Uszkodzenia silników samochodowych niektóre aspekty identyfikacji

Transkrypt

1 Uszkodzenia silników samochodowych niektóre aspekty identyfikacji Dariusz Woźniak, Leon Kukiełka, Jacek Woźniak, Chodór Jarosław W artykule przedstawiono niektóre techniczne aspekty pracy rzeczoznawcy samochodowego związane z identyfikacją uszkodzeń silników samochodowych. W skład artykułu wchodzą zdjęcia, które ilustrują graficznie przedstawione zagadnienie. Słowa kluczowe: zużycie, uszkodzenie, przyczyny, silniki samochodowe, oceny techniczne. Wstęp Proces zużywania poszczególnych zespołów pojazdów [2,6,7] jest procesem występującym obiektywnie i nie można go uniknąć, jedynie można go spowolnić bądź przyśpieszyć. Zużywaniem nazywamy proces stopniowego niszczenia części pod wpływem czynników fizykochemicznych działających przez cały okres użytkowania części. Zużywanie zespołów, części pojazdów mechanicznych występuje w procesie normalnej eksploatacji [4] i jest zjawiskiem nieuniknionym. Występuje ono w czasie transportu, magazynowania [12] i użytkowania pojazdów mechanicznych. Zużywanie eksploatacyjne narasta stopniowo z intensywnością zależną od rodzaju zużycia, czynników powodujących zużycie oraz rodzaju i natężenia wymuszeń. Wielkość zużycia części zależna jest od czasu eksploatacji lub przebiegu pojazdów. Intensywność zużywania w poszczególnych okresach eksploatacji nie jest jednakowa. Ilustrację przebiegu zużycia części, wraz z interpretacją graficzną przedstawiono na rys. 1 [1]. Uszkodzenie podzespołów, części samochodów różni się od zużycia tym, że w przypadku uszkodzenia część całkowicie traci przydatność do dalszej eksploatacji. Uszkodzenie następuje nagle, najczęściej w wyniku oddziaływań na nią czynników mechanicznych. Uogólniając uszkodzenie jest jednym z istotnych zdarzeń technicznych występujących w procesie eksploatacji, determinującym jego niezawodność i efektywność wykorzystania, cykli obsług technicznych i napraw, a także zakres weryfikacji i diagnostyki technicznej [11]. Uszkodzenie samochodu/maszyny można zdefiniować jako zdarzenie techniczne polegające na przejściu (zespołu, podzespołu, części) ze stanu zdatności do stanu niezdatności. Przez stan zdatności rozumie się taki stan samochodu, maszyny, w którym spełnia on wyznaczone przeznaczenie i zachowuje parametry techniczne określone w dokumentacji technicznej (eksploatacyjnej). Natomiast przez stan niezdatności rozumie się stan samochodu, maszyny, w którym nie spełnia on nawet jednego z wymagań, określonych w dokumentacji technicznoeksploatacyjnej np. nie zachowania warunków technicznych zilustrowanych na rys. 2 [1]. Rys. 1. Zależność zużycia współpracujących części od przebiegu samochodu Rys. 2 Tarcie płynne: a) schemat, b) schemat położenia wałka w łożysku (wykres ciśnień smaru w klinie smarowym) Uszkodzenia w czasie eksploatacji samochodów/maszyn mogą zachodzić [3,4,6,7]: wskutek powolnych, nieodwracalnych procesów starzeniowych i zużyciowych, zachodzących w samochodzie/maszynie, w wyniku pojawienia się procesów odwracalnych o różnej intensywności przebiegu, wywołanych np. przez czasowe przekroczenia dopuszczalnych wartości jednego lub więcej czynników wymuszających, w sposób nieregularny, objawiający się nieciągłym przejściem jednego lub więcej parametrów poza granice przyjęte za dopuszczalne dla danego samochodu/maszyny. AUTOBUSY 7-8/

2 Najczęstszymi przyczynami powstawania uszkodzeń w samochodach/maszynach są poniższe: konstrukcyjne uszkodzenia powstałe wskutek błędów projektowania i konstruowania obiektu, najczęściej przy nie uwzględnieniu obciążeń ekstremalnych, tzn. wartości, które w istotny sposób przekraczają obciążenia nominalne prowadząc wprost do uszkodzeń, produkcyjne (technologiczne) uszkodzenia powstałe wskutek błędów i niedokładności procesów technologicznych (brak tolerancji wymiarów, gładkości powierzchni, obróbki termicznej, itp.) lub wad materiałów elementów, eksploatacyjne uszkodzenia powstałe w wyniku nie przestrzegania obowiązujących zasad eksploatacji lub na skutek oddziaływań czynników zewnętrznych nie przewidzianych dla warunków eksploatacji samochodu/maszyny, co prowadzi do przedwczesnego zużycia i osiągnięcia stanu granicznego; starzeniowe zawsze towarzyszące eksploatacji samochodów/maszyn i będące rezultatem nieodwracalnych zmian, prowadzących do pogorszenia wytrzymałości i zdolności współdziałania poszczególnych zespołów, układów części, zmęczeniowe, zdarzenia powstające wskutek określonego procesu powstawania uszkodzeń, polegającego na stopniowej utracie własności fizycznych zespołów, części samochodu/maszyny spowodowanych przez oddziaływania cykliczne związane z eksploatacją samochodu/maszyny (np. obciążenie), starzeniowe, zdarzenia powstające wskutek określonego procesu powstawania uszkodzeń, polegającego na stopniowej utracie własności fizycznych zespołu, części samochodu/maszyny wskutek oddziaływania czynników zewnętrznych otoczenia maszyny oraz zmian zachodzących w materiale jej elementu, zużyciowe cierne, zdarzenia powstające wskutek oddziaływania określonego procesu powstawania uszkodzeń, któremu towarzyszy stopniowa zmiana własności warstwy w zespołach, częściach samochodu/maszyny ze względu na siły tarcia. Stan techniczny samochodu/maszyny określony jest jako zbiór wartości parametrów stanu w chwili badania samochodu/maszyny, przy czym formułuje się dla nich pewne warunki (parametry stanu powinny być niezależne i zupełne). Stan samochodu, maszyny może być określany bezpośrednio na podstawie badań ich zespołów, części i/lub badań śladów współpracy tych elementów. Wymaga to jednak demontażu samochodu/maszyny oraz przygotowanie zespołów, części do badań, co często powoduje zmianę warunków ich