Zintegrowana sprawozdawczość spółek w 2020 roku

Transkrypt

1 Zintegrowana sprawozdawczość spółek w 2020 roku 101 Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, tom 66 (122), SKwP, Warszawa 2012, s Zintegrowana sprawozdawczość spółek w 2020 roku Joanna Krasodomska Wprowadzenie W lutym 2010 r. na Giełdzie Papierów Wartościowych w Johannesburgu podjęto decyzję, że 400 notowanych na niej spółek będzie zobowiązanych do sporządzania zintegrowanego raportu, w miejsce dotychczas opracowywanego raportu rocznego, za lata obrotowe zaczynające się 1 marca 2010 r. lub po tej dacie. Jeżeli spółki nie zastosują się do tego postanowienia, muszą wyjaśnić, dlaczego tak postępują (zgodnie z zasadą apply or explain). Był to pierwszy tego rodzaju wymóg na świecie (Ramahlo, 2010, s. 6). Wchodzimy w zupełnie nową erę sprawozdawczości przedsiębiorstw powiedział M.E. King, komentując jego wdrożenie i jednocześnie będąc osobą, bez udziału której nie zostałby on najprawdopodobniej wprowadzony (Temkin, 2011, s. 1). Profesor M.E. King ma bardzo bogaty i zróżnicowany dorobek 1. W latach był on przewodniczącym Global Reporting Initiative (GRI). Powodem rezygnacji z tego stanowiska było objęcie funkcji prezesa Międzynarodowej Rady ds. Zintegrowanej Sprawozdawczości (International Integrated Reporting Council IIRC), najważniejszej obecnie instytucji zajmującej się przebudową modelu szeroko rozumianej sprawozdawczości spółek. Jej członkami są przedstawiciele takich organizacji, jak International Accounting Standards Board (IASB), Financial Accounting Standards Board (FASB), International Federation of Accountants (IFAC), UN Global Compact, World Business Council for Sustainable Development, International Organization of Securities Commissions (IOSCO), Transparency International czy Institute of Chartered Accountants in England and Wales (ICAEW). Celem IIRC jest stworzenie akceptowanych na całym świecie podstaw sprawozdawczości zintegrowanej, łączącej informacje na temat finansowych, środowiskowych i społecznych aspektów działania przedsiębiorstwa oraz z zakresu nadzoru korporacyjnego w jasny, zwięzły, spójny i porównywalny sposób. Jej wyrazem ma być publikacja przez spółki bardziej wszechstronnych i zrozumiałych informacji o wynikach działalności, prospektywnych i retrospektywnych, w odpowiedzi na potrzeby zrównoważonej, globalnej gospodarki. Dr Joanna Krasodomska, adiunkt, Katedra Rachunkowości Finansowej Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, joanna.krasodomska@uek.krakow.pl 1 Jest on ekspertem z zakresu ładu korporacyjnego i zrównoważonego rozwoju, prawnikiem, byłym sędzią sądu najwyższego w Afryce Południowej, mediatorem, przewodniczącym różnych komisji, autorem publikacji i spikerem w programach radiowych i telewizyjnych.

