Polaków w Niemczech. Najważniejszą świątynią miasta jest barokowa fara pw. Wniebowzięcia NMP. Wybudo- mi skrzydłami nawiązujący do średnio-

Transkrypt

1 389 nych gdów, z których część przypomin bjkowe potwory, orz gigntyczny pomnik Orł Pistowskiego z rozpostrty- Złotów Polków w Niemczech. Njwżniejszą świątynią mist jest brokow fr pw. Wniebowzięci NMP. Wybudo- mi skrzydłmi nwiązujący do średnio- Położony jest bjecznie wśród jezior wn w ltch z fundcji wiecznej historii mist. Krjny, nieml n grnicy województw Andrzej Krol Grudzińskiego zcho- wielkopolskiego i pomorskiego. Misto wł swój jednorodny, XV-wieczny tonie w zieleni. Przetrwło tu ż pięć wystrój. W jej podziemich możn zo- Złotoryj prków miejskich i będący pozostłością po puszczy Zwierzyniec dwny teren łowiecki rodu Hohenzollernów, dziś zdptowny n Ośrodek Eduk- bczyć wyjątkowy portret trumienny dzieck zdobiący srkofg syn Zygmunt, fundtor kościoł. Przy pl. Kościuszki w ltch , powstł W okolicch misteczk złoto ryto cji Przyrodniczo-Leśnej i Ekologicznej klsycystyczny kościół pw. św. Stni- już od czsów średniowiecznych. W j- z zgrodą dl dzikich zwierząt. Trud- słw. Jednonwowy obiekt, z ciężką kich wrunkch prcowli poszuki- no więc się dziwić, że w herbie mist wieżą frontową, zbudowno według wcze tego kruszcu, możn zobczyć znlzł się jeleń, którego kmienne projektu Krl Friedrich Schinkl, w koplni złot Aureli. Jednk z c- wyobrżeni zdobią ulice i plce Zło- z fundcji król pruskiego Fryderyk łego lbiryntu korytrzy udostępnio- tow. Spośród XV- i XX-wiecznej Wilhelm. no turystom zledwie stumetrowy zbudowy miejskiej wyróżni się sz- odcinek. Historię wydobywni złot w okolicch Złotoryi przybliż wystw w Muzeum Złot ulokownym w domu kt, wznoszącym się przy gotyckich murch miejskich przy ul. Zułek 2. Co roku tutejsze Brctwo Kopczy Złot orgnizuje Międzynrodowe Otwrte Mistrzostw Polski w Płukniu Złot. Centrum mist wyzncz wydłużony rynek, którego południową część zjmuje chulcowy dom przy ul. Wojsk Polskiego 2 będący obecnie siedzibą Muzeum Ziemi Złotowskiej. Przy ul. Zmkowej stoi otoczony prkiem dwny płc Dziłyńskich przebudowny w ltch 30. XX w. przez Krl Friedrich Schinkl dl Hohenzollernów. Początek XX stuleci również odcisnął swoje piętno n wyglądzie mist. Wówczs to przy lei Pist zbudowno m.in. eklektycz- Złoty Potok We wsi położonej n Szlku Orlich Gnizd w 1857 r. mieszkł Zygmunt Krsiński. Dobr te nbył w 1851 r. jego ojciec, gen. Wincenty Krsiński. Początkowo siedzibą rodu był skrom- blok śródrynkowych kmienic z rtuszem. Przy pobliskim pl. Niepodległości wznosi się romńsko-gotycki kościół ne budynki strostw powitowego ( ), przed którymi stoi pomnik Pist Kołodziej z 1957 r., orz ny, prterowy dwór z 1829 r., zdptowny obecnie n muzeum poety. Obok dworu pod koniec XX w. Zygmunt Z pw. Nrodzeni NMP z prezbiterium rtusz (1913 r.). Przy tej smej ulicy, Hendel wybudowł płc dl Edwr- i trnseptem zbudownym w 2. ćw. pod nr. 33 wznosi się neoklsycystycz- d Aleksndr Rczyńskiego, który X w. orz hlowym korpusem z ok. n will tutejszego przedsiębiorcy ożenił się z córką poety Mrią. Rezy r. Ze szczytu XV-wiecznej wieży Friedrich wńskiego. Złotow nie dencję przeksztłcił w stylu neorene- wschodniej, udostępninej turystom ominęł też mod n secesję w tym snsu w 1912 r. Jn Heurich młodszy, w sezonie, roztcz się widok n mi- stylu w 1905 r. powstł tzw. Dom Pol- n zlecenie wnuk Krsińskiego Kro- sto, nwet n odległy szczyt Śnieżki. Pnormę Złotoryi możn podziwić ski przy ul. Domńskiego 5, od 1934 r. będący siedzibą V Dzielnicy Związku Dworek Krsińskich w Złotym Potoku. l Rczyńskiego. Sąsidujące ze sobą dwór i płc otcz prk krjobrzowy tkże z trsu Bszty Kowlskiej będącej frgmentem średniowiecznych murów, w obrębie których w X w. swo - ją świątynię wystwili frnciszknie. Obec ny kościół pw. św. Jdwigi powstł n jej zrębch w poł. XV w. Do mist nd Kczwą prowdzi m.in. drog nr 364 łącząc Złotoryję z Legnicą. Przez misto i jego okolice wiedzie wiele szlków turystycznych, m.in. Szlk Wygsłych Wulknów czy międzynrodowy Szlk św. Jkub. Nd pobliskim Zlewem Złotoryjskim możn ztrzymć się n nocleg, tkże odpocząć n piszczystej plży.