współdziałania. Inny wariant bezpośredniej oceny stanu technicznego samochodu, maszyny polega na wykorzystaniu arbitralnych opinii np. rzeczoznawców samochodowych [9], co wiąże się z pewnymi trudnościami jednoznaczności w sposobach wyznaczania tych opinii Każde urządzenie techniczne posiada określoną trwałość i zdolność do wykonywania powierzonego mu zadania, w tym również silnik spalinowy stanowiący główny zespół samochodu/maszyny. Elementy silnika podczas pracy ulegają destrukcyjnemu oddziaływaniu otoczenia, na które składają się: proces roboczy, środowisko, oddziaływanie elementów współpracujących. W artykule przedstawiono problematykę powstawania i prezentację wybranych przykładów zużycia awaryjnego trakcyjnych silników o zapłonie samoczynnym i benzynowym. Z przełomem zmęczeniowym mamy do czynienia wtedy, gdy wartość naprężeń w elemencie jest niższa od jego wytrzymałości, lecz działają one w sposób zmienny w czasie, co w niektórych sytuacjach może doprowadzić do zainicjowania pęknięcia, które rozwijając się prowadzi do obniżenia wytrzymałości, a w konsekwencji do uszkodzenia. W Stowarzyszeniu Rzeczoznawców Techniki Samochodowej i Ruchu Drogowego w Warszawie-Oddział w Koszalinie, Politechnice Koszalińskiej-Wydział Mechaniczny oraz Uniwerytecie Szczecińskim prowadzone są analizy literatury, badania naukowe i eksperymentalne, których wyniki zamieszczono w pracach publikowanych na Słupskim Forum Motoryzacji [13-34]. 1. Oceny techniczne określające zużycie, uszkodzenia i wady utajone w silnikach spalinowych Ocenę techniczną [5,9,10] poszczególnych części silnika rozpoczyna się od oględzin zewnętrznych w celu stwierdzenia, czy dana część nie ma wyraźnych uszkodzeń np. pęknięcia, wykruszenia materiału, skrzywienia, śladów termicznych, oddziaływania korozji [8]. Po stwierdzeniu tego typu uszkodzeń trzeba podjąć decyzję, czy uszkodzenia kwalifikują części do złomowania, czy można je usunąć przez naprawę. W tym drugim przypadku, podobnie jak w przypadku, gdy oględziny zewnętrzne nie wykazały żadnych uszkodzeń, część podlega dalszemu sprawdzeniu z użyciem urządzeń pomiarowych. 2. Podstawowy zakres oceny stanu technicznego silnika Ocena stanu technicznego silnika polega na porównaniu jego aktualnego stanu z warunkami technicznymi zawartymi w dokumentacji technicznej. W warunkach tych są podane są m.in.: wymiary, dopuszczalne luzy, które należy sprawdzić, potrzebne do tego przyrządy pomiarowe i sprawdziany oraz wskazówki dotyczące dalszego postępowania, zależnie od stwierdzonego stopnia zużycia (uszkodzenia) [2,9,10]. Weryfikację kadłuba rozpoczynają oględziny zewnętrzne. W ten sposób można wykryć jedynie uszkodzenia o charakterze awaryjnym, np. wyraźne pęknięcia lub wyłamanie ścianki. Niewidoczne pęknięcia można wykryć na podstawie prób szczelności. W tym celu uszczelnia się przestrzeń wodną i doprowadza do niej przez jedyny pozostawiony otwór wodę pod ciśnieniem 0,3 0,4 MPa na stanowisku wyposażonym w przystosowane do naprawianych silników systemy uszczelniające. Następnie sprawdza się zużycie oraz ewentualne odkształcenia powierzchni roboczych kadłuba. W pierwszej kolejności określa się stopień zużycia gładzi cylindrowych. Służą do tego celu średnicówki z czujnikami zegarowymi. Średnicówkę nastawia się na wymiar nominalny i za pomocą czujnika mierzy się odchyłki średnicy cylindra. Średnice cylindra sprawdza się co najmniej na trzech wysokościach w dwóch prostopadłych kierunkach na każdym poziomie. Szczególna uwagę zwraca się na średnice cylindra na wysokości odpowiadającej położeń pierwszego (od strony denka tłoka) pierścienia uszczelniającego, gdy tłok znajduje się w GMP. Na tym poziomie zużycie jest największe i ma decydujący wpływ na ocenę stanu silnika. Odkształcenie płaszczyzny pod głowicowej kadłuba sprawdza się przykładając do niej płytę lub szeroki liniał traserski. Badania weryfikacyjne głowicy mają analogiczny przebieg jak przy badaniach kadłuba silnika. Tłoki i pierścienie tłokowe podczas napraw głównych wymienia się na nowe i dlatego nie podlegają one weryfikacji. W wyjątkowych przypadkach gdy brak jest części zamiennych, 234 AUTOBUSY 7-8/2017

3 można tłok skierować do naprawy. W normalnych warunkach naprawy tłoków są nieopłacalne. Weryfikacja wału korbowego, oprócz gładzi zewnętrznych, obejmuje sprawdzenie prostoliniowości oraz wymiarów czopów głównych i korbowych. Ewentualne niewidoczne gołym okiem pęknięcia o charakterze zmęczeniowym wykrywa się za pomocą defektoskopu. Najczęściej rzeczoznawcy powierzchnie wału weryfikują uzywając szkła powiększającego z odpowiednio silnym oświetleniem. Prostolinijność sprawdza się umieszczając wał w pryzmach na stanowisku z dostawionymi czujnikami zegarowymi. Średnicę czopów głównych i korbowych mierzy się mikrometrem. Średnice mierzy się co najmniej czterokrotnie, w dwóch prostopadłych do siebie płaszczyznach, w celu określenia maksymalnego zużycia czopa, jego stożkowości oraz owalności. Weryfikacja wałka rozrządu obejmuje sprawdzenie jego prostoliniowości, oraz sprawdzenie bicia czopów i części cylindrycznej krzywek. Najczęściej bicie sprawdza się za pomocą czujników zegarowych przystosowanych do wałka umieszczonego w pryzmach ustawionych na płaskiej płycie. Ponadto sprawdza się zużycie powierzchni krzywek oraz mierzy się mikrometrem średnice czopów wałka. 