OGÓLNA ARCHITEKTURA SYSTEMU SEMANTYCZNEJ INTEGRACJI GEOGRAFICZNYCH ŹRÓDEŁ DANYCH *)
|
|
- Monika Kozieł
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 STUDIA INFORMATICA 2005 Volume 26 Number 3 (64) Michał ŚWIDERSKI Politechnika Śląska, Instytut Informatyki OGÓLNA ARCHITEKTURA SYSTEMU SEMANTYCZNEJ INTEGRACJI GEOGRAFICZNYCH ŹRÓDEŁ DANYCH *) Streszczenie. W artykule określone zostały wymagania, które stają przed systemem semantycznej integracji geoprzestrzennych źródeł danych w sieci Internet. Następnie przedstawiona została nowa architektura systemu, uwzględniająca relacyjno-obiektową specyfikę danych geoprzestrzennych, wykorzystująca w Schemacie Koncepcyjnym połączenie logiki deskrypcyjnej oraz Datalog, wnioskowanie w komponencie terminologicznym logiki deskrypcyjnej, zmodyfikowany algorytm przepisywania zapytań oraz dodanie opisu semantycznego do dokumentu WSDL usług Web. Słowa kluczowe: semantyczna integracja, GIS, LAV, DL, Datalog GENERAL ARCHITECTURE OF SEMANTIC GEOSPATIAL DATA SOURCES INTEGRATION SYSTEM Summary. In this paper we sketch requirements that the semantic integration system for geospatial data in Internet must face. Then we present novel architecture of such system that takes object-relational nature of GIS data into account, modeling Conceptual Schema with both DL and Datalog, using DL T-Box reasoning, modified query rewriting algorithm and placing semantic data sources annotation in WSDL documents of Web Services. Keywords: semantic integration, GIS, LAV, DL, Datalog 1. Wprowadzenie W dzisiejszych geoprzestrzennych bazach danych zgromadzona jest ogromna ilość danych geograficznych, wykorzystywanych w wielu dziedzinach życia. Dane te służą m.in.
2 30 M. Świderski do generowania dokładnych map w firmach kartograficznych, planowania przestrzennego władzom państwowym, analizy trendów sprzedaży lub lokalnych efektów akcji marketingowych firmom reklamowym. Z powodu wielości zastosowań danych geograficznych ich zbieranie często nie jest skoordynowane, dane przechowywane są najczęściej w systemach zamkniętych i w przeróżnych formatach. Wszystkie te czynniki skłaniają do wypracowywania sposobów integracji danych geograficznych, biorących pod uwagę specyfikę samych danych oraz najnowsze standardy komunikacji w sieci Internet. Celem systemu integracji jest dostarczenie jednolitego interfejsu dla różnych źródeł danych, tak by użytkownik mógł specyfikować dane, których potrzebuje, natomiast nie musiał szukać odpowiednich źródeł danych, pracować z każdym z tych źródeł osobno, a następnie łączyć danych z nich uzyskanych [1]. W literaturze występuje wiele zaproponowanych architektur systemów integracji, z których najpopularniejszymi były federacyjne i rozproszone bazy danych. Architektury te, mimo swojej przydatności, zajmowały się jedynie integracją danych na poziomach syntaktycznym i strukturalnym oraz nie umożliwiały dynamicznej zmiany zestawu źródeł danych, co jest częstym przypadkiem w sieciach rozległych typu Internet. Proponowana architektura, biorąc pod uwagę specyfikę danych geoprzestrzennych, próbuje rozwiązać problem heterogeniczności danych na poziomach syntaktycznym, strukturalnym i semantycznym [2], umożliwiać przyłączanie i odłączanie źródeł danych w czasie działania systemu oraz wykorzystać aktualne standardy wymiany danych w sieci Internet, wykorzystujące XML, tj.: GML i Web Services. Struktura dalszej części artykułu przedstawia się następująco: w pkt. 2 zajmiemy się problemami oraz wymaganiami, z którymi musi zmierzyć się nowy system semantycznej integracji danych geoprzestrzennych; w pkt. 3 przedstawiona zostanie architektura systemu próbującego odpowiedzieć na postawione wymagania; w pkt. 4 podsumowane zostaną dotychczasowe prace oraz przedstawiony zostanie plan rozwoju zaproponowanej architektury. 2. Wymagania stawiane systemowi integracji Architektura nowo tworzonego systemu semantycznej integracji danych geoprzestrzennych powinna brać pod uwagę: relacyjno-obiektowy charakter danych, realia sieci Internet, w której poszczególne węzły sieci mogą być w danej chwili niedostępne lub mogą pojawić się nowe, wcześniej nie publikowane, potrzebę integracji danych na poziomie semantycznym z wykorzystaniem ontologii zapisanych w logice deskrypcyjnej oraz wykorzystywać *) Praca finansowana z funduszu BW-463/RAu2/2004 Instytutu Informatyki Politechniki
3 Ogólna architektura systemu semantycznej integracji geograficznych standardy: opisu geograficznych danych GML oraz zdalnego wywoływania procedur oraz przekazywania danych Web Services Charakterystyka danych geograficznych Dane geoprzestrzenne są o tyle specyficzne, że nie da się ich w pełni opisać ani w modelu relacyjnym, ani w obiektowym. Można sobie łatwo wyobrazić sytuację, gdy przechowujemy w bazie danych obiekty klasy Budynek oraz obiekty klasy Biurowiec, dziedziczące cechy klasy Budynek oraz dodające cechy specyficzne dla siebie. Sytuację taką można zamodelować z użyciem hierarchii klas. W rzeczywistości może zajść konieczność łączenia poszczególnych obiektów klasy Budynek tak, by zamodelować ciąg budynków przyległych do siebie. Ten przypadek wymaga zastosowania modelu relacyjnego. Widać więc, że pożądane jest połączenie modelu obiektowego z relacyjnym, by także obiekty klasy Biurowiec mogły być uwzględnione w danej topologii jako obiekty klasy Budynek. Innym problemem, z którym spotykamy się integrując dane geograficzne, jest możliwie duża ilość rozproszonych źródeł danych oraz ogromna ilość danych w nich przechowywana. Zmusza to system integracji do zapewnienia odpowiedniej wydajności tak, by był on w stanie wykorzystać setki rozproszonych źródeł danych w czasie akceptowalnym dla użytkownika. Dodatkowymi problemami związanymi z danymi geoprzestrzennymi są: integracja danych reprezentowanych w postaci obrazów (często o różnej rozdzielczości) oraz uwzględnianie różnych sposobów projekcji powierzchni Ziemi. Te problemy nie są podejmowane przez niniejszą pracę Integracja danych na trzech poziomach W procesie integracji danych można natknąć się na sytuację, gdy w dwóch różnych źródłach danych istnieją typy danych lub tablice tak samo nazwane i o takiej samej strukturze, lecz o zupełnie innym znaczeniu. Aby rozwiązać ten problem, należy w sposób jawny dołączać informację o semantyce danych i integrować dane w oparciu o opis semantyki, a dopiero w drugiej kolejności konwertować dane do wspólnego formatu (poziom syntaktyczny i strukturalny). W przypadku danych geograficznych problem ten jest szczególnie istotny, ponieważ typy danych mogą być bardzo złożone i znacznie różniące się od siebie, a jednocześnie tak samo się nazywać. Śląskiej w Gliwicach.
