GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE NA LATA

Transkrypt

1 Załącznik do Uchwały Nr XIV/113/15 Rady Gminy Miedziana Góra z dnia 30 grudnia 2015 GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE NA LATA

2 I. Wprowadzenie Przemoc jest zjawiskiem występującym coraz powszechniej. Każdego dnia znajdujemy doniesienia w mediach o krzywdach wyrządzonych ludziom przez inne jednostki, o maltretowaniu słabszych dzieci, osób starszych, o znęcaniu się nad najbliższymi. Wykorzystujemy swoją przewagę, władzę, siłę do sprawiania cierpienia innym lub przeciwnie: demonstrujemy własną bezsilność i potrzebę czyjejś uwagi, sprawiając ból, poniżając, zmuszając do uległości czy szukania pomocy. Wśród wielu zatrważających zjawisk obserwujemy jeszcze jedno przemoc staje się towarem sprzedawanym w licznych programach telewizyjnych, główną atrakcją filmów czy gier komputerowych. Ma swojego odbiorcę wśród niemal wszystkich grup wiekowych. Przemoc stała się zatem swoistym rodzajem rozrywki, zabawy. Choć przemoc, agresja jako forma zachowań społecznych istniała od zarania dziejów we wszystkich kulturach i religiach, to właśnie obecnie obserwujemy zjawisko swoistego rozkwitu, eskalacji przemocy, a jednocześnie wzrastającego nią zainteresowania Niniejszy Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata powstał w oparciu o literaturę przedmiotu podejmującego problem oraz zapisy ustaw i programów. Podstawę prawną działań związanych z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie stanowią: Ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005 r. Nr 180, poz ze zm.), Ustawa z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2012 r. poz ze zm.), Ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r. poz.163, ze zm.), Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. II. Informacje ogólne na temat zjawiska przemocy Pojęcie przemocy w rodzinie Przemoc w rodzinie - to jednorazowe lub powtarzające się umyślne działanie na szkodę bliskiego lub zaniechanie działań koniecznych do ochrony zdrowia i życia osób najbliższych. Działania te naruszają prawa i dobra osobiste członka rodziny (osoby najbliższej, a także innych osób zamieszkujących wspólnie lub wspólnie gospodarujących). Przemoc w rodzinie, w szczególności, naraża osoby bliskie na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, narusza ich godność osobistą, nietykalność cielesną, wolność i swobodę, w tym również osobiste normy związane z życiem seksualnym. 2

3 Przemoc w rodzinie jest: zjawiskiem wynikającym z działania człowieka (działanie lub zaniechanie działań jest dokonywane przez jednego członka rodziny przeciwko pozostałym), intencjonalna (zmierza do osiągnięcia jakiegoś celu), poza tym: wykorzystuje przewagę sił, uniemożliwiając samoobronę i opiera się na władzy i kontroli, narusza prawa i dobra osobiste krzywdzonego członka rodziny, powoduje szkody na zdrowiu fizycznym, psychicznym oraz cierpienie i krzywdy moralne u osób, których dotyka. Rodzaje przemocy w rodzinie i formy zachowań agresywnych Przemoc w rodzinie może przybierać różne formy i dokonywać się przy użyciu różnych instrumentów. Obecnie najczęściej spotykane formy przemocy to: - przemoc fizyczna są to wszelkie działania polegające na użyciu siły i prowadzące do naruszenia nietykalności cielesnej, nieprzypadkowych urazów, zranień, stłuczeń, złamań czy zasinień, - przemoc psychiczna to umyślne działania wykorzystujące nie siłę fizyczną, lecz mechanizmy psychologiczne, powodujące zachwianie pozytywnego obrazu własnej osoby u ofiary, obniżenie u niej poczucia własnej wartości, pojawienie się stanów lękowych i nerwicowych, - przemoc seksualna polega na wymuszaniu niechcianych przez ofiarę zachowań w celu zaspokojenia potrzeb seksualnych sprawcy, - przemoc ekonomiczna to działania prowadzące do całkowitego finansowego uzależnienia ofiary od sprawcy. Cykle przemocy: 1. Faza narastania napięcia początkiem cyklu jest zwykle wyczuwalny wzrost napięcia, narastają sytuacje konfliktowe, 2. Faza ostrej przemocy następuje wybuch agresji, sprawca przemienia się w kata, może dokonać strasznych czynów nie zwracając uwagi na krzywdę innych, 3. Faza miodowego miesiąca to czas skruchy i okazywania miłości. Sprawca zaczyna dostrzegać to, co się wydarzyło. Próbuje załagodzić sytuację, przeprasza, obiecuje poprawę, staje się uczynny i miły. Pozwala ofiarom uwierzyć, że teraz będzie inaczej. Skutki przemocy w rodzinie Przemoc w rodzinie jest doświadczeniem traumatycznym, którego skutkiem są zarówno bezpośrednie szkody na zdrowiu psychicznym i fizycznym, jak i poważne, długotrwałe problemy 3