2 390 zprojektowny przez Frnciszk Sz- sknsen, lecz tkże dobr bz wyp- nior rosną tu egzotyczne drzew dow n szlki Bbiogórskiego Prku i krzewy przeglądjące się w tfli stwu Nrodowego. zwnego rydion. W tutejszym kościele, przebudownym w 1883 r. przez Win- centego Rkiewicz, spoczyw cór k poety Elżbiet orz wnuk Krol Rczyński. Miejsc związnych z wieszczem i jego rodziną jest tu zncznie więcej. Zuzel Wywierzyskowe źródł rzeki Wiercicy Wieś położon w dolinie Bugu, przy nzwne zostły imieniem Zygmunt drodze nr 694 łączącej Ciechnowiec i Elżbiety. Zbudown w ich pobliżu w 1881 r. pstrągrni, jedn z pierwszych w Europie, powstł z inicjtywy Edwrd Rczyńskiego (pomysł zrelizowł inżynier Michł Girdwoyń). Okoliczne drzew i skły noszą nzwy ndne im przez poetę. Kmieniczki przy rynku w Złotym Stoku. różniją się strsze budynki mennic z 1520 r. przy pl. Kościelnym 2, gdzie bito złote monety, m.in. dl książąt z dynstii ziębicko-oleśnickiej i brzesko-legnickiej, orz kmienic Fuggerów (1520 r.) przy Rynku 20, któr z brokową fsdą zchowł dwny z Brokiem n turystycznej mpie Polski zistnił stosunkowo niedwno, bo dopiero w 1989 r. To wówczs w drewninym budynku dwnej szkoły otwrto Muzeum Lt Dziecięcych Krdynł Stefn Wyszyńskiego. Pryms Tysiącleci urodził się w Zuzeli w 1901 r. Z Złoty Stok Misteczko położone u podnóż Gór Złotych i Gór Brdzkich jest oddlone zledwie o 17 km od Kłodzk, do którego prowdzi drog krjow nr 46. Jego powstnie związne jest z eksplotcją okolicznych pokłdów złot. Cenny kruszec podobno wydobywno tu już dw tysiące lt temu. Przez wieki wydrążono pod ziemią pond 300 km korytrzy. Tutejszą koplnię zmknięto dopiero w 1962 r., po nieml 700 ltch dziłlności. Część jej podziemi udostępniono turystom w 1996 r. Njtrkcyjniej przedstwiją się: Sztolni Czrn Górn z podziemnym wodospdem ośmiometrowym orz frgmenty sztolni Gertrud, które trzeb przepłynąć łodzią. W 2008 r. uruchomiono tu podziemny trmwj. Wyprwę dopełni wycieczk Złotą Ścieżką po miejscch związnych z górniczą historią mist. Złoty Stok to misto pełne zbytków. Dominuje głównie zbudow z 2. poł. XV i z XX w. Kmienice klsycystyczne, eklektyczne i o formch historycznych zchowły się m.in. przy ulicch Wojsk Polskiego, św. Jdwigi i przy Rynku. W elewcje wielu z nich wmontowno frgmenty kmienirki pochodzące z XV- i XV-wiecznych domów. Spośród zbudowy miejskiej wy- ukłd wnętrz. Gotycko-renesnsowy rodowód m również kplic św. Trójcy z 1583 r. położon przy ul. św. Trójcy, tkże pozostjący w ruinie kościół pw. św. Brbry, pochodzący z lt Ze Złotego Stoku w kierunku Kotliny Kłodzkiej prowdzą liczne szlki piesze i rowerowe. Szczególnie trkcyjne są trsy rowerowe MTB. Niemłym wyzwniem może okzć się przejście wszystkich etpów trsy w Leśnym Prku Przygody Sklisko ich pokonnie zjmuje dwie-trzy godziny. Zubrzyc Górn Histori Orwskiego Prku Etnogrficznego położonego u stóp Bbiej Góry i Policy zczęł się w 1937 r. Wówczs to spdkobiercy rodziny Moników sołtysów Zubrzycy przekzli dwór powstły w XV w. n rzecz Skrbu Pństw, z przeznczeniem n muzeum. Szczęśliwie do dziś zchowło się cłe wyposżenie obiektu, tkże stojące obok budynki gospodrskie. Po 1945 r. sknsen wzbogcił się o nowe budowle, m.in. chłupy Frnciszk Kot z Zubrzycy Górnej i Pś-Filipk z Jbłonki, olejrnię z Lipnicy Młej orz trtk i folusz. Zubrzyc Górn, do której prowdzi drog nr 957 łącząc Nowy Trg z Mkowem Podhlńskim, to nie tylko Tu uczęszczł do szkoły i mieszkł z rodzicmi do 1910 r. Jko dziecko był świdkiem budowy nowego kościoł. Neogotyck świątyni zprojektown przez Józef Pius Dziekońskiego zstąpił stry, drewniny budynek. Prce rozpoczęto w 1908 r., konsekrcj mił miejsce pięć lt później. Kościół zniszczony w czsie wojny świtowej odbudowno w 1957 r. Wewnątrz znjduje się skromn chrzcielnic, w której ochrzczono późniejszego pryms Polski. Niedleko Zuzeli położon jest Treblink z hitlerowskim obozem zgłdy orz Prostyń w tmtejszym kościele rodzice Krdynł wzięli ślub w 1899 r. Obecn świątyni w Prostyni Snkturium Trójcy Przenjświętszej i św. Anny powstł w ltch We wnętrzu zchowł się jednk cudown późnogotyck figur św. Trójcy. Z Zuzeli blisko jest tkże do Sterdyni, gdzie w ltch Jkub Kubicki wzniósł klsycystyczny płc dl rodziny Ossolińskich. Odnowion dziś rezydencj pełni funkcje ośrodk hotelowo-konferencyjnego. Zwrdoń Wieś położon w Beskidzie ywieckim, tuż przy grnicy ze Słowcją, uznn zostł z mekkę nrcirzy. Zimą dził tu kilknście wyciągów, z których njdłuższy m pond kilometr. Śnieg n stokch Rchowc zzwyczj