4 32 M. Świderski 2.3. Wykorzystanie istniejących systemów wnioskujących Dołączenie opisu semantyki do danych wymusza wybór formalizmu, w którym ma być ona zapisana, a co za tym idzie możliwości wnioskowań, które można przeprowadzić w danym formalizmie. Najpopularniejszym obecnie sposobem dołączenia opisu semantycznego do danych jest dołączenie ontologii, zazwyczaj w logice deskrypcyjnej [1] (ang. Description Logic). Logika deskrypcyjna jest klasą logik formalnych szczególnie użytecznych do modelowania i wnioskowania na hierarchiach pojęć. DL reprezentuje wiedzę z danej dziedziny za pomocą definiowania konceptów ją opisujących (terminologia dziedziny), a następnie określa właściwości obiektów występujących w dziedzinie za pomocą ról łączących koncepty. Logiki deskrypcyjne reprezentują różną ekspresywność w zależności od dozwolonych w nich zestawów konstruktorów konceptów i ról. Sensowne wydaje się wykorzystanie do wnioskowań dla DL ogólnie dostępnych i silnie zoptymalizowanych silników wnioskujących, np. RACER [3] Konsekwencje podejścia ad hoc Najodpowiedniejszym podejściem do integracji danych w sieci Internet jest podejście ad hoc, w którym staramy się wyszukiwać i rozpoznawać źródła danych geograficznych w czasie działania systemu, a nie jak dotychczas korzystać z przygotowanego wcześniej zestawu dobrze udokumentowanych źródeł. Z taką koncepcją wiąże się kilka konsekwencji przedstawionych poniżej. W sytuacji gdy nie można z góry założyć ilości i zawartości źródeł danych, należy umożliwić dynamiczne przyłączanie i odłączanie źródeł. Dodatkowo każde źródło powinno opisywać parametry wejściowe oraz zwracane dane zarówno na poziomie strukturalnym jak i semantycznym, tak by mogło być poprawnie obsłużone w sposób automatyczny. Ze zmienną ilością źródeł danych związany jest także problem dokładności odpowiedzi na zapytanie. Okazuje się, że nie należy szukać rozwiązania dokładnego, ale maksymalnie zawartego [4], tzn.: najlepszego możliwego dla danego zestawu źródeł danych oraz zastosowanego języka opisu danych. Ponadto, jako udogodnienie dla użytkownika, można dodać możliwość stopniowego rozluźniania ograniczeń nałożonych na zapytanie, tak by dążyć do znalezienia odpowiedzi na zadane zapytanie nawet kosztem dokładności odpowiedzi [1]. Kolejną konsekwencją podejścia ad hoc jest konieczność inteligentnego łączenia danych na poziomie strukturalnym, z wykorzystaniem opisu semantycznego. Sytuacja taka występuje w przypadku łączenia obiektów o różnej strukturze i tej samej semantyce. W podejściu ad hoc niebanalnym problemem jest także wyszukiwanie nowych źródeł danych oraz cykliczne badanie dostępności już wykrytych, jednak nie zajmujemy się tym zagadnieniem w niniejszej pracy.
5 Ogólna architektura systemu semantycznej integracji geograficznych Zgodność z istniejącymi standardami Projektowany system powinien wykorzystywać szeroko przyjęte standardy, tak by jak najlepiej współpracował z istniejącymi już rozwiązaniami. Obecnie język XML staje się standardem reprezentacji danych w sieci Internet, dlatego też powinien być wykorzystany do reprezentacji danych na poziomie syntaktycznym. Konsorcjum OpenGIS opracowało standard GML [5] do reprezentacji danych geograficznych w XML, który został szeroko zaakceptowany. W projektowanym systemie nie są potrzebne wszystkie cechy standardu wersji 3, dlatego można ograniczyć jego użycie do specyfikacji prostych typów Simple Features, mogących jednak wyrazić dowolnie złożone obiekty zawierające prymitywy geometryczne. W proponowanej architekturze podzbiór GML odpowiadałby za warstwę strukturalną integracji danych. Konsorcjum OpenGIS opracowało także standard WFS [6] udostępniania danych geograficznych w Internecie jako Simple Features, jednak nie jest on zgodny ze standardami W3C, dotyczącymi wymiany danych i komunikatów Web Services. Wydaje się sensowne zaimplementowanie geoprzestrzennych źródeł danych jako serwisów Web [7], które zwracają dane typu Simple Feature, a ich dokument WSDL wzbogacony jest o informację o semantyce danego serwisu. Do zapisu Schematu Koncepcyjnego należy użyć standardu zapisu ontologii w XML: OWL [8], tak zmodyfikowanego, by mógł uchwycić także dodatkowe relacje zdefiniowane w schemacie. 3. Architektura systemu integracji By sprostać wszystkim wymaganiom postawionym w pkt. 2 zaproponowana została nowa architektura systemu integracji przedstawiona na rys. 1. W proponowanej architekturze użytkownik formułuje zapytania (krok 1 i 2) w oparciu o Schemat Koncepcyjny, opisujący koncepty dostępne w systemie i wzbogacony o zestaw operatorów przestrzennych (ang. spatial relationship operators). Następnie zapytanie użytkownika jest przepisywane (krok 3 i 4), tak by predykaty zapytania zostały zastąpione nazwami źródeł danych, z wykorzystaniem opisu semantycznego dołączonego do każdego źródła danych. Przepisane zapytanie zostaje podzielone na podzapytania, dotyczące poszczególnych źródeł danych (krok 5) i rozesłane do nich (krok 6). Odebrane wyniki są łączone (krok 7) z uwzględnieniem opisów struktur danych dołączonych do każdego źródła danych w postaci dokumentu WSDL. Połączone dane są zwracane do użytkownika w formacie GML. W dalszej części rozdziału przedstawione zostaną rozwiązania przyjęte dla poszczególnych składowych systemu.
