Ćwiczenie nr 3 Statyczna próba jednoosiowego rozciągania. Umocnienie odkształceniowe, roztworowe i przez rozdrobnienie ziarna

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Ćwiczenie nr 3 Statyczna próba jednoosiowego rozciągania. Umocnienie odkształceniowe, roztworowe i przez rozdrobnienie ziarna"

Transkrypt

1 Przedmiot: Badanie własności mechanicznych materiałów Wykładowca: dr inż. Łukasz Cieniek Autor opracowania: dr inż. Łukasz Cieniek Ćwiczenie nr 3 Statyczna próba jednoosiowego rozciągania. Czas przewidywany na wykonanie ćwiczenia: 2 15 godz. zegarowe Cel ćwiczenia Zapoznanie się ze sposobem przeprowadzania statycznej próby rozciągania Praktyczne przeprowadzenie próby rozciągania na próbkach wskazanych przez prowadzącego Wyznaczenie na podstawie statycznej próby rozciągania parametrów wytrzymałościowych (granica plastyczności R e, wytrzymałość na rozciąganie R m ) i plastycznych (wydłużenie procentowe po zerwaniu A i przewężenie Z) materiału Zapoznanie się z metodami umocnienia metali Wiadomości wymagane do zaliczenia Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia należy znać i rozumieć pojęcia: naprężenie, odkształcenie, umieć narysować i omówić wykres zależności naprężenia od odkształcenia dla podstawowych rodzajów materiałów (metale. Polimery, ceramiki), wiedzieć jakie parametry określane są w statycznej próbie rozciągania, wiedzieć jakie rodzaje próbek stosowane są w próbie rozciągania, umieć omówić rodzaje umocnienia i wiedzieć dlaczego umocnienie przez rozdrobnienie ziarna jest korzystne w przypadku stali na konstrukcje. Wykonanie ćwiczenia 1. Korzystając z norm oraz instrukcji obsługi należy zapoznać się z obsługą i zasadą działania maszyny wytrzymałościowej. 2. Zaplanowanie eksperymentu. Przeprowadzenie próby rozciągania próbek z miedzi i mosiądzu. 3. Wyznaczenie granicy plastyczności, wytrzymałości na rozciąganie, wydłużenia i przewężenia badanych materiałów. Literatura: [1] M. Blicharski: Wstęp do inżynierii materiałowej. WNT Warszawa 23 [2] M. Blicharski: Odkształcanie i pękanie. UWN-D Kraków 22 [3] M. Blicharski: Inżynieria materiałowa. Stal. WNT 24 [4] M. Blicharski: Inżynieria materiałowa. WNT Warszawa 214 [5] PN-EN ISO :21 Metale. Próba rozciągania. Część 1: Metoda badania w temperaturze otoczenia.

2 Ogólna charakterystyka statycznej próby rozciągania (PN-EN ISO :21) Podstawową metodą badań własności mechanicznych metali jest statyczna próba rozciągania, która umożliwia określenie własności wytrzymałościowych i plastycznych badanych materiałów. Próba polega na powolnym rozciąganiu odpowiednio przygotowanej próbki zamocowanej w szczękach maszyny wytrzymałościowej. Sprzęt służący do przeprowadzenia próby rozciągania jest standardowy we wszystkich laboratoriach wytrzymałościowych. Każda maszyna wytrzymałościowa jest wyposażona w dynamometr pozwalający na odczyt siły działającej na próbkę, oraz rejestrator, zapisujący zmiany długości l części pomiarowej próbki l i wartości statycznie przykładanego obciążenia F. Taki wykres dla materiału plastycznego (np. aluminium) przedstawiono schematycznie na rysunku 1. Obciążenie, F Wydłużenie, l Rys. 1. Zależność obciążenia od wydłużenia dla metali plastycznych, np. aluminium Aby możliwe było porównanie wykresów rozciągania uzyskanych dla próbek o różnych wymiarach wykresy normalizuje się. Normalizacja polega na tym, że obciążenie F zastępuje się naprężeniem nominalnym σ n σ = n F S gdzie S pole przekroju poprzecznego próbki w stanie wyjściowym w obszarze pomiarowym. Wydłużenie l zastępuje się natomiast odkształceniem nominalnym (ε n ) ε = n l l gdzie l długość pomiarowa próbki w stanie wyjściowym. 2

