PROGRAM ROZWOJU PIECZY ZASTĘPCZEJ DLA POWIATU PABIANICKIEGO NA LATA

Transkrypt

1 Załącznik do Uchwały Nr XXIX/193/12 Rady Powiatu Pabianickiego z dnia 28 czerwca 2012 roku PROGRAM ROZWOJU PIECZY ZASTĘPCZEJ DLA POWIATU PABIANICKIEGO NA LATA OPRACOWANY PRZEZ POWIATOWE CENTRUM POMOCY RODZINIE W PABIANICACH

2 Spis treści: Pabianice 2012 Strona WPROWADZENIE ZADANIA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ W PIECZY ZASTĘPCZEJ Zadania gminy Zadania powiatu Formy pieczy zastępczej. Zadania organizatora rodzinnej pieczy zastępczej Zadania Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie jako organizatora rodzinnej pieczy zastępczej Piecza zastępcza w powiecie pabianickim w latach Rodziny zastępcze funkcjonujące w powiecie pabianickim Pomoc instytucjonalna Formy kontynuowania opieki nad pełnoletnim wychowankami Warunki przyznania pomocy GŁÓWNE CELE I KIERUNKI DZIAŁAŃ W ZAKRESIE PIECZY ZASTĘPCZEJ W POWIECIE PABIANICKIM Analiza SWOT Powiatowego Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej PROMOCJA I MONITOROWANIE PROGRAMU Monitorowanie poszczególnych zadań Czas realizacji Finansowanie programu

3 WPROWADZENIE Rodzina jest podstawową formą opieki nad dzieckiem i tak jak każda grupa społeczna ulega systematycznie przeobrażeniom. To rodzina kształtuje w dziecku normy, przekazuje wartości, uczy zasad współżycia społecznego, zabezpiecza potrzeby fizjologiczne, bezpieczeństwa, szacunku i uznania, samorealizacji. Propagowanie i rozwijanie rodzinnej opieki zastępczej ma głębokie uzasadnienie społeczne i ekonomiczne. Jest to jeden z najbardziej efektywnych i pożądanych sposobów ochrony i pomocy dzieciom nieposiadającym naturalnej i prawidłowo funkcjonującej rodziny. O sieroctwie społecznym mówimy, gdy rodzice dzieci nie chcą, nie mogą lub nie potrafią wypełniać swoich obowiązków rodzicielskich. Decyzją sądów rodzinnych osobom tym zostaje ograniczona, zawieszona lub odebrana władza rodzicielska. Wszystkim nam zależałoby, aby takie dzieci trafiały do rodzin zastępczych, a nie do domów dziecka. Pomimo prób poprawienia prawodawstwa i przekształcania placówek opiekuńczo wychowawczych, nadal zbyt wiele dzieci wychowuje się w formach opieki instytucjonalnej, czyli w domach dziecka. Aby możliwe było znalezienie dla obecnych podopiecznych domów dziecka miejsc w rodzinach zastępczych i stworzenie sprawnego systemu rodzinnej opieki nad dzieckiem, potrzeba wielu nowych rodzin zastępczych. 9 czerwca 2011 roku została przyjęta przez Sejm RP ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 149, poz. 887 z późn. zm) zwana dalej ustawą. Zapisy ustawy dotyczą tworzenia systemu pomocy rodzinie. Celem głównym ustawy jest zapewnienie dziecku takich warunków, które umożliwią pozostanie w rodzinie biologicznej. W sytuacjach, w których to możliwe, ustawa proponuje rozwinięcie systemu pieczy zastępczej poprzez rodzinną pieczę zastępczą rodziny zastępcze i instytucjonalną placówki opiekuńczo wychowawcze, regionalne placówki opiekuńczo terapeutyczne, interwencyjne ośrodki preadopcyjne, ośrodki adopcyjne. Dotychczas wszystkie zadania związane z rodzicielstwem zastępczym, prowadzeniem placówek opiekuńczo wychowawczych, ośrodków adopcyjno opiekuńczych było przyporządkowane jako zadanie własne powiatom powiatowym centrum pomocy rodzinie. Nowa ustawa nakłada na wszystkie szczeble samorządu terytorialnego; gminę, powiat, województwo, zadania związane z wykonywaniem ustawy. Wprowadza do systemu nowe jednostki, nowe funkcje: asystent rodziny, organizator pieczy zastępczej, koordynator pieczy zastępczej. Zmienia zasadniczo dotychczas wypracowany system wspierania dziecka i rodziny. W związku z powyższym Powiatowy Program Rozwoju Pieczy Zastępczej w powiecie pabianickim na lata został przygotowany w celu realizacji zadań nałożonych na powiat ustawą z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. 3

4 Zawarte w niniejszym programie propozycje pomocowe wspierają rodzinę w prawidłowym wypełnianiu funkcji i ról społecznych. Obejmują pomocą rodziny zagrożone różnego rodzaju patologiami, rodziny dysfunkcyjne oraz dzieci i młodzież zagrożoną niedostosowaniem społecznym. 4

5 1. ZADANIA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ W PIECZY ZASTĘPCZEJ 1.1. Zadania gminy W ramach działań profilaktycznych w gminie ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej wprowadza następujące priorytety: 1. obowiązek opracowywania przez samorządy gmin lokalnych programów wspierania rodzin wychowujących małoletnie dzieci, 2. wprowadzenie stanowiska asystenta rodziny, który niezależnie od pracowników socjalnych zajmowałby się wyłącznie pracą z rodziną, jest on kierowany wyłącznie do rodzin, w których sytuacja dziecka małoletniego wymaga wsparcia zewnętrznego, jego czas pracy jest elastyczny, nienormowany i dostosowany przede wszystkim do rytmu życia rodziny, 3. wprowadzenie koordynacji wszystkich instytucji i służb zobowiązanych do wspierania rodziny przez powołanie zespołu interdyscyplinarnego, 4. konieczność stosowania wczesnej profilaktyki społecznej dla młodych rodzin, 5. środowiskowe formy opieki poza rodzinnej dla dzieci i młodzieży w wieku szkolnym, zapewnienie dzieciom pobyt w placówkach wsparcia dziennego np. świetlicach, klubach środowiskowych, ogniskach wychowawczych, które organizują dzieciom czas wolny i pomagają w nauce, przy stałej współpracy z rodzicami Zadania powiatu Za organizację pieczy zastępczej odpowiada powiat. Zadania powiatu w zakresie pieczy zastępczej starosta wykonuje za pośrednictwem powiatowego centrum pomocy rodzinie oraz organizatorów rodzinnej pieczy zastępczej. Do zadań powiatu (własnych i zleconych) należy w szczególności: 1. opracowanie i realizacja 3-letniego powiatowego programu dotyczącego rozwoju pieczy zastępczej, zawierających między innymi coroczny limit rodzin zastępczych zawodowych, 2. organizowanie opieki w rodzinach zastępczych, zapewnienie dzieciom pieczy zastępczej w rodzinach zastępczych, rodzinnych domach dziecka oraz w całodobowych placówkach opiekuńczo wychowawczych, 3. prowadzenie rejestru danych rodzin zastępczych, 4. zapewnienie przeprowadzenia przyjętemu do pieczy zastępczej dziecku niezbędnych badań lekarskich, 5