4 ujawniające się w życiu dorosłym, jako konsekwencje przemocy doświadczanej w dzieciństwie. U osób poddawanych długotrwałej przemocy występują poważne problemy fizyczne i emocjonalne. Do najczęstszych objawów będących skutkami przemocy należą: poważne obrażenia ciała, wzrost częstości chorób somatycznych związanych ze stresem (bóle głowy, żołądka, w krzyżu lub w stawach oraz inne dolegliwości) przygnębienie, smutek, obojętność, popadanie w depresję, niepokój, niekontrolowane wybuchy płaczu, śmiechu czy agresji, zmienność nastrojów, decyzji, niepewność, stany lękowe, w tym lęk przed bliskością, nieufność, poczucie zagrożenia, niska samoocena, kłopoty z zasypianiem, koszmary nocne, kłopoty z koncentracją, zwiększone spożycie środków psychoaktywnych, zaprzeczanie, obwinianie się, bezradność, adaptacja do przemocy. Ofiary często zachowują się niezrozumiale, niejednokrotnie zmieniają zdanie i wycofują zawiadomienie o przestępstwie, bronią sprawcy. Zachowania te są w psychologii tłumaczone najczęściej występowaniem wyuczonej bezradności, zjawiska prania mózgu czy stresu pourazowego. Wycofanie się z aktywnych działań służących zmianie sytuacji i wyjściu z przemocy może wynikać z przekonania o bezskuteczności działań, popartego wcześniejszymi doświadczeniami. Bierność i rezygnacja są również często wynikiem technik manipulacyjnych, jakim ofiara była poddawana ze strony sprawcy, technik mających utrwalić w niej niską samoocenę i wzbudzić poczucie winy. Konsekwencje doświadczania przemocy przez dzieci Na szczególnie poważne konsekwencje zachowań przemocowych narażone są dzieci. Często są one bezpośrednimi ofiarami lub/i świadkami przemocy w rodzinie. Obok obrażeń cielesnych przemoc domowa powoduje, że dziecko żyje w poczuciu ciągłego strachu i zagrożenia, pozbawione miłości, zaufania i bezpieczeństwa. Niezaspokojenie tych podstawowych potrzeb wpływa na dalszy rozwój dziecka i jest przyczyną wielu schorzeń psychosomatycznych. Dzieci będące ofiarami wykorzystywania seksualnego wykazują wysoki poziom depresji, poczucie osamotnienia, myśli samobójcze, zaburzenia snu, nadpobudliwość, agresję, obniżenie samooceny i poczucie bezwartościowości. Maltretowanie psychiczne niekorzystnie wpływa na rozwój dzieci. Może prowadzić do nieprzystosowania interpersonalnego (brak poczucia bezpieczeństwa, niski poziom kompetencji społecznych, trudności w kontaktach z rówieśnikami), deficytów intelektualnych (deficyty w zakresie możliwości poznawczych, rozwiązywaniu konfliktów i kreatywności) problemów afektywno-behawioralnych (agresja, samoponiżanie, lęk, wstyd i poczucie winy, wrogość i gniew, pesymizm i negatywizm). Skutki przemocy pojawiające się podczas trwania zachowań przemocowych są zaledwie początkiem destrukcyjnego wpływu przemocy domowej. Konsekwencje przemocy ujawniają się często również po długim czasie, kiedy 4