3 Wielkości S i l są dla konkretnej próbki stałymi, wobec tego kształt krzywej zależności σ n od ε n jest zbliżony do kształtu krzywej zależności obciążenia od wydłużenia. Wykresy zależności σ n = f(ε n ) umożliwiają jednak porównywanie danych dla próbek mających różne (chociaż znormalizowane) S i l, a zatem na określenie własności materiału. Pole przekroju poprzecznego próbki maleje ze wzrostem odkształcenia, zatem naprężenie rzeczywiste σ r działające w próbce odkształcającej się jest większe niż naprężenie nominalne σ n, a różnica między tymi naprężeniami rośnie ze wzrostem odkształcenia próbki. Zależność pomiędzy wartościami naprężeń nominalnego σ n i rzeczywistego σ r do chwili rozpoczęcia tworzenia się przewężenia (szyjki) jest następująca: = + W przypadku naprężeń rzeczywistych naprężenia rosną do momentu zerwania próbki (rysunek 2). Naprężenie (ε r, σ r ) (εn, σn) rzeczywiste Rozciąganie: σ > σ ε r r < ε n n nominalne Odkształcenie Rys. 2. Zależność naprężeń od odkształceń nominalnych i rzeczywistych w próbie rozciągania Wzrost naprężeń w zakresie odkształcenia plastycznego jest rezultatem wzrostu gęstości dyslokacji i nazywany jest umocnieniem odkształceniowym. Jest on istotnym czynnikiem podczas kształtowania odkształceniowego na zimno (tj. poniżej ok. ½ temperatury topnienia w skali bezwzględnej). Początkowo obciążana próbka odkształca się sprężyście i zwykle po niewielkim przyroście długości zaczyna się odkształcać plastycznie (trwale). Oznacza to, że jeżeli obciążenie zostanie 3

4 usunięte, to próbka jest dłuższa, niż była przed rozpoczęciem próby, tzn. zaszło w niej odkształcenie plastyczne (rysunek 3). Rys. 3. W próbce, w której zaszło odkształcenie plastyczne po zdjęciu obciążenia następuje jedynie zanik odkształcenia sprężystego Dalsze zwiększanie obciążenia powoduje stopniowe wydłużanie się próbki. Jednocześnie próbka staje się cieńsza, gdyż zmiany objętości podczas odkształcania plastycznego materiałów litych są bardzo małe. Do wystąpienia obciążenia maksymalnego próbka odkształca się równomiernie na całej długości pomiarowej, natomiast przy obciążeniu maksymalnym na próbce zaczyna się tworzyć przewężenie nazywane zwykle szyjką (rysunek 4). Następnie próbka odkształca się tylko w obszarze szyjki, dlatego szybko maleje przekrój próbki w miejscu przewężenia i maleje siła konieczna do odkształcenia próbki aż do jej zerwania. Rys. 4. Typowa krzywa rozciągania dla metali. Do punktu M próbka odkształca się równomiernie. Od punktu M do punktu P, w którym następuje zerwanie próbki, próbka odkształca się jedynie w szyjce 4

5 Parametry określane w próbie rozciągania Parametry określane w próbie rozciągania przedstawiono na rysunku 5. σ n R m R p,2 zerwanie,2% A ε n Rys. 5. Wielkości określane z próby rozciągania: R p,2 ; R m ; A Należą do nich: umowna granica plastyczności - R p,2 Granica plastyczności R e - największe naprężenie nominalne w próbie rozciągania, do osiągnięcia którego materiał jedynie nieznacznie odkształca się trwale (plastycznie). Wyróżnia się umowną granicę plastyczności, która jest równa naprężeniu nominalnemu odpowiadającemu działaniu siły rozciągającej wywołującej w próbce odkształcenie trwałe wynoszące,2% (R p,2 ): F R p,2 = S gdzie: F,2 siła powodująca wydłużenie trwałe,2%;,2 W przypadku materiałów charakteryzujących się zmniejszaniem naprężeń po rozpoczęciu odkształcenia trwałego mówi się o występowaniu wyraźnej granicy plastyczności i wyróżnia się górną i dolną granicę plastyczności (rysunek 6). Górna granica plastyczności (R eh ) jest wyrażona przez maksymalne naprężenie nominalne poprzedzające zmniejszenie naprężeń, natomiast dolna granica plastyczności (R el ) przez naprężenie nominalne w zakresie zmniejszenia naprężeń. 5