6 5. organizowanie wsparcia dla rodzinnej pieczy zastępczej, w szczególności przez tworzenie warunków do powstania: grup wsparcia i specjalistycznego poradnictwa, 6. prowadzenie placówek opiekuńczo wychowawczych oraz placówek wsparcia rodzinnego o zasięgu ponadgminnym, 7. tworzenie warunków do powstawania i działania rodzin zastępczych, rodzinnych domów dziecka i rodzin pomocowych, 8. organizowanie wsparcia osobom usamodzielnianym opuszczającym rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka oraz placówki opiekuńczo wychowawcze i regionalne placówki opiekuńczoterapeutyczne, przez wspieranie procesu usamodzielnienia, 9. organizowanie szkoleń dla rodzin zastępczych, prowadzących rodzinne domy dziecka, rodzin pomocowych i dyrektorów placówek opiekuńczo wychowawczych typu rodzinnego oraz kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, prowadzenia rodzinnego domu dziecka lub pełnienia funkcji dyrektora placówki opiekuńczo wychowawczej typu rodzinnego, 10. kompletowanie we współpracy z właściwym ośrodkiem pomocy społecznej dokumentacji związanej z przygotowaniem dziecka do umieszczenia w rodzinie zastępczej albo rodzinnym domu dziecka, 11. sporządzanie sprawozdań rzeczowo finansowych z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej oraz przekazywanie ich właściwemu wojewodzie, w wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu teleinformatycznego, 12. przekazywanie do biura informacji gospodarczej informacji o powstaniu zaległości dotyczącej odpłatności za pobyt dziecka w rodzinie zastępczej, 13. finansowanie pobytu dzieci cudzoziemców w pieczy zastępczej, 14. realizacja zadań wynikających z rządowych programów wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, 15. finansowanie; a) powiat finansuje świadczenia na rzecz rodzin zastępczych, b) wynagrodzenie zawodowych rodzin zastępczych, c) pokrywa koszty utrzymania dzieci z terenu powiatu, umieszczonych w placówkach opiekuńczo wychowawczych i rodzinach zastępczych, również na terenie innego powiatu, pełne koszty utrzymania, w tym remonty i inwestycje w placówkach opiekuńczo wychowawczych na swoim terenie, d) powiat finansuje wszystkie świadczenia związane z usamodzielnianiem się pełnoletnich osób wychowanych w rodzinach zastępczych lub opuszczających różne instytucje wychowawcze. 16. wyznaczenie organizatora rodzinnej pieczy zastępczej. 6

7 Powiat sprawuje zatem w systemie opieki zastępczej administracyjne i kontrolne. funkcje organizacyjne, wspierające, 1.3. Formy pieczy zastępczej. Zadania organizatora rodzinnej pieczy zastępczej. Organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej jest wyznaczona przez starostę jednostka organizacyjna powiatu lub podmiot, któremu powiat zlecił realizację tego zadania. W przypadku gdy wyznaczoną jednostką organizacyjną jest powiatowe centrum pomocy rodzinie, w centrum tym tworzy się zespół do spraw pieczy zastępczej. Do zadań organizatora rodzinnej pieczy zastępczej należy w szczególności: a) prowadzenie naboru kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, b) kwalifikowanie osób kandydujących do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka oraz wydawanie zaświadczeń kwalifikacyjnych zawierających potwierdzenie ukończenia szkolenia, opinię o spełnianiu warunków i ocenę predyspozycji do sprawowania pieczy zastępczej, c) organizowanie szkoleń dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, d) organizowanie szkoleń dla kandydatów do pełnienia funkcji dyrektora placówki opiekuńczowychowawczej typu rodzinnego, wydawanie świadectw ukończenia tych szkoleń oraz opinii dotyczącej predyspozycji do pełnienia funkcji dyrektora i wychowawcy w placówce opiekuńczo - wychowawczej typu rodzinnego, e) zapewnianie rodzinom zastępczym oraz prowadzącym rodzinne domy dziecka szkoleń mających na celu podnoszenie ich kwalifikacji, biorąc pod uwagę ich potrzeby, f) zapewnianie pomocy i wsparcia osobom sprawującym rodzinną pieczę zastępczą, w szczególności w ramach grup wsparcia oraz rodzin pomocowych, g) organizowanie dla rodzin zastępczych oraz prowadzących rodzinne domy dziecka pomocy wolontariuszy, h) współpraca ze środowiskiem lokalnym, w szczególności z powiatowym centrum pomocy rodzinnie, ośrodkiem pomocy społecznej, sądami i ich organami pomocniczymi, instytucjami oświatowymi, podmiotami leczniczymi, a także kościołami i związkami wyznaniowymi oraz z organizacjami społecznymi, i) prowadzenie poradnictwa i terapii dla osób sprawujących rodzinną pieczę zastępczą i ich dzieci oraz dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej, 7

8 j) zapewnianie pomocy prawnej osobom sprawującym rodzinną pieczę zastępczą, w szczególności w zakresie prawa rodzinnego, k) dokonywanie okresowej oceny sytuacji dzieci przebywających w rodzinnej pieczy zastępczej, l) prowadzenie działalności diagnostyczno-konsultacyjnej, której celem jest pozyskiwanie, szkolenie i kwalifikowanie osób zgłaszających gotowość do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej oraz prowadzenia rodzinnego domu dziecka, a także szkolenie i wpieranie psychologiczno-pedagogiczne osób sprawujących rodzinną pieczę zastępczą oraz rodziców dzieci objętych tą pieczą, m) przeprowadzanie badań pedagogicznych i psychologicznych oraz analizy dotyczących kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, n) zapewnianie rodzinom zastępczym zawodowym i niezawodowym oraz prowadzącym rodzinne domy dziecka poradnictwa, które ma na celu zachowanie i wzmocnienie ich kompetencji oraz przeciwdziałanie zjawisku wypalenia zawodowego, o) przedstawianie staroście i radzie powiatu corocznego sprawozdania z efektów pracy, p) zgłaszanie do ośrodków adopcyjnych informacji o dzieciach z uregulowaną sytuacją prawną, w celu poszukiwania dla nich rodzin przysposabiających, q) organizowanie opieki nad dzieckiem, w przypadku gdy rodzina zastępcza, albo prowadzący rodzinny dom dziecka okresowo nie może sprawować opieki, w szczególności z powodów zdrowotnych lub losowych albo zaplanowanego wypoczynku. Organizator zatrudnia Koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej, do zadań którego należy w szczególności: 1) udzielanie pomocy rodzinom zastępczym i prowadzącym rodzinne domy dziecka w realizacji zadań wynikających z pieczy zastępczej; 2) przygotowanie, we współpracy z asystentem rodziny i odpowiednio rodziną zastępczą lub prowadzącym rodzinny dom dziecka, planu pomocy dziecku; 3) pomoc rodzinom zastępczym oraz prowadzącym rodzinne domy dziecka w nawiązaniu wzajemnego kontaktu; 4) zapewnianie rodzinom zastępczym oraz prowadzącym rodzinne domy dziecka dostępu do specjalistycznej pomocy dla dzieci, w tym psychologicznej, reedukacyjnej i rehabilitacyjnej; 5) zgłaszanie do ośrodków adopcyjnych informacji o dzieciach z uregulowaną sytuacją prawną, w celu poszukiwania dla nich rodzin przysposabiających; 6) udzielanie wsparcia pełnoletnim wychowankom rodzinnych form pieczy zastępczej; 7) przedstawianie corocznego sprawozdania z efektów pracy organizatorowi rodzinnej pieczy zastępczej. 8

