Zagadnienia. I. Rys i zakres działalności II. Sprawozdanie z 2010 roku III. Plany na 2011 rok IV. Problemy w działalności V.

Transkrypt

1 DZIAŁALNOŚĆ SPÓŁKI WODNEJ MELIORACJI NIZIN OBRZAŃSKICH Autor Przemysław Sztukowski SWMNO 2011

2 Zagadnienia I. Rys i zakres działalności II. Sprawozdanie z 2010 roku III. Plany na 2011 rok IV. Problemy w działalności V. Potrzebne zmiany

3 I. Rys powstania i działalności Spółki: W dniu 16 sierpnia 2012 roku przypada I70-rocznica powstania i lecie działalności Spółki Wodnej Melioracji Nizin Obrzańskich. Prekursorem jej istnienia było utworzone z inicjatywy rolników wielkopolskich Towarzystwo Melioracji Nadobrzańskich, któremu w dniu 16 sierpnia 1842 roku został nadany statut w formie: "Ogólnej ordynacji dotyczącej kanałów i rowów celem melioracji Nadobrzańskiego Łęgu, położonego w obwodzie regencji poznańskiej". statut Towarzystwa podpisany został przez króla pruskiego Fryderyka Wilhelma. Pierwszym dyrektorem Towarzystwa został Stanisław Chłapowski z Czerwonej Wsi, a od 1850 roku sam generał Dezydery Chłapowski z Turwii, znany z wprowadzania nowoczesnych metod w rolnictwie.

4 TAK BYŁO

5 Zasięg działania Towarzystwa był znaczny i obejmował: 6 miejscowości z powiatu międzyrzeckiego, 49 z powiatu babimojskiego, 5 z powiatu wschowskiego, 4 z powiatu poznańskiego, 11 z powiatu śremskiego, 42 miejscowości z powiatu kościańskiego i 2 z powiatu krobskiego. Dorzecze Obry, którego powierzchnia wynosi 7076 km2, ma specyficzny charakter, gdyż odpływ wód odbywa się w trzech kierunkach, a mianowicie w kierunku wschodnim do Warty, w kierunku zachodnim do Odry oraz północnym do Warty.

6 Wielki Łęg Obrzański około 250 lat temu część doliny Obry

7

8

9 Działalność spółki Spółka Wodna Melioracji Nizin Obrzańskich obejmuje zakresem swoich prac cieki naturalne i kanały o długości 724 km Rowy melioracji szczegółowej o długości 1917 km. Działa ona na obszarze ponad 22,3 tyś. ha. Na budżet spółki składają się składki rolników, corocznie uchwalane na walnym zgromadzeniu, dotacje uzyskane ze skarbu państwa i z samorządów oraz środki z prowadzonej działalności i usług.

10 Spółka działalność statutową prowadzi na terenie 3 powiatów: kościańskiego, grodziskiego, wolsztyńskiego oraz 9 gmin: Kościan, Czempiń, Krzywiń, Rakoniewice, Kamieniec, Wielichowo Przemęt, Wolsztyn, Siedlec, Całkowity obszar konkurencyjny ha

11 Wykaz członków indywidualnych i jednostek prawnych Spółki Wykaz miejscowości i terenów objętych działalnością SWMNO Nazwa gminy, miejscowości, jednostki prawnej Liczba członków Powierzchnia [ha] Gmina Czempiń - indywidualni Gorzyce Gorzyczki Nowy Gołębin Stary Gołębin Donatowo Borowo Głuchowo Jarogniewice Czempiń Srocko Wielkie Piotrkowice Słonin Sierniki Jasień Ogółem członkowie indywidualni Jednostki prawne Rolniczy Kombinat Spółdzielczy Czempiń Hodowla Roślin Strzelce Oddział Borowo Maxfrut Jarogniewice Top Farm s Wielkopolska Piotrowo Top Farm s Wielkopolska Gołębin Nadleśnictwo Konstantynowo Ogółem jednostki prawne Razem Gmina Czempiń