2 102 Joanna Krasodomska Wytyczne IIRC dają solidną podstawę nowego modelu sprawozdawczości, ale jego wprowadzenie do praktyki spółek wymaga jeszcze dużego nakładu pracy. Komisja Europejska zamierza poświęcić uwagę w 2012 r. m.in. problemowi przejrzystości informacji z zakresu środowiska i spraw społecznych publikowanych przez spółki (Non-financial Reporting, 2011). Wydanie standardu z zakresu zintegrowanej sprawozdawczości, zatwierdzonego przez IASB i kraje G-20, jest planowane na 2013 r., a ma on szanse stać się globalnym standardem raportowania spółek począwszy od 2020 r. 2 W projekcie Wizja zrównoważonego rozwoju dla polskiego biznesu 2050 (2012, s. 24) wskazano jako jedno z działań rozwijanie i doskonalenie systemu raportowania, aspektów środowiskowych, społecznych i z obszaru ładu korporacyjnego. Celem artykułu jest przedstawienie przesłanek modyfikacji obecnych rozwiązań sprawozdawczych oraz podstawowych założeń sprawozdawczości zintegrowanej. 1. Przesłanki transformacji sprawozdawczości spółek Podstawą funkcjonowania rynków kapitałowych jest wysokiej jakości, przejrzysta sprawozdawczość finansowa, która przedstawia prawdziwy obraz sytuacji przedsiębiorstwa. Jej zapewnienie jest celem wysiłków podejmowanych przez instytucje ustanawiające standardy, takie jak IASB czy FASB, funkcjonujące w różnych krajach krajowe komitety rachunkowości, komisje papierów wartościowych oraz organizacje biegłych rewidentów. Sprawozdawczość finansowa ma powszechną akceptację z uwagi na wiele czynników: określone standardy wyceny, prezentacji, rewizji, efektywne mechanizmy wdrażania i kontroli stosowania, włącznie z możliwością pozwów sądowych w razie wykrycia oszustw finansowych, wyrafinowane systemy kontroli wewnętrznej czy też szerokie zastosowanie technik informatycznych, które umożliwiają gromadzenie i agregację danych finansowych (Eccles, Saltzman, 2011, s ). Należy jednak podkreślić, że od momentu powstania tradycyjnego modelu sprawozdawczości zaszły ogromne przeobrażenia w sposobie prowadzenia działalności gospodarczej oraz kreowania wartości przez firmy, jak również w ich otoczeniu (Towards Integrated Reporting, 2011, s. 2.). Są to zmiany, za którymi rachunkowość finansowa wydaje się nie nadążać. Według R.A. Howella (Steward, 2001) trzy wielkie sprawozdania finansowe rachunek zysków i strat, bilans i rachunek przepływów pieniężnych są tak przydatne, jak 80-letnia mapa Los Angeles. Jest to spowodowane m.in. następującymi ograniczeniami tradycyjnej sprawozdawczości finansowej: 1) nie odpowiada ona zakresowi potrzeb szerokiego grona użytkowników, gdyż założenie organizacji opracowujących standardy rachunkowości o przydatności sprawozdań sporządzanych z myślą o inwestorach dla innych podmiotów mija się z prawdą; 2 Do tego czasu standard dotyczący sprawozdawczości zintegrowanej ma zostać określony, przetestowany i przyjęty (GRI Announces, 2010; Towards Integrated Reporting, 2011, s. 7; Spicer, Bray, 2011, s. 5 7).

3 Zintegrowana sprawozdawczość spółek w 2020 roku 103 2) sprawozdania finansowe przedstawiając sytuację przedsiębiorstwa, koncentrują się na odizolowanych finansowych wskaźnikach dotyczących przeszłości, które trudno uznać za rzeczywiste miary przyszłych sukcesów firmy; 3) kryteria uznawania pozycji aktywów wykluczają ujęcie aktywów niematerialnych (wiedzy), na których opiera się współczesna gospodarka; 4) zachęca ona menedżerów, inwestorów i analityków finansowych do koncentracji na osiąganiu zysków w perspektywie krótkoterminowej (New Reporting Models, 2010, s. 15). Powyższe argumenty stanowią podstawę do podważenia wiarygodności obrazu przedsiębiorstwa prezentowanego w jego tradycyjnej