6 wytrzymałość na rozciąganie - R m gdzie: F m siła maksymalna; S przekrój początkowy próbki; F R m = S m wydłużenie procentowe po rozerwaniu - A l A = u l l 1% gdzie: l u długość pomiarowa po rozerwaniu. Z próby można również określić przewężenie procentowe - Z S Z = S S u 1% gdzie: S u pole najmniejszego przekroju próbki po rozerwaniu. Umowna granica plastyczności i wytrzymałość na rozciąganie są miarami wytrzymałości materiału, natomiast wydłużenie i przewężenie są miarami ciągliwości (plastyczności). Wyraźna granica plastyczności W przypadku niektórych stali niskowęglowych na wykresie zależności naprężenia od odkształcenia występuje wyraźna granica plastyczności (rysunek 6). Taki kształt krzywej dla stali jest spowodowany obecnością w strukturze atomów międzywęzłowych węgla i azotu, które tworząc skupiska wokół dyslokacji (atmosfery) utrudniają ich poślizg. Do wystąpienia znaczącego poślizgu dyslokacji są konieczne naprężenia R eh.. Dalsze odkształcenie zachodzi już przy mniejszych naprężeniach R el, pochodzących od przyłożonej siły, ponieważ uruchomione przy R eh dyslokacje tworzą na napotkanych przeszkodach spiętrzenia, co prowadzi do wytworzenia dodatkowych naprężeń, ułatwiających pokonywanie przeszkód. W ocenie własności materiałów korzysta się z wartości dolnej granicy plastyczności, gdyż wartość R eh jest bardzo czuła, między innymi na sposób przeprowadzania próby. 6

7 Rys. 6. Zależność naprężenia od odkształcenia dla materiału wykazującego wyraźną granicę plastyczności Krzywe rozciągania różnią się znacznie zależnie od rodzaju materiału (rysunek 7), stanu w jakim znajduje się materiał (rysunek 8) oraz temperatury (rysunek 9). W przypadku materiałów kruchych, takich jak szkło i ceramika, zniszczenie próbki następuje przed rozpoczęciem odkształcenia plastycznego, wobec czego wartości R e i R m są dla tych materiałów bardzo zbliżone. (a) (b) Naprężenie, MPa 5 4 Naprężenie, MPa ,1,2,3 Odkształcenie (c) Naprężenie, MPa polimer kruchy T << T g polimer o ograniczonej plastyczności T =,8 T g,2,4 Odkształcenie T g - temperatura zeszklenia (witryfikacji) polimer termoplastyczny T = T g T >> T g 1% Odkształcenie 7

8 Rys. 7. Zależność naprężenia od odkształcenia dla: a) mosiądzu (metal ciągliwy); b) żeliwa szarego (metal kruchy); c) polimerów (w zależności od temperatury) Rys. 8. Wpływ mikrostruktury (obróbki cieplnej) stali niestopowej zawierającej,4% C na zależność naprężenia od odkształcenia Rys. 9. Wpływ temperatury na zależność naprężenia od odkształcenia dla żelaza (struktura krystaliczna RPC) Tworzenie się szyjki Jeżeli naprężenie w próbce rozciąganej osiągnie wartość krytyczną, to rozpoczyna się odkształcenie plastyczne w najsłabszym przekroju próbki. Odkształcenie powoduje zmniejszenie lokalne przekroju poprzecznego próbki, zatem naprężenie rzeczywiste jest w tym przekroju większe niż w innych przekrojach próbki. Należałoby oczekiwać, że próbka będzie się odkształcała w obszarze o największym naprężeniu. Jednak tak zachowuje się tylko materiał (nie umacniający się odkształceniowo). W przypadku innych materiałów odkształcenie plastyczne powoduje umocnienie 8