12 Gmina Krzywiń - indywidualni Łagowo Bieżyń Cichowo Mościszki Bielewo Jerka Zbęchy Wieś Rąbiń Rogaczewo Wielkie Czerwona Wieś Krzywiń Lubiń Nowy Dwór Wieszkowo Gierłachowo Jurkowo Kopaszewo Łuszkowo Świniec Zbęchy Pole Ogółem członkowie indywidualni Jednostki prawne Hodowla Roślin DANKO Choryń Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna Rąbiń Gospodarstwo Rolne Wonieść Ogółem jednostki prawne Razem Gmina Krzywiń

13 Gmina Kościan - indywidualni Nacław Choryń Dębiec Nowy Gryżyna Januszewo Lubosz Stary Nielęgowo Osiek Racot Spytkówki Turew Wławie Wyskoc Witkówki Widziszewo Gurostwo Kawczyn Kurowo Łagiewniki Pianowo Sepienko Krzan Kokorzyn Szczodrowo Szczodrówko Bonikowo Oborzyska Stare Kiełczewo Kurzagóra Sierakowo Ogółem członkowie indywidualni Jednostki prawne Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna Kurowo Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna Pianowo Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna Kiełczewo Top Farm s Wielkopolska Turew Stadnina Koni Racot Ogółem jednostki prawne Razem Gmina Kościan

14 Podstawa prawna działalności Spółki Podstawą prawną jest przede wszystkim ustawa z dnia 18 lipca 2001 roku Prawo Wodne (Dz. U. z 11 października 2001 roku Nr 115 poz ze zm.), a w szczególności: Spółki wodne i związki wałowe [Dział VII] (Tekst jednolity po zmianach: Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019) oraz inne ustawy i przepisy regulujące działalność spółek wodnych

15 STRUKTURA SPÓŁKI ORGANY Walne Zgromadzenie Zarząd Spółki Komisja Rewizyjna ZAŁOGA w biurze spółki 1 dyrektor 2 pracowników w terenie 2 kierowników 15 pracowników 2 sezonowych

16 SPRZĘT POSIADANY PRZEZ SPÓŁKĘ Koparka gąsienicowa K 418 Waryński Ciągnik gąsienicowy DT 75 Koparko-odmularka Pelikan Koparko-ładowarka HSW 9.50 Zestaw tnący i kopiący MF 2000 Kosiarka pływająca ESO-X3 Kosiarka pływająca ESO-X3 Kosiarka pływająca ESO-X5 Wózki do transportu łodzi Samochód bus laweta Kosiarki spalinowe ręczne Kosy spalinowe Sthill SF 250 Piły łańcuchowe spalinowe Pompa spalinowa, zagęszczarka Agregat spalinowy, spawarka Niwelatory, łaty, taśmy, kółka Narzędzia elektryczne i ręczne

17 Cele statutowe spółki: 1. Wykonywanie, utrzymywanie i eksploatowanie urządzeń melioracji wodnych szczegółowych. 2. Prowadzenie racjonalnej gospodarki na terenie działania. 3. Propagowanie prawidłowego wykorzystania gruntów zmeliorowanych. 4. Udzielanie członkom pomocy w sprawach związanych z melioracjami i gospodarką wodną.

18 Do osiągnięcia celów spółki służą: 1. Składki pieniężne i inne świadczenia członków. 2. Świadczenia innych osób korzystających z działalności lub urządzeń spółki. 3. Dochody z majątku spółki. 4. Zyski z działalności gospodarczej prowadzonej przez spółkę. 5. Pomoc udzielana przez państwo i jednostki samorządu terytorialnego. 6. Darowizny i dotacje innych osób prawnych lub fizycznych.