5 dziecko dorasta, lub w jego dorosłym życiu. Odroczone skutki przemocy objawiają się w postaci różnych form niedostosowania społecznego. Trudności w nauce, wagarowanie, ucieczki z domu, udział w nieformalnych młodzieżowych grupach przestępczych, wysoki poziom agresji, nadużywanie alkoholu, branie narkotyków to tylko niektóre ze sposobów ucieczki od problemu przemocy w rodzinie. Doświadczanie przemocy w dzieciństwie ma wpływ na całe dorosłe życie. Ofiary przemocy, zwłaszcza seksualnej, mają problemy z nawiązaniem i utrzymaniem satysfakcjonujących relacji z innymi osobami. Ponadto, zachowania przemocowe są dziedziczone i powielane. Młodzi chłopcy wychowujący się w rodzinach, gdzie mężczyzna znęca się nad kobietą, uczą się agresji wobec kobiet, dziewczynki zaś postrzegają bicie, maltretowanie i wykorzystywanie jako elementy wpisane w rolę kobiety. Doświadczanie przemocy w dzieciństwie podwyższa ryzyko, że krzywdzone dzieci same staną się krzywdzącymi rodzicami. Społeczne konsekwencje przemocy w rodzinie Przemoc zagraża życiu, niesie ze sobą cierpienie fizyczne, rany, siniaki, ale przede wszystkim powoduje niewyobrażalnie wielkie szkody psychiczne u ofiar, które najczęściej przez lata doświadczają znęcania się, wykorzystywania lub zaniedbania. Przemoc domowa to także poważny problem społeczny. Destrukcyjna siła niszczy cały system rodzinny, rozsadza go od środka, odbiera poczucie bezpieczeństwa i możliwość prawidłowego rozwoju najmłodszym członkom rodziny. Niesie ze sobą ryzyko dziedziczenia przez dzieci zachowań przemocowych i powielania ich w dorosłym życiu. Niezwalczana przemoc przybiera na sile, utrwala się i eskaluje niosąc negatywne konsekwencje dla uwikłanych w nią rodzin i dla całego społeczeństwa. Niezbędne jest zatem podejmowanie planowych działań mających na celu zapobieganie i zwalczanie przemocy w rodzinie, działań wpisanych w tworzenie i rozwijanie systemu przeciwdziałania przemocy, którego zasadniczymi elementami są specjalistyczne instytucje i profesjonaliści niosący pomoc osobom dotkniętym przemocą domową. III. DIAGNOZA PROBLEMU PRZEMOCY W RODZINIE Właściwe zdiagnozowanie zjawiska przemocy w rodzinie jest bardzo trudne. Przemoc domowa jest problemem złożonym, o którym nie łatwo się rozmawia a, który jeszcze trudniej zbadać. Istniejące statystyki pozwalają oszacować jedynie jego przybliżone rozmiary. Oficjalne statystyki nie obejmują niezgłaszanych przypadków przemocy, a problematyka przemocy jest traktowana, jako sprawa wstydliwa, drażliwa, skrywana w czterech ścianach domu, stąd proces badawczy napotyka na liczne bariery metodologiczne. 5

6 Skalę zjawiska występowania przemocy w gminie Miedziana Góra najlepiej ocenić na podstawie statystyk opracowanych na podstawie danych Zespołu Interdyscyplinarnego zebranych w ramach procedury Niebieskiej Karty. Liczba realizowanych procedur Niebieska Karta przez Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w latach Rok Liczba Niebieskich Kart przekazanych do ZI Zestawienie danych dotyczących procedury Niebieska Karta w 2014 roku na trenie Gminy Miedziana Góra. Liczba realizowanych procedur Niebieska Karta 45 Liczba powołanych spotkań grup roboczych ogółem: ze sprawcami przemocy 43 - z ofiarami przemocy 54 Liczba wypełnionych formularzy Niebieska Karta przekazanych do Przewodniczącego Zespołu ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Miedzianej Górze ogółem: w tym wypełniony przez przedstawiciela: - Jednostki organizacyjnej pomocy społecznej - Policji 38 - Gminnej Komisji Rozwiązywani Problemów Alkoholowych 0 - Oświaty 0 - Ochrony zdrowia 0 Liczba zakończonych procedur Niebieskie Karty Dane przedstawione w tabelach powyżej obrazują niepokojące zjawisko nasilenia się przemocy w rodzinie, ale może również świadczyć o podniesieniu poziomu świadomości osób/ rodzin dotkniętych przemocą. Wzrost świadomości społecznej sprzyja temu, że coraz większa ilość 6

