V. Roczny plan pracy

Transkrypt

1 V. Roczny plan pracy Zakres podstawowy (P): 4 y tygodniowo, zakres rozszerzony (R): 5 tygodniowo. Uwaga! W tabeli zastosowano skróty: KiL podręcznik Barwy epok. Kultura i literatura; NoJ podręcznik Barwy epok. Nauka o języku. Treści nauczania i tytuły wchodzące w zakres kształcenia rozszerzonego oznaczono literą R, pojęcia wprowadzane w kształceniu rozszerzonym gwiazdką (*). O znaku i komunikacji językowej Co to jest znak (NoJ, s. 5 8). Co to jest znak językowy (NoJ, s. 8 0). Funkcje tekstów językowych (NoJ, s. 0 4). Definiowanie pojęcia znaku i klasyfikacja znaków. Cechy znaku językowego. Język jako system znaków. Funkcje tekstów językowych. Pojęcia: semiotyka, znak naturalny i konwencjonalny. 2 W świecie kultury masowej, reklamy i Internetu Kultura masowa (KiL, s ). Dodatkowo: J. Sowa Klątwa Gaussa, w: Znak 2004, nr y przyniesione przez uczniów. Cechy kultury masowej. Geneza i funkcjonowanie kultury masowej. Rola mediów i reklamy w kształtowaniu, propagowaniu i upowszechnianiu kultury masowej. Wskazywanie przykładów zjawisk kultury masowej i ich analiza. Pojęcia: kultura masowa, kultura popularna, popkultura, kicz. Dyskusja Ten numer Znaku nosi tytuł Nowy wspaniały świat popkultury i zawiera więcej artykułów na temat kultury popularnej.

2 38 Językowe laboratorium reklamy (NoJ, s. 3 8). O. Toscani Reklama uśmiechnięte ścierwo (fragm.), (NoJ, s. 3 4). Reklama jako tekst kultury masowej. Udział reklamy w zmianie obyczajów językowych i pozajęzykowych, oddziaływanie na świadomość i system wartości (odwołanie do utylitarnych, użytkowych, hedonistycznych i witalnych). Upodmiotowienie rzeczy. Analiza funkcji i sposobu oddziaływania reklamy. Pojęcie: reklama społeczna. Analiza tekstów reklamowych: leksyka i gramatyka w służbie perswazji. Wartościowanie w reklamie, zmiany znaczenia słów. Łamanie tabu językowego. Slogan reklamowy i jego funkcje. W Sieci, czyli o języku w Internecie (NoJ, s. 8 23). Dostęp do informacji i ich przetwarzanie. Biblioteka i Internet podobieństwa i różnice. Pojęcie: cyberprzestrzeń. Sposoby komunikowania się przez Internet. Charakterystyka sytuacji komunikacyjnej. Język w Internecie cechy. Pojęcie: hipertekst. DWUDZIESTOLECIE MIĘDZYWOJENNE [Polskość jako sytuacja] Zrzucam z ramion płaszcz Konrada Nowa Europa, nowa Polska: Czas końca, czas początku. Pokolenie Polską nagrodzone (KiL, s. 3 6). A. Słonimski Czarna wiosna (fragm.), (KiL, s. 50). J. Lechoń Herostrates (fragm.), (KiL, s. 49), Wskazywanie wzorców zachowań patriotycznych. Patriotyzm wczoraj i dziś dyskusja. Odzyskanie niepodległości łączenie wiedzy historycznej z wiadomościami o literaturze i kulturze. Pytania o rolę literatury w wolnej Polsce określanie stanowiska młodych. Mini-referaty. Dyskusja (posługiwanie się argumentacją logiczną, emocjonalną i rzeczową). Retoryka patriotyczna. 2

3 Mochnacki, Pani Słowacka (KiL, s. 3 36) 54. Z. Najder Kto potrzebuje patriotyzmu? (fragm.), (KiL, s ). Dodatkowo: M. Porębski Polskość jako sytuacja (fragm.) 55. Polemika z tradycją romantyczną i fascynacja romantyzmem analiza i interpretacja wierszy. Rozpoznawanie aluzji literackich i kulturowych, wskazywanie ich funkcji. [Polskość jako sytuacja] Pytania młodych o Polskę S. Żeromski Przedwiośnie cały utwór. S. Żeromski Przedwiośnie. Konteksty, problemy, pytania (Kil, s ). W. Kossak Cud nad Wisłą (KiL, s. 63); W. Skoczylas Józef Piłsudski (KiL, s. 64). Dojrzewanie Cezarego, portret psychologiczny i intelektualny głównego bohatera dzieje wewnętrzne i koleje życia (topos wędrówki). Uroda życia a ideał społecznej służby. Etos inteligenta. Mity i rzeczywistość, pytania o Polskę. Omawianie znaczenia Przedwiośnia wskazywanie kontekstów, w jakich powstawał utwór. Przedwiośnie powieść realistyczna i polityczna, społeczna i psychologiczna, interwencyjna, rozrachunkowa, powieść edukacyjna. Rekonstrukcja i komentowanie poglądów politycznych bohaterów powieści. Wypowiedzi wartościujące i oceniające. Analiza stylu narracji (zróżnicowanie w poszczególnych częściach) Proponuję wybrać do pogłębionej interpretacji Mochnackiego lub Panią Słowacką. 55 M. Porębski Polskość jako sytuacja, Kraków 2002, zwłaszcza strony 0.

4 40 [Polskość jako sytuacja] Zniewolenie polskością W. Gombrowicz Trans-Atlantyk (fragm.), (KiL, s ) 56. Konteksty, problemy, pytania (KiL, s ). (R) Lektura całego utworu. S. Chwin Gombrowicz i Forma polska (fragm.), (NoJ, s. 6). Polska Forma nawyki, stereotypy, wzorce zbiorowej świadomości. Metafora ojczyzny-synczyzny. (R) Spór z romantyzmem. Sarmatyzm jako formacja kulturowa. Nawiązania międzytekstowe, m.in. do Pana Tadeusza i Wesela. Język jako bohater powieści (język nieprzezroczysty). (R) Badanie języka narracji i języka bohaterów powieści (konstrukcje składniowe, słownictwo, fleksja). (R) Cechy gawędy sarmackiej, analiza zabiegów stylizacyjnych i wskazanie ich funkcji. Frazesy patriotyczne. P 2 3 R Myśli różne o wiośnie J. Tuwim Wiosna (Dytyramb), (KiL, s. 9 2). L. Staff Wiosna (KiL, s. 6). K. Wierzyński Gdzie nie posieją mnie, J. Iwaszkiewicz Włóczęga (KiL, s. 7). Motyw wiosny (KiL, s. 7 8). S. Botticelli Primavera (Wiosna), (KiL, s. 6); W. Weiss Wiosna (898); Vlastimil Hofman Wiosna (98); Odczytywanie i interpretowanie motywu wiosny ustalanie różnych znaczeń i obszarów funkcjonowania. Analiza i interpretacja wierszy. J. Tuwim witalizm, biologizm, inspiracje naturalistyczne, protest i kontestacja, poetyka ekspresjonizmu. L. Staff świadectwo poetyckiego odrodzenia. Pojęcie: dytyramb. Kolokwializmy, brutalizmy, wulgaryzmy w poezji. Funkcja ekspresywna tekstu Inspirującą propozycję czytania na lekcji fragmentu Trans-Atlantyku przedstawiła Bogumiła Kaniewska w artykule Oswajanie Gombrowicza, Polonistyka 2002, nr 6.

