Walory antropogeniczne Polski
|
|
- Władysław Woźniak
- 9 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Walory antropogeniczne Polski Sabina Tkocz Kraków 2008 Źródło:
2 ARCHITEKTURA w węższym znaczeniu tego słowa jest to ukształtowanie budowli pod względem funkcjonalnym, konstrukcyjnym i plastycznym. Bez ostatniego czynnika mamy do czynienia bardziej z budownictwem. Rozróżniamy architekturę świecką (zamki, pałace, ratusze, kamienice, sukiennice itd.), oraz sakralną (świątynie, kościoły, cerkwie, synagogi, klasztory, kaplice itp.). WALORY KULTUROWE (antropogeniczne) są to obiekty materialne, ściśle związane z działalnością człowieka i przez niego wytworzone, stanowiące przedmiot wartościowy pod względem turystycznym (przedmiot zainteresowania turystów). Walory kulturowe możemy podzielić podobnie jak naturalne np. ze względu na funkcje (i tu też mamy specjalistyczne, kulturowe, historyczne) lub na grupy zawierające: 1) zabytki architektury i budownictwa, 2) obiekty historyczno wojskowe, 3) muzea martyrologii, 4) zabytki techniki i przemysłu, 5) ośrodki twórczości ludowej, 6) współczesne imprezy kulturalne, 7) miejsca pielgrzymkowe, 8) muzea, 9) zabytki archeologiczne. ad1) Zabytki odgrywają szczególną rolę wśród walorów kulturowych. Są to obiekty (ruchome bądź nie) lub zespoły obiektów stanowiące świadectwo epoki lub zdarzenia, mające wartość historyczną, naukową, kulturalną, artystyczną i podlegające ochronie prawnej. Zabytki mają różną uznaną wartość. Istniała do niedawna skala, według której najznakomitsze zabytki były oznaczone grupą 0. Takich obiektów mamy w Polsce 71, z czego 35 znajduje się w 8 miastach (Kraków 10, Toruń 7, Gdańsk 5, Kazimierz Dolny, Wrocław i Poznań po 3, Warszawa i Zamość po 2). Oczywiście najcenniejsze są zabytki wpisane na Światową Listę Dziedzictwa Kultury i Nauki UNESCO. Na Liście UNESCO - Liście Światowego Dziedzictwa Kultury znajduje się obecnie 788 obiektów ze 134 państw. Najwięcej wartościowych obiektów jest we Włoszech (39) i w Hiszpanii (38). Polski wkład w kulturę świata to 12 obiektów, w tym 11 w kategorii dziedzictwo kultury i 1 w kategorii dziedzictwo natury. ad 2) Do obiektów historyczno wojskowych zaliczamy: budowle obronne (forty XIX wieczne i umocnienia z czasu II WŚ), (Giżycko, Grudziądz, Modlin koło Wa-wy, Dęblin, Częstochowa, Przemyśl, Węgierska Górka, ), cmentarze wojskowe, (Warszawa - Powązki, Gdynia, Kielce, Radom), pomniki w miejscach bitew, (Westerplatte, Warszawa; Hel, Cedynia, Grunwald, Kołobrzeg), muzea wojskowe (Gdańsk, Gdynia, Bydgoszcz, Białystok, Poznań, Łódź, Skarżysko Kamienna, Kraśnik, Wrocław, Legnickie Pole, Leśnica). ad 3) Miejscami martyrologii z czasów II WŚ są: obozy koncentracyjne i obozy zagłady (Oświęcim Brzezinka, Majdanek koło Lublina, Treblinka, Kraków Płaszów, Bełżec, Chełmno, Rogoźnica, Sobibór, Sztutowo w okolicach Gdyni) getta żydowskie (Kraków, Bochnia, Warszawa, Będzin, Sosnowiec, Tarnów, Rzeszów, Kańczuga, Przemyśl, Lubaczów, Opatów, Kielce, Ostrowiec Walory antropogeniczne Polski 2
3 Świętokrzyski, Częstochowa, Łódź, Kutno, Otwock, Radom, Łuków, Sokołów Podlaski, Węgrów, Białystok, Mława, Płońsk, Koło, Nowy Sącz), miejsca straceń (masowe groby), obozy jenieckie, Pomnikami martyrologii są muzea i pomniki w miejscach byłych obozów koncentracyjnych, zagłady i jenieckich oraz dawnych więzieniach; (Bielsk Podlaski, Treblinka, Warszawa, Chełmno, Łódź, Rogoźnica, Majdanek, Kraków, Oświęcim Brzezinka, Sztutowo), mauzolea w miejscach masowych egzekucji, cmentarze z mogiłami ofiar martyrologii, tablice pamiątkowe w miejscach straceń (Pomnik Stoczniowców w Gdańsku, ), obeliski, głazy upamiętniające miejsca martyrologii, izby pamięci. Do miejsc najbardziej interesujących pamięci narodowej należy zaliczyć 1 : Gdańsk Pomnik Bohaterów Westerplatte, Pomnik Stoczniowców, Gdynia cmentarz żołnierzy polskich i radzieckich, Pomnik Wdzięczności, Sztutowo k. Gdańska muzeum martyrologii oraz Pomnik Walki i Męczeństwa na terenie byłego obozu, Katowice Pomnik Powstańców Śląskich, wieża spadochronowa w Parku Kościuszki, Michniów pomnik na mogile ofiar pacyfikacji hitlerowskiej, Oświęcim, Lublin (Majdanek), Flisy (Porytowe Wzgórze) k. Janowa Podlaskiego pomnik na miejscu największej bitwy partyzanckiej na ziemiach polskich, Łambinowice k. Nysy Muzeum Martyrologii Jeńców Wojennych, Góra św. Anny Pomnik Czynu Powstańczego, Poznań Pomniki Powstańców Wielkopolskich i Poznańskiego Czerwca 56, Fort VII, Warszawa Grób Nieznanego Żołnierza, Pomnik Bohaterów Warszawy, Pomnik Bohaterów Getta, Cmentarz Komunalny, Pomnik Powstanie Warszawskiego, Muzeum Powstanie Warszawskiego, Brama Straceń na Cytadeli, Umschlagplatz, Muzeum Katyńskie, Treblinka, Zgorzelec cmentarz żołnierzy polskich, Michniów pomnik na mogile ofiar pacyfikacji hitlerowskiej, Palmiry cmentarz, mauzoleum ofiar zbrodni niemieckich. ad 4) w Polsce występują przeważnie pojedyncze urządzenia zabytkowe z obszaru techniki i przemysłu: stare kopalnie, huty, budowle, konstrukcje, środki transportu, maszyny, narzędzia, instrumenty naukowe. Np. kopalnia krzemienia pasiastego w Krzemionkach Opatowskich, urządzenia Kopalni Soli w Wieliczce, górnictwa kruszców koło Olkusza, kopalnictwa rud cynku i ołowiu w okolicach Tarnowskich Gór, elementy techniki wydobycia ropy naftowej w Bóbrkach k. Krosna, Kanał Elbląski, Kanał Augustowski, Złotoryja miejsce wydobycia złota z piasków Kaczawy; 1 Foss A., Werner Z., Walory krajoznawcze miejsc pamięci narodowej, Biuletyn Informacyjny instytutu Turystyki, nr 2/20, Warszawa 1975, Walory antropogeniczne Polski 3
4 ad 5) ośrodki tradycyjnej kultury i sztuki ludowej to miejsca zgromadzenia/występowania kultury ludu zamieszkującego poszczególne regiony etniczne, pokazujące rozmaite rodzaje folkloru. Na terenie Polski wyróżnić można 8 podstawowych grup etnograficznych: (Pomorzanie, Mazurzy, Małopolanie, Ślązacy, Sieradzanie, Wielkopolanie, Kujawianie i Łęczycanie), w ramach których występują liczne mniejsze grupy regionalne o zróżnicowanej kulturze. ad 6) W Polsce corocznie odbywa się ponad 40 imprez kulturalnych o międzynarodowym znaczeniu oraz ponad 300 imprez ogólnopolskich. Najważniejsze imprezy międzynarodowe to: Międzynarodowy Konkurs Chopinowski, Warszawa (co 5 lat), Międzynarodowy Konkurs Skrzypcowy, Poznań (co 5 lat), Międzynarodowy Festiwal Folklory Ziem Górskich, Zakopane, Międzynarodowy Festiwal Muzyki Współczesnej Warszawska Jesień, Międzynarodowy Festiwal Piosenki w Sopocie, Międzynarodowy Festiwal Oratoryjno Kantatowy Wratislavia Cantans, Wrocław, Festiwal Chopinowski, Duszniki Zdrój, Międzynarodowy Festiwal Muzyki Jazzowej Jazz Jamboree Warszawa. ad 7) Miejsca pielgrzymkowe zajmują bardzo ważne miejsce w masowym ruchu turystycznym. Są to bądź miejsca religijne, ośrodki kultu związane z konkretnym miejscem, w którym występowały zjawiska nadprzyrodzone, bądź znaczące dla życia Kościoła, lub miejsca takie jak Oświęcim, czyli martyrologii są to pielgrzymki świeckie. Duże znaczenie mają także świątynie stare, o bogatym wystroju czy rzadko występujące świątynie innych religii. W Polsce mamy 537 miejsc pielgrzymkowych, z czego 7 ma zasięg międzynarodowy. Najważniejsze Ośrodki Pielgrzymkowe to: Częstochowa (4,5-5 mln pielgrzymów) Licheń, Kalwaria Zebrzydowska, Niepokalanów, Tuchów, Warszawa, Piekary Śląskie, Oświęcim, Góra św. Anny, święta Lipka. ad 8) W Polsce czynne są 623 muzea w ponad 400 miejscowościach. Możemy je podzielić ze względu na zawartość na: artystyczne, archeologiczne, etnograficzne, historyczne, biograficzne, martyrologiczne, przyrodnicze, techniki, regionalne i inne. Muzea udostępniają swoje zbiory lub ich część do zwiedzania a także prowadzą zajęcia dydaktyczne, odczyty, wystawy czasowe. Największą frekwencję notują Państwowe Zbiory Sztuki na Wawelu (ok. miliona zwiedzających), Muzeum w Oświęcimiu Brzezince, Kopalnia Soli w Wieliczce a także Zamek w Malborku, Zamek Królewski w Warszawie, Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Przyrodnicze Pienińskiego PN. Rodzaje: Muzea i zbiory przyrodnicze spełniają głównie funkcje poznawczą i edukacyjną. W wielu muzeach są też osobne działy przyrodnicze. Muzea i rezerwaty archeologiczne. Walory antropogeniczne Polski 4