7 osób pokrzywdzonych ujawnia swoje problemy i szuka pomocy na zewnątrz. Prowadzone działania lokalne jak i ogólnopolskie powodują zmiany postaw społecznych zwiększając z jednej strony gotowość domniemanych ofiar przemocy do ujawniania trudnych dla niej spraw, ale z drugiej wiążą się z większym profesjonalizmem przedstawicieli służb zobowiązanych do podejmowania interwencji i udzielania pomocy. IV. Zadania służb w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie Gmina Do zadań gminy należy w szczególności tworzenie gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w tym: opracowanie i realizacja gminnego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie i ochrony ofiar, prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie w szczególności poprzez działania edukacyjne służące wzmocnieniu opiekuńczych i wychowawczych kompetencji rodziców w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie, zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia, tworzenie zespołów interdyscyplinarnych. Pomoc społeczna Celem działań pomocy społecznej jest umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenia trudnych sytuacji życiowych, których same nie są w stanie pokonać, a także zapobieganie powstawaniu tych sytuacji. Pomoc społeczna jest udzielana między innymi w przypadku przemocy w rodzinie. Bezpośrednią pomocą rodzinom i osobom potrzebującym zajmują się pracownicy socjalni zgodnie z ustaloną rejonizacją. W ramach swoich kompetencji i zadań pracownik socjalny: diagnozuje sytuację i potrzeby osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, udziela kompleksowych informacji o możliwościach uzyskania pomocy, w szczególności psychologicznej, prawnej, socjalnej i pedagogicznej, oraz wsparcia, w tym o instytucjach i podmiotach świadczących specjalistyczną pomoc na rzecz osób dotkniętych przemocą 7

8 w rodzinie, formach pomocy dzieciom doznającym przemocy w rodzinie oraz o instytucjach i podmiotach świadczących tę pomoc, możliwościach podjęcia dalszych działań mających na celu poprawę sytuacji osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, organizuje niezwłocznie dostęp do pomocy medycznej, jeżeli wymaga tego stan zdrowia osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, zapewnia osobie, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, w zależności od potrzeb, schronienie w całodobowej placówce świadczącej pomoc, w tym w szczególności w specjalistycznym ośrodku wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, może prowadzić rozmowy z osobami, wobec których istnieje podejrzenie, że stosują przemoc w rodzinie, na temat konsekwencji stosowania przemocy w rodzinie oraz informuje te osoby o możliwościach podjęcia leczenia lub terapii i udziale w programach korekcyjno edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie, wszczyna procedurę Niebieskiej Karty zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia r. w sprawie procedury Niebieskiej Karty oraz wzorów formularzy Niebieska Karta. Pracownicy socjalni, przedstawiciele pomocy społecznej są członkami zespołu interdyscyplinarnego lub grup roboczych współpracujących z zespołem interdyscyplinarnym. W razie bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia dziecka w związku z przemocą w rodzinie pracownik socjalny wykonujący obowiązki służbowe wspólnie z funkcjonariuszem Policji, a także lekarzem lub ratownikiem medycznym, lub pielęgniarką ma prawo podjąć decyzję o odebraniu dziecka z rodziny i umieszczeniu go u innej niezamieszkującej wspólnie osoby najbliższej, w rodzinie zastępczej lub w całodobowej placówce opiekuńczo wychowawczej. Pracownik socjalny ma obowiązek niezwłocznego powiadomienia sądu opiekuńczego o tym fakcie, nie później jednak niż w ciągu 24 godzin. Służba zdrowia Głównym zadaniem służby zdrowia jest ochrona zdrowia pacjenta. Zjawisko przemocy domowej zalicza się do zakresu sytuacji objętych świadczeniami zdrowotnymi, ponieważ bardzo często temu towarzyszą mu poważne uszkodzenia zdrowia somatycznego i zdrowia psychicznego. Pomoc ofiarom przemocy domowej powinna oprócz udzielenia pierwszej przemocy obejmować następujące zadania: umiejętność przeprowadzenia spokojnej rozmowy umożliwiającej rozpoznanie form przemocy i częstotliwości jej występowania, 8

