DZIENNIK PRAKTYKI PEDAGOGICZNO - METODYCZNEJ W ODDZIAŁACH PRZEDSZKOLNYCH I W SZKOLE PODSTAWOWEJ

Transkrypt

1 Halina Guła- Kubiszewska Anna Romanowska-Tołłoczko Wojciech Starościak DZIENNIK PRAKTYKI PEDAGOGICZNO - METODYCZNEJ W ODDZIAŁACH PRZEDSZKOLNYCH I W SZKOLE PODSTAWOWEJ KLASY 0 VI Rok akademicki 2015/2016

2 Copyright by Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, Wrocław 2016 ISBN Wydanie I 2

3 Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu Katedra Dydaktyki Wychowania Fizycznego Wrocław, ul. Witelona 25, tel DZIENNIK PRAKTYKI PEDAGOGICZNO- METODYCZNEJ W ODDZIAŁACH PRZEDSZKOLNYCH I W SZKOLE PODSTAWOWEJ - klasy 0 VI Rok akademicki 2015/2016 SP Nr..., kod pocztowy... w... ulica... termin praktyki Imię i nazwisko studenta (studentki) Dyrektor szkoły... Mentor (Nauczyciel-opiekun)... Superwizor... 3

4 SPIS TREŚCI WSTĘP 5 I. CELE I ZADANIA PRAKTYKI PEDAGOGICZNEJ WYTYCZNE MINISTERSTWA NAUKI I SZKOLNICTWA WYŻSZEGO 7 II. PRAWA I OBOWIĄZKI STUDENTA, MENTORA I SUPERWIZORA 9 III. CELE I ZADANIA PRAKTYKI PEDAGOGICZNO-METODYCZNEJ ORAZ WARUNKI JEJ ZALICZENIA 12 IV. RAMOWY I SZCZEGÓŁOWY PLAN PRACY STUDENTA 16 V. CZĘŚĆ A PRAKTYKA PEDAGOGICZNO- METODYCZNA W ZAKRESIE PRZYGOTOWANIA DO ZAWODU NAUCZYCIELA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO 20 A) DIAGNOZA ŚRODOWISKOWA (OPIS ŚRODOWISKA SZKOLNEGO). 21 B) DIAGNOZA OSOBNICZA W WYBRANEJ KLASIE 0-III 24 C) DIAGNOZA OSOBNICZA W WYBRANEJ KLASIE IV VI 33 D) HOSPITACJE 45 E) SAMODZIELNE PROWADZENIA LEKCJI 63 VI. CZĘŚĆ B PRAKTYKA PEDAGOGICZNO-METODYCZNA W ZAKRESIE PRZYGOTOWANIA PSYCHOLOGICZNO- PEDAGOGICZNEGO 117 A) HOSPITACJE 118 B) DIAGNOZA PSYCHOLOGICZNO PEDAGOGICZNA 127 C) PROWADZENIE ZAJĘĆ LEKCYJNYCH 135 VII. SPRAWOZDANIE Z PRAKTYKI 139 VIII. UWAGI I OCENA NAUCZYCIELA AKADEMICKIEGO 141 4

5 WSTĘP Edukacja zawodowa studentów wychowania fizycznego z punktu widzenia praktyki pedagogiczno - metodycznej obejmuje zarówno przygotowanie przyszłych nauczycieli do niestabilnego rynku pracy, jak i rozwój ogólny kandydatów na nauczycieli wychowania fizycznego do ustawicznego samodoskonalenia swoich kompetencji. Podmiotowy wymiar tego kształcenia zależy od wielu czynników, takich jak studencka autoewaluacja, samopoznanie i samoobserwacja swoich działań i postaw wobec zawodu, które w konsekwencji prowadzą do samowiedzy zawodowej przy zastosowaniu własnej hierarchii wartości. Program praktyki pedagogiczno - metodycznej został tak opracowany, by zachęcić Was, Studentów do zastanowienia się nad ważnymi dla waszej tożsamości zawodowej problemami: co oznacza pojęcie autoewaluacji i w jaki sposób refleksja nad tym zagadnieniem wpłynie na Wasz subiektywny odbiór bycia nauczycielem podczas praktyki pedagogicznej? Poprawa efektywności działań edukacyjnych studenta wiąże się ze sposobem tworzenia przez niego własnej wizji siebie w zawodzie, wizji poddawanej próbom w szkolnej codzienności. Praktyka pedagogiczno - metodyczna będzie dla Was miejscem i czasem weryfikacji na wielu płaszczyznach: budowania interakcji z uczniami czy kształtowaniu własnych postaw i stylu pedagogicznego. To także płaszczyzna ścierania się treści studenckiej wiedzy zdroworozsądkowej i potocznej z wiedzą autorytetów i instytucji kształcenia pedagogów i krytycznej analizie teorii pedagogicznych 1. Mamy nadzieję, że realizacja zadań praktyki zmotywuje Was do podjęcia studenckiej autoewaluacji, która będzie wiązała się z koniecznością rozwiązania wielu potencjalnych problemów i trudności wynikających z naturalnych mechanizmów psychologicznych, takich jak: obawa, opór przed wysiłkiem poznawczym, dysonans poznawczy, chęć odrzucenia informacji niezgodnych z naszymi pozytywnymi przekonaniami na temat własnego działania (nieomylność, trafność własnych rozwiązań ), lęk przed oceną i jej konsekwencjami, szczególnie w odniesieniu do konieczności udokumentowania efektów własnych działań, opór przed zmianą, podejmowaniem konstruktywnej aktywności w roli przyszłego nauczyciela. Zadania, które będziecie realizować w trakcie praktyki pedagogiczno - metodycznej powinny umożliwić Wam refleksję w działaniu, nad działaniem i o działaniu, które służą rozwijaniu Waszej tożsamości przyszłego nauczyciela. Refleksyjne doświadczenie praktyczne wymaga od Studenta umiejętnego stosowania wiedzy w praktyce, samodzielności w tworzeniu własnych metod pracy oraz przyjęcie odpowiedzialności za efekty tych działań. Praktyka pedagogiczno - metodyczna jest kolejnym ogniwem programowym w budowaniu Waszej dojrzałości zawodowej do pracy z małymi dziećmi i młodzieżą w placówkach przedszkolnych i w szkole podstawowej. Jest to proces złożony i długotrwały, wymaga panowania nad uzyskanym w trakcie studiów zasobem wiedzy i umiejętności oraz kompetencji społecznych. Realizacja zadań praktyki powinna aktywizować Was - Studentów (przyszłych nauczycieli wychowania fizycznego) do upowszechniania własnych dobrych doświadczeń edukacyjnych i rozwijania kompetencji zawodowych w zakresie: 1/ poznania ucznia jako podmiotu działań kształcących i wychowawczych, 2/ rozpoznania i rozwiązywania problemów dydaktyczno - wychowawczych, 3/ właściwego diagnozowania sytuacji edukacyjnych w procesie wychowania fizycznego, 4/ wdrażania oceniania kształtującego opartego na autokontroli i samoocenianiu, 1 J. Grzesiak (red.), Efektywność i efekty praktyki pedagogicznej, PWSZ w Koninie, Konin

6 5/ projektowania działań edukacyjnych ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych możliwości i potrzeb uczniów, 6/ rozwijania autorefleksji własnych kompetencji nauczycielskich. Mamy nadzieję, że praktyka pedagogiczno- metodyczna w oddziałach przedszkolnych i w szkole podstawowej w klasach I- VI pomoże wam odpowiedzieć na kilka istotnych pytań dla poprawy jakości kształcenia zawodowego: 1/ czy praktyki studenckie są potrzebne czy niezbędne? 2/ czy praktyki studenckie są jedynie weryfikacją do zawodu i praktycznym doskonaleniem czy swoistym samopoznaniem nabytych w toku studiów kompetencji nauczyciela wychowania fizycznego? Zanim udasz się na praktykę powinieneś(nnaś) zapoznać się z zawartością dziennika, a następnie na spotkaniu z opiekunem dydaktycznym z uczelni, zwanym Superwizorem, dokładnie omówić zasady prowadzenia monitoringu praktyki pedagogicznej. Pamiętaj, że dziennik, który trzymasz w rękach jest dokumentem, który w sposób pośredni będzie dokumentował proces ewaluacji Twoich kompetencji zawodowych, jako przyszłego nauczyciela wychowania fizycznego. Staraj się więc wypełniać go w sposób czytelny i nie zapomnij dołączyć do niego wymaganych dokumentów i załączników. Na realizację wszystkich zadań praktyki przeznaczonych jest 90 godzin: 70 godzin WF i 20 godzin w zakresie przygotowania psychologiczno - pedagogicznego. W tym: 1. konsultacje z nauczycielem szkolnym mentorem (NS) lub nauczycielem akademickim superwizorem (NA) - 15 godzin (codziennie 1 godzina na omówienie zajęć oraz sprawdzanie bieżące dokumentacji) należy oznaczyć w planie pracy jako KNS lub KNA; 2. część praktyki w zakresie przygotowania do: A/ zawodu nauczyciela wychowania fizycznego = 60 godzin, B/ zakresie przygotowania psychologiczno -pedagogicznego = 15 godzin. A) Praktyka w zakresie przygotowania do zawodu nauczyciela wychowania fizycznego (60 godz godz. KNA/KNS) 1. diagnoza środowiskowa i osobnicza - 20 godzin, w tym: - diagnoza środowiskowa (DŚ) - 3 godz.; - osobnicza w kl. 0-III (DO 0-3) 7 godz.; - osobnicza w kl. IV- VI (DO 4-6) 10 godz.; 2. hospitacje - 15 godzin (H ); 3. prowadzenia - 25 godzin (P); B) Praktyka w zakresie przygotowania psychologiczno - pedagogicznego (15 godz. + 5 godz. KNA/KNS) 1. hospitacje i obserwacja wychowawcza - 6 godzin (H) 2. diagnoza psychologiczno - pedagogiczna- 6 godzin, w tym: - indywidualna w klasach 0-III (DPI) - 3 godz.; - grupowa w klasach IV-VI (DPG) - 3 godz.; 3. prowadzenia - 3 godziny (P). 6