3. Analizy uszkodzeń silników wybrane aspekty W przypadku sporządzania oceny/opinii technicznej [5,9,10] wynikającej ze zużycia samochodu/ zespołu/ podzespołu, a zwłaszcza po jego awarii istotne jest, aby rzeczoznawca (najlepiej ze zleceniodawcą, lub jego przedstawicielem) był obecny podczas procesu demontażu uszkodzonego zespołu, podzespołu lub pojazdu i potrafił bardzo uważnie obserwować i analizować taki proces, ponieważ po jego zakończeniu stan pierwotny nie będzie możliwy do odtworzenia. W związku z tym, zanim przystąpi się do demontażu podzespołu/zespołu/pojazdu należy zastanowić się jaki jest faktyczny zakres uszkodzeń, oraz jakie mogą być prawdopodobne przyczyny awarii tzn. wskazane jest każdorazowo opracowanie tzw. wstępnego modelu myślowego do oceny/opinii przez rzeczoznawcę. Jest to bardzo trudne zadanie i wymaga od rzeczoznawcy znacznego doświadczenia zawodowego w celu sformułowania obiektywnej i jasnej konkluzji końcowej zapisanej w opinii technicznej. Z praktyki rzeczoznawczej wynika, że najczęstszymi przyczynami awarii w/w elementów są błędy popełnione podczas ich naprawy lub błędy eksploatacyjne. Dlatego należy uważnie wysłuchać przebiegu powstania awarii podawanego przez użytkownika (warsztat/serwis), a w szczególności informacji o dokonywanych naprawach i przeglądach technicznych, oraz zweryfikować dokumentację eksploatacyjną posiadaną przez zleceniodawcę. Doświadczenie wskazuje, że okoliczności powstania awarii/ uszkodzeń podawane przez uczestników są mało wiarygodne. Odnosi się to w szczególności do podawanego odstępu czasu lub przebiegu pomiędzy objawami o nieprawidłowym działaniu zespołu/podzespołu lub pojazdu a chwili powstania awaryjnego uszkodzenia uniemożliwiającego eksploatację. Podobne trudności w identyfikacji przyczyn awarii występują po naprawie w warsztacie/serwisie lub niekiedy po naprawie przez samego użytkownika. W przypadku stwierdzenia, że awaria została spowodowana wadą materiałową lub technologiczną nie należy starać się określić, na czym polegała ta wada, ponieważ w warunkach działania rzeczoznawcy takie 100% stwierdzenie jest mało kiedy możliwe, a zawsze wiązałoby się z koniecznością dokonania kosztownych specjalistycznych badań laboratoryjnych, lub skomplikowanych pomiarów. Takie badania mogą być podjęte jedynie w sytuacji, gdy zleceniodawca ich zażąda i gotów jest pokryć ich koszty ponosząc ryzyko, iż ich wyniki mogą nie dać jednoznacznej odpowiedzi. W dalszej części artykułu przedstawiono wybrane przykłady uszkodzeń silników spalinowych o zapłonie samoczynnym i gaźnikowym. Rys. 3. Przytarcie zaworu w prowadnicy głowicy Rys. 4. Uszkodzenia denka tłoka Przykład przytarcia zaworu w prowadnicy głowicy silnika wysokoprężnego typu S-359 przedstawiono na rys. 3 [1]. Powyższa niesprawność spowodowała dalszą awarię poprzez uderzenia przycierającego się zaworu w tłok i na wskutek uderzeń jego deformację rys. 4 [1]. AUTOBUSY 7-8/

4 Na rys. 7 [1] poniżej głowicy silnika na stole montażowym widać uszczelkę podgłowicową, która uległa uszkodzeniu i straciła możliwość uszczelnienia jednego z cylindrów i dalszym następstwem było przedostawanie się płynu chłodzącego do układu olejenia. Rys. 5. Pęknięty pasek rozrządu Rys. 7. Wypalona uszczelka podgłowicowa Rys.6. Pęknięty blok silnika W badanym silniku wysokoprężnym typu 4 CTi90, po demontażu pokrywy zaworów stwierdzono uszkodzenie w postaci popękanych dźwigienek zaworowych rys. 5 [1]. Po demontażu chłodnicy i obudowy układu rozrządu stwierdzono, że powyższą awarię spowodowało pęknięcie paska zębatego rozrządu silnika. Po zweryfikowaniu faktycznego przebiegu pojazdu, oraz po porównaniu danych z zaleceniami producenta w zakresie jego wymiany stwierdzono fakt braku wymiany paska i przekroczenie przez pojazd określonego przez producenta przebiegu w kilometrach. Nadal spotyka się niejako klasyczne uszkodzenie bloku silnika w postaci jego nieregularnego popękania, przykład tak uszkodzonego bloku silnika typu S-312 przestawiono na rys. 6 [1]. Po demontażu osprzętu i dokładnych oględzinach stwierdzono zbyt rozległe uszkodzenie bloku kwalifikujące go jednoznacznie do ze złomowania. Analiza i pomiary gęstościomierzem płynu chłodzącego wskazały na znaczne rozcieńczenie go wodą, co spowodowało jego zamarznięcie w układzie chłodzenia i rozsadzenie bloku od wewnątrz. Następny przykład dotyczy silnika wysokoprężnego typu 4 CTi90 autorzy przedstawili typową i stosunkowo często spotykaną niesprawność w eksploatacji pojazdów tj. uszkodzenie, lub zużycie uszczelki podgłowicowej. Rys. 8. Zniszczone półpanewki korbowodowe Z kolei na rys. 8 [1] zilustrowano przykład tzw. zatarcia półpanewek (a w zasadzie całkowitego zniszczenia kompozycji półpanewek korbowodowych) silnika typu S-359. Po szczegółowej weryfikacji m.in. i oleju silnikowego okazało się, że przyczyną było przytykanie się magistrali olejowej wywołane znacznym przekroczeniem okresu wymiany oleju tj. nie wykonania pełnego zakresu obsługi okresowej typu OO-2. Badany wał silnika typu 5D20B-300 z transportera gąsienicowego pokazano na rys. 9 [1]. Po zdemontowaniu jednej z głowic stwierdzono uszkodzenie w postaci głębokiego i nieregularnego zatarcia czopa korbowego jednego z cylindrów, Badany struktura czopa posiadała również ślady oddziaływania termicznego, w postaci zgrzania i wyrwania cząstek połączeń pary kinematycznej czop półpanewki - rys. 10 [1]. Przykład, wybrany z własnej praktyki rzeczoznawczej a pokazany na rys został opisany następująca konkluzją w opinii Przyczyna awarii i zniszczenia silnika typu S-322 wywołana została urwaniem się korbowodu i mogła nastąpić w wyniku niezabezpieczenia nakrętek łba korbowodu, lub 236 AUTOBUSY 7-8/2017