9 poinformowanie osoby, co do których istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie o istniejących możliwościach skorzystania z pomocy, wystawienie na prośbę poszkodowanych bezpłatnego zaświadczenia lekarskiego o ustaleniu przyczyn i rodzaju uszkodzeń ciała powstałych wskutek użycia siły psychicznej, poinformowanie o miejscach i warunkach wystawienia obdukcji, powiadomienie organów ścigania w przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa stwierdzonego podczas badania lekarskiego (podejrzenia wykorzystywania seksualnego, ciężkie obrażenia ciała) Przedstawiciel ochrony zdrowia uczestniczy w spotkaniach zespołu interdyscyplinarnego lub grup roboczych współpracujących z zespołem interdyscyplinarnym, jak również zobowiązany jest do wszczęcia procedury Niebieskiej Karty oraz wzorów formularzy Niebieska Karta. W razie bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia dziecka w związku z przemocą w rodzinie pracownik socjalny wykonujący obowiązki służbowe wspólnie z funkcjonariuszem Policji, a także lekarzem lub ratownikiem medycznym, lub pielęgniarką ma prawo podjąć decyzję o odebraniu dziecka z rodziny i umieszczeniu go u innej niezamieszkującej wspólnie osoby najbliższej, w rodzinie zastępczej lub w całodobowej placówce opiekuńczo wychowawczej. Policja Do podstawowych zadań Policji należy między innymi ochrona życia i zdrowia ludzi. Działania chroniące ofiary przemocy domowej podejmowane przez funkcjonariusza policji zgodnie z obowiązującym prawem to: udzielanie osobie, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, niezbędnej pomocy, w tym udzielenia pierwszej pomocy, organizuje niezwłoczny dostęp do pomocy medycznej, jeżeli wymaga tego stan zdrowia osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, podejmuje, w razie potrzeby, inne niezbędne czynności zapewniające ochronę życia, zdrowia i mienia osób, co do których istnieje podejrzenie, że są dotknięte przemocą w rodzinie, włącznie z zastosowaniem w stosunku do osoby, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie, środków przymusu bezpośredniego i zatrzymania, przeprowadza z osobą, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie, rozmowę, w szczególności o odpowiedzialności karnej za znęcanie się fizyczne 9

10 lub psychiczne nad osobą najbliższą lub inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od osoby, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie, albo nad małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny, oraz wzywa osobę, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie, do zachowania zgodnego z prawem i zasadami współżycia społecznego. przeprowadza na miejscu zdarzenia, w przypadkach niecierpiących zwłoki, czynności procesowe w niezbędnym zakresie, w granicach koniecznych dla zabezpieczenia śladów i dowodów przestępstwa, podejmuje działania mające na celu zapobieganie zagrożeniom mogącym występować w rodzinie, w szczególności składa systematyczne wizyty sprawdzające stan bezpieczeństwa osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, w zależności od potrzeb określonych przez zespół interdyscyplinarny lub grupę roboczą, wszczyna procedurę Niebieskiej Karty zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia r. oraz wzorów formularzy Niebieska Karta. Funkcjonariusz Policji uczestniczy w spotkaniach Zespołu Interdyscyplinarnego lub grup roboczych współpracujących z zespołem interdyscyplinarnym. W razie bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia dziecka w związku z przemocą w rodzinie pracownik socjalny wykonujący obowiązki służbowe wspólnie z funkcjonariuszem Policji, a także lekarzem lub ratownikiem medycznym, lub pielęgniarką ma prawo podjąć decyzję o odebraniu dziecka z rodziny i umieszczeniu go u innej niezamieszkującej wspólnie osoby najbliższej, w rodzinie zastępczej lub w całodobowej placówce opiekuńczo wychowawczej. Oświata Ustawa o systemie oświaty zobowiązuje szkoły do wspomagania wychowawczej roli rodziny oraz zapewnienia opieki uczniom pozostającym w trudnej sytuacji życiowej. Rola szkoły w systemie ochrony dziecka jest znacząca. Nauczyciele mają możliwość regularnego obserwowania funkcjonowania dziecka oraz zmian w jego zachowaniu. Pedagog i psycholog szkolny ma możliwość zdiagnozowania sytuacji szkolnej i rodzinnej dziecka. W przypadku uzyskania informacji, że uczeń, który nie ukończył 18 roku życia jest ofiarą przemocy lub przestępstwa powinien podjąć następujące kroki: przeprowadza rozmowę z osobą doznającą przemocy, w warunkach gwarantujących jej bezpieczeństwo, swobodę wypowiedzi i poszanowania godności, diagnozuje sytuację i potrzeby osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, 10