7 I. CELE I ZADANIA PRAKTYKI PEDAGOGICZNEJ wytyczne Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego Celem praktyk pedagogicznych zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17 stycznia 2012 roku w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela jest kształtowanie kompetencji opiekuńczowychowawczych i dydaktycznych przez: 1. zapoznanie się ze specyfiką przedszkola, szkoły lub placówki, w której praktyka jest odbywana, w szczególności poznanie realizowanych przez nią zadań opiekuńczowychowawczych i dydaktycznych, sposobu funkcjonowania, organizacji pracy, pracowników, uczestników procesów pedagogicznych oraz prowadzonej dokumentacji; 2. obserwowanie: zorganizowanej i podejmowanej spontanicznie aktywności formalnych i nieformalnych grup uczniów, aktywności poszczególnych uczniów, w tym uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, interakcji dorosły (nauczyciel, wychowawca) dziecko oraz interakcji między dziećmi i młodzieżą (w tym samym i w różnym wieku), procesów komunikowania interpersonalnego i społecznego w grupach wychowawczych, ich prawidłowości i zakłóceń, czynności podejmowanych przez opiekuna praktyk oraz prowadzonych przez niego zajęć, sposobu integrowania przez opiekuna praktyk różnej działalności, w tym opiekuńczowychowawczej, dydaktycznej, pomocowej i terapeutycznej, dynamiki grupy, ról pełnionych przez uczestników grupy, zachowania i postaw dzieci i młodzieży, działań podejmowanych przez opiekuna praktyk na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa i zachowania dyscypliny w grupie; obserwowanie czynności podejmowanych przez opiekuna praktyk w toku prowadzonych przez niego lekcji (zajęć) oraz aktywności uczniów, toku metodycznego lekcji (zajęć), stosowanych przez nauczyciela metod i form pracy oraz wykorzystywanych pomocy, sposobu oceniania uczniów, sposobu zadawania i kontrolowania pracy domowej, funkcjonowania i aktywności w czasie lekcji (zajęć) poszczególnych uczniów, w tym ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi oraz uczniów uzdolnionych, organizacji przestrzeni w klasie oraz sposobu jej zagospodarowania. 3. współdziałanie z opiekunem praktyk w: sprawowaniu opieki i nadzoru nad grupą oraz zapewnianiu bezpieczeństwa, podejmowaniu działań wychowawczych wynikających z zastanych sytuacji, prowadzeniu zorganizowanych zajęć wychowawczych, podejmowaniu działań na rzecz uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w planowaniu i przeprowadzeniu lekcji (zajęć), organizowaniu pracy w grupach, przygotowaniu pomocy dydaktycznych, wykorzystaniu środków multimedialnych i technologii informacyjnej w pracy dydaktycznej, kontrolowaniu i ocenianiu uczniów, organizowaniu przestrzeni klasy, podejmowaniu działań w zakresie projektowania i udzielania pomocy psychologiczni- pedagogicznej. 4. pełnienie roli opiekuna-wychowawcy, w szczególności: diagnozowanie dynamiki grupy oraz pozycji jednostek w grupie, poznawanie uczniów i wychowanków, ich sytuacji społecznej, potrzeb, zainteresowań i zdolności, a także określanie poziomu rozwoju oraz wstępne diagnozowanie dysfunkcji i zaburzeń, samodzielne prowadzenie działań opiekuńczo-wychowawczych wobec grupy i poszczególnych uczniów i wychowanków w grupie, sprawowanie opieki nad grupą w toku spontanicznej aktywności uczniów i wychowanków, organizację i prowadzenie zajęć wychowawczych (w tym zajęć integrujących grupę i działań profilaktycznych) w oparciu o samodzielnie opracowywane scenariusze, animowanie aktywności grupy i współdziałania jej uczestników, organizowanie pracy uczniów i wychowanków w grupach zadaniowych, 7

8 5. pełnienie roli nauczyciela, w szczególności: planowanie lekcji (zajęć), formułowanie celów, dobór metod i form pracy oraz środków dydaktycznych, dostosowywanie metod i form pracy do realizowanych treści, etapu edukacyjnego oraz dynamiki grupy uczniowskiej, organizację i prowadzenie lekcji (zajęć) w oparciu o samodzielnie opracowywane scenariusze, wykorzystywanie w toku lekcji (zajęć) środków multimedialnych i technologii informacyjnej, dostosowywanie sposobu komunikacji w toku lekcji (zajęć) do poziomu rozwoju uczniów, animowanie aktywności poznawczej i współdziałania uczniów, rozwijaniu umiejętności samodzielnego zdobywania wiedzy z wykorzystaniem technologii informacyjnej, organizację pracy uczniów w grupach zadaniowych, dostosowywanie podejmowanych działań do możliwości i ograniczeń uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, diagnozowanie poziomu wiedzy i umiejętności uczniów, podejmowanie indywidualnej pracy dydaktycznej z uczniami (w tym uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi), podejmowanie działań wychowawczych w toku pracy dydaktycznej, w miarę pojawiających się problemów, w sytuacjach: zagrożenia bezpieczeństwa, naruszania praw innych, nieprzestrzegania ustalonych zasad, podejmowanie współpracy z innymi nauczycielami, wychowawcą klasy, pedagogiem szkolnym, psychologiem szkolnym oraz specjalistami pracującymi z uczniami; 6. podejmowanie indywidualnej pracy z uczniami i wychowankami (w tym uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi), podejmowanie działań wychowawczych o charakterze interwencyjnym w sytuacjach konfliktu, zagrożenia bezpieczeństwa, naruszania praw innych lub nieprzestrzegania ustalonych zasad, sprawowanie opieki nad uczniami i wychowankami poza terenem przedszkola, szkoły lub placówki; 7. analizę i interpretację zaobserwowanych albo doświadczanych sytuacji i zdarzeń pedagogicznych, w tym: prowadzenie dokumentacji praktyki, konfrontowanie wiedzy teoretycznej z praktyką, ocenę własnego funkcjonowania w toku realizowania zadań opiekuńczych i wychowawczych (dostrzeganie swoich mocnych i słabych stron), ocenę przebiegu prowadzonych działań oraz realizacji zamierzonych celów, konsultacje z opiekunem praktyk w celu omawiania obserwowanych sytuacji i przeprowadzanych działań, omawianie zgromadzonych doświadczeń w grupie studentów (słuchaczy). 8

9 II. PRAWA I OBOWIĄZKI STUDENTA, MENTORA I SUPERWIZORA PRAWA I OBOWIĄZKI STUDENTA: 1. Student/ka odbywający praktykę pedagogiczną w szkole ma prawo do: Prowadzenia rozmów i wywiadów z dyrektorem szkoły, nauczycielami, uczniami, pedagogiem szkolnym, przedstawicielem służby zdrowia itp. Hospitowania zajęć nauczyciela, u którego realizuje praktykę, oraz zajęć innych nauczycieli, którzy wyrażą na to zgodę. Uczestniczenia w zebraniach rady pedagogicznej i zespołów samokształceniowych. Popełniania błędów. Opieki, pomocy i życzliwości ze strony osób nadzorujących praktykę. Zapoznania się ze strukturą organizacyjną szkoły. Zapoznania się z programem i planem pracy dydaktyczno-wychowawczej szkoły. Zapoznania się z realizowanym przez nauczyciela-opiekuna programem i planem pracy z zakresu wychowania fizycznego. Otrzymania ramowego i szczegółowego programu swojej pracy w szkole najpóźniej w trzecim dniu praktyki. 2. Student/ka jest zobowiązany/a do: 1. Godnego reprezentowania Uczelni. 2. Wywiązania się ze wszystkich zadań wynikających z praktyki zamieszczonych w Dzienniku. 3. Wykonywania poleceń dyrektora szkoły, nauczyciela- opiekuna z ramienia szkoły i nauczyciela akademickiego-opiekuna ze strony Akademii oraz pełnego uczestniczenia w życiu szkoły. 4. Przestrzegania przepisów BHP. 5. Prowadzenia na bieżąco zapisów w dzienniku praktyki. 6. Noszenia na terenie szkoły odzieży sportowej i obuwia zmiennego. 7. Zrealizowania praktyki w szkole w wyznaczonym przez Akademię terminie, zgodnie z wyznaczonymi limitami godzinowymi dziennymi i tygodniowymi, według programu zawartego w Dzienniku Praktyki Pedagogicznej 8. Przekazania opiekunowi z Akademii swojego ramowego planu pracy najpóźniej w trzecim dniu praktyki. 9. Codziennej praktyki w szkole w wymiarze 5 7 godzin (w sumie nie mniej niż 30 godziny w tygodniu). 10. Współpracy z nauczycielem akademickim i nauczycielem szkolnym poprzez systematyczny monitoring i omawianie bieżących działań dydaktycznowychowawczych. 11. Natychmiastowego informowania pocztą internetową lub drogą telefoniczną nauczyciela akademickiego i nauczyciela szkolnego o swojej nieobecności w szkole (np. z powodu choroby). 9

10 OBOWIĄZKI MENTORA - OPIEKUNA PRAKTYKI Z RAMIENIA SZKOŁY 1. Mentorem- nauczycielem opiekunem praktyk pedagogicznych może zostać nauczyciel szkoły, który posiada pełne przygotowanie zawodowe (mianowany lub dyplomowany), pracuje na pełnym lub pół etatu i wziął udział w szkoleniu dotyczącym sposobu realizacji praktyk monitorowanych. 2. Mentor prowadzi nadzór i opiekę nad studentem/tką realizującym praktykę pedagogiczną w szkole oraz umożliwia studentowi/tce realizację zadań wynikających z programu praktyki zgodnie z ustaloną kolejnością oraz nadzoruje jakość ich wykonania. 3. Aktywizuje studenta/tkę do praktycznej weryfikacji wiedzy i umiejętności w kreatywnym planowaniu lekcji. 4. Wspólnie ze studentem/tką ustala ramowy plan pracy studenta/tki i akceptuje jego zapis w dzienniku praktyki najpóźniej w 3 dniu praktyki. 5. Omawia ze studentem/tką oraz z superwizorem jakość realizacji poszczególnych zadań praktyki. 6. Zobowiązany jest do natychmiastowego powiadomienia superwizora w przypadku nierzetelnego realizowania przez studenta/tkę zadań praktyki pedagogicznej (np. spóźnianie się, nie przestrzeganie wyznaczonych godzinowych limitów dziennych i tygodniowych przebywania w szkole, braki w obowiązującej dokumentacji praktyki, itp.). 7. Ustala ocenę końcową. OBOWIĄZKI SUPERWIZORA - OPIEKUNA PRAKTYKI Z RAMIENIA UCZELNI 1. Zadania superwizora: a) omawianie relacji, jakie student/tka tworzy ze swoimi uczniami, b) wzmacnianie procesów indywidualnego rozwoju studenta/tki, rozwijanie własnych strategii kształcenia się i dokształcania studenta/tki, c) pomoc studentowi/tce w syntetyzowaniu wiedzy teoretycznej zdobytej w trakcie studiowania i wykorzystania jej we własnych działaniach pedagogicznych, zgodnie z oczekiwaniami i możliwościami, d) pomoc studentowi/tce w samopoznaniu i samoocenie wiedzy na temat metodyki rozwiązywania trudności i problemów w procesie wychowania fizycznego, umiejętności rozwijania własnych koncepcji i samodzielności działania (wyznaczania indywidualnych celów i wykorzystywania wybranych metod kształcenia), e) stymulowanie studenta/tkę do rozwijania w sobie dociekliwości w poznawaniu własnych mocnych i słabych stron osobowości (budowanie adekwatnej samooceny), motywacji do uczenia się kreatywnego oraz odpowiedzialności za własne działania i rozwój. 2. Monitoring praktyki powinien być poprzedzony spotkaniem wstępnym ze studentami/tkami w trakcie którego prezentowane i omawiane są zasady i organizacja superwizji. 3. Opiekun praktyk prowadzi dokumentację z przebiegu każdej sesji superwizji w Arkuszu Monitoringu Praktyki Pedagogicznej. Zapisuje uwagi swoje, mentora i studenta/tki dotyczące obserwowanych działań; proponuje zalecenia dalszej pracy; zapisuje oceny cząstkowe swoje i mentora oraz samooceny studenta/tki. 4. Ocena końcowa z poszczególnych części praktyki nie jest tylko średnią ocen z poszczególnych cząstkowych efektów realizowanych zadań, ale jako ocena 10

11 wspierająca powinna zawierać wskazówki dla dalszej pracy studenta/tki i w ten sposób pomagać mu w uzyskiwaniu wyższych osiągnięć. 5. Ocena końcowa ma na celu stymulować i wspierać rozwój zawodowy studenta/tki oraz rzetelnie informować o efektach jego starań: jeżeli w trakcie praktyki student/tka rozwija swoją wiedzę i umiejętności wg uwag bieżących mentora i pohospitacyjnych superwizora, to ocena końcowa winna być wyższa niż średnia ocen z poszczególnych zadań; w sytuacji odwrotnej- niższa. 6. Ocenę końcową wystawia superwizor uwzględniając ocenę nauczyciela szkolnegomentora. Ocena powinna zostać wpisana do protokołu zaliczeniowego, indeksu elektronicznego studenta/tki w terminach wyznaczonych przez Dziekana Wydziału Wychowania Fizycznego. 11