sprawozdawczości. Spółki starają się zniwelować jej ograniczenia poprzez publikację dodatkowych informacji, przez co ich raporty roczne stają się coraz dłuższe, a równocześnie trudniejsze w odbiorze przez użytkowników. Zgodnie z wynikami badań KPMG, przeprowadzonych wśród 130 spółek notowanych na londyńskiej giełdzie, przeciętna długość rocznego raportu w 2010 r. wzrosła w porównaniu z rokiem poprzednim i wynosi 101 stron. W 2005 r. wynosiła ona 71 stron, a w (Swimming in Words, 2010, s. 1). Jednocześnie, ze względu na rosnące przekonanie o tym, że obowiązki sprawozdawcze firm powinny wykraczać poza tradycyjne dostarczanie sprawozdań finansowych właścicielom kapitału, w szczególności akcjonariuszom, coraz więcej firm zaczęło opracowywać raporty społeczne (zrównoważonego rozwoju) zawierające informacje o ich wpływie na środowisko i społeczeństwo. Są one publikowane najczęściej dobrowolnie, a standardy tej sprawozdawczości oraz mechanizmy jej egzekwowania i kontroli nie są nawet w przybliżeniu tak dobrze rozwinięte, jak w przypadku sprawozdawczości finansowej. Obecnie najszerzej stosowanymi wskazówkami w zakresie tego typu sprawozdawczości są standardy GRI 3. W 2010 r. opublikowano zgodnie z nimi ok raportów, a wzrost ich liczby w latach r. wahał się w granicach 22 58% względem roku poprzedniego (GRI Sustainability Reporting Statistics, 2011, s. 2). 2. Sprawozdawczość zintegrowana standardem raportowania w 2020 roku Ponieważ oba rodzaje sprawozdawczości (raporty roczne i społeczne) przez lata ewoluowały oddzielnie, naturalne i bardzo istotne współzależności pomiędzy ekonomicznymi, środowiskowymi i społecznymi aspektami funkcjonowania firm nie są widoczne (rysunek 1). Celem nowego modelu sprawozdawczości jest ich integracja w spójną całość, dzięki której będzie możliwe wyjaśnienie interesariuszom, 3 Opracowywane przez GRI wytyczne określają podstawowe zasady i wskaźniki, które mogą zostać wykorzystane przez jednostki do pomiaru i opracowania informacji dotyczących ich ekonomicznych, środowiskowych i społecznych wyników działalności. Aktualnie trwają prace nad nowymi standardami GRI 4 (GRI Developments, 2012).

4 104 Joanna Krasodomska jaka jest zdolność jednostki do kreowania wartości obecnie i w przyszłości. Za ważny krok na drodze do konwergencji, leżący po stronie sprawozdawczości finansowej, można uznać Practice Statement Management Commentary, opracowany przez IASB 4, natomiast po stronie sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju ciągle udoskonalane standardy GRI. Rysunek 1. Rozwój sprawozdawczości zintegrowanej SPRAWOZDAWCZOŚĆ FINANSOWA (SF) Rozbieżna droga: SF i SZR IASB, UE Regulacje krajowe Środowisko MSSF i U.S. GAAP Społeczeństwo Konwergencja CSR, ESG Wspólna droga: ulepszona sprawozdawczość finansowa SPRAWOZDAWCZOŚĆ ZINTEGROWANA IIRC Wspólna droga: ulepszona sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju SPRAWOZDAWCZOŚĆ ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU (SZR) Rozbieżna droga: SZR i SF CSR ESG 1990 Teraz 2020 W najbliższej przyszłości Corporate Social Responsibility (społeczna odpowiedzialność biznesu) Environmental Social Governance (informacje z zakresu środowiska, społeczeństwa i ładu korporacyjnego) Źródło: opracowanie własne na podstawie Spicer, Bray (2011, s. 5). Sprawozdawczość przyszłości, będąca wynikiem integracji informacji finansowych i z zakresu zrównoważonego rozwoju, charakteryzuje się następującymi cechami: 1) jest zorientowana na szerokie grono interesariuszy, którzy wchodzą w różnego rodzaju interakcje z przedsiębiorstwem; 4 Szerzej na temat wytycznych IASB w zakresie komentarza zarządu por. Krasodomska (2011).