11 udziela kompleksowych informacji o możliwościach udzielenia pomocy, w szczególności psychologicznej, prawnej, socjalnej i pedagogicznej, oraz wsparcia, w tym o instytucjach i podmiotach świadczących specjalistyczną pomoc na rzecz osób dotkniętych przemocą w rodzinie, możliwościach podjęcia dalszych działań mających na celu poprawę sytuacji osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, organizuje niezwłoczny dostęp do pomocy medycznej, jeżeli wymaga tego stan zdrowia osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, udziela kompleksowych informacji rodzicowi, opiekunowi prawnemu, faktycznemu lub osobie najbliższej o możliwościach pomocy psychologicznej, prawnej, socjalnej, i pedagogicznej oraz wsparcia rodzinie, w tym o formach pomocy dzieciom świadczonych przez instytucje i podmioty w zakresie specjalistycznej pomocy na rzecz osób dotkniętych przemocą w rodzinie, wszczyna procedurę Niebieskiej Karty zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia r. w sprawie procedury Niebieskiej Karty oraz wzorów formularzy Niebieska Karta. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych W sytuacji gdy aktom przemocy towarzyszy spożywanie alkoholu GKRPA podejmuje następujące działania: diagnozuje sytuację i potrzeby osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, udziela kompleksowych informacji o możliwościach uzyskania pomocy, w szczególności psychologicznej, prawnej, socjalnej i pedagogicznej, oraz wsparcia, w tym o instytucjach i podmiotach świadczących tę pomoc, możliwościach podjęcia dalszych działań mających na celu poprawę sytuacji osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, organizuje niezwłocznie dostęp do pomocy medycznej, jeżeli wymaga tego stan zdrowia osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, może prowadzić rozmowy z osobami, wobec których istnieje podejrzenie, że stosują przemoc w rodzinie na temat konsekwencji stosowania przemocy w rodzinie oraz informuje te osoby o możliwościach podjęcia leczenia lub terapii i udziale w programach oddziaływań korekcyjno edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie, 11

12 wszczyna procedurę Niebieskiej Karty zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia r. w sprawie procedury Niebieskiej Karty oraz wzorów formularzy Niebieska Karta. Przedstawiciele GKRPA są członkami Zespołu Interdyscyplinarnego lub grup roboczych współpracujących z Zespołem Interdyscyplinarnym. Zespół Interdyscyplinarny i grupy robocze Gmina podejmuje działania na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w szczególności w ramach pracy zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej. Zadaniem zespołu jest integrowanie i koordynowanie działań jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, Policji, oświaty, ochrony zdrowia, organizacji pozarządowych oraz specjalistów w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie w szczególności poprzez: diagnozowanie problemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, podejmowanie działań w środowisku zagrożonym przemocą w rodzinie mających na celu przeciwdziałanie temu zjawisku, inicjowanie interwencji w środowiskach dotkniętych przemocą w rodzinie, rozpowszechnianie informacji o instytucjach, osobach i możliwościach udzielenia pomocy w środowisku lokalnym, inicjowanie działań w stosunku do osób stosujących przemoc. Do zadań grupy roboczej należy, w szczególności: opracowanie i realizacja planu pomocy w indywidualnych przypadkach wystąpienia przemocy w rodzinie, monitorowanie sytuacji rodzin, w których dochodzi do przemocy oraz rodzin zagrożonych wystąpieniem przemocy, dokumentowanie działań podejmowanych wobec rodzin, w których dochodzi do przemocy oraz efektów tych działań. 12

