dr Robert SOCHA Autoreferat

Transkrypt

1 dr Robert SOCHA Autoreferat Urodziłem się 15 stycznia 1976 r. w Żywcu. 20 września 1995 r., po zdaniu egzaminów wstępnych do Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie, zostałem przyjęty do służby w Policji. Od 01 października 1995 r. rozpocząłem studia zawodowe w Wyższej Szkole Policji w Szczytnie na kierunku administracja w zakresie bezpieczeństwa i porządku publicznego, które ukończyłem w 1999 r. uzyskując tytuł oficera dyplomowanego oraz stopień podkomisarza Policji. Następnie rozpocząłem studia uzupełniające na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego na kierunku prawo, które ukończyłem w 2002 r. uzyskując tytuł magistra prawa. W 2005 r. ukończyłem dwusemestralne Studia Podyplomowe w zakresie zarządzania kryzysowego w Instytucie Nauk Humanistycznych Akademii Obrony Narodowej. W tym samym roku rozpocząłem studia doktoranckie na Wydziale Strategiczno Obronnym Akademii Obrony Narodowej, które ukończyłem w 2008 r., uzyskując tytuł doktora nauk wojskowych w specjalności bezpieczeństwo narodowe. Tematem rozprawy doktorskiej, opracowanej pod kierunkiem naukowym prof. zw. dr. hab. inż. Waldemara Kitlera było Przygotowania obronne formacji uzbrojonych na przykładzie Policji w Polsce. Dbając o profesjonalizm ukończyłem szkolenia doskonalące, m.in.: Szkolenie w ramach doskonalenia zawodowego z zakresu zwalczania przestępczości narkotykowej (2002 r.), Kurs doskonalenia zawodowego dla trenerów realizujących szkolenie w zakresie przygotowania Policji do wdrożenia dorobku prawnego Schengen (2005 r.), Kurs doskonalenia zawodowego w zakresie współpracy z mediami dla policjantów zajmujących stanowiska kierownicze (2007 r.), Kurs obronny w zakresie przygotowań obronnych administracji rządowej (2010 r.). Po ukończeniu studiów w Wyższej Szkole Policji w Szczytnie pracowałem w Sekcji Dochodzeniowej Komisariatu I Policji w Bielsku Białej, następnie, jako dowódca kompanii w Szkole Policji w Katowicach. Od 2001 r. do 2010 r. kontynuowałem służbę w Samodzielnym Pododdziale Prewencji Policji w Bielsku Białej na stanowiskach: dowódca drużyny, dowódca plutonu, zastępca dowódcy kompanii, dowódca kompanii. W latach byłem dodatkowo dowódcą pododdziału honorowego Policji garnizonu śląskiego. W latach pełniłem służbę w Komendzie Wojewódzkiej Policji w Katowicach, a od kwietnia 2011 r. do września 2012 r. w Centrum Szkolenia Policji

2 w Legionowie, na stanowisku naczelnika Wydziału Dowodzenia. Byłem ponadto odpowiedzialny za ochronę Policyjnego Centrum Dowodzenia powołanego w ramach operacji policyjnej pod kryptonimem HAT TRICK 2012 na czas Turnieju Finałowego Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012, za co zostałem wyróżniony m.in. nagrodą ministra spraw wewnętrznych. Pełniąc służbę w Komendzie Wojewódzkiej Policji w Katowicach byłem jednocześnie redaktorem naczelnym Kwartalnika Policji Garnizonu Śląskiego Śląska Policja, natomiast w trakcie służby w Centrum Szkolenia Policji w Legionowie byłem zastępcą redaktora naczelnego Kwartalnika Policyjnego CSP. W 2002 r. podjąłem dodatkowe zajęcie, jako nauczyciel przedmiotów z zakresu prawa, w Studium Przedsiębiorczości MAGO w Biesku Białej, co m.in. wpłynęło na fakt, że w 2003 r. ukończyłem kwalifikacyjny kurs pedagogiczny dla czynnych zawodowo nauczycieli organizowany przez Regionalny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli Wojewódzkiego Ośrodka Metodycznego w Bielsku Białej, uzyskując kwalifikacje pedagogiczne do nauczania teoretycznych przedmiotów zawodowych. Od 