5 niewłaściwej reakcji użytkownika po wystąpieniu (najczęściej dobrze słyszalnych) w początkowej fazie awarii tzw. stuków, pukania. Rys. 11. Urwane śruby korbowodowe Rys. 9. Zniszczony czop wału korbowego Rys. 12. Uszkodzony blok silnika i wał korbowy Rys. 10. Widok czopa Na rys. 11 [1] pokazano przełom zmęczeniowy śruby korbowodu której pęknięcie, oraz brak reakcji przez użytkownika spowodował, (na zasadzie ciągu następujących po sobie zdarzeń), poprzez uderzenia poluzowanej stopy korbowodu uszkodzenie mechaniczno-ścierne grubościennych półpanewek, zatarcie i zniekształcenie profilu czopa wału i wybicie bloku silnika - rys. 12 [1] Innym spotykanym rodzajem uszkodzeń wałów korbowych są pęknięcia wraz z urwaniem czopów. Na rys. 13 [1] widać wyraźne pęknięcie zmęczeniowe śrub mocujących jedną z przeciwwag wału, której pęknięcie i odłączenie w czasie pracy silnika, spowodowało pęknięcie i obustronne wyrwanie czopa korbowodowego wału rys. 14 [1] i całkowite jego zniszczenie, oraz naruszenie tulei cylindrowych w bloku. Rys. 13. Widok uszkodzeń śrub przeciwwagi Całkowite zniszczenie silnika nastąpiło w wyniku niewłaściwej reakcji użytkownika, który kontynuował jazdę praktycznie do zatrzymania pojazdu. AUTOBUSY 7-8/

6 Rys. 14. Widok przełomu wału korbowego 3.1 Uszkodzenia w silniku gaźnikowym W badanym silniku gaźnikowym typu Ził 130, po demontażu głowic stwierdzono uszkodzenie w postaci popękanej obwodowo w części górnej tulei cylindrowej rys. 15 [1], natomiast w jej części dolnej pęknięcia promieniowe. Powyższa awaria spowodowała uszkodzenie bloku pod tuleją rys. 16 [1] i przedostanie się cieczy chłodzącej do układu smarowania, uszkodzenie tłoka i pierścieni. Rys. 15. Pęknięcie tulei cylindrowej zakleszczenie tłoka Rys. 16. Uszkodzenie bloku pod tuleją Podsumowanie Problematyka przedstawiona w artykule stanowi studium kilku przypadków uszkodzeń silników spalinowych wybranych z praktyki zawodowej jednego z autorów. Przeprowadzone badania i oględziny uszkodzonych silników o zapłonie samoczynnym i gaźnikowym niekiedy (mimo znacznego doświadczenia zawodowego rzeczoznawcy samochodowego) niekiedy nie pozwalają na jednoznaczne określenie przyczyn ich awarii, lub zniszczenia. Najczęściej z przeprowadzonych analiz wynika, że powstałe uszkodzenia i przełomy badanych wałów korbowych posiadają charakter zmęczeniowy. Bardziej precyzyjne wnioskowanie w kwestii przyczyn uszkodzenia wałów korbowych wymaga wcześniejszego przeprowadzenia badań mikroskopowych. Uszkodzenie wału może być stosunkowo często wynikiem niewłaściwej eksploatacji lub wcześniejszego uszkodzenia innej części. W celu zmniejszenia prawdopodobieństwa zmęczeniowego pękania elementy projektuje się tak, aby uniknąć karbów geometrycznych i strukturalnych w niebezpiecznych strefach, a także poddaje się dodatkowym operacjom, np. szlifowanie, kulowanie, dogniatanie, hartowanie powierzchniowe czy specjalna obróbka chemiczna. Awarii silnika najczęściej nie można oceniać technicznie w sposób indywidualny, często ma ona związek z innym wcześniejszym uszkodzeniem np. w układzie korbowotłokowym, po uderzeniu tłoków o grzybki zaworów, po urwaniu paska napędu rozrządu, czy nie zachowaniu warunków tarcia płynnego. Jakość wytwarzanych części silnikowych można polepszyć stosując nowoczesne metody obróbki takie jak nagniatanie ślizgowe [34-37], wytłaczanie [38-40], walcowanie gwintów [41-56], nagniatanie umacniające [88-93], świadome kształtowanie warstwy wierzchniej [97-112], kulowanie [ ] oraz nowoczesne metody modelowania procesów obróbki [57-87, 94-96]. Bibliografia 1. Archiwum i zdjęcia autorów. 2. Woźniak D., Kukiełka L., Woźniak J., Praktyczna identyfikacja niektórych aspektów zużycia i awarii w wojskowych pojazdach mechanicznych. XV Forum Motoryzacji. Słupsk Miesięcznik Autobusy, Technika, Eksploatacja, Systemy transportowe nr 5/2012. Wydawnictwo INW SPATIUM, Radom Płyta CD. 3. Woźniak D., Kukiełka L., Woźniak J., Niektóre aspekty zużycia kawitacyjnego w silnikach spalinowych. XV Forum Motoryzacji. Słupsk Miesięcznik Autobusy, Technika, Eksploatacja, Systemy transportowe nr 5/2012. Wydawnictwo Instytut Naukowo- Wydawniczy SPATIUM, Radom Płyta CD 4. Woźniak D., Kłonica M., Exploitation wearing and car part malfunctions. III Międzynarodowe Seminarium Techniki Wytwarzania w Budowie Maszyn - Kazimierz Dolny Monograph Advanced Technologies in Production Engineering. Societas Scientiarum Lublinensis, Lublin, Woźniak D., Opinie i oceny techniczne. Przegląd Wojsk Lądowych nr 3/2008 (009), Wydawnictwo MON, Warszawa, Woźniak D., Kawitacja w pojazdach. Przegląd Wojsk Lądowych nr 5/2008 (011), Wydawnictwo MON, Warszawa, Woźniak D., Woźniak J., Kukiełka L., Awarie i zużycie eksploatacyjne pojazdów. XI Konferencja Naukowo Techniczna Innowacje w motoryzacji dla ochrony środowiska, Wydawnictwo RRFS NOT- Słupsk, Woźniak D., Kukiełka L., Korozja w motoryzacji i jej wpływ na trwałość pojazdów i koszty eksploatacji. X Konferencja Naukowo Techniczna Innowacje w motoryzacji a ochrona środowiska, Wydawnictwo RRFS NOT- Słupsk, AUTOBUSY 7-8/2017

7 9. Woźniak D., Ocena techniczna silników po awarii. Przegląd Wojsk Lądowych nr 10/2006 (568). Wydawnictwo Wojsk Lądowych Warszawa, Woźniak D., Gawryjołek W., Kukiełka L., Ocena silników po awarii - zarys metodologii. Rzeczoznawca Samochodowy nr 11/2006 (133). Wydawnictwo SRTSiRD. Warszawa, Woźniak D., Rola badań technicznych i diagnostycznych. PSZ nr 3/2016, WIW, Warszawa, Woźniak D., Zasady bezpiecznej eksploatacji wojskowych pojazdów mechanicznych dotyczące obsługiwania, naprawy, przechowywania, oraz załadunku i rozładunku w zakresie odpowiedzialności kierowcy. Biuletyn informacyjny. IX Konferencja profilaktyki bezpieczeństwa w ruchu drogowym pojazdów Sił Zbrojnych. Sopot, Woźniak D., Kukiełka L., Kompozyty w technice w aspektach materiałów nowej generacji. XVII Motorization Forum. Słupsk Autobusy, Technika, Eksploatacja, Systemy transportowe no 6/2014. Wydawnictwo INW Spatium, Radom, 2014, s CD. 14. Woźniak D., Script Maintenance and repairs of army weaponry and equipment. Assumptions, scope, organization. Addition to PWL no 6/2011 (031). WIW, Warsaw, CD. 15. Technical support of the Polish Armed Forces. Rules of functioning. DD/ Załęski H., Repairing the motorcycles WSK MO6B3, M21W2 and M21W2S. WKiŁ, Warsaw Woźniak D., Kukiełka L.: Logistyka opakowań w transporcie drogowym. Autobusy, Technika, Eksploatacja, Systemy transportowe nr 5, Wydawnictwo INW Spatium, Radom, 2011, s Woźniak D., Kukiełka L.: Niektóre aspekty logistyki transportu Autobusy, Technika, Eksploatacja, Systemy transportowe nr 5, Wydawnictwo INW Spatium, Radom, 2011, s Woźniak D., Kukiełka L.: Niektóre aspekty transportu kontenerowego w wojsku Autobusy, Technika, Eksploatacja, Systemy transportowe nr 5, Wydawnictwo INW Spatium, Radom, 2011, s Woźniak D., Kukiełka L., Woźniak J.: Praktyczna identyfikacja wybranych aspektów zużycia i awarii w wojskowych pojazdach mechanicznych Autobusy, Technika, Eksploatacja, Systemy transportowe nr 5, Wydawnictwo INW Spatium, Radom, nr 5, 2012, s Woźniak D., Kukiełka L., Woźniak J.: Ekologistyka w eksploatacji pojazdów wojskowych-niektóre aspekty Autobusy, Technika, Eksploatacja, Systemy transportowe, nr 5, Wydawnictwo INW Spatium, Radom, nr 5, 2012, s Woźniak D., Kukiełka L., Woźniak J.: Wybrane aspekty zużycia kawitacyjnego w silnikach spalinowych, Autobusy, Technika, Eksploatacja, Systemy transportowe nr 5, Wydawnictwo INW Spatium, Radom, nr 5, 2012, s Woźniak D., Kukiełka L.: Wybrane aspekty przewozu ładunków w transporcie Autobusy, Technika, Eksploatacja, Systemy transportowe nr 10, Wydawnictwo INW Spatium, Radom, 2013, s Woźniak D., Kukiełka L., Woźniak J.: Packaging logistics in road transport Technika, Eksploatacja, Systemy transportowe nr 10, Wydawnictwo INW Spatium, Radom, 2013, s Woźniak D., Kukiełka L., Woźniak J.: Some aspects of transport logistics, Autobusy, Technika, Eksploatacja, Systemy transportowe nr 10, Wydawnictwo INW Spatium, Radom, 2013, s Woźniak D., Kukiełka L.: Eksploatacja pojazdów w warunkach terenowych, Autobusy, Technika, Eksploatacja, Systemy transportowe nr 6, Wydawnictwo INW Spatium, Radom, 2014, s Woźniak D., Kukiełka L.: Silniki rowerowe: wybrane aspekty, Autobusy, Technika, Eksploatacja, Systemy transportowe nr 6, Wydawnictwo INW Spatium, Radom, 2014, s Woźniak D., Kukiełka L.: Polskie motocykle okresu przedwojennego, Autobusy, Technika, Eksploatacja, Systemy transportowe nr 6, Wydawnictwo INW Spatium, Radom, 2015, s Woźniak D., Kukiełka L. Woźniak J.: Urządzenia techniczne w przechowywaniu sprzętu wojskowego, Autobusy, Technika, Eksploatacja, Systemy transportowe nr 6, Wydawnictwo INW Spatium, Radom, 2015, s Woźniak D., Gotowała K., Woźniak J.: Motorcycles chosen aspects of army exploitation, Autobusy, Technika, Eksploatacja, Systemy transportowe nr 6, Wydawnictwo INW Spatium, Radom, 2016, s Woźniak D., Kukiełka K., Woźniak J.: Exploitation wearing and car element malfunctions, Autobusy, Technika, Eksploatacja, Systemy transportowe nr 6, Wydawnictwo INW Spatium, Radom, 2016, s Woźniak D., Kukiełka K., Woźniak J.:, Four-wheeled motorcycles chosen aspects of army exploitation, Autobusy, Technika, Eksploatacja, Systemy transportowe nr 6, Wydawnictwo INW Spatium, Radom, 2016, s Woźniak D., Kukiełka L, Woźniak J. Ciekot Z.: Chosen elements of army maintenance-repair infrastructure, Autobusy, Technika, Eksploatacja, Systemy transportowe nr 6, Wydawnictwo INW Spatium, Radom, 2016, s Chodór J., Kukiełka L.: Zastosowanie nieliniowej mechaniki kontaktu w analizie przemieszczania materiału obrabianego podczas skrawania i nagniatania ślizgowego, Mechanik, nr 8-9/2014, ISSN , s Chodor J., Kukielka L.: Using Nonlinear Contact Mechanics in Process of Tool Edge Movement on Deformable Body to Analysis of Cutting and Sliding Burnishing Processes. Applied Mechanics and Materials Novel Trends in Production Devices and Systems, Editors: Karol Velíšek, Peter Košťál and Milan Nad, 2014, USA-SLOVAKIA, pp ISSN Chodór J. Kałduński P.: Experimental researches of influence of sliding burnishing technological conditions for surface roughness of 41CR4 steel product, Modelowanie Warstwy Wierzchniej Monografia, pod red. naukową. prof. dr hab. dr h.c. inż. Tadeusza Zaborowskiego, Gorzów Wlkp., 2014, s , ISBN , Wydawca IBEN Gorzów Wlkp Chodór J., Kukiełka L.: Numerical analysis of the influence of abrasive grain geometry and cutting angle on states of strain and stress in the surface layer of object, Surface/Contact Conference, Wessex Institute, Ashurst Lodge, Ashurst, Southampton, UK, Kałduński P.: Modelowanie i symulacja kształtowania wytłoczek kołowo symetrycznych bez kołnierza z uwzględnieniem nieliniowości geometrycznej i fizycznej. Praca doktorska, Koszalin, Kaldunski P., Kukielka L.: Numerical Analysis and Simulation of Drawpiece Forming Process by Finite Element Method. Applied Mechanics and Materials Novel Trends in Production Devices and Systems, Editors: Karol Velíšek, Peter Košťál and Milan Nad, 2014, USA- SLOVAKIA, pp ISSN AUTOBUSY 7-8/

