodawca będzie podejmował czynności upominawcze i windykacyjne z częstotliwością zgodną dobrymi obyczajami. Pożyczkobiorca może zostać obciążony kosztami wezwania do zapłaty w następującej wysokości: a) 15 zł netto (18,45 zł z VAT) za przesłanie pierwszego pisemnego wezwania do zapłaty drogą pocztową w przypadku opóźnienia w spłacie zobowiązania trwającego 7 dni; b) 15 zł netto (18,45 zł z VAT) za przesłanie drugiego pisemnego wezwania do zapłaty drogą pocztową w przypadku opóźnienia w spłacie zobowiązania trwającego 14 dni; c) 15 zł netto (18,45 zł z VAT) za przesłanie trzeciego pisemnego wezwania do zapłaty drogą pocztową w przypadku opóźnienia w spłacie zobowiązania trwającego 21 dni; d) 15 zł netto (18,45 zł z VAT) za przesłanie czwartego pisemnego wezwania do zapłaty drogą pocztową w przypadku opóźnienia w spłacie zobowiązania trwającego 28 dni; e) 15 zł netto (18,45 zł z VAT) za przesłanie piątego pisemnego wezwania do zapłaty drogą pocztową w przypadku opóźnienia w spłacie zobowiązania trwającego 35 dni. [dowód: karty nr 18, 562, 587]

7 strona 7 z 15 Dotychczasowy pkt 7.9. lit. e umowy również został zmieniony w podobny sposób, otrzymując brzmienie: Jeżeli Pożyczkodawca rozwiąże Umowę Pożyczki w trybie przewidzianym w pkt 7 ppkt 7.7 powyżej, Pożyczkobiorca zobowiązuje się na pierwsze żądanie Pożyczkodawcy zapłacić Pożyczkodawcy wszystkie kwoty pieniężne wynikające z niniejszej umowy, tj.: ( ) Pierwszą opłatą w wysokości 15 zł netto (18,45 zł z VAT) za pisemne wezwanie do zapłaty w przypadku opóźnienia trwającego 7 dni, o czym Pożyczkobiorca zostanie poinformowany listem wysłanym za pośrednictwem poczty na adres korespondencyjny Pożyczkobiorcy oraz na jego adres , które zostanie dokonane w 7 dniu od ostatniego dnia Okresu Pożyczki; drugą opłatą w wysokości 15 zł netto (18,45 zł z VAT) za pisemne wezwanie do zapłaty w przypadku opóźnienia trwającego 14 dni, o czym Pożyczkobiorca zostanie poinformowany listem wysłanym za pośrednictwem poczty na adres korespondencyjny Pożyczkobiorcy oraz na jego adres , które zostanie dokonana w 14 dniu od ostatniego dnia Okresu Pożyczki; trzecią opłatą w wysokości 15 zł netto (18,45 zł z VAT) za pisemne wezwanie do zapłaty w przypadku opóźnienia trwającego 21 dni, o czym Pożyczkobiorca zostanie poinformowany listem wysłanym za pośrednictwem poczty na adres korespondencyjny Pożyczkobiorcy oraz na jego adres , które zostanie dokonane w 21 dniu od ostatniego dnia Okresu Pożyczki; czwartą opłatą w wysokości 15 zł netto (18,45 zł z VAT) za pisemne wezwanie do zapłaty w przypadku opóźnienia trwającego 28 dni, o czym Pożyczkobiorca zostanie poinformowany listem wysłanym za pośrednictwem poczty na adres korespondencyjny Pożyczkobiorcy oraz na jego adres , które zostanie dokonane w 28 dniu od ostatniego dnia Okresu Pożyczki; piątą opłatą w wysokości 15 zł netto (18,45 zł z VAT) za pisemne wezwanie do zapłaty w przypadku opóźnienia trwającego 35 dni, o czym Pożyczkobiorca zostanie poinformowany listem wysłanym za pośrednictwem poczty na adres korespondencyjny Pożyczkobiorcy oraz na jego adres , które zostanie dokonane w 35 dniu ostatniego dnia Okresu Pożyczki. [dowód: karty nr 19, 563, 588] W tym miejscu należy zauważyć, że powyższe postanowienia mogą być tożsame z postanowieniami wpisanymi na podstawie art kodeksu postępowania cywilnego do rejestru postanowień uznanych za niedozwolone (por. np. wpis nr 4183, wpis nr 4395), a ich umieszczenie we wzorcu umowy stosowanym w obrocie z konsumentami może również stanowić praktykę naruszającą zbiorowy interes konsumentów. Ocena, czy doszło w tym zakresie ze strony przedsiębiorcy do kolejnego naruszenia ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, o