5 Muzea etnograficzne i skanseny. Są to parki etnograficzne, muzea wsi i budownictwa ludowego na otwartej przestrzeni (skanseny) oraz pojedyncze zabytkowe zagrody i zabytki. - muzea etnograficzne: Kartuzy (muzeum Pomorzan), Wejherowo, Gdańsk, Łowicz (Mazurzy), Węgorzewo, Olsztyn, Toruń, Żnin, Poznań, Białystok, Warszawa, Lublin, Tomaszów Lubelski, Kraków, Wierzchosławice, Zawoja, Szczawnica, Łopuszna, Przemyśl, Rzeszów, Rabka, - skanseny: Kluki, Nowogród, Olsztynek, Sierpc, Wolsztyn, Opole, Pszczyna, Kolbuszowa, Lublin, Hola, Łowicz, - parki etnograficzne Wdzydze Kiszewskie (pojezierze), Osiek, Maurzyce, Zubrzyca, Wygiełzów, Nowogród, Muzea sztuki i zbiory artystyczne gromadzone również we wnętrzach pałacowych i zamkowych, galeriach. Najwięcej zbioró i muzeów artystycznych jest w Krakowie (15), Warszawie (13), Gdańsku (6), Wrocławiu (4), Poznaniu Łodzi, Szczecinie i Lublinie (po 3). Muzea bibliograficzne i literackie znajdują się głównie w miejscowościach związanych z pobytem swych patronów. najważniejsze: Dom urodzenia Fryderyka Chopina w Żelazowej Woli, Dom Mikołaja Kopernika w Toruniu, Dom Rodzinny Papieża J.P II w Wadowicach, Muzea specjalistyczne przeważnie gromadzące unikatowe zbiory z jednej dziedziny. W Polsce jest ich 62. Najciekawsze: - Judaistyczne Kraków, - Sztuki złotniczej Kazimierz Dolny, - Sztuki Medalierskiej Wrocław, - Zabawkarstwa Kielce, - Instrumentów Muzycznych Poznań, - Zbiory Powozów w Muzeum Zamkowym w Łańcucie, - Latarnictwa Rozewie, - Ludowych Instrumentów Muzycznych Szydłowiec, - Plakatu Warszawa (Wilanów), - Lalek Pilzno, - Rybołówstwa Hel, - Wisły Tczew, - Centralne Muzeum Pożarnictwa Mysłowice, - Zabytkowa Kopalnia Tarnowskie Góry, - Górnictwa Węglowego Zabrze, - Socrealizmu Kozłówka, [socrealizm kierunek w sztuce, określany jako metoda twórcza, istniejący od 1934 r. w sztuce radzieckiej, a następnie w pozostałych krajach socjalistycznych, w których miał oficjalny status podstawowej i jedynej metody twórczości artystycznej i był ideowym i propagandowym narzędziem partii komunistycznych]. - Humoru Żywiec, ad 9) Do bardzo atrakcyjnych i cennych walorów krajoznawczych należy zaliczyć obiekty najstarszej historii ludzkości - zabytki archeologiczne. Według J. Gąsowskiego i A. Kempistego (1973) stanowiska archeologiczne można podzielić na siedem rodzajów obiektów: grodziska - pozostałości dawnych osad, znanych na ziemiach polskich od schyłku epoki brązu i okresu halsztackiego ( lat p.n.e.), kurhany - nasypy ziemne lub kamienno-ziemne, przeważnie wznoszone na grobach wybitnych ludzi. Znane są na ziemiach polskich od epoki środkowego neolitu ( lat p.n.e.) aż po średniowiecze. Walory antropogeniczne Polski 5
6 jaskinie - miejsca zamieszkania człowieka w paleolicie (ok. 130 tyś. lat p.n.e.), miejsca kultu - kopce, wzgórza itp. związane z różnymi systemami wierzeń - w tym również z chrześcijaństwem, ośrodki produkcyjne - pozostałość ośrodków hutniczych, pieców garncarskich itp., osady otwarte - nieobronne skupiska chat, najczęściej spotykane na ziemiach polskich typy stanowiska archeologicznego, cmentarzyska - z grobami, pochodzą głównie z okresu rzymskiego (początek n.e r.) i średniowiecza. Prace wykopaliskowe prowadzone są na wielu terenach w Polsce i obejmują wszystkie epoki archeologiczne. Szczególnie intensywne badania były prowadzone w Krakowie i okolicy, Poznaniu, Biskupinie, Brześciu Kujawskim, Opolu, Wiślicy, Krzemionkach Opatowskich i w wielu innych miejscowościach. Do ciekawych odkryć archeologicznych doprowadziły wielkie roboty ziemne związane z budową kopalń, hut, tras komunikacyjnych, a ostatnio gazociągu. Wykorzystanie walorów krajoznawczych obiektów archeologicznych uzależnione jest w dużej mierze od formy ich ekspozycji i przystosowania do potrzeb ruchu turystycznego. Najkorzystniejszą formą takiej ekspozycji jest rezerwat archeologiczny lub zbiory muzeum archeologicznego. Do najbardziej atrakcyjnych turystycznie obiektów archeologicznych należy zaliczyć: - osada łużycka w Biskupinie, - grodzisko w Gieczu, - cmentarzysko w Częstochowie-Rakowie, - ośrodek produkcyjny - (garncarstwo) w Igołomii, - ośrodek górniczy w Krzemionkach Opatowskich, - grodzisko w Lednicy, - cmentarzysko i kamienne kręgi w Odrach koło Chojnic, - piecowisko hutnicze w Słupi Nowej, - ośrodek kultu na Łysej Górze (Święty Krzyż), - ośrodek kultu na górze Ślęża (Sobótka), - megalityczne grobowce w Wietrzychowicach na Kujawach, - stanowiska człowieka paleolitycznego w Jaskini Ciemnej k. Ojcowa oraz w Jaskini Wierzchowskiej Dolnej. Wśród zabytków najwyższą wartość międzynarodową mają te wpisane na Światową Listę Dziedzictwa Kultury i Natury UNESCO (Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury). Są to: 1) Historyczny Zespól Urbanistyczno-Architektoniczny Miasta Krakowa (obiekt kulturowy, wpisany na Listę w 1978 roku). Składa się z następujących części (opis na podstawie wniosku nominacyjnego Historycznego Zespołu Krakowa 1978): zamku królewskiego na Wawelu (obejmuje tereny i zabudowę w obrębie Wzgórza Wawelskiego), średniowiecznego miasta Krakowa (obszar ulic, placów i zabudowę w granicach dawnych fortyfikacji dzisiejsze planty stanowiące integralną część założenia), Walory antropogeniczne Polski 6
7 średniowiecznego miasta Kazimierza wraz z jego przedmieściem Stradomiem (obszar ulic, palców i zabudowę otaczających je niegdyś murów obronnych wraz z przedmieściem); 2) Kopalnia Soli w Wieliczce (obiekt kulturowy, wpisany na Listę w 1978 r.) Kopalnia Soli w Wieliczce powstała w XIII w. w miejscu starszej eksploatacji warzelniczej i wraz z pobliską kopalnia w Bochni stanowił jedne przedsiębiorstw określane mianem żupy krakowskie. Był to jeden z największych zakładów produkcyjnych w europie, doskonale zorganizowanych pod względem techniczno produkcyjnym i administracyjnym, stanowiący jedno z głównych źródeł dochodu państwa polskiego. Zabytkowa Kopalnia Soli stanowi jedyny obiekt górniczy na świecie czynny bez przerwy od średniowiecza do chwili obecnej. Jej oryginalne wyrobiska (chodniki, pochylnie, komory eksploatacyjne, jeziora, szyby, szybiki) o łącznej długości ok. 300 km, usytuowane na dziewięciu poziomach, sięgających do głębokości 327 m., ilustrują wszystkie epoki rozwoju techniki górniczej w poszczególnych epokach historycznych. Unikalna kolekcja górniczych konstrukcji, urządzeń, narzędzi wewnątrz kopalni przedstawia w naturalnym środowisku systemy eksploatacji złoża solnego, zabezpieczenia wyrobisk, transportu urobku solnego oraz odwadniania, wentylacji, oświetlenia kopalni. Do niespotykanych w skali światowej należą obiekty sztuki górniczej w postaci rzeźb w soli oraz całych kaplic podziemnych z bogatym wystrojem wnętrz. Walory widokowe, duża skala i charakter wyrobisk powodowały, iż Kopalnia była zwiedzana przez turystów już w XV w. 3) Tereny byłych obozów Koncentracyjnych w Oświęcimiu Brzezince/ Auschwitz Birkenau (obiekt kulturowy, wpisany na Listę w 1979 r.). Największy na ziemiach polskich hitlerowski obóz koncentracyjny, uruchomiony na rozkaz Himmlera w czerwcu 1940 r., następnie rozbudowany, obejmował w 1941 r. obóz macierzysty Stammlager obóz w Brzezince i Monowicach oraz 45 podobozów. Początkowo obozie przbywali polscy więźniowie polityczni, później również z innych krajów okupowanych Europy i Stanów Zjednoczonych. Obóz był w szczególności miejscem zagłady Żydów i polskiej inteligencji. 4) Stare Miasto" w Warszawie (obiekt kulturowy, wpisany na Listę w 1980 r.). Specyfiką zabytków Warszawy jest to, iż zniszczone prawie w 90% podczas II WŚ, zastały po roku 1945 z ogromnym pietyzmem odbudowane (na ogół z zachowaniem ocalałych elementów piwnic, fragmentów murów, portali a niektóre nawet zrekonstruowane. Zamek Królewski (na miejscu drewnianego grodu książęcego) wznoszony w wielu etapach od poł. XIV w. Spalony w 1939 r., wysadzony w powietrze przez hitlerowców w 1944 r., odbudowany w latach według projektu J. Bogusławskiego. Bazylika Archikatedralna Ścięcia św. Jana Chrzciciela z pocz. XIV w., odbudowana w latach Poaugustiański zespół klasztorny z kościołem św. Marcina, fundamenty z 1356 r. Mury obronne Starego Miasta wznoszone od połowy XIV wieku w wielu etapach, między innymi obwód zewnętrzny w 2 poł. XV w., barbakan (1548), częściowo rozebrane i zabudowane w XVIII i XIX w., odsłonięte i zrekonstruowane i Kamienice na Rynku Starego Miasta i przyległych ulicach Walory antropogeniczne Polski 7