6 34 M. Świderski Rys. 1. Proponowana architektura systemu semantycznej integracji Fig. 1. Proposed semantic integration system architecture 3.1. Schemat koncepcyjny W literaturze występują zasadniczo trzy najważniejsze podejścia do modelowania Schematu Koncepcyjnego [4]: relacyjne, obiektowe i hybrydowe. Dla danych geoprzestrzennych najodpowiedniejszym rozwiązaniem jest zastosowanie schematu hybrydowego, jednak dotychczasowe rozwiązania charakteryzowały się dużą złożonością obliczeniową operacji na takim schemacie oraz koniecznością budowania dedykowanych silników wnioskujących. Proponowane przez nas podejście wykorzysta w Schemacie Koncepcyjnym logikę DLP [9], będącą częścią wspólną logiki deskrypcyjnej SHIQ oraz programów w logice, dzięki czemu może być ona tłumaczona z logiki deskrypcyjnej na program w logice i na odwrót. Daje to bardzo ciekawe możliwości budowania Schematu Koncepcyjnego w logice hybrydowej, w której można wykonywać standardowe wnioskowania dla DL, a następnie przetłumaczyć schemat na program w logice. Transformacja taka ma sens, gdyż schemat staje się zestawem relacji, dla których istnieją bardzo wydajne algorytmy przepisywania zapytań. Schemat Koncepcyjny będzie składał się z dowolnych konstrukcji dozwolonych przez logikę DLP oraz nagłówków klauzul Horna. W DLP wyrażamy hierarchię obiektów i ról, natomiast klauzule Horna wprost wyrażają n-argumentowe relacje (podobnie jak w rozwiązaniach czysto relacyjnych). Spójność modelu zagwarantowana jest przez założenie
7 Ogólna architektura systemu semantycznej integracji geograficznych rozłączności zbiorów nazw stosowanych w komponencie terminologicznym i relacyjnym. Dzięki tym założeniom połączenie dwóch Schematów Koncepcyjnych polega na prostym sumowaniu zbiorów relacji schematów, gdzie niezgodności zmiennych usuwane będą w standardowy sposób przez podstawienia, oraz na klasyfikacji komponentów T-Box schematów za pomocą standardowego silnika wnioskującego dla logiki SHIQ, np. RACER. Problemem, który nieodłącznie związany jest z logikami hybrydowymi, jest kompletność rozwiązań przez nie generowanych, co zostało zauważone już przy logice Al-log [10]. Aby uniknąć braku kompletności, ograniczymy zbiór konstruktorów konceptów, których można użyć do budowy zapytań, tak by uniemożliwić zadawanie pytań o informacje negatywne oraz przyjmiemy założenie, że żadne źródło nie zawiera wszystkich danych. Dzięki tym dwóm założeniom nie nastąpi konflikt między podejściem OWA, stosowanym dla logiki deskrypcyjnej oraz CWA, stosowanym dla programowania w logice Zapytanie użytkownika W systemie integracji semantycznej zapytania użytkownika budowane są w oparciu o Schemat Koncepcyjny jako klauzule Horna, gdzie koncepty reprezentowane są jako predykaty unarne, role jako predykaty binarne, a relacje jako predykaty n-arne. Klauzule mogą zawierać stałe oraz predykaty interpretowane, np. porównania arytmetyczne. Dzięki takim założeniom otrzymujemy język zapytań o ekspresywności porównywalnej z SQL bez grupowania i agregacji. Dodatkowo planujemy wprowadzenie trzech typów danych: obiektu geograficznego, napisu oraz liczby zmiennoprzecinkowej, tak by uchwycić podstawowe rozróżnienia danych i umożliwić automatyczne korekty warunków łączenia danych podczas formułowania zapytania Opis źródła danych Logiczne połączenie schematów źródeł danych ze Schematem Koncepcyjnym zazwyczaj ustanowione jest w jeden z dwóch sposobów: GAV lub LAV [1]. W proponowanej architekturze zostanie użyte podejście LAV (ang. Local-As-View), które do każdej relacji schematu źródła danych dołącza widok nad relacjami/konceptami Schematu Koncepcyjnego. Podejście to jest trudne w implementacji, ponieważ aby odpowiedzieć na zapytanie użytkownika należy najpierw przepisać zapytanie (ang. query rewriting using views) z relacji/konceptów Schematu Koncepcyjnego na relacje źródeł danych, mając do dyspozycji tylko widoki na Schemacie Koncepcyjnym. Niewątpliwą zaletą podejścia LAV jest bezproblemowa modyfikacja zestawu źródeł danych podczas działania systemu, ponieważ źródło określa swoją zawartość względem Schematu Koncepcyjnego, który nie musi zawierać informacji o jego istnieniu (w przeciwieństwie do podejścia GAV).
8 36 M. Świderski Opis semantyczny w praktyce będzie dołączany do dokumentów WSDL, opisujących serwisy Web na poziomie strukturalnym, łącząc logicznie wejścia, wyjścia i nazwę usługi ze Schematem Koncepcyjnym. Połączenie to, reprezentowane formalnie jako klauzula Horna, zostanie zapisane w dokumencie WSDL w transkrypcji RuleML Przepisywanie zapytania W naszym podejściu wykorzystamy wydajny algorytm przepisywania zapytań Destination Based Algorithm [11] dla podejścia relacyjnego, który można zmodyfikować tak, by wykorzystywał informacje o hierarchii konceptów i ról, przy jednoczesnym zachowaniu poprawności, kompletności i wydajności. Modyfikacje te polegają na klasyfikacji Schematu Koncepcyjnego w silniku wnioskującym, tak by wykryć niejawne relacje subsumpcji konceptów i ról oraz inwersji ról, a następnie traktowaniu konceptu jako sumy tego konceptu i wszystkich jego liści drzewa subsumpcji (analogicznie dla ról). Dzięki przechowywaniu informacji o hierarchii konceptów i ról możliwe będzie dokładniejsze przepisywanie zapytań, a gdy nie uda się znaleźć odpowiedzi na zapytanie, możliwe będzie także stopniowe uogólnianie zapytania użytkownika, by znaleźć jakąkolwiek odpowiedź na zapytanie Łączenie wyników W naszym systemie źródła danych, implementowane jako usługi Web, powinny zwracać kolekcje obiektów GML, tzw. Simple Features Collections. Format ten jest o tyle korzystny, że umożliwia przechowywanie w jednej kolekcji wielu typów obiektów geoprzestrzennych, dzięki czemu możliwe jest bezproblemowe traktowanie typów bazowych i pochodnych w jednakowy sposób. Po uzyskaniu cząstkowych odpowiedzi z poszczególnych źródeł danych następują połączenie i filtracja wyników zgodnie z formą przepisanego zapytania. Poprawnie sformułowane zapytanie powinno łączyć obiekty geograficzne lub nakładać na nie ograniczenia poprzez role konceptów (odpowiadają temu pola klas w modelu obiektowym). W przypadku gdy w zapytaniu pojawi się jednak operacja łączenia lub sformułowany zostanie warunek bezpośrednio na obiektach geograficznych, obiekt będzie identyfikowany domyślnie poprzez obowiązkowy w GML atrybut name. Jeśli uwzględnimy powyższe uwagi, ewaluacja zapytania zasadniczo nie odbiega od ewaluacji zapytania w SQL. Osobnym problemem jest obsługa tzw. operatorów przestrzennych, które odpowiadają za ustalenie zależności przestrzennych między dwoma obiektami geograficznymi. Schemat Koncepcyjny zawiera dziewięć predefiniowanych operatorów, które reprezentowane są jako relacje. Możliwe są dwie interpretacje tych operatorów: jako wbudowanych predykatów interpretowanych lub jako wirtualnych relacji. Traktowanie tych operatorów jako predykatów interpretowanych wymusza skomplikowane przetwarzanie w algorytmie przepisywania
9 Ogólna architektura systemu semantycznej integracji geograficznych zapytań, natomiast traktowanie ich jako wirtualnych relacji, z których każda implementowana jest przez jedno wirtualne źródło, pozwala na dołączenie operatora jako kolejnego predykatu zapytania. Jedyną różnicą, w stosunku do zwykłego predykatu, będzie ewaluacja operatora (a właściwe wirtualnego źródła z nim związanego) na samym końcu oraz to, że nie zwraca on wartości, a jedynie odrzuca pary obiektów nie spełniających zadanej zależności przestrzennej. 4. Podsumowanie W artykule określone zostały wymagania, które stają przed systemem semantycznej integracji geoprzestrzennych źródeł danych w sieci Internet, a następnie przedstawiona została nowa architektura systemu próbująca sprostać postawionym wymaganiom. Architektura ta, pomimo swego rozbudowania, nie uwzględnia jeszcze kilku istotnych elementów, którymi można zająć się w przyszłości, m.in.: semantycznego wyszukiwania nowych serwisów Web w ogólnodostępnych katalogach, sprawdzania poprawności zapytania pod kątem semantyki oraz łączenia predefiniowanych Schematów Koncepcyjnych z uwzględnieniem rozwiązywania konfliktów znaczeniowych oraz wykrywania ukrytych zależności między konceptami. LITERATURA 1. Baader F., McGuinness D., Nardi D., Patel-Schneider P. (red): The Description Logic Handbook: theory, implementation, and applications. Cambridge University Press, UCGIS: Research Priorities. The Geospatial Semantic Web, /priorities/research/2002researchagenda.htm. 3. Haarslev V., Moller R.: Description of the RACER system and its applications. DL2001 Worshop on Description Logics, Stanford CA, USA, Levy A. Y.: Logic-Based Techniques in Data Integration. Washington, USA, Open GIS Consortium: OpenGIS Specifications: The Geography Markup Language Open GIS Consortium: OpenGIS Web Feature Service Implementation Specification Œwiderski M.: The use of Web Services in Web GIS. IWCIT 03, Gliwice, W3C: OWL Web Ontology Language Volz R.: Web Ontology Reasoning with Logic Databases. Karlsruhe 2004.