9 odkształceniowe, czyniąc materiał mniej skłonny do odkształcania. Dlatego, aby było możliwe dalsze odkształcanie materiału w innym najsłabszym miejscu próbki, konieczny jest wzrost naprężeń. Ponieważ również w tym miejscu materiał się umacnia odkształceniowo, to aby odkształcenie mogło być kontynuowane konieczny jest ciągły wzrost naprężenia. Takie zachowanie powoduje, że zmniejszanie się przekroju poprzecznego próbki na całej długości jest makroskopowo jednorodne. Przy pewnej wartości odkształcenia zostaje jednak osiągnięty stan, w którym umocnienie odkształceniowe jest mniejsze, niż osłabienie spowodowane zmniejszaniem przekroju poprzecznego i wówczas rozpoczyna się tworzenie na próbce przewężenia nazywanego zwykle szyjką oraz następuje zmniejszanie się obciążenia. Próbka rozciągana po przekroczeniu obciążenia maksymalnego umacnia się dalej jednak, to umocnienie nie kompensuje osłabienia spowodowanego zmniejszeniem przekroju poprzecznego. Umocnienie Kryształy czystych metali mają pewną wytrzymałoś wewnętrzną spowodowaną tym, że podczas poślizgowego ruchu dyslokacji następuje zrywanie i ponowne tworzenie wiązań międzyatomowych. Bardzo duże opory własne struktury krystalicznej na jednostkę długości linii dyslokacji występują w przypadku wiązań kowalencyjnych. Z tej przyczyny, oraz ze względu na strukturę krystaliczną, materiały ceramiczne charakteryzują się bardzo dużą wytrzymałością, natomiast metale są miękkie, gdyż opory własne struktury krystalicznej dla ruchu dyslokacji są w nich niewielkie. Wytrzymałość materiału krystalicznego można zwiększyć (spowodować umocnienie) przez wytworzenie w nim przeszkód dla ruchu dyslokacji. Wytworzenie takich przeszkód jest szczególnie ważne w przypadku metali, gdyż w metalach dyslokacje mogą się łatwo przemieszczać. Ze względy na wymiary wyróżnia się cztery rodzaje przeszkód dla ruchu dyslokacji: zerowymiarowe atomy domieszki w roztworze, jednowymiarowe dyslokacje, dwuwymiarowe granice ziarn, trójwymiarowe cząstki innej fazy. Opierając się na istniejących przeszkodach w ruchu dyslokacji wyróżnia się następujące rodzaje (mechanizmy) umocnienia: roztworowe (przez tworzenie roztworu), dyslokacyjne (odkształceniowe), 9

10 wydzieleniowe lub cząstkami fazy dyspersyjnej, przez rozdrobnienie ziarna. 1

11 Umocnienie roztworowe Dyslokacje oddziałują z atomami rozpuszczonymi, gdyż wokół obu defektów występują pola odkształceń sprężystych. Jeżeli pola odkształceń są tego samego znaku, to defekty odpychają się, natomiast jeżeli mają znaki przeciwne, to przyciągają się. Oba typy oddziaływań zmniejszają ruchliwość dyslokacji. Jeżeli ruchliwość dyslokacji w ciele stałym jest ograniczona przez atomy domieszki w roztworze, to uzyskane umocnienie jest nazywane umocnieniem roztworowym (przez tworzenie roztworu) a stop roztworem. Dobrym przykładem umocnienia roztworowego jest dodatek cynku do miedzi. W tym przypadku większe atomy cynku wytwarzają naprężenia w strukturze krystalicznej miedzi. Naprężenia te oddziałują z polem naprężeń dyslokacji, dlatego ich poślizg jest trudniejszy. Efekt oddziaływania rośnie ze wzrostem różnicy w średnicach atomów osnowy i domieszki. W roztworze stałym o stężeniu c odległość między atomami domieszki w płaszczyźnie poślizgu jest proporcjonalna do c -1/2. Przyrost granicy plastyczności σ r spowodowany domieszką w roztworze można zapisać w postaci: σ r ~ c 1/2 Wpływ zawartości Zn na własności mosiądzu (stopu miedzi z cynkiem) przedstawiono na rysunku 1. Zwykle ze wzrostem wytrzymałości wydłużenie maleje. Wpływ cynku na własności mosiądzu jest pod tym względem wyjątkowy, gdyż ze wzrostem jego zawartości rośnie wytrzymałość i wydłużenie mosiądzu. Rys.1. Wpływ zawartości cynku w stopach miedzi z cynkiem na: a) wytrzymałość na rozciąganie; b) wydłużenie Umocnienie dyslokacyjne (odkształceniowe) Odkształcenie plastyczne materiałów krystalicznych jest zwykle realizowane dzięki przemieszczaniu się dyslokacji. W strukturach krystalicznych metali jest wiele systemów poślizgu. 11