8 (XIV-XVI wiek), wielokrotnie przebudowywane i nadbudowywane, po zniszczeniu w 1944 r. odbudowane w latach z uwzględnieniem zachowanych elementów, jak gotyckie piwnice, renesansowe i manierystyczne fasady, gotyckie, manierystyczne i barokowe portale. 5) Stare Miasto w Zamościu (obiekt kulturowy, wpisany na Listę w 1992 r.) Zamość został założony w XVI wieku przez hetmana Jana Zamoyskiego, na szlaku handlowym łączącym północno zachodnią Europę z wybrzeżem Morza Czarnego. Wzorowany na włoskich miastach handlowych jest znakomitym przykładem renesansowego miasta z końca XVI w., które zachowało oryginalny układ, a także dużą liczbę budynków łączących włoskie miasta i środkowoeuropejskie tradycje architektoniczne. 6) Puszcza Białowieska (obiekt naturalny, wpisany na Listę w 1979 i 1992 r., leżący na granicach Polski i Białorusi) Głównym powodem wpisania Puszczy Białowieskiej na Listę Światowego Dziedzictwa był fakt, że jest to największy w tej części Europy naturalny drzewostan z typową fauną i florą. Białowieski Park Narodowy został uznany przez UNESCO za rezerwat biosfery. 7) Malbork (obiekt kulturowy, wpisany na Listę w 1997 r.). Jedna z największych warowni krzyżackich z XIII w., rozbudowany w XIV w. Klasyczny przykład średniowiecznej architektury obronno-rezydencjonalnej. Wielki kompleks zamkowy obejmuje Zamek Wysoki, dawne przedzamcze przekształcone w Zamek Średni i wielkim Refektarzem, Pałac Wielkiego Mistrza oraz Zamek Niski ze zbrojownią i licznymi bramami. Zbiory Muzeum Zamkowego obejmują archeologię, historię, oryginalną kolekcję bursztynów i broni rycerskiej. 8) Zespół staromiejski Torunia (obiekt kulturowy, wpisany na Listę w 1997 r.). Zabytkowy zespół Starego Miasta i Nowego Miasta oraz ruiny zamku krzyżackiego stanowią jeden z najcenniejszych zespołów średniowiecznej architektury. Gotyckie zabytki kościoły św. Jana Chrzciciela, św. Jana Ewangelisty, NMP i św. Jakuba; zachowane dolne partie oraz wieża zamku krzyżackiego zburzonego w 1454 r., ocalały fragment murów miejskich (m.in. Krzywa Wieża) z bramami, Rynek Staromiejski z gotyckim ratuszem; kamienica pod Gwiazdą z końca VII w. z ozdobną barokową fasadą miejsce urodzenia w 1473 r. Mikołaja Kopernika. 9) Kalwaria Zebrzydowska (obiekt kulturowy, wpisany na Listę w 1999 r. jako Kalwaryjski Park Religijno-Krąjobrazowy). O wpisie na listę UNESCO zdecydowały wartości zespołu krajobrazowego, kształtowane od XVII w. jako parku w stylu swobodnym na wzorcu jerozolimskim. Na zespól ten składają się barokowe zabudowania klasztoru oo. Bernardynów wraz z kościołem MB Anielskiej (obecnie bazylika mniejsza) z cudownym obrazem MB Kalwaryjskiej i licznymi kaplicami, jak również 42 manierystyczne i barokowe kaplice i słynne dróżki kalwaryjskie", aleje i pomnikowe drzewa. Kalwaria Zebrzydowska to drugie co do znaczenia w Polsce miejsce pielgrzymkowe, ze słynnymi odpustami, procesjami i misteriami pasyjnymi. 10) Kościoły Pokoju w Jaworze i Świdnicy (obiekty kulturowe, wpisane na Listę w 2001 r.) Walory antropogeniczne Polski 8
9 Dwa ewangelicko augsburskie kościoły pokoju", wzniesione w połowie XVII w. po wojnie trzydziestoletniej. Na mocy pokoju westfalskiego katolicki cesarz Austrii zezwolił ewangelikom na budowę trzech kościołów pokoju" na Dolnym Śląsku, nie mogły one jednak przypominać tradycyjnego kościoła, musiały być zbudowane z nietrwałego materiału i ulokowane w odległości strzału armatniego od murów miejskich. Są to obiekty drewniane, zaprojektowane przez inżyniera wojskowego Alb. Sabischa, o konstrukcji szachulcowej (ryglowej [szkielet drewniany wypełniano murem ceglanym albo trzciną i glinianą polepą]), największe tego typu w Europie (mogące pomieścić 6 tysięcy osób), niepozorne z zewnątrz. Wewnątrz mają bogaty barokowy wystrój, w tym malatury stropów i parapetów, wielokondygnacyjne empory z balkonami upodobniają je raczej do teatru niż świątyni [Jest to bardzo ozdobnie wykonane okratowanie okiennic galerii, czyli pomieszczeń, które znajdują się nad bocznymi nawami. Każda z nich mieści w sobie odpowiednie symbole, związane ze znajdującymi się pod nimi kaplicami, czy z fundatorami świątyni]. 11) Drewniane kościoły południowej Małopolski stanowią ważne świadectwo średniowiecznych tradycji budowy kościołów, które wiązały się z liturgicznymi i kultowymi funkcjami Kościoła rzymskokatolickiego w stosunkowo zamkniętym regionie w Europy Centralnej. Kościoły te są reprezentatywnymi przykładami zachowanej gotyckiej architektury sakralnej. Zbudowane zostały techniką zrębową i są szczególnie imponujące ze względów artystycznych i konstrukcyjnych. Zostały ufundowane przez szlachetne rody i władców jako symbole prestiżu społecznego i politycznego (Dębno Podhalańskie, Lipnica Murowana, Sękowa, Binarowa, Bliznę, Haczów). 12) Park Mużakowski w Łęknicy (lubuskie) (Park Hermanna van Pucklera w Bad Muskau, Niemcy). Najwybitniejsze osiągnięcie europejskiej architektury ogrodniczej XIX w. Park ciągnący się po obydwu brzegach Nysy Łużyckiej, przecinającej w tym miejscu tzw. Łuk Mużakowski - największą na świecie namorzynę czołową. Urządzono go w stylu naturalnym. Ma on stanowić związek wszystkich przejawów kultury i natury - techniki i ducha. Powstał w latach na powierzchni ponad 700 ha. Łączy w sposób wzorcowy krajobraz małego miasta z okolicznymi wioskami. Jest to najbardziej rozległy, zabytkowy park w Polsce. 13) Hala Ludowa we Wrocławiu (obiekt kulturowy, wpisany na listę w lipcu 2006 r.) Hala Ludowa we Wrocławiu została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO pod swoją pierwotną nazwą, jako Hala Stulecia (Centennial Hall in Wrocław). Jest to nazwa znana powszechnie i stosowana przez badaczy architektury od chwili wzniesienia tej monumentalnej budowli do czasów obecnych. Wrocławska Hala Stulecia jest twórczym i innowacyjnym przykładem rozwoju technik budowlanych w dużych konstrukcjach zbrojonych. Zajmuje kluczową pozycję w ewolucji metod stosowania żelazobetonu w architekturze i jest jednym z punktów zwrotnych w historii wykorzystania stali dla wzmacniania struktur budowli 2. Rozpoczęto starania o wpisanie na listę UNESCO Kanału Augustowskiego zbudowanego w latach wg projektu gen. Ignacego Prądzyńskiego, łączącego Biebrzę z Czarną Hańczą, a tym samym dorzecza Niemna z dorzeczem Walory antropogeniczne Polski 9
10 Wisły. Ma 102 km długości, z tego 22 km na Białorusi, 18 kamiennych, zabytkowych śluz i jest godnym uznania zabytkiem techniki. Stworzona również została tzw. Lista Pomników Historii Polski zawierająca najciekawsze i najbardziej cenne zabytki przeszłości. Lista została po raz pierwszy podpisana przez Prezydenta Rzeczpospolitej w 1995 r., następnie uzupełniana. Na liście polskich Pomników Historii, uznanych za szczególnie wartościowe dla kultury, znajduje się obecnie 30 obiektów: 1. Biskupin - rezerwat archeologiczny 2. Bochnia - kopalnia soli 3. Chełmno - Stare Miasto 4. Częstochowa - Jasna Góra - zespół klasztorny oo. paulinów 5. Frombork - zespół katedralny 6. Gdańsk - miasto w zasięgu obwarowań XVII w. 7. Gdańsk - pole bitwy na Westerplatte 8. Gniezno - katedra p.w. Wniebowzięcia NMP i św. Wojciecha 9. Góra Św. Anny - komponowany krajobraz kulturowo-przyrodniczy 10. Kalwaria Zebrzydowska - krajobrazowy zespół manierystycznego parku pielgrzymkowego 11. Kamień Pomorski - zespół katedralny [Dz.U. z 2005 r. nr 167 poz.1401] 12. Kazimierz Dolny 13. Kraków - historyczny zespół miasta 14. Krzemionki - kopalnie krzemienia z okresu neolitu 15. Krzeszów - opactwo cystersów 16. Legnickie Pole - pobenedyktyński zespół klasztorny 17. Leżajski Klasztor Ojców Bernardynów 18. Łańcut - zespół zamkowo-parkowy [Dz.U. z 2005 r. nr 167, poz.1402] 19. Łęknica - Park Mużakowski 20. Malbork - zespół zamku krzyżackiego 21. Ostrów Lednicki - wyspa 22. Racławice - teren historycznej Bitwy Racławickiej 23. Srebrna Góra - Twierdza Srebrnogórska 24. Tarnowskie Góry - podziemia zabytkowej kopalni rud srebronośnych oraz sztolnia "Czarnego Pstrąga" 25. Toruń - Stare i Nowe Miasto 26. Warszawa - historyczny zespół miasta z Traktem Królewskim i Wilanowem 27. Wieliczka - kopalnia soli 28. Wrocław - zespół historycznego centrum 29. Wrocław - Hala Stulecia 30. Zamość - historyczny zespół miasta w zasięgu obwarowań XIX wieku. Walory antropogeniczne Polski 10
11 Wykaz pozostałych wybitnych zabytków architektury Polski: Arkadia koło Łowicza - park z budowlami - założony przez Helenę Radziwiłłową w drugiej połowie XVIII w. W romantyczno-sentymentalnym parku znajdują się liczne budowle: Świątynia Diany z XVIII w. w stylu klasycystycznym, łuk grecki z 1785 roku, domek gotycki wg projektu malarza Aleksandra Orłowskiego oraz Jaskinia Sybilli z XIX w., zbudowana z kamiennych głazów, Baranów Sandomierski - zespół zamkowy; pałac z XVI w., przykład przejścia od gotyckich form zamku do pałacu renesansowego z arkadowym dziedzińcem, Boguszyce koło Rawy Mazowieckiej - kościół parafialny pw. św. Stanisława Biskupa, drewniany, z 1558 r., z wnętrzem pokrytym renesansową polichromią o tematyce świeckiej, Brzeg - Zamek Książąt Piastowskich z kaplicą zamkową - kompleks budowli obronnych i rezydencjonalnych z epoki średniowiecza i renesansu (XIII i XVI w.), Chełm - kościół parafialny pw. Rozesłania Apostołów (popijarski, r.), Częstochowa - zespół klasztorny oo. Paulinów, założony w 1382 roku, często przebudowywany, klasztor-forteca - znany w historii ośrodek obronny przed najazdem szwedzkim, Dębno Podhalańskie - zespół kościoła parafialnego pw. św. Michała Archanioła, z polichromią gotycką z ok roku, Frombork - zespół zabudowań wzgórza Mikołaja Kopernika - warownia o charakterze rezydencjonalnym i kultowym, rozwijająca się w ciągu kilku