8 40. Kałduński P. Chodór J: Numerical analysis of the deep drawing process by finite element method for anisotropic model of object, Modelowanie Warstwy Wierzchniej Monografia pod red. naukową prof. dr hab. dr h. c. inż. Tadeusza Zaborowskiego, Gorzów Wlkp., 2014, s , ISBN , Wydawca IBEN Gorzów Wlkp Kukiełka K.: Modelling the external thread rolling process using finite element method. ARCHIWUM TECHNOLOGII MASZYN I AUTOMATYZACJI Tom 31, Nr 3, 2011, pp Kukielka K., Kukielka L.: Modeling And Numerical Analysis Of The Thread Rolling Process, WILEY-VCH Verlag GmbH & Co. KGaA, Vol. 6, Issue 1, 2006, pp Kukielka K., Kukielka L., Bohdal L., Kulakowska A., Malag L., Patyk R.: 3D Numerical Analysis the State of Elastic/Visco-Plastic Strain in the External Round Thread Rolled on Cold. Applied Mechanics and Materials Novel Trends in Production Devices and Systems, Editors: Karol Velíšek, Peter Košťál and Milan Nad, 2014, USA- SLOVAKIA, pp ISSN Kukiełka K.: Modelling and numerical analysis of the states of deformations and stresses in the surface layer of the trapezoidal and round threads rolled on cold, PhD Thesis, Koszalin University of Technology, (in Polish) 45. Kukiełka K.: Czterorolkowa głowica kątowa do walcowania gwintów o zarysie łukowym na rurach i wałkach. Współczesne problemy w technologii obróbki przez nagniatanie, Politechnika Gdańska, 2011, s Kukiełka K., Kukiełka L.: Głowica do walcowania gwintów zewnętrznych, Patent nr P , z dnia Kukiełka K.: Effective numerical model to analyze the trapezoidal thread rolling process with finite element method. Mechanik No 11, 2014, pp Kukiełka K., Bohdal Ł., Kułakowska A., Patyk R.: Using 3D numerical analysis to determine influence of the technological parameters on the rolled thread quality. Warstwa Wierzchniej Monografia, pod red. naukową. prof. dr hab. dr h.c. inż. Tadeusza Zaborowskiego, Gorzów Wlkp., 2014, str , ISBN , Wydawca IBEN Gorzów Wlkp Kukielka K., Kukielka L.: The numerical analysis of the external round thread rolling, PAMM, 2008, pp Kukiełka K.: Numerical simulations of deformation and stress in the cold rolled thread. ARCHIWUM TECHNOLOGII MASZYN I AUTOMATYZACJI, Tom 31, Nr 1, 2011, pp Kukiełka K.: Numerical modelling of the strain and stress states in the thread with quick pitch in rolling process on cold. Pomiar Automatyka Kontrola, nr 01/2012, 2012, pp Kukiełka K.: Numeryczne określenie wcisku walcowania i warunków smarowania w aspekcie jakości gwintu o zarysie łukowym o dużym skoku wykonywanym na rurach o dużej długości. Mechanik vol. 88, (3CD), 2015, pp Kukiełka K.: Efektywny model numeryczny do analizy procesu walcowania gwintów trapezowych metodą elementu skończonego Mechanik vol. 87, (11CD), 2015, pp Kukielka K.: Ecological Aspects of the Implementation of New Technologies Processing for Machinery Parts. Rocznik Ochrony Środowiska (Annual Set The Environment Protection) 2016, Vol. 18, pp Kukielka K.: Numerical simulations of the thread rolling process as ecological and economical research tool in the implementation of modern technologies.. Rocznik Ochrony Środowiska (Annual Set The Environment Protection) 2017, Vol Kukielka K.: Ecological and economical aspects of modern modeling of thread rolling process. Rocznik Ochrona Środowiska (Annual Set of Environment Protection), vol Kukiełka L.: Theoretical and experimental foundations of surface roller burnishing with the electrocontact heating, Book of Mechanical Engineering. Technical University of Koszalin No 47, Koszalin 1994, pp Kukiełka L: Modelling of thermodynamical yield stress of metals dependent of the deformation history, in: Modern techniques and technology, ZN WM, 29, Koszalin University of Technology, 2001, pp Kukielka L: Incremental model of strain and stress of metals in the conditions of burnishing rolling operation, in: Modern techniques and technology, ZN WM, 29, Koszalin University of Technology, 2001, pp Kukielka L.: Mathematical modelling and numerical simulation of non-linear deformation of the asperity in the burnishing cold rolling operation. Ed. Dominguez, J; Brebbia, CA Computational methods in contact mechanics V Book Series: Computational and experimental methods Vol. 5, 2001, pp Kukiełka L.: Basis of engineering researches, PWN, Warsaw, 2002 (in Polish). 62. Kukielka L., Kulakowska A., Patyk R.: Numerical Modeling and Simulation of the Movable Contact Tool-Worpiece and Application in Technological Processes, The 13 th World Multi-Conference on Systemics, Cybernetics and Informatics, Orlando, Floryda 2009, pp Kukielka L.: New damping models of metallic materials and its application in non-linear dynamical cold processes of metal forming, Steel Research International, 81, 2010, pp Kukielka L., Geleta K., Kukielka K.: Modelling and Analysis of Nonlinear Physical Phenomena in the Burnishing Rolling Operation with Electrical Current, in: K. Mori, M. Pietrzyk, J. Kusiak, J. Majta, P Hartley, J. Lin (Eds.), Steel Research International. Special Edition: 14th International Conference Metal Forming, 2012, pp Kukielka L., Geleta K., Kukielka K.: Modelling of Initial and Boundary Problems with Geometrical and Physical Nonlinearity and its Application in Burnishing Processes in: K. Mori, M. Pietrzyk, J. Kusiak, J. Majta, P Hartley, J. Lin (Eds.), Steel Research International. Special Edition: 14th International Conference Metal Forming, 2012, pp Kukiełka L., Kukiełka K.: Nowoczesna metoda modelowania i analizy procesów technologicznych precyzyjnej obróbki części samochodowych. Ekologiczne aspekty stosowania nowych technologii w transporcie. Monografia nr 235 Wydziału Mechanicznego, Politechniki Koszalińskiej, pod redakcją Leona Kukiełki, Koszalin 2012, s Kukielka L., Kukielka K., Kulakowska A., Patyk R., Malag L., Bohdal L.: Incremental Modelling and Numerical Solution of the Contact Problem between Movable Elastic and Elastic/Visco-Plastic Bodies and Application in the Technological Processes. Applied Mechanics and Materials Novel Trends in Production Devices and Systems, Editors: Karol Velíšek, Peter Košťál and Milan Nad, 2014, USA-SLOVAKIA, pp ISSN Kukielka L., Kustra J.: Numerical analysis of thermal phenomena and deformations in processing zone in the centreless continuous grinding process, Computation Methods and Experimental Measurements for Surface 240 AUTOBUSY 7-8/2017