innym charakterze, może zostać dokonana w odrębnym postępowaniu, po sformułowaniu stosownego zarzutu. Okoliczności te nie wykluczają możliwości uznania, że praktyka będąca przedmiotem zarzutu sformułowanego w niniejszym postępowaniu została zaniechana. Spółka osiągnęła w 2012 roku przychód, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, w wysokości [ ] zł. [dowód: karty nr ] Pismem z dnia 13 listopada 2013 r. strona została zawiadomiona o zakończeniu zbierania materiału dowodowego w niniejszym postępowaniu oraz o tym, że może się zapoznać z materiałem zgromadzonym w aktach sprawy.

8 strona 8 z 15 Prezes UOKiK zważył, co następuje Treść art. 1 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów ogranicza zastosowanie jej przepisów wyłącznie do ochrony interesów przedsiębiorców i konsumentów, podejmowanej w interesie publicznym. Oznacza to, że warunkiem koniecznym do uruchomienia procedur i zastosowania instrumentów określonych w tej ustawie jest zaistnienie takiego stanu faktycznego, w którym działania przedsiębiorców - naruszając jej przepisy stanowią potencjalne zagrożenie interesu publicznego. Niniejsze postępowanie dotyczy warunków umów pożyczki zawieranych przez Spółkę z klientami z nieograniczonego kręgu adresatów, posiadającymi status konsumentów. W ocenie Prezesa UOKiK rozpatrywana sprawa ma charakter publicznoprawny, albowiem wiąże się z ochroną interesu wszystkich konsumentów, którzy zawarli, mogli zawrzeć lub zawrą ze Spółką umowę pożyczki. Interes publicznoprawny przejawia się także w postaci zbiorowego interesu konsumentów, co oznacza, iż każde naruszenie zbiorowego interesu konsumentów jest jednocześnie naruszeniem interesu publicznoprawnego. Zatem w niniejszej sprawie uzasadnione było podjęcie przez Prezesa UOKiK działań przewidzianych w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów. W tym stanie rzeczy przyjąć należy, iż do oceny stanu faktycznego niniejszej sprawy zastosowanie mają przepisy w/w ustawy, a dotyczące jej postępowanie było prowadzone w interesie publicznym. Stosownie do treści art. 24 ust. 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów przez praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów rozumie się godzące w nie bezprawne działanie przedsiębiorcy. Aby możliwe było zatem stwierdzenie stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, niezbędne jest łączne spełnienie następujących przesłanek: - kwestionowane działania są działaniami przedsiębiorcy, - działania te winny mieć bezprawny charakter, tzn. być sprzeczne z prawem, tj. przepisami określonych aktów prawnych a także sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i dobrymi obyczajami, - działania te muszą naruszać zbiorowe interesy konsumentów. Zgodnie z art. 4 pkt. 1 ustawy o ochronie konkurencji konsumentów przez przedsiębiorcę rozumie się m.in. przedsiębiorcę w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. Stosownie do art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tj. Dz. U. z 2013 r. poz. 672, z późn. zm.) przedsiębiorcą jest m.in. osoba prawna, która we własnym imieniu wykonuje działalność gospodarczą. Stroną w niniejszej sprawie jest spółka prawa handlowego, posiadająca osobowość prawną, prowadząca działalność gospodarczą na podstawie wpisu do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. Podmiot ten jest zatem bezspornie przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Odnosząc się do kolejnej z ww. przesłanek, tj. bezprawności działań przedsiębiorcy, stwierdzić należy, iż bezprawność rozumie się jako sprzeczność zachowania danego podmiotu z przepisami prawa oraz zasadami współżycia społecznego. Chodzi tu mianowicie o sprzeczność z szeroko rozumianym porządkiem prawnym, jako całością. Bezprawność jest czynnikiem o charakterze obiektywnym, tzn. niezależnym od wystąpienia szkody, czy zaistnienia zamiaru po stronie podmiotu dopuszczającego się działań bezprawnych. Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów w jednym przypadku wprost identyfikuje działanie przedsiębiorcy jako bezprawne mianowicie, działanie polegające na stosowaniu postanowień wzorców umownych uznanych za niedozwolone i wpisanych do rejestru prowadzonego przez Prezesa UOKiK. W celu konkretyzacji przesłanki bezprawności

9 strona 9 z 15 w przypadku pozostałych naruszeń należy sięgnąć do przepisów innych ustaw, gdyż dopiero na ich podstawie możliwe jest dokonanie oceny działań przedsiębiorcy w aspekcie ich zgodności z prawem. W niniejszej sprawie są to przepisy ustaw, powołanych w sentencji niniejszej decyzji: ustawy o kredycie konsumenckim - w odniesieniu do naruszenia wskazanego w pkt I oraz kodeksu cywilnego - w odniesieniu do naruszenia wskazanego w pkt II. naruszenie, o którym mowa w pkt I. decyzji Zgodnie z art. 53 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim konsument ma prawo, bez podania przyczyny, do odstąpienia od umowy o kredyt konsumencki w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy. Zgodnie z przepisami art. 54 ust. 1 i 54 ust. 4 tej ustawy konsument nie ponosi kosztów związanych z odstąpieniem od umowy o kredyt konsumencki, z wyjątkiem odsetek za okres od dnia wypłaty kredytu do dnia spłaty kredytu, natomiast kredytodawcy nie przysługują żadne inne opłaty, z wyjątkiem bezzwrotnych kosztów poniesionych przez niego na rzecz organów administracji publicznej oraz opłat notarialnych. W niniejszej sprawie Spółka bezprawnie zawierała w umowach warunek zwrotu w takiej sytuacji również składki grupowego ubezpieczenia na życie pożyczkobiorcy, naliczonej za okres objęty ubezpieczeniem. Jest to o tyle istotne, że składka ta stanowi główny koszt pożyczki, ponoszony przez pożyczkobiorcę. Bez znaczenia pozostaje przy tym podnoszona przez Spółkę okoliczność, że pożyczkobiorca posiada możliwość wypowiedzenia umowy ubezpieczenia w każdym czasie. Konsument posiada ustawowo zagwarantowane 14 dni do namysłu, w trakcie których może podjąć decyzję, czy rezygnuje z zawartej umowy pożyczki, czy też nie. Nie można oczekiwać od konsumenta, aby przewidując swą przyszłą decyzję o odstąpieniu od umowy, którą może podjąć np. czternastego dnia od dnia zawarcia umowy pożyczki, odpowiednio wcześniej dokonał wypowiedzenia umowy ubezpieczenia, aby uniknąć poniesienia kosztów ubezpieczenia, związanych z pożyczką, która nie zostanie przez niego wykorzystana. Odstąpienie od umowy ma bowiem moc wsteczną, powodując nie tyle wygaśnięcie umowy, ale powrót do stanu jaki istniał przed jej zawarciem. Wyjątek stanowią koszty precyzyjnie wymienione przez ustawodawcę, które obciążają pożyczkobiorcę - odsetki za okres od dnia wypłaty pożyczki do dnia spłaty pożyczki, koszty poniesione przez pożyczkodawcę na rzecz organów administracji publicznej oraz opłaty notarialne. Katalog ten nie może być przez przedsiębiorcę rozszerzany. W świetle powyższego należy uznać, że działanie Spółki w tym zakresie było bezprawne. Działanie to godziło w interes konsumentów, poprzez obciążenie ich większymi kosztami odstąpienia od umowy. naruszenie, o którym mowa w pkt II. decyzji Zgodnie z art kodeksu cywilnego, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie to było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Świadczenie pożyczkobiorcy wynikające z zawartej umowy, która to zobowiązuje go do zwrotu pożyczki, jest świadczeniem pieniężnym. Dla świadczeń niepieniężnych w kodeksie cywilnym w art przewidziano możliwość zastrzeżenia naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania

10 strona 10 z 15 zobowiązania przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). Co istotne, intencją ustawodawcy było wyraźne rozdzielenie konsekwencji niewykonania świadczenia pieniężnego i niepieniężnego. Stąd też nie jest dozwolone, aby w umowie zastrzeżono karę umowną w przypadku świadczenia pieniężnego (taką wykładnię przyjął również Sąd Najwyższy w uchwale 7 sędziów SN z dnia 6 listopada 2003 roku, III CZP 61/03), tak samo jak nie jest dopuszczalne zastrzeżenie odsetek na wypadek niewykonania świadczenia niepieniężnego. Spółka stosowała natomiast postanowienie w umowach pożyczki (pkt 6.2) które ustanawiało taką karę, o treści: W przypadku zalegania Pożyczkobiorcy ze spłatą pożyczki, Pożyczkodawca może obciążyć Pożyczkobiorcę karą pieniężną w wysokości 50 zł za każde z opóźnień w spłacie zobowiązania Pożyczkobiorcy tj. a) pierwsza opłata karna może zostać nałożona w przypadku opóźnienia w spłacie zobowiązania trwającego powyżej 7 dni; b) druga opłata karna może zostać nałożona w przypadku opóźnienia w spłacie zobowiązania trwającego powyżej 14 dni. Powyższe działanie Spółki było zatem bezprawne, naruszając art kodeksu cywilnego. Działanie to godziło w interes konsumentów, poprzez obciążenie ich dodatkowymi bezprawnymi opłatami. naruszenie zbiorowego interesu konsumentów Odnosząc się do przesłanki naruszenia zbiorowych interesów konsumentów, stwierdzić należy, iż ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów nie definiuje pojęcia zbiorowego interesu konsumentów, stwierdzając jedynie w treści art. 24 ust. 3, że nie jest nim suma indywidualnych interesów konsumentów. W świetle powołanego na początku uzasadnienia prawnego niniejszej decyzji art. 1 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów należy przyjąć, że ze zbiorowymi interesami konsumentów mamy do czynienia wówczas, gdy działania przedsiębiorcy są powszechne i mogą dotknąć każdego potencjalnego klienta przedsiębiorcy czyli również konsumentów. Stanowisko to potwierdzone zostało w orzecznictwie Sądu Najwyższego (wyrok z dnia 12 września 2003 r. sygn. akt I CKN 504/01), który stwierdził, iż nie jest zasadne uznawanie, że postępowanie z tytułu naruszenia ustawy antymonopolowej można wszczynać tylko wtedy, gdy zagrożone są interesy wielu odbiorców, a nie jest to możliwe w sytuacji, gdy pokrzywdzonym jest tylko jeden konsument. Wydawane orzeczenie ma bowiem wymiar znacznie szerszy, pełni także funkcję prewencyjną, służy bowiem ochronie także nieograniczonej liczby potencjalnych konsumentów. Oceniane w niniejszej decyzji działania Przedsiębiorcy odnoszą się do wszystkich jego aktualnych i przyszłych (potencjalnych) klientów, a zatem dotyczą zbiorowych interesów konsumentów. Powyższe stanowisko znajduje również odzwierciedlenie w orzecznictwie Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, w którym przyjmuje się, iż, jeżeli potencjalną daną praktyką przedsiębiorcy może być dotknięty każdy konsument w analogicznych okolicznościach, to ma miejsce naruszenie zbiorowych interesów (wyrok z dnia 13 stycznia 2009 r. sygn. akt XVII Ama 26/08). W rozważanym przypadku Spółka kieruje swoją ofertę do nieograniczonego kręgu osób. W umowach nie określono żadnych formalnych barier ich zawarcia. Dlatego też uznano, iż adresatami oferty są wszyscy potencjalni konsumenci chcący zaciągnąć pożyczkę. Spółka zawiera umowy w oparciu o przygotowane wcześniej wzory umów, a więc działania