3 391 utrzymuje się do późnej wiosny. Do m.in. do pobliskiej Florinki, gdzie znj- w pobliskim Czrnolesie, w Zwole- dyspozycji turystów oddno też ośrod- duje się Ośrodek Stjennej Hodowli Ko- niu mił prebendę kościelną i włśnie ki nrcirskie po słowckiej stronie. ników Polskich. W willi plenipotent w podziemich prfilnego kościoł Zwrdoń jest trkcyjny tkże ltem ordyncji Zmoyskich z 1890 r. mieści pw. Podwyższeni Krzyż Świętego, wiodą stąd szlki piesze n Wielką się siedzib dyrekcji R, w pobliżu w 1584 r. spoczęły jego szczątki. Świą- Rczę, Brnią Górę i Rchowiec orz ośrodek edukcyjny. Ltem możn tyni zbudown w ltch , do stebnej i Konikow. wypocząć nie tylko w ogródku wciąż zostł powiększon o nwy boczne dziłjącego browru, lecz tkże nd i wieżę frontową w ltch stwem Echo i zlewem Rudk. Wr- Zchowły się kplice kopułowe: Ko- Zwierzyniec to zjrzeć też do lodzirni usytuownej przy wejściu do prku, któr słynie z njlepszych lodów n wschód od Wisły. chnowskich z ok r. i Owdowskich z lt Poetę upmiętni epitfium w kościele i dw pomniki w mieście. Nzw miejscowości nie jest przy- Niespełn 10 km n południowy pdkow. Tu w 1593 r. Jn Zmoyski wschód od Zwierzyńc znjduje się utworzył drugi w Rzeczypospolitej zwie - rzyniec myśliwski. Do Zmoyskich n łowy przybywli m.in. królowie Włdysłw V, Jn Kzimierz i Jn Sobieski. Njbrdziej chrkterystyczną budowlą Zwierzyńc jest kościół n wyspie brokową świątynię wybudowną w ltch , dzięki strniom Teresy i Tomsz Zmoyskich, zprojektowł Jerzy de Kwe. W jej pobliżu, n początku XX w. stnęły klsycystyczne zbudowni zrządu ordyncji Zmoyskich. W 1804 r. powstł pierwsz w Polsce fbryk mszyn rolniczych. Wtedy też swoją dziłlność rozpoczął zwierzyniecki browr jego wyroby w międzywojniu reklmowno n plktch utorstw Wojciech Kossk. Ze Zwierzyńc możn wybrć się n Roztocze, w szczególności n ścieżki Roztoczńskiego Prku Nrodowego, sknsen w Guciowie. Tu, podobnie jk w Zborku koło Jnow Podlskiego, możn ztrzymć się n nocleg i wyśmienite jedzenie. Zgrod Guciów prowdzon przez Annę i Stnisłw Jchymków jest corz brdziej populrn, więc w sezonie koniecznie trzeb wcześniej zrezerwowć pokoje. Zwoleń Niewielki Zwoleń, położony przy południowym krńcu województw mzowieckiego, n skrzyżowniu szlków komunikcyjnych, prw miejskie uzyskł w 1425 r. Misto zsłynęło dzięki poecie renesnsu Jnowi Kochnowskiemu, który urodził się w nieodległej Sycynie w 1530 r., od 1574 r. mieszkł Kościół n wyspie w Zwierzyńcu. Zyndrnow Wieś położoną n Przełęczy Dukielskiej w Beskidzie Niskim zmieszkiwli niegdyś Łemkowie. Mówiło się nwet, że jest stolicą wschodniej Łemkowszczyzny. Dziś po dwnych mieszkńcch nie pozostło zbyt wiele śldów, choć część wysiedlonych osób podczs kcji Wisł powrócił w rodzinne strony po 1956 r. We wsi koniecznie trzeb zobczyć Sknsen Kultury Łemkowskiej. Złożył go Fedor Gocz w 1968 r. Głównym obiektem jest chyż z 1860 r., którą Gocz odziedziczył po swoim prdzidku. We wnętrzu zchowł się oryginln izb pisrz wiejskiego orz w pełni wyposżon kuchni. Pozostły tu również pmiątki dokumentujące kulturę i życie codzienne społeczności łemkowskiej. Njwiększe Z wrżenie robi kolekcj żeliwnych krzyży zwieszonych n ścinie w obejściu. W swoim sknsenie Gocz zgromdził pmiątki nie tylko po Łemkch. Trfił tu również żydowsk cht rodziny Zlmnów z Zyndrnowej, w której eksponown jest kolekcj judików orz cygńsk kuźni z Olchowc. Do 1976 r. stł tu też pomnik upmiętnijący żołnierzy poległych w wlkch o Przełęcz Dukielską. Włdz ludow wysdził go w powietrze, le pmiątki po bohterch z tmtych czsów przetrwły w sknsenie. Od 1992 r., rokrocznie ltem jest tu orgnizowny festiwl kultury łemkowskiej Od Rusl do Jn, drugi co do wżności po Łemkowskiej Wtrze w Zdyni.

4 392 ich sprwą w ltch wnętrzu ndno brokowy chrkter, n miejscu klsztoru Antonio dell Port wzniósł brokowy gmch kolegium w XV w. dobudowno ulę i skrzydł. N południe od pl. Słowińskiego znjduje się njwiększ ozdob mist brokow rezydencj książęc. Po drodze wrto zwrócić uwgę n budynek sądu rejonowego przy ul. Szprotwskiej 3. Klsycystyczny płcyk z końc XV w., w którym w 1813 r. mieszkł Stendhl, dwniej nleżł do dministrcji dóbr książęcych. Z kolei budowę książęcego płcu rozpoczął Albrecht von Wllenstein w 1628 r., według projektu Vincentin Bocccci, kontynuowli ją Lobkowitzowie po gń Wzminkowny po rz pierwszy w 1202 r., prw miejskie otrzymł ok. poł. X w., stjąc się jednym z wżniejszych mist Księstw Głogowskiego. W 1312 r. wyodrębniło się Księstwo gńskie, zleżne politycznie od korony czeskiej, nstępnie od monrchii Hbsburgów i od 1741 r. od Prus. Zwiedznie mist, które według legendy złożył gnn, wnuczk król Krk, njlepiej rozpocząć od wejści n 84-metrowej wysokości wieżę nieistniejącego już kościoł ewngelickiego z 1846 r., wzniesioną przy pl. Królowej Jdwigi. Aby dotrzeć n sm szczyt, trzeb przejść przez młe muzeum książęcej rodziny Bironów, której członkowie spoczęli w podziemich tej świątyni. Większość zbytkowej zbudowy mist znjduje się n prwym brzegu przepływjącego tędy Bobru. Wrto wybrć się n lewą stronę rzeki, do gotycko-brokowego kościoł pw. Nwiedzeni NMP, przy którym zchowł się jedn ze strszych w Europie kplic będących kopią Grobu Pńskiego w