12 III. CELE I ZADANIA PRAKTYKI PEDAGOGICZNO- METODYCZNEJ ORAZ WARUNKI JEJ ZALICZENIA Praktyka pedagogiczna podlega obowiązkowemu zaliczeniu na ocenę. Pamiętaj, że w pierwszym dniu jej trwania musisz zgłosić się do dyrektora szkoły w terminie podanym przez opiekuna dydaktycznego z Uczelni. Cele ogólne: poszerzanie pedagogicznej i metodycznej wiedzy studentów, umożliwiającej rozumienie procesów i zmian zachodzących w pedagogice i metodyce wychowania fizycznego oraz edukacji fizycznej; przygotowywanie studentów do samodzielnego projektowania, programowania, planowania oraz organizacji i realizacji zajęć wychowania fizycznego na wybranych etapach edukacji- przedszkolnej, wczesnoszkolnej i klasach IV- VI szkoły podstawowej; wspomaganie studentów w rozwijaniu dojrzałości i tożsamości zawodowej do pracy z małymi dziećmi i młodzieżą szkoły podstawowej oraz w działaniach ukierunkowanych na nabywanie kompetencji kulturowych koniecznych do pełnienia roli nauczyciela zdrowia, rekreacji, sportu i estetyki zachowań ruchowych. Cele praktyki pedagogiczno- metodycznej w szkole podstawowej (klasy 0-VI): Kształtowanie umiejętności studentów w zakresie operacjonalizacji celów wychowania przedszkolnego (w obszarze wychowania zdrowotnego i kształtowania sprawności fizycznej) oraz celów edukacyjnych dla wychowania fizycznego w edukacji wczesnoszkolnej i klasach IV- VI szkoły podstawowej (opisanych w blokach tematycznych Podstawy Programowej) do jednostki metodycznej. Aktywizowanie studentów do upowszechniania własnych doświadczeń edukacyjnych nabytych w programie kształcenia studiów w celu rozwijania autorefleksji zawodowej oraz procesu samopoznania nabytych kompetencji nauczycielskich. Praktyczne przygotowanie studentów do planowania szczegółowych zadań edukacyjnych w jednostce metodycznej (zajęć ruchowych, lekcji wychowania fizycznego) oraz metod i form ich realizacji, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych potrzeb i możliwości uczniów. Umożliwienie nabywania kompetencji do zespołowej współpracy w prowadzeniu i dokumentowaniu obserwacji pedagogicznych, w celu diagnozowania potrzeb i możliwości rozwojowych dzieci. Umożliwienie studentom doskonalenie umiejętności hospitacyjnych zajęć ruchowych i lekcji wychowania fizycznego w klasach 0, I-III i IV- VI szkoły podstawowej w procesie ustawicznego samodoskonalenia swoich kompetencji zawodowych. Przygotowanie do pełnienia roli opiekuna i wychowawcy oraz rozwijanie kompetencji społecznych, postaw i stylu pedagogicznego działania oraz umiejętności radzenia sobie w sytuacjach trudnych wychowawczo. 12

13 Ogólne zadania pedagogiczno- metodycznej w szkole podstawowej (klasy 0-VI): 1. Zapoznanie się ze strukturą organizacyjną szkoły: przeprowadzenie wywiadów z dyrektorem szkoły, nauczycielami wychowania fizycznego (określanymi nazwą Mentora) oraz nauczycielem edukacji przedszkolnej na temat struktury organizacyjnej szkoły oraz zasad i rodzaju współpracy dydaktycznowychowawczej; uczestniczenie w zebraniach rady pedagogicznej, zebraniach zespołów samokształceniowych oraz innych spotkaniach dotyczących życia szkoły i działalności społecznej na jej rzecz. 2. Zapoznanie się ze stanem realizacji procesu wychowania fizycznego w szkole podstawowej zgodnie ze strategią mieszaną: systemem klasowo- lekcyjnym i fakultatywnym. 3. Praktyczne zapoznanie się z planowaniem, organizacją oraz realizacją zajęć w edukacji przedszkolnej oraz I i II etapie edukacji ze szczególnym uwzględnieniem wychowania fizycznego: hospitacja zajęć ruchowych w oddziałach przedszkolnych (0), klasach I III, lekcji wychowania fizycznego w klasach IV VI (w systemie klasowo- lekcyjnym i fakultatywnym) oraz pozalekcyjnych zajęć ruchowych; hospitacja lekcji wychowawczej i innych lekcji przedmiotowych, w tym zajęć w edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej; prowadzenie edukacji psychomotorycznej lub lekcji wychowania fizycznego w edukacji przedszkolnej, wczesnoszkolnej oraz z młodzieżą w klasach IV- VI szkoły podstawowej; rozpoznanie (diagnoza) właściwości psychomotorycznych, poznawczych, fizycznych i psychicznych dzieci w przedszkolu i szkole podstawowej: wywiad/ankieta mająca na celu rozpoznanie poziomu wiedzy programowej uczniów, analiza dokumentacji dotyczącej zdrowia i rozwoju psychofizycznego wybranej klasy i wybranego ucznia; analiza i ocena rozwoju psychomotorycznego, poznawczego, fizycznego i emocjonalnego uczniów w klasach 0 III i IV VI. 4. Pełnienie roli opiekuna-wychowawcy obserwacja i analiza zachowań wybranych uczniów oraz całej klasy podczas różnorodnych zajęć lekcyjnych i pozalekcyjnych obserwacja relacji uczeń-nauczyciel, analiza sytuacji wychowawczych rozpoznawanie zachowań trudnych wychowawczo, próba określenia ich przyczyn oraz szukanie środków zaradczych samodzielne prowadzenie działań opiekuńczo-wychowawczych (planowych oraz interwencyjnych) przeprowadzenie lekcji wychowawczej w oparciu o samodzielnie opracowany scenariusz. 13

14 ZADANIA SZCZEGÓŁOWE, KTÓRE NALEŻY ZREALIZOWAĆ W CZASIE PRAKTYKI W SZKOLE PODSTAWOWEJ W dzienniku praktyk powinny znaleźć się informacje dotyczące: 1. Ogólnej struktury organizacyjnej szkoły schemat organizacyjny 2. Analizy i oceny warunków realizacji zajęć z wychowania fizycznego 0-III i IV VI. 3. Przeprowadzonej diagnozy osobniczej oraz psycho-pedagogicznej indywidualnej i grupowej w wybranej klasie 0 III i IV VI. 4. Ogólnej charakterystyki wybranej klasy na podstawie badań własnych oraz materiału przekazanego przez wychowawcę, pedagoga i higienistkę szkolną. W czasie trwania praktyki jesteś zobowiązany do realizacji zadań w dwóch obszarach: A w zakresie przygotowania do zawodu nauczyciela wychowania fizycznego = 60 godzin B w zakresie przygotowania psychologiczno-pedagogicznego = 15 godzin. Codziennie 1 godzinę wykorzystasz na konsultacje z Mentorem (KNS) lub Superwizorem (KNA), co łącznie da sumę 15 godzin w trakcie trwania całej praktyki. Ad. A 1. Przeprowadzenie samodzielnie lub zespołowo diagnozy środowiskowej i osobniczej w wymiarze 20 godzin: a) diagnoza środowiskowa (3 godz.) b) diagnoza osobnicza w klasach 0-III (7 godz.) c) diagnoza osobnicza w klasach IV-VI (10 godz.) 2. Przeprowadzenie minimum 15 hospitacji, w tym co najmniej: 1 zajęć ruchowych w oddziałach przedszkolnych (0) 1 zajęć ruchowych/lekcji wychowania fizycznego w klasach I-III 11 lekcji wychowania fizycznego w klasach IV VI, 2 pozalekcyjnych zajęć sportowo-rekreacyjnych prowadzonych w ramach UKS lub SKS. UWAGA: Pamiętaj, że każda hospitacja powinna być zapowiedziana i uzgodniona z dyrektorem szkoły oraz nauczycielem, u którego będziesz przebywał na lekcji. Przed lekcją powinieneś zawsze podać nauczycielowi cel hospitacji. 3. Samodzielne prowadzenie co najmniej 5 lekcji wychowania fizycznego/zajęć ruchowych w klasach 0-III. 4. Samodzielne prowadzenie co najmniej 20 lekcji wychowania fizycznego w klasach IV- VI (w tym 2 zajęć pozalekcyjnych SKS lub UKS). Ad. B 1. Przeprowadzenie 6 hospitacji i obserwacji wychowawczej, w tym: zajęcia przedmiotowe w kl. 0-III (2 godz.) godzina wychowawcza w kl. IV-VI (2 godz.) lekcja z dowolnego przedmiotu w kl. 4-6 (2 godz.). 2. Dokonanie diagnozy psycho-pedagogicznej uczniów w wymiarze 6 godzin, w tym: a) diagnoza indywidualna w klasach 0-III (3 godz.) b) diagnoza grupowa w klasach IV-VI (3 godz.). 3. Samodzielne prowadzenie co najmniej 2 zajęć z edukacji przedmiotowej w klasach 0-III (matematycznej, polonistycznej, itd ). 4. Samodzielne prowadzenie 1 godziny wychowawczej w kl. IV- VI. 14

15 Po zrealizowaniu praktyki należy: Napisać sprawozdanie z praktyki Wypełnić Arkusz Monitoringu Złożyć wraz z Dziennikiem wypełnioną przez siebie i Mentora (nauczyciela szkolnego) Ankietę ewaluacyjną. WARUNKI REALIZACJI I ZALICZENIA PRAKTYKI W celu zaliczenia praktyki pedagogicznej student/studentka ma obowiązek: 1. Zgłosić się w terminie określonym przez Dziekana po odbiór dokumentów do Pracowni Praktyk Pedagogicznych. 2. Przed rozpoczęciem praktyki zgłosić się na spotkanie organizacyjne z superwizorem w celu omówienia szczegółowych warunków realizacji zadań praktyki. Podjęcie praktyki bez uczestnictwa w spotkaniu organizacyjnym oznacza złamanie warunków zaliczenia praktyki i ocenę niedostateczną. 3. Terminy spotkań zostaną podane każdorazowo przed rozpoczęciem praktyki na tablicy informacyjnej Pracowni Praktyk Pedagogicznych.. 4. Najpóźniej w ciągu 3 dni po rozpoczęciu praktyki przesłać na adres e- mailowy superwizora akademickiego szczegółowy plan do zatwierdzenia. 5. Odbyć praktykę w wyznaczonym przez Akademię miejscu i terminie. 6. Zrealizować wszystkie zadania wynikające z programu praktyki. 7. Wypełnić Kartę Monitoringu oraz napisać sprawozdanie z praktyki (Rozdział VI Dziennika). 8. Złożyć u superwizora dziennik praktyki najpóźniej w trzecim dniu po zakończeniu praktyki. 9. Uzyskać pozytywną ocenę za swoją pracę i prowadzoną dokumentację u obu opiekunów praktyki (mentora i superwizora). 10. Złożyć wraz z Dziennikiem Kartę Monitoringu i Kartę Ewaluacyjną w Pracowni Praktyk. 11. Nieusprawiedliwiona nieobecność na praktyce trwająca 1 dzień jest równoznaczna z nie zaliczeniem praktyki. UWAGA: W uzasadnionych przypadkach (np. krótka choroba) istnieje możliwość zaliczenia praktyki pod warunkiem uzyskania pozytywnej opinii opiekuna dydaktycznego z Uczelni oraz odrobienia zaległych dni po zakończeniu praktyki. Termin i miejsce odpracowania zaległości muszą być uzgodnione z kierownikiem praktyk pedagogicznych. W przypadku nieusprawiedliwionego nie podjęcia praktyki w wyznaczonym terminie lub jej nie zaliczenia, student może ponownie przystąpić do praktyki po wniesieniu opłaty wynikającej z regulaminu studiów i uzyskania zgody Dziekana. Termin i miejsce należy uzgodnić z kierownikiem Praktyk Pedagogicznych. W uzasadnionych przypadkach, po uzyskaniu zgody od Dziekana, student może odbyć praktykę w innym terminie lub rozłożyć ją w czasie (np. na praktykę uczęszcza w wyznaczone dwa trzy dni w tygodniu, ale czas jej trwania wydłuża się o tyle tygodni aby student przepracował w szkole wymagana liczbę godzin). Wszystkich studentów realizujących praktykę pedagogiczną obowiązuje pełny Regulamin organizacji i realizacji praktyk pedagogicznych 15