10 38 M. Świderski 10. Levy A., Rousset M.C.: CARIN: A representation language combining horn rules and description logic. European Conference on Artificial Intelligence, Wang J., Maher M., Topor R.: Rewriting general conjunctive queries using views. Australasian conference on Database technologies, Melbourne, Australia, Recenzent: Dr inż. Maciej Bargielski Wpłynęło do Redakcji 25 kwietnia 2005 r. Abstract This paper sketches requirements that the semantic integration system for geospatial data in Internet must face, i.e.: taking characteristics of geospatial data into account, integrating data on syntactic, structural and semantic level, implementing an ad hoc approach, using existing inference engines and conforming to W3C standards. Then we present novel architecture of such system (see Fig.1) that takes object-relational nature of GIS data into account by modeling Conceptual Schema with hybrid logic built from DL and Datalog. In such system user formulates query as Horn Clauses where concepts from Conceptual Schema are represented as unary predicates, roles as binary predicates and relations as n-ary predicates. To answer user queries we use a modified Destination Based query rewriting algorithm that is able to use hierarchy of concept and roles to find better rewritings. Finally we present how Web Services, used as data sources, should be semantically annotated and how to join data coming from separate data sources. Adres Michał ŚWIDERSKI: Politechnika Śląska, Instytut Informatyki, ul. Akademicka 16, Gliwice, Polska, Michal.Swiderski@polsl.pl.
Wykorzystanie standardów serii ISO 19100 oraz OGC dla potrzeb budowy infrastruktury danych przestrzennych
Wykorzystanie standardów serii ISO 19100 oraz OGC dla potrzeb budowy infrastruktury danych przestrzennych dr inż. Adam Iwaniak Infrastruktura Danych Przestrzennych w Polsce i Europie Seminarium, AR Wrocław
Bardziej szczegółowoInternet Semantyczny i Logika II
Internet Semantyczny i Logika II Ontologie Definicja Grubera: Ontologia to formalna specyfikacja konceptualizacji pewnego obszaru wiedzy czy opisu elementów rzeczywistości. W Internecie Semantycznym językiem
Bardziej szczegółowoGML w praktyce geodezyjnej
GML w praktyce geodezyjnej Adam Iwaniak Kon-Dor s.c. Konferencja GML w praktyce, 12 kwietnia 2013, Warszawa SWING Rok 1995, standard de jure Wymiany danych pomiędzy bazami danych systemów informatycznych
Bardziej szczegółowoPrzygotowała Elżbieta Pastucha na podstawie CityGML OGC Standard for Photogrammetry by Thomas H. Kolbe, Claus Nagel, Alexandra Stadler
Przygotowała Elżbieta Pastucha na podstawie CityGML OGC Standard for Photogrammetry by Thomas H. Kolbe, Claus Nagel, Alexandra Stadler Wirtualne modele miast 3D Nowa Generacja Wykorzystanie: Symulacje
Bardziej szczegółowoInternet Semantyczny. Logika opisowa
Internet Semantyczny Logika opisowa Ontologie Definicja Grubera: Ontologia to formalna specyfikacja konceptualizacji pewnego obszaru wiedzy czy opisu elementów rzeczywistości. W Internecie Semantycznym
Bardziej szczegółowoAlicja Marszałek Różne rodzaje baz danych
Alicja Marszałek Różne rodzaje baz danych Rodzaje baz danych Bazy danych można podzielić wg struktur organizacji danych, których używają. Można podzielić je na: Bazy proste Bazy złożone Bazy proste Bazy
Bardziej szczegółowoMulti-wyszukiwarki. Mediacyjne Systemy Zapytań wprowadzenie. Architektury i technologie integracji danych Systemy Mediacyjne
Architektury i technologie integracji danych Systemy Mediacyjne Multi-wyszukiwarki Wprowadzenie do Mediacyjnych Systemów Zapytań (MQS) Architektura MQS Cechy funkcjonalne MQS Cechy implementacyjne MQS
Bardziej szczegółowoProjektowanie systemów informatycznych. Roman Simiński siminskionline.pl. Modelowanie danych Diagramy ERD
Projektowanie systemów informatycznych Roman Simiński roman.siminski@us.edu.pl siminskionline.pl Modelowanie danych Diagramy ERD Modelowanie danych dlaczego? Od biznesowego gadania do magazynu na biznesowe
Bardziej szczegółowoSystemy GIS Tworzenie zapytań w bazach danych
Systemy GIS Tworzenie zapytań w bazach danych Wykład nr 6 Analizy danych w systemach GIS Jak pytać bazę danych, żeby otrzymać sensowną odpowiedź......czyli podstawy języka SQL INSERT, SELECT, DROP, UPDATE
Bardziej szczegółowoserwisy W*S ERDAS APOLLO 2009
serwisy W*S ERDAS APOLLO 2009 1 OGC (Open Geospatial Consortium, Inc) OGC jest międzynarodowym konsorcjum 382 firm prywatnych, agencji rządowych oraz uniwersytetów, które nawiązały współpracę w celu rozwijania
Bardziej szczegółowoKraków, 14 marca 2013 r.
Scenariusze i trendy rozwojowe wybranych technologii społeczeństwa informacyjnego do roku 2025 Antoni Ligęza Perspektywy rozwoju systemów eksperckich do roku 2025 Kraków, 14 marca 2013 r. Dane informacja
Bardziej szczegółowoProgramowanie obiektowe
Laboratorium z przedmiotu Programowanie obiektowe - zestaw 02 Cel zajęć. Celem zajęć jest zapoznanie z praktycznymi aspektami projektowania oraz implementacji klas i obiektów z wykorzystaniem dziedziczenia.
Bardziej szczegółowoProgramowanie obiektowe
Laboratorium z przedmiotu - zestaw 02 Cel zajęć. Celem zajęć jest zapoznanie z praktycznymi aspektami projektowania oraz implementacji klas i obiektów z wykorzystaniem dziedziczenia. Wprowadzenie teoretyczne.
Bardziej szczegółowoModel semistrukturalny
Model semistrukturalny standaryzacja danych z różnych źródeł realizacja złożonej struktury zależności, wielokrotne zagnieżdżania zobrazowane przez grafy skierowane model samoopisujący się wielkości i typy
Bardziej szczegółowoPROLOG WSTĘP DO INFORMATYKI. Akademia Górniczo-Hutnicza. Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Inżynierii Biomedycznej.
Akademia Górniczo-Hutnicza Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Inżynierii Biomedycznej WSTĘP DO INFORMATYKI Adrian Horzyk PROLOG www.agh.edu.pl Pewnego dnia przyszedł na świat komputer Komputery
Bardziej szczegółowoWykład I. Wprowadzenie do baz danych
Wykład I Wprowadzenie do baz danych Trochę historii Pierwsze znane użycie terminu baza danych miało miejsce w listopadzie w 1963 roku. W latach sześcdziesątych XX wieku został opracowany przez Charles
Bardziej szczegółowoTemat : SBQL 1 obiektowy język zapytań.
