Mstów TURYSTYCZNY ZAKĄTEK JURY. Zrealizowano dziêki funduszom pozyskanym z:

Transkrypt

1 Mstów TURYSTYCZNY ZAKĄTEK JURY Zrealizowano dziêki funduszom pozyskanym z:

2 Wstęp Mstów leży w płn.-wsch. części powiatu częstochowskiego. Najstarsze ślady istnienia człowieka na naszym terenie sięgają epoki górnego paleolitu, czyli ok. 10 tys. lat przed narodzeniem Chrystusa. Powstanie samego Mstowa przypada na przełom IX i X w., a najpóźniej na początek XI w. Osada szybko rozwijała się gospodarczo i terytorialnie. Ogromną rolę odegrało położenie (Mstów leżał na skrzyżowaniu ważnych dróg prowadzących z Krakowa na Śląsk, do Wielkopolski i Sieradza) oraz sprowadzenie tu w 1193 roku Kanoników Regularnych Laterańskich, którzy już w II poł. XII w. wybudowali klasztor. O znaczeniu Mstowa w tamtych czasach świadczy zwołanie w 1212 roku Synodu Biskupów Polskich, w którym uczestniczył pierwszy dziejopisarz polski i biskup krakowski, Wincenty Kadłubek. Przekazy ustne i pisemne podają, że Mstów zaszczycili swoją obecnością także m.in. królowie: Władysław Łokietek, Kazimierz Wielki, Władysław Jagiełło, Kazimierz Jagiellończyk i królowa Bona. O wielkości i rozwoju osady najlepiej świadczy dokument z 10 czerwca 1279 roku, na mocy którego książę Bolesław Wstydliwy nadał Mstowowi prawa miejskie. Mstów to jeden z najstarszych ośrodków życia zakonnego w Polsce. Zakonnicy Regularni Laterańscy przybyli tu z Wrocławia i założyli klasztor. Obecność i działalność Zakonu potwierdził biskup krakowski Iwo Odrowąż dokumentem wydanym 25 grudnia 1220 roku. Obecnie kościół klasztorno-parafialny to późnobarokowa świątynia otoczona kamienno-ceglanym murem z 10 basztami. Wewnątrz możemy podziwiać 11 ołtarzy, a szczególną uwagę zwraca ołtarz główny. Bogato rzeźbiony i złocony przedstawia scenę Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. W kościele możemy podziwiać jeszcze: stalle zakonne, rokokowy chór muzyczny z organami, drzwi do zakrystii z XV wieku i podziemia, w których spoczywają m.in. zakonnicy i dobrodzieje kościoła. W jednym z 11 ołtarzy znajduje się obraz Matki Boskiej Mstowskiej Miłosierdzia, który już w XVII w. został uznany przez ówczesnego Metropolitę Gnieźnieńskiego za słynący łaskami. Obraz do dziś jest otaczany kultem, a 30 czerwca 2000 roku częstochowski arcybiskup Stanisław Nowak dokonał koronacji cudownego wizerunku. Kamieniołom Latosówka to kopalnia kamienia wapiennego i margli jurajskich na potrzeby pobliskiej cementowni.

3 Wzdłuż brzegów Warty powstały atrakcyjne tereny rekreacyjno-sportowe. Na obszarze o powierzchni ok. 5 ha można aktywnie spędzić czas uprawiając nordic walking, skorzystać z siłowni na świeżym powietrzu oraz z boisk do gry w piłkę nożną, ręczną czy siatkową. Wśród ścieżek pieszych i rowerowych znajdują się ławeczki i platformy widokowe. Zbiornik wodny Tasarki to sztuczny zbiornik zasilany wodą ze źródeł. Do wypoczynku nad zalewem zachęca szeroka piaszczysta plaża. Nieopodal są altanki, grille, place zabaw dla dzieci i letnia scena przystosowana do organizowania imprez plenerowych. Miejsca te mieszkańcy i goście chętnie odwiedzają przez cały rok. Do wypoczynku zimowego zaś przygotowane są stoki pobliskiej Góry Szwajcera (266 m n.p.m.), gdzie dzięki współpracy z stowarzyszeniem M-STUFF SNOWPARK przygotowano trasy do jazdy na sankach, nartach i snowboardzie. Kiedy Mstów był miastem, powstał zespół kamiennodrewnianych stodół. Z początku było ich około 30, ale liczne pożary strawiły większość z nich. Stodoły znajdują sie na Górze Ścięgna (281 m n.p.m.), a ze szczytu tego wzniesienia można podziwiać krajobraz okolicy.

4 Na terenie północnej Jury można napotkać pozostałości niemieckich umocnień z jesieni 1944 roku. Niemcy wybudowali tu kilkanaście schronów, znajdują się one w okolicach Chraponia, przy drogach Wancerzów Kłobukowice oraz Małusy Wielkie Zawada. Wzgórza Srockie to najwyższe wzniesienie na terenie naszej gminy (329 m n.p.m.). Na północnych zboczach znajduje się system srockich jaskiń, tworzą go 3 połączone ze sobą jaskinie mające około 90 m długości. Pierwsza z nich, Schronisko w Srocku II, ma trójkątne wejście oraz korytarze ze zmienną wysokością (0,5 1,5 m) i szerokością (1,5 2,5 m). W końcowej części jaskini znajduje się mała skałka, a w niej naturalny zbiornik wodny. Druga to Jaskinia Sosnowiecka w Srocku. Trójkątny otwór prowadzi do obszernej, ale bardzo niskiej salki, z której odchodzą liczne szczelinowate korytarze. Trzecia to Jaskinia Kowalskiego w Srocku. W jej stropie znajduje się niedostępne połączenie z powierzchnią. Przeprośna Górka to miejsce, gdzie pielgrzymi udający się na Jasną Górę odpoczywają oraz wzajemnie przepraszają się za przewinienia i złości wobec siebie. Na szczycie tego wzniesienia (296 m n.p.m.) stoi Świątynia Ośmiu Błogosławieństw Archaniołów Gabriela i Rafała. W świątyni znajdują się relikwie świętego Ojca Pio. Na zachodnim stoku wzgórza powstała Droga Krzyżowa, a rzeźby w kolejnych stacjach są dziełem częstochowskiego artysty Szymona Wypycha. Przez tereny Przeprośnej Górki prowadzi Szlak Wieluński oraz ścieżka rowerowa łącząca Mstów z Częstochową.