Jerozolimie z lt dąc od mostu w kierunku rynku, trudno nie zuwżyć dwnego zespołu klsztornego z gotyckim kościołem pw. Wniebowzięci NMP. Njstrszą świątynię mist wznieśli ugustinie, sprowdzeni do gni w 1284 r. Njpierw, n przełomie X i XV w. powstło prezbiterium, nstępnie, już po 1486 r. Kmieniczki w gniu. korpus, przeksztłcony ok r. wrz z budową wieży i szczytu zchodniego. W kościele szczególną uwgę zwrc ngrobek księci Henryk V z 1342 r. Po 1730 r. Krl Mrtin Frntz ndł wnętrzu świątyni brokowe formy. Zpewne on również wzniósł n gotyckich fundmentch przylegjący do kościoł trójskrzydłowy klsztor z wirydrzem. Gotyckie mury pierwotnej budowli są czytelne w rchitekturze kplicy św. Anny. Bibliotekę klsztorną, w której przechowywne są bezcenne księgi, w 1736 r. ozdobiły freski Georg Wilhelm Neunhertz. Wokół plcu klsztornego, przy którym w XV w. wybudowno spichlerz, w ltch stnęły budynki konwiktu, obecnie zdptowne n cele hotelowe. Sercem mist jest rynek z neorenesnsowym rtuszem z lt , ozdobionym wieżą w stylu renesnsu florenckiego. Niegdyś plc otczły XV- i XX-wieczne kmieniczki. Większość jednk uległ zniszczeniu w czsie wojny świtowej. Częściowo zchowły się one jeszcze w pierzei północnej orz przy ul. Wrszwskiej łączącej rynek z pl. Słowińskim. Przy tym plcu, pod nr. 17 wznosi się dwny Dom Kmery Książęcej brokowo-klsycystyczny płcyk z 1793 r. jest obecnie siedzibą Urzędu Mist. Sprzed płcu możn zobczyć wieżę pofrnciszkńskiego kościoł pw. św. św. Piotr i Pwł. Ufundowny w 1292 r., powstł n początku XV w. Gotycką świątynię w 1628 r. przejęli jezuici. Z 1670 r., według projektu Antoni dell Porty. Kolejną przebudowę przeprowdzono pod koniec XV w. dl Peter Biron. Ostteczny ksztłt ndł mu w ltch Leonhrd Dorst von Schtzberg n zlecenie księżnej Dorothei von Tlleyrnd-Périgord. To dl niej Oskr Teichert przekomponowł prk w stylu ngielskim. N jego obrzeżch von Schtzberg wystwił w ltch neogotycki kościół pw. św. Krzyż. We wnętrzu świątyni, któr zchwyc jednorodnym, neogotyckim wystrojem, są groby fundtorki i jej rodziny. W płcu mieści się dziś centrum kultury. Sm prk obejmuje zkol Bobru, ż po tory linii kolejowej przecinjącej misto. Z tormi, w 1939 r. powstł obóz jeniecki Stlg VC, rozbudowny w 1942 r. o Stlg Luft. Z terenu tego drugiego obozu w nocy z 24 n 25 mrc 1944 r metrowym tunelem uciekło 76 jeńców. 73 uciekinierów zostło schwytnych, z czego 50 rozstrzelno. W 1963 r. n podstwie tego wydrzeni powstł film Wielk ucieczk. rnowiec (podkrpcki) Dwór w rnowcu, położonym między Krosnem Jsłem, powstł pod koniec XV w. Prterowy budynek

5 393 smym czsie klsztor jest budowlą czteroskrzydłową z wirydrzem otoczonym krużgnkmi i skrzydłmi od północy i zchodu. Wystrój świątyni jest stosunkowo skromny, nie licząc cłkiem okzłego ołtrz głównego z ok r. i stlli z 1719 r. udekorownych mlownym pejzżmi, n tle których przedstwiono historię życi św. Scholstyki i św. Benedykt. Cłe bogctwo opctw kryje się w skrbcu, którego ozdobą są hftowne szty liturgiczne, powstłe w XV-XV w. w tutejszym klsztorze. z gnkiem zostł rozbudowny o piętrowe skrzydło ok r. W 1903 r. t niewielk, otoczon prkiem posidłość stł się włsnością Mrii Konopnickiej nród podrowł jej to miejsce z okzji 25-leci prcy twórczej. 8 wrześni 1903 r. n dworcu kolejowym w pobliskich Jedliczch utorkę N jgody witły tłumy wielbicieli. Pisrk mieszkł tu z przerwmi rnowiec (pomorski) O niewielkiej wsi położonej koło Krokowej, w powiecie puckim, zrobiło się głośno w 1982 r., gdy nd pobliskim Jeziorem rnowieckim zczęto budowę pierwszej polskiej elektrowni Dwór w rnowcu n Podkrpciu. rnowieckie Jezioro Jedno z większych jezior Pomorz Gdńskiego strciło wiele z dwnego uroku w nstępstwie podjętej w 1982 r. i przerwnej w 1990 r. budowie elektrowni jądrowej. Uruchomiono tu jednk njwiększą w krju elektrownię ż do śmierci w 1910 r. Odwiedzli ją m.in. Rydel, Sienkiewicz, Tetmjer i Wyspiński. rnowiecki dworek n- tomowej po siedmiu ltch wstrzymno prce. Njwiększą trkcją jest więc dwne opctwo cysterek, obecnie szczytowo-pompową o mocy 680 MW. Jest to jezioro rynnowe o powierzchni 1432 h, długości 7,6 km i mksyml- leżł do spdkobierców Konopnickiej benedyktynek. Gotycki kościół z czer- nej głębokości 16 m (kryptodepresj). do 1956 r., kiedy to zostł przekzny wonej cegły wznoszono od 1279 r. do M wysokie i lesiste brzegi, zwłszcz nrodowi polskiemu. Cztery lt póź- poł. XV stuleci. Hlow świątyni brzeg wschodni z kulmincją Góry niej otwrto tu muzeum pisrki. o wydłużonym korpusie, mimo póź- Zmkowej (95 m n.p.m.). Przepływją- niejszych przeksztłceń, zchowł pierwotny chrkter. Powstły w tym Ruiny zmku w rch. c przez kwen krótk rzek Piśnic, dostępn dl kjkrzy, uchodzi niedleko stąd do Błtyku. Stnowił on grnicę i Rzeczypospolitej. Cennym zbytkiem z epoki gotyku jest pocysterski zespół klsztorny w rnowcu. ry To njwiększe misto znjdującej się obecnie w grnicch Polski części Łużyc. Złożon w 1260 r. miejscowość krótko nleżł do Śląsk; od XV w. z cłymi Łużycmi znlzł się w grnicch Czech, od 1635 r. n terytorium Sksonii, od 1815 r. Prus. Fr pw. Njświętszego Serc Pn Jezus monumentln gotyck świątyni zbudown pomiędzy początkiem XV i XV w. zostł odbudown