Laboratorium Języki i środowiska przetwarzania danych rozproszonych Temat : SBQL 1 obiektowy język zapytań. Historia zmian Data Wersja Autor Opis zmian 23.4.2012 1.0 Tomasz Kowalski Utworzenie dokumentu
Bardziej szczegółowoPaweł Kurzawa, Delfina Kongo
Paweł Kurzawa, Delfina Kongo Pierwsze prace nad standaryzacją Obiektowych baz danych zaczęły się w roku 1991. Stworzona została grupa do prac nad standardem, została ona nazwana Object Database Management
Bardziej szczegółowoImplementacja standardu GML w oprogramowaniu ESRI i GISPartner na przykładzie Geoportalu2
Implementacja standardu GML w oprogramowaniu ESRI i GISPartner na przykładzie Geoportalu2 Paweł Soczewski Warszawa, 10 kwietnia 2013 Modelowanie świata rzeczywistego Model pojęciowy - conceptual model
Bardziej szczegółowoWykład 2. Relacyjny model danych
Wykład 2 Relacyjny model danych Wymagania stawiane modelowi danych Unikanie nadmiarowości danych (redundancji) jedna informacja powinna być wpisana do bazy danych tylko jeden raz Problem powtarzających
Bardziej szczegółowoOracle PL/SQL. Paweł Rajba.
Paweł Rajba pawel@ii.uni.wroc.pl http://www.kursy24.eu/ Zawartość modułu 8 Wprowadzenie Definiowanie typu obiektowego Porównywanie obiektów Tabele z obiektami Operacje DML na obiektach Dziedziczenie -
Bardziej szczegółowoInstytut Technik Innowacyjnych Semantyczna integracja danych - metody, technologie, przykłady, wyzwania
Instytut Technik Innowacyjnych Semantyczna integracja danych - metody, technologie, przykłady, wyzwania Michał Socha, Wojciech Górka Integracja danych Prosty export/import Integracja 1:1 łączenie baz danych
Bardziej szczegółowoZasady transformacji modelu DOZ do projektu tabel bazy danych
Zasady transformacji modelu DOZ do projektu tabel bazy danych A. Obiekty proste B. Obiekty z podtypami C. Związki rozłączne GHJ 1 A. Projektowanie - obiekty proste TRASA # * numer POZYCJA o planowana godzina
Bardziej szczegółowoKurs OPC S7. Spis treści. Dzień 1. I OPC motywacja, zakres zastosowań, podstawowe pojęcia dostępne specyfikacje (wersja 1501)
Spis treści Dzień 1 I OPC motywacja, zakres zastosowań, podstawowe pojęcia dostępne specyfikacje (wersja 1501) I-3 O czym będziemy mówić? I-4 Typowe sytuacje I-5 Klasyczne podejście do komunikacji z urządzeniami
Bardziej szczegółowoMINISTERSTWO FINANSÓW PLAN INTEGRACJI SYSTEMU ZAŁĄCZNIK NR 6 SEAP SPECYFIKACJA KANAŁ EMAIL DLA PODMIOTÓW ZEWNĘTRZNYCH PL PROJEKT ECIP/SEAP
MINISTERSTWO FINANSÓW PLAN INTEGRACJI SYSTEMU ZAŁĄCZNIK NR 6 SEAP SPECYFIKACJA KANAŁ EMAIL DLA PODMIOTÓW ZEWNĘTRZNYCH PL PROJEKT ECIP/SEAP WERSJA 1 z 15 Spis treści 1. Kanał email dla podmiotów zewnętrznych...
Bardziej szczegółowoKomunikacja i wymiana danych
Budowa i oprogramowanie komputerowych systemów sterowania Wykład 10 Komunikacja i wymiana danych Metody wymiany danych Lokalne Pliki txt, csv, xls, xml Biblioteki LIB / DLL DDE, FastDDE OLE, COM, ActiveX
Bardziej szczegółowoSystemy ekspertowe. System ekspertowy wspomagający wybór zestawu komputerowego w oparciu o ontologie i system wnioskujący RacerPro
Systemy ekspertowe System ekspertowy wspomagający wybór zestawu komputerowego w oparciu o ontologie i system wnioskujący RacerPro Autorzy: 1 Wstęp Wybór zestawu komputerowego, ze względu na istnienie wielu
Bardziej szczegółowoBaza danych przestrzennych modelowa reprezentacja fragmentu świata rzeczywistego
PROJEKTOWANIE BAZ DANYCH PRZESTRZENNYCH Zgodne z ogólną metodologią projektowania baz danych Baza danych przestrzennych modelowa reprezentacja fragmentu świata rzeczywistego Proces budowy bazy danych wymaga
Bardziej szczegółowoWybrane problemy z dziedziny modelowania i wdrażania baz danych przestrzennych w aspekcie dydaktyki. Artur Krawczyk AGH Akademia Górniczo Hutnicza
Wybrane problemy z dziedziny modelowania i wdrażania baz danych przestrzennych w aspekcie dydaktyki Artur Krawczyk AGH Akademia Górniczo Hutnicza Problem modelowania tekstowego opisu elementu geometrycznego
Bardziej szczegółowoTechnologie obiektowe
WYKŁAD dr inż. Paweł Jarosz Instytut Informatyki Politechnika Krakowska mail: pjarosz@pk.edu.pl LABORATORIUM dr inż. Paweł Jarosz (3 grupy) mgr inż. Piotr Szuster (3 grupy) warunki zaliczenia Obecność
Bardziej szczegółowoINSTYTUT AUTOMATYKI I INŻYNIERII INFORMATYCZNEJ POLITECHNIKI POZNAŃSKIEJ. Adam Meissner. Elementy logik deskrypcyjych
INSTYTUT AUTOMATYKI I INŻYNIERII INFORMATYCZNEJ POLITECHNIKI POZNAŃSKIEJ Adam Meissner Adam.Meissner@put.poznan.pl http://www.man.poznan.pl/~ameis Elementy logik deskrypcyjych Literatura [1] Baader F.
Bardziej szczegółowoHurtownie danych. Przetwarzanie zapytań. http://zajecia.jakubw.pl/hur ZAPYTANIA NA ZAPLECZU
Hurtownie danych Przetwarzanie zapytań. Jakub Wróblewski jakubw@pjwstk.edu.pl http://zajecia.jakubw.pl/hur ZAPYTANIA NA ZAPLECZU Magazyny danych operacyjnych, źródła Centralna hurtownia danych Hurtownie
Bardziej szczegółowo030 PROJEKTOWANIE BAZ DANYCH. Prof. dr hab. Marek Wisła
030 PROJEKTOWANIE BAZ DANYCH Prof. dr hab. Marek Wisła Elementy procesu projektowania bazy danych Badanie zależności funkcyjnych Normalizacja Projektowanie bazy danych Model ER, diagramy ERD Encje, atrybuty,
Bardziej szczegółowoOntologie Wiedza semantyczna Semantic Web Inżynieria ontologii. Zarządzanie wiedzą. Wykład Sieci semantyczne. Joanna Kołodziejczyk.