wieków. Budowle pochodzą z XV-XVI w. Gdańsk - Układ urbanistyczny Głównego Miasta wraz z zabytkami po prawej stronie rzeki Raduni. - Kościół parafialny pw. NMP jest największym kościołem gotyckim w Polsce z 2 pół. XIV w. i jednym z 10 największych w Europie. Wyróżnia się oryginalnym układem filarów trzynawowego transeptu i sklepieniem kryształowym w nawach, - Twierdza Wisłoujście - przykład budownictwa obronnego z XVI-XVII w. Wielka Zbrojownia ze studnią zbudowaną na początku XVII w. w stylu północnego renesansu, - Gotycki Ratusz Głównego Miasta z 2 połowy XIV w., przebudowany w XVI w. w stylu renesansowym; wyróżnia się szczególnie zdobionym wnętrzem, Gniezno - katedra - budowla gotycka z XIV w. zbudowana na fundamentach świątyni romańskiej z XI w.; odbudowane kaplice renesansowe i barokowe. Najcenniejszym zabytkiem są Drzwi Gnieźnieńskie z brązu - pierwsza polowa XII w., Haczów koło Brzozowa - kościół drewniany, ok. pół. XV w. (polichromia), Henryków koło Ząbkowic - zespół opactwa cysterskiego pierwotnie późnoromański z drugiej połowy XIII w., rozbudowany w stylu barokowym z bogatym wyposażeniem (stalle, ołtarze, kaplice), renesansowy klasztor, przebudowany w stylu barokowym w XVII w. w charakterze zamku; budynki, brama, oficyna z XVIII w., Kazimierz Dolny Walory antropogeniczne Polski 11
12 Zespół urbanistyczno-krajobrazowy, Kamienica Pod św. Krzysztofem - kamieniczka renesansowa z początku XVII w.; bogata architektura: podcienie, dekoracje fasad - attyki, Kamienica Pod św. Mikołajem - kamieniczka renesansowa z początku XVII w.; szczegóły architektury j w., Kielce - zespół dawnego pałacu biskupiego z l pół. XVII w., charakterystyczny układ rezydencji wczesnobarokowej związanej z miastem i fortyfikacjami, Kraków Układ urbanistyczny Starego Miasta w obrębie dawnych murów obronnych (założone w poł. XII w.), Zespół budowli Wzgórza Wawelskiego - katedra i zamek wawelski. Katedra - jej obecny wygląd gotycki ma pozostałości romańskie (krypta św. Leonarda) - mieści kaplice, z których szczególną uwagę zwraca Kaplica Zygmuntowska nakryta złoconą kopułą. Kaplica jest najpiękniejszym dziełem renesansu w Europie Środkowej, pochodzi z początku XVI w. Zamek Wawelski od połowy XIV w. gotycki - na początku XVI w. przebudowany w stylu renesansowym. Kościół archiprezbiterialny pw. Wniebowzięcia NMP, zbudowany na początku XIV w. w stylu gotyckim, piękna fasada ujęta w dwie wieże, wspaniałe wnętrze z gotyckim ołtarzem Wita Stwosza, witraże wg projektów Mehoffera i Wyspiańskiego, Kościół kolegiacki pw. św. Anny, barokowa bazylika na planie krzyża z kopułą pośrodku - XVII w., Zespół klasztorny Augustianów z kościołem p.w. św. Katarzyny, zbudowany pod koniec XIV w. z fundacji Kazimierza Wielkiego, Zespół klasztorny Jezuitów z kościołem pw. św. Piotra i Pawła, pierwszy obiekt architektury wczesnego baroku w Polsce (koniec XVI w.), Zespół klasztorny Kamedułów na Bielanach - wzniesiony przez architektów włoskich w l połowie XVII w. w stylu barokowym. W obrębie klasztoru, rzadki w Europie erem - pustelnia zakonna. Pozostałości obwarowań - zespół fortyfikacji Bramy Floriańskiej - fortyfikacje z XIV w.w stylu gotyckim. Brama Floriańska jest jedyną zachowaną bramą w systemie obwarowań miejskich Krakowa. Sukiennice wzniesione początkowo w XIII w., kilkakrotnie rozbudowywane (XVIwieczna renesansowa attyka z maszkaronami, neogotyckie podcienie z 2 połowy XIX w.), Collegium Maius (UJ) jeden z trzech zachowanych w Europie średniowiecznych gmachów uniwersyteckich. Obecny kształt pochodzi z XV w. (arkadowy dziedziniec, dekoracja kamieniarska). Krasiczyn koło Przemyśla - zamek późnorenesansowy, murowany, II polowa XVI w., w latach gruntowna przebudowa i rozbudowa, a w latach restaurowany przez arch. Adolfa Szyszko-Bohusza; od 1996 r. jest własnością Agencji Rozwoju Przemysłu, z przeznaczeniem na cele hotelowe, wokół pałacu wspaniały park krajobrazowy, Krzeszów koło Kamiennej Góry - zespół opactwa cysterskiego perła śląskiego baroku, wielki kompleks budowli klasztornych z końca XIII w. oraz kościół z pierwszej połowy XVIII w. z bogatym późnobarokowym wnętrzem. Do kościoła przylega kaplica mauzoleum z XVIII w. z sarkofagami Piastów świdnickich. Walory antropogeniczne Polski 12
13 Legnickie Pole - zespół klasztorny Benedyktynów z kościołem z pierwszej połowy XVIII w. Bardzo dynamiczne formy barokowe z cennymi polichromiami; należy do najpiękniejszych barokowych zabytków na Śląsku. Lidzbark Warmiński - zespół zamkowy - zamek w stylu gotyckim z drugiej połowy XIV w. osiowa kompozycja średniowiecznego zamku z przedzamczem; arkadowy dziedziniec, bogata architektura sklepienia, Lubiąż koło Wołowa - zespól klasztorny Cystersów, barokowa budowla klasztorna z początku XVIII w. na podwalinach romańskich z dwuwieżowym kościołem. Wewnątrz bogate stalle [drewniane lub kamienne ławki ustawione w prezbiterium, często bogato zdobione z wysokimi oparciami (zapleckami) i baldachimami] oraz cenne detale architektoniczne, Lublin - kaplica zamkowa pw. św. Trójcy (XV w.), freski rusko-bizantyjskie, Łańcut - zespół zamkowy z XVII w., kompleks zabudowań z pałacem w stylu barokowym o kompozycji osiowej, przy pałacu rozległy park o bogatym drzewostanie oraz powozownia zamkowa z dużą kolekcją powozów z końca XVIII i początku XIX w., Malbork - Zamek krzyżacki z XIII i XIV w., przykład dawnego budownictwa mieszkalno obronnego z fortyfikacjami, Nieborów koło Łowicza - zespół rezydencji - pałac barokowy z końca XVII w., bogato wyposażony, wraz z parkiem typu geometrycznego, pierwsza połowa XVIII w., Ostrów Lednicki koło Poznania - ruiny kościoła i palatium wczesnośredniowieczny gród na wyspie, siedziba księcia Mieszka I i miejsce urodzenia Króla Bolesława Chrobrego. Świątynia przedromańska z kamienia polnego na planie krzyża greckiego, fragmenty kamiennego palatium [nazwa używana dla określenia starożytnego lub średniowiecznego głównego budynku zamku, pałacu cesarza, króla lub biskupa. W budynku znajdowały się: sala reprezentacyjna, komnaty władcy i na ogół kaplica zamkowa]. Poznań Kościół pojezuicki (famy) - pw. św. Stanisława Biskupa, trzynawowa bazylika z XVII w. - jeden z najbardziej monumentalnych barokowych kościołów w kraju; bogato dekorowane wnętrze, na skrzyżowaniu naw pozorna kopuła z iluzjonistycznym malowidłem S. Wróblewskiego, Ratusz staromiejski - gotycki ratusz z XIII w. - przebudowany w stylu renesansowym w XV w. Monumentalna fasada frontowa z arkadową loggią [to wnęka w zewnętrznej płaszczyźnie budynku, otwarta na zewnątrz, oddzielona drzwiami i oknem od pomieszczeń wewnętrznych; loggia może być jedno lub wielokondygnacyjna, otwarta lub zamknięta (przeszklona)] zwieńczona jest wysoką ścianą attyki. Ratusz jest jedną z najlepiej zachowanych świeckich budowli renesansowych w Europie Środkowej. Walory antropogeniczne Polski 13
14 Radruż koło Lubaczowa - zespół cerkiewny wraz z ogrodzeniem cmentarza i dzwonnicą drewnianą (XVI w.), Radzyń Chełmiński - ruiny zamku gotyckiego z XIII w., z bogatym wnętrzem architektonicznym, Sandomierz - zespół architektoniczno-krajobrazowy; Stare Miasto z XIII w. wokół dawnego rynku, miasto przedlokacyjne na Wzgórzu Świętopawelskim z XI w., przedmieście opatowskie z XVI w. zespół klasztorny Dominikanów z kościołem pw. św. Jakuba, Stargard Szeciński kościół parafialny pw. NMP, ceglana gotycka budowla z XIII w., rozbudowana w XIV i XV w., bogata architektura zewnętrzna, Sulejów - Podklasztorze - zespół opactwa Cystersów z XII w., klasztor warowny z basztami i wieżami, otaczającymi kamienny bezwieżowy kościół z bogatymi detalami architektury, Toruń Układ urbanistyczny Starego i Nowego Miasta z pierwszej połowy XIII w., Gotycki kościół parafialny pw. św. Jana Chrzciciela, z murem cmentarnym przy kościele ( ). Kruchty boczne zwieńczone są attykami, Zespół klasztorny Cystersek z kościołem pw. św. Jakuba, z murem cmentarnym przy kościele. Jedyny w Toruniu bazylikowy kościół gotycki z XIV w., Gotycki klasztor Franciszkanek z kościołem pw. NMP z XIX wieku, bogate wnętrze (polichromia, stalle), szczyt sterczynowy, Ratusz Staromiejski - najstarszy gotycki ratusz w Polsce z XIII w. Przebudowany w XVII w., Barokowa kamienica Pod gwiazdą" z XVII w. Zachowane są mury boczne kamienicy gotyckiej, rzeźbiony portal oraz kręta klatka schodowa (charakterystyczna dla kamienic toruńskich). Trzebnica - zespół klasztorny Cystersek z kościołem romańskim, przebudowany w okresie gotyku, pod prezbiterium zachowała się oryginalna krypta z XIII w. oraz gotycka kaplica z grobowcem św. Jadwigi Śląskiej, Ujazd k. Opatowa - ruiny zamku Krzyżtopór z XVII w. zbudowanego w stylu barokowym dla Krzysztofa Opalińskiego; w swoim czasie największy i najwspanialszy zamek w Polsce, Warszawa Zespół pałacowo-parkowy Łazienki, pałac na wodzie z drugiej połowy XVIII w. - piękne wnętrza barokowe i klasycystyczne, taras z rzeźbami, amfiteatr na wzór amfiteatrów starożytnych; pałac Myślewicki z oryginalnymi klasycystycznymi dekoracjami malarskimi ścian. Stara Pomarańczamia z zachowanym autentycznym wnętrzem z XVIII-wiecznego teatru dworskiego, Zespół pałacowo-parkowy Wilanów; pałac barokowy z końca XVII w., park typu francuskiego przy pałacu, a w dalszej części o charakterze romantycznokrajobrazowym, Jedyne w Polsce Muzeum Plakatu, Wąchock koło Iłży - zespół opactwa cysterskiego, klasztor i kościół z XII w. w stylu romańskim, z zachowanymi wnętrzami refektarza i kapitularza kamiennego, Wiśnicz Nowy koło Bochni - zespół zamkowy, zamek gotycki przebudowany w XVII w. w barokową rezydencję, zachowana bogata architektura zewnętrzna i wewnętrzna, Wrocław Walory antropogeniczne Polski 14