5 4 [Awangarda] W galerii sztuki awangardowej ucieczka od realizmu [Awangarda] Poezja kubistyczna W. Wojtkiewicz Podmuchy wiosenne (905) 57. Dodatkowo: Mickiewicz Pan Tadeusz (Ks. XI, w. 78); S. Wyspiański, Noc listopadowa (fragm.) Pożegnanie Demeter i Kory; J. Podsiadło * * * [był maj]. Narodziny awangardy. (KiL, s ). Futuryzm, Fowizm, Dadaizm, Kubizm, Nadrealizm, Abstrakcjonizm (KiL, s. 33 4). Obrazy zamieszczone w podręczniku. G. Apollinaire Strefa (fragm.), Młody żołnierz lub Prześliczna rudowłosa (KiL, s ). R. Delaunay Pole Marsowe Czerwona wieża Eiffla (KiL, s. 66); Okoliczności i powody narodzin sztuki awangardowej. Krótka charakterystyka poszczególnych kierunków. Czytanie sztuki awangardowej prowokacja w sztuce, postulat nowości i odkrywczości, eksperymentatorstwo. Pojęcia: awangarda, futuryzm, dadaizm, nadrealizm, kubizm, abstrakcjonizm. Eksperymenty w poezji. Analiza i interpretacja wiersza(y). Zasady poetyki: struktura nieciągła, symultaneizm, tok asocjacyjny. Poematy typograficzne Kaligramy. (R) Cechy i tematy poezji Apollinaire a. Opis obrazu. Komentarze, opinie. Referowanie założeń programowych. Pisownia i odmiana nazwisk obcych. Prozaizacja poezji (problemy wersyfikacji, stylu, kolokwializacja składni). Układ graficzny wierszy. 57 Reprodukcje np. w: Koniec wieku. Sztuka polskiego modernizmu Katalog wystawy przygotowany pod kier. E. Charazińskiej, Ł. Kossowskiego, Warszawa P 2 R

6 42 K. Posadecki Miasto, Młyn życia, kolaż (KiL, s. 7); (R) J. Hartwig W hołdzie Apollinaire owi (KiL, s. 74); (R) Eksperymenty graficzne w poezji. Poezja konkretna (NoJ, s ). Dodatkowo: G. de Chirico Portret Guillaume a Apollinaire a (94) 58. Pojęcia: ideogramy-kaligramy, *carmina figurata, *poezja konkretna. [Awangarda] Futuryści krzykliwa kontestacja Grupa futurystów (KiL, s ). B. Jasieński But w butonierce (KiL s. 53). T. Czyżewski Hymn do maszyny mego ciała (KiL s. 54). U. Boccioni Wizja symultaniczna (KiL, s. 54). Dodatkowo: T. Czyżewski Mechaniczny ogród; S. Młodożeniec XX wiek. Omówienie stosunku futurystów do tradycji. Określanie cech i tematów poezji (kontestacja i funkcja ludyczna). Interpretacja wierszy Czyżewskiego. Pojęcia: symultanizm, asocjacjonizm. Stosunek do języka, tzw. słowa na wolności. Foniczna i graficzna forma tekstów. Normy ortograficzne: historyczna, morfologiczna, konwencjonalna. 58 Reprodukcja tego obrazu w: Wielcy Malarze nr 33.

7 43 [Awangarda] Poezja akcja międzysłowna Konteksty filozoficzne i społeczne 59 Awangarda Krakowska, T. Peiper Punkt wyjścia i Metafora teraźniejszości (fragm.), (KiL, s ). J. Przyboś Gmachy, Z Tatr (KiL, s. 5 56). Postacie wiersza (KiL, s. 56). Dodatkowo: T. Peiper Układ rozkwitania; T. Przyboś Notre-Dame. Psychoanaliza psychologia nieświadomości Zygmunta Freuda (KiL, s ). Filozofia kultury. Teoria archetypów Carla Gustawa Junga. Ernst Cassirer Esej o człowieku (fragm.), (KiL, s ). S. Dali Metamorfoza Narcyza (KiL, s. 27); G. Klimt Nadzieja (KiL, s. 29). Postulaty Awangardy Krakowskiej nowa koncepcja poety i poezji (zwłaszcza: antyrealizm, pseudonimowanie uczuć). Czytanie ze zrozumieniem wypowiedzi programowych. Analiza i interpretacja wierszy Przybosia. Linia Przybosia poeta konstruktor, robotnik słowa, poezja jako akcja międzysłowna, rola metafory. Pojęcia: elipsa, wiersz wolny, konstruktywizm, metafora odległa. Zapoznanie się z założeniami psychoanalizy i psychologii głębi. Człowiek jako zwierzę symboliczne omówienie tezy Cassirera. Porównywanie koncepcji Junga i Cassirera. Czytanie obrazów G. Klimta i S. Dali w odwołaniu do koncepcji psychologicznych i filozoficznych. Pojęcia: psychoanaliza, teoria archetypów, psychologia głębi. Analiza leksykalna, frazeologiczna i składniowa wierszy Przybosia. Przeciw wielosłowiu w poezji precyzja języka poetyckiego, kondensacja. Wyjaśnianie postulatów artystycznych awangardy: najmniej słów, rozbijanie tworzydeł. Notowanie. Definiowanie pojęć. Referowanie. 59 y przewidziane na tę lekcję można wykorzystać podczas innych zajęć, np. fragment tekstu Cassirera przy okazji omawiania motywu wiosny, informacje dotyczące psychoanalizy podczas opracowywania Cudzoziemki. 2