13 V. CEL PROGRAMU Celem głównym Programu jest ograniczenie, na terenie Gminy Miedziana Góra rozmiaru i następstw zjawiska przemocy w rodzinie. Do realizacji celu głównego niezbędne jest w doskonalenie działań podejmowanych na terenie Gminy Miedziana Góra w zakresie systemowych rozwiązań w zakresie profilaktyki przeciwdziałania przemocy w rodzinie, rozwój infrastruktury podmiotów udzielających pomocy ofiarom przemocy w rodzinie, podnoszenie jakości i dostępności świadczonych usług a także podnoszenia kompetencji osób pracujących z osobami doświadczającymi przemocy w rodzinie lub osobami stosującymi przemoc w rodzinie. Cele te będą realizowane m.in. przez: 1) systematyczne diagnozowanie zjawiska przemocy w rodzinie, 2) podnoszenie wrażliwości społecznej wobec przemocy w rodzinie, 3) wsparcie rodzin dotkniętych przemocą w rodzinie, 4) edukację społeczeństwa w zakresie problematyki przeciwdziałania przemocy w rodzinie, 5) podnoszenie kompetencji służb zajmujących się problematyką przeciwdziałania przemocy w rodzinie, 6) oddziaływanie na sprawców przemocy w rodzinie. 1. Diagnozowanie zjawiska przemocy w rodzinie w Gminie Miedziana Góra Lp. Zadanie Działania Realizatorzy Termin realizacji - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Zbieranie Sporządzanie w Miedzianej Górze i analiza danych statystyk określających - Zespół Interdyscyplinarny, - Komisariat Policji w Strawczynie każdego roku 1. dotyczących występowani a aktów przemocy w rodzinie wielkość zjawiska przemocy i ich aktualizacja. - GKRPA w Miedzianej Górze - Szkoły z terenu gminy Miedziana Góra - Inne jednostki działające na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie 13

14 2. Zwiększenie skuteczności działań w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie Lp. Zadanie Działania Realizatorzy Termin realizacji podejmowanie działań w środowisku zagrożonym przemocą w rodzinie mających na celu przeciwdziałanie temu zjawisku, inicjowanie interwencji w środowisku dotkniętym - Gminny Ośrodek Prowadzenie przez przemocą Pomocy Społecznej 1. Zespół w rodzinie, w Miedzianej Górze Interdyscyplinarny rozpowszechnianie informacji - Zespół zintegrowanych o instytucjach, osobach Interdyscyplinarny, Działania i i możliwościach udzielenia - Komisariat Policji w ciągłe skoordynowanych pomocy Strawczynie działań w zakresie w środowisku lokalnym, - GKRPA w Miedzianej przeciwdziałania inicjowanie działań Górze przemocy w w stosunku do osób - Inne jednostki rodzinie stosujących przemoc działające na rzecz w rodzinie, przeciwdziałania monitorowanie sytuacji rodzin przemocy w rodzinie dotkniętych przemocą, opracowanie i realizacja planu pomocy w indywidualnych przypadkach wystąpienia przemocy w rodzinie, zbieranie materiałów dowodowych zgodnie z procedurą Niebieskiej Karty, występowanie z zawiadomieniami do prokuratury o podejrzeniu popełnienia czynów określonych w art. 2 2 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, udział w działaniach edukacyjno informacyjnych. 14

15 3. Zapewnienie ochrony i możliwości udzielenia wsparcia osobom i rodzinom dotkniętym przemocą Lp. Zadanie Działania Realizatorzy/Partnerzy Termin realizacji 1. Zapewnienie schronienia i pomocy materialnej ofiarom nawiązanie współpracy z instytucjami z terenu województwa świętokrzyskiego zapewniającymi schronienie ofiarom przemocy, - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Miedzianej Górze - Zespół przemocy w udzielanie świadczeń Interdyscyplinarny rodzinie pieniężnych Zapewnienie wsparcia instytucjonalnego ofiarom przemocy prowadzenie poradnictwa specjalistycznego w ramach Punktu Konsultacyjno Informacyjnego w Miedzianej Górze, praca socjalna, edukowanie ofiar w zakresie przysługujących im praw. - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Miedzianej Górze - Placówki oświatowe - Zespół Interdyscyplinarny - Punkt Konsultacyjno Informacyjny w Miedzianej Górze, - Komisariat Policji w Strawczynie - Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kielcach - Centrum Interwencji Kryzysowej w Kielcach 3. Łagodzenie następstw zjawiska przemocy domowej motywowanie sprawców przemocy do udziału w programie korekcyjno edukacyjnym dla sprawców przemocy, organizowanie grup wsparcia dla osób pokrzywdzonych i ofiar dotkniętych przemocą (w miarę potrzeb). - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Miedzianej Górze - Komisariat Policji w Strawczynie - Zespół Interdyscyplinarny, - Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kielcach 15