19 Działalność

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

57

58

59

60

61

62

63

64

65 WIELKA WODA

66

67

68

69

70 EKSPLOATACJA SYSTEMÓW MELIORACYJNYCH Gospodarowanie wodą na zmeliorowanych użytkach rolnych w dużym stopniu zależy od sprawnego działania i dobrego stanu urządzeń melioracyjnych. W wyniku zaniedbywania konserwacji i braku środków na prowadzenie okresowej konserwacji urządzenia ulegają szybkiej degradacji, a tym samym nie mogą spełniać należycie swojej roli. Zaniechanie bieżących konserwacji urządzeń melioracyjnych z biegiem czasu powoduje pogorszenie warunków wodno-powietrznych w glebie a w okresach nasilonych opadów utrudnia spływ wód do odbiorników. Celem melioracji natomiast w fazie ich eksploatacji jest regulacja stosunków hydrologicznych w zlewni oraz regulacja stosunków powietrzno-wodnych, cieplnych i pokarmowych w układzie gleba roślina klimat, a zarazem wykorzystanie w maksymalnym stopniu szansy zaspokojenia potrzeb wodnych roślinności z retencji glebowo-gruntowej i opadów w okresie wegetacji.

71 II. Sprawozdanie z 2010 roku

72 Pozycja Wykonanie budżetu za 2010 rok - przychody Plan, zł Wykonanie, zł Przychody z melioracji statutowej Melioracje podstawowe eksploatacja Melioracje podstawowe konserwacja Melioracje szczegółowe za składki indywidualne Melioracje szczegółowe za składki jednostek prawnych Melioracje szczegółowe za dotacje budżetowe Melioracje szczegółowe za dotacje samorządowe Przychody finansowe Odsetki bankowe Pozostałe przychody operacyjne Czynsze za lokale mieszkalne Czynsze za lokale biurowe Sprzedaż środków trwałych Inne przychody operacyjne Ogółem przychody

73 Wykonanie budżetu za 2010 rok koszty Pozycja Plan, zł Wykonanie, zł Melioracja szczegółowa za składki indywidualne Melioracja szczegółowa za składki jednostek prawnych Melioracja szczegółowa za dotacje budżetowe Melioracja szczegółowa za dotacje samorządowe Razem statutowe Melioracja podstawowa Melioracja statutowa ze zleceń Razem koszty z melioracji Koszty operacyjne Koszty egzekucyjne Koszty inne Ogółem koszty Nadwyżka przychodów nad kosztami Ogółem przychody

74 Związek Sposób wykorzystania Spółek Wodnych Plan Wykona- Wykona- Plan Wykona- Wykona- Wykon. Wysokość Wysokość Wykona- Kons. Kons. Gminna budżetu nie nie konserw. nie nie konserw. przyznan. wykorz. nie rowów drenów Inne Spółka Wodna rowów drenow. dotacji dotacji niezrzeszona zł zł % km km % ha zł zł % km ha CZEMPIŃ % % 3, % x 0,5 x Śr. Gminy % % % 900 x x Śr. Powiatu x x x x x x x % x x Śr. Wojewódz. x x x x x x x % 700 x x KOŚCIAN % % % 400 x x Śr. Gminy % % % 900 x x Śr. Powiatu x x x x x x x % x x Śr. Wojewódz. x x x x x x x % 700 x x KRZYWIŃ % % 1, % 150 0,2 x Śr. Gminy x x x x x x x % 900 x x Śr. Powiatu x x x x x x x % x x Śr. Wojewódz. x x x x x x x % 700 x x PRZEMĘT % % % 334 x x Śr. Gminy % % % 900 x x Śr. Powiatu x x x x x x x % x x Śr. Województwa x x x x x x x % 700 x x RAZEM % % % ,7 x Składki % % 12 x x x x x x Śr. Gminy % % % x x Śr. Powiatu x x x x x x x % x x Śr. Województwa x x x x x x x % x x

75 Udział % w konserwacji 2010 roku na powiecie kościańskim Pozycja Udział, % Kwota,[zł] Melioracje statutowe 100 % Melioracje za składki członków 66 % Melioracje za dotacje budżetową 1,5 % Melioracje za dotacje samorządu województwa 2,5 % Melioracje za dotacje samorządu powiatu 13 % Melioracje za dotacje samorządu gmin 17 %

76 III. Plany na 2011 rok

77 Plan budżetu na 2011 rok - przychody Pozycja Wykonanie 2010 Plan 2011 Przychody z melioracji statutowej Melioracje podstawowe eksploatacja Melioracje podstawowe konserwacja Melioracje szczegółowe za składki indywidualne Melioracje szczegółowe za składki jednostek prawnych Melioracje szczegółowe za dotacje budżetowe Melioracje szczegółowe za dotacje samorządowe Przychody finansowe Odsetki bankowe Pozostałe przychody operacyjne Czynsze za lokale mieszkalne Czynsze za lokale biurowe Sprzedaż środków trwałych Inne przychody operacyjne Ogółem przychody