9 Koordynator rodzinnej pieczy nie może mieć pod opieką łącznie więcej niż 30 rodzin zastępczych lub rodzinnych domów dziecka. Do dnia 31 grudnia 2014 roku opieką koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej obejmuje się rodziny zastępcze i rodzinne domy dziecka na ich wniosek jeżeli: - rodziny zastępcze i rodzinne domy dziecka nieposiadają co najmniej 2-letniego doświadczenia jako rodzina zastępcza lub rodzinny dom dziecka to wtedy obejmuje się, na ich wniosek, opieką, - rodziny zastępcze i rodzinne domy dziecka posiadają co najmniej 2-letnie doświadczenie jako rodzina zastępcza lub rodzinny dom dziecka to wtedy mogą zostać objęte, na ich wniosek, opieką. W stosunku do rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka, nieobjętych opieką koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej, zadania koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej wykonuje organizator rodzinnej pieczy zastępcze. Piecza zastępcza zapewnia: 1) realizację planu pracy z rodziną, a gdy jest to niemożliwe dążenie do przysposobienia dziecka, 2) przygotowanie dziecka do: godnego, samodzielnego i odpowiedzialnego życia, pokonywania trudności życiowych zgodnie z zasadami etyki, nawiązywania i podtrzymywania bliskich, osobistych i społecznie akceptowanych kontaktów z rodziną i rówieśnikami, w celu łagodzenia skutków doświadczania straty i separacji oraz zdobywania umiejętności społecznych, 3) zaspokojenie potrzeb emocjonalnych dzieci, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb bytowych, zdrowotnych, edukacyjnych i kulturalno-rekreacyjnych. Dziecku pozbawionemu całkowicie lub częściowo opieki rodzicielskiej zapewni się opiekę i wychowanie w rodzinie zastępczej. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej wprowadza wiele zmian w zakresie wspierania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczych. Na poszczególne struktury samorządu terytorialnego nakłada nowe obowiązki. W przypadku niemożności zapewnienia opieki i wychowania przez rodziców pieczę zastępczą organizuje powiat. Mozę ona być zorganizowana w formie rodzinnej lub instytucjonalnej. Ustawodawca określił następujące formy rodzinnej pieczy zastępczej: 1) Rodzina zastępcza a) spokrewniona tworzona jest przez małżonków lub osobę, będących wstępnymi lub rodzeństwem dziecka; (tylko dziadkowie, pradziadkowie lub rodzeństwo), 9

10 b) niezawodowa - mogą ją tworzyć małżonkowie lub osoba, niebędący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka; (krewni i powinowaci, niespokrewnieni), c) zawodowa - małżonkowie lub osoba, niebędący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka; otrzymuje wynagrodzenie za sprawowanie opieki i wychowania. Rodziny zawodowe dzielą się na: - zawodowe pełniące funkcję pogotowia rodzinnego; - zawodowe specjalistyczne; - zawodowe (do 3 dzieci). 2) Rodzinny dom dziecka (do 8 dzieci). Rodziny zastępcze oraz rodzinne domy dziecka, na ich wniosek, mogą być wspierane przez rodziny pomocowe. Rodziny zastępcze i rodzinne domy dziecka na ich wniosek obejmuje się opieką koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej wyznaczanego przez organizatora rodzinnej pieczy zastępczej. Z kolei instytucjonalna piecza zastępcza jest sprawowana w powiecie w formie placówki opiekuńczo wychowawczej typu - socjalizacyjnego, interwencyjnego, specjalistyczno - terapeutycznego, rodzinnego, a na poziomie województwa poprzez prowadzenie 2 rodzajów zadań w zakresie instytucjonalnej pieczy zastępczej: - o charakterze obligatoryjnym jako zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej prowadzenie ośrodków adopcyjnych, finansowanych z budżetu państwa, - o charakterze fakultatywnym jako zadanie własne prowadzenie interwencyjnych ośrodków preadopcyjnych i placówek terapeutycznych, finansowanych z budżetu województwa. Typy placówek opiekuńczo-wychowawczych: 1) socjalizacyjnego; 2) interwencyjnego; 3) specjalistyczno-terapeutycznego; 4) rodzinnego. 10

11 Zadania placówki opiekuńczo-wychowawczej: 1) zapewnia dziecku całodobową opiekę i wychowanie oraz zaspokaja jego niezbędne potrzeby, w szczególności emocjonalne, rozwojowe, zdrowotne, bytowe, społeczne i religijne; 2) realizuje przygotowany we współpracy z asystentem rodziny plan pomocy dziecku; 3) umożliwia kontakt dziecka z rodzicami i innymi osobami bliskimi, chyba, że sąd postanowi inaczej; 4) podejmuje działania w celu powrotu dziecka do rodziny; 5) zapewnia dziecku dostęp do kształcenia dostosowanego do jego wieku i możliwości rozwojowych; 6) obejmuje dziecko działaniami terapeutycznymi; 7) zapewnia korzystanie z przysługujących świadczeń zdrowotnych. Rozwój rodzinnych form pieczy zastępczej służyć ma ograniczeniu roli placówek opiekuńczo-wychowawczych. Instytucje te będą małymi, przejściowymi placówkami (docelowo do 14 dzieci), przeznaczonymi dla dzieci starszych (od 10 roku życia), wymagających szczególnej opieki i mających trudności w przystosowaniu się do życia w rodzinie. W tych placówkach przebywać będą także dzieci wymagające specjalnej opieki medycznej (np. wspomagane aparaturą medyczną), dla których ze względu na stan zdrowia nie byłoby możliwe znalezienie zawodowej rodziny zastępczej Zadania Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie jako organizatora rodzinnej pieczy zastępczej. Zagadnienia pomocy dzieciom pozbawionym opieki ze strony rodziców oraz wsparcia rodzin niewydolnych wychowawczo mieszczą się w zakresie prac Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Pabianicach jest jednostką organizacyjną samorządu powiatowego powołaną m.in. do realizacji i koordynacji działań w zakresie pomocy społecznej, przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz jest Organizatorem Rodzinnej Pieczy Zastępczej w powiecie pabianickim. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie jako Organizator Rodzinnej Pieczy Zastępczej w powiecie pabianickim zapewnia, umieszczonym w pieczy zastępczej dzieciom optymalne warunki rozwoju i wychowania. Obejmuje również wsparciem osoby opuszczające, po osiągnięciu 11