9 Treatment Effects, WITPRESS, Southampton, Boston, 2003, pp Kukielka L., Kustra J., Kukielka K.: Numerical analysis of states of strain and stress of material during machining with a single abrasive grain, in: J.T.M. de Hosson, C.A. Brebbia, S-I Nishida, Computer Methods and Experimental Measurements for Surface Effects and Contact Mechanics VII, WITPRESS, Southampton-Boston, 2005, pp Kukielka L., Kukielka K.: Numerical analysis of the process of trapezoidal thread rolling, in: C.A. Brebbia (Eds.), High Performance Structures and Materials III, WITPRESS, Southampton-Boston, 2006, pp Kułakowska A.: Wpływ odchyłek zarysu regularnych nierówności powierzchni po obróbce toczeniem na wybrane właściwości warstwy wierzchniej wyrobu nagniatanego tocznie. Praca doktorska. Koszalin, Kukielka L., Kukielka K.: Numerical analysis of the physical phenomena in the working zone in the rolling process of the round thread, in: J.T.M. de Hosson, C.A. Brebbia, S-I Nishida, Computer Methods and Experimental Measurements for Surface Effects and Contact Mechanics VIII, WITPRESS, Southampton-Boston, 2007, pp Kukiełka L.: Teoretyczne i doświadczalne podstawy powierzchniowego nagniatania tocznego z elektrokontaktowym nagrzewaniem. Wyd. Ucz. WSI, Monografia Nr 47, Koszalin 1994, s Kukielka L., Cienkowski W., Dudek P.: Incremental model of yield stress of metals in the conditions of burnishing rolling operation with electrical current, WIT Transactions on Engineering Sciences Vol. 17, WITPRESS, 1997, pp , ISSN Kukiełka L.: Podstawy badań inżynierskich, PWN, Warszawa, Kukielka L.: Non-linear Analysis Of Heat Transfer In Burnishing Rolling Operation, In. WIT Transactions on Engineering Sciences, Advanced Computational Methods in Heat Transfer, Eds. Sunden B., Brebbia C.A., Vol. 35, WITPRESS, 2002, pp , ISBN Kukielka L.: Numerical Modelling: The Contact Problem Of Movable Elasto/visco-plastic Body, WIT Transactions on Engineering Sciences, Computational Methods in Contact Mechanics VI, Ed. Brebbia C.A., Vol. 38, 2003, WITPRESS, pp , ISSN Kukiełka L., Chodór J.: Numerical analysis of chip formation during machining for different value of failure strain, Journal PAMM, Vol. 7, Issue 1, 2008, pp Kukielka L., Patyk R.: Nowoczesna metodyka projektowania części maszyn. W: Ekologiczne aspekty stosowania nowych technologii w transporcie, Ed. Leon Kukiełka, (235), 2012, s Kukiełka L., Patyk R., Kułakowska A, Kukiełka K., Gotowała: Innowacyjna metodyka projektowania części samochodowych. Logistyka vol. 6 (1CD), 2014, s Kukiełka L., Szcześniak M.: Wpływ kąta wierzchołkowego regularnej nierówności trójkątnej powierzchni wyjściowej na chropowatość powierzchni wyrobu po procesie zgniatania, Mechanik, Nr 88, (3CD) 2015, s Kukielka L., Szczesniak M., Patyk R., Kulakowska A., Kukielka K., Patyk S., Gotowala K, Kozak D.: Analysis of the states of deformation and stress in the surface layer of the product after the burnishing cold rolling operation, Novel Trends in Production Devices and Systems III, Trans Tech Publications Ltd, Editors: Daynier Rolando Delgado and Karol Velíšek, 2016, Switzerland-USA, pp , ISSN Kukiełka L., Chodór J.: Numerical analysis of chip formation during machining for different value of failure strain, Journal PAMM, Vol. 7, Issue 1, 2008, pp Kukiełka L., Bohdal Ł., Chodór J., Forysiewicz M., Geleta K., Kałduński P., Kukiełka K., Patyk R., Szyc M.: Analiza numeryczna wybranych procesów technologicznych precyzyjnej obróbki części samochodowych. Ekologiczne aspekty stosowania nowych technologii w transporcie. Monografia nr 235 Wydziału Mechanicznego, Politechniki Koszalińskiej, pod redakcją Leona Kukiełki, Koszalin, 2012, s Kukiełka L., Szcześniak M.: Influence of the apex angle of triangular asperities of surfaces after previous treatememnt on the roughness of the surface after squeezing process, Mechanik (3) 2015, s (in polish) Kukiełka L., Kukielka K.: Modelling and analysis of the technological processes using finite element method, Mechanik (3) 2015, s , Kukielka L, Kukielka L.: Thermomechanical modeling and analzsis of the thread rolling process with electrocontact heating, Book of the 23rd Int. Conf. Engineering Mechanics 2017, Ed. FUIS V., Svratka, Cyech Republic, pp Kułakowska A., Bohdal Ł., Patyk R.: Zastosowanie obróbki nagniataniem w tworzeniu ekologicznego produktu, Annual Set The Environment Protection, Vol. 16, 2014, ISSN X. 89. Kulakowska A., Kukielka L.: Numerical analysis and experimental researches of burnishing rolling process with taking into account deviations in the surface asperities outline after previous treatment. Steel Res. Int. 2, 2008, pp Kulakowska A., Patyk R., Kukielka L.: Numerical analysis and experimental researches of burnishing rolling process of workpieces with real surface, WMSCI 2009 The 13th World Multi-Conference on Systemics, Cybernetics and Informatics, Jointly with the 15th International Conference on Information Systems Analysis and Synthesis, ISAS 2009 Proc. Volume 2, 2009, pp Kulakowska A.: Problems of surface preparation under burnishing rolling in aspect of product quality. Steel Research International vol. 81/9, 2010, pp Kulakowska A., Kukielka L., Kukielka K., Patyk R., Malag L., Bohdal L.: Possibility of Steering of Product Surface Layers Properties in Burnishing Rolling Process. Applied Mechanics and Materials Novel Trends in Production Devices and Systems, Editors: Karol Velíšek, Peter Košťál and Milan Nad, 2014, USA-SLOVAKIA, pp ISSN Kułakowska A., Patyk R., Bohdal Ł., Kukiełka K.: Surface layer after burnishing rolling of the rough surface. Modelowanie Warstwy Wierzchniej, Monografia pod red. naukową prof. dr hab. dr h. c. inż. Tadeusza Zaborowskiego, Gorzów Wlkp., 2014, s , ISBN , Wydawca IBEN Gorzów Wlkp Malag L., Kukielka L., Kukielka K., Kulakowska A., Bohdal L., Patyk R.: Problems Determining of the Mechanical Properties of Metallic Materials from the Tensile Test in the Aspect of Numerical Calculations of the Technological Processes. Applied Mechanics and Materials Novel Trends in Production Devices and Systems, Editors: Karol Velíšek, Peter Košťál and Milan Nad, 2014, USA-SLOVAKIA, pp ISSN Malag L., Kukielka L.: Numerical Analysis of Strains and Stresses in Stretched Specimens at Microstructure Level, PAMM, WILEY VCH Verlag, 2009, pp Malag L., Kukielka L.: The sensitivity analysis of influence of chosen material parameters on the properties of surface layer product after burnishing, in: K. Mori, M. Pietrzyk, J. Kusiak, J. Majta, P Hartley, J. Lin (Eds.), Steel Research AUTOBUSY 7-8/