Wykład Sieci semantyczne czerwiec 2010 Ontologie Struktura sieci semantycznej Plan wykładu Ontologie Definicja ontologii Jest to formalna reprezentacja wiedzy przez zbiór konceptów z zadanej dziedziny
Bardziej szczegółowoZastosowania technologii WMS w prowadzeniu PZGiK
dr inż. Waldemar Izdebski Politechnika Warszawska, Wydział Geodezji i Kartografii Zastosowania technologii WMS w prowadzeniu PZGiK Standard WMS (Web Maping Service) opracowany przez OGC 1 (Open Geospatial
Bardziej szczegółowoPrzestrzenne bazy danych Podstawy języka SQL
Przestrzenne bazy danych Podstawy języka SQL Stanisława Porzycka-Strzelczyk porzycka@agh.edu.pl home.agh.edu.pl/~porzycka Konsultacje: wtorek godzina 16-17, p. 350 A (budynek A0) 1 SQL Język SQL (ang.structured
Bardziej szczegółowoXQTav - reprezentacja diagramów przepływu prac w formacie SCUFL przy pomocy XQuery
http://xqtav.sourceforge.net XQTav - reprezentacja diagramów przepływu prac w formacie SCUFL przy pomocy XQuery dr hab. Jerzy Tyszkiewicz dr Andrzej Kierzek mgr Jacek Sroka Grzegorz Kaczor praca mgr pod
Bardziej szczegółowoImplementacja standardu GML w oprogramowaniu firmy INTERGRAPH
Implementacja standardu GML w oprogramowaniu firmy INTERGRAPH Intergraph Corporation, Security, Government & Infrastructure Division (SG&I) Wydział Geodezji i Kartografii PW, Zakład Kartografii Bartłomiej
Bardziej szczegółowo3 grudnia Sieć Semantyczna
Akademia Górniczo-Hutnicza http://www.agh.edu.pl/ 1/19 3 grudnia 2005 Sieć Semantyczna Michał Budzowski budzow@grad.org 2/19 Plan prezentacji Krótka historia Problemy z WWW Koncepcja Sieci Semantycznej
Bardziej szczegółowoModelowanie hierarchicznych struktur w relacyjnych bazach danych
Modelowanie hierarchicznych struktur w relacyjnych bazach danych Wiktor Warmus (wiktorwarmus@gmail.com) Kamil Witecki (kamil@witecki.net.pl) 5 maja 2010 Motywacje Teoria relacyjnych baz danych Do czego
Bardziej szczegółowoOfficeObjects e-forms
OfficeObjects e-forms Rodan Development Sp. z o.o. 02-820 Warszawa, ul. Wyczółki 89, tel.: (+48-22) 643 92 08, fax: (+48-22) 643 92 10, http://www.rodan.pl Spis treści Wstęp... 3 Łatwość tworzenia i publikacji
Bardziej szczegółowoSpis treści. Dzień 1. I Wprowadzenie (wersja 0906) II Dostęp do danych bieżących specyfikacja OPC Data Access (wersja 0906) Kurs OPC S7
I Wprowadzenie (wersja 0906) Kurs OPC S7 Spis treści Dzień 1 I-3 O czym będziemy mówić? I-4 Typowe sytuacje I-5 Klasyczne podejście do komunikacji z urządzeniami automatyki I-6 Cechy podejścia dedykowanego
Bardziej szczegółowoDariusz Brzeziński. Politechnika Poznańska, Instytut Informatyki
Dariusz Brzeziński Politechnika Poznańska, Instytut Informatyki Object-oriented programming Najpopularniejszy obecnie styl (paradygmat) programowania Rozwinięcie koncepcji programowania strukturalnego
Bardziej szczegółowoBAZY DANYCH wprowadzenie. Opracował: dr inż. Piotr Suchomski
BAZY DANYCH wprowadzenie Opracował: dr inż. Piotr Suchomski Prowadzący Katedra Systemów Multimedialnych dr inż. Piotr Suchomski (e-mail: pietka@sound.eti.pg.gda.pl) (pok. 730) dr inż. Andrzej Leśnicki
Bardziej szczegółowoBazy danych. Zenon Gniazdowski WWSI, ITE Andrzej Ptasznik WWSI
Bazy danych Zenon Gniazdowski WWSI, ITE Andrzej Ptasznik WWSI Wszechnica Poranna Trzy tematy: 1. Bazy danych - jak je ugryźć? 2. Język SQL podstawy zapytań. 3. Mechanizmy wewnętrzne baz danych czyli co
Bardziej szczegółowoPojęcie bazy danych. Funkcje i możliwości.
Pojęcie bazy danych. Funkcje i możliwości. Pojęcie bazy danych Baza danych to: zbiór informacji zapisanych według ściśle określonych reguł, w strukturach odpowiadających założonemu modelowi danych, zbiór
Bardziej szczegółowoCzęść I Dostęp do danych oraz moŝliwości programowe (silnik bazy danych)
Spis treści Wstęp... xi Część I Dostęp do danych oraz moŝliwości programowe (silnik bazy danych) 1 Program SQL Server Management Studio oraz język Transact SQL... 3 Omówienie programu SQL Server Management
Bardziej szczegółowoRozkład materiału do nauczania informatyki w liceum ogólnokształcącym Wersja I
Zespół TI Instytut Informatyki Uniwersytet Wrocławski ti@ii.uni.wroc.pl http://www.wsip.com.pl/serwisy/ti/ Rozkład materiału do nauczania informatyki w liceum ogólnokształcącym Wersja I Rozkład zgodny
Bardziej szczegółowoPrzykładowy dokument XML
Przykładowy dokument XML DTD - wady Ograniczona kontrola nad strukturą dokumentów. Zbyt wysokopoziomowe typy danych: liczby, daty są zawsze reprezentowane jako tekst! Bardzo ogólne metody definiowania
Bardziej szczegółowoBaza danych przestrzennych modelowa reprezentacja fragmentu świata rzeczywistego
PROJEKTOWANIE BAZ DANYCH PRZESTRZENNYCH Zgodne z ogólną metodologią projektowania baz danych Baza danych przestrzennych modelowa reprezentacja fragmentu świata rzeczywistego Proces budowy bazy danych wymaga
Bardziej szczegółowoDodatkowe możliwości RDF. Seminarium magisterskie Paweł Chrząszczewski
Dodatkowe możliwości RDF Seminarium magisterskie Paweł Chrząszczewski Inne możliwości RDF RDF posiada szereg dodatkowych funkcji, takich jak wbudowane typy i właściwości reprezentujące grupy zasobów i
Bardziej szczegółowoReprezentacja wiedzy ontologie, logiki deskrypcyjne
Reprezentacja wiedzy ontologie, logiki deskrypcyjne Agnieszka Ławrynowicz 24 listopada 2016 Plan wykładu 1 Powtórka: sieci semantyczne, RDF 2 Definicja ontologii 3 Logiki deskrypcyjne Semantyczny Internet
Bardziej szczegółowoProjekt i implementacja systemu wspomagania planowania w języku Prolog
Projekt i implementacja systemu wspomagania planowania w języku Prolog Kraków, 29 maja 2007 Plan prezentacji 1 Wstęp Czym jest planowanie? Charakterystyka procesu planowania 2 Przeglad istniejacych rozwiazań
Bardziej szczegółowoProcesy integracji modeli danych do jednolitej struktury WBD. Tadeusz Chrobak, Krystian Kozioł, Artur Krawczyk, Michał Lupa
Procesy integracji modeli danych do jednolitej struktury WBD Tadeusz Chrobak, Krystian Kozioł, Artur Krawczyk, Michał Lupa Koncepcja Wielorozdzielczej Bazy Danych Kluczowe uwarunkowania systemu generalizacji:
Bardziej szczegółowoInternet Semantyczny. Schematy RDF i wnioskowanie
Internet Semantyczny Schematy RDF i wnioskowanie Ewolucja Internetu Internet dzisiaj Internet Semantyczny Jorge Cardoso, The Syntactic and the Semantic Web, in Semantic Web Services: Theory, Tools, and
Bardziej szczegółowoSystemy ekspertowe i ich zastosowania. Katarzyna Karp Marek Grabowski
Systemy ekspertowe i ich zastosowania Katarzyna Karp Marek Grabowski Plan prezentacji Wstęp Własności systemów ekspertowych Rodzaje baz wiedzy Metody reprezentacji wiedzy Metody wnioskowania Języki do
Bardziej szczegółowoŁĄCZONA LOGIKA EPISTEMICZNA I DEONTYCZNA W MODELOWANIU PROCESÓW BIZNESOWYCH
Stanisław Kędzierski Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach ŁĄCZONA LOGIKA EPISTEMICZNA I DEONTYCZNA W MODELOWANIU PROCESÓW BIZNESOWYCH Wprowadzenie Podczas projektowania, a następnie wykonywania procesów
Bardziej szczegółowoproblem w określonym kontekście siły istotę jego rozwiązania
Wzorzec projektowy Christopher Alexander: Wzorzec to sprawdzona koncepcja, która opisuje problem powtarzający się wielokrotnie w określonym kontekście, działające na niego siły, oraz podaje istotę jego
Bardziej szczegółowoMetody Kompilacji Wykład 1 Wstęp
Metody Kompilacji Wykład 1 Wstęp Literatura: Alfred V. Aho, Ravi Sethi, Jeffrey D. Ullman: Compilers: Princiles, Techniques, and Tools. Addison-Wesley 1986, ISBN 0-201-10088-6 Literatura: Alfred V. Aho,
Bardziej szczegółowoUML w Visual Studio. Michał Ciećwierz
UML w Visual Studio Michał Ciećwierz UNIFIED MODELING LANGUAGE (Zunifikowany język modelowania) Pozwala tworzyć wiele systemów (np. informatycznych) Pozwala obrazować, specyfikować, tworzyć i dokumentować
Bardziej szczegółowoSylabus do programu kształcenia obowiązującego od roku akademickiego 2014/15
Sylabus do programu kształcenia obowiązującego od roku akademickiego 204/5 Nazwa Bazy danych Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Matematyczno - Przyrodniczy Kod Studia Kierunek studiów Poziom
Bardziej szczegółowoWirtualny Konsultant Usług Publicznych Interoperacyjność
Wirtualny Konsultant Usług Publicznych Interoperacyjność ść oraz techniki semantyczne w administracji publicznej Część I wizja Dariusz Woźniak Stowarzyszenie Miasta w Internecie Część II projekt Jerzy
Bardziej szczegółowoTeoretyczne podstawy informatyki
Teoretyczne podstawy informatyki Wykład 8b: Algebra relacyjna http://hibiscus.if.uj.edu.pl/~erichter/dydaktyka2009/tpi-2009 Prof. dr hab. Elżbieta Richter-Wąs 1 Algebra relacyjna Algebra relacyjna (ang.