16 IV. RAMOWY I SZCZEGÓŁOWY PLAN PRACY STUDENTA Ramowy plan pracy dotyczący części A i B Dzień pracy Data, dzień tygodnia Godziny lekcyjne Data... Zatwierdzam... dyrektor szkoły UWAGA: Plan pracy powinien być zatwierdzony przez dyrektora szkoły najpóźniej w trzecim dniu praktyki. W ramowym i szczegółowym planie pracy należy wpisać klasę (np. IIIA) oraz rodzaj zaplanowanych czynności, uwzględniając następujące oznaczenia: DŚr/DO - diagnoza środowiskowa/ osobnicza - diagnoza psychologiczno-pedagogiczna DPI/ DPG indywidualna/grupowa P prowadzenie, H hospitacja, - konsultacje z nauczycielem KNS/KNA szkolnym/akademickim 16

17 Szczegółowy plan pracy dotyczący części A i B Data, dzień tygodnia Godziny pracy Klasa, rodzaj pracy Temat lekcji Podpis nauczyciela 17

18 Data, dzień tygodnia Godziny pracy Klasa, rodzaj pracy Temat lekcji Podpis nauczyciela 18

19 Data, dzień tygodnia Godziny pracy Klasa, rodzaj pracy Temat lekcji Podpis nauczyciela 19

20 V. Część A PRAKTYKA PEDAGOGICZNO- METODYCZNA W ZAKRESIE PRZYGOTOWANIA DO ZAWODU NAUCZYCIELA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO 20

21 A) DIAGNOZA ŚRODOWISKOWA (opis środowiska szkolnego). 1) DZIAŁALNOŚĆ DYDAKTYCZNO- WYCHOWAWCZA SZKOŁY- (1 godz.) Przedmiot diagnozy Wyniki analizy i wnioski Osiągnięcia szkoły. sportowe Program opieki zdrowotnej (np. edukacji prozdrowotnej lub wychowania zdrowotnego). Program wsparcia pedagogicznopsychologicznego ucznia (pedagog, psycholog szkolny). Działalność pozalekcyjna świetlica szkolna, zajęcia pozalekcyjne itp. Formy i zasady kontaktów z rodzicami uczniów w klasach I III i IV VI (rozmowy z wychowawcami klas). Dodatkowe uwagi i spostrzeżenia studenta związane z organizacją i funkcjonowaniem szkoły. 21

22 2) PROGRAM WYCHOWANIA FIZYCZNEGO REALIZOWANY W ODDZIAŁACH PRZEDSZKOLNYCH I KLASACH 0-VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ (1 godz.) Przedmiot diagnozy Wyniki analizy i wnioski Program nauczania w oddziałach przedszkolnych ze szczególnym uwzględnieniem metod i form realizacji zajęć ruchowych Program nauczania w klasach I III ze szczególnym uwzględnieniem metod i form realizacji zajęć ruchowych (na podstawie jakich programów realizowane jest nauczanie zintegrowane). Program nauczania w klasach IV-VI (system klasowo- lekcyjny i fakultatywny). Dodatkowe uwagi i spostrzeżenia studenta związane z realizowanymi programami wychowania fizycznego w szkole. 22

23 3) SYSTEM OCENY SZKLOLNEJ (1 godz.) Przedmiot diagnozy Wyniki analizy i wnioski System oceniania uczniów w klasach I III (rodzaj oceny opisowej). Przedmiotowy System Oceniania uczniów w klasach IV VI z wychowania fizycznego z uwzględnieniem strategii mieszanej. Inne uwagi i spostrzeżenia studenta dotyczące PSO 23

24 B) DIAGNOZA OSOBNICZA W WYBRANEJ KLASIE 0-III Na podstawie zdobytej na studiach wiedzy i umiejętności przeprowadź diagnozę osobniczą w wybranej klasie 0 (oddział przedszkolny) lub klasach I- III (edukacja wczesnoszkolna). Dokładnie określ cel badań, a zebrany materiał poddaj rzetelnej analizie i ocenie. Wyniki i wnioski wpisz do dziennika praktyk, dołączając do niego wszelką dokumentację (wypełnione ankiety, wywiady, pomiary, testy itp.). Badania muszą być anonimowe, nie ujawniaj nazwisk respondentów, oznaczaj ich symbolami (np. X-1, X-2 itd.). Przedstaw swoją diagnozę także wychowawcy klasy i nauczycielowi wychowania fizycznego. W sytuacji braku możliwości realizacji diagnozy w kl. 0-III podany zakres należy zrealizować w wybranej klasie IV- VI. 1. Rozwój fizyczny (1godz.) CEL: METODA:.. Narzędzie badawcze: wskaźnik BMI Badana grupa. Opis próby: Skala oceny diagnostycznej: 24

25 W Zbiorczym arkuszu wyników dorysuj konieczne kolumny i opisz ich nagłówki zgodnie z wykorzystywanymi wskaźnikami pomiaru diagnostycznego: Zbiorczy arkusz wyników: l/p Imię ucznia 25

26 Analiza ilościowa: Analiza jakościowa: Wnioski: Prognoza pedagogiczna: 26

27 2. Umiejętności ruchowe zaplanuj i przeprowadź diagnozę pedagogiczną w zakresie umiejętności wykonania ćwiczeń równoważnych z przyborem (4godz.) CEL: METODA:. Narzędzie badawcze:. Badana grupa Opis prób: Opis próby: Skala oceny diagnostycznej: 27

30 3. Wiadomości zaplanuj i przeprowadź diagnozę pedagogiczną w zakresie rozpoznania u uczniów znajomości terminologii przyborów sportowych i ich przeznaczenia (2 godz.) CEL: METODA:. Narzędzie badawcze:. Badana grupa Opis prób: Opis próby: Skala oceny diagnostycznej: 30

33 c) DIAGNOZA OSOBNICZA W WYBRANEJ KLASIE IV VI Na podstawie zdobytej na studiach wiedzy i umiejętności przeprowadź diagnozę osobniczą i grupową w wybranej klasie IV, V lub VI. Dokładnie określ cel badań, a zebrany materiał poddaj rzetelnej analizie i ocenie. Wyniki i wnioski wpisz do dziennika praktyk, dołączając do niego wszelką dokumentację (wypełnione ankiety, wywiady, pomiary, testy itp.). Badania muszą być anonimowe, nie ujawniaj nazwisk respondentów, oznaczaj ich symbolami (np. X-1, X-2 itd.). Przedstaw swoją diagnozę także wychowawcy klasy i nauczycielowi wychowania fizycznego. 1. Rozwój fizyczny (1 godz.) CEL: METODA:.. Narzędzie badawcze: wskaźnik BMI Badana grupa. Opis próby: Skala oceny diagnostycznej: 33

36 2. Umiejętności ruchowe zaplanuj i przeprowadź diagnozę pedagogiczną w zakresie umiejętności chwytów i podań piłki w mini koszykówce. (4 godz.) CEL: METODA:. Narzędzie badawcze:. Badana grupa Opis próby: Skala oceny diagnostycznej: 36

39 3. Wiadomości - zaplanuj i przeprowadź diagnozę pedagogiczną w zakresie wiedzy uczniów na temat zagrożeń występujących podczas zabaw i gier z piłką na sali sportowej lub na boisku szkolnym. (2 godz.) CEL: METODA:. Narzędzie badawcze: Badana grupa Opis pomiaru (dołącz test wiadomości): Skala oceny diagnostycznej: 39

40 W Zbiorczym arkuszu wyników dorysuj konieczne kolumny i opisz ich nagłówki zgodnie z wykorzystywanymi wskaźnikami pomiaru diagnostycznego: Zbiorczy arkusz wyników: l/p Imię ucznia Analiza ilościowa: Analiza jakościowa: 40

41 Wnioski: Prognoza pedagogiczna: 41

42 4. Zainteresowania uczniów - zaplanuj i przeprowadź diagnozę pedagogiczną w zakresie zainteresowań aktywnością ruchową uczniów (3 godz.) CEL: METODA:. Narzędzie badawcze: Badana grupa Opis pomiaru (zastosuj załączony KWESTIONARIUSZ ZAINTERESOWAŃ W ZAKRESIE AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ 2 ): Skala oceny diagnostycznej: 2 Zainteresowania w obszarze aktywności ruchowej. Narzędzie to opracowano w ramach realizacji projektu badawczego nr RS95R5002, Struktura sportovnich zájmů a pohybových aktivit mládeže, finansowanego grantem ministerialnym Republiki Czeskiej przez prof. dr hab. K. Frömela i wsp. w 1998 roku. 42