12 Dyslokacje z przecinających się płaszczyzn poślizgu przeszkadzają sobie wzajemnie w ruchu poślizgowym, co prowadzi do ich spiętrzenia i gromadzenia się. Rezultatem jest umocnienie odkształceniowe. W procesie walcowania cienkich blach jest ono niewygodne, gdyż prowadzi do szybkiej utraty plastyczności przez blachę oraz do znacznego wzrostu energii wymaganej do walcowania. W celu przywrócenia plastyczności należy zatrzymać proces walcowania i blachę wyżarzyć (nagrzać w celu usunięcia zmagazynowanych podczas walcowania dyslokacji). Umocnienie dyslokacyjne jest bardzo często pożądane, gdyż stanowi ważną metodę umocnienia metali. Zależność między umocnieniem odkształceniowym i odkształceniem przedstawiono na rysunku 11. Przyrost granicy plastyczności spowodowany odkształceniem σ d jest proporcjonalny do pierwiastka kwadratowego z gęstości dyslokacji ρ. σ d = βgb ρ gdzie: β stała G moduł sprężystości postaciowej Wpływ gęstości dyslokacji na granicę plastyczności żelaza przedstawiono na rysunku 12. Zależność między umocnieniem odkształceniowym i odkształceniem w temperaturze otoczenia dla stali niestopowej zawierającej,4% C, miedzi i mosiądzu przedstawiono na rysunku 13. Rys. 11. Zależność naprężeń płynięcia plastycznego σ od wielkości odkształcenia ε 12

13 Rys. 12. Wpływ gęstości dyslokacji ρ na granicę plastyczności żelaza α Rys. 13. Wpływ wartości odkształcenia stali, mosiądzu i miedzi na: a) granice plastyczności, b) wydłużenie Umocnienie przez rozdrobnienie ziarna Granice ziaren są mocną przeszkodą dla ruchu dyslokacji. Przemieszczające się ruchem poślizgowym dyslokacje spiętrzają się na granicach ziaren, co prowadzi do koncentracji naprężeń. Rozdrobnienie ziarna, powoduje wzrost powierzchni granic ziaren, a to bezpośrednio wpływa na umocnienie materiału. Granica plastyczności R e jest odwrotnie proporcjonalna do pierwiastka kwadratowego z wielkości ziarna materiału d (zależność Halla-Petcha): 13