6 394 po zniszczenich wojny świtowej. bowi gncemu Medweckiemu. Kurort nowny zostł tkże przypłcowy Oclł brokow kplic Promnitzów rozwijł się do czsu wybuchu wojny prk. Wnętrz oficyny zdptowno z piękną dekorcją sztuktorską. Po- świtowej w 1896 r. doprowdzono n muzeum Chopin. Od 1954 r. org- środku rynku otoczonego XX-wiecz- tu kolej (sporą trkcją są tunele n nizowne są tu letnie koncerty orz nymi kmienicmi stoi XX-wieczny linii Trnów Leluchów), w 1908 r. recitle uznnych rtystów. Kmerl- rtusz z zchownym renesnsowym konsekrowno neogotycki kościół dl n elzow Wol, położon zledwie portlem. Njciekwszym zbytkiem kurcjuszy. Prwdziwy rozkwit nstą- 55 km n zchód od Wrszwy, może mist jest zespół rezydencjonlny pił w okresie międzywojni. W 1929 r. jednk strcić swój niepowtrzlny złożony z dwóch wzniesionych obok powstł Dom Zdrojowy projektu Adol- urok i chrkter, bowiem Nrodowy siebie czworoboków z wewnętrznymi f Szyszko-Bohusz, w 1920 r. cerkiew nstytut Fryderyk Chopin obecny dziedzińcmi zmku i płcu. W- dl miejscowej ludności, w ltch włściciel dworu plnuje tu wyst- rownię zczęto budowć w X w., roz sntorium Wiktor zpro- wienie nowoczesnej sli koncertowej budowno w XV i XV w., nstępnie jektowne przez Jn Bgieńskiego i kompleksu obsługi turystów. W el- przeksztłcono w formch renesnso- i Zygmunt Wrdzłę. Dziś egiestów zowej Woli, w 1918 r. urodził się tkże wych w ltch , ntomist jest miejscem brdzo zniedbnym. Henryk Szeryng jeden z njwybit- płc wzniósł w ltch Njczęściej przyjeżdżją tu mtorzy niejszych polskich skrzypków XX w., Giulio Simonetti. Obie budowle od górskich wędrówek, gdyż biegną tędy równocześnie jeden z njbrdziej czsów wojny świtowej pozostją szlki Beskidu Sądeckiego. niedocenionych u ns wirtuozów. w ruinie. W rch zchowł się też go- tycki gmch superintendentury (obecnie mieści się tu rchiwum), pozostłości po murch miejskich z bsztmi, gotycko-brokow pofrnciszkńsk świą tyni pw. św. Brbry i gotycki, niegdyś cmentrny kościółek pw. św. św. Piotr i Pwł. elzow Wol Dl miłośników muzyki Chopin to bez wątpieni miejsce kultowe. Włśnie tutj 22 lutego 1810 r. kompozytor przyszedł n świt. Urodził się erkowsko- -Czeszewski Prk chroni cenne wlory przyrodnicze i kulturowe środkowej Wielko- egiestów w dworku będącym oficyną rezydencji Kcpr i Ludwiki Skrbków, u których jego ojciec był guwernerem. Dworek postwiony n początku XX w. jest je- polski. Położony n obydwu brzegch Wrty obejmuje jej prdolinę orz okoliczne wzniesieni morenowe z terenmi leśnymi. Utworzony w 1994 r. Położony nd Poprdem, między Piw- dyną budowlą z cłego złożeni pł- zjmuje powierzchnię h. Pr- niczną-zdrojem Muszyną, nleży do cowego, któr oclł. Przeksztłcony dolin Wrty dzieli prk n dwie części. njpiękniej usytuownych uzdrowisk w stylu dworkowym w 1926 r., nbrł Jego północny frgment porstją zbli- Młopolski. Słwę zyskł w 1846 r., dzięki odkrywcy tutejszych źródeł Jku- Dworek w elzowej Woli. brdziej reprezentcyjnego chrkteru. W ltch przekompo- żone do nturlnych Lsy Czeszewskie, jedne z piękniejszych w Wielkopolsce. To włśnie tutj powstł w 1907 r. pierwszy w Wielkopolsce rezerwt przyrody Czeszewo (23,7 h, gmin Miłosłw) z lsem wiązowo-jesionowym w dolinie Wrty. Pobliski rezerwt leśny Lutyni (43,4 h) obejmuje ls łęgowy o cechch nturlnych, Dwunstk (9,9 h) ls dębowo-grbowy. Rezerwt Dębno nd Wrtą (21,6 h) chroni stnowisko rzdkich zwierząt bezkręgowych wrz ze ślimkmi. Z kolei południow część prku obejmuje morenowe wzniesieni Włu erkowskiego z licznymi rozcięcimi erozyjnymi. Chrkterystycznym kcentem krjobrzu jest tu kulmincj Łysej Góry (161 m n.p.m.). Do tego obszru przylgnęł nzw erkowskiej Szwjcrii. Wyróżni się on również

7 395 bogtym krjobrzem kulturowym. neogotyckie prezbiterium. Brokowe W misteczku erków, n wzniesieniu, wnętrze jest dziełem Christoph Hck- stoi brokowy kościół, w pobliskim ner z lt , zdobiące je Śmiełowie (nd rzeką Lutynią) oclł mlowidł przypisuje się Feliksowi okzły płc klsycystyczny związ- Antonowi Schefflerowi. W kościele z- ny z pobytem w tym miejscu Mickie- chowł się płyt ngrobn Wilhelm wicz w 1831 r. von Kurzbch z ok r. Drugą ze żmigrodzkich świątyń wznieśli ewn- migród gelicy w ltch Neogotycki kościół z ozdobnym stropem belkowym jest dziełem Hermn Wssermn. Misto położone jest nd Bryczą Misto położone przy drodze krjo- i jej dopływmi: Młynówką i Sąsiecz- wej nr 5 (Poznń Wrocłw), n odcin- nicą. Nd brzegiem Bryczy, w pr- ku między Rwiczem Trzebnicą, jest kowym otoczeniu stoją ruiny broko- dobrą