5 Zintegrowana sprawozdawczość spółek w 2020 roku 105 2) akcjonariusze są tylko jedną z wielu grup interesariuszy (obok pracowników, władz lokalnych, klientów, dostawców itp.), orientacja wyłącznie na nich jest już przeszłością; 3) sprawozdawczość zintegrowana bierze pod uwagę potrzeby interesariuszy, włączając ich w proces decyzyjny i sprawozdawczy. 4) wszystkie spółki publiczne i nienotowane na giełdach powyżej określonej wielkości sporządzają obowiązkowe roczne zintegrowane raporty, skierowane do wszystkich interesariuszy; 5) podstawą raportowania przez większe przedsiębiorstwa są, będące wynikiem procesu konwergencji, globalne standardy IASB i FASB oraz standardy GRI, uznawane na forum międzynarodowym i przyjęte jako obowiązkowe na mocy prawa spółek poszczególnych krajów; 6) informacja zawarta w raportach zintegrowanych uwzględnia ekonomiczne, społeczne i środowiskowe aspekty funkcjonowania firmy, prezentując je w formie ilościowej i jakościowej (opisowej); 7) zysk jako cel działania przedsiębiorstwa ustępuje miejsca tworzeniu wartości w długim okresie; 8) w centrum sprawozdawczości zintegrowanej znajduje się model biznesowy, rozumiany jako ogół działań podejmowanych przez firmę w celu kreowania i utrzymywania wartości; 9) sprawozdawczość dotyczy przeszłości, ale jest silnie ukierunkowana na przyszłość i cele strategiczne; 10) raport zintegrowany przedstawia w kompleksowy i spójny sposób dane ujawniane obecnie w sprawozdaniach finansowych, komentarzu zarządu, raportach społecznych i raportach ładu korporacyjnego, przedstawiając pełny i wiarygodny obraz sytuacji jednostki oraz umożliwiając ocenę jej zdolności do kreowania i utrzymywania wartości; 11) raport zintegrowany jest przejrzysty i ogranicza się do prezentacji istotnych informacji, co pomaga budować zaufanie do jednostki i kształtuje jej dobrą reputację; 12) raporty zintegrowane są opracowywane i udostępniane w języku XBRL. Chociaż sprawozdawczość zintegrowana dopiero się rozwija, już można wskazać istotne korzyści z nią związane, takie jak ujawnianie informacji faktycznie odpowiadających potrzebom inwestorów, wyższy poziom zaufania kluczowych interesariuszy, lepszą alokację zasobów, efektywniejsze zarządzanie ryzykiem, większą satysfakcję pracowników, niższe ryzyko utraty reputacji oraz niższe koszty dostępu do kapitału. Wiążą się z nią także istotne wyzwania, z których najważniejsze stanowi brak ogólnie przyjętych wytycznych w zakresie publikacji informacji (analogicznych do standardów rachunkowości), a co za tym idzie trudności w porównywaniu informacji zawartych w raportach różnych firm oraz ich wiarygodność.

6 106 Joanna Krasodomska 3. Działania na rzecz wdrożenia sprawozdawczości zintegrowanej Wydaje się, że sprawozdawczość zintegrowana ma duże szanse na powstanie ze względu na skalę podejmowanych na forum międzynarodowym inicjatyw zmierzających do tego celu. Szczególne znaczenie ma tutaj wspomniany IIRC, wokół którego koncentrują się działania prowadzone przez inne organizacje. Należy tutaj wymienić m.in. Prince s Accounting for Sustainability Project (A4S), który został rozpoczęty przez Karola, księcia Walii w 2004 r. i zawiera zbliżoną koncepcję tzw. połączonej sprawozdawczości (connected reporting). Prace IIRC wspiera także Special Committee on Enhanced Business Reporting (EBR). Został on utworzony w styczniu 2003 r. przez Amerykański Instytut Biegłych Księgowych (American Institute of Certified Public Accountants AICPA), aby podjął się kontynuacji wcześniejszych inicjatyw prowadzonych w ramach tej organizacji m.in. przez Komitet Jenkinsa. Komitet podkreśla istotne zbieżności pomiędzy sprawozdawczością zintegrowaną a własną koncepcją tzw. ulepszonej sprawozdawczości biznesowej (Enhanced Business Reporting EBR). AICPA w pełni popiera zaangażowanie IIRC na rzecz opracowania podstaw zintegrowanej sprawozdawczości i deklaruje dalsze wsparcie dla działań na etapie jej wdrażania oraz popularyzowania jej założeń na świecie w Stanach Zjednoczonych (Towards Integrated Reporting, 2011). Podobne stanowisko przyjęła także Unia Europejska. W ustawie o jednolitym rynku (Single Market Act) zaznaczono, że Komisja Europejska ma zamiar przedstawić propozycje prawnego uregulowania problemu sprawozdawczości z zakresu społecznych i środowiskowych aspektów działania firm. Zdaniem Komisji zintegrowana sprawozdawczość stanowi ważny cel w perspektywie średnio- i długoterminowej