8 44 [Proza tradycja i nowatorstwo] Trwanie i przemijanie Noce i dnie M. Dąbrowskiej M. Dąbrowska Noce i dnie (fragm.), (KiL, s ). Konteksty, problemy, pytania (KiL, s ). Lektura pierwszego tomu dla chętnych. Scenariusze (NoJ, s ). Analiza i interpretacja fragmentu problematyka egzystencjalna. Bogumił i Barbara stosunek do życia, dwa typy psychiki. Wskazanie kręgów interpretacji całego utworu: księga domu polskiego; pytanie o uniwersalia. Tradycja realizmu w prozie XX wieku. Język literatury i język filmu. Pojęcia: powieść-rzeka, saga rodzinna. Przezroczysty styl narracji. Tworzenie scenariuszy i scenopisów na podstawie fragmentu zamieszczonego w podręczniku. Pojęcia: scenariusz, scenopis. 2 [Proza tradycja i nowatorstwo] Podróż w głąb czasu dzieło Prousta M. Proust W poszukiwaniu straconego czasu (fragm.), (KiL, s ). Nowa powieść (KiL, s 32). Czas jako bohater powieści i zagadnienie filozoficzne. Analiza planów czasowych. Kreacja narratora. Badanie sposobu prowadzenia narracji: montaż asocjacyjny, rytm skojarzeń i reminiscencji, subiektywizm. Rola refleksji. Bergsonizm. Powieść Prousta studium psychologiczno-obyczajowe. Nowa formuła powieści. Eksperymenty powieściowe na początku wieku. Wypowiedzi interpretujące. 2

9 [Proza tradycja i nowatorstwo] Cudzoziemka. Portret psychologiczny M. Kuncewiczowa Cudzoziemka cały utwór. M. Kuncewiczowa Cudzoziemka. Konteksty, problemy, pytania (KiL, s. 8 85). Charakterystyka głównej bohaterki: dążenie do samorealizacji i poczucie wyobcowania. Analiza kompozycji powieści, konstrukcja czasu: czas akcji i czas fabularny (inwersja czasowa, czas wewnętrzny), narracja personalna. Rola muzyki. Powieść psychologiczna. Odniesienia do teorii psychoanalizy. Tworzenie planów. Mowa pozornie zależna. 2 3 R Portret kobiety w poezji Marii Pawlikowskiej- Jasnorzewskiej M. Pawlikowska-Jasnorzewska, wybór wierszy (KiL, s ). M. Pawlikowska-Jasnorzewska Autoportret (KiL, s. 45); E. Demarczyk Pocałunki. Dodatkowo: wybrany wiersz A. Świrszczyńskiej, np. Siwowłosa Ofelia. Poezja Jasnorzewskiej: cechy i tematy (w tym: bohaterka liryczna, konkret w poezji, depatetyzacja). Interpretacja wierszy. Liryka miłosna. Miniatura poetycka. Rola puent, paradoksów. Ekonomia środków językowych. Język poezji miłosnej. 45 Osobny świat poezji Leśmiana B. Leśmian *** [W malinowym chruśniaku], Pan Błyszczyński, Pszczoły, Szczęście (KiL, s. 04 2). Utwory Leśmiana w wykonaniu E. Demarczyk, M. Grechuty, M. Umer. Tematy i cechy poezji Leśmiana (akt kreacji, byt i nicość, natura, zaświaty). Analiza i interpretacja wierszy. Motyw ogrodu. Odwołania do mitów miłości funkcjonujących w literaturze i kulturze. Symbolizm w poezji Leśmiana. (R) Konteksty filozoficzne poezji Leśmiana (bergsonizm). Charakterystyka języka i stylu Leśmiana. Funkcje neologizmów i neosemantyzmów. 2

10 46 [Proza tradycja i nowatorstwo] Granica Z. Nałkowska Granica cały utwór. Z. Nałkowska Granica. Konteksty, problemy, pytania (KiL, s ). Z. Herbert Pan Cogito obserwuje w lustrze swoją twarz (KiL, s. 70 7). Badanie związków między bohaterami zagadnienie relacji międzyludzkich i ról społecznych. Odtworzenie przebiegu kariery Zenona Ziembiewicza rozziew między uczynkami a samooceną. Zagadnienie odpowiedzialności moralnej. Postacie kobiece i ich charakterystyka. Motyw starości. Wskazywanie schematów fabularnych i ich deprecjacji. Badanie konstrukcji utworu (epilogiczność): płaszczyzna narracji i płaszczyzna zdarzeń. psychologiczna, filozoficzna i społeczna. Interpretacja tytułów pierwotnego: Schematy i ostatecznego: Granica. Pojęcie: imponderabilia. Językowy obraz świata. Omawianie cech stylu: wysoki stopień zintelektualizowania słownictwo abstrakcyjne, specjalistyczne, sentencjonalność itd. Mowa pozornie zależna i jej funkcje. Sąd nad Justyną lub Zenonem mowy oskarżycielskie i obronne. 3 Tekst wobec tekstu Naśladując, śmiesząc, ośmieszając od parodii do persyflażu (NoJ, s ). Pasztet literacki, czyli pastisz (NoJ, s. 5 54). Cytat i zamiana w parafrazie i trawestacji (NoJ, s. 55 6). Parodia jako zjawisko intertekstualne. Rozpoznawanie zabiegów parodystycznych i określanie ich funkcji. Charakterystyka parodii jako rodzaju stylizacji. Pojęcia: parodia, persyflaż, pastisz, parafraza i trawestacja. 2

11 47 [Proza tradycja i nowatorstwo] Wymykanie się Formie Ferdydurke Mapa poezji dwudziestolecia między tradycją a awangardą W. Gombrowicz Ferdydurke cały utwór 60. W. Gombrowicz Ferdydurke. Konteksty, problemy, pytania (KiL, s. 9 97). Wymiary groteski (NoJ, s ). J. Kwiatkowski, Rozkwit poezji (KiL, s ). Grupy literackie w Polsce. Programy i manifesty artystyczne, czasopisma literackie (KiL, s ). Wybór wierszy, np.: L. Staff Ars poetica (KiL, s. 2 3), J. Tuwim Słowisień, Do prostego człowieka (KiL, s. 22), K. Wierzyński Jestem jak szampan (KiL, s. 50), K.I. Gałczyński Serwus Madonna (KiL, s ), J. Czechowicz Na wsi (KiL, s. 57), J. Przyboś Świt (KiL, s. 53). Problematyka Formy, opozycja dojrzałość niedojrzałość. Zagadnienie gry międzyludzkiej (Gęba). Motyw wędrówki groteskowa wędrówka w poszukiwaniu własnej tożsamości. Narrator-bohater konstrukcja postaci. Nowatorska propozycja powieściowa inna formuła odbioru (Ferdydurke a powieść realistyczna). Pojęcia: groteska, kompozycja otwarta. Powtórzenie i zebranie wiadomości o poezji dwudziestolecia międzywojennego (zróżnicowanie, grupy poetyckie, czasopisma literackie). Cechy poezji Skamandrytów, Awangardy Krakowskiej, Drugiej Awangardy. Jasne i ciemne dziesięciolecie. Analiza i interpretacja wierszy. Analiza języka narratora i postaci. Język bohaterem powieści styl nieprzezroczysty. Poetyka absurdu i paradoksu, żywioł parodii. Funkcje i styl manifestów artystycznych. Kolokwializmy w poezji. Funkcja poetycka języka. 60 W Informatorze maturalnym od 2005 roku znajduje się informacja, że w zakresie podstawowym obowiązują rozdziały: II, III, VI, VII, VIII, IX, X, XII, XIV. Proponujemy jednak lekturę całości utworu. 3 2