10 International. Special Edition: 14th International Conference Metal Forming, WILEY-V CH VERLAG GMBH 2012, Patyk R., Kukielka L.: Optimization of geometrical parameters of regular triangular asperities of surface put to smooth burnishing, The 12 th International Conference Metal Forming 2008, Steel Research International, 2, Kraków, 2008, pp Patyk R.: Theoretical and experimental basis of regular asperities about triangular outline embossing technology, The 13 th International Conference Metal Forming 2010, Steel Research International, 81, Toyohashi, 2010, Patyk R., Kułakowska A., Bohdal Ł.: Ekologiczne, ekonomiczne i eksploatacyjne aspekty obróbki nagniataniem, Annual Set The Environment Protection, Vol. 16, 2014, ISSN X, s Patyk R., Kułakowska A., Bohdal Ł., Kukiełka K.: The numerical analysis of sensibility of embossing process of regular asperities of surface on the material parameters of work-pieces in aspect of surface layer quality. Modelowanie Warstwy Wierzchniej, Monografia pod red. naukową prof. dr hab. dr h. c. inż. Tadeusza Zaborowskiego, Gorzów Wlkp., 2014, s , ISBN , Wydawca IBEN Gorzów Wlkp Patyk R., Kukielka L., Kukielka K., Kulakowska A., Malag L., Bohdal L.: Numerical Study of the Influence of Surface Regular Asperities Prepared in Previous Treatment by Embossing Process on the Object Surface Layer State after Burnishing. Applied Mechanics and Materials Novel Trends in Production Devices and Systems, Editors: Karol Velíšek, Peter Košťál and Milan Nad, 2014, USA- SLOVAKIA, pp ISSN Patyk S.: Analiza sił nagniatania tocznego powierzchni chropowatych o trójkątnym zarysie nierówności. Rozprawa doktorska, Patyk R., Patyk S., Kukiełka L.: Determining contact pressures during embossing process of regular asperities on the cylindrical surfaces, Mechanik (3) 2015, s (in polish) Patyk R., Patyk S., Kukiełka L.: Determination of the principal burnishing force roller rouhnes surface with regular periodical outlines asperities using numerical methods, Mechanik (3) 2015, s (in polish) Patyk S., Patyk R., Kukiełka L., Kułakowska A.: Eksperymentalne i numeryczne metody określania parametrów siłowych w procesie nagniatania tocznego powierzchni chropowatej, Pomiary Automatyka Kontrola, 2010, Nr 56, pp Patyk R., Patyk S., Kukiełka L.: Określanie głównej siły nagniatania chropowatej powierzchni walcowej o regularnym okresowym zarysie nierówności metodami numerycznymi, Mechanik Nr 88, (3CD) 2015, s Patyk R., Patyk S., Kukiełka L.: Określanie nacisków kontaktowych podczas procesu wygniatania regularnych nierówności na powierzchniach walcowych, Mechanik, Nr 88, (3CD) 2015, s Patyk R., Kukiełka L., 2010, Projekt nowej metody sterowania rozkładem naprężeń własnych w procesie wielokrotnego hybrydowego nagniatania gładkościowoumacniającego, Archiwum Technologii Maszyn i Automatyzacji 30.1 (2010): Patyk, R., Kukiełka L., 2009, Prognozowanie wytrzymałości zmęczeniowej zęba kultywatora z wykorzystaniem metod numerycznych, Inżynieria Rolnicza 13 (2009), Patyk S., Patyk R., Kukiełka L., 2010, Eksperymentalne i numeryczne metody określania parametrów siłowych w procesie nagniatania tocznego powierzchni chropowate, Pomiary Automatyka Kontrola 56 (2010): Patyk R., Kukiełka L., Kukiełka K., Kułakowska A., Szczepanik K.: Analiza ubytku właściwości użytkowych noży pielnika aktywnego, Inżynieria Rolnicza 2011, Nr 15, pp Patyk S., Patyk R., Kukielka L, Kaldunski P., Chojnacki J.: Numericval method for determining the main force of burnishing rolling of rough cylindrical surface with regular periodical outlines asperities, Book of of the 23rd Int. Conf. Engineering Mechanics 2017, Ed. FUIS V., Svratka, Cyech Republic, pp Szyc M., Patyk R., Kukiełka L., 2010, Komputerowe modelowanie i symulacja zjawisk fizycznych w procesie kulowania zęba sprężynowego kultywatora, Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering 55 (1) (2010): Szyc M., Kukiełka L., Legutko S.: Komputerowe wspomaganie procesu dynamicznego nagniatania śrutem kulistym, Mechanik, nr 11/2014, ISSN , s Szyc M., Kukiełka L., Kukiełka K., Gotowała K.: Analiza zjawisk fizycznych w przedmiocie podczas dynamicznego nagniatania śrutem kulistym, Współczesne problemy w technologii obróbki przez nagniatanie, TOM 4, Monografia, Politechnika Gdańska, ISBN , 2014, s Autorzy: mgr inż. Dariusz WOŹNIAK - Stowarzyszenie Rzeczoznawców Techniki Samochodowej i Ruchu Drogowego w Warszawie, Oddział w Koszalinie. prof. dr hab. inż. Leon KUKIEŁKA Politechnika Koszalińska w Koszalinie. mgr Jacek WOŹNIAK - Uniwersytet Szczeciński w Szczecinie. dr inż. Jarosław CHODÓR Politechnika Koszalińska w Koszalinie Damage to car engines chosen aspects of identification The following article presents chosen technical aspects of a motor vehicle surveyor regarding the identification of car engine damage. The article encompasses figures which graphically illustrate the presented issue. Key words: wear and tear, damage, causes, car engines, technical assessment. 242 AUTOBUSY 7-8/2017