11 strona 11 z 15 nie są skierowane do zindywidualizowanych konsumentów, lecz do każdego potencjalnego konsumenta. Tak więc w rozpatrywanym stanie faktycznym działanie Spółki nie dotyczyło tylko interesów poszczególnych osób, których sprawy mają charakter jednostkowy, indywidualny, lecz wpływało niekorzystnie na interesy potencjalnie nieokreślonego kręgu konsumentów, których sytuacja jest identyczna i wspólna dla całej, licznej grupy obecnych i przyszłych kontrahentów przedsiębiorcy. Wobec powyższego należy stwierdzić, że wszystkie przesłanki z art. 24 ust 1 i 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów zostały spełnione, co oznacza, iż przedsiębiorca dopuścił się stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów. zaniechanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów W niniejszej sprawie, w toku postępowania, Spółka dokonała zmiany wzorca umowy pożyczki, oraz wprowadziła go do obrotu z konsumentami z dniem 1 sierpnia 2013 r. W zmienionym wzorcu, oraz w zawieranych na jego podstawie umowach pożyczki, zakwestionowane postanowienia zostały zmienione w sposób usuwający naruszenia będące przedmiotem postawionych przedsiębiorcy w niniejszym postępowaniu zarzutów. Zgodnie z dyspozycją zawartą w art. 27 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów w przypadku, gdy przedsiębiorca zaprzestał stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów Prezes UOKiK wydaje decyzję o uznaniu praktyki za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów i stwierdzającą zaniechanie jej stosowania. Wobec powyższego orzeczono jak w pkt I.- II. niniejszej decyzji. kara pieniężna z tytułu naruszenia ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów Zgodnie z art. 106 ust. 1 pkt 4 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, Prezes UOKiK może w drodze decyzji nałożyć na przedsiębiorcę, który choćby nieumyślnie dopuścił się stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów, karę pieniężną w wysokości nie większej niż 10% przychodu osiągniętego w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary. W niniejszej sprawie, w punktach I-II sentencji decyzji, stwierdzono, że Spółka naruszyła zakaz, o którym mowa w art. 24 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Zakaz ten ma charakter bezwzględny, zatem nie istnieją przesłanki natury prawnej, które umożliwiały zalegalizowanie tych praktyk. Z powołanego przepisu wynika, że kara pieniężna ma charakter fakultatywny. O tym, czy w konkretnej sprawie w odniesieniu do danego przedsiębiorcy zasadne jest nałożenie kary pieniężnej decyduje, w ramach uznania administracyjnego, Prezes UOKiK. Należy zwrócić uwagę, że przepisy ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów nie określają przesłanek, od których uzależnione byłoby podjęcie decyzji o nałożeniu kary. Ustawodawca wskazał jedynie w art. 111 ustawy te okoliczności, które Prezes UOKiK winien uwzględnić decydując o wymiarze kary pieniężnej, wymieniając okres, stopień oraz okoliczności naruszenia przepisów ustawy, a także uprzednie naruszenie jej przepisów. Kara pieniężna może zostać nałożona na przedsiębiorcę niezależnie od tego, czy dopuścił się naruszenia przepisów ustawy umyślnie, czy też nieumyślnie. Zdaniem Prezesa UOKiK w rozpatrywanej sprawie stan faktyczny i prawny, uzasadnia nałożenie na Spółkę kary pieniężnej. Ustalając wysokość kary Prezes UOKiK dokonał, we wszystkich niżej opisanych przypadkach, w pierwszej kolejności oceny wagi