12 48 Mityzacja rzeczywistości opowiadania B. Schulza B. Schulz Sklepy cynamonowe (wybrane opowiadania, np. Sklepy cynamonowe, Ulica Krokodyli, Nawiedzenie) 6. (R) szerszy wybór opowiadań. Konteksty, problemy, pytania (KiL s. 86 9). B. Schulz Eksposé o Sklepach cynamonowych (KiL, s ); B. Schulz Scena na ulicy z autoportretem (KiL, s. 87); G.G. Marquez Sto lat samotności (fragm.), (KiL, s. 90 9). Dojrzewanie na pograniczu dwóch epok i światów. Interpretacja opowiadań. Przywołanie kontekstów biograficznych, autobiografizm opowiadań. (R) Kreacyjny, mitotwórczy i sensualistyczny charakter prozy Schulza. Fantastyka i groteska. Motyw labiryntu, domu i Księgi. Wizja Boga. Pojęcia: oniryzm, proza poetycka. Analiza językowa tekstu: słownictwo (bogactwo, ekscentryczność, obce słowa); skomplikowana składnia, zmetaforyzowanie języka. Stylistyka i obrazowanie. 2 P 3 R Sytuacja kafkowska Proces F. Kafka Proces cały utwór. F. Kafka Proces. Konteksty, problemy, pytania (KiL, s. 9 97). Bycie, lęk, nicość filozofia Martina Heideggera (KiL, s ). Samotność jednostki kafkowska koncepcja losu. Niejasna wina. Różne możliwości interpretacji powieści. Analiza sposobu kreowania świata, bohatera i prowadzenia narracji (tożsamość czasu narracji i czasu wydarzeń, perspektywa poznawcza bohatera). Motyw labiryntu. Powieść-parabola. Wieloznaczność słowa proces. 2 3 R 6 Niektóre programy języka polskiego w gimnazjum proponują omawianie wybranego opowiadania Schulza.

13 49 [Katastrofizm] Rozbicie świata przesyt i zmierzch [Katastrofizm] Kryzys kultury [Katastrofizm] T.S. Eliot Jałowa ziemia (fragm.), (KiL, s ). Wielki kryzys, rozczarowania i niepokoje (KiL, s. 6 9). Zmierzch Zachodu katastrofizm Oswalda Spenglera (KiL, s. 2 23). K.I. Gałczyński, Koniec świata, (fragm.), (KiL, s ). J. Tuwim Bal w operze (fragm.) (KiL, s ). Cz. Miłosz Roki (KiL, s ). Kadr z filmu Metropolis Fritza Langa (926) wizja miasta przyszłości (KiL, s. 22). J. Czechowicz ballada z tamtej strony (KiL, s. 58), modlitwa żałobna, żal (KiL, s ). Poemat o upadku cywilizacji interpretacja fragmentów utworu. Odszukiwanie motywów i wątków literackich. Aluzyjność i polifoniczność. Poezja kultury dialog z tradycją. Wskazywanie źródeł nastrojów katastroficznych czynniki społeczne, polityczne, kulturowe. Poglądy Spenglera analiza i komentarze. Wyjaśnienie pojęcia: kultura faustyczna. Interpretacja wiersza Miłosza motywy katastroficzne. Pojęcia: katastrofizm, kultura, cywilizacja, poemat satyryczny. Poetycki świat Czechowicza. Interpretacja wierszy Arkadia i katastrofa, symboliczna wizyjność, obsesja śmierci, oniryzm, elegijność. Funkcjonowanie słów kultura i cywilizacja w języku polskim oraz w języku niemieckim. Głosowa interpretacja utworów Tuwima i Gałczyńskiego. Fonetyczne środki stylistyczne. Nieśpiewna muzyczność wierszy Czechowicza analiza tekstów (instrumentacja głoskowa, powtórzenia). 2

14 50 Zagłada Arkadii poetyckie wizjonerstwo Czechowicza W. Hasior Ostatni zachód słońca (KiL, s. 57) S.I. Witkiewicz, Kompozycja (KiL, s. 59). Konsekwencje rezygnacji z interpunkcji. [Katastrofizm] Szewcy S.I. Witkiewicz Szewcy cały utwór. S.I. Witkiewicz Szewcy. Konteksty. Problemy. Pytania (KiL, s ). Kres naszego świata (KiL, s. 223); Ruch awangardowy w teatrze (KiL, s ); Świat groteski (KiL, s ); Nazwy osobowe w tekście artystycznym (NoJ, s ). Poznanie poglądów filozoficznych i estetycznych Witkacego: Tajemnica Istnienia i Teoria Czystej Formy. Teoria dramatu. Analiza i interpretacja dramatu. Szewcy groteskowy kształt katastroficznej wizji historii i kultury. Cechy dramaturgii S.I. Witkiewicza. Charakterystyka języka bohaterów dramatów. Wynalazczość językowa Witkacego: nazwiska bohaterów, neologizmy. Rozpoznawanie rodzajów stylizacji. 3 R Mistrz i Małgorzata M. Bułhakow Mistrz i Małgorzata cały utwór. M. Bułhakow Mistrz i Małgorzata. Problemy, konteksty, pytania (KiL, s ). Wyznaczenie tropów interpretacji. Charakterystyka życia w Moskwie rzeczywistość państwa totalitarnego. Zagadnienie dzieła i twórcy. Sporządzanie planu wydarzeń. Dyskusja. 3 4 R

15 5 Sztuka pisania eseju Wobec zjawisk kulturowych i społecznych dwudziestolecia Apokalipsa spełniona Esej znaczy szkic (NoJ, s ). Sąd nad epoką (KiL, s ). S. Żeromski Snobizm i postęp (fragm.), (KiL, s. 208). J. Ortega y Gasset Bunt mas (fragm.), (KiL, s ). Apokalipsa spełniona (KiL, s ). O wolność jednostki (KiL, s ). Inter arma non silent Musae (KiL, s ). K.K. Baczyński Historia (KiL, s ). Motyw faustowski. Pytania o dobro i zło, Boga i szatana. Analiza budowy dzieła: dwa plany, kompozycja otwarta, powieść w powieści. Fantastyka i groteska. Historia gatunku. Znani eseiści. Ocena dorobku artystycznego i ideowego dwudziestolecia. Czytanie ze zrozumieniem tekstów esejów. LITERATURA WSPÓŁCZESNA Apokalipsa spełniona (los zbiorowości i losy jednostek). Łączenie wiadomości z historii i literatury literatura (losy twórców). Kultura jako pamięć zbiorowości (utrwalanie i przechowywanie mitów, postaw itd.). Analiza i interpretacja wiersza. Wskazywanie toposów, kontekstów kulturowych i literackich. Katastrofizm historiozoficzny. Pojęcia: apokalipsa spełniona, kultura walcząca. Cechy eseju. Warsztaty pisania. Cytowanie i parafrazowanie opinii. Komentarze. Referowanie. Polemika. Esej. Selekcja informacji. Notowanie wyciągi, komentarze. Analiza języka wiersza, elementy patetycznej retoryki.