15 Zabudowa Ostrowa Tumskiego i Wyspy Piaskowej - układ urbanistyczny, obszar najstarszego osadnictwa historycznego, niegdyś gród książęcy, później siedziba biskupstwa wrocławskiego, w XIX w. ośrodek życia naukowego (Collegium Chirurgicum UWr), a przede wszystkim zabytkowy obiekt historyczny o dużych walorach turystycznych, Kościół katedralny pw. św. Jana Chrzciciela z przełomu XIII i XIV w. Bogaty gotyk z romańskimi fragmentami (kolumny portalu). Wnętrze wypełnione dziełami gotyku, renesansu, baroku, klasycyzmu. Zespół witraży założony w drugiej połowie XX wieku. Ratusz - późnogotycki z XIV/XV w., bogato wykończone ściany (ornamentowe wykusze [wystający z lica elewacji element poszerzający przylegające wnętrze. Zazwyczaj wsparty na wspornikach z oknami lub otworami strzelniczymi, nakryty osobnym daszkiem], frezy), wspaniały laskowy szczyt ceramiczny ze sterczynami [w architekturze gotyckiej pionowy element dekoracyjny w postaci smukłej czworobocznej wieżyczki, zakończonej od góry ostrosłupem, którego krawędzie dekorowane są żabkami i zwieńczonej kwiatonem]. Zamość Zespół zabudowy miasta w granicach dawnego obszaru twierdzy, układ renesansowego miasta XVI XVII w., o trzech placach targowych wraz z fortyfikacjami ceglano ziemnymi z XVI-XIX w., (jedyny tego rodzaju obiekt w Polsce, zwany Padwą Północy ), Zespół kolegiacki, renesansowo-barokowa kolegiat wraz z dzwonnicą z końca XVI w., przebudowana a stylu klasycznym na początku XIX w., z bogatym wnętrzem. m.in. Kaplica Zamojskich, liczne cenne obrazy, Żagań - zespół pałacowy, barokowy z 1629 r., o bogatej architekturze i interesujących wnętrzach (tzw. pałac Wallensteina). Walory antropogeniczne Polski 15
REGULAMIN KOLARSKIEJ ODZNAKI TURYSTYCZNEJ (KOT)
REGULAMIN KOLARSKIEJ ODZNAKI TURYSTYCZNEJ (KOT) I. ZASADY OGÓLNE 1 Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze ustanawia kolarską Odznakę Turystyczną zwaną w skrócie KOT. 2 Celem ustanowienia KOT jest
Bardziej szczegółowoMateusz Klimek. Pomniki historii
Mateusz Klimek Pomniki historii Ale o co chodzi? Jeśli zobaczysz pomnik historii, to znaczy, że: ten zabytek się nie rusza, czyli jest nieruchomy ma duże e znaczenie (a nawet ponadregionalne) prezentuje
Bardziej szczegółowoRegulamin Kolarskiej Odznaki Turystycznej
Regulamin Kolarskiej Odznaki Turystycznej I. Zasady ogólne 1 Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze ustanawia Kolarską Odznakę Turystyczną, zwaną w skrócie KOT. 2 Celem ustanowienia KOT jest zachęcenie
Bardziej szczegółowoUchwalony 24 lutego 2007 r. (wszedł w życie z dniem 1 stycznia 2008 r.) KOLARSKA ODZNAKA TURYSTYCZNA PTTK. Regulamin. I.
Uchwalony 24 lutego 2007 r. (wszedł w życie z dniem 1 stycznia 2008 r.) KOLARSKA ODZNAKA TURYSTYCZNA PTTK Regulamin I. Zasady ogólne Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze ustanawia Kolarską Odznakę
Bardziej szczegółowoCena : od 206 zł/os*
1. BIAŁOWIEŻA 1 dzień - wyjazd w godzinach rannych. Przejazd w stronę Białowieży. Po drodze zwiedzanie skansenu, który znajduje się nieopodal miejscowości Hajnówka. Następnie wizyta w Muzeum Przyrodniczo
Bardziej szczegółowoRegulamin Ogólnopolskiej Odznaki Krajoznawczej Szlakiem Pomników Historii w Polsce"
Regulamin Ogólnopolskiej Odznaki Krajoznawczej Szlakiem Pomników Historii w Polsce" 1. Odznaka została ustanowiona przez Oddział Wojskowy Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego w Kołobrzegu.
Bardziej szczegółowoInstrukcja przygotowania puzzli
Instrukcja przygotowania puzzli 2 1 1. Wytnij puzzle. 2. Z wyciętych elementów ułóż mapę Polski zgodnie z zamieszczonym wzorem. Zdjęcia pochodzą ze zbiorów Archiwum Wydawnictwa (s. 1, 2) oraz agencji fotograficznych:
Bardziej szczegółowoLista Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO
Lista Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO Co zawiera lista UNESCO? Na listę wpisane są obiekty objęte szczególną ochroną międzynarodowej organizacji UNESCO ze względu na ich unikatową
Bardziej szczegółowoRegulamin Kolarskiej Odznaki Turystycznej
W dniu 28 kwietnia 2012 r. Zarząd Główny PTTK Uchwałą nr 326/XVII/2012 przyjął znowelizowany tekst regulaminu Kolarskiej Odznaki Turystycznej. Poniżej publikujemy tekst jednolity nowego regulaminu odznaki.
Bardziej szczegółowoSTYCZEŃ 2014 r. 3 odznaka srebrna i złota Dodatkowo: PAŁAC SZTUKI Towarzystwo Przyjaciół 3 wszystkie odznaki
STYCZEŃ 2014 r. Załącznik nr 1 Lp. Data Dzień Temat Liczba 1. 25 stycznia Sobota MUZEUM KATEDRALNE 3 odznaka brązowa Zwiedzamy kościół pw. Św. Św. Piotra i Pawła Dodatkowo: PAŁAC SZTUKI Towarzystwo Przyjaciół
Bardziej szczegółowo1. WARSZAWA - PROGRAMY NA ZAMÓWIENIE
1. WARSZAWA - PROGRAMY NA ZAMÓWIENIE - reaktor jądrowy Maria w Świerku - spektakle teatralne, - Kino I-MAX 3 D, 4D, 5D, - Powązki - zwiedzanie Cmentarza Wojskowego, - MUZEA: Muzeum Powstania Warszawskiego,
Bardziej szczegółowoKatalog turystyczny WAWEL CUP 37.
Katalog turystyczny Przyjazd na Wawel Cup to dla wielu aktywny wypoczynek oraz możliwość poznania atrakcji turystycznych i przyrodniczych naszego regionu. Specjalnie dla naszych gości z zagranicy (i nie
Bardziej szczegółowoSzlakiem polskich zabytków UNESCO
Szlakiem polskich zabytków UNESCO Stare Miasto w Krakowie zostało pierwszym polskim zabytkiem wpisanym na listę w 1978r. Stare Miasto Krakowa, dawnej stolicy Polski, rozciąga się u stóp Zamku Królewskiego
Bardziej szczegółowoTrasa wycieczki: Nie tylko sól, czyli Wieliczka jakiej nie znacie...
Trasa wycieczki: Nie tylko sól, czyli jakiej nie znacie... czas trwania: 3 godziny, typ: piesza, liczba miejsc: 7, stopień trudności: bardzo łatwa Opis wycieczki Dla wielu osób odwiedzających Wieliczkę,
Bardziej szczegółowoKraina UNESCO KRAINA UNESCO
Środa, 8 czerwca 2016 Kraina UNESCO KRAINA UNESCO Lista Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO to lista obiektów objętych szczególną ochroną międzynarodowej organizacji UNESCO, ze
Bardziej szczegółowoPrzepełniony wiarą Kraków Pielgrzymki 2013
Przepełniony wiarą Kraków Pielgrzymki 2013 Pielgrzymka dla grup wyjeżdżających z Poznania Jasna Góra Kraków Wieliczka - Oświęcim Sanktuarium maryjne na Jasnej Górze Jest jednym z najważniejszych miejsc
Bardziej szczegółowoTOP 10 ZABYTKÓW LUBLINA
TOP 10 ZABYTKÓW LUBLINA Pragniemy przedstawid top 10 Zabytki Lublina, czyli wybrane, najciekawsze zabytki które trzeba koniecznie zobaczyd zwiedzając miasto. Chcieliśmy stworzyd zbiór, dzięki któremu można
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1 do Uchwały Nr 1624/10 Zarządu Województwa Małopolskiego z dnia 30 grudnia 2010 r. Kwota dofinansowania MRPO (zł) Nazwa Wnioskodawcy
Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 1624/10 Zarządu Województwa Małopolskiego z dnia 30 grudnia 2010 r. Lista projektów wybranych przez Zarząd Województwa Małopolskiego do dofinansowania w ramach konkursu nr
Bardziej szczegółowoPLAN WYCIECZEK SZKOLNYCH W ZESPOLE SZKÓŁ PLASTYCZNYCH IM. P.MICHAŁOWSKIEGO W RZESZOWIE. Wycieczki jednodniowe. Wycieczki fakultatywne :
PLAN WYCIECZEK SZKOLNYCH W ZESPOLE SZKÓŁ PLASTYCZNYCH IM. P.MICHAŁOWSKIEGO W RZESZOWIE W oparciu o realizowany w czasie zajęć z przedmiotów ogólnokształcących i przedmiotów artystycznych program nauczania
Bardziej szczegółowoSerwis Internetowy Gminy Lutomiersk
Zabytki Zabytki na terenie Gminy Lutomiersk: Parki zabytkowe: Na terenie gminy znajduje się kilka parków zabytkowych i wiejskich. Parki te są bowiem dziełem natury oraz twórczej i artystycznej działalności
Bardziej szczegółowoPolskie Towarzystwo Turystyczno Krajoznawcze Oddział Ziemi Tarnowskiej ul. Żydowska Tarnów
1 Tarnów - Rynek 1 - Ratusz - pierwotnie gotycki, przebudowany w XVI w. przez włocha Jana Padovano. Posiada stylową attykę z maszkaronami i kamiennymi koszami naprzemian. Z wieży ozdobionej pogonią rozbrzmiewa
Bardziej szczegółowoPytania z egzaminu ustnego dla kandydatów na przewodników terenowych po obszarze woj. mazowieckiego.