2008 r. jestem zatrudniony w Wyższej Szkole Biznesu i Prawa (obecnie: Wyższa Szkoła Finansów i Prawa) w Bielsku Białej, początkowo na umowę zlecenie, a od 2011 r. na podstawie umowy o pracę na stanowisku starszego wykładowcy. W trakcie wykonywania pracy nauczyciela akademickiego realizowałem przedmioty: zarządzanie w sytuacjach kryzysowych, system zarządzania kryzysowego RP, bezpieczeństwo społeczności lokalnych i kształtowanie bezpiecznych przestrzeni, historia organów bezpieczeństwa wewnętrznego. Od 2010 r. jestem również zatrudniony na umowę o pracę w Wyższej Szkole Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach na początku na stanowisku starszego wykładowcy, a obecnie na stanowisku adiunkta w Katedrze Prawa i Bezpieczeństwa Wewnętrznego Wydziału Humanistyczno - Społecznego (realizowane przedmioty: bezpieczeństwo w Unii Europejskiej; prawa człowieka i obywatela; system bezpieczeństwa państwa, profilaktyka społeczna i prewencja kryminalna, bezpieczeństwo wielkich aglomeracji, bezpieczeństwo imprez masowych). W dotychczasowej działalności pełniłem funkcję prodziekana Wydziału Humanistyczno Społecznego ds. studenckich, opiekuna roku oraz pełnomocnika dziekana ds. dyplomowania. Jestem także opiekunem Naukowego Koła Bezpieczeństwa Pro Publico Bono. Ponadto realizowałem zajęcia dydaktyczne m.in. w Centrum Szkolenia Żandarmerii Wojskowej w Mińsku Mazowieckim, w Szkole Głównej Służby Pożarniczej w Warszawie, w Uniwersytecie Śląskim w Opawie, Uniwersytecie Śląskim w Katowicach, Wyższej Szkole Administracji w Bielsku-Białej oraz w Wyższej Szkole Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie. W 2011 r. byłem 2

3 kierownikiem kursu dla kierowników bezpieczeństwa imprez masowych, organizowanym przez Wyższą Szkołę Administracji w Bielsku Białej. W ramach pracy naukowo badawczej swoje zainteresowania koncentruję wokół problematyki bezpieczeństwa narodowego, ze specjalnym uwzględnieniem zagadnień dotyczących organizacji działania państwa w sytuacjach kryzysowych, zwracając szczególną uwagę na organizację oraz rolę i miejsce Policji, jako formacji odpowiedzialnej za zapewnienie ochrony bezpieczeństwa ludzi oraz utrzymywanie bezpieczeństwa i porządku publicznego w sytuacjach kryzysowych wywołanych zarówno zagrożeniami o charakterze niemilitarnym, jak i militarnym. Zasadniczą część prowadzonych badań stanowią kwestie dotyczące przygotowania państwa, w tym Policji do działania w konstytucyjnie określonych stanach nadzwyczajnych, tj. w stanie wojennym, wyjątkowym oraz klęski żywiołowej. Stąd też w tym obszarze badawczym została opracowana rozprawa habilitacyjna pt.: R. Socha, Działania polskiej Policji w stanach nadzwyczajnych. Doświadczenia. Stan obecny. Doskonalenie, Zeszyty Naukowe AON 2013, dodatek, Warszawa 2013, s. 182 (15 arkuszy wydawniczych), ISSN Podstawowym celem przygotowania Policji do działania w stanach nadzwyczajnych jest stworzenie warunków prawno organizacyjnych do zapewnienia ochrony bezpieczeństwa ludzi oraz utrzymywania bezpieczeństwa i porządku publicznego w warunkach szczególnych zagrożeń, zarówno o charakterze militarnym, jak i niemilitranym. Powyższy cel można osiągnąć poprzez odpowiednie zorganizowanie, przygotowanie i doskonalenie struktur policyjnych w okresie poprzedzającym ewentualne zagrożenie, ponieważ w trakcie prowadzonych działań przygotowywanie i organizowanie będzie znacznie trudniejsze i zarazem mniej efektywne. W efekcie powyższego, zaistniała potrzeba podjęcia badań, które wniosłyby nowe wartości natury zarówno teoretycznej, jak i pragmatycznej, by w efekcie poszerzyć wiedzę naukową i dać wsparcie praktycznych działań w zakresie działania Policji w stanach nadzwyczajnych. Mając na uwadze twierdzenie, że problem badawczy jest [ ] subiektywnym odzwierciedleniem obiektywnych braków w danej nauce 1, problem badawczy przyjął następującą treść: w jakim zakresie polska Policja jest przygotowana do działania w stanach nadzwyczajnych oraz w jakim kierunku zmierza jej doskonalenie? Tak sformułowany główny problem badawczy, określający jakość i rozmiar braku w dotychczasowej wiedzy wyznaczył cel poznania naukowego, który sprowadzał się do identyfikacji obecnego stanu 1 J. Pieter, Praca Naukowa, Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1960, s

4 rozwiązań prawno organizacyjnych działania Policji w stanach nadzwyczajnych oraz określenia kierunków doskonalenia jej działania, w oparciu o dotychczasowe i aktualne rozwiązania oraz o stan wiedzy naukowej. Regulacje prawne obowiązujące w Policji na wypadek wystąpienia sytuacji kryzysowych, pozwalają na podejmowanie przez tą formację szybkich i skutecznych działań w warunkach sytuacji kryzysowych. Z uwagi na brak jednoznaczności i pełnej wykładni w aktach prawnych regulujących ten obszar działalności Policji w stanach nadzwyczajnych należy przyjąć, że opracowane rozwiązania i procedury działania na wypadek sytuacji kryzysowych będą miały również zastosowanie, w zależności od charakteru zagrożonego dobra, w stanach: wojennym, wyjątkowym oraz klęski żywiołowej. Policja, wykonując swoje ustawowe zadania w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa ludzi oraz utrzymania bezpieczeństwa i porządku publicznego, będzie miała zatem również obowiązek zapewnienia i utrzymania bezpieczeństwa w stanach nadzwyczajnych. Przy tym przewidziane przez nią do realizacji zadania nie będą w sposób zasadniczy odbiegać od tych, które są typowe dla normalnych warunków funkcjonowania państwa, a różnić je będzie jedynie nasilenie i dynamika zagrożeń. Należy przy tym zwrócić szczególną uwagę na fakt, że od przyjęcia przez Sejm RP w 2002 r. pakietu ustaw określających m.in. zasady działania organów władzy publicznej w stanach: wojennym, wyjątkowym i klęski żywiołowej minęła już dekada, to wciąż brakuje regulacji prawnych, które jednoznacznie precyzowałyby rolę i miejsce Policji, jako formacji odpowiedzialnej za zapewnienie bezpieczeństwa ludzi oraz utrzymanie bezpieczeństwa i porządku publicznego, w stanach nadzwyczajnych. Stąd też działanie polskiej Policji w stanach nadzwyczajnych musi zostać oparte na procedurach osadzonych na podstawach prawa powszechnie obowiązującego, jak to zostało uregulowane w przypadku Sił Zbrojnych RP. Konieczną przesłanką sprawnego działania Policji w stanach nadzwyczajnych jest również zapewnienie spójności regulacji wewnątrzpolicyjnych oraz zapewnienie zabezpieczenia logistycznego działań, co wymaga opracowania trwałych podstaw ich finansowania. Szczególną uwagę należy zwrócić na fakt, żeby zapewnić skuteczność i efektywność zadań realizowanych przez Policję w stanach nadzwyczajnych, konieczne jest właściwe i racjonalne przygotowanie jej potencjału, określenie zakresu działania oraz eliminowanie pojawiających się problemów, jeszcze w okresie poprzedzającym wystąpienie zagrożenia. 4

5 Ciągłe doskonalenie określonego systemu wpływa na jego sprawność funkcjonowania 2, stąd też doskonalenie obecnych rozwiązań dotyczących działania Policji w warunkach sytuacji kryzysowych będzie czynić je skutecznymi i wolnymi od błędów, co jednocześnie umożliwi, w razie wystąpienia potrzeby, płynne przejście struktur od funkcjonowania w warunkach pokojowych do funkcjonowania w stanach nadzwyczajnych. Proponowane w dysertacji kierunki doskonalenia działania Policji w stanach nadzwyczajnych wymagają poddania empirycznej weryfikacji, a następnie ich legitymizacji. Można również postawić tezę, że przygotowanie Policji do działania w stanach nadzwyczajnych wpłynie także na wzrost efektywności tej formacji w zakresie realizacji ustawowych zadań w normalnych warunkach funkcjonowania państwa. Dysertacja, oparta na wynikach badań naukowych, porządkuje problematykę działania polskiej Policji w stanach nadzwyczajnych, stanowiąc wsparcie teoretyczne dla działania Policji na rzecz zapewnienia ochrony bezpieczeństwa ludzi oraz utrzymywania bezpieczeństwa i porządku publicznego w sytuacjach szczególnych zagrożeń. Należy przy tym zaznaczyć, że prowadzane badania w ramach dysertacji i uzyskane wyniki z jednej strony porządkują, systematyzują obszary wiedzy, ale jednocześnie wskazują te, które wymagają dalszych badań. Do podstawowych kierunków badań w tym obszarze zasadne jest zaliczyć poszukiwanie naukowych podstaw funkcjonowania elementów systemu bezpieczeństwa wewnętrznego państwa w sytuacjach zagrożeń, wywołujących konieczność wprowadzenia stanów nadzwyczajnych. Konieczne jest zatem prowadzenie dociekań naukowych, mających na celu identyfikację obecnego stanu rozwiązań prawno organizacyjnych działania wybranych elementów systemu bezpieczeństwa wewnętrznego państwa w stanach nadzwyczajnych oraz określenie kierunków doskonalenia ich działania. Stąd też dalsza działalność naukowo badawcza będzie skupiona wokół tego obszaru bezpieczeństwa państwa. Omówienie pozostałych osiągnięć naukowo - badawczych Jestem członkiem Rady Naukowej Centrum Badań nad terroryzmem Collegium Civitas, członkiem Polskiego Towarzystwa Nauk Politycznych oraz Międzynarodowego Stowarzyszenia Prawo i Kultura z siedzibą w Rumunii, ekspertem w Instytucie Bezpieczeństwa Transgranicznego RP w Wyższej Szkole Gospodarki Euroregionalnej w Józefowie oraz ekspertem w Regionalnym Centrum Badań nad Bezpieczeństwem 2 Por. J. Pawłowski, System obronny Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] Resort spraw wewnętrznych i administracji w systemie obronnym państwa, red. nauk. R. Kulczycki, B. Wiśniewski, BOINiSO MSWiA, Warszawa 2004, s

6 w Bielsku - Białej. Jestem również członkiem Rady Programowo Naukowej Zeszytów Studenckich Wyższej Szkoły Administracji w Bielsku Białej oraz Rady Programowej na kierunku bezpieczeństwo wewnętrzne w Wyższej Szkole Finansów i Prawa w Bielsku Białej. W 2013 r. wraz z grupą studentów kierunku bezpieczeństwo wewnętrzne Wyższej Szkoły Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach wystąpiłem z inicjatywą powołania przy Uczelni Śląskiego Oddziału Towarzystwa Wiedzy Obronnej, w którym pełnię funkcję prezesa Oddziału. W 2011 r. odbyłem staż naukowy w Wydziale Przedsiębiorczości i Handlu w Karwinie Śląskiego Uniwersytetu w Opawie (Republika Czeska), natomiast w 2012 r. w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Z kolei w 2013 r. odbyłem staż naukowy w ramach programu Erasmus w University of Applied Sciences in Velika Gorica w Chorwacji. Od 2004 r. jestem Prezesem Zarządu Fundacji Bezpieczne Dzieci z siedzibą w Bielsku Białej, zajmującą m.in. profilaktyką wśród dzieci, młodzieży i rodziców, a od 2012 r. przewodniczącym Rady Programowo Naukowej Ośrodka Studiów nad Przemocą Homo res Sacra, powołanym w ramach Fundacji. Ośrodek gromadzi przedstawicieli nauki i ekspertów zajmujących się przemocą w kontekście swoich specjalizacji, w tym naukowych. Stanowi platformę wymiany poglądów, opinii, wyników badań i doświadczeń ludzi, którzy na zjawisko przemocy patrzą przez pryzmat wszystkich dziedzin, które mogą przyczynić się do zwiększenia sumy naszej wiedzy o przemocy i możliwościach jej zapobiegania. Umożliwia to interdyscyplinarne spojrzenie na to niezwykle dynamiczne i skomplikowane zjawisko, jakie stanowi współczesna przemoc, którą trzeba zwalczać na wielu płaszczyznach, przy użyciu wszystkich dostępnych narzędzi, angażując do tego zarówno administrację publiczną, jak również wszystkie inne podmioty, które mogą przysłużyć się zwiększeniu bezpieczeństwa. Byłem organizatorem, poprzez czynne zaangażowanie w pracach komitetów (zespołów) organizacyjno naukowo programowych 25 spotkań naukowych (konferencji /sympozjów/seminariów) dotyczących bezpieczeństwa narodowego. Ponadto zostałem zaproszony do objęcia Patronatem Honorowym Konferencji Naukowej Nieprzystosowanie społeczne dzieci i młodzieży teoria i praktyka, która odbyła się 14 grudnia 2010 r. w Wyższej Szkole Gospodarki Euroregionalnej im. Alicide De Gasperi w Józefowie. Kierując się potrzebą poszukiwania różnych form weryfikacji prowadzonych badań, poddawano je konfrontacji z opiniami innych teoretyków i praktyków, w tym policyjnych, prezentując podstawowe założenia i wyniki badań m.in. na konferencjach i sympozjach 6

7 naukowych. Pozwoliło to uzyskać krytyczny osąd wyników badań i proponowanych rozwiązań. Na zaproszenie organizatorów, uczestniczyłem w 19 konferencjach/sympozjach organizowanych m.in. przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, Komendę Główną Policji, Komendę Główną Straży Granicznej, Komendę Główną Państwowej Straży Pożarnej, wygłaszając referaty, w których prezentowałem cząstkowe wyniki badań z obszaru bezpieczeństwa. Dotychczas brałem udział w sześciu krajowych pracach naukowo badawczych zarówno jako członek zespołów naukowo badawczych, jak i ich kierownik bądź zastępca kierownika. Współpracowałem także z Centrum Naukowo Badawczym Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego Państwowym Instytutem Badawczym przy projekcie Zaawansowane technologie teleinformatyczne wspomagające projektowanie systemu ratowniczego na poziomach gmina, powiat, województwo, finansowanym ze Środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju konkurs nr 3/2012 na wykonanie projektów w zakresie badań naukowych lub prac rozwojowych na rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa. Ponadto uczestniczyłem w trzech międzynarodowych pracach naukowo badawczych zarówno jako członek zespołów naukowo badawczych, jak i kierownik międzynarodowego podzespołu naukowo badawczego. Rezultatem prowadzonych prac naukowo badawczych były opracowania naukowe, w których zamieszczono wyniki badań, m.in.: Analiza i ocena rozwiązań administracyjnych dotyczących bezpieczeństwa sportowych imprez masowych BEMAS, Analiza uwarunkowań administracyjno organizacyjnych wykorzystania Policji w czasie klęski żywiołowej ADOPOL, Comparison of cooperating subjects, [w:] Directions and areas of cooperation organization of the Police of the Republic of Poland and the Police of the Czech Republic In the situations of emergency threats to pe ople and the environment THE PLATFORM. Moja działalność naukowo badawczo dydaktyczna w obszarze bezpieczeństwa została dostrzeżona przez różne podmioty. Efektem tego jest otrzymanych 9 wyróżnień, m.in. od: Zarząd Główny Towarzystwa Wiedzy Obronnej w Warszawie, Rektora Wyższej Szkoły Administracji w Bielsku Białej, Rektora Wyższej Szkoły Bezpieczeństwa Indywidualnego w Krakowie oraz Komendanta Szkoły Aspirantów Państwowej Straży Pożarnej w Krakowie. Ponadto za działalność naukową na rzecz bezpieczeństwa województwa śląskiego zostałem wyróżniony m.in. srebrnym medalem Opiekun miejsc pamięci oraz honorową srebrną odznaką Marszałka Województwa Śląskiego Zasłużony dla województwa śląskiego. 7

8 Jestem recenzentem sześciu prac naukowych, między innymi autorstwa: K. Jałoszyńskiego, Organy administracji rządowej wobec zagrożeń terrorystycznych. Siły zbrojne wobec terroryzmu, WSA, Bielsko Biała 2011 oraz B. Wiśniewskiego, Internal security outline of the problem, New York Jestem również recenzentem artykułów z obszaru bezpieczeństwa publikowanych w ZN Obronność Wydziału Zarządzania i Dowodzenia AON oraz ZN Wyższej Szkoły Bezpieczeństwa Publicznego i Indywidualnego Apeiron w Krakowie. Jestem promotorem pomocniczym w przewodzie doktorskim mgr Jana Grzyba Edukacja dla bezpieczeństwa jako czynnik ograniczający poziom współczesnych zagrożeń na przykładzie województwa warmińsko-mazurskiego, otwartym w Wydziale Bezpieczeństwa Wewnętrznego Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie. W działalności dydaktycznej wypromowałem 31 studentów, a obecnie kieruję 19 pracami. Recenzowałem również 55 prac dyplomowych. Ponadto jestem autorem ośmiu programów nauczania przedmiotów na studiach I i II stopnia oraz współautorem programu studiów podyplomowych Zarządzanie jednostką organizacyjną administracji publicznej. Przed uzyskaniem stopnia doktora byłem autorem 8 publikacji. Po doktoracie jestem autorem 105 publikacji naukowych, w tym autorem 7 samodzielnych monografii, współautorem 4 opracowań naukowych oraz współredaktorem 9 opracowań. Ponadto 5 prac zostało przyjętych i oczekuje na publikację. Publikacje zostały zamieszczone zarówno w wydawnictwach krajowych, m.in. na łamach:, Problemów ochrony granic, Przeglądu Policyjnego, Centralnego Informatora Obrony Cywilnej i zarządzania kryzysowego oraz wydawnictw: Komendy Wojewódzkiej Policji w Katowicach, Centrum Szkolenia Policji w Legionowie, Centrum Szkolenia Żandarmerii Wojskowej w Mińsku Mazowieckim, Towarzystwa Wiedzy Obronnej, Ośrodka Szkoleń Specjalistycznych Straży Granicznej w Lubaniu, Collegium Civitas, jak i w wydawnictwach zagranicznych (w Niemczech, Turcji, Rosji, Czechach i na Łotwie). Ponadto miejscem wydania publikacji były wydawnictwa akademickie, takich uczelni jak: Akademia Obrony Narodowej, Wyższa Szkoła Policji w Szczytnie, Szkoła Główna Służby Pożarniczej w Warszawie, Wyższa Szkoła Administracji w Bielsku Białej, Wyższa Szkoła Finansów i Prawa w Bielska Białej, Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach, Wyższa Szkoła Bezpieczeństwa Publicznego i Indywidualnego w Krakowie, Akademia Pomorska w Słupsku, Uniwersytet Humanistyczno Przyrodniczy Jana Kochanowskiego w Kielcach, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Legnicy oraz Silesian University In Opawa (Republika Czeska). Za najbardziej wartościowe prace w swym dorobku naukowym uważam: Policyjne oddziały 8

9 zwarte. Historia i teraźniejszość (2010), Prawne uwarunkowania stanów nadzwyczajnych (2010), Działanie Policji podczas klęski żywiołowej (2011), Teoretyczne aspekty działania Policji w sytuacjach kryzysowych (2011), Poznawcze i utylitarne problemy zarządzania kryzysowego w Policji (2012), Instytucja stanu wyjątkowego w systemie bezpieczeństwa narodowego RP (2013). 9