KRAJ KRALOWEHRADECKI GÓRY ORLICKIE I POGÓRZE ORLICKIE. Piękno przyrody Gór Orlickich i ich pogórza

Transkrypt

1 PL KRAJ KRALOWEHRADECKI GÓRY ORLICKIE I POGÓRZE ORLICKIE Piękno przyrody Gór Orlickich i ich pogórza

2 Pavel Hrdlička, CC BY-SA 3.0 1

3 Niezbyt wysokie pasmo Gór Orlickich rozciąga się wzdłuż granicy z Kotliną Kłodzką. Typowym zjawiskiem są tu gęste lasy świerkowe, strome urwiska i malownicze wioski w pogórzu. 1 R zeka Bělá, dopływ Dzikiej Orlicy, ma swoje źródło na południowym stoku Vrchmezí. Przede wszystkim w górnej części przedziera się drapieżnie przez las i przepływa przez wiele kamienistych bystrzy. Obszar Gór Orlickich i ich pogórza, pomimo stuleci zasiedlenia, zachował swój pierwotny, naturalny kształt. Oprócz parków miejskich i pałacowych znajduje się tu park krajobrazowy i rezerwaty przyrody ze ścieżkami dydaktycznymi. Łagodne wzgórza, przeplatane szlakami pieszymi i rowerowymi oraz ścieżki rowerowe wzdłuż rzek, zapewnią wypoczynek rodzinom z dziećmi, turystom rekreacyjnym i osobom starszym. Miłośnicy sportu i adrenaliny również z łatwością znajdą tu coś dla siebie. Romantycy znajdą swoje zakątki nie tylko w wyższych partiach gór i w przepięknych lasach, lecz również w zakolach rzek płynących dolinami, podczas przejażdżek łódkami po stawach i jeziorach zaporowych czy na tajemniczych ruinach starych zamków. 2 1

4 Dezidor, CC BY-SA Połączona rzeka Orlica oferuje idealne warunki dla początkujących wodniaków. W dodatku wzdłuż rzeki znajduje się wiele urzekających plaży piaskowych, brzegi są zazwyczaj gliniaste. WODNIACKA RZEKA ORLICA 2 Rejonem Gór Orlickich i pogórza przepływają rzeki, znane wodniakom. Są to Dzika i Cicha Orlica (Divoká i Tichá Orlice), łączące się w mieście Albrechtice nad Orlicą w jedną rzekę. Rzeka ta, już jako połączona Orlica, płynie dalej w kierunku Hradec Králové. Spływ nią jest możliwy przez cały rok i mogą się nim cieszyć również początkujący. Spływ Cichą Orlicą rozpoczyna się we wsi Lichkov. Na górnym i średnim odcinku spływ jest możliwy wiosną albo po deszczach i polecamy go tylko doświadczonym wodniakom, dolna część nadaje się również dla początkujących i to przez cały rok. Spływ Dziką Orlicą możliwy jest od granicy z Polską obok wsi Orlické Záhoří. Górne i środkowe odcinki, płynące przez lasy i doliny aż do miejscowości Potštejn, przeznaczone są dla doświadczonych wodniaków. Spływ górnym odcinkiem możliwy jest na wiosnę od kwietnia, przeważnie od wsi Klášterec nad Orlicí w zależności od stopnia

5 ZABYTKI TECHNIKI Gdy w 1933 roku w Niemczech Adolf Hitler doszedł do władzy i rozpoczął produkcję sprzętu wojskowego na ogromną skalę, stało się oczywistym, że Europie grozi poważne niebezpieczeństwo. Czechosłowacja była Skalisty odcinek Dzikiej Orlicy zwany Ziemską bramą to bardzo popularny cel wycieczek. Wąskie, kamieniste koryto rzeki ograniczone jest wysokimi, stromymi skałami. Wygląd bramy do Czech jeszcze umacnia kamienny most, będący zabytkiem techniki. otwarcia tamy. Dolny odcinek przeznaczony jest dla początkujących i spływ nim możliwy jest aż do lata. Za najładniejszy, choć najbardziej niebezpieczny odcinek, uważane są Ziemska brama, gdzie spływ jest możliwy tylko przy wysokim poziomie wody, oraz Litický oblouk. Trudne jest przenoszenie łodzi obok zapory Pastvinská nádrž. Rzeka, na górnym odcinku, płynie przez rezerwat przyrody CHKO Orlické hory. Na całym swym przebiegu jest objęta ochroną jako Park przyrodniczy Orlice, w którym należy się stosować do obowiązujących zasad. 4 3