12 strona 12 z 15 stwierdzonego naruszenia przepisów ustawy. W dalszej kolejności Prezes Urzędu rozważył, czy w sprawie występują okoliczności obciążające i łagodzące, oraz jaki powinny mieć wpływ na wysokość kary. W roku 2012 Spółka osiągnęła przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, w wysokości [ ] złotych, który będzie podstawą do obliczenia kar za poszczególne naruszenia. Maksymalny wymiar kar, jakie można nałożyć na Spółkę, wynosi zatem [ ] zł, to jest 10 % przychodu osiągniętego w roku kara pieniężna z tytułu naruszenia, o którym mowa w pkt I. W pkt I. sentencji niniejszej decyzji stwierdzono stosowanie praktyki, polegającej na pobieraniu przy odstąpieniu przez konsumenta od umowy pożyczki kosztów innych, niż odsetki za okres od dnia wypłaty do dnia spłaty kredytu, tj. składki ubezpieczenia pożyczki za dni przez które pożyczkobiorca korzystał z pożyczki. Powyższe działanie przedsiębiorcy naruszało prawo konsumenta do odstąpienia od umowy pożyczki, bez ponoszenia kosztów, innych, niż wyspecyfikowane w przepisach ustawy o kredycie konsumenckim. Działanie to miało szkodliwy dla konsumentów charakter, wywierając bezpośrednio negatywne konsekwencje o charakterze finansowym dla pożyczkobiorców, którzy zdecydowali się skorzystać z prawa do odstąpienia od umowy. Praktyka stosowana była zatem na etapie zawierania umowy, niemniej skutek jej stosowania uwidaczniał się również w trakcie wykonywania kontraktu, w wyniku wykorzystania przez przedsiębiorcę przewagi kontraktowej i zniekształcenia obowiązków stron wynikających z przepisów prawa. Odnośnie naruszenia, stwierdzonego w pkt I. sentencji niniejszej decyzji, brak jest dowodów wskazujących na jego umyślny charakter. Niemniej, zważywszy, że każdy, zgodnie z art. 83 Konstytucji RP, ma obowiązek przestrzegania prawa Rzeczpospolitej Polskiej, należy uznać, że obowiązek znajomości i przestrzegania norm prawa ciąży tym bardziej na profesjonalnych uczestnikach obrotu rynkowego. Spółka, jako profesjonalista w obrocie gospodarczym, powinna posiadać dogłębną znajomość norm prawnych regulujących przedmiot jej działalności - w tym przypadku zasady udzielania pożyczek - i kształtować zgodnie z nimi relacje z konsumentami. Niedopełnienie tego obowiązku stanowi nieusprawiedliwione naruszenie zasad ostrożności w postępowaniu, które, choćby popełnione nieumyślnie, uzasadnia nałożenie na przedsiębiorcę kary pieniężnej. Ustalając wymiar kary za naruszenie opisane powyżej, w pierwszej kolejności dokonano oceny wagi stwierdzonej praktyki i na tej podstawie ustalono kwotę bazową, stanowiącą podstawę do dalszych ustaleń w zakresie wysokości kary. Prezes UOKiK, mając na uwadze szkodliwość opisanej niniejszą decyzją praktyki oraz uwzględniając okres jej stosowania - krótszy niż jeden rok - uznał, iż w niniejszej sprawie natura naruszeń w zakresie kształtowania warunków odstąpienia przez konsumentów od umowy uzasadnia ustalenie wyjściowego poziomu kary pieniężnej na poziomie [ ] % przychodu uzyskanego przez przedsiębiorcę w 2012 roku, to jest w wysokości ,00 zł. Przy określaniu ostatecznego wymiaru kary Prezes UOKiK nie stwierdził okoliczności obciążających, natomiast wziął pod uwagę, jako okoliczność łagodzącą, zaniechanie zakwestionowanej praktyki przez przedsiębiorcę na wczesnym etapie postępowania i obniżył z tego tytułu wyjściowy wymiar kary o 30 %. Biorąc powyższe pod uwagę Prezes UOKiK ustalił karę pieniężną, z tytułu naruszenia, o którym mowa w pkt I. sentencji niniejszej decyzji, w wysokości 8 143,00 zł, co stanowi

