I N F O R M A C J A. zakładów o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej.

Transkrypt

1 I N F O R M A C J A Zgodnie z 2 ust. 1 pkt) 5 Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 05 grudnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać plany operacyjno-ratownicze (Dz. U. Nr 229, poz. 1527) niniejszym dokumentem przekazujemy do wiadomości informację o występujących zagrożeniach, przewidywanych skutkach tych zagrożeń, zastosowanych środkach zapobiegawczych i działaniach, które będą podjęte w przypadku wystąpienia awarii na terenie naszego zakładu. 1. Oznaczenie i adres prowadzącego zakład: TRANSGAZ Spółka Akcyjna Zalesie powiat bialski. Adres zakładu: Terminal przeładunku gazów skroplonych Transgaz S. A. w Wólce, gmina Zalesie, powiat bialski, województwo lubelskie. 2. Osoba przekazująca informacje. Prezes Zarządu firmy Andrzej Radzikowski. 3. Zgodnie z 1 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 09 kwietnia 2002 r. w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (Dz. U. Nr 58, poz. 535 z późn. zm.) terminal przeładunku gazów skroplonych został zaliczony do zakładów o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej. Zgodnie z art. 250 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska Komendant Wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej i Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska w Lublinie otrzymali zgłoszenie z naszego zakładu. 4. Opis zastosowanych środków zapobiegawczych i działań, które będą podjęte w przypadku wystąpienia awarii Zastosowane środki zapobiegawcze. Teren terminalu chroniony jest następującymi systemami ochrony przeciwpożarowej, przeciwwybuchowej oraz zabezpieczeniem wodnym: 1

2 a) system detektorów gazu z głowicami pomiarowymi typu GPP/KExse,2A,T6 podłączonymi do centrali WGT - 16 sygnalizujący najmniejszy wyciek gazu z instalacji technologicznej na zewnątrz układu, b) system przycisków ROP na 3 liniach dozorowych obejmujących główne stanowiska technologiczne umożliwiający natychmiastowe wszczęcie alarmu pożarowego dla załogi terminala, c) zabezpieczenie budynku socjalno - biurowego i kontenera wagowego w czujki izotopowe dymu typu DIO - 32A - 2, które są wpięte w centralę pożarową typu CSP 35 i tym samym umożliwia to bezzwłoczne powiadomienie załogi o ewentualnym pożarze w obu tych miejscach, d) system kontroli poprawności uziemienia środków transportowych podczas ich rozładunku lub załadunku, który uniemożliwia prowadzenie prac przeładunkowych w przypadku braku lub nieskuteczności odprowadzania ładunków elektryczności statycznej, e) system kamer przemysłowych wpiętych w system monitorowania całego terenu terminala umożliwiający zdalny nadzór nad terenem terminala z kilku różnych miejsc w tym także poprzez internet, f) system wizualizacji aktualnie realizowanych procesów technologicznych wraz z poziomem gazu w zbiornikach magazynowych umieszczony w pomieszczeniu majstra zmianowego umożliwiający bieżące kontrolowanie prac na terminalu przez tą osobę, g) system zraszania wodnego stanowisk załadunku autocystern, h) sieć wodna z 7 hydrantami naziemnymi DN 75 i skrzynami sprzętowymi oraz dwa działka wodne MX 2000 o wydajności 3000 l / min każde umożliwiające prowadzenie zraszania cystern kolejowych, i) system wodny jest zasilany poprzez pompownię przeciwpożarową i zapas wody ze zbiorników podziemnych o łącznej pojemności 540 m 3. Istnieje możliwość czerpania wody ze zbiorników przez jednostki straży pożarnej poprzez jeden punkt czerpania wody zlokalizowany przy w/w pompowni Działania, które będą podjęte w przypadku wystąpienia awarii. Podstawowymi działaniami, które zostaną podjęte przez załogę terminala w przypadku wystąpienia awarii będą: 2