6 Na terenie Gór Orlickich budowa fortyfikacji zaszła najdalej. Oprócz jednej (Adam) wszystkie twierdze wyposażono w wieże pancerne. System fortyfikacji wspierała linia lekkich schronów, tzw. rzopików wiele z nich można zobaczyć wzdłuż szlaków turystycznych. 5 4 jednym z najbardziej zagrożonych państw, dlatego na tej części granicy wybudowano potężny system żelbetonowych fortyfikacji na wzór francuskiej Linii Maginota. W obszarze Gór Orlickich pasmo fortyfikacji przebiega od twierdzy Bouda (na grzbiecie góry Suchý vrch) po zboczu na Mladkov, przechodzi po dolinie Cichej Orlicy do południowego krańca wsi Petrovičky (dawniej Německé Petrovice), następnie wznosi się na wierch Adam, gdzie wybudowano twierdzę o tym samym imieniu (ważna pozycja strategiczna, teren należy do armii Republiki Czeskiej, niedostępna dla zwiedzających). Stąd pasmo fortyfikacji przebiega przez wąwóz Ziemska brama w dolinie Dzikiej Orlicy, następnie przez Žamberské lasy do płaskiej przełęczy Panské Pole, przez którą prowadzi droga z miasta Rokytnice v Orlických horách do wsi Bartošovice. Tu wybudowano kolejną twierdzę Hanička.

7 Twierdza Hanička Twierdza Hanička otrzymała swoje dziewczęce imię od osady znajdującej się w pobliżu. Na powierzchni tworzyło ją sześć obiektów, połączonych setkami metrów podziemnych korytarzy i pomieszczeń. Potężne sale mogły pomieścić znaczące ilości zapasów, co miało umożliwić żołnierzom walkę nawet w przypadku oblężenia trwającego kilka tygodni. W podziemiach Twierdzy Hanička można zwiedzić nowoczesny, w pełni wyposażony schron, a obiekty na powierzchni i wystawa przy wejściu przypomną nam, jak przed dziesiątkami lat, nasi dziadowie i pradziadowie z bronią w ręku oczekiwali w tych twierdzach wroga. W 2006 roku Twierdzę Hanička ogłoszono zabytkiem kultury. PRZYJAZNA GÓRSKA PRZYRODA Przyjazna, łagodna i jednocześnie bardzo różnorodna przyroda, kraina górskich zboczy z dalekimi widokami i kraina szerokich rozlewisk rzecznych, uporządkowane wsie i czyste miasta, to wszystko można zobaczyć w Górach Orlickich i na pogórzu. Wyciągnięty grzbiet gór podnosi się z nizin powoli, tylko w niewielu miejscach są strome urwiska czy ostre kamienne wierzchołki. Kraina ta jest przyjazna zarówno rodzinom z dziećmi, jak i osobom starszym. Do relaksu, wypoczynku i niewymagającej turystyki na równinach idealnie się nadaje podgórze, ze swoimi parkami pałacowymi i parkami przyrody, oraz trasami spacerowymi wokół stawów i wzdłuż rzek. Również amatorzy TWIERDZA HANIČKA stanowiła część przedwojennych fortyfikacji, budowano ją w latach (same roboty budowlane trwały 22 miesiące). W niemal doskonałej twierdzy brakowało już tylko wysuwanej wieży obrotowej z dwoma haubicami, z której można by strzelać na odległość 12 km w pełnym zakresie 360 nie zdążono jej jednak zamontować. 10 października 1938 roku oddano ją bez walki armii niemieckiej. 5