13 strona 13 z 15 [ ] % przychodu uzyskanego przez Spółkę w 2012 r. oraz [ ] % maksymalnego wymiaru kary, jaka mogła na niego zostać nałożona z tego tytułu w niniejszym postępowaniu. Zdaniem Prezesa UOKiK, tak określona kara spełni zarówno rolę represyjną, jako sankcja i dolegliwość za naruszenie przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów jak i prewencyjną, zapobiegając ponownemu ich naruszeniu. Nie bez znaczenia jest również walor wychowawczy, w tym wymiar prewencji ogólnej, służący powstrzymaniu innych przedsiębiorców przed podobnym naruszaniem słusznych interesów konsumentów. Przyjmując, że kara winna być orzekana na poziomie wystarczającym do osiągnięcia zamierzonego celu i powinna być odczuwalna dla przedsiębiorcy, Prezes UOKIK orzekł jak w pkt III.1. decyzji. kara pieniężna z tytułu naruszenia, o którym mowa w pkt II. W pkt II. sentencji decyzji stwierdzono stosowanie praktyki polegającej na stosowaniu postanowienia umownego, z którego wynika - wbrew uregulowaniu wynikającemu z przepisu art kodeksu cywilnego - że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania pieniężnego nastąpi przez zapłatę kary umownej. Powyższe działanie przedsiębiorcy skutkowało możliwością bezprawnego nakładania na konsumentów dodatkowych - innych niż oprocentowanie - opłat pieniężnych, z tytułu zwłoki w spłacie należności wynikających z umowy pożyczki. Działanie to miało szkodliwy dla konsumentów charakter, wywierając bezpośrednio negatywne konsekwencje o charakterze finansowym, dla pożyczkobiorców, którzy pozostawali w zwłoce ze spłatą pożyczki, przekraczające konsekwencje określone dla ustawodawcę. Praktyka stosowana była na etapie zawierania umowy, niemniej skutek jej stosowania uwidaczniał się również w trakcie wykonywania kontraktu, w wyniku wykorzystania przez przedsiębiorcę przewagi kontraktowej i zniekształcenia obowiązków stron wynikających z przepisów prawa. Odnośnie naruszenia, stwierdzonego w pkt II. sentencji niniejszej decyzji, brak jest dowodów wskazujących na jego umyślny charakter. Niemniej, zważywszy, że każdy, zgodnie z art. 83 Konstytucji RP, ma obowiązek przestrzegania prawa Rzeczpospolitej Polskiej, należy uznać, że obowiązek znajomości i przestrzegania norm prawa ciąży tym bardziej na profesjonalnych uczestnikach obrotu rynkowego. Spółka, jako profesjonalista w obrocie gospodarczym, powinna posiadać dogłębną znajomość norm prawnych regulujących przedmiot jej działalności - w tym przypadku zasady udzielania pożyczek - i kształtować zgodnie z nimi relacje z konsumentami. Niedopełnienie tego obowiązku stanowi nieusprawiedliwione naruszenie zasad ostrożności w postępowaniu, które, choćby popełnione nieumyślnie, uzasadnia nałożenie na przedsiębiorcę kary pieniężnej. Ustalając wymiar kary za naruszenie opisane powyżej, w pierwszej kolejności dokonano oceny wagi stwierdzonych praktyk i na tej podstawie ustalono kwotę bazową, stanowiącą podstawę do dalszych ustaleń w zakresie wysokości kary. Prezes UOKiK, mając na uwadze szkodliwość opisanej niniejszą decyzją praktyki oraz uwzględniając okres jej stosowania - krótszy niż jeden rok - uznał, iż w niniejszej sprawie natura naruszenia, dotyczącego sposobu ukształtowania odpowiedzialności konsumentów za zwłokę w realizacji zobowiązań wynikających z umowy, uzasadnia ustalenie wyjściowego poziomu kary pieniężnej na poziomie [ ] % przychodu uzyskanego przez przedsiębiorcę w 2012 roku, to jest w wysokości 5 816,50 zł. Przy określaniu ostatecznego wymiaru kary Prezes UOKiK nie stwierdził okoliczności obciążających, natomiast wziął pod uwagę, jako okoliczność łagodzącą, zaniechanie