45 D) HOSPITACJE Hospitacja jest sposobem mierzenia jakości pracy szkoły oraz jedną z podstaw podnoszenia jakości pracy szkoły (MEN, Dz.U. 2004,, nr 89, poz.845). Dlatego hospitujący winien posiadać głęboką wiedzę, być specjalistą w swoim przedmiocie. W programie praktyki hospitacja nie jest narzędziem kontroli ale formą wsparcia rozwoju zawodowego kandydata na nauczyciela- studenta. Prowadzona przez was hospitacja doradczo- doskonaląca ma na celu obserwację warsztatu pracy nauczyciela, sposobu planowania pracy, konstrukcji lekcji, wykorzystania środków dydaktycznych, indywidualizacji nauczania, motywowania uczniów do nauki oraz sposobów oceniania. Zadaniem Studenta- hospitatora jest zanotowanie danych formalnych o klasie, zapisanie celów i zadań lekcji, sporządzenie notatek z przebiegu lekcji z równoczesnym zapisywaniem własnych uwag i pytań przydatnych do późniejszej analizy lekcji (zapis przebiegu lekcji powinien by bardzo szczegółowy). Istotnym elementem jest rzeczowa dyskusja oparta na wzajemnej wymianie poglądów w celu zwiększenia efektywności pracy nauczyciela na wszystkich ogniwach procesu wychowania fizycznego. Dla studenta udział w hospitacji lekcji daję możliwość doskonalenia własnego warsztatu pedagogicznego oraz oceny stopnia zaawansowania w pracy samokształceniowej. Spostrzeżenia, ocenę oraz uwagi odnośnie do przebiegu lekcji należy wpisać do odpowiedniego protokołu hospitacyjnego (dla zajęć ruchowych w klasach 0 III, dla lekcji wychowania fizycznego w klasach IV VI lub protokół dla pozostałych lekcji). Lekcję (zajęcia) będziesz hospitować pod kątem zaznaczonych w arkuszach hospitacji zagadnień i punktów. Unikaj sformułowań niczego nie wnoszących do jakościowej oceny obserwowanych zagadnień (np. organizacja była dobra) i zawsze uzasadniaj swoją ocenę. Chcąc dokładnie i rzetelnie ocenić analizowane zagadnienia, będziesz musiał(a) czasami uzupełnić swoje spostrzeżenia o dodatkowe informacje, które możesz zebrać wśród uczniów lub kadry pedagogicznej (wywiad). Wszystkie hospitacje muszą być zapowiedziane i uzgodnione z dyrektorem szkoły oraz nauczycielami, u których będziesz przebywał na zajęciach. Dzień przed lekcją powinieneś podać nauczycielowi cel hospitacji i dowiedzieć się, jaki jest temat, cele i zadania zajęć. WYKAZ ZAGADNIEŃ ZWIĄZANYCH Z HOSPITACJĄ LEKCJI WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I ZAJĘĆ RUCHOWYCH 3 I. ORGANIZACJA LEKCJI (ZAJĘĆ) 1. Wybór miejsca zajęć, przyrządów i przyborów oraz ich wykorzystanie Czy miejsce ćwiczeń było właściwie dobrane, jak nauczyciel wykorzystał miejsce, przybory i przyrządy, czy dobrał je właściwie pod kątem zadań i celów lekcji oraz wieku grupy ćwiczebnej, czy przybory i przyrządy wykorzystywał w sposób typowy, czy nietypowy, z jakich przyborów i przyrządów korzystał, jak oceniają uczniowie sposób wykorzystania przyborów (konieczny jest wywiad z uczniami), czy nauczyciel wykonał czynności przygotowawcze przed lekcją, ile razy podejmował je w czasie zajęć, czy angażował do tych czynności uczniów itp. 2. Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy Podaj wymiary pomieszczenia czy miejsce ćwiczeń spełniało normy BHP, czy przed salą ćwiczeń był wywieszony regulamin BHP, czy stosowane przybory i przyrządy były właściwie dobrane (waga, wielkość itd.), jaki jest stan przyborów i przyrządów, czy nauczyciel stosował czynności zabezpieczające, czy pozostawiał uczniów bez opieki lub asekuracji, czy uczniowie potrafili się samoasekurować, czy przed zajęciami był sprawdzany stan samopoczucia uczniów, czy była przeprowadzona rozgrzewka i część końcowa lekcji, czy w czasie zajęć wystąpiły sytuacje niebezpieczne dla nauczyciela lub uczniów co było przyczyną tych zdarzeń, czy uczniowie znali zasady korzystania ze szkolnych obiektów sportowo-rekreacyjnych (wywiad), czy po zajęciach uczniowie myli się i przebierali itp. 3 Marek Lewandowski, Urszula Adamczyk., Dziennik praktyki pedagogicznej: szkoła podstawowa (klasy I-VI), Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego,

46 3. Podział i rozmieszczenie grup ćwiczebnych Czy był stosowany podział celowy, czy przypadkowy, jakie formy porządkowe stosował nauczyciel, jakie formy podziału uczniów występowały w czasie lekcji, jakie formy prowadzenia zajęć stosował nauczyciel, czy podział i rozmieszczenie grup był prawidłowy z punktu widzenia bezpieczeństwa, efektywności i organizacji zajęć itp. 4. Efektywność wykorzystania czasu na lekcji Ile czasu przeznaczono na poszczególne części lekcji, ile czasu trwały czynności informacyjne, ile czasu trwały czynności przygotowawcze, ile czasu w ciągu całej lekcji był aktywny ruchowo wybrany uczeń (należy przeprowadzić obserwację i pomiar), czy lekcja trwała 45 minut, czy kolejność ćwiczeń, zabaw i gier korzystnie wpływała na efektywność lekcji, jakie metody i formy pracy stosował nauczyciel, dążąc do efektywnego wykorzystania czasu lekcji, jaki wpływ na efektywność wykorzystania czasu miał zastosowany przez nauczyciela typ i rodzaj oglądanej lekcji itp. II. REALIZACJA TEMATU I ZADAŃ LEKCJI (ZAJĘĆ) 1. Integracja oraz realizacja celów i zadań lekcji Czy zadania lekcji były spójne (zintegrowane) wewnętrznie i zewnętrznie z celami edukacji, czy temat lekcji był sformułowany w sposób zoperacjonalizowany, czy temat lekcji znajdował swoje uzasadnienie w programie nauczania, czy zadania szczegółowe lekcji były znane uczniom i rozumiane przez nich (wywiad z uczniami po lekcji), czy temat i zadania lekcji wynikały z planu pracy nauczyciela, czy postawione zadania i cele zostały zrealizowane w czasie lekcji, czy nauczane umiejętności i przekazywana wiedza łączyły się z innymi treściami edukacyjnymi, czy uczniowie rozumieją sens i cel szkolnego wychowania fizycznego (wywiad lub ankieta) itp. 2. Różnorodność i indywidualizacja zadań podczas lekcji Czy nauczyciel stosował indywidualizację zadań, czy stawiane zadania miały charakter odtwórczy, usamodzielniający, czy twórczy (jakie zadania wystąpiły w czasie lekcji), czy zadania lekcji spełniały zasadę wszechstronności i zmienności pracy, czy zadania były wykonalne i atrakcyjne dla uczniów (obserwacja i wywiad z uczniami), czy i jakie zadania doskonaliły sferę psychomotoryczną, emocjonalną i poznawczą uczniów, czy zadania były odpowiednio dobrane do poszczególnych części lekcji, czy uczniowie znali i rozumieli zadania realizowane w czasie zajęć itp. 3. Oddziaływania wychowawcze Czy nauczyciel ujawnił swoją intencję wychowawczą (zadanie wychowawcze usamodzielniające), czy w czasie lekcji wystąpiły zadania wychowawcze usamodzielniające ucznia, jak nauczyciel rozwiązywał problemy wychowawcze, w jaki sposób dyscyplinował uczniów, czy stosował kary i nagrody, czy stosował jakieś metody wychowawcze, w jaki sposób starał się integrować grupę, jak motywował uczniów do pracy nad sobą i realizacji zadań lekcji, jaki był stosunek uczniów wobec innych przy realizacji trudnych zadań lekcji (zwartość społeczna grupy), czy nauczyciel chwalił uczniów, jak reagował na nieodpowiednie zachowania uczniów, czy nauczyciel zwracał uwagę na estetykę stroju uczniów, czy motywował dzieci do podejmowania aktywności ruchowej w czasie wolnym itp. 4. Przebieg krzywej natężenia lekcji Jak przebiegały zmiany natężenia tętna u 3 wybranych uczniów o różnym poziomie sprawności (pomiar należy wykonywać co 5 minut przez 10 sekund, przed lekcją należy nauczyć uczniów pomiaru tętna na tętnicy szyjnej, wykreśl krzywe obrazujące przebieg tętna u 3 uczniów przez całą lekcję oraz wartość uśrednioną), czy część wstępna lekcji przygotowywała uczniów do części głównej, czy wystąpiła część końcowa lekcji, czy w części końcowej lekcji wystąpiły ćwiczenia uspokajające jaki miały charakter, czy przebieg krzywej natężenia lekcji odpowiadał typowi i rodzajowi lekcji itp. III. POSTAWA UCZNIÓW W CZASIE LEKCJI (ZAJĘĆ) 1. Zainteresowanie i aktywność uczniów w czasie lekcji Czy zajęcia (lekcja) były interesujące dla uczniów (obserwacja i wywiad), jakie były reakcje uczniów przy zadaniach trudnych, łatwych, atrakcyjnych i nieatrakcyjnych, czy aktywność poznawcza, emocjonalna i psychomotoryczna uczniów w czasie lekcji była związana z ich zainteresowaniem lekcją, czy nauczyciel umiał zainteresować i zaktywizować wszystkich uczniów, co najbardziej interesowało uczniów w czasie zajęć ruchowych, którzy uczniowie i dlaczego wykazywali małą 46

47 aktywność i niewielkie zainteresowanie lekcją, czy nauczyciel stosował jakieś metody zwiększające zainteresowanie i aktywność uczniów w czasie lekcji itp. 2. Reagowanie na komunikaty (bodźce, sygnały) Jakie sposoby komunikacji były najlepsze podczas nauczania i dyscyplinowania uczniów oraz w czasie organizowania lekcji, jak uczniowie reagowali na poszczególne rodzaje komunikatów (werbalne, wzrokowe i czuciowe), czy stosowane formy komunikacji wywoływały zamierzone reakcje uczniów, czy nauczyciel różnicował stosowane bodźce komunikaty, czy stosowane sposoby komunikacji były dostosowane do wieku uczniów itp. 3. Panowanie nad emocjami Czy uczniowie w czasie zajęć ujawniali swoje emocje (w jaki sposób), jak komunikowali się między sobą w czasie lekcji, w jaki sposób i w jakich sytuacjach ujawniali swoje zadowolenie lub niezadowolenie, jak zwracali się do nauczyciela i rówieśników w sytuacjach konfliktowych, czy byli wobec siebie agresywni (podczas realizacji jakich zadań), czy potrafili być asertywni itp. 4. Sprawność fizyczna i ruchowa uczniów Czy grupa ćwiczebna była jednorodna pod względem sprawności fizycznej i ruchowej, czy wśród ćwiczących znajdowały się dzieci wyraźnie odbiegające od pozostałych pod względem sprawności (jakie są tego przyczyny), czy zadania lekcji były dostosowane do poziomu sprawności fizycznej i ruchowej najsłabszych uczniów, czy nauczyciel podzielił grupę na zastępy sprawnościowe, czy przy podejmowaniu zadań ruchowych dzieci potrafiły samodzielnie ocenić poziom swojej sprawności, czy zadania lekcji były ukierunkowane na podnoszenie sprawności uczniów, czy uczniowie są zainteresowani podnoszeniem swojej sprawności ruchowej i fizycznej (wywiad) itp. IV. POSTAWA PROWADZĄCEGO 1. Czynności pedagogiczne nauczyciela Jakie czynności pedagogiczne podejmował nauczyciel podczas lekcji, z jakich zrezygnował i dlaczego, czy po czynnościach nauczyciela następowały właściwe czynności uczniów, czy zabrakło jakichś czynności, które były, Twoim zdaniem, istotne dla przebiegu zajęć itp. 2. Panowanie nad przebiegiem lekcji i zachowaniem uczniów Jaki kontakt emocjonalny istnieje między nauczycielem a uczniami (obserwacja i wywiad z nauczycielem i uczniami), jak nauczyciel reagował na zachowania uczniów, jak reagował na jakość wykonywanych przez nich zadań (poprawianie błędów, egzekwowanie poprawnego wykonywania ćwiczeń), jak rozwiązywał problemy wychowawcze, jaki jest stosunek uczniów do nauczyciela (style kierowania grupą), czy prowadzący lekcję panował nad grupą i przebiegiem lekcji itp. 3. Umiejętność modyfikacji zadań i celów lekcji Czy nauczyciel potrafił modyfikować zadania lekcji (ułatwiał je lub utrudniał), czy dostrzegał konieczność zmian zadań i celów zajęć, czy był przygotowany do szybkiego wprowadzenia alternatywnych rozwiązań, czy przygotował zadania i cele dla uczniów o różnym poziomie sprawności, czy zmieniał zadania, dostrzegając zagrożenia bezpieczeństwa ćwiczących, czy ma bogaty i interesujący zasób ćwiczeń, zabaw i gier, czy zna możliwości ruchowe i fizyczne swoich wychowanków (wywiad) itp. 4. Komunikacja dydaktyczna W jaki sposób prowadzący ustawiał się do grupy podczas przekazywania komunikatów, czy wyrażał się jasno i zrozumiale, czy nie ma problemów z dykcją, czy potrafi odpowiednio modulować komunikaty werbalne, czy w czasie zajęć wykorzystał wszystkie sposoby komunikacji (werbalne, wzrokowe, czuciowe), jaki sposób komunikacji dominował, czy podczas lekcji nauczyciel wypowiadał się pełnymi zdaniami, czy zwracał się do uczniów po imieniu, czy pokaz i instruowanie były zgodne z podstawowymi zasadami komunikacji dydaktycznej itp. 47