14 R e = σ p + k p d -1/2 gdzie: σ p naprężenie, przy którym materiał z bardzo dużym ziarnem zaczyna się odkształcać plastycznie; k p współczynnik zależny od oporności granic ziarn przy ruchu dyslokacji. Umocnienie przez rozdrobnienie ziarna jest wyjątkowe, ponieważ z rozdrobnieniem ziarna maleje temperatura przejścia stali o osnowie ferrytycznej w stan kruchy. Umocnienie takie nie wpływa natomiast na wartość wydłużenia równomiernego. W stalach, w których nie zachodzą przemiany alotropowe ziarno można rozdrobnić jedynie przez odkształcenie plastyczne i rekrystalizację (na etapie wytwarzania wyrobu), natomiast w stalach, w których występują przemiany fazowe do rozdrobnienia ziarna można wykorzystać zarówno odkształcenie plastyczne i rekrystalizację jak i przemiany fazowe (stosowane w przypadku wyrobów o gotowych kształtach). Najdrobniejsze ziarno ferrytu uzyskuje się wówczas, gdy austenit, z którego tworzy się ferryt, jest drobnoziarnisty, bardzo mocno odkształcony i przechłodzony do najniższej temperatury tworzenia się ferrytu. Stale konstrukcyjne stosowane m. in. na mosty, konstrukcje wysokich budynków, kadłuby statków, rurociągi i pręty zbrojeniowe są zwykle tanie i wytwarzane w dużych ilościach. Mają zazwyczaj mikrostrukturę ferrytyczno-perlityczną. Zwiększenie wytrzymałości tych stali i jednoczesne obniżenie ich temperatury przejścia w stan kruchy można osiągnąć tylko poprzez rozdrobnienie ziarna ferrytu. Metodą przemysłową najczęściej stosowaną do rozdrobnienia ziarna ferrytu jest regulowane walcowanie oraz regulowane chłodzenie po walcowaniu stali z mikrododatkami. Obróbką cieplną stosowaną w celu rozdrobnienia ziarna jest wyżarzanie normalizujące. 14

STATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA

STATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA STATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA Próba statyczna rozciągania jest jedną z podstawowych prób stosowanych do określenia jakości materiałów konstrukcyjnych wg kryterium naprężeniowego w warunkach obciążeń statycznych.

Bardziej szczegółowo

Temat 1 (2 godziny): Próba statyczna rozciągania metali

Temat 1 (2 godziny): Próba statyczna rozciągania metali Temat 1 (2 godziny): Próba statyczna rozciągania metali 1.1. Wstęp Próba statyczna rozciągania jest podstawowym rodzajem badania metali, mających zastosowanie w technice i pozwala na określenie własności

Bardziej szczegółowo

WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE PLASTYCZNOŚĆ. Zmiany makroskopowe. Zmiany makroskopowe

WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE PLASTYCZNOŚĆ. Zmiany makroskopowe. Zmiany makroskopowe WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE PLASTYCZNOŚĆ Zmiany makroskopowe Zmiany makroskopowe R e = R 0.2 - umowna granica plastyczności (0.2% odkształcenia trwałego); R m - wytrzymałość na rozciąganie (plastyczne); 1

Bardziej szczegółowo

STATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA

STATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA Mechanika i wytrzymałość materiałów - instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego: STATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA oprac. dr inż. Jarosław Filipiak Cel ćwiczenia 1. Zapoznanie się ze sposobem przeprowadzania statycznej

Bardziej szczegółowo

Wytrzymałość Materiałów

Wytrzymałość Materiałów Wytrzymałość Materiałów Rozciąganie/ ściskanie prętów prostych Naprężenia i odkształcenia, statyczna próba rozciągania i ściskania, właściwości mechaniczne, projektowanie elementów obciążonych osiowo.

Bardziej szczegółowo

Wykład IX: Odkształcenie materiałów - właściwości plastyczne

Wykład IX: Odkształcenie materiałów - właściwości plastyczne Wykład IX: Odkształcenie materiałów - właściwości plastyczne JERZY LIS Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Katedra Technologii Ceramiki i Materiałów Ogniotrwałych Treść wykładu: 1. Odkształcenie

Bardziej szczegółowo

Nauka o Materiałach. Wykład IX. Odkształcenie materiałów właściwości plastyczne. Jerzy Lis

Nauka o Materiałach. Wykład IX. Odkształcenie materiałów właściwości plastyczne. Jerzy Lis Nauka o Materiałach Wykład IX Odkształcenie materiałów właściwości plastyczne Jerzy Lis Nauka o Materiałach Treść wykładu: 1. Odkształcenie plastyczne 2. Parametry makroskopowe 3. Granica plastyczności

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA DO CWICZENIA NR 4

INSTRUKCJA DO CWICZENIA NR 4 INSTRUKCJA DO CWICZENIA NR 4 Temat ćwiczenia: Statyczna próba rozciągania metali Celem ćwiczenia jest wykonanie próby statycznego rozciągania metali, na podstawie której można określić następujące własności