14 strona 14 z 15 zakwestionowanej praktyki przez przedsiębiorcę na wczesnym etapie postępowania i obniżył z tego tytułu wyjściowy wymiar kary o 30 %. Biorąc powyższe pod uwagę Prezes UOKiK ustalił karę pieniężną, z tytułu naruszenia, o którym mowa w pkt I. sentencji niniejszej decyzji, w wysokości 4 072,00 zł, co stanowi [ ] % przychodu uzyskanego przez Spółkę w 2012 r. oraz [ ] % maksymalnego wymiaru kary, jaka mogła na niego zostać nałożona z tego tytułu w niniejszym postępowaniu. Zdaniem Prezesa UOKiK, tak określona kara spełni zarówno rolę represyjną, jako sankcja i dolegliwość za naruszenie przepisów ustawy ochronie konkurencji i konsumentów jak i prewencyjną, zapobiegając ponownemu ich naruszeniu. Nie bez znaczenia jest również walor wychowawczy, w tym wymiar prewencji ogólnej, służący powstrzymaniu innych przedsiębiorców przed podobnym naruszaniem słusznych interesów konsumentów. Przyjmując, że kara winna być orzekana na poziomie wystarczającym do osiągnięcia zamierzonego celu i powinna być odczuwalna dla przedsiębiorcy, Prezes UOKIK orzekł jak w pkt III.2. decyzji. Zgodnie z art. 112 ust. 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, określone w punkcie III. decyzji kary pieniężne należy uiścić, w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji, na konto Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów: NBP o/o Warszawa Nr koszty postępowania Zgodnie z art. 80 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów Prezes UOKiK rozstrzyga o kosztach, w drodze postanowienia, które może być zamieszczone w decyzji kończącej postępowanie. Natomiast, stosownie do art. 77 ust. 1 tej ustawy, jeżeli w wyniku postępowania stwierdzono naruszenie jej przepisów, przedsiębiorca, który dopuścił się tego naruszenia, jest obowiązany ponieść koszty postępowania. Zgodnie z art kodeksu postępowania administracyjnego, do kosztów postępowania zalicza się m.in. koszty doręczenia stronom pism urzędowych. Natomiast, zgodnie z art kodeksu postępowania administracyjnego, jednocześnie z wydaniem decyzji organ administracji publicznej ustala w drodze postanowienia wysokość kosztów postępowania, osoby zobowiązane do ich poniesienia oraz termin i sposób ich uiszczenia. Postępowanie zakończone niniejszą decyzją zostało wszczęte z urzędu, a w jego wyniku Prezes UOKiK stwierdził naruszenie przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Kosztami niniejszego postępowania są wydatki związane z korespondencją prowadzoną ze stroną przez Prezesa UOKiK w toku tego postępowania. Mając powyższe na uwadze, Prezes UOKiK orzekł, jak w pkt IV. decyzji. Koszty postępowania, określone w punkcie IV. decyzji, należy uiścić w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji na wskazane powyżej konto Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. pouczenie Stosownie do treści art. 81 ust. 1 w związku z art. 84 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz art ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, z późn. zm.) - od niniejszej decyzji stronie przysługuje odwołanie do Sądu Okręgowego w Warszawie - Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów,

15 strona 15 z 15 w terminie dwóch tygodni od dnia jej doręczenia, wnoszone za pośrednictwem Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów - Delegatury Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w Krakowie, pl. Szczepański 5, Kraków. W przypadku zakwestionowania wyłącznie postanowienia o kosztach postępowania, zawartego w punkcie IV. niniejszej decyzji - stosownie do treści art. 81 ust. 5 w związku z art. 84 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz art i 2 kodeksu postępowania cywilnego i art kodeksu postępowania administracyjnego, stronie przysługuje zażalenie do Sądu Okręgowego w Warszawie Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, w terminie tygodniowym od dnia doręczenia niniejszej decyzji, wnoszone za pośrednictwem Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów - Delegatury Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w Krakowie. z upoważnienia Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Maciej Fragsztajn Dyrektor Delegatury Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w Katowicach