16 52 [Apokalipsa spełniona] Czy my karty iliady? pokolenie Kolumbów K.K. Baczyński Pokolenie (KiL, s ). T. Różewicz Zostawcie nas (KiL, s. 297). T. Borowski Pieśń (fragm.), (KiL, s. 29). Wydarzenia pokolenia. Pokolenie literackie. Pokolenie wojenne (KiL, s ); K.K. Baczyński Pokolenie (rys.), (KiL, s. 285); A. Flis, K. Olejnik Generacja XXL (fragm.), (KiL, s. 294). Katastrofizm generacyjny i historiozoficzny. Tragizm pokolenia Kolumbów. Analiza i interpretacja porównawcza wierszy. Funkcja podmiotu zbiorowego. Rozważania o wspólnocie pokoleniowej. Pojęcia: pokolenie literackie, pokolenie Kolumbów. Formułowanie wypowiedzi w imieniu własnego pokolenia. Wskazywanie i omawianie środków ekspresji w utworze Baczyńskiego. Głosowa interpretacja wiersza Różewicza (prośba czy żądanie?, określanie intencji wypowiedzi). 2 [Apokalipsa spełniona] Krok jeszcze przejdziem w mit poezja Baczyńskiego K.K. Baczyński Wyroki, Miłość, Ten czas *** [Niebo złote Ci otworzę] (KiL, s ). Wskazywanie słów-kluczy, obrazów i motywów powtarzających się w poezji Baczyńskiego. Interpretacja wierszy. Arkadia i Apokalipsa, Eros i Thanatos. Poezja miłosna. Związki z romantyzmem. Konteksty biograficzne legenda największego poety straconego pokolenia. Środki stylistyczne. Analiza składniowa i semantyczna.

17 53 Literackie świadectwa Holocaustu [Doświadczenie totalitaryzmu] Kamienny świat H. Krall Zdążyć przed Panem Bogiem cały utwór. K. Moczarski Rozmowy z katem (KiL, s ). B. Linke El mole rachomim (KiL, s. 40). Cz. Miłosz Campo di Fiori (KiL, s ). A. Słonimski Elegia miasteczek żydowskich (KiL, s. 30). M. Chagall Skrzypek (KiL, s. 30). T. Borowski Pożegnanie z Marią, U nas w Auschwitzu, Proszę państwa do gazu, Bitwa pod Grunwaldem; (R) Ludzie, którzy szli, Dzień na Harmenzach. T. Borowski Opowiadania. Konteksty, problemy, pytania (KiL, s ). Milczenie, cierpienie czy ryk (KiL, s. 224); Behawioryzm, czyli nie ma świadomości (KiL, s. 25); B. Linke Balet z cyklu Kamienie krzyczą (KiL, s. 37). Kaci ofiary świadkowie literackie świadectwa i analizy Holocaustu. Temat zagłady zachowanie człowieka w sytuacjach granicznych, wizerunek zbrodniarza. Literatura faktu (dokumentu). Cechy reportażu. Wątki i tematy żydowskie w literaturze. Zagłada świata i kultury żydowskiej. Samotność ginących interpretacja wiersza Miłosza jako manifestu poetyckiego. Pojęcie: elegia. Zwyczajna apokalipsa życie w obozie i poza obozem. Odtwarzanie mechanizmów życia obozowego totalitaryzm (zacieranie się granicy między katem a ofiarą). Charakterystyka człowieka zlagrowanego uprzedmiotowienie. Konstrukcja narratora. Opis behawioralny i jego funkcje. (R) Borowski moralista czy nihilista? dyskusje wokół Kamiennego świata. Pojęcie: behawioryzm. Język narracji jako środek charakterystyki człowieka zlagrowanego. Gwara obozowa. 2 2 P 3 R

18 54 Dodatkowo: Cz. Miłosz Dziecię Europy (część ); (R) Cz. Miłosz Zniewolony umysł (fragm.) 62. [Doświadczenie totalitaryzmu] Zetknięcie się dwudziestoletniego człowieka z totalitaryzmem XX wieku G. Herling-Grudziński Inny świat cały utwór. G. Herling-Grudziński Inny świat. Konteksty, problemy, pytania (KiL, s ). J. Błoński Zimno i głód (fragm.), (KiL, s. 378). Dokument cywilizacji więziennej i analiza systemu państwa totalitarnego. Porządek dokumentalistyczny, autobiograficzny, symboliczny w utworze. Portrety więźniów łagrów, próby ocalenia człowieczeństwa w świecie odwróconego Dekalogu. Wyjaśnianie roli odwołań literackich. Dwudzielna budowa utworu, hybrydyczność gatunkowa (m.in. esej, mikronowele biograficzne). Konstrukcja postaci narratora (uczestnik, świadek i kronikarz). (R) Podobieństwa i różnice w prozie obozowej Borowskiego i Grudzińskiego analiza porównawcza. Pojęcia: literatura łagrowa, stalinizm. Analiza opisów życia w łagrze. Słownictwo łagrowe. Streszczenie. Dyskusja Rozdział (lub jego fragmenty) Beta czyli nieszczęśliwy kochanek.