i śledzi ona z zainteresowaniem prace IIRC (Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, 2011, s. 14). Koncepcja zintegrowanej sprawozdawczości jest także problemem podejmowanym w opracowaniach i badaniach czołowych firm audytorskich: PricewaterhouseCoopers (Integrated Reporting, 2010), Deloitte (Integrated Reporting, 2011), KPMG (Integrated Reporting, 2011), Ernst & Young (Integrated Report, 2011). Jest również stosowana w praktyce. Firma Novozymes jest uważana za pierwszą w historii, która sporządziła raport zintegrowany już w 2002 r. Do innych prekursorów w tej dziedzinie należą Novo Nordisk (od 2004 r.), Natura (2008 r.) czy Philips (2008 r.) (Eccles, Saltzman, 2011, s. 58). W Polsce raport zintegrowany pierwsza opracowała firma Lotos SA w 2009 r. Raporty zintegrowane stanowią 12% ogółu publikowanych zgodnie ze standardami GRI na całym świecie; 56% z nich to raporty firm europejskich (GRI Sustainability Reporting Statistics, 2011, s. 10). Warto też zauważyć, że spółki zaczęły publikować pierwsze raporty zintegrowane, zanim problem ten znalazł szersze ujęcie w literaturze (Eccles, Saltzman, 2011, s. 59). Jest to przykładem wpływu praktyki na podejmowanie w teorii nowych obszarów badawczych. Ślady idei zintegrowanej sprawozdawczości można zauważyć już w koncepcji J. Ellingtona Triple Bottom Line Reporting (1994 r.) i w Value

7 Zintegrowana sprawozdawczość spółek w 2020 roku 107 Reporting (1999 r.), ale określenie sprawozdawczość zintegrowana zostało pierwszy raz użyte przez A.L. White a (2005, s. 1). Za przełomową zwartą publikację poświęconą tej problematyce można uznać książkę One Report. Integrated Reporting for a Sustainable Strategy autorstwa R.G. Ecclesa i M. P. Krzusa (2010) 5. Podsumowanie E. Burzym w opublikowanym w 1990 r. artykule Rola i funkcje rachunkowości w 2000 r. postulowała stworzenie na potrzeby rozrachunku firmy z otoczeniem z tytułu społecznej odpowiedzialności takiego system sprawozdawczości wewnętrznej i zewnętrznej, aby wszystkie zainteresowane strony były regularnie informowane o wynikach jej działalności w tym obszarze 5. Według autorki (2008, s. 59): Otwarty pozostaje problem formy i treści, jaką te sprawozdania przybiorą, aby były jasne, zrozumiałe i zadowalałyby użytkowników informacji. Obok wskaźników opartych na miarach wartościowych powinny być w tych sprawozdaniach ujęte także odpowiednie wskaźniki zbudowane na miarach naturalnych (zwłaszcza charakteryzujące negatywne skutki oddziaływania przedsiębiorstwa na szeroko rozumiane otoczenie). Po ponad 20 latach system sprawozdawczości odpowiadający w dużej mierze powyższemu opisowi przyjął formę tzw. sprawozdawczości zintegrowanej, która ma szanse być wprowadzona jako podstawowy model raportowania za około 10 lat. Jak piszą M.J. Milne i R. Gray (2007, s. 199), puszka Pandory została otwarta i nie jest już możliwe do obronienia twierdzenie, że istnieje jakiś abstrakcyjny podział między ekonomicznymi (finansowymi) a społecznymi i środowiskowymi aspektami funkcjonowania przedsiębiorstwa fakt, że są one nierozerwalnie ze sobą złączone jest przynajmniej szeroko akceptowany. Wyzwanie stanowi natomiast jego odzwierciedlenie w sprawozdawczości spółek. W obszarze tym, uważanym za konserwatywny, a nawet wrogi innowacjom, rozwijające się obecnie koncepcje mogą doprowadzić do powstania całkiem nowego modelu sprawozdawczości firm. Model ten sprawi, że informacje dostarczane inwestorom będą zwięzłe, wysokiej jakości, wiarygodne i porównywalne (Litan, Wallison, 2000, s. 10). Istnieje duże prawdopodobieństwo, że w przyszłości zintegrowana sprawozdawczość stanie się obowiązkowa. Jeżeli nawet nie będzie ona wymogiem prawnym, to będzie praktykowana przez firmy, gdyż będzie oczekiwana przez rynki kapitałowe i konieczna do zachowania dobrej reputacji. Mając to na względzie, 5 Problem odpowiedzialności firmy za działania w sferze społecznej i środowiskowej w kontekście rachunkowości, nadzoru korporacyjnego, relacji inwestorskich oraz rynku finansowego omawiają w polskiej literaturze m. in. M. Stępień (2001), M. Marcinkowska (2004), E. Pogodzińska-Mizdrak (2008), D. Dziawgo, (2009), L. Dziawgo (2010), T. Gabrusewicz (2010), D. Dziawgo (2011), a koncepcję ich integracji P. Kabalski (2009). 5 Publikacja stanowi przedruk artykułu opublikowanego w 1990 r. w numerze specjalnym, w tomie 16 Zeszytów Teoretycznych Rady Naukowej Stowarzyszenia Księgowych w Polsce.