Pytania z egzaminu ustnego dla kandydatów na przewodników terenowych po obszarze woj. 1. Ważniejsze bitwy wojny obronnej 1939 roku. 2. Wymień formy ochrony przyrody w Polsce. 3. Literaci związani z Mazowszem.
Bardziej szczegółowoSpis obiektów zabytkowych nieruchomych na terenie Powiatu Łosickiego wpisanych do rejestru zabytków
Spis obiektów zabytkowych nieruchomych na terenie Powiatu Łosickiego wpisanych do rejestru zabytków Lp. Gmina Miejscowość Nazwa zabytku zdjęcie obiektu 1 Miasto i Gmina Łosice Chotycze Zespół Dworsko parkowy:
Bardziej szczegółowoKRAKÓW I WIELICZKA - 2 DNI
KRAKÓW I WIELICZKA - 2 DNI WYCIECZKA SZKOLNA DO KRAKOWA I WIELICZKI 2 DNI 1 DZIEŃ: Przyjazd do Krakowa, spotkanie z przewodnikiem, zwiedzanie Starego Miasta, m.in. Wawel: Katedra, Groby Królewskie, Dzwon
Bardziej szczegółowoKraków. 3. Proszę opisać trasę, z hotelu Continental do Wieliczki widzianą z okien autokaru.
Egzamin dla kandydatów na przewodników miejskich Kraków 25.10.2005 r. część ustna Zestaw I 1. Kraków przedlokacyjny. 2. Proszę oprowadzić wycieczkę po placu Matejki i placu św. Ducha. 3. Proszę opisać
Bardziej szczegółowoKraków. 3. Proszę wymienić i zlokalizować konsulaty generalne znajdujące się w Krakowie.
Egzamin dla kandydatów na przewodników miejskich Kraków 10.07.2006 r. część ustna Zestaw V 1. Kraków za panowania Wazów. 2. Legendy związane z Rynkiem Głównym. 3. Kabarety współczesnego Krakowa. Zestaw
Bardziej szczegółowoOchrona zabytków 2007 2014
Ochrona zabytków 2007 2014 Prace ratownicze zabytkowego zespołu poklasztornego Opactwa cystersów w Lubiążu Koszt prac w latach 2007-2013: 3 016 424,53 zł Dofinansowanie MKiDN: 2 699 453,89 zł Kompleksowa
Bardziej szczegółowoArchitektura romańska
Architektura romańska Romanizm Sztuka romańska (styl romański, romanizm) - styl w sztukach plastycznych wykonywanych z kamienia XI XIII wieku. Najwcześniej formy stylistyczne zostały ukształtowane na terenach
Bardziej szczegółowoARCHITEKTURA II (style)
ARCHITEKTURA II (style) Patrycja Naumczyk SKPTG koło nr 23 przy Oddziale Międzyuczelnianym PTTK STYLE ROMANIZM GOTYK RENESANS BAROK KLASYCYZM HISTORYZM inne ROMANIZM Romanizm kto, kiedy i Polska: XI-XIII
Bardziej szczegółowo(poniedziałek) KIELCE
Atrakcja 23.12.17 (sobota) 24.12.17 (niedziela) 25.12.17. (poniedziałek) KIELCE 26.12.17. (wtorek) 30.12.17 (sobota) 31.12.17. (niedziela) 01.01.18. (poniedziałek) Regionalne Centrum Informacji Turystycznej
Bardziej szczegółowovia sacra PODRÓŻOWANIE BEZ GRANIC.PRZEZ WIEKI. W ZADUMIE.
via sacra PODRÓŻOWANIE BEZ GRANIC.PRZEZ WIEKI. W ZADUMIE. W dniach od 23.08.2014 roku do 28.09.2014 roku, w Bazylice Mniejszej Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Strzegomiu trwać będzie wystawa, pt. Spotkania,
Bardziej szczegółowoRegulamin Kolarskiej Odznaki Turystycznej
Strona 1 z 10 W dniu 28 kwietnia 2012 r. Zarząd Główny PTTK Uchwałą nr 326/XVII/2012 przyjął znowelizowany tekst regulaminu Kolarskiej Odznaki Turystycznej. Poniżej publikujemy tekst jednolity nowego regulaminu
Bardziej szczegółowoUrząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: 2016-06-12/16:51:26. Zabytki
Zabytki Grodzisko w Starym Bielsku -pochodzące z XII wieku, pozostałość obronnej osady rolniczo-produkcyjnej. Wielka platforma - łąka (ok.3,2 ha) o kształcie zbliżonym do koła, otoczona podwójnym wałem
Bardziej szczegółowoREGULAMIN OGÓLNOPOLSKIEJ ODZNAKI KRAJOZNAWCZEJ SZLAKIEM POMNIKÓW HISTORII W POLSCE
REGULAMIN OGÓLNOPOLSKIEJ ODZNAKI KRAJOZNAWCZEJ SZLAKIEM POMNIKÓW HISTORII W POLSCE 1. Odznaka została ustanowiona przez Oddział Wojskowy Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego w Kołobrzegu. 2.
Bardziej szczegółowoRAMOWY PROGRAM WYCIECZEK SZKOLNYCH ORGANIZOWANYCH W RAMACH PROJEKTU MOŻEMY WIĘCEJ
Załącznik nr 6 do specyfikacji PCFE.272.87.2011 OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA RAMOWY PROGRAM WYCIECZEK SZKOLNYCH ORGANIZOWANYCH W RAMACH PROJEKTU MOŻEMY WIĘCEJ I. Nazwa szkoły: Liceum Ogólnokształcące im.
Bardziej szczegółowoAtrakcje turystyczne :48:48
Atrakcje turystyczne 2015-06-01 13:48:48 2 Mimo uprzemysłowienia, na Śląsku zachowało się wiele naturalnych, nieprzekształconych przez człowieka obszarów, które przyciągają turystów. 3 Podlesice na Jurze
Bardziej szczegółowoPomorska Debata Muzealna Muzea pomorskie dzień przed Kongresem Muzealników Polskich. Gdańsk, 30 października 2014 roku
Pomorska Debata Muzealna Muzea pomorskie dzień przed Kongresem Muzealników Polskich Gdańsk, 30 października 2014 roku Wydatki na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego z budżetu województw w przeliczeniu
Bardziej szczegółowoTrasa wycieczki: Siemiatycze na Podlasiu. czas trwania: 3 godziny, typ: piesza, liczba miejsc: 8, stopień trudności: bardzo łatwa
Trasa wycieczki: na Podlasiu czas trwania: 3 godziny, typ: piesza, liczba miejsc: 8, stopień trudności: bardzo łatwa Opis wycieczki Zapraszamy Państwa do Siemiatycz, miasta powiatowego na Podlasiu. Historię
Bardziej szczegółowoI. Wykaz obiektów z terenu miasta Lubina wpisanych do rejestru zabytków:
I. Wykaz obiektów z terenu miasta Lubina wpisanych do rejestru zabytków: 1. Ośrodek historyczny miasta z resztą zachowanych murów obronnych wpisany do rejestru zabytków pod numerem 43/L prawomocną decyzją
Bardziej szczegółowoInwentaryzacja i waloryzacja zasobów kultury materialnej
Inwentaryzacja i waloryzacja zasobów kultury materialnej na terenie Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego Podsumowanie i wnioski oprac. mgr Piotr Rochowski Drewniana rzeźba ludowa Matki Bożej z Dzieciątkiem
Bardziej szczegółowoDr inż. arch. Jacek CHRZĄSZCZEWSKI, Zastępca MWKZ Ochrona dziedzictwa wsi województwa małopolskiego DZIEDZICTWO WSI W KRAJOBRAZIE WAROWNYM
DZIEDZICTWO WSI W KRAJOBRAZIE WAROWNYM Twierdza Kraków 1850-1914 (rys. wg Krzysztofa Wojtyczy) Forty, magazyny amunicji, baterie polowe i inne obiekty rozmieszczone we wsiach (rys. J. i K. Wielgus) DZIEDZICTWO
Bardziej szczegółowoWykaz obiektów zabytkowych nieruchomych ujętych w ewidencji zabytków zlokalizowanych na terenie gm. Głubczyce. Lp. Miejscowość Obiekt Adres Uwagi
Wykaz obiektów zabytkowych nieruchomych ujętych w ewidencji zabytków zlokalizowanych na terenie gm. Głubczyce. Lp. Miejscowość Obiekt Adres Uwagi 1. Bernacice kościół filialny pw. św. Trójcy 2. Bernacice
Bardziej szczegółowoKATALOG TURYSTYCZNY.
KATALOG TURYSTYCZNY Przyjazd na Wawel Cup to dla wielu aktywny wypoczynek oraz możliwość poznania atrakcji turystycznych i przyrodniczych naszego regionu. W 2019 roku wracamy do Krakowa, czyli miasta bogatego
Bardziej szczegółowoJĘZYK HASEŁ PRZEDMIOTOWYCH BIBLIOTEKI NARODOWEJ
JĘZYK HASEŁ PRZEDMIOTOWYCH BIBLIOTEKI NARODOWEJ WYKAZ REKORDÓW USUNIĘTYCH (2-8.09.2011) 1 010 a p 2004321608 150 a Kultura egejska x zabytki 2 010 a p 2004504256 150 a Architektura czeska x zabytki 3 010
Bardziej szczegółowoI. Wykaz obiektów z terenu miasta Lubina wpisanych do rejestru zabytków:
I. Wykaz obiektów z terenu miasta Lubina wpisanych do rejestru zabytków: 1. Ośrodek historyczny miasta z resztą zachowanych murów obronnych wpisany do rejestru zabytków pod numerem 43/L prawomocną decyzją
Bardziej szczegółowo24.12 (sobota) BUSKO-ZDRÓJ I OKOLICE
Atrakcja REGIONALNE CENTRUM INFORMACJI TURYSTYCZNEJ W KIELCACH Oddział Świętokrzyski PTTK w Kielcach REGIOTEKA pamiątki regionalne Muzeum Narodowe (Dawny Pałac Biskupów) Muzeum Dialogu Kultur Muzeum Zabawek
Bardziej szczegółowoWycieczki Benedyktyńskie Opactwo Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Tyńcu Przewodnik: Wanda Koziarz Kraków (8 czerwca 2017 roku)
Wycieczki S@S Benedyktyńskie Opactwo Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Tyńcu Przewodnik: Wanda Koziarz Kraków (8 czerwca 2017 roku) 8 czerwca 2017 roku Sekcja Krajoznawcza Szkoły @ktywnego Seniora zorganizowała
Bardziej szczegółowoBiuro Maklerskie Alior Bank
Biuro Maklerskie Alior Bank 1 Alior Bank S.A. Biała Podlaska 21-500 ul. Narutowicza 24-2 Alior Bank S.A. Białystok 15-111 al. Tysiąclecia Państwa Polskiego 8-3 Alior Bank S.A. Białystok 15-427 ul. Lipowa
Bardziej szczegółowoLp. Nazwa Ulica Miejscowość Kod pocztowy Nazwa placówki 1 Alior Bank S.A. ul. Narutowicza 24 Biała Podlaska Alior Bank S.A. 2 Alior Bank S.A.