19 55 [Doświadczenie totalitaryzmu] Nie jesteśmy zabezpieczeni przed powtórzeniem się totalitarnych potworności [Doświadczenie totalitaryzmu] Świat Wielkiego Brata [Doświadczenie totalitaryzmu] Nowomowa H. Arendt Korzenie totalitaryzmu (KiL, s ). E. Fromm Ucieczka od wolności (KiL, s ). G. Orwell Folwark zwierzęcy (fragm.), (KiL, s ). G. Orwell Rok 984 cały utwór. G. Orwell Rok 984. Konteksty, problemy, pytania (KiL, s ). Mówienie i pisanie nowomową (NoJ, s ). P. Śpiewak Polityka jako fatum (KiL, s. 274). Czytanie ze zrozumieniem tekstów filozoficznych. Omawianie mechanizmów powstawania państw totalitarnych, wyjaśnianie, na czym polega ucieczka od wolności i wskazywanie jej przyczyn. Zagadnienie banalności zła. Interpretacja fragmentu Folwarku zwierzęcego. Satyryczno-groteskowa alegoria. Pojęcia: totalitaryzm, antyutopia. Formułowanie szczegółowych problemów interpretacyjnych (np.: zasady organizacji państwa i sprawowania władzy, rola ideologii, inwigilacja, indoktrynacja itd.). Rok 984 powieść polityczna i antyutopia. Droga od utopii do antyutopii. Pojęcia: manipulacja, indoktrynacja, demagogia, uniformizacja. Język a rzeczywistość. Sporządzanie notatek, wypisów, wyciągów, konspektu wypowiedzi. Etymologia i funkcjonowanie pojęcia: totalitaryzm. Rozmowa. Dyskusje o totalitaryzmie. Nowomowa i jej funkcjonowanie. Badanie mechanizmów funkcjonowania nowomowy. Cechy i cele nowomowy. Analiza przemówień. Tabu językowe, slogany. Zjawisko ubożenia języka. Szablony językowe. Sposoby argumentacji, słownictwo. 2 R

20 56 Poezja po Oświęcimiu Rolls-roysem do jaskini, Poezja po Oświęcimiu, Milczenie, cierpienie czy ryk (KiL, s ). T. Różewicz Ocalony, Drzewo (KiL, s ), Niejasny wiersz (fragm.), Nożyk profesora (fragm.), (KiL, s ). A. Zagajewski Spróbuj opiewać okaleczony świat (KiL, s. 305); (R) L. Staff Podwaliny (KiL, s. 6); A. Wróblewski Rozstrzelanie VIII (KiL, s. 296); B. Linke Głowa z niebieskimi włosami (KiL, s. 298). Doświadczenie wojny w poezji Różewicza: porażenie wojną i zdradą kultury, bunt przeciw metaforze, uproszczenie wiersza, poetyka ściśniętego gardła. Interpretacja i interpretacja porównawcza wierszy. Liryka wyznania, wątek metatematyczny w wierszach Różewicza. Rola cytatów i odwołań. (R) Śmierć poezji i triumf poezji paradoksy twórczości Różewicza. (R) Staff i Różewicz. Charakterystyka języka poetyckiego Różewicza. Wersyfikacja u Różewicza podporządkowanie kształtu graficznego treści. Ograniczenie znaków interpunkcyjnych. 2 P 2 R [Twórcy wobec rzeczywistości] Kraj i emigracja Byliśmy zahipnotyzowani. Pochwała doktryny (KiL, s ). Pokolenie pryszczatych. Pokolenie 56 (KiL, s ). Socrealizm sztuka fałszywa (KiL, s ). Określenie cech i tematów sztuki socrealizmu. Postawy wobec doktryny. Realizm socjalistyczny w literaturze Od odmowy akceptacji określonej ideologii do sporu o wartości interpretacja wiersza Herberta. Estetyka i etyka. Mini-referaty. Wypowiedzi informujące i wartościujące. Pojęcie: tautologia. 2

21 57 Język na wolności i język na uwięzi Niejednoznaczność słów i wypowiedzi W kraju i na emigracji. Misja Giedroycia (KiL, s ). Walka o oddech. Czas odwilży (KiL, s ). Z. Herbert Potęga smaku (KiL, s ). Cz. Miłosz Poeta (KiL, s ). W. Fangor Postacie (KiL, s. 253) 63. Manipulacja językowa (NoJ, s ). Język polityki i propagandy (NoJ, s. 09 3). S. Mrożek Słoń (NoJ, s ). Dodatkowo: M. Głowiński Nowomowa po polsku (fragm.) 64. Wieloznaczność z natury polisemia i homonimia (NoJ, s. 5 8). Niejednoznaczność zamierzona (NoJ, s ). Niejednoznaczność mimo woli (NoJ, s ). Odzyskiwanie głosu, debiuty 56 roku. Literatura na emigracji paryska Kultura. Zagadnienie niezależności sztuki i jej politycznego zaangażowania. Pojęcia: powieść produkcyjna, panegiryk, emigracja wewnętrzna i zewnętrzna, pokolenie pryszczatych, pokolenie 56. Analiza i interpretacja opowiadań Mrożka sposób demaskacji manipulacji językowej. Wyznaczniki manipulacji. Odkrywanie mechanizmów manipulacji analiza tekstów propagandowych i reklamowych. Cechy języka polityki i języka propagandy. Manipulacja a perswazja. Wyrazy polisemiczne i homonimy. Zjawisko niejednoznaczności wypowiedzi jego przyczyny i konsekwencje. Niejednoznaczność zamierzona i niezamierzona analiza przykładów. 63 Nieco informacji o sztuce socrealizmu można zebrać w Muzeum Zamoyskich w Kozłówce, 64 M Głowiński Nowomowa po polsku, Warszawa 990. Np. fragment rozdziału Figura wroga (O propagandzie marcowej), s

22 58 Egzystencjalizm człowiek wobec nicości (KiL, s ). Człowiek skazany na wolność egzystencjalizm (KiL, s ). A. Camus Mit Syzyfa (fragm.), (KiL, s ). Założenia egzystencjalizmu jako kierunku filozoficznego (poglądy M. Heideggera, J.P. Sartre a). Egzystencjalizm w literaturze. Czytanie ze zrozumieniem eseju filozoficznego Mit Syzyfa. Syzyf jako bohater egzystencjalistów. Pojęcia: byt w sobie, byt dla siebie, egzystencja, esencja. Referowanie poglądów filozoficznych. Definiowanie pojęć. Egzystencjalizm w filozofii i literaturze A. Camus Dżuma cały utwór. A. Camus Dżuma. Konteksty, problemy, pytania (KiL, s ). A. Camus Człowiek zbuntowany (fragm.), (KiL, s. 270). A. Böcklin Plaga (KiL, s. 268); E. Bryll Albertowi Camus (KiL, s. 27). Dodatkowo: (R) S. Kierkegaard Bojaźń i drżenie (fragm. z rozdz. Nastrój i końcowe akapity rozdz. Tymczasowa ekspektoracja). Egzystencjalizm w literaturze. Charakterystyka bohaterów, stosunek do zarazy, postawy wobec cierpienia. Humanizm heroiczny. Problem wiary analiza drugiego kazania księdza Paneloux. Dżuma jako metafora. Powieść- -parabola. Pojęcie: porte-parole. Wypowiedzi oceniające. Streszczanie i cytowanie. Dyskusja. 2 3