16 4. Podnoszenie świadomości społecznej i wrażliwości na zjawiska związane z przemocą w rodzinie Lp. Zadanie Działania Realizatorzy/Partnerzy Termin realizacji podnoszenie wiedzy w społeczności lokalnej w zakresie problematyki przeciwdziałania przemocy w rodzinie poprzez zamieszczanie informacji na stronie internetowej, rozpowszechnianie ulotek, materiałów edukacyjno informacyjnych, w tym o instytucjach udzielających pomocy w sytuacjach doświadczania przemocy w rodzinie, Edukacja społeczeństwa w zakresie problematyki przeciwdziałania przemocy w rodzinie prowadzenie wśród dzieci i młodzieży profilaktyki w zakresie agresji i przemocy m.in. poprzez organizowanie zajęć w ramach szkolnego programu profilaktyki, organizowanie czasu wolnego dzieci i młodzieży, współuczestnictwo w kampaniach prowadzonych na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie. - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Miedzianej Górze - Komisariat Policji w Strawczynie - Placówki oświatowe, świetlice środowiskowe -GKRPA w Miedzianej Górze - Zespół Interdyscyplinarny, - Służba zdrowia - Kuratorzy - Stowarzyszenia -Organizacje pozarządowe 16

17 5. Podniesienie poziomu wiedzy i umiejętności osób realizujących zadania związane z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie w celu poprawy współpracy i skuteczności podejmowanych działań Lp. Zadanie Działania Realizatorzy/Partnerzy Termin realizacji 1. Doskonalenie grup zawodowych zaangażowanych w problematykę przeciwdziałania przemocy w rodzinie uczestnictwo w szkoleniach, doradztwie, warsztatach, konferencjach przedstawicieli służb podejmujących działania na rzecz rodzin uwikłanych w przemoc, w tym szkolenia z zakresu diagnozowania przemocy w rodzinie, realizacji procedury Niebieskiej Karty, (szkolenia wspólne i resortowe), - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Miedzianej Górze - Komisariat Policji w Strawczynie - Placówki oświatowe - Zespół Interdyscyplinarny, - Kuratorzy GKRPA w Miedzianej Górze organizowanie spotkań mających na celu wymianę doświadczeń między pracownikami różnych instytucji wchodzących w skład Zespołu. ADRESACI PROGRAMU 1) Rodziny i osoby dotknięte bezpośrednio zjawiskiem przemocy, 2) Rodziny i osoby zagrożone zjawiskiem przemocy, 3)Przedstawiciele instytucji i służb pracujących z osobami i rodzinami zagrożonymi bądź dotkniętymi przemocą. REALIZATORZY PROGRAMU Podmioty działające na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej. Komisariat Policji w Strawczynie, Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 17

18 Punkt Informacyjno Konsultacyjny ds. Uzależnień i Przemocy Placówki oświatowe, Świetlice środowiskowe Służba zdrowia, Sądy Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Centrum Interwencji Kryzysowej SPODZIEWANE EFEKTY Zmniejszenie poczucia bezradności ofiar przemocy, Zwiększenie wiedzy instytucji zajmujących się przemocą w rodzinie na temat zjawiska przemocy Zwiększenie skuteczności działań, Zmiana postaw społecznych wobec zjawiska przemocy. MONITOROWANIE PROGRAMU Realizacja programu będzie systematycznie monitorowana. Analiza pozyskiwanych informacji umożliwi wgląd w realizację podejmowanych działań, ocenę ich skuteczności oraz podejmowanie działań korygujących. Uzyskane informacje pozwolą na planowanie działań, rozwijanie programu w przyszłości. Monitorowanie programu będzie prowadzone przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Miedzianej Górze na podstawie informacji uzyskanych od realizatorów programu. Ostateczne efekty podsumowane zostaną w raporcie po zakończeniu jego realizacji. Przy ocenie programu będą brane pod uwagę następujące wskaźniki: 1. Liczba osób/rodzin objętych pomocą, 2. Liczba osób przeszkolonych w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, 3. Ilość działań profilaktycznych w placówkach oświatowych, 4. Liczba posiedzeń Zespołu Interdyscyplinarnego i grup roboczych, 5. Ilość uczestników grup wsparcia, 6. Liczba uruchomionych procedur Niebieska Karta 7. Liczba ofiar przemocy w rodzinie, 8. Liczba osób biorących udział w programach korekcyjno edukacyjnych, 9. Liczba postępowań przygotowawczych wobec sprawców przemocy, 10.Liczba interwencji związanych z przemocą w rodzinie. 18

19 FINANSOWANIE PROGRAMU Źródłem finansowania zadań zawartych w Gminnym Programie Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata są środki własne Gminy w tym wpływy z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. 19