Strategia przeciwdziałania przemocy i agresji bezpieczna szkoła

Transkrypt

1 Strategia przeciwdziałania przemocy i agresji bezpieczna szkoła Publiczne Gimnazjum Nr 1 im. Króla Jana Kazimierza w Głogówku Głogówek 2015r.

2 Spis treści: I. Podstawy prawne: prawo państwowe, przepisy prawa odnoszące się zachowań ryzykownych dzieci i młodzieży, prawo wewnątrzszkolne II. III. Wprowadzenie Diagnoza i charakterystyka zjawiska agresji IV. Procedury postępowania w sytuacjach szczególnych zagrożeń: 1. Wstęp 2. Cele 3. Działania interwencyjne - załącznik procedury postępowania w sytuacjach kryzysowych w szkole 4. Metody współpracy z policją V. Współpraca ze środowiskiem lokalnym 2

3 I. Prawo państwowe: - Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991r. (z późniejszymi zmianami), Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982r. (Dz. U. z 2010r. Nr 33, poz. 178 ze zm.). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia r. w sprawie zakresu form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii. Niektóre przepisy Kodeksu Wykroczeń: art.: 51, 62, 69, 74, 76, 85, 87, 119, 122, 124, 133, 144. Prawo wewnątrzszkolne: - Statut szkoły (zapisy służące profilaktyce) - Program wychowawczy (rozdział IV) - Szkolny program profilaktyki II. Wprowadzenie. Zadaniem szkolnej profilaktyki jest ochrona młodzieży poprzez działania profilaktyczno-wychowawcze, jak też reagowanie w sytuacjach podejmowania działań agresywnych. Strategia przeciwdziałania agresji, której obiektem działań jest całe środowisko szkolne, oparta jest na podstawie diagnozy obszarów problemowych szkoły. Przeprowadzone dotychczas badania, ankiety i obserwacje wskazują, że wzrasta liczba uczniów, którzy podejmują rozmaite zachowania ryzykowne i agresywne, przemocowe. Działania takie niosą w sobie ryzyko negatywnych konsekwencji tak dla zdrowia fizycznego jak i psychicznego jednostek i ich otoczenia społecznego. Do zachowań ryzykownych, które są podejmowane przez młodzież można zaliczyć: palenie tytoniu, spożywanie alkoholu, próbowanie środków psychoaktywnych, jak również wczesną aktywność seksualną. Wśród zachowań agresywnych możemy wyróżnić: wulgarny język, lekceważenie starszych, wymuszenia, siłowe załatwianie sporów, cyberprzemoc, sposób bycia. Częstą przyczyną wymienionych zachowań jest dysfunkcyjność środowiska rodzinnego - niewydolność wychowawcza i ekonomiczna rodzin, rozpad tradycyjnych więzi emocjonalnych, brak wartości, rozłąka z rodzicami zmuszonymi do zarobkowania poza granicami kraju, słaba odporność psychiczna dzieci, ich rodziców. Agresja wśród młodych ludzi powodowana jest również frustracją związaną z niezaspokajaniem potrzeb dziecka w rodzinie, odrzuceniem w grupie rówieśniczej, złymi wzorcami wychowawczymi (lub zupełnym ich brakiem), nieumiejętnością radzenia sobie ze stresem, niepowodzeniami 3