78 Plan budżetu na 2011 rok - koszty Pozycja Wykonanie 2010 Plan 2011 Melioracja szczegółowa za składki indywidualne Melioracja szczegółowa za składki jednostek prawnych Melioracja szczegółowa za dotacje budżetowe Melioracja szczegółowa za dotacje samorządowe Razem statutowe Melioracja podstawowa Melioracja statutowa ze zleceń Razem koszty z melioracji Koszty operacyjne Koszty egzekucyjne Koszty inne Ogółem koszty Nadwyżka przychodów nad kosztami Ogółem przychody

79 Plan rzeczowy Spółki Wodnej Melioracji Nizin Obrzańskich na 2011 rok Czempiń Kamieniec Przemęt Jedn. Kościan Rakoniewice Siedlec Razem Rodzaj robót Krzywiń Wielichowo Wolsztyn Obszar konkurencyjny - Kościan Grodzisk Wolsztyn Powiat Powierzchnia ha Obwód - I/II II/III III - Odmulenie ręczne mb Odmulenie mechaniczne mb Wykoszenie ręczne mb Wykoszenie mechaniczne mb Budowa przepustów mb Konserwacja przepustów mb Konserwacja dren ha Wycinanie krzewów zł Materiały zł Ogółem wymiar zł Średnia składka zł/ha 25,73 25,09 25,99 25,60 Jednostki prawne zł ha Indywidualni rolnicy zł ha

80 GMINA CZEMPIŃ Rodzaj wykonywanych robót Jedn. RAZEM Powierzchnia ha 4 674,91 Obwód II Odmulenie ręczne mb Odmulenie mechaniczne mb Wykoszenie ręczne mb Wykoszenie mechaniczne mb 0 Budowa przepustów mb 0 Konserwacja przepustów mb 184 Konserwacja dren ha 18 Wycinanie krzewów zł 0 Materiały zł 0 Wymiar składki zł Składka zł/ha 25,78

81 GMINA KOŚCIAN Rodzaj wykonywanych robót Jedn. RAZEM Powierzchnia ha 3 455,71 Obwód II Odmulenie ręczne mb Odmulenie mechaniczne mb Wykoszenie ręczne mb Wykoszenie mechaniczne mb 0 Budowa przepustów mb 0 Konserwacja przepustów mb 116 Konserwacja dren ha 21 Wycinanie krzewów zł 0 Materiały zł 0 Wymiar składki zł Składka zł/ha 28,12

82 GMINA KRZYWIŃ Rodzaj wykonywanych robót Jedn. RAZEM Powierzchnia ha 3 533,83 Obwód - I Odmulenie ręczne mb Odmulenie mechaniczne mb Wykoszenie ręczne mb Wykoszenie mechaniczne mb 0 Budowa przepustów mb 0 Konserwacja przepustów mb 0 Konserwacja dren ha 25 Wycinanie krzewów zł 0 Materiały zł 0 Wymiar składki zł Składka zł/ha 28,97

83 IV. Problemy w działalności Spółki 1. Spółka boryka się z trudnościami prawnymi dotyczącymi jej funkcjonowania. Przepisy prawa wodnego określające działalność spółek wodnych wymagają zmian choćby w zakresie uregulowania szczegółowego sposobu i zasad ustalania i ściągania składek członkowskich, których ściągalność spada. Przepisy są niejednoznaczne w sprawie sposobu ściągalności składek zaległych przez administracyjne postępowanie egzekucyjne, do którego umocowanie prawne spółek jest kwestionowane przez urzędy skarbowe. Ważne jest również określenie obowiązków członków spółek i obciążenie mniejszą składką ale całych powierzchni gruntów rolnych i nie tylko.