12 pełnoletniości, rodzinę zastępczą, rodzinny dom dziecka, placówkę opiekuńczo-wychowawczą lub regionalną placówkę opiekuńczo-terapeutyczną. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie udziela pomocy i wsparcia rodzinom zastępczym i prowadzącym rodzinne domy dziecka, współpracuje z sądami, instytucjami, organizacjami pozarządowymi, kościołami, osobami fizycznymi i prawnymi oraz z innymi powiatami i gminami, z których pochodzą wychowankowie pieczy zastępczej. 2. PIECZA ZASTĘPCZA W POWIECIE PABIANICKIM W LATACH Powiat pabianicki swoim zasięgiem działania obejmuje siedem gmin, w tym: dwie miejskie miasto Pabianice i miasto Konstantynów Łódzki i 5 wiejskich: gminę Dłutów, gminę Lutomiersk, gminę Ksawerów, gminę Dobroń, gminę Pabianice. Do 1 stycznia 2012 roku organizowanie opieki w rodzinach zastępczych oraz udzielanie pomocy pieniężnej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania umieszczonych w nich dzieci było zadaniem własnym powiatu z zakresu pomocy społecznej. Dla zobrazowania tematyki pieczy zastępczej oraz problematyki z nią związanej dokonano analizy danych z kilku ostatnich lat Rodziny zastępcze funkcjonujące w powiecie pabianickim. Na terenie powiatu pabianickiego zadania z zakresu zapewnienia opieki i wychowania dzieciom pozbawionym opieki ze strony rodziców naturalnych wykonuje Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, które od stycznia 2012 roku pełni rolę organizatora rodzinnej pieczy zastępczej. Przestrzegana jest zasada, że w przypadku zaistnienia konieczności zapewnienia dzieciom opieki w związku z brakiem opieki ze strony rodziców, priorytetem jest zapewnianie tej opieki przede wszystkim w rodzinnych formach pieczy zastępczej. Najpierw poszukuje się osób mogących zapewnić dziecku opiekę wśród członków dalszej rodziny: dziadkowie, rodzeństwo, dalsza rodzina, później poszukuje się rodzin niezawodowych i zawodowych. Dopiero po wyczerpaniu wszystkich możliwości dzieci kierowane są do placówki, zapewniającej całodobową opiekę. Z analizy danych dotyczących ustanawiania na terenie powiatu pabianickiego nowych rodzin zastępczych wynika, że już w I kwartale 2012 roku powstało 10 nowych rodzin zastępczych dla 15 dzieci. Tak duża liczba nowych rodzin zastępczych świadczy przede wszystkim o znaczącym wzroście liczby dzieci pozbawionych opieki i wychowania ze strony rodziców i potrzebie 12

13 zapewnienia dzieciom godziwych warunków życia i rozwoju w formie pieczy zastępczej. Na terenie powiatu pabianickiego funkcjonuje Placówka Opiekuńczo Wychowawcza w Porszewicach z Filią w Pabianicach, ul. Sejmowa 2. Formą rodzinnej opieki nad dzieckiem jest rodzina zastępcza. Głównym zadaniem rodziny zastępczej jest zapewnienie właściwych warunków wychowania i rozwoju dziecku pozbawionemu szansy wychowania w rodzinie biologicznej. Na terenie powiatu pabianickiego obecnie funkcjonuje 151 rodzin zastępczych, w których umieszczono 199 dzieci, wśród nich jest 48 rodzin niezawodowych wychowujących 58 dzieci, 98 rodzin zastępczych spokrewnionych wychowujących 123 dzieci oraz 5 rodzin zastępczych zawodowych w tym 2 zawodowe specjalistyczne, które wychowują 4 dzieci. Łącznie w rodzinach zastępczych zawodowych przebywa 18 dzieci. Na terenie powiatu pabianickiego przebywa 101 chłopców i 98 dziewcząt umieszczonych w rodzinach zastępczych. W rodzinach zastępczych na terenie powiatu pabianickiego przebywa 25 dzieci w wieku do 7 lat. Wykres: Liczba dzieci umieszczonych w rodzinie zastępczej w powiecie pabianickim w latach: Od dnia 1 stycznia 2012 roku dzieci z rodzin zastępczych niezawodowych zgodnie z ustawą z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej dzieci z rodzin zastepczych spokrewnionych dzieci z rodzin zastepczych niespokrewnionych dzieci z rodzin zastepczych zawodowych

14 Średnio rocznie zostaje utworzonych ok. 20 nowych rodzin zastępczych, w których umieszczonych zostaje ok. 26 dzieci. Powiat Pabianicki rocznie szkoli ok. 10 kandydatów na rodziny zastępcze. Na terenie powiatu pabianickiego w większości funkcjonują spokrewnione rodziny zastępcze, przeważnie są to dziadkowie, a wiek ich jest w przeważającej części po 50 roku życia, co nie jest zjawiskiem pozytywnym, ponieważ w późniejszym okresie małe dzieci nie mają właściwego kontaktu ze swoimi opiekunami i to one przejmują role opiekuna. Liczba rodzin zastępczych funkcjonujących w powiecie pabianickim w latach: Wykres Powiat otacza opieką także pełnoletnich wychowanków opuszczających rodziny zastępcze oraz placówki opiekuńczo-wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii 14