4 szkolnymi, wzorcami czerpanymi z gier komputerowych, Internetu, mediów czy zdemoralizowanych, nieodpowiednich grup rówieśniczych. Założeniem szkolnej strategii przeciwdziałania agresji jest wyposażenie uczniów w niezbędną wiedzę na temat zdrowego rozwoju, umiejętności radzenia sobie w sytuacjach konfliktowych, stworzenie warunków bezpiecznego funkcjonowania szkoły. III. Diagnoza i charakterystyka zjawiska agresji Psychologia definiuje agresję, jako działanie skierowane przeciwko osobom lub przedmiotom, wywołującym u jednostki niezadowolenie lub gniew. Agresja objawia się w postaci słownej lub fizycznej. Występuje bądź w formie bezpośredniej skierowanej na osobę, rzecz wywołującą uczucie wrogości oraz w formie przemieszczonej skierowanej na obiekt zastępczy. Przemoc to zachowania agresywne i jednocześnie destrukcyjne w stosunku do innej osoby lub grupy osób. Efektem przemocy jest uszczerbek na zdrowiu psychicznym lub fizycznym oraz uszkodzenie lub zniszczenie przedmiotu. Za przemoc zawsze odpowiedzialny jest sprawca, bez względu na to, co wcześniej uczyniła ofiara. Formy przemocy szkolnej, jakie zaobserwowano: Bezpośrednia przemoc fizyczna - bicie, kopanie, plucie, popychanie, szturchanie, szarpanie, wymuszanie pieniędzy, zabieranie przedmiotów Bezpośrednia przemoc słowna słowne dokuczanie, przezywanie, wyśmiewanie, szydzenie, obrażanie, ośmieszanie, pokazywanie nieprzyzwoitych gestów Pośrednie formy przemocy - namawianie innych do ataków słownych lub fizycznych, rozpowszechnianie plotek i oszczerstw, obgadywanie, oczernianie, wykluczenie i izolacja w grupie, cyberprzemoc IV. Procedury postępowania w sytuacjach szczególnych zagrożeń 1. Wstęp Za najbardziej niepokojące i zagrażające zdrowiu młodzieży przejawy demoralizacji należy uznać alkoholizm, narkomanię, wczesną inicjację seksualną, kradzieże, wagary oraz zachowania agresywne. Wszystkie wymienione zjawiska bardzo często ze sobą współistnieją i mogą być przyczyną nawiązywania kontaktów z grupami przestępczymi, w konsekwencji prowadzić do popełniania przestępstw. Szkoła jest zobowiązana do wczesnego rozpoznawania niedostosowania społecznego i podejmowania stosownych działań wychowawczych, profilaktycznych wobec uczniów niedostosowanych działań interwencyjnych. 4

5 Właściwa reakcja nauczyciela, pedagoga, dyrektora oraz powiadomienie w razie potrzeby stosownych instytucji zwiększa skuteczność oddziaływań. Wszystkie działania mające zapobiegać zjawisku agresji będą kierowane jednocześnie do młodzieży zagrożonej i niedostosowanej przy współpracy nauczycieli, rodziców i policji. 2. Cele Zwiększenie skuteczności oddziaływania szkoły w sytuacjach zagrożenia dzieci i młodzieży przestępczością i demoralizacją Ścisła współpraca szkoły z rodzicami i policją oraz innymi placówkami działającymi na rzecz rodziny 3. Działania interwencyjne Interwencja w sytuacjach zachowań agresywnych i przemocowych ma zmierzać do zmiany zachowania sprawców i ofiar agresji i przemocy. Należy reagować na każdą sytuację związaną z agresją i przemocą Osoba podejmująca interwencję powinna reagować stanowczo, mówić jasno i prosto W razie konieczności, należy użyć siły o ile zachodzi potrzeba rozdzielenia bijących się uczniów Interwencja powinna zostać odnotowana w dokumentacji szkolnej (dziennik, zeszyt wychowawcy, informacja dla pedagoga szkolnego) W przypadku, gdy zajście spowoduje uszczerbek na zdrowiu ofiary dyrektor szkoły natychmiast zgłasza zajście dyżurnemu policji Na terenie szkoły obowiązuje zakaz posiadania, sprzedawania i używania papierosów, alkoholu i narkotyków Zakaz obowiązuje wszystkich uczniów w czasie lekcji i zajęć pozalekcyjnych odbywających się w szkole i na terenie szkoły np. w trakcie imprez sportowych, dyskotek, itp. Uczniowie, których zachowanie narusza regulamin szkoły, muszą się liczyć z konsekwencjami określonymi w statucie szkoły W szkole prowadzone będą zajęcia w czasie, których uczniowie i nauczyciele zapoznają się z ryzykiem używania środków uzależniających oraz zajęcia zapoznające ze sposobami rozwiązywania konfliktów Uczniowie i rodzice, którzy zwrócą się z problemami mogą liczyć na wsparcie i skierowanie do specjalistycznych poradni, gdzie uzyskają fachową pomoc W sytuacjach kryzysowych podejmowana będzie interwencja zorientowana na pomoc uczniowi i rodzinie Wszelkie decyzje o podjęciu działań interwencyjnych podejmuje dyrektor szkoły 4. Metody współpracy szkoły z policją Współpraca i wymiana informacji i doświadczeń dyrektora szkoły, pedagoga szkolnego, psychologa w zakresie profilaktyki zagrożeń (proces stały); 5