3 a) ograniczenie wycieku gazu poza układ technologiczny wszystkimi dostępnymi metodami, b) usunięcie lub wyeliminowanie na terenie terminala wszystkich potencjalnych źródeł termicznych celem uniknięcia przypadkowego zapłonu gazu, c) rozproszenie chmury gazu przy użyciu prądów wodnych celem szybszego jego odparowania i zmniejszenia poziomu stężenia w otoczeniu, d) w przypadku powstania pożaru rozpoczęcie zraszania tych elementów infrastruktury gazowej lub cystern kolejowych (autocystern), które narażone będą na oddziaływanie termiczne poprzez system zraszaczy wodnych, stacjonarnych działek lub hydrantów naziemnych. e) zaalarmowanie służb ratowniczych zgodnie z wewnętrznym planem operacyjno - ratowniczym o wystąpieniu awarii lub pożaru. 5. Rodzaj substancji, które występują na terminalu z ich charakterystyką. Na terenie terminala występują następujące substancje chemiczne w niżej wymienionych ilościach, maksymalnie w łącznej ilości Mg: 1. BUTAN (C 4 H 10 ) do Mg. Substancja łatwo palna, szkodliwa i drażniąca, tworząca z powietrzem mieszaniny wybuchowe. Temperatura zapłonu: - 60 o C, Temperatura samozapłonu: 365 o C, Gęstość względna gazu: 2,05 (powietrze =1), Granice wybuchowości w powietrzu: 1,5% - 8,5 % [ g/m 3 ] 2. PROPAN (C 3 H 8 ) do Mg, Substancja łatwo palna, szkodliwa i drażniąca, tworząca z powietrzem mieszaniny wybuchowe. Temperatura zapłonu: - 95 o C, Temperatura samozapłonu: 470 o C, Gęstość względna gazu: 1,56 (powietrze =1), Granice wybuchowości w powietrzu: 2,1% - 9,5 % [ g/m 3 ] 3. lub mieszanina propanu butanu /LPG/ do Mg. Zgodnie z PN 81 /O/ 9600, płynny gaz propan - butan kwalifikowany jest do materiałów niebezpiecznych w klasie 2. Gaz płynny, na co wskazują główne składniki, 3

4 jest mieszaniną węglowodorów o trzech i czterech atomach węgla, zmieszanych w różnych proporcjach z małą domieszką etanu i metanu. Jest on magazynowany w normalnych warunkach jako płyn pod ciśnieniem. Gaz ten charakteryzuje się dużą prężnością par i przy ciśnieniu atmosferycznym gwałtownie odparowuje. Podczas odparowania powstająca faza gazowa ma objętość około 250 razy większą w porównaniu z objętością w stanie ciekłym. Gaz płynny w fazie lotnej jest cięższy od powietrza, stąd jego pary ścielą się nisko nad ziemią /tzw. zimna mgła/, i tym samym zalegają w najniższych punktach terenu co powoduje, że mogą ulec zapłonowi w większej odległości od źródła wycieku. Płynny gaz propan-butan jest substancją szkodliwą, nie objętą klasyfikacją toksyczności. Jest gazem lekko narkotycznym i w dużym stężeniu może powodować zawroty głowy, utratę przytomności, a nawet uduszenie. Próg wyczuwalności węchowej wynosi mg/m 3. Dane identyfikacyjne i kody zagrożeń. Nazwa Numer Numer Numer EWG Rodzaj Numer RTECS Lp. substancji CAS ONZ (EINECS) zagrożenia Kategoria i rodzaj 1. Butan F+; R:12 EJ Mieszanina Propanu F+; R:12 Butanu /LPG/ 3. Propan F+; R:12 TX UWAGA! Łącznie na terenie terminala w zbiornikach magazynowych oraz na przyległej do terminala bocznicy kolejowej w cysternach kolejowym może znajdować się do Mg gaz płynnego. 6. Opis zagrożeń mogących zaistnieć oraz potencjalne ich skutki dla ludzi lub środowiska Opis zagrożeń mogących zaistnieć na terminalu. Na podstawie przeprowadzonej analizy można prognozować kilka różnych zdarzeń awaryjnych o bardzo szerokim zakresie, jeżeli chodzi o ich skutki dla otoczenia. Do takich zdarzeń należy przede wszystkim zaliczyć: 4