15 i młodzieżowe ośrodki wychowawcze i inne placówki opieki całodobowej, jeśli przebywali tam na podstawie postanowienia sądu. Rodzinne formy opieki, a więc rodziny zastępcze i rodzinne domy dziecka są najlepszymi formami zapewniającymi opiekę i wychowanie dzieciom, pozbawionym opieki ze strony rodziców. Promowanie tych form, tworzenie rodzin zastępczych i wspieranie ich funkcjonowania są priorytetowym zadaniem Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie, jako organizatora rodzinnej pieczy zastępczej. Zgodnie z ustawą o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej od 1 stycznia 2012 roku z rodziną zastępczą niezawodową, spełniającą warunki do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, posiadającą pozytywną opinię koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej oraz co najmniej 3-letnie doświadczenie, jako rodzina zastępcza, starosta zawiera, na wniosek tej rodziny, umowę o pełnienie funkcji rodziny zastępczej zawodowej. Z kolei z rodziną zastępczą niezawodową spełniającą warunki do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, posiadającą pozytywną opinię koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej, ale doświadczenie poniżej 3 lat jako rodzina zastępcza, starosta może zawrzeć, na wniosek tej rodziny, umowę o pełnienie funkcji rodziny zastępczej zawodowej. Umowy, o których mowa wyżej mogą być zawarte w ramach limitów określonych przez powiat. Powiat Pabianicki określa następujące limity takich nowych rodzin zastępczych zawodowych na lata Tabela przedstawiająca zakładany limit rodzin zastępczych zawodowych na lata LP. ROK LICZBA RODZIN Poza określonym wyżej limitem mogą powstać nowe rodziny zastępcze zawodowe, które zostaną przeszkolone i uzyskają kwalifikacje do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, zgodnie z przepisami powołanej ustawy i możliwościami finansowymi budżetu powiatu pabianickiego. Najpilniejszą potrzebą powiatu w zakresie powstania rodzin zastępczych zawodowych byłoby utworzenie rodziny zastępczej zawodowej pełniącej funkcję pogotowia rodzinnego dla małych dzieci do 7 lat. Rodziny zastępcze funkcjonujące na terenie powiatu pabianickiego tak, jak dotychczas będą obejmowane wielozakresowym wsparciem organizatora rodzinnej pieczy zastępczej oraz 15

16 innych specjalistów, stosowanie do indywidualnych potrzeb z uwzględnieniem obowiązujących przepisów prawa. Skierowanie dziecka do placówki opiekuńczo-wychowawczej na pobyt całodobowy może nastąpić po wyczerpaniu wszystkich możliwości udzielenia pomocy w rodzinie naturalnej lub w rodzinie zastępczej. Pobyt powinien mieć charakter przejściowy. Przyjęcie dziecka do placówki następuje na podstawie orzeczenia sądu rodzinnego, na wniosek rodziców lub na wniosek samego dziecka. Podobnie, jak w rodzinach zastępczych, głównymi przyczynami umieszczania dzieci w placówkach opiekuńczo-wychowawczych jest niezaradność rodziców biologicznych w sprawach opiekuńczo-wychowawczych, trudna sytuacja bytowa, alkoholizm, przemoc w rodzinie czyli czynniki sieroctwa społecznego. Ważnym nurtem pracy wspierającej rodziny zastępcze i pracowników instytucjonalnych form opieki poza zapewnieniem im wsparcia specjalistów prawników, terapeutów, lekarzy jest umożliwienie im udziału w szkoleniach i stałego podnoszenia kwalifikacji. Należy w tym miejscu wspomnieć o konieczności prowadzenia przez gminy pracy socjalnej, edukacyjnej, psychologicznej z rodzinami biologicznymi dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej w celu poprawy funkcjonowania tych rodzin. Jeśli, pomimo prowadzonych działań w rodzinie przez pracowników socjalnych gminnych jednostek pomocy społecznej, asystentów rodziny, innych pracowników i służb nie będzie możliwy powrót dzieci do ich domów, prowadzone będą działania mające na celu uregulowanie sytuacji prawnej dzieci. Pełnienie funkcji rodziny zastępczej oraz prowadzenia rodzinnego domu dziecka może być powierzone osobom, które (łącznie): 1. dają rękojmię należytego sprawowania pieczy zastępczej, 2. posiadają i posiadały pełnię władzy rodzicielskiej, 3. wypełniają obowiązek alimentacyjny, 4. mają pełną zdolność do czynności prawnych, 5. są zdrowe (zaświadczenie lekarza podstawowej opieki zdrowotnej), 6. przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, 7. mają odpowiednie warunki bytowe i mieszkaniowe. 16

17 2.2. Pomoc instytucjonalna. Dziecko, które pochodzi z powiatu pabianickiego, pozbawione częściowo lub całkowicie opieki rodzicielskiej, po wyczerpaniu możliwości znalezienia rodziny zastępczej, jest umieszczane w placówce opiekuńczo wychowawczej w Porszewicach. Placówka zapewnia całodobową, ciągłą lub okresową opiekę i wychowanie oraz zaspokaja jego niezbędne potrzeby bytowe, rozwojowe, w tym emocjonalne, społeczne, religijne, a także zapewnia korzystanie ze świadczeń zdrowotnych i kształcenia. Całodobowy pobyt dziecka w placówce ma charakter przejściowy, do czasu powrotu dziecka do rodziny naturalnej lub umieszczenia w rodzinie zastępczej. Dlatego bardzo ważna jest praca z rodziną biologiczną dziecka, pracownika socjalnego placówki i Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie. W znacznej części praca ta dotyczy: 1. pomocy w wyjściu z ciężkiej sytuacji materialnej, 2. motywacji do utrwalania więzi z dzieckiem, 3. przygotowania rodziców na powrót dziecka do domu, 4. udzielania wskazówek jak utrzymać więzy rodzinne, 5. pomocy w budowaniu relacji między rodzeństwem. Pobyt dziecka w rodzinie zastępczej lub w placówce opiekuńczo-wychowawczej z założenia ma charakter tymczasowy do momentu odzyskania funkcji opiekuńczych przez rodziców. W ramach pracy socjalnej prowadzona jest praca z rodzicami biologicznymi w zakresie: utrzymywania stałych kontaktów z dziećmi umieszczonymi poza rodziną, możliwości wyjścia z trudnej sytuacji życiowej, podjęcia leczenia odwykowego, rejestracji w Powiatowym Urzędzie Pracy i zwiększenia aktywności w poszukiwaniu pracy, pomocy w załatwianiu spraw urzędowych itp Formy kontynuowania opieki nad pełnoletnimi wychowankami. Osoba, która osiągnęła pełnoletność w rodzinie zastępczej oraz osoba pełnoletnia opuszczająca rodzinny dom dziecka, placówkę opiekuńczo wychowawczą lub regionalną placówkę opiekuńczo - terapeutyczną jest objęta pomocą mającą na celu jej życiowe usamodzielnienie i integrację ze środowiskiem przez pracę socjalną, jak również przez pomoc: -pieniężną na usamodzielnienie, -pieniężną na kontynuowanie nauki, -w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym, -w uzyskaniu zatrudnienia, 17

18 -na zagospodarowanie w formie rzeczowej. Pomoc na kontynuowanie nauki, na usamodzielnienie oraz na zagospodarowanie jest przyznawana osobie usamodzielnianej, która przebywała w pieczy zastępczej przez okres co najmniej: 1) 3 lat w przypadku osoby usamodzielnianej opuszczającej rodzinę zastępczą spokrewnioną; 2) roku w przypadku osoby usamodzielnianej opuszczającej rodzinę zastępczą niezawodową, rodzinę zastępczą zawodową, rodzinny dom dziecka, placówkę opiekuńczo-wychowawczą lub regionalną placówkę opiekuńczo-terapeutyczną. Do okresów pobytu w pieczy zastępczej wlicza się również: 1) okresy pobytu w domu pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, domu dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży oraz w schronisku dla nieletnich, zakładzie poprawczym, specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, specjalnym ośrodku wychowawczym, młodzieżowym ośrodku socjoterapii, zapewniającym całodobową opiekę w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, jeżeli orzeczenie sądu o umieszczeniu w pieczy zastępczej nie zostało uchylone; 2) okres pobytu osoby pełnoletniej w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka, placówce opiekuńczo-wychowawczej Warunki przyznawania pomocy. Pomoc na usamodzielnienie oraz pomoc na zagospodarowanie jest przyznawana osobie usamodzielnianej, której dochód miesięczny nie przekracza kwoty zł. W przypadku gdy dochód miesięczny osoby usamodzielnianej przekracza kwotę 1200 zł, można przyznać pomoc na usamodzielnienie lub pomoc na zagospodarowanie, jeżeli jest to uzasadnione jej sytuacją mieszkaniową, dochodową, majątkową lub osobistą. Ustalając dochód osoby usamodzielnianej uwzględnia się sumę dochodów tej osoby, jej małżonka oraz dzieci pozostających na jej utrzymaniu, podzieloną przez liczbę tych osób. Pomoc, dla osób usamodzielnianych jest przyznawana lub udzielana na jej wniosek. Warunkiem przyznania pomocy na kontynuowanie nauki i na usamodzielnienie jest złożenie wniosku z jednoczesnym: 1.wskazaniem przez osobę usamodzielnianą, osoby, która podejmuje się pełnienia funkcji opiekuna usamodzielnienia oraz 2. przedstawieniem pisemnej zgody tej osoby; 3. złożeniem indywidualnego programu usamodzielnienia, określającego w szczególności: zakres współdziałania osoby usamodzielnianej z opiekunem usamodzielnienia, 18

19 sposób uzyskania przez osobę usamodzielnianą wykształcenia lub kwalifikacji zawodowych, pomocy w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych oraz w podjęciu przez osobę usamodzielnianą zatrudnienia. Opiekunem usamodzielnienia może być osoba tworząca rodzinę zastępczą, prowadząca rodzinny dom dziecka, koordynator rodzinnej pieczy zastępczej, pracownik socjalny powiatowego centrum pomocy rodzinie lub ośrodka pomocy społecznej, osoba będąca w placówce opiekuńczowychowawczej albo regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej wychowawcą lub psychologiem, lub inna osoba wskazana przez osobę usamodzielnianą i zaakceptowana odpowiednio przez kierownika ośrodka pomocy społecznej lub kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie. Kontynuowanie nauki: Pomoc na kontynuowanie nauki przyznaje się osobie usamodzielnianej, jeżeli kontynuuje naukę: w szkole; w zakładzie szkolenia nauczycieli; w uczelni na kursach, jeśli ich ukończenie jest zgodne z indywidualnym programem usamodzielnienia; u pracodawcy w celu przygotowania zawodowego Wysokość pomocy na kontynuowanie nauki wynosi nie mniej niż 500 zł miesięcznie. Pomoc, o której mowa wyżej przyznaje się na czas nauki, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez osobę usamodzielnianą 25. roku życia. Pomoc ta przysługuje w czasie trwania, odpowiednio, roku szkolnego, roku akademickiego, kursu albo przygotowania zawodowego. Wysokość pomocy na usamodzielnienie wynosi: w przypadku osoby usamodzielnianej opuszczającej pieczę zastępczą : nie mniej niż zł jeżeli przebywała w rodzinie zastępczej spokrewnionej przez okres co najmniej 3 lat; - nie mniej niż zł jeżeli przebywała w pozostałych formach pieczy zastępczej przez okres powyżej 3 lat, - nie mniej niż zł jeżeli przebywała w pozostałych formach pieczy zastępczej przez okres od 2 do 3 lat, - nie mniej niż zł jeżeli przebywała w pozostałych formach pieczy zastępczej przez okres poniżej 2 lat, nie krócej jednak niż przez okres 1 roku. 19

20 W przypadku, gdy osoba usamodzielniana otrzymuje pomoc na kontynuowanie nauki, pomoc na usamodzielnienie jest wypłacana po zakończeniu pobierania pomocy na kontynuowanie nauki. W uzasadnionych przypadkach pomoc na usamodzielnienie może zostać udzielona w trakcie wypłacania pomocy na kontynuowanie nauki. Pomoc pieniężna na usamodzielnienie jest przyznawana na zaspokojenie ważnej potrzeby życiowej osoby usamodzielnianej. Pomoc na zagospodarowanie Pomoc na zagospodarowanie jest wypłacana jednorazowo, nie później niż do ukończenia przez osobę usamodzielnianą 26. roku życia, w wysokości nie niższej niż 1500 zł, a w przypadku osoby legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności w wysokości nie niższej niż zł. Pomoc na zagospodarowanie może być przyznana w formie rzeczowej. 3. GŁÓWNE CELE I KIERUNKI DZIAŁAŃ W ZAKRESIE PIECZY ZASTĘPCZEJ W POWIECIE PABIANICKIM. Cel Główny Powiatowego Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata : Stworzenie w powiecie pabianickim zintegrowanego systemu pieczy zastępczej. Cele szczegółowe: Doskonalenie systemu opieki nad dzieckiem przebywającym poza środowiskiem naturalnym oraz doskonalenie pracy z rodziną naturalną poprzez: 1. zapewnienie profesjonalnego wsparcia rodzinom i rodzinnym formom pieczy zastępczej, aby mogły pełnić właściwe funkcje opiekuńczo wychowawcze wobec dzieci, 2. zorganizowanie kompleksowego sytemu pieczy rodzinnej, 3. zorganizowanie systemu kwalifikowania kandydatów do prowadzenia rodzinnych form pieczy zastępczej. Uzasadnienie: Każde dziecko ma prawo do życia i rozwoju w rodzinie. Często zdarza się, że rodzina naturalna nie może sprawować bezpośredniej opieki nad dzieckiem. Takim dzieciom należy zorganizować opiekę zastępczą. Szansą wzrastania dziecka w warunkach zbliżonych do naturalnych są rodziny zastępcze. Przyjęte rozwiązania ustawowe kładą nacisk na rozwijanie rodzinnych zastępczych form opieki oraz kompleksową pracę z rodziną biologiczną na rzecz powrotu dziecka 20