Bardziej szczegółowo

2. WPŁYW ODKSZTAŁCENIA PLASTYCZNEGO NA ZIMNO NA ZMIANĘ WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH METALI

2. WPŁYW ODKSZTAŁCENIA PLASTYCZNEGO NA ZIMNO NA ZMIANĘ WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH METALI 2. WPŁYW ODKSZTAŁCENIA PLASTYCZNEGO NA ZIMNO NA ZMIANĘ WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH METALI 2.1. Cel ćwiczenia Zapoznanie się z możliwością trwałego odkształcenia metalu na zimno oraz z wpływem tego odkształcenia

Bardziej szczegółowo

Politechnika Białostocka INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH

Politechnika Białostocka INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Politechnika Białostocka Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Temat ćwiczenia: Zwykła próba rozciągania stali Numer ćwiczenia: 1 Laboratorium z przedmiotu:

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH

INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH KATEDRA MASZYN I URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH Politechnika Śląska w Gliwicach INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Instrukcja przeznaczona jest dla studentów następujących kierunków: 1. Energetyka - sem. 3

Bardziej szczegółowo

Mechanika i wytrzymałość materiałów instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego

Mechanika i wytrzymałość materiałów instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego Mechanika i wytrzymałość materiałów instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego Cel ćwiczenia STATYCZNA PRÓBA ŚCISKANIA autor: dr inż. Marta Kozuń, dr inż. Ludomir Jankowski 1. Zapoznanie się ze sposobem przeprowadzania

Bardziej szczegółowo

PEŁZANIE WYBRANYCH ELEMENTÓW KONSTRUKCYJNYCH

PEŁZANIE WYBRANYCH ELEMENTÓW KONSTRUKCYJNYCH Mechanika i wytrzymałość materiałów - instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego: Wprowadzenie PEŁZANIE WYBRANYCH ELEMENTÓW KONSTRUKCYJNYCH Opracowała: mgr inż. Magdalena Bartkowiak-Jowsa Reologia jest nauką,

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie nr 4 Anizotropia i tekstura krystalograficzna. Starzenie po odkształceniu

Ćwiczenie nr 4 Anizotropia i tekstura krystalograficzna. Starzenie po odkształceniu Przedmiot: Badanie własności mechanicznych materiałów Wykładowca: dr inż. Łukasz Cieniek Autor opracowania: dr inż. Łukasz Cieniek Ćwiczenie nr 4 Anizotropia i tekstura krystalograficzna. Czas przewidywany

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 6 STATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA *

Ćwiczenie 6 STATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA * Ćwiczenie 6 1. CEL ĆWICZENIA TATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA * Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z przebiegiem próby rozciągania i wielkościami wyznaczanymi podczas tej próby. 2. WIADOMOŚCI PODTAWOWE Próba

Bardziej szczegółowo

Temat 2 (2 godziny) : Próba statyczna ściskania metali

Temat 2 (2 godziny) : Próba statyczna ściskania metali Temat 2 (2 godziny) : Próba statyczna ściskania metali 2.1. Wstęp Próba statyczna ściskania jest podstawowym sposobem badania materiałów kruchych takich jak żeliwo czy beton, które mają znacznie lepsze

Bardziej szczegółowo

Materiały Reaktorowe. Właściwości mechaniczne

Materiały Reaktorowe. Właściwości mechaniczne Materiały Reaktorowe Właściwości mechaniczne Naprężenie i odkształcenie F A 0 l i l 0 l 0 l l 0 a. naprężenie rozciągające b. naprężenie ściskające c. naprężenie ścinające d. Naprężenie torsyjne Naprężenie

Bardziej szczegółowo

Nauka o Materiałach. Wykład VI. Odkształcenie materiałów właściwości sprężyste i plastyczne. Jerzy Lis

Nauka o Materiałach. Wykład VI. Odkształcenie materiałów właściwości sprężyste i plastyczne. Jerzy Lis Nauka o Materiałach Wykład VI Odkształcenie materiałów właściwości sprężyste i plastyczne Jerzy Lis Nauka o Materiałach Treść wykładu: 1. Właściwości materiałów -wprowadzenie 2. Statyczna próba rozciągania.