5 A. WYCIEKI GAZU. Wyciek gazu na zewnątrz układu technologicznego może być spowodowany awarią jednego z elementów tego układu np.: zaworu lub armatury zainstalowanej na instalacji, pęknięcie elastycznego węża tłocznego, zniszczeniem uszczelnienia pompy lub sprężarki gazowej. Awaria wycieku może być także konsekwencją przekroczenia niżej wymienionych parametrów procesowych: niedopuszczalnym wzrostem ciśnienia, niedopuszczalnym wzrostem temperatury, dopuszczalnym przekroczeniem napełnienia zbiornika magazynowego. Innymi przyczynami wycieków gazu mogą być: błędy w obsłudze urządzeń technologicznych, przekroczenie czasu użytkowania niektórych elementów, umyślne działania. B. POŻARY WCZEŚNIEJ ZAISTNIAŁYCH WYCIEKÓW GAZU. Możliwość powstania pożaru jest konsekwencją wcześniejszego wycieku gazu na zewnątrz i jednoczesne wystąpienie bodźca energetycznego zdolnego spowodować zapłon gazu. W efekcie powstaje zjawisko pożaru i przede wszystkim mamy do czynienia z znacznym efektem cieplnym bezpośrednio oddziałującym na człowieka i całe otoczenie. Możemy wyróżnić następujące rodzaje pożarów: - pożar strumieniowy powstaje, gdy uwalniający się gaz palny z instalacji pracującej w podwyższonym ciśnieniu ulega zapłonowi. Powstaje wtedy długi stabilny płomień, którego strumień jest nadzwyczaj intensywny i powoduje duże obciążenie cieplne elementów konstrukcyjnych i osprzętu. - pożar powierzchniowy /rozlewiska/ występuje, gdy wypływający płynny gaz tworzy otwarty zbiornik na powierzchni ziemi. Płomień jest podtrzymywany głównie przez stały dopływ nowych porcji gazu. - pożar chmury /błyskawiczny/ występuje wtedy, gdy mieszaniny palnego gazu i powietrza ulegnie zapłonowi. Kształt płomienia przybiera postać, jaką miała chmura mieszaniny przed zapłonem; zależy on również od 5

6 miejsca zapłonu wewnątrz chmury. Jest również możliwe, że front płomienia osiągnie wystarczająco dużą prędkość dla powstania wybuchu. Elementem najistotniejszym przy pożarze LPG jest bezpośrednie oddziaływanie płomienia lub działanie strumienia cieplnego o określonej mocy (kw/m 2 ) na otoczenie. C. WYBUCHY MIESZANINY POWIETRZNO-GAZOWEJ. Wybuch jest to proces gwałtownego spalania ze wzrostem ciśnienia zachodzącym w bardzo krótkim czasie (milisekundy). O charakterze tego procesu decydują warunki dynamiczne, w jakich znajduje się mieszanina palna, a w szczególności turbulencja ośrodka oraz inne parametry, które można zestawić w 4 zasadnicze grupy: - właściwości materiału (fizyczne, chemiczne, stabilność, ciepło spalania itp.), - charakterystyka przestrzeni, w której zachodzi spalanie (rozmiar, przeszkody ograniczone czy otwarte itp.), - właściwości mieszaniny wybuchowej (stan skupienia, stężenie, turbulencja, ciśnienie i temperatura, obecność gazu inertnego, mieszanina hybrydowa), - czynniki zapłonu (energia, temperatura). Stąd należy prognozować, że podczas awarii wypływu gazu na zewnątrz mogą zaistnieć następujące typy wybuchów: 1. Wybuch deflagracyjny charakteryzujący się rozdzieleniem strefy reakcji od strefy nie reagującej poprzez front reakcji (płomień), który przemieszcza się przez mieszaninę palną z określoną prędkością. Prędkość ta jest mniejsza niż prędkość dźwięku, a mechanizm propagacji oparty jest na wymianie ciepła głównie na drodze przewodnictwa i promieniowania. 2. Wybuch chmury gazu /UVCE/ będzie miał miejsce, gdy nastąpi zapłon mieszaniny gazu i powietrza. Skutki wybuchu pary zależą w dużej mierze od stopnia zamknięcia objętości zawierającej gaz. Przyczyną powstawania takich wybuchów mogą być zjawiska turbulencji. Fala powstająca w wyniku wybuchu nie zamkniętej objętości gazu charakteryzuje się względnie wolnym narastaniem ciśnienia do wartości maksymalnej i względnie dużym okresem trwania nadciśnienia (rzędu kilku dziesiątych sekundy). Wybuch chmury gazu daje nadciśnienie rzędu 1 bara i nie powoduje powstawania kraterów. 6