23 59 Wątki religijne i metafizyczne we współczesnej poezji Odmiany dwudziestowiecznego klasycyzmu J. Twardowski Wigilia, Mrówko ważko, biedronko, Oda do rozpaczy, Litania do uśmiechu (KiL, s ). (R) Paradoksy (NoJ, s ). Z. Herbert Tomasz (KiL, s. 348). S. Barańczak Widokówka z tego świata (KiL, s ). T. Różewicz Cierń (KiL, s ). Carravaggio Niewierny Tomasz (KiL, s. 348); myślę o bogu/który się nie śmiał (KiL, s. 308); Teksty zaproponowane przez uczniów. L. Staff Wysokie drzewa (KiL, s. 3). Z. Herbert Dlaczego klasycy (KiL, s ). R. Przybylski Klasycyzm, czyli prawdziwy koniec Królestwa Polskiego (KiL, s ). J. Iwaszkiewicz Pies horacjański; Z. Herbert Próba rozwiązania mitologii. Analiza i interpretacja wierszy. Franciszkanizm. Wiara malutka. Poezja religijna. Wobec milczenia Boga, wiara i niewiara interpretacja wierszy. Pojęcia: apokryf, ekfraza. Interpretacja wierszy. Odmiany dwudziestowiecznego klasycyzmu. Ideały estetyczne, postawa światopoglądowa, stosunek do tradycji, styl literacki. Poeci kultury. (R) Klasycyzm dwudziestowieczny a awangarda. Koncept. Paradoks. Skrzydlate słowa: uczmy się kochać ludzi, tak szybko odchodzą. Pojęcia: ateista, agnostyk, ortodoksja. Ustalanie znaczenia pojęć: klasyk, klasycyzm, klasyczny. Rozmowa. 2 R 2 2

24 60 Antyestetyzm Piękno, brzydota, prawda. Zjawisko turpizmu (KiL, s. 236). J. Przyboś Oda do turpistów (KiL, s ). S. Grochowiak Do pani, Czyści (KiL, s. 238). (R) Dodatkowo: A. Bursa Szczury; S. Grochowiak Płonąca żyrafa; S. Dali Płonąca żyrafa; Malarstwo F. Bacona 65. Przyczyny i istota sporu o turpizm. Interpretacja wierszy. Rozpoznawanie zjawiska turpizmu w literaturze i sztukach plastycznych. (R) Turpizm a ekspresjonizm estetyka krzyku (emfaza, hiperbolizacja, kontrast). Zjawisko antyestetyzmu w sztuce XX wieku. Pojęcia: turpizm, antyestetyzm. Polemika cechy. P 2 R [Dramat i teatr] Wizyta starszej pani F. Dürrenmatt Wizyta starszej pani (fragm.), (KiL, s ). (R) obowiązuje całość utworu. Mieszkańcy Gülen jako miniatura współczesnego społeczeństwa interpretacja dramatu. Sensacyjna fabuła wprowadzająca filozoficzną i psychologiczną tematykę. Tragizm i komizm. Klownada opis postaci Klary Zachanassian i jej świty. Postać groteskowa. Groteska w dramacie i teatrze. Debata. P 2 R 65 Reprodukcje obrazów Bacona można znaleźć w 2 numerze pisma Wielcy Malarze, reprodukcja Płonącej żyrafy S. Dali w numerze 99.

25 6 [Dramat i teatr] To jest teatr na miarę naszych wielkich czasów Kartoteka [Dramat i teatr] Tango Przedmiot w poezji (na przykładzie) T. Różewicz Kartoteka cały utwór. T. Różewicz Kartoteka. Konteksty, problemy, pytania (KiL, s ). (R) Kartoteka rozrzucona dla chętnych. Dramat współczesny a tradycja teatru (KiL, s. 400); T. Dorst Orędzie na 42 Międzynarodowy Dzień Teatru (KiL, s. 26); T. Kantor Ambalaż przedmioty, postacie (KiL, s. 398). S. Mrożek Tango cały dramat. S. Mrożek Tango. Konteksty, problemy, pytania (KiL, s ). Teatr absurdu (KiL, s. 405). Dążenie do jedności teatru i życia. Teatr Tadeusza Kantora i Teatr Jerzego Grotowskiego (KiL, s ). M. Białoszewski Szare eminencje zachwytu, Podłogo, błogosław! (KiL, s ). Współczesny moralitet i wewnętrzny teatr jaźni. Bohater, akcja, czas (sceniczny i fabularny), przestrzeń w dramacie Różewicza. Stosunek do tradycji teatralnych i dramaturgicznych. Kartoteka jako kolaż. (R) Kartoteka rozrzucona bełkot wchłaniany jako sens. Pojęcie: dramat otwarty. Konflikty międzypokoleniowe. Rola i forma buntu. Artur i Edek charakterystyka postaci. Portret rodziny i portret Polaków. Groteska i tragizm. Gra z tradycją odwołania do innych utworów. Metaforyczny i paraboliczny sens tekstu. Pojęcia: dramat absurdu, teatr absurdu. Niezwykłość codzienności, fascynacja rzeczą interpretacja wierszy. Przedmiot jako zadanie poznawcze, uwznioślenie rzeczy. Analiza dialogów ( dialogi pozorne, funkcja cytatów z gazet, ze słowników, frazesów, wyliczeń), zjawisko dezintegracji języka, zmniejszenie możliwości porozumiewania się. Streszczenie. Recenzja. Analiza językowa wierszy, foniczne środki stylistyczne. Funkcja patetycznych apostrof. 2 P 3 R 3 P 2 R

26 62 J. Gris Gitara na stole (KiL, s. 350). A. Kanoldt Martwa natura (KiL, s. 35). Pop-art (KiL, s. 255). (R) Dodatkowo: M. Białoszewski Studium klucza; R. Magritte Dwie tajemnice 66 ; T. Kantor Ambalaż przedmioty, postacie (KiL, s. 398). Kontekst biograficzny. Pojęcie: *reizm. (R) Nobilitacja przedmiotu w sztuce współczesnej 67. [Poezja lingwistyczna] Miron Białoszewski Którędy wyjść ze słowa M. Białoszewski Mironczarnia, Funkcje (NoJ, s. 7 72); Tłumaczenie się z twórczości, Niedopisanie, Pociągola, wywód jestem u (KiL, s ). Gdy w grę wchodzi zabawa językiem (NoJ, s ). Białoszewski o tworzeniu, o sobie i o świecie interpretacja wierszy. Przyczyny nieufności wobec języka, wiersze metatematyczne. Osobny świat poezji Białoszewskiego. Pojęcie: poezja lingwistyczna. Zabawy językiem i słowem: kalambur, anagram, paronomazja, kontaminacja. Opis eksperymentów Białoszewskiego ze słowem: neologizmy, kontaminacje, rozbijanie słów, słowa niekompletne itd. [Poezja lingwistyczna] S. Barańczak Co jest grane, Daję ci słowo, że nie ma mowy (NoJ, s. 82, 84). Poezja Nowej Fali obnażanie nadużyć języka, pisanie o języku. Zjawisko deleksykalizacji związków frazeologicznych w poezji Barańczaka. Typy innowacji frazeologicznych. Funkcjonowanie zjawiska w języku potocznym Reprodukcja np. w: Wielcy Malarze nr 23, O przedmiotach w poezji i w sztuce, por. np. S. Bortnowski Przedmiot w poezji (Gałczyński, Grochowiak, Białoszewski) oraz Przedmiot w sztuce XX wieku (od Duchampa do Hasiora), w: tegoż Zdziwienia polonistyczne, czyli o sztuce na lekcjach polskiego, Warszawa 2003.