Bardziej szczegółowoImplementacja schematów i statycznej kontroli typów w systemie JLoXiM
Paweł Mantur Implementacja schematów i statycznej kontroli typów w systemie JLoXiM projekt rozwiązania 2009-11-12 Schematy w bazach danych Relacyjne bazy danych: tabele, kolumny, typy danych, klucze itp.
Bardziej szczegółowoBazy danych TERMINOLOGIA
Bazy danych TERMINOLOGIA Dane Dane są wartościami przechowywanymi w bazie danych. Dane są statyczne w tym sensie, że zachowują swój stan aż do zmodyfikowania ich ręcznie lub przez jakiś automatyczny proces.
Bardziej szczegółowoSłowem wstępu. Część rodziny języków XSL. Standard: W3C XSLT razem XPath 1.0 XSLT Trwają prace nad XSLT 3.0
Słowem wstępu Część rodziny języków XSL Standard: W3C XSLT 1.0-1999 razem XPath 1.0 XSLT 2.0-2007 Trwają prace nad XSLT 3.0 Problem Zakładane przez XML usunięcie danych dotyczących prezentacji pociąga
Bardziej szczegółowoUniwersytet Łódzki Wydział Matematyki i Informatyki, Katedra Analizy Nieliniowej. Wstęp. Programowanie w Javie 2. mgr inż.
Uniwersytet Łódzki Wydział Matematyki i Informatyki, Katedra Analizy Nieliniowej Wstęp Programowanie w Javie 2 mgr inż. Michał Misiak Agenda Założenia do wykładu Zasady zaliczeń Ramowy program wykładu
Bardziej szczegółowoRozkład materiału do nauczania informatyki w liceum ogólnokształcącym Wersja II
Zespół TI Instytut Informatyki Uniwersytet Wrocławski ti@ii.uni.wroc.pl http://www.wsip.com.pl/serwisy/ti/ Rozkład materiału do nauczania informatyki w liceum ogólnokształcącym Wersja II Rozkład wymagający
Bardziej szczegółowoAlgorytmy równoległe: ocena efektywności prostych algorytmów dla systemów wielokomputerowych
Algorytmy równoległe: ocena efektywności prostych algorytmów dla systemów wielokomputerowych Rafał Walkowiak Politechnika Poznańska Studia inżynierskie Informatyka 2014/15 Znajdowanie maksimum w zbiorze
Bardziej szczegółowoOracle11g: Wprowadzenie do SQL
Oracle11g: Wprowadzenie do SQL OPIS: Kurs ten oferuje uczestnikom wprowadzenie do technologii bazy Oracle11g, koncepcji bazy relacyjnej i efektywnego języka programowania o nazwie SQL. Kurs dostarczy twórcom
Bardziej szczegółowoAnaliza i projektowanie oprogramowania. Analiza i projektowanie oprogramowania 1/32
Analiza i projektowanie oprogramowania Analiza i projektowanie oprogramowania 1/32 Analiza i projektowanie oprogramowania 2/32 Cel analizy Celem fazy określania wymagań jest udzielenie odpowiedzi na pytanie:
Bardziej szczegółowo1. Wymagania prawne. Europejskie uwarunkowania prawne:
1. Wymagania prawne Oferowane przez Wykonawcę rozwiązania muszą być na dzień odbioru zgodne z aktami prawnymi regulującymi pracę urzędów administracji publicznej, dyrektywą INSPIRE, ustawą o Infrastrukturze
Bardziej szczegółowoFazy i typy modernizacji zbiorów w w IIP. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych Poznań:: 17-20.03.2015 r.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych Poznań:: 17-20.03.2015 r. Fazy i typy modernizacji zbiorów w w IIP lub aplikacji GML Infrastruktura informacji przestrzennej
Bardziej szczegółowo1 Projektowanie systemu informatycznego
Plan wykładu Spis treści 1 Projektowanie systemu informatycznego 1 2 Modelowanie pojęciowe 4 2.1 Encja....................................... 5 2.2 Własności.................................... 6 2.3 Związki.....................................
Bardziej szczegółowoTom 6 Opis oprogramowania Część 8 Narzędzie do kontroli danych elementarnych, danych wynikowych oraz kontroli obmiaru do celów fakturowania
Część 8 Narzędzie do kontroli danych elementarnych, danych wynikowych oraz kontroli Diagnostyka stanu nawierzchni - DSN Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Warszawa, 21 maja 2012 Historia dokumentu
Bardziej szczegółowoTom 6 Opis oprogramowania
Część 4 Narzędzie do wyliczania wielkości oraz wartości parametrów stanu Diagnostyka stanu nawierzchni - DSN Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Warszawa, 30 maja 2012 Historia dokumentu Nazwa
Bardziej szczegółowoSYSTEM ZARZĄDZANIA BAZA DANYCH TOPOGRAFICZNYCH
SYSTEM ZARZĄDZANIA BAZA DANYCH TOPOGRAFICZNYCH Dariusz Gotlib elementy koncepcji i technologii Jerzy Zieliński plany GUGiK Jachranka, 8 grudzień 2009 STOSOWANE POJĘCIA I SKRÓTY BDT = TBD = BDOT SZBDT=SZTBD=SZBDOT
Bardziej szczegółowoPodzapytania. Rozdział 5. Podzapytania. Podzapytania wyznaczające wiele krotek (1) Podzapytania wyznaczające jedną krotkę
Podzapytania Rozdział 5 Podzapytania podzapytania proste i skorelowane, podzapytania w klauzuli SELECT i FROM, klauzula WITH, operatory ANY, ALL i EXISTS, zapytania hierarchiczne Podzapytanie jest poleceniem
Bardziej szczegółowoPL 198457 B1. ABB Sp. z o.o.,warszawa,pl 17.12.2001 BUP 26/01. Michał Orkisz,Kraków,PL Mirosław Bistroń,Jarosław,PL 30.06.