7 3. Wybuch typu BLEVE /kula ognista/ może powstać przy gwałtownych uwolnieniach gazu, którym towarzyszy również gwałtowne mieszanie i zapłon. Początkowo przed zapłonem chmura gazu przybiera postać półkuli. Szybko zamienia się ona w kulę po zapłonie, w wyniku termicznych sił wyporu. Jeżeli wypływ gazu jest skierowany bezpośrednio w górę, to kula ognista tworzy się natychmiast po zapłonie chmury. Ważnym źródłem kul ognistych jest zespół zjawisk zwany BLEVE eksplozja rozprężającej się pary wrzącej cieczy. Zdarzenie zaczyna się zwykle od pożaru na zewnątrz zbiornika, zasilanego ewentualnie przez substancję palną wypływającą ze zbiornika. Płomienie działają na powierzchnię zbiornika będącą w kontakcie z jego ciekłą zawartością. Wrzenie cieczy zwiększa ciśnienie, ale utrzymuje jednocześnie względną chłodną zwilżaną część powierzchni zbiornika. Jednocześnie rośnie temperatura powierzchni zbiornika tam gdzie jest faza gazowa w wyniku, czego przy dalszym wzroście ciśnienia ulega ona gwałtownemu pęknięciu. W wyniku uszkodzenia zbiornika jego zawartość utrzymywana pod ciśnieniem zostaje gwałtownie wyrzucona na zewnątrz i rozprężając się tworzy chmurę pary z kropelkami cieczy. Płomienie na zewnątrz zbiornika powodują zapłon chmury i utworzenie się kuli ognistej olbrzymich rozmiarów. D. EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ ŚRODOWISKA. Propan i butan lub ich mieszanina są gazami chemicznie obojętnymi i jako takie nie wchodzą w reakcję z otoczeniem (powietrzem, wodą, ziemią). Stąd też wpływ LPG na środowisko naturalne można uznać za znikomy i nieistotny. Jednocześnie należy podkreślić, że pełna hermetyzacja całej instalacji technologicznej całkowicie ogranicza emisję tej substancji do środowiska naturalnego Potencjalne skutki awarii dla otoczenia w tym dla ludzi lub środowiska. Z analizy obliczeń modeli fizycznych można prognozować, że przy uwolnieniach substancji w ilościach realnych do zaistnienia, czyli do kilkuset kg przy wystąpieniu ewentualnego pożaru lub wybuchu zasięg stref oddziaływania cieplnego i nadciśnienia będzie wykraczał nieco poza granice zakładu i zagrażał sąsiedniemu terenowi /głównie jest to teren bocznicy kolejowej eksploatowanej przez firmę Transgaz S.A lub las/. Jeżeli tak to zagrożeni będą pracownicy zakładu i osoby na otaczającym zakład obszarze w odległościach kilkudziesięciu metrów od ogrodzenia. Biorąc pod uwagę brak 7