bzą wypdową n rowerowe wego płcu wzniesionego w ltch wyprwy po Prku Krjobrzowym przez Christoph Hckner Dolin Bryczy i w kierunku Stwów dl Frntz Adrin von Htzfeld. Milickich. Jego klsycystyczną część, zbudowną w ltch , zprojektowł Crl Gotthrd Lnghns. Obok zchowł się renesnsow wież nieistniejącego zmku postwionego w 1560 r. dl Wilhelm von Kurzbch, do której w XX w. dobudowno kltkę schodową. Od prku i rezydencji do centrum mist prowdzi ul. Poznńsk. Pośrodku rynku stoi kolumn mryjn z 1872 r. Zbytkową zbudowę mist tworzą domy z ok. 2. poł. XX w. N ich tle wyróżni się mnierystyczny kościół pw. św. Trójcy z lt , fundcji Adm von Schffgotsch. Z zewnątrz świątyni m nieco eklektyczny chrkter, bowiem ok r. dostwiono do niej brokową kplicę, w ltch Alexis Lnger dobudowł nin Wież rtuszow n rynku w ninie. Zespół prkowo- -płcowy w migrodzie. Njwiększą trkcją mist, uznwnego niekiedy z stolicę Płuk, jest wąskotorow nińsk Kolej Powitow kursując między ninem Gąswą m przystnki w Wenecji, gdzie dził Muzeum Kolei Wąskotorowej, i w Biskupinie słynącym ze zrekonstruownego grodu ludności kultury łużyckiej. Atrkcyjne jest też smo położenie nin, między jeziormi Dużym nińskim i Młym nińskim (podchodzącym nieml pod sm rynek), przez które prowdzi szlk kjkowy Gąswki. Centrlnym punktem mist jest gotyck wież rtuszow. Ośmioboczn, cegln bszt z 2. poł. XV w., wyznczjąc środek rynku jest siedzibą Muzeum Ziemi Płuckiej. Z jej górnych kondygncji roztcz się widok n misto i okolicę. Przy ul. 700-leci głównej ulicy mist stoi kościół pw. św. Florin. Gotyck, hlow świątyni powstł w XV w., le jej wnętrz przeksztłcono n brokowe w ltch ; wieżę frontową dostwiono zś w ltch Przy tej smej ulicy, pod nr. 24, m swoją siedzibę Muzeum Sztuki Skrlnej. Przedłużeniem ul. 700-leci jest ul. Klemens Jnickiego biegnąc wzdłuż południowego brzegu Jezior nińskiego Dużego. Stoi przy niej XV- -wieczny kościół pw. św. Mrcin przebudowny w XV i n początku XX w. To njstrsz z tutejszych budowli. ułwy Wiślne W delcie Wisły rozciąg się płsk równin zbudown z osdów rzecznych nniesionych przez jej ujściowe rmion Nogt, Szkrpwę i Mrtwą Wisłę. Zjmuje on powierzchnię 2525 km 2 i m w ogólnym zrysie ksztłt trójkąt. Od zchodu nd równiną ułw dominuje wysok krwędź (do ok. 100 m n.p.m.) Pojezierz Kszubskiego, ntomist od wschodu strom krwędź

8 396 Wzniesień Elbląskich. Znczne tereny zjmują depresje, które w pobliżu Elbląg obniżją się do 1,8 m p.p.m., otczjąc płytkie i zrstjące jezioro Druzno. Dzięki żyznym glebom (mdy) ułwy stły się wżnym rejonem rolniczym, łąki sprzyjją hodowli krów. Sieć knłów i włów chroni ten teren przed wylewmi Wisły. Po zniszczeniu większości urządzeń meliorcyjnych w 1945 r. przez wycofujące się wojsk niemieckie trzeb było ponownie osuszyć zlny teren. Z zbytków wyróżniją się drewnine domy podcieniowe o konstrukcji szchulcowej (Trutnowy, Kiezmrk) i stre witrki (Drewnic). N skrju delty leżą zbytkowe mist: Gdńsk, Elbląg, Tczew, Mlbork. ydowo Wieś położon przy drodze nr 205, między Polnowem Bobolicmi słynie z pierwszej w Polsce elektrowni szczytowo-pompowej. Wybudowno ją w ltch , choć pierwsze plny powstły już n początku lt 30. XX w. Usytuown jest między jeziormi Kwiecko i Kmiennym, w procesie wytwrzni energii wykorzystuje przekrczjącą 82 m różnicę poziomu luster wody. Jest to prwdziwy cud PRL- -owskiej techniki elektrowni zużyw bowiem więcej energii, niż produkuje. Ten zbytek techniki jest udostępniony zwiedzjącym. W smej wsi stoi kościół o konstrukcji szchulcowej z XV w., przy drodze do elektrowni, w lesie, zchowły się kurhny z X w. W pobliżu m swoje źródł Rdew będąc jednym z trkcyjniejszych szlków kjkowych w tej części Pomorz. yrrdów yrrdów to jedn z njlepiej zchownych w Europie XX-wiecznych osd fbrycznych. Misto położone ok. 50 km n zchód od Wrszwy powstnie zwdzięcz Henrykowi Łubieńskiemu i Philippe owi Henri de Girrdowi, od nzwisk którego wzięło nzwę. To Kościół Mtki Bożej Pocieszeni w yrrdowie. z inicjtywy Łubieńskiego pod koniec lt 20. XX stuleci powstły pierwsze przędzlnie lnu i bwełny, które rozbudowli później Krol August Dittrich i Krol Hielle. Osd fbryczn przeksztłcn przez cły XX i n początku XX w. zchowł się nieml w nienruszonym stnie po obu stronch przecinjącej misto ul. 1 Mj. Jej sercem jest wzorowny n ktedrze kolońskiej neogotycki kościół pw. Mtki Bożej Pocieszeni. Wzniesiony w ltch , według projektu Józef Pius Dziekońskiego, zostł ozdobiony witrżmi z prcowni Józef Mehoffer. Budowl zmykjąc perspektywę dwnego plcu trgowego, obecnie pl. Jn Pwł, usytuown jest nprzeciwko głównego wejści do dwnych zkłdów przędzlniczych, które wystwiono w 1844 r., według projektu Jn Jkub Gy. Po tej smej stronie co plc trgowy rozwinęł się osd fbryczn z budynkmi mieszklnymi, ochronką, szkołą i mgistrtem. Po drugiej stronie ul. 1 Mj, n północ od fbryki, swoje