6 Spotkania dyrektora szkoły, pedagoga, psychologa i nauczycieli ze specjalistami d/s nieletnich i patologii; Spotkania tematyczne młodzieży szkolnej z udziałem policji na tematy: alkoholizmu, narkomanii, konsekwencji działań agresywnych, odpowiedzialności karnej nieletnich; Udzielanie przez policję pomocy w rozwiązywaniu trudnych problemów, które zaistniały na terenie szkoły; Wzajemna wymiana informacji o zagrożeniach i zdarzeniach występujących na terenie szkoły; Organizacja wspólnych szkoleń. 5. Współpraca ze środowiskiem lokalnym: Współpraca z Urzędem Gminy: Ośrodkiem Pomocy Społecznej, kuratorami społecznymi, Gminną Komisją ds. Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Gminnym Zespołem Interdyscyplinarnym ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, (Punkt Konsultacyjny Głogówek, ul. Batorego 6); Współpraca z Miejsko Gminnym Domem Kultury; Koordynacja zajęć pozalekcyjnych z klubami sportowymi; Spotkania z pielęgniarką szkolną w ramach godzin wychowawczych. 6

7 Załącznik Procedury postępowania w sytuacjach kryzysowych w szkole Procedura I Uzyskanie informacji o zagrożeniu ucznia demoralizacją W przypadku uzyskania informacji, że uczeń, który nie ukończył 18 lat: 1. używa alkoholu, tytoniu lub innych środków psychoaktywnych w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, 2. uprawia prostytucję, 3. narusza zasady współżycia społecznego, 4. popełnił czyn zabroniony prawem, 5. systematycznie uchyla się od realizacji obowiązku szkolnego lub nauki, 6. uprawia włóczęgostwo, 7. działa w grupie przestępczej, nauczyciel powinien podjąć następujące kroki: Przekazuje uzyskaną informację wychowawcy klasy. Wychowawca informuje o fakcie pedagoga szkolnego i dyrektora szkoły. Wychowawca wzywa do szkoły rodziców (prawnych opiekunów ucznia) i przekazuje im uzyskaną informację. Przeprowadza rozmowę z rodzicami oraz - w ich obecności - z uczniem. W przypadku potwierdzenia informacji, zobowiązuje ucznia do zaniechania negatywnego postępowania, rodziców zaś bezwzględnie do szczegółowego nadzoru nad dzieckiem. Jeżeli rodzice odmawiają współpracy lub nie stawiają się do szkoły, a nadal z wiarygodnych źródeł napływają informacje o przejawach demoralizacji ucznia, szkoła pisemnie powiadamia o zaistniałej sytuacji wydział rodzinny sądu rejonowego lub policję. Podobnie, szkoła powiadamia sąd lub policję, jeżeli wykorzysta wszystkie dostępne jej środki oddziaływań wychowawczych, (rozmowa z rodzicami, ostrzeżenie ucznia, spotkania z pedagogiem, itp.), a ich zastosowanie nie przynosi oczekiwanych rezultatów. W przypadku uzyskania informacji o popełnieniu przez ucznia, który ukończył 17 lat, przestępstwa ściganego z urzędu lub udziału w działalności grup przestępczych zgodnie z art. 304 kodeksu postępowania karnego, szkoła, jako instytucja jest obowiązana niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub policję. 7