8 108 Joanna Krasodomska powinny one już teraz podjąć działania na rzecz poprawy swoich raportów rocznych, w tym w szczególności sprawozdań zarządów z działalności, oraz raportów społecznych, wykorzystując obecnie istniejące wytyczne w tym zakresie. Ulepszenie już teraz systemu sprawozdawczości zapewni im bowiem przewagę konkurencyjną wówczas, gdy zintegrowana sprawozdawczość stanie się zjawiskiem powszechnym (Spicer, Bray, 2011, s. 6 7). Wraz z wprowadzeniem zintegrowanej sprawozdawczości pojawi się konieczność zapewnienia wiarygodności publikowanym przez firmy informacjom na drodze niezależnego, zewnętrznego audytu, co stawia nowe wyzwania księgowym, poszerzając jeszcze bardziej zakres ich kompetencji. Pojawi się także potrzeba nadzorowania przez nich procesu integracji informacji w ramach nowego modelu sprawozdawczości. Według I. Balla, prezesa IFAC, istnieje prawdopodobieństwo tworzenia w ramach firm księgowych multidyscyplinarnych zespołów, których członkami będą także osoby niezwiązane z branżą księgową (Fridson, 2011, s. 65). Literatura Burzym E. (2008), Rola i funkcje rachunkowości w roku 2000, Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, t. 45 (101), SKwP Warszawa, s Dziawgo D. (2009), Idea zrównoważonego rozwoju w relacjach inwestorskich, [w:] E. Sidorczuk-Pietraszko (red.), Funkcjonowanie przedsiębiorstw w warunkach zrównoważonego rozwoju i gospodarki opartej na wiedzy, WSE, Białystok, s Dziawgo D. (2011), Relacje inwestorskie. Ewolucja funkcjonowanie wyzwania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Dziawgo L. (2010), Zielony rynek finansowy. Ekologiczna ewolucja rynku finansowego, PWE, Warszawa. Eccles R.G., Krzus M.P. (2010), One Report. Integrated Reporting for a Sustainable Strategy, Wiley, Hoboken, New Jersey. Eccles R., Saltzman D. (2011), Achieving sustainability through integrated reporting, Stanford Social Innovation Review, Summer, s Fridson A. (2011), Where financial reporting and CSR meet, Compliance Week, vol. 8, no. 85, s Gabrusewicz T. (2010), Rachunkowość społecznej odpowiedzialności w kształtowaniu zasad nadzoru korporacyjnego, C.H. Beck, Warszawa. Kabalski P. (2009), Propozycja publikowania zintegrowanej informacji o wieloaspektowych dokonaniach przedsiębiorstwa a praktyka największych spółek giełdowych w Polsce, Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, t. 52 (108), SKwP, Warszawa, s Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno- Społecznego i Komitetu Regionów. Odnowiona strategia UE na lata dotycząca społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw (2011), Komisja Europejska, KOM(2011) 681 wersja ostateczna, Bruksela. Krasodomska J. (2011), Komentarz zarządu w świetle wytycznych Rady Międzynarodowych Standardów Rachunkowości, Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, t. 61 (117), SKwP, Warszawa. Litan R.E., Wallison P.J. (2000), The GAAP Gap. Corporate Disclosure in the Internet Age, American Enterprise Institute for Public Policy Research, Washington. Marcinkowska M. (2004), Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw wpływ na zawartość raportów rocznych, Acta Universitatis Lodziensis, seria Folia Oeconomica, nr 181, s

9 Zintegrowana sprawozdawczość spółek w 2020 roku 109 Milne M.J., Gray R. (2007), Future prospects for corporate sustainability reporting, [in:] J. Unerman, J. Bebbington, B. O Dwyer (eds.), Sustainability Accounting and Accountability, Routledge, New York. New Reporting Models for Business. Information for Better Markets Initiative (2010), Institute of Chartered Accountants in England and Wales, London, June. Pogodzińska-Mizdrak E. (2008), Ekonomia społeczna a ewolucja rachunkowości odpowiedzialności społecznej, Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, t. 44 (100), SKwP, Warszawa. Ramahlo A. (2010), King III Commands Integrated Reporting in South Africa, Business