wille i domy mił kierownicz kdr fbryki, wśród prkowej zieleni stnął płc Krol Dittrich Junior. Wzniesiony w ltch w stylu renesnsu frncuskiego jest siedzibą Muzeum Mzowsz Zchodniego. Nieco n uboczu stoi przepiękny dworzec kolejowy wzniesiony w stylu polskiego renesnsu w 1920 r. według projektu Romuld Miller. Obecnie osd fbryczn jest rewitlizown i przeksztłcn w nowoczesny kompleks loftów. yrow Wieś położon jest n obrzeżch Prku Krjobrzowego Gór św. Anny. Według zgodnej opinii znwców znjduje się tu njpiękniejszy płc Opolszczyzny. Wieloskrzydłowe złożenie skupione wokół dwóch dziedzińców powstło w ltch dl Mel chior Ferdinnd von Gschin. Wczes no brokow rezydencj z fsdą ujętą prą wież był wielokrotnie przeksztłcn. Jednk nwet przebudow z lt nie ztrł jej brokowego chrkteru. Płc przetrwł wojnę świtową i czsy gospodrki socjlistycznej. Njbrdziej ucierpił w okresie trnsformcji, w czsch nrodzin kpitlizmu, n początku lt 90. XX w. Wówczs to zniknęły z wnętrz kflowe piece, urządzeni i instlcje snitrne, zniszczono też sztukterie. Melchior Ferdinnd von Gschin zsłużył się dl okolicy nie tylko wzniesieniem płcu, le przede wszystkim

9 397 piskowcowych przedzielonych wrstwmi łupków. Tworzą one kopulste grzbiety przechodzące przewżnie w strome zbocz dolin. Ok. 80% powierzchni prku pokrywją lsy. W piętrze regl dolnego ( m n.p.m.) występuje buczyn krpck i bór jodłowo-świerkowy, poz tym znczne tereny zjmują pol uprwne, łąki i pstwisk. Piętro regl górnego ( m n.p.m.) m dobrze zchowną nturlną sztę roślinną reprezentowną przez bór świerkowy, w górnych prtich z domieszką jrzębiny. Powyżej górnej grnicy lsów, w pśmie Pilsk, występują zrośl jrzębiny. Njciekwsze frgmenty przyrody chronione są w dziewięciu rezerwtch. Rezerwt leśny Butorz budową snkturium n pobliskiej Górze św. Anny dl sprowdzonych tm w 1655 r. frnciszknów. Kościół w yrowej postwiono ok r. Z pierwotnej budowli zchowło się prezbiterium. Korpus i jednowieżow fsd powstły w 1. poł. XV w. ywiec Misto o bogtej historii, rozsłwione mrką piw wrzonego tu od 1856 r. w browrze złożonym przez Hbsburgów, leży u stóp Beskidu Młego, nd zporowym Jeziorem ywieckim. Wrto wybrć się stąd n górskie szlki, le koniecznie trzeb też zwiedzić z chińskim pwilonem. Konktedrlny kościół pw. Nrodzeni NMP powstł w XV w. i zostł rozbudowny w XV w. zchowło się w nim kilk gotyckich rzeźb. Uwgę zwrc też gotycko-brokowy kościół pw. św. Krzyż, zbudowny w XV w. i przeksztłcony w 1679 r. ywiecki Prk obejmuje jeden z ciekwszych obszrów górskich w Krptch Zchodnich wyróżnijący się bogtymi wlormi przyrodniczymi i kulturowymi. Utworzony w 1986 r., leży w województwie śląskim; zjmuje powierzchnię h, jego otulin h. W jego obrębie znjduje się większ część Beskidu ywieckiego, który skł- Płc Hbsburgów w ywcu. (30,7 h, gmin Rjcz) obejmuje dolno - reglowe drzewostny świerkowe. Rezerwty leśne Oszst (48,8 h, gmin Ujsoły) i Pod Rysinką (27,5 h, gmin Jeleśni) chronią ls bukowo-jodłowo- -świerkowy regl dolnego. W rezerwcie Śrubit (25 h), n stokch Młej Rczy, w piętrze regl dolnego objęto ochroną sędziwe drzewostny mieszne nturlnego pochodzeni są one ostoją głuszc. Bór świerkowy regl górnego chronią rezerwty leśne Pilsko (15,4 h) i Romnk w Beskidzie ywieckim (98,5 h). W lsch żyją rysie i wilki orz sski łowne, m.in. jeleń krpcki, srn i dzik. Wśród 106 gtunków ptków jest pięć drpieżnych (jstrząb, myszołów, krogulec, kobuz, pustułk) i wiele śpiewjących. Wsie beskidzkie pielęgnują trdycje kultury ludowej. Wżnymi ośrodkmi turystyki górskiej i nrcirskiej są Korbielów i Zwrdoń. tutejsze zbytki. Renesnsowy zmek z pięknym dziedzińcem krużgnkowym powstł w wyniku rozbudowy gotyckiego budynku przeprowdzonej d się z kilku odrębnych grup górskich. Obficie zlesion grup Wielkiej Rczy (1236 m n.p.m.) z grzbietem Rycerzowej (1207 m n.p.m.) rozcięt jest do- ywieckie Jezioro w XV w. przez Komorowskich. Wielopolscy przeksztłcili go w duchu broku w ltch , po poł. XX w. dl Hbsburgów dobudowno neogotycką wieżę. Dziś mieszczą się tu sle koncertowe i ekspozycyjne Muzeum Miejskiego. Nieopodl wznosi się płc Hbsburgów z lt , zdptowny n szkołę otoczony jest pięknym prkiem krjobrzowym pływmi górnej Soły. Pond górną grnicę lsów wznosi się Pilsko (1557 m n.p.m.), potężny kopulsty szczyt, który tworzy grupę górską z Lipowską (1323 m n.p.m.) i Romnką (1366 m n.p.m.). Do prku włączono również niewielki frgment psm grnicznego ze wzniesienimi Zimn (935 m n.p.m.) i Wesk (955 m n.p.m.). Beskid ywiecki jest zbudowny z utworów Powstło w 1967 r. jko zbiornik retencyjny n Sole po wybudowniu zpory ziemnej w Tresnej. Leży w Kotlinie ywieckiej i u podnóż Beskidu Młego. Zjmuje powierzchnię 1000 h, osiąg długość 8 km i głębokość 20 m. W pobliżu zpory z elektrownią wodną brzegi jezior są wysokie i częściowo zlesione. Nd kwenem chętnie wypoczywją turyści.