21 do domu. Pozyskanie kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej przyczyni się do wsparcia systemu opieki w powiecie pabianickim. Kierunki podejmowanych działań: 1. Opracowanie i wdrażanie projektów dotyczących rozwoju pieczy zastępczej w powiecie pabianickim. 2. Zapewnienie dzieciom pieczy zastępczej w rodzinach zastępczych, rodzinnych domach dziecka oraz w placówkach opiekuńczo wychowawczych. 3. Promowanie w środowisku lokalnym zastępczych form opieki rodzinnej. 4. Tworzenie i rozwój zawodowych i niezawodowych z dzieckiem rodzin zastępczych. 5. Przyznawanie świadczeń pieniężnych na miesięczne utrzymanie dziecka w rodzinie zastępczej, zgodnie z ustawą. 6. Realizacja procesu diagnostyczno-kwalifikacyjnego kandydatów na rodziców zastępczych. 7. Zapewnienie wynagrodzeń dla rodzin zastępczych zawodowych. 8. Ustalenie corocznego limitu rodzin zastępczych zawodowych. 9. Zapewnienie środków finansowych na utrzymanie rodziny pomocowej. 10. Wspieranie rodziców zastępczych w wypełnianiu funkcji wychowawczej. 11. Zatrudnienie zgodnie z ustawą, koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej. 12. W ramach środków budżetu powiatu na podstawie rozpoznanych potrzeb umożliwienie: a) dofinansowania do wypoczynku poza miejscem zamieszkania dziecka w wieku od 6 do 18 roku życia, b) przyznania świadczeń na pokrycie niezbędnych wydatków związanych z potrzebami przyjmowanego dziecka jednorazowo. c) pokrycia wydatków związanych z wystąpieniem zdarzeń losowych lub innych zdarzeń mających wpływ na jakość sprawowanej opieki jednorazowo lub okresowo. 13. Inicjowanie grup wsparcia dla rodzin zastępczych. 14. Wspieranie rodzin zastępczych w kierunku zapobiegania powrotowi dzieci do placówki opiekuńczo-wychowawczej. 15. Prowadzenie naboru kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka. 16. Współpraca i koordynacja lokalnych instytucji i służb na rzecz aktywizacji rodziny naturalnej w celu poprawy własnej sytuacji życiowej oraz zmiany stylu życia. 21

22 17. Organizowanie szkoleń na kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka oraz dla kandydatów do pełnienia funkcji dyrektora placówki opiekuńczo wychowawczej typu rodzinnego. 18. Prowadzenie naboru kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka. 19. Konstruowanie i wdrażanie indywidualnych projektów socjalnych pracy z rodziną naturalną. 19. Współpraca z rodzicami naturalnymi dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej, placówce opiekuńczo-wychowawczej na rzecz reintegracji rodziny. 20. Kwalifikowanie osób kandydujących do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka. 21. Dostosowanie placówek opiekuńczo-wychowawczych do obowiązujących standardów. 22. Zapewnienie rodzinom zastępczym oraz prowadzącym rodzinne domy dziecka szkoleń mających na celu podnoszenie ich kwalifikacji. 23. Współpraca z organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz rodzicielstwa zastępczego. 24. Zapewnienie pomocy i wsparcia osobom sprawującym rodzinną pieczę zastępczą, w szczególności w ramach grup wsparcia oraz rodzin pomocowych. 25. Dochodzenie należności od rodziców biologicznych za pobyt dzieci w pieczy zastępczej. 26. Prowadzenie poradnictwa (także prawnego) i terapii dla osób sprawujących rodzinną pieczę zastępczą i ich dzieci oraz dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej. 27. Współpraca z Gminnymi Zespołami Interdyscyplinarnymi. 28. Współpraca z Ośrodkami Pomocy Społecznej w zakresie udzielania pomocy dziecku umieszczonemu w pieczy zastępczej. 29. Współpraca z Sądami, ich organami pomocniczymi oraz innymi instytucjami w zakresie oceny sytuacji dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej. 30. Współpraca z organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz rodzin biologicznych i zastępczych. 31. Zapewnienie środków na funkcjonowanie instytucjonalnej pieczy zastępczej. 32. Zapewnienie środków na przyznanie pomocy pieniężnej na kontynuację nauki, usamodzielnienie i zagospodarowanie dla osób usamodzielnianych. 33. Zapewnienie wsparcia dla osób usamodzielnianych. 34. Zapewnienie dla osób usamodzielnianych pomocy w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych oraz zatrudnienia. 35. Pozyskiwanie środków zewnętrznych na realizację Programu, w tym środków rządowych, na podstawie art. 187 ust. 1 pkt 2 ustawy. 22

23 Zakładane rezultaty realizacji programu. 1. Zwiększenie liczby niezawodowych i zawodowych rodzin zastępczych. 2. Zmniejszenie liczby dzieci w wieku poniżej 10 roku życia przebywających w instytucjonalnej pieczy zastępczej. 3. Zwiększenie świadomości społeczności lokalnej odnośnie wartości rodziny poprzez podejmowanie działań promujących rodzicielstwo zastępcze. 4. Zatrudnienie koordynatorów celem udzielania pomocy rodzinom sprawującym pieczę zastępczą w realizacji ich zadań oraz współpracy z asystentami rodziny, zatrudnionymi w gminach na terenie Powiatu Pabianickiego. 5. Wsparcie istniejących rodzin zastępczych poprzez organizowanie specjalistycznych szkoleń, mających na celu podniesienie ich kompetencji opiekuńczo wychowawczych, prowadzenie grup wsparcia, zapewnienie dostępu do specjalistycznej pomocy, doposażenie ich mieszkań i przyznawanie dodatkowych świadczeń dla rodzin zastępczych zawodowych, zatrudnianie osób do pomocy sprawowaniu opieki nad dziećmi i przy pracach gospodarskich oraz organizowanie pomocy wolontariuszy. 6. Wzmocnienie procesu aktywizowania osób usamodzielnianych do uczestnictwa w życiu społecznym, kontynuowania nauki, uzyskiwania kwalifikacji zawodowych oraz podejmowania pracy. 7. Zapewnienie kompleksowej pomocy osobom usamodzielnianym oraz większe wsparcie w realizacji indywidualnych programów usamodzielnienia, w tym poprzez wsparcie rzeczowe i finansowe. Beneficjenci programu 1. Dzieci przebywające w pieczy zastępczej. 2. Rodziny zastępcze i osoby prowadzące rodzinne domy dziecka. 3. Rodzice naturalni dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej. 4. Osoby usamodzielniane. 5. Kandydaci do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka oraz kandydaci do pełnienia funkcji dyrektora placówki opiekuńczo wychowawczej typu rodzinnego. 6. Rodziny pomocowe sprawujące czasową opiekę nad dzieckiem pozbawionym opieki rodziców. 23