48 PROTOKÓŁ HOSPITACJI ZAJĘĆ RUCHOWYCH W ODDZIAŁACH PRZEDSZKOLNYCH (0) Zagadnienie.., punkt. Data... Klasa... Liczba uczniów... Prowadzący... Temat:... Zadanie wychowawcze usamodzielniające: Psychomotoryka... Umiejętności.. Wiadomości:.. Przebieg lekcji Uwagi i spostrzeżenia syntetyczna ocena 48

49 PROTOKÓŁ HOSPITACJI LEKCJI WYCHOWANIA FIZYCZNEGO W KLASACH I- III Zagadnienie.., punkt. Data... Klasa... Liczba uczniów... Prowadzący... Temat:... Zadanie wychowawcze usamodzielniające: Psychomotoryka... Umiejętności.. Wiadomości:.. Przebieg lekcji Uwagi i spostrzeżenia syntetyczna ocena 49

50 PROTOKÓŁ HOSPITACJI LEKCJI WYCHOWANIA FIZYCZNEGO W KLASACH IV VI Zagadnienie.., punkt. Data... Klasa... Liczba uczniów... Prowadzący... Temat:... Zadanie wychowawcze usamodzielniające: Psychomotoryka... Umiejętności.. Wiadomości:.. Przebieg lekcji Uwagi i spostrzeżenia syntetyczna ocena 50

61 PROTOKÓŁ HOSPITACJI ZAJĘĆ POZALEKCYJNYCH Zagadnienie.., punkt. Data... Klasa... Liczba uczniów... Prowadzący... Temat:... Zadanie wychowawcze usamodzielniające: Psychomotoryka... Umiejętności.. Wiadomości:.. Przebieg lekcji Uwagi i spostrzeżenia o syntetyczna ocena 61

62 PROTOKÓŁ HOSPITACJI ZAJĘĆ POZALEKCYJNYCH Zagadnienie.., punkt. Data... Klasa... Liczba uczniów... Prowadzący... Temat:... Zadanie wychowawcze usamodzielniające: Psychomotoryka... Umiejętności.. Wiadomości:.. Przebieg lekcji Uwagi i spostrzeżenia syntetyczna ocena 62

63 E) SAMODZIELNE PROWADZENIA LEKCJI Efektem realizacji programu praktyki powinno być jego dobre przygotowanie do pracy w realnych warunkach pracy szkoły, przede wszystkim w odczuciu samych studentów. Jakość swojego przygotowania do zawodu nauczyciela fizycznego można weryfikować podczas praktyki dwuwymiarowo: jako uczenie się z praktyki i jako uczenie się poprzez praktykę. W pierwszym przypadku student realizuje program praktyki w celu nabycia specyficznych kompetencji poprzez działania reprodukcyjne (obserwacja działań nauczycieli, odwzorowanie ich i przetwarzanie). W drugim- doskonali kompetencje zawodowe poprzez działania kreatywne i samodzielne doświadczanie: zdobywanie wiedzy podmiotowej, świadomości siebie, swoich możliwości teoretycznych, instrumentalnych i charakterologicznych. Samodzielne prowadzenie lekcji powinno stymulować u Studenta rozwój refleksyjności i krytycyzmu oraz przekonanie, że nie można traktować wiedzy w konkretnych sytuacjach edukacyjnych jako gotowej instrukcji postępowania. Podjęcie działań w roli nauczyciela umożliwi Wam transferowanie wiedzy nabytej w trakcie studiów na użytek praktyki, a to stanowi podstawę zmian jakościowych u realizatorów tych zmian, studentów- przyszłych nauczycieli. Korzystajcie więc z wiedzy w sposób refleksyjny, w celu ujawnienia i zrozumienia odmiennych mechanizmów uczenia się występujących u każdego ucznia. W tym celu przygotowując się do prowadzenia lekcji działaj jak refleksyjny metodyk; - sprawdź prospektywny cel edukacyjny zajęć zapisany w arkuszu konspektu - przygotowanie ucznia do samodzielnego uczestnictwa w danym obszarze kultury fizycznej: zdrowotnej, rekreacyjnej, sportowej, estetycznej; - poproś Mentora o podanie tematu cyklu i lekcji; - określ, który blok tematyczny jest docelowym efektem realizowanych w danym temacie treści programowych; - następnie dobrze przemyśl i zapisz zadania szczegółowe w lekcji lub w edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej wskaźniki celów operacyjnych; - przemyśl dokładnie cele lekcji, kolejność oraz rodzaj zadań, a następnie wybierz metody i formy organizacji zajęć. Pamiętaj, że samodzielne prowadzenie lekcji musi być poprzedzone hospitacją zajęć wybranej klasy. Każdą przeprowadzoną lekcje omów dokładnie z nauczycielem na zaplanowanych w codziennym planie dnia godzinach konsultacyjnych. Przemyśl przyczyny sukcesów i ewentualnych niepowodzeń. Pamiętaj, że prowadzone przez Ciebie lekcje wychowania fizycznego (w klasach I III zajęcia ruchowe) mogą dotyczyć takich zagadnień, jak: zdrowie, higiena i bezpieczeństwo, pomoc, asekuracja i ochrona przy wykonywaniu ćwiczeń, organizacja i prowadzenie zabaw, gier, ćwiczeń oraz zajęć ruchowych, samoocena i samokontrola ciała, jego funkcji oraz umiejętności ruchowych, zasady i metody rozwijania i doskonalenia zdolności kondycyjnych i koordynacyjnych, zasady i metody nauczania i doskonalenia techniki i taktyki sportowej. Zwróć uwagę na to, że konspekty zajęć w klasach 0 III i IV VI są różne. 63

64 PROWADZENIA KONSPEKTY ODDZIAŁY PRZEDSZKOLNE I KLASY I III i IV VI 64

65 KONSPEKT LEKCJI WF /ZAJĘĆ RUCHOWYCH W KLASACH 0 - III NR... DATA... Klasa....Miejsce ćwiczeń... Liczba ćwiczących... Cel cyklu:... Temat lekcji... Kultura zdrowotna. Blok tematyczny Podstawy Programowej Zadania szczegółowe: (ZU) Zadanie usamodzielniające- uczeń.... (M) Motoryczność- - uczeń..... (U) Umiejętności- uczeń... (W) Wiadomości- uczeń... Przybory i przyrządy:... Cel zadania* Tok lekcji (zadania lekcji) Treść zadania Metoda realizacji zadań ruchowych Czas, liczba powtórzeń Uwagi organizacyjne i metodyczne** 65

66 * Należy zaznaczyć miejsce realizacji zadań szczegółowych (ZU, M, U, W), ** Można przedstawić graficznie. 66

67 KONSPEKT LEKCJI WF /ZAJĘĆ RUCHOWYCH W KLASACH 0 - III NR... DATA... Klasa....Miejsce ćwiczeń... Liczba ćwiczących... Cel cyklu:... Temat lekcji... Kultura rekreacyjna. Blok tematyczny Podstawy Programowej Zadania szczegółowe: (ZU) Zadanie usamodzielniające- uczeń.... (M) Motoryczność- - uczeń..... (U) Umiejętności- uczeń... (W) Wiadomości- uczeń... Przybory i przyrządy:... Cel zadania* Tok lekcji (zadania lekcji) Treść zadania Metoda realizacji zadań ruchowych Czas, liczba powtórzeń Uwagi organizacyjne i metodyczne** 67

69 KONSPEKT LEKCJI WF /ZAJĘĆ RUCHOWYCH W KLASACH 0 - III NR... DATA... Klasa....Miejsce ćwiczeń... Liczba ćwiczących... Cel cyklu:... Temat lekcji... Kultura sportowa. Blok tematyczny Podstawy Programowej Zadania szczegółowe: (ZU) Zadanie usamodzielniające- uczeń.... (M) Motoryczność- - uczeń..... (U) Umiejętności- uczeń... (W) Wiadomości- uczeń... Przybory i przyrządy:... Cel zadania* Tok lekcji (zadania lekcji) Treść zadania Metoda realizacji zadań ruchowych Czas, liczba powtórzeń Uwagi organizacyjne i metodyczne** 69

71 KONSPEKT LEKCJI WF /ZAJĘĆ RUCHOWYCH W KLASACH 0 - III NR... DATA... Klasa....Miejsce ćwiczeń... Liczba ćwiczących... Cel cyklu:... Temat lekcji... Kultura estetyczna. Blok tematyczny Podstawy Programowej Zadania szczegółowe: (ZU) Zadanie usamodzielniające- uczeń.... (M) Motoryczność- - uczeń..... (U) Umiejętności- uczeń... (W) Wiadomości- uczeń... Przybory i przyrządy:... Cel zadania* Tok lekcji (zadania lekcji) Treść zadania Metoda realizacji zadań ruchowych Czas, liczba powtórzeń Uwagi organizacyjne i metodyczne** 71

73 KONSPEKT LEKCJI WF /ZAJĘĆ RUCHOWYCH W KLASACH 0 - III NR... DATA... Klasa....Miejsce ćwiczeń... Liczba ćwiczących... Cel cyklu:... Temat lekcji... Kultura. (wybierz). Blok tematyczny Podstawy Programowej Zadania szczegółowe: (ZU) Zadanie usamodzielniające- uczeń.... (M) Motoryczność- - uczeń..... (U) Umiejętności- uczeń... (W) Wiadomości- uczeń... Przybory i przyrządy:... Cel zadania* Tok lekcji (zadania lekcji) Treść zadania Metoda realizacji zadań ruchowych Czas, liczba powtórzeń Uwagi organizacyjne i metodyczne** 73

75 KONSPEKT LEKCJI WF /ZAJĘĆ FAKULTATYWNYCH W KLASACH IV - VI NR... DATA... Klasa....Miejsce ćwiczeń... Liczba ćwiczących... Cel cyklu:... Temat lekcji... Kultura zdrowotna. Blok tematyczny Podstawy Programowej Zadania szczegółowe: (ZU) Zadanie usamodzielniające- uczeń.... (M) Motoryczność- - uczeń..... (U) Umiejętności- uczeń... (W) Wiadomości- uczeń... Przybory i przyrządy:... Cel zadania* Tok lekcji (zadania lekcji) Treść zadania Metoda realizacji zadań ruchowych Czas, liczba powtórzeń Uwagi organizacyjne i metodyczne** 75