84 2. Spółka boryka się z trudnościami ekonomicznymi. W związku z tym, że podstawowym źródłem utrzymania Spółki są wpływy ze składek członków indywidualnych i prawnych, w płatnościach których występują zaległości oraz brakiem możliwości skorzystania ze środków unijnych bilansowanie coroczne przychodów i wydatków kolejnych budżetów odbywało się kosztem zmniejszania zakresów wykonywanych konserwacji statutowych lub bezpośrednio redukcją etatów w celu zmniejszenia kosztów i utrzymania poziomu prac. Obecnie dzięki rozwinięciu prowadzonej działalności środki pozyskane pozwalają na utrzymanie zakresu wykonywanych corocznie konserwacji. Brak jest jednak funduszy na inne cele statutowe.

85 3. Spółka boryka się z trudnościami wykonawczymi. Zmieniające się warunki pogodowe jak długotrwały brak opadów, bądź ich intensywność wpływają na ograniczenie możliwości np. mechanicznego wykoszenia dna cieków i opóźnienia w terminowym wykonawstwie robót zleconych. Stan cieków melioracji wodnej podstawowej i szczegółowej pogarsza się z powodu zmniejszenia krotności przeprowadzanych konserwacji co powoduje ich większe zarośnięcie i zamulenie utrudniając wykonanie planowanego rocznego zakresu prac.

86 V. Potrzebne zmiany 1. Inwestycje w narzędzia pracy Należy inwestować w nowe maszyny i narzędzia zastępując nimi w jeszcze większym stopniu kosztowniejszą, czasochłonną i mniej wydajną pracę ręczną. Przy wysokiej średniej wieku pracowników Spółki istnieje potrzeba zastępowania odchodzących z pracy ludzi sprzętem. Dodatkowo uzasadniają to trudności z zatrudnieniem pracowników melioracyjnych do prac ręcznych.

87 2. Zmiany organizacyjne i struktury funkcjonowania Spółki Spółka dokonała zmiany polegających na przeniesieniu siedziby Spółki na teren jej działalności, zmieniono statut, regulaminy organizujące pracę i strukturę działania Spółki w celu zmniejszenia kosztów i usprawnienia działalności oraz zwiększenia konkurencyjności na rynku zamówień publicznych.

88 3. Dodatkowa działalność W związku z potrzebą uzupełniania niedoborów środków otrzymywanych ze składek członków Spółki oraz możliwością prowadzenia działalności gospodarczej, z której zysk netto przeznaczony byłby na działalności statutową Spółka będzie dalej podejmować się wykonywania usług w rozszerzonym zakresie prac związanym z np. robotami ziemnymi, drogowymi, budowlanymi czy zaopatrzeniem rolnictwa.

89 Podsumowanie Spółka, poza zasadniczym źródłem środków na działalność, jakim są składki jej członków stara się o pozyskiwanie funduszy z zewnątrz. Uzyskuje wsparcie z budżetów niektórych lokalnych samorządów terytorialnych oraz wojewódzkiego, co umożliwia zwiększenie zakresu realizowanych rocznych planów rzeczowych i pozwala uzupełnić niedobory wynikające z częściowej ściągalności składek statutowych i zwiększających się kosztów pracy w konserwacji urządzeń melioracyjnych. Spółka Wodna pomimo wielu trudności funkcjonuje sprawnie i w miarę możliwości finansowych realizuje kolejne zadania dotyczące utrzymania urządzeń melioracji szczegółowych, ich konserwacji i eksploatacji realizując kolejne cele działalności.

90 Spółka wykorzystuje możliwość prowadzenia działalności dodatkowej oferując usługi w zakresie robót wodno-melioracyjnych, ziemnych i konserwacyjnych. Poza współpracą z Wielkopolskich Zarządem Melioracji i Urządzeń Wodnych w Poznaniu Rejonowym Oddziałem w Lesznie i Inspektoratem w Nowym Tomyślu w zakresie prowadzenia eksploatacji i konserwacji urządzeń melioracji wodnych podstawowych Spółka wykonuje usługi posiadanym sprzętem na zlecenie osób prawnych i fizycznych. Wypracowane w ten sposób środki przeznaczane są na zakupy maszyn i narzędzi oraz prowadzone roboty statutowe.

91 Dziękuję za uwagę