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 198457 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 340813 (51) Int.Cl. G06F 17/21 (2006.01) G06Q 10/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22)
Bardziej szczegółowoZastosowanie relacyjnych baz danych w Systemach Informacji Geograficznej
Zastosowanie relacyjnych baz danych w Systemach Informacji Geograficznej Zakres zagadnień Co to jest relacyjna baza danych Obszary zastosowań Przechowywanie informacji geoprzestrzennej (geometrii) Przechowywanie
Bardziej szczegółowoPodzapytania. Rozdział 5. Podzapytania. Podzapytania wyznaczające wiele krotek (1) Podzapytania wyznaczające jedną krotkę
Podzapytania Rozdział 5 Podzapytania podzapytania proste i skorelowane, podzapytania w klauzuli SELECT i FROM, klauzula WITH, operatory ANY, ALL i EXISTS, zapytania hierarchiczne Podzapytanie jest poleceniem
Bardziej szczegółowo2
1 2 3 4 5 Dużo pisze się i słyszy o projektach wdrożeń systemów zarządzania wiedzą, które nie przyniosły oczekiwanych rezultatów, bo mało kto korzystał z tych systemów. Technologia nie jest bowiem lekarstwem
Bardziej szczegółowoWrocławska Wyższa Szkoła Informatyki Stosowanej. Bazy danych. Dr hab. inż. Krzysztof Pieczarka. Email: krzysztof.pieczarka@gmail.
Wrocławska Wyższa Szkoła Informatyki Stosowanej Bazy danych Dr hab. inż. Krzysztof Pieczarka Email: krzysztof.pieczarka@gmail.com Literatura: Connoly T., Begg C., Systemy baz danych Praktyczne metody projektowania,
Bardziej szczegółowoProgramowanie deklaratywne
Programowanie deklaratywne Artur Michalski Informatyka II rok Plan wykładu Wprowadzenie do języka Prolog Budowa składniowa i interpretacja programów prologowych Listy, operatory i operacje arytmetyczne
Bardziej szczegółowoWykład XII. optymalizacja w relacyjnych bazach danych
Optymalizacja wyznaczenie spośród dopuszczalnych rozwiązań danego problemu, rozwiązania najlepszego ze względu na przyjęte kryterium jakości ( np. koszt, zysk, niezawodność ) optymalizacja w relacyjnych
Bardziej szczegółowoInternet Semantyczny i Logika I
Internet Semantyczny i Logika I Warstwy Internetu Semantycznego Dowód Zaufanie Logika OWL, Ontologie Podpis cyfrowy RDF, schematy RDF XML, schematy XML przestrzenie nazw URI Po co nam logika? Potrzebujemy
Bardziej szczegółowoBazy Danych. Bazy Danych i SQL Podstawowe informacje o bazach danych. Krzysztof Regulski WIMiIP, KISiM,
Bazy Danych Bazy Danych i SQL Podstawowe informacje o bazach danych Krzysztof Regulski WIMiIP, KISiM, regulski@metal.agh.edu.pl Oczekiwania? 2 3 Bazy danych Jak przechowywać informacje? Jak opisać rzeczywistość?
Bardziej szczegółowoHARMONIZACJA DANYCH PRZESTRZENNYCH JERZY GAŹDZICKI
HARMONIZACJA DANYCH PRZESTRZENNYCH JERZY GAŹDZICKI PODSTAWOWE POJĘCIA (1) 1. Dane przestrzenne (dane geoprzestrzenne) dane bezpośrednio lub pośrednio odniesione do określonego położenia lub obszaru geograficznego
Bardziej szczegółowoUsługi analityczne budowa kostki analitycznej Część pierwsza.
Usługi analityczne budowa kostki analitycznej Część pierwsza. Wprowadzenie W wielu dziedzinach działalności człowieka analiza zebranych danych jest jednym z najważniejszych mechanizmów podejmowania decyzji.
Bardziej szczegółowoIndeksowanie w bazach danych
w bazach Katedra Informatyki Stosowanej AGH 5grudnia2013 Outline 1 2 3 4 Czym jest indeks? Indeks to struktura, która ma przyspieszyć wyszukiwanie. Indeks definiowany jest dla atrybutów, które nazywamy
Bardziej szczegółowoPrzestrzenne bazy danych. Definicja i cechy przestrzennych baz danych
Przestrzenne bazy danych Definicja i cechy przestrzennych baz danych Zakres wykładów Wstęp do przestrzennych baz danych Typy geometryczne Funkcje geometryczne Modelowanie danych Metody rozwiązywania problemów
Bardziej szczegółowoz dnia... 2015 r. w sprawie bazy danych obiektów topograficznych oraz mapy zasadniczej
ROZPORZĄDZENIE Projekt z dnia 18.06.15 r. MINISTRA ADMINISTRACJI I CYFRYZACJI 1) z dnia... 2015 r. w sprawie bazy danych obiektów topograficznych oraz mapy zasadniczej Na podstawie art. 19 ust. 1 pkt 7
Bardziej szczegółowoProgramowanie komputerów
Programowanie komputerów Wykład 1-2. Podstawowe pojęcia Plan wykładu Omówienie programu wykładów, laboratoriów oraz egzaminu Etapy rozwiązywania problemów dr Helena Dudycz Katedra Technologii Informacyjnych
Bardziej szczegółowoKomputerowe Systemy Przemysłowe: Modelowanie - UML. Arkadiusz Banasik arkadiusz.banasik@polsl.pl
Komputerowe Systemy Przemysłowe: Modelowanie - UML Arkadiusz Banasik arkadiusz.banasik@polsl.pl Plan prezentacji Wprowadzenie UML Diagram przypadków użycia Diagram klas Podsumowanie Wprowadzenie Języki
Bardziej szczegółowoSQL w 24 godziny / Ryan Stephens, Arie D. Jones, Ron Plew. Warszawa, cop Spis treści
SQL w 24 godziny / Ryan Stephens, Arie D. Jones, Ron Plew. Warszawa, cop. 2016 Spis treści O autorach 11 Podziękowania 12 Część I Wprowadzenie do języka SQL 13 Godzina 1. Witamy w świecie języka SQL 15
Bardziej szczegółowoLEMRG algorytm generowania pokoleń reguł decyzji dla baz danych z dużą liczbą atrybutów
LEMRG algorytm generowania pokoleń reguł decyzji dla baz danych z dużą liczbą atrybutów Łukasz Piątek, Jerzy W. Grzymała-Busse Katedra Systemów Ekspertowych i Sztucznej Inteligencji, Wydział Informatyki
Bardziej szczegółowoProjekt inżynierski Przestrzenna baza danych
Projekt inżynierski Przestrzenna baza danych PostGIS Rozszerzenie relacyjno-obiektowej bazy danych PostgreSQL, dodające możliwość zapisywania danych geograficznych wprost do bazy danych zgodnie ze specyfikacją
Bardziej szczegółowoHurtownie danych - przegląd technologii
Hurtownie danych - przegląd technologii Problematyka zasilania hurtowni danych - Oracle Data Integrator Politechnika Poznańska Instytut Informatyki Robert.Wrembel@cs.put.poznan.pl www.cs.put.poznan.pl/rwrembel
Bardziej szczegółowoPost-relacyjne bazy danych
Post-relacyjne bazy danych Historia języka SQL 1. Sequel-XRM 2. Sequel/2 SQL 3. ANSI SQL 1986 (ISO 1987) 4. X/Open (UNIX), SAA(IBM) 5. ANSI SQL 1989 6. ANSI/ISO SQL 92 Entry level 7. ANSI SQL 92 (SQL 2)
Bardziej szczegółowo