83 KONSPEKT LEKCJI WF /ZAJĘĆ FAKULTATYWNYCH W KLASACH IV - VI NR... DATA... Klasa....Miejsce ćwiczeń... Liczba ćwiczących... Cel cyklu:... Temat lekcji... Kultura rekreacyjna. Blok tematyczny Podstawy Programowej Zadania szczegółowe: (ZU) Zadanie usamodzielniające- uczeń.... (M) Motoryczność- - uczeń..... (U) Umiejętności- uczeń... (W) Wiadomości- uczeń... Przybory i przyrządy:... Cel zadania* Tok lekcji (zadania lekcji) Treść zadania Metoda realizacji zadań ruchowych Czas, liczba powtórzeń Uwagi organizacyjne i metodyczne** 83

91 KONSPEKT LEKCJI WF /ZAJĘĆ FAKULTATYWNYCH W KLASACH IV - VI NR... DATA... Klasa....Miejsce ćwiczeń... Liczba ćwiczących... Cel cyklu:... Temat lekcji... Kultura sportowa. Blok tematyczny Podstawy Programowej Zadania szczegółowe: (ZU) Zadanie usamodzielniające- uczeń.... (M) Motoryczność- - uczeń..... (U) Umiejętności- uczeń... (W) Wiadomości- uczeń... Przybory i przyrządy:... Cel zadania* Tok lekcji (zadania lekcji) Treść zadania Metoda realizacji zadań ruchowych Czas, liczba powtórzeń Uwagi organizacyjne i metodyczne** 91

99 KONSPEKT LEKCJI WF /ZAJĘĆ FAKULTATYWNYCH W KLASACH IV - VI NR... DATA... Klasa....Miejsce ćwiczeń... Liczba ćwiczących... Cel cyklu:... Temat lekcji... Kultura estetyczna. Blok tematyczny Podstawy Programowej Zadania szczegółowe: (ZU) Zadanie usamodzielniające- uczeń.... (M) Motoryczność- - uczeń..... (U) Umiejętności- uczeń... (W) Wiadomości- uczeń... Przybory i przyrządy:... Cel zadania* Tok lekcji (zadania lekcji) Treść zadania Metoda realizacji zadań ruchowych Czas, liczba powtórzeń Uwagi organizacyjne i metodyczne** 99

107 KONSPEKT LEKCJI WF /ZAJĘĆ FAKULTATYWNYCH W KLASACH IV - VI NR... DATA... Klasa....Miejsce ćwiczeń... Liczba ćwiczących... Cel cyklu:... Temat lekcji... Kultura (wybierz). Blok tematyczny Podstawy Programowej Zadania szczegółowe: (ZU) Zadanie usamodzielniające- uczeń.... (M) Motoryczność- - uczeń..... (U) Umiejętności- uczeń... (W) Wiadomości- uczeń... Przybory i przyrządy:... Cel zadania* Tok lekcji (zadania lekcji) Treść zadania Metoda realizacji zadań ruchowych Czas, liczba powtórzeń Uwagi organizacyjne i metodyczne** 107

113 KONSPEKT ZAJĘĆ POZALEKCYJNYCH/SKS W KLASACH IV - VI NR... DATA... Klasa....Miejsce ćwiczeń... Liczba ćwiczących... Cel cyklu:... Temat lekcji... Blok tematyczny Podstawy Programowej Zadania szczegółowe: (ZU) Zadanie usamodzielniające- uczeń.... (M) Motoryczność- - uczeń..... (U) Umiejętności- uczeń... (W) Wiadomości- uczeń... Przybory i przyrządy:... Cel zadania* Tok lekcji (zadania lekcji) Treść zadania Metoda realizacji zadań ruchowych Czas, liczba powtórzeń Uwagi organizacyjne i metodyczne** 113

115 KONSPEKT ZAJĘĆ POZALEKCYJNYCH/SKS W KLASACH IV - VI NR... DATA... Klasa....Miejsce ćwiczeń... Liczba ćwiczących... Cel cyklu:... Temat lekcji... Blok tematyczny Podstawy Programowej Zadania szczegółowe: (ZU) Zadanie usamodzielniające- uczeń.... (M) Motoryczność- - uczeń..... (U) Umiejętności- uczeń... (W) Wiadomości- uczeń... Przybory i przyrządy:... Cel zadania* Tok lekcji (zadania lekcji) Treść zadania Metoda realizacji zadań ruchowych Czas, liczba powtórzeń Uwagi organizacyjne i metodyczne** 115

117 VI. Część B PRAKTYKA PEDAGOGICZNO-METODYCZNA W ZAKRESIE PRZYGOTOWANIA PSYCHOLOGICZNO- PEDAGOGICZNEGO 117

118 A) HOSPITACJE WYKAZ ZAGADNIEŃ ZWIĄZANYCH Z HOSPITACJĄ LEKCJI WYCHOWAWCZYCH ORAZ INNYCH ZAJĘĆ PRZEDMIOTOWYCH 4 I. ORGANIZACJA LEKCJI (ZAJĘĆ) 1. Miejsce, pomoce dydaktyczne oraz ich wykorzystanie w czasie zajęć Gdzie odbywały się zajęcia, czy miejsce zajęć i jego zagospodarowanie ułatwiało organizację lekcji (np. ustawienie ławek, oświetlenie, stałe wyposażenie itp.), z jakich pomocy dydaktycznych korzystał nauczyciel, z jakich pomocy dydaktycznych korzystali uczniowie, czy pomoce dydaktyczne zostały właściwie dobrane pod kątem realizacji zadań i celów lekcji oraz wieku uczniów, jak oceniają atrakcyjność i liczbę wykorzystanych pomocy dydaktycznych uczniowie (konieczny jest wywiad z uczniami), czy w czasie zajęć nauczyciel modyfikował środowisko dydaktyczne itp. 2. Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy Podaj wymiary pomieszczenia czy miejsce zajęć spełniało normy BHP (oświetlenie, wentylacja, liczba osób, wymiary mebli itp.), czy w sali był wywieszony regulamin BHP, czy nauczyciel stosował przerwy i ćwiczenia śródlekcyjne, czy wystąpiły sytuacje zagrażające zdrowiu i bezpieczeństwu uczniów lub nauczyciela, czy przy ustalaniu miejsc pracy uczniów w pomieszczeniu uwzględniono sprawność ich receptorów i analizatorów (wzrok, słuch), czy miejsce pracy ucznia było dostosowane do jego wzrostu, czy nauczyciel korygował niewłaściwe pozycje ciała uczniów w czasie pracy, czy pomieszczenie było czyste itp. 3. Podział i rozmieszczenie uczniów oraz wykorzystanie pomieszczenia Gdzie odbywały się zajęcia (gabinet specjalistyczny), czy uczniowie pracowali w zespołach, czy indywidualnie, czy z punktu widzenia celów i zadań lekcji zastosowane rozwiązanie było właściwe, jak były usytuowane miejsca pracy uczniów (ustawienie ławek i siedzisk), czy uczniowie byli zadowoleni z rozmieszczenia miejsc pracy, czy podział i rozmieszczenie grup były prawidłowe z punktu widzenia bezpieczeństwa zajęć itp. 4. Efektywność wykorzystania czasu podczas lekcji Ile czasu nauczyciel przeznaczył na sprawdzanie i utrwalanie treści poznanych, ile czasu przeznaczył na wprowadzanie nowych treści, ile czasu trwała lekcja, jakie metody i formy pracy stosował nauczyciel w celu efektywnego wykorzystania czasu lekcji, jaki wpływ na efektywność wykorzystania czasu miał zastosowany przez prowadzącego typ i rodzaj lekcji, czy nauczyciel zrealizował temat lekcji itp. II. REALIZACJA TEMATU I ZADAŃ LEKCJI (ZAJĘĆ) 1. Integracja oraz realizacja celów i zadań lekcji Czy zadania lekcji były spójne (zintegrowane) wewnętrznie i zewnętrznie z celami edukacji, czy temat lekcji był sformułowany w sposób zoperacjonalizowany, czy temat lekcji znalazł swoje uzasadnienie w programie nauczania, czy zadania i cele lekcji były znane uczniom i rozumiane przez nich (wywiad z uczniami po lekcji), czy temat i zadania lekcji wynikały z planu pracy nauczyciela, czy postawione zadania i cele zostały zrealizowane w czasie lekcji, czy nauczane umiejętności i przekazywana wiedza łączy się (integrowały) z innymi treściami edukacyjnymi, czy uczniowie rozumieją sens i cel nauczanego przedmiotu przyswajanej wiedzy i umiejętności (wywiad lub ankieta), czy w czasie zajęć można było dostrzec działania nauczyciela ukierunkowane na nauczanie, kształcenie umiejętności i wychowanie itp. 2. Różnorodność i indywidualizacja zadań podczas lekcji Czy nauczyciel stosował indywidualizację zadań, czy stawiane zadania miały charakter 4 Marek Lewandowski, Urszula Adamczyk., Dziennik praktyki pedagogicznej: szkoła podstawowa (klasy I-VI), Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego,

119 odtwórczy, usamodzielniający, czy twórczy (jakie zadania wystąpiły w czasie lekcji), czy zadania lekcji spełniały zasadę wszechstronności i zmienności pracy, czy zadania były wykonalne i atrakcyjne dla uczniów (obserwacja i rozmowa z uczniami), czy i jakie zadania doskonaliły sferę psychomotoryczną, emocjonalną i poznawczą uczniów, czy zadania były odpowiednio dobrane do poszczególnych części lekcji, czy uczniowie znali i rozumieli zadania realizowane w czasie zajęć, czy nauczyciel różnicował zadania ze względu na płeć uczniów itp. 3. Oddziaływania wychowawcze Czy nauczyciel ujawnił swoją intencję wychowawczą, czy w czasie lekcji wystąpiły zadania o charakterze wychowawczym, jak nauczyciel rozwiązywał problemy wychowawcze, czy stosował jakieś metody wychowawcze, w jaki sposób starał się integrować grupę, jak motywował uczniów do pracy nad sobą i realizacji zadań lekcji, jaki był stosunek uczniów do siebie podczas realizacji trudnych zadań lekcji (zwartość społeczna grupy), jaki był stosunek uczniów do nauczyciela (style kierowania grupą), czy nauczyciel chwalił uczniów, jak reagował na nieodpowiednie zachowanie i wygląd uczniów, czy cel i przebieg zajęć były ukierunkowane na rozwój emocjonalny uczniów itp. III. POSTAWA UCZNIÓW W CZASIE LEKCJI (ZAJĘĆ) 1. Zainteresowanie i aktywność uczniów w czasie lekcji Czy zajęcia były interesujące dla uczniów (obserwacja i wywiad), jakie były reakcje uczniów przy zadaniach trudnych, łatwych, atrakcyjnych i nieatrakcyjnych, czy aktywność poznawcza, emocjonalna i psychomotoryczna uczniów w czasie lekcji była związana z ich zainteresowaniem lekcją, czy nauczyciel potrafił zainteresować i zaktywizować wszystkich uczniów; co najbardziej interesowało uczniów w czasie lekcji, którzy uczniowie i dlaczego wykazywali małą aktywność i nikłe zainteresowanie lekcją, czy nauczyciel stosował jakieś metody zwiększające zainteresowanie i aktywność uczniów w czasie lekcji, jak motywował uczniów do pracy i rozwiązywania zadań itp. 2. Reagowanie na komunikaty (bodźce, sygnały) Jakie sposoby komunikacji były najlepsze podczas nauczania i dyscyplinowania uczniów oraz w czasie organizowania lekcji, jak uczniowie reagowali na poszczególne rodzaje komunikatów (werbalne, wzrokowe i czuciowe), czy stosowane formy komunikacji wywoływały zamierzone reakcje uczniów, czy nauczyciel różnicował stosowane bodźce komunikaty, czy stosowane sposoby komunikacji były dostosowane do wieku uczniów itp. 3. Panowanie nad emocjami Czy uczniowie w czasie zajęć ujawniali swoje emocje (w jaki sposób), jak komunikowali się między sobą w czasie zajęć, w jaki sposób i w jakich sytuacjach ujawniali swoje zadowolenie lub niezadowolenie, jak zwracali się do nauczyciela i rówieśników w sytuacjach konfliktowych, czy potrafili panować nad swoimi emocjami, czy byli wobec siebie agresywni (podczas realizacji jakich zadań), czy potrafią być asertywni, czy mają poczucie własnej wartości i wartości innych ludzi, czy zajęcia doskonaliły sferę emocjonalną uczniów itp. 4. Rozwój poznawczy i psychomotoryczny uczniów Czy grupa była jednorodna pod względem rozwoju poznawczego i psychomotorycznego, czy w grupie znajdowały się dzieci wyraźnie odbiegające od pozostałych pod względem rozwoju (jakie są tego przyczyny), czy zadania lekcji były dostosowane do poziomu rozwoju poznawczego i psychomotorycznego najsłabszych uczniów, czy zadania lekcji były ukierunkowane na doskonalenie poznawcze i psychomotoryczne uczniów, czy uczniowie są zainteresowani swoim rozwojem poznawczym i psychomotorycznym (wywiad) itp. 119