8 Procedura II Podejrzenie o przebywanie na terenie szkoły ucznia pod wpływem alkoholu lub narkotyków. W przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, że na terenie szkoły znajduje się uczeń będący pod wpływem alkoholu lub narkotyków powinien podjąć następujące kroki: Powiadamia o swoich przypuszczenia wychowawcę klasy. Odizolowuje ucznia od reszty klasy, ale ze względów bezpieczeństwa nie pozostawia go samego: stwarza warunki, w których nie będzie zagrożone życie i zdrowie jego i innych Wzywa lekarza w celu stwierdzenia stanu trzeźwości, ewentualnie udzielenia pomocy medycznej. Zawiadamia o fakcie dyrektora szkoły oraz rodziców (opiekunów), których zobowiązuje do niezwłocznego odebrania ucznia ze szkoły. W przypadku odmowy ze strony rodziców (opiekunów), o pozostaniu ucznia w szkole, czy też przewiezieniu ucznia do placówki służby zdrowia, bądź też przekazania go do dyspozycji funkcjonariuszom policji decyduje lekarz, po ustaleniu aktualnego stanu zdrowia ucznia i w porozumieniu z dyrektorem szkoły. W przypadku ucznia będącego pod wpływem alkoholu, jeżeli rodzice odmawiają przyjazdu, a uczeń jest agresywny wobec kolegów, nauczycieli, bądź swoim zachowaniem daje powód do zgorszenia albo zagraża życiu lub zdrowiu innych szkoła zawiadamia najbliższą jednostkę policji. Jeżeli zdarzenia, w których uczeń (przed ukończeniem 18 lat) znajduje się pod wpływem alkoholu lub narkotyków na terenie szkoły, powtarzają się, świadczy to o jego demoralizacji. Nakłada to na szkołę obowiązek powiadomienia policji lub wydziału rodzinnego i nieletnich sądu o tej szczególnej sytuacji. Spożywanie przez ucznia, który ukończył 17 lat na terenie szkoły stanowi wykroczenie z art. 43 Ustawy z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Należy o tym fakcie powiadomić policję. Dalszy tok postępowania leży w kompetencji tej instytucji. Procedura III Znalezienie na terenie szkoły substancji przypominającej wyglądem narkotyk W takiej sytuacji nauczyciel powinien podjąć następujące kroki: 1. Zachowując środki ostrożności zabezpiecza substancję przed dostępem do niej osób niepowołanych oraz jej zniszczeniem do czasu przyjazdu policji, próbuje (o ile to jest możliwe w zakresie działań pedagogicznych) ustalić, do kogo znaleziona substancja należy. 2. Powiadamia o zaistniałym zdarzeniu dyrektora szkoły i wzywa policję. Po przyjeździe policji niezwłocznie przekazuje jej zabezpieczoną substancję i przekazuje informacje dotyczące szczegółów zdarzenia. 3. Sporządza notatkę. 8

9 Procedura IV Podejrzenie, że uczeń posiada przy sobie substancję przypominającą narkotyk Nauczyciel powinien podjąć następujące kroki: 1. Nauczyciel w obecności innej osoby (wychowawca, pedagog, dyrektor, itp.) ma prawo żądać, aby uczeń przekazał mu tę substancję, pokazał zawartość torby szkolnej oraz kieszeni (we własnej odzieży), ew. innych przedmiotów budzących podejrzenie, co do ich związku z poszukiwaną substancją. Nauczycielowi nie wolno (nie ma prawa) samodzielnie wykonać czynności przeszukania odzieży ani teczki ucznia jest to czynność zastrzeżona wyłączne dla policji 2. O swoich spostrzeżeniach powiadamia dyrektora szkoły i wychowawcę klasy. 3. Wychowawca powiadamia o zaistniałym zdarzeniu rodziców (opiekunów) ucznia i wzywa ich do natychmiastowego stawiennictwa. 4. W przypadku, gdy uczeń na prośbę nauczyciela nie chce przekazać substancji, ani pokazać zawartości teczki, szkoła wzywa policję, która po przyjeździe przeszukuje odzież i przedmioty należące do ucznia oraz zabezpiecza znalezioną substancję i zabiera ja do ekspertyzy. 5. Jeżeli uczeń wyda substancję dobrowolnie, nauczyciel, po odpowiednim jej zabezpieczeniu, zobowiązany jest bezzwłocznie przekazać ją do jednostki policji. Wcześniej próbuje ustalić, w jaki sposób i od kogo, uczeń nabył substancję. Całe zdarzenie nauczyciel dokumentuje, sporządzając możliwie dokładną notatkę z ustaleń wraz ze swoimi spostrzeżeniami. Procedura V Popełnienie przez ucznia czynu karalnego W każdym przypadku popełnienia czynu karalnego przez ucznia, który nie ukończył 17 lat należy zawiadomić policję lub sąd rodzinny, a w przypadku popełnienia przestępstwa przez ucznia, który ukończył 17 rok życia prokuraturę lub policję. Procedura VI Postępowanie wobec ucznia sprawcy czynu karalnego lub przestępstwa Nauczyciel, który zauważył czyn karalny lub przestępstwo: 1. Niezwłoczne powiadamia o nim dyrektora szkoły i wychowawcę. 2. Ustala okoliczności czynu i ewentualnych świadków zdarzenia, 3. Przekazuje sprawcę (o ile jest znany i przebywa na terenie szkoły) dyrektorowi szkoły, lub pedagogowi szkolnemu pod opiekę, 4. Powiadamia rodziców ucznia sprawcy, 5. Niezwłoczne powiadamia policję w przypadku, gdy sprawa jest poważna (rozbój, uszkodzenia ciała, itp.), lub sprawca nie jest uczniem szkoły i jego tożsamość nie jest nikomu znana, 6. Zabezpiecza ewentualne dowody przestępstwa, lub przedmioty pochodzące z przestępstwa i przekazuje je policji (np. sprawca rozboju na terenie szkoły używa noża i uciekając porzuca go lub porzuca jakiś przedmiot pochodzący z kradzieży). 9