27 63 Język w stanie oskarżenia [Twórcy wobec rzeczywistości] Literacki obraz PRL-u [Twórcy wobec rzeczywistości] Wiersz-legenda D. Pawelec Czytając Barańczaka (NoJ, s. 80 8). Innowacje w związkach frazeologicznych (NoJ, s ). Gra związkami frazeologicznymi w poezji (NoJ, s ). Nowa Fala (pokolenie 68, pokolenie 70) (KiL, s ). T. Konwicki Mała apokalipsa (fragm.), (KiL, s ). Konteksty, problemy, pytania (KiL, s ). Z i poza cenzurą. Dwa obiegi literackie. (KiL, s ). Mała stabilizacja. Stan oblężenia (KiL, s ). A. Kamieńska Polska Pieta (KiL, s ). W. Hasior Chleb polski (KiL, s. 240). Z. Herbert Przesłanie Pana Cogito (KiL, s ). Konteksty, problemy, pytania: Przesłanie Pana Cogito (KiL, s ). Konteksty powstania wierszy. Interpretacja utworów. Rzeczywistość peerelowska i jej groteskowa deformacja w powieści Konwickiego. Wskazywanie cech utopii negatywnej. Wyjaśnienie tytułu motyw apokalipsy w literaturze i sztuce. Zagadnienie wolności słowa. Cenzura, funkcjonowanie drugiego obiegu wydawniczego. Dawanie świadectwa, postawa wyprostowana i heroiczna wierność. Wiersz-symbol. Interpretacja wiersza z uwzględnieniem kontekstów macierzystych. Uniwersalny wymiar utworu. Badanie innowacji frazeologicznych w poezji Barańczaka. Porządek składniowy a porządek wersyfikacyjny. Kontaminacje. Język publicystyki, polszczyzna potoczna i urzędowa jako źródło inspiracji poetyckiej. Analiza stylu powieści. Dyskusja. Funkcje oksymoronów. Cechy języka poezji Herberta. Dyskusja. 2

28 64 Język wierszy Herberta łatwy czy trudny? (KiL, s. 330). Tragizm losu: ontologiczny i etyczny. Rozpoznawanie i wyjaśnianie odwołań kulturowych. Liryka roli. Pan Cogito jako bohater wierszy Herberta. Cechy poezji Herberta. W szkole świata poezja Wisławy Szymborskiej W. Szymborska Dwie małpy Brueghla, Nic darowane, Recenzja z nienapisanego wiersza, Negatyw (KiL, s ). P. Brueghel (Starszy) Dwie małpy (KiL, s. 332); Z. Beksiński Pejzaż (KiL, s. 334). Tematy i wątki poezji Szymborskiej. W szkole świata poetyckie i filozoficzne spojrzenie na człowieka. Rozpoznawanie kontekstów filozoficznych i kulturowych w tekstach Szymborskiej. Ironia. Cechy poetyki Szymborskiej. Rola kolokwializmów, składni i słownictwa mowy potocznej. Poetycka zabawa słowem. Wypowiedzi interpretujące. 2 Poeta i poezja we współczesnym świecie: Miłosz i Różewicz Cz. Miłosz Co było wielkie, Po (KiL, s ), Ale książki (KiL, s. 420). Konteksty, problemy, pytania (KiL, s ). Jak jest zrobiony wiersz Miłosza (KiL, s ). Antynomie Miłosza. Tematy i wątki poezji Miłosza. Filozoficzne i kulturowe konteksty. Interpretacja wierszy. Miłosz świadek XX wieku. Cechy języka i wiersza.

29 65 Fantastyka naukowa powieściowe wizje przyszłości Języki świata Dodatkowo: Cz. Miłosz Uczciwe opisanie samego siebie nad szklanką whisky na lotnisku dajmy na to w Minneapolis. T. Różewicz * * * [Wygaśnięcie Absolutu] (KiL, s ), W świetle lamp filujących (KiL, s ), Bajka (KiL, s ). S. Lem Kongres futurologiczny cały utwór. S. Lem Kongres futurologiczny. Konteksty, problemy, pytania (KiL, s ). Języki świata (NoJ, s ). Tematy i cechy poezji Różewicza. Poetycka diagnoza współczesności. Różewicz a Miłosz. Kongres jako proroctwo opowieść o świecie idealnym i świecie koszmaru: utopia i antyutopia w jednym. Wizja rozwoju cywilizacji. Konstrukcja świata przedstawionego. Cykliczny, nawrotowy charakter opowieści. Osamotnienie jednostek zamkniętych w fikcyjnych światach. Wątki filozoficzne utworu. Cechy literatury science fiction. Neologizmy i neosemantyzmy w utworze Lema, ich rola i funkcje. Filozoficzne zainteresowanie językiem i jego systemem. Dyskusja. Esej. Wspólnoty i rodziny językowe. Typologie języków i kryteria podziałów. Rozwój języków etnicznych, tendencje unifikacyjne. Charakterystyka polszczyzny: rodowód, cechy fonetyczne i morfologiczne. 3 R R

30 66 Postmodernizm Postmodernizm, czyli próba diagnozy czasów najnowszych (KiL, s ). Kryzys tradycyjnej literatury (KiL, s. 24). Od awangardy do postmodernizmu (KiL, s ) 68. Wyjaśnianie pojęć: postmodernizm i ponowoczesność, modernizm i nowoczesność. Tendencje w filozofii, literaturze i sztuce postmodernistycznej. Wskazywanie i rozpoznawanie cech literatury i sztuki postmodernistycznej. (R) Postmodernizm a modernizm. Pojęcia: ponowoczesność i postmodernizm, zjawiska kulturowe. Referowanie. Notowanie. Konspekty wypowiedzi. P 2 R Współczesna polszczyzna Wciąż w rozwoju (NoJ, s ). Tendencje rozwojowe polszczyzny (ujednolicanie języka, ekonomizacja środków językowych, dążenie do ścisłości i precyzji, uzupełnianie systemu językowego). Analiza tekstów. 68 Ten rozdział można włączyć także do lekcji poświęconych awangardzie.