8 W dolinie Ziemskiej bramy można również napotkać Mostek przemytników służył on drwalom i woźnicom, lecz później zaczęli z niego chętnie korzystać przemytnicy, przenosząc tędy w nocy przeróżne towary. Często ukrywali się oni w niedalekim młynie po stronie kłodzkiej. 6 6 wycieczek po wymagających terenach, niemal niedotkniętych cywilizacją, na pewno się nie zawiodą, przemierzając grzbiety Gór Orlickich i sąsiednich Bystrzyckich. MIEJSCA, WARTE ODWIEDZENIA Ziemska brama Park krajobrazowy z bogatą roślinnością, ulubiony cel wycieczek i romantyczna dolina to wszystko można znaleźć w pobliżu miasta Klášterec nad Orlicí, skąd na terytorium Czech wpływa Dzika Orlica. Wąskie koryto, pełne kamieni, ogrodzone jest na odcinku kilkuset metrów wyraźnymi skałami gnejsowymi. Wrażenie bramy wzmacnia, niedawno odnowiony, kamienny most z jednym łukiem, wybudowany przez czeskich i włoskich kamieniarzy w latach

9 Przy kaplicy Kunštátská kaple Torfowiska i jeziorka wokół wsi Orlické Záhoří są bardzo cenne, głównie ze względu na roślinność. Tutejsze fitocenozy torfowe są tworzone przez piętra mchów i roślin zielnych z gatunkami będącymi pod ochroną, na przykład listera sercowata, kukułka Fuchsa, turzyca bagienna, rosiczka okrągłolistna Z Kaczuszką śladem szklarzy ścieżka dydaktyczna Na trasie ścieżki dydaktycznej wystawiono siedem tablic informacyjnych, uczących w przyjazny sposób historii wytapiania szkła. Ścieżka wiedzie ze wsi Deštné do wsi Orlické Záhoří. Ścieżka dydaktyczna Bělá Solnice Ścieżka ta ma długość 10 km i jest wyposażona w 13 stacji informacyjnych, poświęconych miejscowej faunie i florze, geologii, historii potoku Dlouhá strouha, wsi Ještětice i wodociągu Císařská studánka (Studzienka cesarska). Pavel Hrdlička, CC BY-SA Łąka Trčkovská louka miejsce o dużym znaczeniu botanicznym i zoologicznym z własnymi, nieogrodzonymi źródłami. 7

10 Schronisko Masarykova chata na górze Šerlich to dogodne miejsce do odpoczynku i posiłku. Można tu również podziwiać widoki Czech i Polski. Drewniana wieża widokowa na górze Anenský vrch znów jest dostępna to jeden z niewielu budynków oferujących widoki w Górach Orlickich, więc warto tu wejść, by podziwiać piękne widoki okolicy. Ścieżka dydaktyczna Bedřichovka Deštné v Orlických horách Ścieżka ma długość około trzech kilometrów. Od schroniska Bedřichovka można iść do jednego z krańców ścieżki w rezerwacie przyrody Trčkov, lub do drugiego końca przy Dzikiej Orlicy. Następnie wracamy do punktu wyjścia. Ciekawostki o okolicy są dla odwiedzających udostępnione na ośmiu panelach informacyjnych. Grulichova skałka Sedloňov, Chodzi o skałkę koło domu alpinisty Jaromíra Grulicha, budowaną przez niego dziesiątki lat. Można tu podziwiać w sumie ponad tysiąc gatunków roślin. 8 8

11 9 Twierdze, które można odwiedzić w regionie Hradec Králové: Twierdza Dobrošov Twierdza Skutina Twierdza Stachelberg PIĘKNO PRZYRODY GÓR ORLICKICH I ICH POGÓRZA 1. Wydanie, 2015 W przygotowaniu artykułów udział wzięli: DS Orlické hory a Podorlicko / a Krajský úřad Královéhradeckého kraje Fotografie: Jaroslav Kocourek, Ctibor Košťál, archiv DS Orlické hory a Podorlicko, Wikimedia Commons; zdjęcie na okładce Mirka Schärfnerová, CC BY-SA 3.0 Mapy, przygotowanie graficzne, przygotowanie do druku: freytag & berndt Praha Druk: HART PRESS, spol. s r.o. Královéhradecký kraj, 2015 freytag & berndt Praha Wydano w ramach projektu: Wspieranie rozwoju ruchu turystycznego w Regionie Hradec Králové

12 This publication was created within the framework of the project Support for tourism development in Hradec Králové region, co-financed by the European Union from the European Fund for Regional Development GÓRY ORLICKIE I POGÓRZE ORLICKIE