10 Procedura VII Postępowanie nauczyciela wobec ucznia, który stał się ofiarą czynu karalnego. Nauczyciel będący na miejscu zdarzenia zobowiązany jest do: 1. Udzielania pierwszej pomocy (pomocy przedmedycznej), bądź zapewnienia jej udzielania poprzez wezwanie lekarza, w przypadku, kiedy ofiara doznała obrażeń. 2. Zapewnienia opieki ofierze. 3. Niezwłocznego powiadomienia dyrektora szkoły. 4. Powiadomienia rodziców ucznia. 5. Niezwłocznego wezwania policji w przypadku, kiedy istnieje konieczność profesjonalnego zabezpieczenia śladów przestępstwa, ustalenia okoliczności i ewentualnych świadków zdarzenia. W przypadku znalezienia na terenie szkoły broni, materiałów wybuchowych, innych niebezpiecznych substancji lub przedmiotów, należy zapewnić bezpieczeństwo przebywającym na terenie szkoły osobom, uniemożliwić dostęp osób postronnych do tych przedmiotów i wezwać policję lub zadzwonić na tel. alarmowy: 112. Procedura VIII Postępowanie wobec obcej osoby znajdującej się na terenie szkoły W przypadku, gdy na terenie szkoły znajduje się osoba niebędąca pracownikiem, rodzicem ucznia czy uczniem szkoły, obowiązkiem nauczyciela jest zapytanie o powód obecności lub poproszenie o opuszczenie terenu szkoły. Jeśli osoba odmawia podporządkowania się, nauczyciel zobowiązany jest wezwać do szkoły policję. Procedura IX Postępowanie przypadku, gdy niezbędne jest przesłuchanie ucznia przez funkcjonariuszy policji na terenie szkoły lub posterunku policji w charakterze podejrzanego lub świadka czynu karalnego: Przesłuchanie nieletniego powinno odbywać się w obecności rodziców lub opiekuna prawnego. W przypadku, gdy zapewnienie ich obecności byłoby niemożliwe uczeń może być przesłuchiwany w obecności osoby wskazanej przez rodzica. W sytuacji braku możliwości kontaktu z rodzicem (prawnym opiekunem) uczeń może być przesłuchiwany w obecności nauczyciela, pedagoga, przedstawiciela PCPR bądź innej organizacji społecznej, do której zadań statutowych należy oddziaływanie wychowawcze na nieletnich lub procesu ich resocjalizacji. Program został przyjęty przez Radę Rodziców 27 maja 2015 r. po uzgodnieniu z Radą Pedagogiczną 10