Lp. Nazwa Ulica Miejscowość Kod pocztowy Nazwa placówki 1 Alior Bank S.A. ul. Narutowicza 24 Biała Podlaska 21-500 Alior Bank S.A. 2 Alior Bank S.A. ul. Lipowa 34 Białystok 15-427 Alior Bank S.A. 3 Alior
Bardziej szczegółowoPlan wycieczek / zajęć praktycznych w ramach Modułu II (Zajęcia praktyczne) projekt Przewodników Turystyczny Terenowych po Województwie Opolskim II
Plan wycieczek / zajęć praktycznych w ramach Modułu II (Zajęcia praktyczne) projekt Przewodników Turystyczny Terenowych po Województwie Opolskim II Grupa A trener grupy Jerzy Chmiel Grupa B trener grupy
Bardziej szczegółowoEgzamin Humanistyczny Maturus. Warszawa
Warszawa Pałac Saski i Plac Saski w czasach zaborów. Na placu Saskim widać cerkiew postawioną jako symbol rosyjskiego panowania nad Polakami, którzy przez całą historię opierali swą tożsamość między innymi
Bardziej szczegółowoNominacje w kategorii Zarządzanie i organizacja, w tym inwestycje muzealne :
Nominacje w kategorii Zarządzanie i organizacja, w tym inwestycje muzealne : Muzeum Narodowe w Krakowie remont i modernizacja Galerii Sztuki Polskiej XIX w. w krakowskich Sukiennicach; Państwowe Muzeum
Bardziej szczegółowoWieża Trynitarska jest najwyższym punktem zabudowy staromiejskiej Lublina. Została wzniesiona w 1693 roku w miejscu dawnej furty miejskiej jako
WIEŻA TRYNITARSKA Wieża Trynitarska jest najwyższym punktem zabudowy staromiejskiej Lublina. Została wzniesiona w 1693 roku w miejscu dawnej furty miejskiej jako dzwonnica. Dzisiejszy wygląd zawdzięcza
Bardziej szczegółowoWykaz muzeów wpisanych do Państwowego Rejestru Muzeów, prowadzonego przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Wykaz muzeów wpisanych do Państwowego Rejestru Muzeów, prowadzonego przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego 1. Zamek Królewski w Warszawie - Pomnik Historii i Kultury Narodowej 2. Muzeum Narodowe
Bardziej szczegółowoOlsztyn, r.
Olsztyn, 30.06.2017 r. Lista wniosków o dofinansowanie projektów, które przeszły pozytywnie weryfikację wymogów formalnych w konkursie IZ.00-28-002/17 w ramach Osi 6 Kultura i dziedzictwo Działania 6.1
Bardziej szczegółowo#ZwiedzajSzlakPiastowski
#ZwiedzajSzlakPiastowski Zapraszamy! Nasze atuty: - sprawdzone hotele - najlepsze restauracje - doświadczeni piloci - kompetentni przewodnicy - profesjonalna obsługa - sprawna organizacja - szybkie działanie
Bardziej szczegółowoAutor scenariusza: Krystyna Jakubowska. Blok tematyczny: Koniec lata. Scenariusz nr 10
Autor scenariusza: Krystyna Jakubowska Blok tematyczny: Koniec lata Scenariusz nr 10 I. Tytuł scenariusza: Krajobrazy kulturowe i naturalne. II. Czas realizacji: 2 jednostki lekcyjne. III. Edukacje (3
Bardziej szczegółowoUmowy dotacyjne MKZ
Umowy dotacyjne MKZ - L.p. Nr konkursu Nazwa konkursu Nazwa własna zadania NR umowy Nazwa podmiotu Kwota dotacji Data rozpoczęcia Data zakończenia 1 1471 2 1471 3 1471 4 1471 III EDYCJA. III EDYCJA. III
Bardziej szczegółowoNowe prawo oświatowe a zmiany w pracy nauczycieli Terminarz spotkań
Nowe prawo oświatowe a zmiany w pracy nauczycieli Terminarz spotkań Uwaga. Zaproszenia na spotkanie wyślemy Państwu drogą elektroniczną. dolnośląskie 28. 02. 2017, godz. 15:00 Legnica 01. 03. 2017, godz.
Bardziej szczegółowoWieloletnia prognoza finansowa Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa. - według stanu na dzień 31 marca 2017 roku
Wieloletnia prognoza finansowa Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa - według stanu na dzień 31 marca 2017 roku (na podstawie: Uchwały Nr 3/2017 Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa
Bardziej szczegółowoNa prezentacje zaprasza Zosia Majkowska i Katarzyna Kostrzewa
Na prezentacje zaprasza Zosia Majkowska i Katarzyna Kostrzewa Kraków Kraków położony jest w województwie małopolskim. Był siedzibą królów Polski. To król Kazimierz Odnowiciel przeniósł swoja siedzibę z
Bardziej szczegółowoPOMORZE ZACHODNIE. Pomorze Zachodnie - pielgrzymka SZCZECIN ŚWINOUJŚCIE KAMIEŃ POMORSKI. Przekładamy na następny rok 1 / 11
Pomorze Zachodnie - pielgrzymka SZCZECIN ŚWINOUJŚCIE KAMIEŃ POMORSKI Przekładamy na następny rok 1 / 11 DZIEŃ 1.12..09.2015 r., sobota LISÓW SZCZECIN 2 / 11 Godz. 22:45 - Zbiórka uczestników Godz. 23:00
Bardziej szczegółowoPropozycja listy projektów indywidualnych w ramach Działania 6.4 Inwestycje w produkty turystyczne o znaczeniu ponadregionalnym
Propozycja listy projektów indywidualnych w ramach Działania 6.4 Inwestycje w produkty turystyczne o znaczeniu ponadregionalnym Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, 2007-2013 Lp. Nazwa projektu
Bardziej szczegółowoPełen refleksji DOLNY ŚLĄSK Pielgrzymki 2013
Pełen refleksji DOLNY ŚLĄSK Pielgrzymki 2013 Pielgrzymka dla grup wyjeżdżających z Poznania Książ - Krzeszów - Wambierzyce Kłodzko - Bardo Sanktuarium Matki Bożej Łaskawej w Krzeszowie Krzeszów to unikatowy
Bardziej szczegółowoDZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO Katowice, dnia 17 lutego 2017 r. Poz. 982 UCHWAŁA NR 273/XXIX/2017 RADY MIEJSKIEJ W KŁOBUCKU z dnia 7 lutego 2017 r. w sprawie zmiany Gminnego Programu Opieki nad
Bardziej szczegółowoCo można zwiedzić w Bieczu
Co można zwiedzić w Bieczu Miasto Biecz ze względu na unikatowe walory architektoniczno-urbanistyczne jest perełką wśród miast Polski południowej. Liczne zabytki, skupione na stosunkowo niewielkiej przestrzeni
Bardziej szczegółowoOcena kryteriów formalnych. Wynik oceny kryteriów formalnych wyboru projektów. Wnioskowana kwota dofinansowania środkami publicznymi
Załącznik nr 1 do Uchwały nr. Zarządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego z Olsztyn, 22.11.2017 r. Lista wniosków o dofinansowanie projektów ocenionych pod względem formalno-merytorycznym opracowana przez
Bardziej szczegółowoWykaz obiektów zabytkowych nieruchomych ujętych w ewidencji zabytków zlokalizowanych na terenie gminy Głuchołazy. ul. Lompy
Wykaz obiektów zabytkowych nieruchomych ujętych w ewidencji zabytków zlokalizowanych na terenie gminy Głuchołazy. Uwaga: tabela nie obejmuje stanowisk archeologicznych Lp. Miejscowość Obiekt Adres Uwagi
Bardziej szczegółowoLista Światowego Dziedzictwa
Lista Światowego Dziedzictwa Obiekty w Polsce STARE MIASTO W KRAKOWIE Stare Miasto Krakowa, dawnej stolicy Polski, rozciąga się u stóp Zamku Królewskiego na Wawelu. XIII-wieczne miasto kupieckie posiada
Bardziej szczegółowoDOKUMENTACJA POWYKONAWCZA DOTYCZĄCA PRAC PRZY RENOWACJI OGRODZENIA KOŚCIOŁA PARAFIALNEGO P. W. ŚW. JANA CHRZCICIELA W WIŹNIE
DOKUMENTACJA POWYKONAWCZA DOTYCZĄCA PRAC PRZY RENOWACJI OGRODZENIA KOŚCIOŁA PARAFIALNEGO P. W. ŚW. JANA CHRZCICIELA W WIŹNIE INWESTOR: Parafia p. w. Św. Jana Chrzciciela w Wiźnie Ul. Kopernika 2, 18-430
Bardziej szczegółowoPROPOZYCJA WYCIECZEK DLA SŁUCHACZY UNIWERSYTETU III WIEKU FUNDACJI EKSPERT KUJAWY PRZY WYŻSZEJ SZKOLE PEDAGOGICZNO TECHNICZNEJ W KONINIE W ROKU 2016
PROPOZYCJA WYCIECZEK DLA SŁUCHACZY UNIWERSYTETU III WIEKU FUNDACJI EKSPERT KUJAWY PRZY WYŻSZEJ SZKOLE PEDAGOGICZNO TECHNICZNEJ W KONINIE W ROKU 2016 CZĘŚĆ II Inowrocław, 2.12.2015 1 Propozycja nr 1 BYDGOSZCZ
Bardziej szczegółowoZABYTKI NIERUCHOME WPISANE DO REJESTRU ZABYTKÓW
POWIAT CHEŁMIŃSKI ZABYTKI NIERUCHOME WPISANE DO REJESTRU ZABYTKÓW GMINA MIEJSCOWOŚĆ ADRES OBIEKT DATA DECYZJI NR REJESTRU CHEŁMNO DOLNE Cmentarz poewangelicki 01.06.1987 A/227 WYMIARY przy dawnym zborze
Bardziej szczegółowoPublikacje dostępne w Powiatowym Centrum Informacji Turystycznej, Rynek 14, Gniezno
Publikacje dostępne w Powiatowym Centrum Informacji Turystycznej, Rynek 14, Gniezno Encyklopedia Gniezna i Ziemi Gnieźnieńskiej Jednotomowa encyklopedia stanowiąca kompendium wiedzy o Gnieźnie i regionie.