24 Realizatorzy programu Koordynatorem Programu jest Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Pabianicach przy współpracy: - rodzin zastępczych, - rodzin pomocowych, - placówek opiekuńczo wychowawczych, - Policji, - Miejskich i Gminnych Ośrodków Pomocy Społecznej, - Sędziów i Kuratorów Sądów Rejonowych Wydziałów Rodzinnych, - Organizacji pozarządowych, Kościołów i związków wyznaniowych. - Poradni psychologiczno-pedagogicznej. Oczekiwane efekty: 1. Powstanie alternatywnych form opieki zastępczej w powiecie pabianickim. 2. Postrzeganie rodzin zastępczych jako wspierających system pomocy społecznej. 3. Wzrost liczby rodzin zastępczych -niezawodowych i zawodowych. 4. Kompleksowa diagnoza i szkolenie kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej. 5. Pomoc specjalistyczna dla rodzin zastępczych. 6. Powstanie grupy wsparcia rodzin zastępczych. 7. Zmniejszenie liczby wychowanków powracających do placówki. 8. Poprawa funkcjonowania rodzin naturalnych. 9. Realizacja przez rodzinę biologiczną zobowiązań zawartych w kontrakcie. 10. Przejęcie przez rodziny biologiczne opieki nad własnym dzieckiem. 11. Utrzymanie standardu przez placówki opiekuńczo-wychowawcze. 12. Wsparcie rodziców zastępczych przez organizacje pozarządowe. Wskaźniki: 1. Liczba nowych form opieki. 2. Liczba kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej. 3. Liczba rodzin zawodowych i liczba rodzin niezawodowych. 4. Liczba rodzin, które otrzymają świadectwo kwalifikacyjne do pełnienia funkcji rodziny zastępczej. 5. Liczba rodzin zastępczych korzystających z pomocy specjalistycznej. 6. Działająca grupa wsparcia rodziców zastępczych. 7. Liczba wychowanków powracających z rodzin zastępczych do placówki. 24

25 8. Liczba rodzin, u których nastąpiła poprawa funkcjonowania. 9. Liczba rodzin naturalnych wywiązujących się ze zobowiązań zawartych w kontrakcie. 10. Liczba wychowanków z placówek opiekuńczo-wychowawczych i rodzin zastępczych, które powróciły do rodzin naturalnych. 11. Liczba wychowanków w placówce, czas pobytu wychowanka w placówce, liczba wychowawców i specjalistów, stan bazy lokalowej, formy wsparcia wychowanków. 12. Liczba organizacji udzielających wsparcia oraz specyfika udzielonego wsparcia. 4. Analiza SWOT Powiatowego Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej. Zalety: a) Rozwijający się system rodzicielstwa zastępczego, podnoszenie świadomości rodziców zastępczych w sprawie właściwych relacji z rodzinami naturalnymi wychowanków. b) Bieżące dokonywanie diagnozy potrzeb umożliwiające modyfikacje potrzeb, identyfikację celów i możliwość ich realizacji. c) Dostępność bezpłatnego poradnictwa specjalistycznego. Wady: a) Ograniczone środki finansowe na realizację zadań z zakresu pomocy społecznej, pieczy zastępczej, przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz rehabilitacji osób niepełnosprawnych. b) Brak osób chętnych na kandydatów zawodowych oraz niezawodowych rodzin zastępczych. Brak świadomości społecznej o potrzebach i możliwościach w zakresie sprawowania rodzinnej pieczy zastępczej. c) Niechęć osób do korzystania z poradnictwa specjalistycznego, uzależnienie od pomocy instytucjonalnej. d) Trudności komunikacyjne ograniczona dostępność do komunikacji publicznej, PKS, PKP, utrudniające mobilność mieszkańcom zwłaszcza osobom ze środowisk wiejskich, zagrożonych wykluczeniem. e) Brak atrakcyjnych propozycji dla młodzieży zagrożonej demoralizacją. f) Braki kadry świadczącej pracę socjalną, ograniczone środki na zatrudnienie. Szanse: a) Możliwość pozyskania kandydatów na niezawodowych i zawodowych rodziców zastępczych. b) Możliwość stosowania działań zapobiegających wykluczeniu społecznemu osób i rodzin. c) Racjonalne wykorzystanie środków finansowych. Zagrożenia: a) Brak perspektyw zatrudnienia zgodnego z aspiracjami ludzi, wyjazdy zarobkowe za granicę. 25

26 b) Częste zmiany w systemie prawnym, m.in. w zakresie pomocy społecznej, świadczeń rodzinnych, pieczy zastępczej itp. c) Ubożenie społeczeństwa. d) Ograniczona możliwość w zakresie pozyskiwania środków pozabudżetowych. 5. PROMOCJA I MONITOROWANIE PROGRAMU. Powiatowy Program Rozwoju Pieczy Zastępczej będzie promowany poprzez: 1) Stronę internetową Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie oraz Starostwo Powiatowe. 2) Ulotki i wizytówki oraz plakaty informacyjne rozpowszechniane w trakcie imprez społecznokulturalnych organizowanych na terenie powiatu. 3) Informacje w mediach. 4) Ogłoszenia w prasie. 5) Konferencje, szkolenia. 6) Udział organizatora pieczy zastępczej w imprezach masowych organizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego jak np. dni powiatu pabianickiego, imprezy kulturalno sportowe organizowane przez gminy, pikniki z okazji Dnia Dziecka i inne Monitorowanie poszczególnych zadań będzie dokonywane również poprzez analizę statystyczną zawartą w danych: 1) ilość porad udzielanych przez specjalistów, 2) ilość interwencji, 3) liczba osób usamodzielnionych, 4) liczba dzieci opuszczających rodziny zastępcze oraz placówki opiekuńczo wychowawcze w celu powrotu do rodziny naturalnej lub przysposobienia, 5) liczba dzieci umieszczonych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, 6) liczba rodzin, w których występuje zjawisko przemocy domowej, 7) liczba dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych, 8) liczba rodzin niewydolnych wychowawczo, 9) wysokość środków przeznaczonych na pomoc pieniężną na częściowe utrzymanie dzieci w rodzinach zastępczych, 10) kwota wydatkowana na opłaty za pobyt dzieci w placówkach opiekuńczo-wychowawczych; wysokość środków przeznaczonych na realizację ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. 26

27 Analizę danych statystycznych Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie będzie prowadziło rocznie w II półroczu każdego roku obowiązywania Programu Czas realizacji Zakłada się, że program rozwoju pieczy zastępczej będzie realizowany w latach: 5.3. Finansowanie programu Działania w ramach realizacji programu rozwoju pieczy zastępczej finansowane będą ze środków powiatu pabianickiego, gmin oraz z budżetu państwa i środków unijnych, które corocznie będziemy pozyskiwać. Warunkiem wprowadzenia poszczególnych zadań w ramach realizacji programu jest zapewnienie w corocznym budżecie powiatu pabianickiego środków finansowych. Działania, które nie wymagają dodatkowych środków finansowych będą realizowane systematycznie. Realizacja poszczególnych zadań będzie zależała również od zdiagnozowanych potrzeb. Powyższy program będzie dostosowany do potrzeb adresatów programu. Jednostką odpowiedzialną za koordynację realizacji programu jest Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Pabianicach. 27