10 398 M MO B A AŁ ŁT TY RZ ZE YC E CK Stilo SŁOWŃSK SŁOWŃSK J. Łebsko CzołpinoCzołpino Smołdzino Smołdzino Kluki K E E J. Grdno Ustk Ustk Jrosłwiec Jrosłwiec Łeb Łeb J. Łebsko iś n P B OR Kluki J. Grdno Łup Łup w w Trójmi Lębork Lębork ńsko Dr Bydg K u K j u j w Pł u ł u k i k i ChodzieżChodzież Kcyni Kcyni Drw i Bydgoski Bydgosk Knł Knł Osiek Osiek nd Notecią nd Notecią DRAWEŃSK DRAWEŃSK Górk Klsztorn Górk Klsztorn Tuczno Tuczno Włcz Pyrzyce Pyrzyce Brzesko Brzesko Szczecińskie Szczecińskie Drw Koronowo K Włcz Drwno Drwno W Złotów Złotów Mirosłwiec Mirosłwiec Choszczno Choszczno Krjeński Krjeński w Gwd Dolin Dolin Dolnej Odry Dolnej Odry w Dr ńsko Szczeciński Szczeciński ński ński PuszczPuszcz Pęzino Pęzino BukowBukow Borne Sulinowo Borne Sulinowo CzplinekCzplinek kie kie rws rws Poj. D Poj. D Gwd Szczecin Szczecin Tuchols d Gw Klinisk Klinisk MszewoMszewo Wielkie Wielkie Str. Drwsko Str. Drwsko J. Drwsko J. Drwsko Drwsko Drwsko Pomorskie Pomorskie rd DrwskiDrwski d Gw Y NEMC Y NEMC PuszczPuszcz Goleniowsk Goleniowsk Tuchols B B rd Szczecinek Szczecinek CzłuchówCzłuchówChojnice Chojnice BierzwnikBierzwnikPrzelewice Przelewice Rurk TrzcińskoRurk TrzcińskoLipiny Lipiny Brlinek Brlinek Dobiegniew Dobiegniew -Zdrój -Zdrój i e r z e BrlineckoWELEŃ WELEŃ P Chojn Chojn P o j e z i eproz jee z BrlineckoPÓŁNOCNY PÓŁNOCNY Cedyni Cedyni -Gorzowski -Gorzowski Strzelce Strzelce Myślibórz Myślibórz Krjeńskie Krjeńskie Moryń Moryń Długogóry Długogóry Drezdenko Drezdenko MyślibM o rysśkliieb o r s k i e Drwsko Drwsko BORY BORY Bory TUCHOLSKE TUCHOLSKE J. Chrzykowskie J. Chrzykowskie Dolin Pięciu Dolin Pięciu Jezior Jezior Strgrd Strgrd Puszcz Puszcz Kołbcz Ko łbcz Szczeciński Szczeciński Bukow Bukow Gryfino Gryfino J. Miedwie J. Miedwie Bytów Bytów FojutowoFojutowo Nowe Nowe Wrpno Wrpno Wie 329 Szym Bę Kościerz e e ski ski tow Bytow y B Poj. Poj. Połczyn-Połczyn-Zdrój -Zdrój sz l sz l er yst Świdwin Świdwin ChmielnoC d DrzewicDrzewic Szczeciński Szczeciński c k K sz Węsiory Węsiory d er yst P P t t c k Zlew Łp Doliny Słupi Doliny Słupi Sł upi y y Wdzyd b b u uj. Wdzydze J. Wdzydze WdzydzeW z z Leśno KiszewskiK Br Br Leśno s s Zborski Zborski Wiele Wiele Odry K K Brusy Brusy sę r sę r J. Jmno J. Jmno Sierkowo Sierkowo Chłopy Chłopy Ustronie Ustronie Mielno Mielno Słwieńskie Słwieńskie Morskie Morskie Kołobrzeg Kołobrzeg Koszlin KoszlinKrąg Krąg Dźwirzyno Dźwirzyno Budzistowo Budzistowo P P Pogorzelic Pogorzelic NiechorzeNiechorze Polnów Polnów ZtokZtok Trzęscz Trzęscz Strzekęcino Strzekęcino GrzybnicGrzybnic Krlino Krlino ydowo ydowo Trzebitów Trzebitów BiłogrdBiłogrd Pomorsk Pomorsk W o l i nw o Kmień CerkwicCerkwic l i n Kmień Rościno Rościno Międzyzdroje Międzyzdroje PomorskiPomorski Biły BórBiły Bór r r WOLŃSK WOLŃSK sęt sęt Gryfice Gryfice i i Świnoujście Świnoujście sk sk Zlew Szw Kszub SłupskSłupsk Sł upi i c Wejhero SwołowoSwołowo Cisowo Cisowo Drłowo Drłowo Dąbki Dąbki Jstrzę G rnowiec Stilo K J. rnowieck J. Sw Ndole Lubostroń Lubostroń Noteć nin nin Wenecj Wenecj Pko eć eć Not Not Wągrowiec Wągrowiec Mrcinkowo Mrcinkowo Dolne Dolne Gorzów Gorzów Wlkp.Wlkp. Biskupin Biskupin Sntok Sntok Czelin Czelin k Jrcz Jrcz c ck Mrcinkowo Mrcinkowo Górne Górne Bogdniec Bogdniec e e t t Mogilno No No Ujście Wrty Ujście Wrty Świerkocin Świerkocin z c z z c z S Sierków Sierków KostrzynKostrzyn LednickiLednicki Szmotuły Szmotuły Odrą Pus Pus nd Odrąnd Wyltow W Sierkowski Sierkowski Trzemeszno Trzemeszno UJŚCE UJŚCE Lednogór Lednogór Puszcz Puszcz Słońsk WARTY Słońsk WARTY J. Bytyńskie J. Bytyńskie Zielonk Zielonk Pniewy Pniewy M Gniezno Gniezno Pszczew Pszczew Owczry Owczry Pobiedzisk Pobiedzisk Międzyrzecz Międzyrzecz PowidzkP Bytyń Bytyń J. MltńskieJ. Mltńskie Pszczewski Pszczewski Z i e m Zi i e m i Czerniejewo Czerniejewo Promno Promno Łgowski Łgowski Nietoperek Nietoperek SwrzędzSwrzędz PuszczPuszcz WąsowoWąsowo Buk Buk BoryszynBoryszynNowy Tomyśl KzimierzK Szreniw Szreniw Nowy Tomyśl szlk szlk Łgów Łgów Biskup cy s cy s Gościkowo Gościkowo i i k k s s w w WELKOPOLSK WELKOPOLSK Puszczykowo Puszczykowo t t to to s s e erski szlk pi szlk pigiecz Giecz rski Kórnik Koszuty Kórnik Koszuty LubuskLubusk P o j. LP uo bj.u Ls uk bi eu s k i e Jeziory Jeziory Winn Gór Winn Gór L u b u Ls uk b u sświebodzin k ŚwiebodzinZbąszyń Zbąszyń Bnin Bnin Pyzdry Pyzdry Roglin Roglin Ląd Środ Wlkp. Środ Wlkp. Rogliński Rogliński Krzesiński Krzesiński Gryżyński Gryżyński erkowskoerkowsko Klępsk KlęWolsztyn psk Wolsztyn Rkoniewice RkoniewiceCzempińCzempiń Zniemyśl Zniemyśl Ndwrci N Trnowo Trnowo Płuckie Płuckie Cedyński Cedyński r zzz_mapy_encyklopedi_new.indd 398 Od Od r Poznń Poznń -Czeszewski -Czeszewski 11/6/08 2:25:39 PM