and the Environment, July, s Spicer M., Bray M. (2011), Capital Markets in the Dark: An Unsustainable State of Play. Better Business Reporting, KPMG, Australia. Steward T.A. (2001), Accounting gets radical, Fortune Magazine, April, s Stępień M. (2001), Idea społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw i jej wpływ na ewolucję rachunkowości, Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, t. 4 (60), SKwP, Warszawa. Swimming in Words, Surveying Narrative Reporting in Annual Reports (2010), Deloitte, London. Temkin S. (2011), King sets up plan for guidance on integrated reports, Business Day, January, s Towards Integrated Reporting. Communicating Value in the 21st Century (2011), IIRC Discussion Paper, September. White A.L. (2005), New wine, new bottles: the rise of non-financial reporting, Business for Social Responsibility, June, s Wizja zrównoważonego rozwoju dla polskiego biznesu 2050 (2012), Raport wersja robocza, PricewaterhouseCoopers, luty. Źródła internetowe G4 Developments (2012), /Pages/default.aspx (dostęp: ). GRI Announces its 2015 and 2020 Goals and Launches G3.1 Public Comment at First Day of Amsterdam Global Conference (2010), 26 May 2010, index.php?id=39&item=33 (dostęp: ). GRI Sustainability Reporting Statistics. Publication Year 2010 (2011), Global Reporting Initiative, Report Services, (dostęp: ). Integrated Report. Content outline (2011), Ernst & Young South Africa, /vwluassets/ernst_and_young_south_africa_king_iii_integrated_report/$file/100803%20kin g%20iii%20integrated%20report%20 %20version.pdf (dostęp: ). Integrated Reporting,. What Does Your Reporting Say About You (2010), PricewaterhouseCoopers, =en;q=integrated+reporting (dostęp: ). Integrated Reporting. A Better View (2011), Deloitte Global Services Limited, /assets/dcomglobal/local%20assets/documents/sustainability%20and%20climate%20change/dtt l_deloitte_integrated_reporting_a_better_view_sep_ pdf (dostęp: ). Integrated Reporting. Performance Insight through Better Business Reporting (2011), KPMG International Cooperative, road-to-integrated-reporting.aspx (dostęp: ). Non-financial Reporting (2011), European Commission, The EU Single Market Act, eu/internal_market/accounting/non-financial_reporting_en.htm (dostęp: ). Towards Integrated Reporting: Communicating Value in the 21st Century AICPA Comments (2011), loadabledocments/iirc%20discussion%20paper%20aicpa%20comments%20december%202011%20 final.pdf (dostęp: ).

10 110 Joanna Krasodomska Streszczenie W artykule przedstawiono przewidywane zmiany w sprawozdawczości spółek, polegające na integracji informacji na temat finansowych, środowiskowych i społecznych wyników działania przedsiębiorstwa oraz z zakresu nadzoru korporacyjnego. Omówiono w nim przesłanki powstania sprawozdawczości zintegrowanej oraz jej najważniejsze założenia. Wskazano także na działania podjęte m.in. przez IIRC, GRI, AICPA i Unię Europejską, propagujące wprowadzenie sprawozdawczości zintegrowanej jako standardu raportowania. Prawdopodobny termin jej wdrożenia to rok 2020 r. Słowa kluczowe: sprawozdawczość zintegrowana, zrównoważony rozwój, społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw, raport roczny. Summary Integrated reporting of companies in 2020 The article presents foreseeable changes in companies reporting, consisting in the integration of information on financial, environmental and social performance as well as on governance issues. It discusses the reasons for the development of integrated reporting and its most important assumptions. It also indicates the actions taken, among others by IIRC, GRI, AICPA and the European Union, to promote the introduction of integrated reporting as a reporting standard. The possible date of its implementation is the year Keywords: integrated reporting, sustainable development, corporate social responsibility, annual report.