120 IV. POSTAWA PROWADZĄCEGO 1. Czynności pedagogiczne nauczyciela Jakie czynności pedagogiczne podejmował nauczyciel w czasie lekcji, z jakich zrezygnował i dlaczego, czy po czynnościach nauczyciela następowały właściwe czynności uczniów, czy zabrakło jakichś czynności, które były, Twoim zdaniem, istotne dla przebiegu zajęć itp. 2. Panowanie nad przebiegiem lekcji i zachowaniem uczniów Jaki kontakt emocjonalny istnieje między nauczycielem a uczniami (obserwacja i wywiad z nauczycielem i uczniami), jak nauczyciel reagował na zachowania uczniów, jak reagował na jakość wykonywanych przez nich zadań (poprawianie błędów, egzekwowanie poprawnego wykonywania zadań), jak rozwiązywał problemy wychowawcze, jaki styl kierowania grupą preferuje, w jaki sposób dyscyplinował i nagradzał uczniów, czy prowadzący panował nad przebiegiem lekcji itp. 3. Umiejętność modyfikacji zadań i celów lekcji Czy nauczyciel potrafił modyfikować zadania lekcji (ułatwiał je lub utrudniał), czy dostrzegał konieczność zmian zadań i celów lekcji w trakcie jej przebiegu, czy był przygotowany do szybkiego wprowadzenia alternatywnych rozwiązań, czy przygotował zadania i cele dla uczniów o różnym poziomie rozwoju poznawczego, emocjonalnego i psychomotorycznego, czy zmieniał zadania, dostrzegając znużenie pracą lub brak postępów; czy ma wiedzę ogólną ułatwiającą modyfikację zadań i celów, czy zna poziom rozwoju poznawczego, emocjonalnego i psychomotorycznego swoich uczniów (wywiad) itp. 4. Komunikacja dydaktyczna W jaki sposób prowadzący ustawiał się do grupy podczas przekazywania komunikatów, czy wyrażał się jasno i zrozumiale, czy nie ma problemów z dykcją, czy potrafi odpowiednio modulować komunikaty werbalne, czy w czasie zajęć wykorzystywał wszystkie sposoby komunikacji (werbalne, wzrokowe, czuciowe), jaki sposób komunikacji dominował, czy nauczyciel wypowiadał się pełnymi zdaniami, czy zwracał się do uczniów po imieniu, czy pokaz i instruowanie było zgodne z podstawowymi zasadami komunikacji dydaktycznej itp. LICZBA HOSPITACJI ORAZ RODZAJ HOSPITOWANYCH ZAJĘĆ 2 lekcje w innym obszarze niż edukacja psychomotoryczna w klasach 0 III 2 lekcje wychowawcze w klasach IV-VI 2 lekcje z dowolnego przedmiotu w klasach IV VI 120

121 PROTOKÓŁ HOSPITACJI LEKCJI/ZAJĘĆ W KLASACH I- III Data... Klasa... Liczba uczniów... Prowadzący... Temat:... Cele i zadania: Przebieg lekcji (zajęć) Uwagi i spostrzeżenia syntetyczna ocena 121

122 PROTOKÓŁ HOSPITACJI LEKCJI/ZAJĘĆ W KLASACH I- III Data... Klasa... Liczba uczniów... Prowadzący... Temat:... Cele i zadania: Przebieg lekcji (zajęć) Uwagi i spostrzeżenia syntetyczna ocena 122

123 PROTOKÓŁ HOSPITACJI LEKCJI Z DOWOLNEGO PRZEDMIOTU W KLASACH IV- VI Data... Klasa... Liczba uczniów... Prowadzący... Temat... Cele i zadania: Przebieg lekcji (zajęć) Uwagi i spostrzeżenia syntetyczna ocena 123

124 PROTOKÓŁ HOSPITACJI LEKCJI Z DOWOLNEGO PRZEDMIOTU W KLASACH IV- VI Data... Klasa... Liczba uczniów... Prowadzący... Temat:... Cele i zadania: Przebieg lekcji (zajęć) Uwagi i spostrzeżenia syntetyczna ocena 124

125 PROTOKÓŁ HOSPITACJI LEKCJI WYCHOWAWCZEJ Data... Klasa... Liczba uczniów... Prowadzący... Temat:... Cele i zadania: Przebieg lekcji (zajęć) Uwagi i spostrzeżenia syntetyczna ocena 125

126 PROTOKÓŁ HOSPITACJI LEKCJI WYCHOWAWCZEJ Data... Klasa... Liczba uczniów... Prowadzący... Temat:... Cele i zadania: Przebieg lekcji (zajęć) Uwagi i spostrzeżenia syntetyczna ocena 126

127 B) DIAGNOZA PSYCHOLOGICZNO PEDAGOGICZNA W ramach diagnozy psychologiczno-pedagogicznej należy wykonać: a) diagnozę indywidualną w klasach 0-III (2 uczniów) badanie sprawności grafomotorycznej, lateralizacji oraz orientacji w schemacie ciała b) diagnozę grupową w klasach IV-VI badanie zachowań asertywnych uczniów jednej klasy 1) DIAGNOZA INDYWIDUALNA W KLASACH 0 III Badanie wykonaj przy użyciu poniższego testu: I. BADANIE SPRAWNOŚCI GRAFOMOTORYCZNEJ (wg M. Stambak) 1. Określanie sprawności graficznej i płynności ruchów ręki (tzn. melodii kinetycznej) próba SZLACZKI - przeznaczona dla dzieci od 4-7 lat. Pomoce: kartka formatu A4 z narysowanymi w linijkach wzorami szlaczków (zał. Szlaczki), ołówek miękki (nie może być mazak lub kredka, gdyż nie zaobserwuje się zmiany nacisku na kartkę przy zmęczeniu ręki). Ułożenie kartki poziome. Polecenie dla dziecka: Dokończ te szlaczki najlepiej jak potrafisz, staraj się rysować je bez odrywania ręki". Wzory szlaczków i normy wiekowe: norma: 4-5 lat norma: 5-6 lat norma: 6-7 lat norma: 6-7 lat norma - powyżej 7 lat Im mniej dziecko zniekształci szlaczek i im dłużej rysuje bez odrywania ręki, tym ma lepszy poziom graficzny i lepszą melodię kinetyczną. Zupełnie zmieniony kształt szlaczków przeznaczonych dla dzieci o 2 lata młodszych od wieku życia dziecka badanego wskazuje na konieczność konsultacji psychologicznej (można podejrzewać dysgrafię). Należy także ocenić sposób trzymania ołówka przez dziecko, układ dłoni, nadgarstka itp. 127

128 próba LABIRYNTY - przeznaczona dla dzieci od 4-7 lat Pomoce: kartka formatu A4 z narysowanymi labiryntami (zał. Labirynty), ołówek miękki (nie może być mazak lub kredka, gdyż nie zaobserwuje się zmiany nacisku na kartkę przy zmęczeniu ręki). Ułożenie kartki poziome. Polecenie dla dziecka: Narysuj drogę, jaką musi pokonać żabka i miś, aby dotrzeć do środka labiryntu. Staraj się rysować bez odrywania ręki". Interpretacja: Za poprawnie wykonane zadanie uznajemy narysowaną bez odrywania ręki drogę, która nie przecina i nie dotyka linii labiryntu przyznajemy 5 punktów. Za każde dotkniecie lub przecięcie linii labiryntu oraz oderwanie ręki odlicza się 0,5 pkt. Ocena: 5 pkt. - bardzo dobra, 4 pkt. dobra, 3 pkt. dostateczna, 0-2 pkt. niedostateczna 2. Badanie sprawności motorycznej rąk próba KRESKOWANIA - przeznaczona dla dzieci od 6 do 14 lat Pomoce: 1. Kartka papieru A4 pokratkowana liniami tworzącymi kwadraty o boku 1 cm. (zał. Próba Kreskowania). Kartka powinna być ułożona poziomo. 2. Ołówek miękki o długości ok. 12 cm. 3. Stoper lub zegarek z sekundnikiem Polecenia dla dziecka: Weź ołówek, widzisz te kratki? Będziesz w każdej kratce stawiał pionową kreskę tak szybko, jak potrafisz. Staraj się nie wychodzić poza linie kwadracików, uważaj, żeby nie ominąć żadnej kratki. Nie można cofać się". Dziecko bierze ołówek do ręki, którą samo wybierze. Czy dobrze zrozumiałeś(aś)? Staraj się stawiać kreski z góry w dół (demonstrujemy w powietrzu) najszybciej jak możesz, tak długo, dopóki nie powiem: stop". Kartka leży poziomo, zaczynamy mierzyć czas, gdy dziecko zaczyna stawiać pierwszą kreskę. Dziecko może rysować od lewej do prawej lub odwrotnie. Podczas pracy dziecka kilkakrotnie je pospieszamy: Szybciej, jeszcze szybciej". Po upływie 1 minuty przerywamy pracę dziecka, zaznaczamy ostatnią kreskę, oznaczamy na marginesie, którą ręką dziecko rysowało (np. RP - ręka prawa, RL- ręka lewa), następnie, bez odpoczynku dziecka mówimy: Dobrze, teraz weź ołówek do drugiej ręki i będziesz stawiać kreski drugą ręką tak szybko, jak potrafisz". Dziecko może stawiać kreski w tej linii, gdzie skończyło, lub od nowej linii. Przeprowadzamy w ten sposób po 2 próby każdą ręką na zmianę. Przerwa między próbami jest kilka sekund potrzebnych do przełożenia ołówka do drugiej ręki i przypomnienie dziecku, że ma pracować szybko. Jeżeli dziecko stawia kreski zbyt wolno i staranie, przerywamy próbę wyjaśniając, że kresek ma być jak najwięcej i nie muszą być zbyt ładne. Po wykonaniu próby liczymy liczbę kresek postawionych każdą ręką, wyniki wpisujemy na margines kartki do kreskowania. Poprzestajemy na czterech wynikach (nie sumujemy ich!). 128

Pokazać jeszcze