5 Góra Trzeciego Maja nazywana jest inaczej Górą Wał. Można tu podziwiać zbiorowiska roślin zaliczanych do stepowych i naskalnych. Rosną tutaj: chaber nadreński, szałwia okręgowa, kłosownica pierzasta, dziewięćsił pospolity i dziewięćsił popłocholistny. Od 2015 r. teren ten objęto programem ochrony i rekultywacji prowadzi się częściową wycinkę drzew i krzewów oraz kontrolowany wypas owiec, a wszystko po to, aby przywrócić terenowi gatunkowy skład zbiorowiska łąkowo stepowego. Na szczycie Góry Wał znajduje się metalowy krzyż usytuowany na kamiennej podstawie z wbudowanym pociskiem, a prowadzi do niego utworzona w 2017 r. ścieżka ekologiczna. Grodzisko Gąszczyk w Siedlcu zajmuje powierzchnię o k o ł o 0, 9 8 h a. W l a t a c h przeprowadzono tu badania wykopaliskowe, które potwierdziły wcześniejsze ustalenia o funkcjonowaniu w tym miejscu osady związanej z kulturą łużycką (lata ok p.n.e) oraz wczesnośredniowieczne grodzisko z 2 poł. XI wieku. Mstów leży w dolinie rzeki Warty. Cechą charakterystyczną terenu są wzgórza wapienne, ostańce, jaskinie i lasy. Ciekawym elementem tego nietypowego krajobrazu jest Skała Miłości znajdująca się nad brzegiem rzeki. Ma około 15 m wysokości, a u jej podnóża bije źródło. Dawniej uważano, że woda z niego ma właściwości uzdrawiające. Na zachodniej ścianie skały utworzono 6 tras wspinaczkowych, wyposażonych w kompletne punkty asekuracyjne. Każda ma swoją nazwę, a trudność ich określa się w skali od V do VI. Na granicy Mstowa i Siedlca, na zboczu Góry Stróżnica znajduje się wapienny piec służący niegdyś do wypalania wapna, tzw. Wapiennik. Nieopodal pieca znajduje się stare wyrobisko, skąd pozyskiwano surowiec do produkcji wapna. Ochotnicza Straż Pożarna we Mstowie, w ramach realizacji grantów Fundacji Cemex Budujemy Przyszłość, wykonała porządki polegająca na usunięciu zarośli znajdujących się w obrębie piec i dawnego wyrobiska.

6 Mstowski przełom rzeki Warty. Obszar o powierzchni ok 100 ha obejmujący teren od granic Częstochowy aż do miejscowości Skrzydlów stanowi specjalny obszar ochrony siedlisk Natura Można tu podziwiać liczne lasy mieszane i sosnowe oraz lipę szerokolistną, grab, buk, dąb szypułkowy i klon zwyczajny. Malowniczy przełom Warty to idealne miejsce na spływy kajakowe, które cieszą się dużym zainteresowaniem amatorów letniego wypoczynku. Kłobukowice. Znajduje się tu eklektyczny pałac, który niegdyś należał do rodziny Edwarda Reszke, światowej sławy śpiewaka operowego. W przeszłości gościli tu, m.in. marszałek Edward Rydz-Śmigły, prezydent Warszawy Stefan Starzyński czy generał Józef Haller. W latach 30. XX wieku przeszedł na własność miasta Częstochowy, służyć miał on wypoczynkowi letniemu dzieci. Swoje znaczenie odegrał w czasie II wojny światowej po powstaniu warszawskim trafiło tu około dwóch tysięcy dzieci uciekających ze zniszczonej stolicy. Po wojnie istniała tutaj szkoła, a następnie sierociniec. Od 2004 roku pozostaje w prywatnych rękach. W sąsiedztwie pałacu warto zwrócić uwagę na XVIII-wieczny spichlerz oraz zabudowania dla służby. Kapliczki i przydrożne krzyże są nierozerwalnie związane z kulturą i historią naszej gminy. Początki mstowskich kapliczek sięgają XIX w. i do dziś dnia mają szczególne znaczenie dla mieszkańców jako miejsca kultu religijnego. Najbardziej znane to kaplica Świętego Wojciecha na mstowskim cmentarzu i kapliczka Świętego Jana Chrzciciela na ulicy Kościelnej we Mstowie, kapliczka Świętego Antoniego w Siedlcu oraz, widoczna na zdjęciu, kapliczka w Małusach Wielkich.

7

8

9 W folderze wykorzystane zostay fotografie ze zbiorów: Pana Tomasza Gębuś Pana Adama Markowskiego (Zastêpca Wójta) Pana Tomasza Gęsiarza (Wójt Gminy Mstów) Mapa wydawnictwa Compass wykorzystana za zgodą Wójta Gminy Mstów Pana Tomasza Gêsiarza Zrealizowano dziêki funduszom pozyskanym z: