Streszczenie: W pracy. wieloleciu W ocenie waacechy

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Streszczenie: W pracy. wieloleciu W ocenie waacechy"

Bogdan Adamczyk
7 lat temu
Przeglądów:

1 Streszczenie: W pracy zlewni wieloleciu W ocenie waacechy klimatyczne i hydrologiczne oraz parametry W wyniku symulacji chniowego w relacji do o latach na poziomie 10%, a w zlewniach o wysokim udziale powierzchni zurbanizowanej w granicach 13 18% e poza miastem. W zlewniach zurbanizowanych w powierzchniowego. N 200 a zabudowy Summary: within the limits of the left-bank side of Poznan, there was conducted an analysis of their hydrological activity in the formation of surface runoff under average hydrometeorological conditions determined for the period The selected units vary with respect to the degree of urbanisation and active surface structure. In the evaluation of the surface runoff conditions was used a WetSpass hydrological model which included interrelations between the groups of climatic and hydrological factors as well as the parameters of the soil medium, topography and land use type. As a result of simulations there was obtained a spatial distribution of mean annual and semi-annual surface runoff values in relation to precipitation, effective infiltration of precipitation and actual evapotranspiration. The surface runoff ratio in the water balance structure of the Poznan urban zone catchment for the period is 10%, and in catchments with high urbanised surface presence within 13 18%, which is a higher f the Poznan,

2 where it is at 5 6%. In urbanised catchments there was also shown a variation in the mean annual surface runoff values. The highest surface runoff (> mm) are generated by catchments with the urbanisation levels of 40 60%, in which the highly compact land development profile may contribute to an increased risk of inundation occurrences in accumulated water runoff locations. Key words: surface runoff, catchment, urbanization, spatial analysis, Pozna Wprowadzenie Zagospodarowanie przestrzeni miejskiej jest zjawiskiem wielowymiarowym, kt gicznych. Proces urbanizacji przejawia s u- (Kibler 1982, Jankowski 1986, Czaja 1999, Cheng i Wang 2002, Jokiel 2002, Akan i Houghtalen 2003, Gutry-Korycka 2007, Ciupa 2009, Haase 2009, Michalczyk n- burzo i in. 2005, i Stec 2008, Barszcz 2009). wieloaspekszacowania potencjalnego opadu efektywnego czy wyznaczenia powierzchniowego (Nowicka i, Weng 2001, Gutry-Korycka 2003, Szymczak, Szelenbaum 2003). jednostki obliczeniowej HRU (Hydrologic Response Units), powierzchni czynnej, geoekosystemu czy hydrotopu, - glebow owania terenu (Brun i Band 2000, Lee i Heaney 2003, Band i in. 2005) stosowane w modez GIS, jak np.: SWAT, WetSpass czy WetSpa, r- Neitsch i 2011, Piniewski i Okruszko 2011, Graf 2012, Graf i Kajewski 2013). i

3 t- nych warunkach hydrometeorologicznych dla okresu , przeprowadzono n (Wirynka, Potok Junijej przyrzecza. powierzc n-

4 y- wistej. Analiza przestrzenna predyspozycji jednostek do przebiegu podstawowych skazani p- ach 5 c- kiego, Suchego Lasu

5 ., 1995). y- matycznych e- W ocenie nia terenu (Batelaan i opracowane r- 2, z przypisanym w fu 1961 ogiczne IMGW PIB, diagnostycznych opracowano w formacie cyfrowym z wykorzystaniem numerycznego modelu terenu oraz baz danych tematycznych GIS: hydrograficznej, hydrogeologicznej, geologicznooisowej, zastosowano procedury klasyfikacji i re- i Graf (2012). WetSpass, przedstawili i De Smedt (2001), Kajewski (2004), Pokojska (2004)

6 - ych stej. T sanymi cechami i- i- identyfikowano, z- nej w zakresie formowania bilansu wodnego. i- Warty ksz % do 47,3% (Bogdanka), natomiast w przyrzeczach Warty w granicach 10,3 62,2% asocjacji geologicznglebowtopograficznej, u- ralnych i antropoge-nicznych. -gliniaste - n- powierzchni czynnej 0,7 Wirynka i Potok Junikowski do 2,1 2). W analizowanym wieloleciu skiego (528 w- 543 mm) rejestrowany n-

7 proces cji, miejscami ponad 50% w stosunku rocznym j- skich Poznania wynosi w wieloleciu ok. 10%, a w zlewniach o wysokim granicach 13 18% 6% (Graf 2012). An 145 mm, letnim 148 mm (tab. 3). l- ego zaj- 40% kresie do 10 mm (ryc 2000 ok. 81% powierzchni regionu e- = 0,0625 km 2 ), natomm (Graf 2012). y-

8 danki i Potoku g- natomiast strefy z- proszenia obszarowego (Graf 2012).

9 wania r Uzyskany w wyniku symulacji w modelu WetSpass obszarowy bilans wodny jest szczeg 60%, (ryc. 3). wy zlewni zurbanizowanych miasta Poznania widoczny jest przede wszystkim zimowym. - - n-

10 kach % i odkryte (Brun i Band 2000, Batelaan i De Smedt 2001, Lee i Heaney 2003, Krebs i in. 2013). h- rzecznych: Bogdanki, Potoku Junikowskiego oraz teras dolinn e- r- skiej tereny ze spadkiem do 3 n % powierzchni i tylko 6% powierzchni % w komunikacji i funkcjonowaniu miasta. Szcze co jest efektem intensywnego rozwoju miasta i dynamicznych proc z- % j- miasta Poznania (tab. h bilansu wodnego zlewni zurbanizowanych 100% 2009, Michalczyk 2012). rowasuburbanizacji n- hydrologicznego. Suburbanizacja, uznawana za rezultat migracji z dzielnic central-

11 Podsumowanie y- wych. Zastosowany w badani z- i- wia kodowanie sekwencji zmian sezonowych, co ma istotne znaczenie w badaniach n- krajobrazu miejskiego i jego funkcji hydrologicz ryzyko wyk Literatura Akan A.O., Houghtalen R.J., 2003, Urban hydrology, hydraulics, and stormwater quality: engineering applications and computer modeling. John Wiley & Sons, New York. Band L.E., Cadenasso M., Grimmond S., Grove M., Pickett S.T., 2005, Heterogeneity in urban ecosystems: pattern and process. In: G.M. Lovett, C.G. Jones, M.G. Turner, K.C. Weathers (eds) Ecosystem function in heterogeneous landscapes. Springer-Verlag. Barszcz M., 2009, Analysis of freshets caused by heavy rainfall on small urbanized drainage Studia Geotechnica et Mechanica, 4, Batelaan O., 2006, Phreatology. Characterizing groundwater recharge and discharge using remote sensing, GIS, ecology, hydrochemistry and groundwater modelling. Department of Hydrology and Hydraulic Engineering, Vrije Universiteit, Brussel.

12 Batelaan O., De Smedt F., 2001, WetSpass: a flexible, GIS based, distributed recharge methodology for regional groundwater modeling. W: H. Gehrels, J. Peters, E. Hoehn, K. Jensen, C. Leibundgut, J. Griffioen, B. Webb, W-J. Zaadnoordijk (eds) Impact of human activity on groundwater dynamics. IAHS Publ., 269, Brun S.E., Band L.E., 2000, Simulating runoff behavior in an urbanizing watershed. Computers, Environment and Urban Systems, v.24, Bogucki Cheng S., Wang R., 2002, An approach for evaluating the hydrological effects of urbanization and its application. Model hydrologiczny zlewni WetSpSGGW zinte- e Ciupa T., 2009,. Wyd. UJK, Kielce. konurbacji katowickiej). Prace Naukowe U, Katowice, z kopalnictwem. W: A. Kaniecki (red.) Dorzecze Strumienia Junikowskiego. Stan obecny 21. a i Prace z Geografii i Geologii 26, Bogucki Wy- Graf R., Kajewski I., 2013, i-. Nauka Przyroda Technologie, 7, 1, Gutry-Korycka M., 2003, Mo liwo A long-term trajectory. Envi- Sosnowiec, Gutry- 38, Haase D., 2009, Effects of urbanisation on the water balance ronmental Impact Assessment Review, Naukowe U, Katowice, 868. Prace i Studia Geograficzne, y- gu W glowego). Prace ski (red.) Obieg wody w zmieniaj cym si rodowisku. Prace Instytutu Geografii A, Kielce, 7, Kajewski I., 2004, Ocena bilansu wodnego zlewni przy zastosowaniu modelu WetSpass. M Wratislaviensis 2729, Hydrogeologia, Wyd. Aquarius. Kibler D.F., 1982, Urban stormwater hydrology. Water resources monograph. American Geophysical Union, Washington. Krebs G., -M., Salminen O., 2013, How does imperviousness develop and affect runoff generation in an urbanizing watershed? Fennia International Journal of Geography, 2, Lee J.G., Heaney J.P., 2003, Estimation of urban imperviousness and its impacts on storm water systems. Journal of Water Resources Planning and Management,

Podobne dokumenty

BILANS WODNY POWIERZCHNI ZIEMI NA OBSZARZE WROCŁAWIA NA PODSTAWIE BADAŃ SYMULACYJNYCH PRZY POMOCY MODELU WETSPASS

BILANS WODNY POWIERZCHNI ZIEMI NA OBSZARZE WROCŁAWIA NA PODSTAWIE BADAŃ SYMULACYJNYCH PRZY POMOCY MODELU WETSPASS Inżynieria Ekologiczna Ecological Engineering Volume 19, Issue 6, December 2018, pages 33 41 https://doi.org/10.12912/23920629/95276 Received: 2018.09.15 Accepted: 2018.11.02 Published: 2018.12.01 BILANS