8 takich osób w bezpośrednim sąsiedztwie można przyjąć, że liczba ta będzie oscylować nieco wyżej od liczby pracowników. Przy wystąpieniu uwolnienia gazu dla założenia krytycznego tj. uszkodzenia zbiornika cysterny kolejowej lub autocysterny zasięg czynników negatywnych będzie obejmował zakład oraz obszar przyległy do terenu zakładu, w którym znajdują się obiekty PKP i znaczny obszar leśny, głównie lasów liściastych stanowiących własność Lasów Państwowych podległych pod Nadleśnictwo w Chotyłowie. Ilość osób mogących znaleźć się w strefie zagrożenia wzrośnie o liczbę osób będących pracownikami firmy PKP oraz firmy Trade Trans lub jej kontrahentów. Przewidywana liczba osób mogących znaleźć się w strefie zagrożenia oscyluje w granicach osób. Ze względu na właściwości fizyko-chemiczne gazów skroplonych przeładowywanych na terminalu substancje te nie stwarzają zagrożenia dla środowiska naturalnego. 7. Opis sposobu ostrzegania firm działających na tym obszarze. Po wszczęciu alarmu załogi na terenie terminala oraz ustaleniu faktycznego powodu tego alarmu podejmuje się działania w kierunku zaalarmowania kierownictwa firmy Transgaz S.A. o wystąpieniu awarii lub pożaru. Osoba z kierownictwa firmy poprzez kontakt telefoniczny lub osobisty ze względu na niewielkie odległości pomiędzy poszczególnymi miejscami z przedstawicielem firm prowadzących na tym terenie działalność gospodarczą informuje go o wystąpieniu sytuacji awaryjnej i ostrzega o ewentualnych zagrożeniach z tym związanych. W przypadku potrzeby informowania ludności z zabudowań zlokalizowanych w dalszych odległościach od terminala zostanie to przeprowadzone za pośrednictwem gońca. 8. Opis działań, które okoliczna ludność powinna podjąć oraz sposoby zachowania się w razie wystąpienia awarii. Po otrzymaniu informacji o zaistniałym wycieku gazu lub pożarze na terenie terminala do podstawowych czynności, jakie ewentualnie należy przedsięwziąć należy zaliczyć: a) wyeliminowanie źródeł zapłonu w swym obejściu gospodarskim, 8

9 b) zabezpieczeniu zwierząt hodowlanych w budynkach inwentarskich, c) oczekiwanie na dalsze dyspozycje wydawane przez odpowiednie służby ratownicze tj. policję lub Państwową Straż Pożarną, d) W żadnym razie nie należy zbliżać się do terenu terminalu a wręcz przeciwnie w razie możliwości należy oddalić się na bezpieczną odległość, e) W przypadku wyczucia zapachu gazu, nie używać otwartego ognia, urządzeń które mogą zaiskrzyć i natychmiast uciekać w kierunku pod wiatr od miejsca skąd dochodzi zapach. 9. Podjęcie współpracy zakładu z służbami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo oraz odniesienie się do zewnętrznego planu operacyjno ratowniczego. Zakład corocznie kontrolowany jest przez organa PSP i WIOŚ, podczas to których dokonywane są przeglądy stanu bezpieczeństwa zakładu w tym techniczne i organizacyjne sposoby zabezpieczenia procesu technologicznego. Wszelkie uwagi w tym zakresie są niezwłocznie przez zakład usuwane lub podejmowane działania mające na celu ich poprawienie. Nie występują w tym zakresie sprawy nie załatwione. Zgodnie z art. 260 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska dla zakładu został opracowany Zewnętrzny plan operacyjno ratowniczy uzgodniony na szczeblu wojewódzkim i powiatowym z wszystkimi instytucjami i urzędami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo. Jego założenia zostały z przedstawicielami tych instytucji trzykrotnie przećwiczone aplikacyjnie w dniach , i roku. Wnioski z tych ćwiczeń zostały w większości zrealizowane przez firmę Transgaz S.A. 10. Wskazanie miejsca uzyskania innych informacji. Wszelkie inne dodatkowe informacje w pełnym zakresie w odniesieniu do zagrożeń występujących na terminalu lub skutków tych zagrożeń dla otoczenia można uzyskać w godzinach w biurze firmy pod adresem: Terminal Gazów Skroplonych Wólka Transgaz S. A Zalesie, powiat bialski, województwo lubelskie. 9