Bardziej szczegółowoKLESZCZELE Dasze Dobrowoda Saki KLUKOWO Gródek Kostry, Lubowicz-Byzie Kuczyn Wyszynki Kościelne KNYSZYN
K KLESZCZELE układ przestrzenny z XVI w., murowana cerkiew p.w. Zaśnięcia NMP z około 1870 r., drewniana dzwonnica obecnie cerkiew p.w. św. Mikołaja z 1709 r., murowany kościół p.w. św. Zygmunta Burgundzkiego
Bardziej szczegółowoCHEŁMNO. Wysłane przez kdruzynska w ndz., :17
CHEŁMNO [1] Wysłane przez kdruzynska w ndz., 2017-07-09 21:17 Chełmno to jedno z piękniejszych miast średniowiecznych w Polsce, malowniczo położone na dziewięciu wzgórzach. Prawo Chełmińskie, nadane w
Bardziej szczegółowoLista wniosków złożonych w ramach konkursu nr RPLB IZ K01/18
Lista wniosków złożonych w ramach konkursu nr RPLB.04.04.01-IZ.00-08-K01/18 Lp. Numer referencyjny wniosku Nazwa Beneficjenta Tytuł projektu Wartość wnioskowanego dofinansowania (PLN) Całkowita wartość
Bardziej szczegółowoTrasa: Poznań Kórnik Rogalin Puszczykowo Lednica Gniezno Biskupin ( 5 dni )
Termin: 03 07.09.2018r Trasa: Poznań Kórnik Rogalin Puszczykowo Lednica Gniezno Biskupin ( 5 dni ) W programie: I dzień 08.00 - wyjazd z Kętrzyna Przyjazd do Poznania Zakwaterowanie w ART Hostel Poznań
Bardziej szczegółowoJAKIE SĄ NAJSTARSZE KOŚCIOŁY W BIELSKU BIAŁEJ?
JAKIE SĄ NAJSTARSZE KOŚCIOŁY W BIELSKU BIAŁEJ? MENU: 1.Bielsko-Biała 2. Kościół św. Stanisława 3. Katedra św. Mikołaja 4. Kościół Trójcy Przenajświętszej 5. Kościół św. Barbary Bielsko-Biała miasto na
Bardziej szczegółowoBambino... DLA SZKÓŁ...
przedstawiamy państwu najnowszą ofertę > W Y C I E C Z E K S Z K O L N Y C H < BIURA PODRÓŻY B A M B I N O****************************************************** Jesteśmy organizatorem TURYSTYKI DZIECI
Bardziej szczegółowoPałac Kultury i Nauki powstał 22 lipca 1955 r. Ciekawostki:
Pałac Kultury i Nauki powstał 22 lipca 1955 r. Ciekawostki: - najwyższy budynek w Polsce, - ma 42 piętra, - wybudowali go Rosjanie, - w tym roku ma już 63 lata W Pałacu Kultury i Nauki mieści się Muzeum
Bardziej szczegółowoLista punktów sprzedaży Biura Maklerskiego Alior Bank S.A Miasto Kod Ulica
Lista punktów sprzedaży Biura Maklerskiego Alior Bank S.A Miasto Kod Ulica Biała Podlaska 21-500 ul. Narutowicza 24 Białystok 15-111 Al. Tysiąclecia Państwa Polskiego 8 Białystok 15-427 ul. Lipowa 34 Białystok
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z PLASTYKI DLA KLASY I GIMNAZJUM
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z PLASTYKI DLA KLASY I GIMNAZJUM KRYTERIA WYPOWIEDZI ARTYSTYCZNEJ 1. Dopuszczający nieprawidłowe wykonanie, odbiegające od głównego tematu, brak logiki, nieprawidłowy dobór kompozycji,
Bardziej szczegółowoBogactwo przyrodnicze i kulturowe Dolnego Śląska Geopark Krobica, Zagroda Edukacyjna Radoniówka, Muzeum Bitwy pod Legnicą wraz z Bazyliką Św.
Bogactwo przyrodnicze i kulturowe Dolnego Śląska Geopark Krobica, Zagroda Edukacyjna Radoniówka, Muzeum Bitwy pod Legnicą wraz z Bazyliką Św. Jadwigi W dniu 27 października 2017 roku odbyła się kolejna
Bardziej szczegółowoOchrona dóbr kultury. na terenie Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego. oprac. mgr Piotr Rochowski
Ochrona dóbr kultury na terenie Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego oprac. mgr Piotr Rochowski Drewniana rzeźba ludowa Matki Bożej z Dzieciątkiem we wnęce szczytowej kapliczki z 1808 r. w Młynce Dobra kultury
Bardziej szczegółowoAutor: Klaudia Zychla
Autor: Klaudia Zychla Miasto w południowej Polsce leżące na styku trzech mezoregionów geograficznych Wyżyny Częstochow skiej, zwanej potocznie Jurą, Obniżenia Górnej Warty oraz Wyżyny Wieluńskiej, należących
Bardziej szczegółowoGeny kultury. Misja: Zabytki
Geny kultury Misja: Zabytki Czym jest dziedzictwo? Dziedzictwo jest tym wszystkim, co każdy z nas indywidualnie lub większą grupą chce zachować i przekazać następnemu pokoleniu. Na przykład: moje dziedzictwo:
Bardziej szczegółowoSkała Podolska / Skała nad Zbruczem
Maria Pawlak Skała Podolska / Skała nad Zbruczem Miasta wielu religii. Topografia sakralna ziem wschodnich dawnej Rzeczypospolitej, pod redakcją Melchiora Jakubowskiego, Maksymiliana Sasa i Filipa Walczyny,
Bardziej szczegółowoPiękna nasza Rydzyna cała
Piękna nasza Rydzyna cała Historia Ciekawostki Zabytki Rydzyna jest miastem zabytkiem. Objęta jest opieką konserwatorską z uwagi na zachowany XVIII - wieczny układ przestrzenny oraz liczne zabytkowe budowle.
Bardziej szczegółowoAdres obiektu Beneficjent Nazwa i zakres rzeczowy zadania objętego dofinansowaniem. Zakończenie remontu konserwatorskiego elewacji
wersja elektroniczna Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 3/2016 Prezydium Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa z dnia 20 maja 2016 roku w sprawie niezbędnych korekt w planie rzeczowo-finansowym odnowy
Bardziej szczegółowoKARTA ADRESOWA ZABYTKU NIERUCHOMEGO
A-1 ZESPÓŁ KOŚCIÓŁA PARAFIALNEGO p.w. św. Ap. Piotra i Pawła w Żyrzynie 1804 1892 r. Żyrzyn wschodnia część wsi pomiędzy ulicą Tysiąclecia, a płaską doliną rzeki Duży Pioter działka ewidencyjna Nr 529/1
Bardziej szczegółowoOchrona konserwatorska a poprawa efektywności energetycznej budynków możliwości i ograniczenia
Ochrona konserwatorska a poprawa efektywności energetycznej budynków możliwości i ograniczenia Leszek Dobrzyniecki Katarzyna Dziura WUOZ we Wrocławiu Delegatura w Legnicy Zgodnie z art. 3 pkt 1 ustawy
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 3. Na tropach średniowiecznego miasta
Ćwiczenie 3 Na tropach średniowiecznego miasta Na tropach średniowiecza Ćwiczenie wykonywane w zespołach 2-osobowych Czas na opracowanie: 6 tygodni Forma: opracowanie rysunkowotekstowe w formacie A3 Termin
Bardziej szczegółowoXI priorytet Kultura i dziedzictwo kulturowe Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 1,03 mld zł, 541,8 mln zł.
XI priorytet Kultura i dziedzictwo kulturowe Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko W ramach XI priorytetu Kultura i dziedzictwo kulturowe Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na
Bardziej szczegółowoWyjątkowość krakowskich zabytków scenariusz lekcji
Wyjątkowość krakowskich zabytków scenariusz lekcji GRUPA DOCELOWA: uczniowie szkół ponadpodstawowych METODA: a) mini-wykład połączony z prezentacją multimedialną Wyjątkowość krakowskich zabytków ; b) rozmowa
Bardziej szczegółowofree mini przewodnik ciekawe miejsca w okolicy Gminny Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy
mini przewodnik free ciekawe miejsca w okolicy Gminny Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy 2 Na mapie: A Swoboda: Przydrożny krzyż We wsi Swoboda niedaleko Zgierza, na skraju lasu stoi stalowy krzyż. Z opowiadań
Bardziej szczegółowoTrasa wycieczki: Synagogi Krakowa. czas trwania: 2 godziny, typ: piesza, liczba miejsc: 7, stopień trudności: bardzo łatwa
Trasa wycieczki: Synagogi Krakowa czas trwania: 2 godziny, typ: piesza, liczba miejsc: 7, stopień trudności: bardzo łatwa Opis wycieczki Kazimierz, obecna dzielnica Krakowa, a niegdyś osobne miasto, został
Bardziej szczegółowoWYKAZ. jednostek, dla których w budżecie 2004 r. zaplanowano dotacje podmiotowe oraz kwoty dotacji
Załącznik do obwieszczenia Ministra Kultury z dnia 31 marca 2004 r. WYKAZ jednostek, dla których w budżecie 2004 r. zaplanowano dotacje podmiotowe oraz kwoty dotacji I. INSTYTUCJE KULTURY L.p. Nazwa Kwota
Bardziej szczegółowoOBWIESZCZENIE MINISTRA KULTURY. z dnia 10 marca 2003 r.
OBWIESZCZENIE MINISTRA KULTURY z dnia 10 marca 2003 r. w sprawie wykazu jednostek, dla których zaplanowano dotacje podmiotowe oraz kwoty tych dotacji. W związku z art. 73 ust. 4 ustawy z dnia 26 listopada
Bardziej szczegółowoZarządzenie Nr 40/2013 Burmistrza Miasta Lubawa z dnia 29 maja 2013 r. w sprawie założenia gminnej ewidencji zabytków miasta Lubawa
Zarządzenie Nr 40/2013 Burmistrza Miasta Lubawa z dnia 29 maja 2013 r. w sprawie założenia gminnej ewidencji zabytków miasta Lubawa Na podstawie art. 22 ust. 4 i 5 ustawy z dnia 23 lipca 2003 roku o ochronie
Bardziej szczegółowoSprawozdanie z wycieczki integracyjno - poznawczej odbytej w dniu 4 października 2015 r. do Biecza pod hasłem GEODEZYJNE PO
Sprawozdanie z wycieczki integracyjno - poznawczej odbytej w dniu 4 października 2015 r. do Biecza pod hasłem GEODEZYJNE POŻEGNANIE LATA zorganizowanej przez Tarnowskie Koło Stowarzyszenia Geodetów Polskich
Bardziej szczegółowo