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA DO CWICZENIA NR 5

INSTRUKCJA DO CWICZENIA NR 5 INTRUKCJA DO CWICZENIA NR 5 Temat ćwiczenia: tatyczna próba ściskania materiałów kruchych Celem ćwiczenia jest wykonanie próby statycznego ściskania materiałów kruchych, na podstawie której można określić

Bardziej szczegółowo

6. OBRÓBKA CIEPLNO - PLASTYCZNA

6. OBRÓBKA CIEPLNO - PLASTYCZNA 6. OBRÓBKA CIEPLNO - PLASTYCZNA 6.1. Cel ćwiczenia Zapoznanie się z rodzajami obróbki cieplno plastycznej i ich wpływem na własności metali. 6.2. Wprowadzenie Obróbką cieplno-plastyczną, zwaną potocznie

Bardziej szczegółowo

Politechnika Białostocka INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH

Politechnika Białostocka INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Politechnika Białostocka Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Temat ćwiczenia: Ścisła próba rozciągania stali Numer ćwiczenia: 2 Laboratorium z przedmiotu:

Bardziej szczegółowo

Politechnika Białostocka

Politechnika Białostocka Politechnika Białostocka WYDZIAŁ BUDOWNICTWA I INŻYNIERII ŚRODOWISKA Katedra Geotechniki i Mechaniki Konstrukcji Wytrzymałość Materiałów Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 2 Temat ćwiczenia:

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH

INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH INSTYTUT MASZYN I URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH Politechnika Śląska w Gliwicach INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH BADANIE TWORZYW SZTUCZNYCH OZNACZENIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH PRZY STATYCZNYM ROZCIĄGANIU

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie nr 2 Temat: Umocnienie wydzieleniowe stopu Al z Cu

Ćwiczenie nr 2 Temat: Umocnienie wydzieleniowe stopu Al z Cu S t r o n a 1 Przedmiot: Własności mechaniczne materiałów Wykładowca: dr inż. Łukasz Cieniek Autor opracowania: dr inż. Magdalena Rozmus-Górnikowska Ćwiczenie nr 2 Temat: Umocnienie wydzieleniowe stopu

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA WARSZAWSKA WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY INSTYTUT ELEKTROTECHNIKI TEORETYCZNEJ I SYSTEMÓW INFORMACYJNO-POMIAROWYCH

POLITECHNIKA WARSZAWSKA WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY INSTYTUT ELEKTROTECHNIKI TEORETYCZNEJ I SYSTEMÓW INFORMACYJNO-POMIAROWYCH POLITECHNIKA WASZAWSKA WYDZIAŁ ELEKTYCZNY INSTYTUT ELEKTOTECHNIKI TEOETYCZNEJ I SYSTEMÓW INOMACYJNO-POMIAOWYCH ZAKŁAD WYSOKICH NAPIĘĆ I KOMPATYBILNOŚCI ELEKTOMAGNETYCZNEJ PACOWNIA MATEIAŁOZNAWSTWA ELEKTOTECHNICZNEGO

Bardziej szczegółowo

MATERIAŁOZNAWSTWO vs WYTRZYMAŁOŚĆ MATERIAŁÓW

MATERIAŁOZNAWSTWO vs WYTRZYMAŁOŚĆ MATERIAŁÓW ĆWICZENIA LABORATORYJNE Z MATERIAŁOZNAWSTWA Statyczna próba rozciągania stali Wyznaczanie charakterystyki naprężeniowo odkształceniowej. Określanie: granicy sprężystości, plastyczności, wytrzymałości na

Bardziej szczegółowo

OBRÓBKA CIEPLNA STOPÓW ŻELAZA. Cz. II. Przemiany austenitu przechłodzonego

OBRÓBKA CIEPLNA STOPÓW ŻELAZA. Cz. II. Przemiany austenitu przechłodzonego OBRÓBKA CIEPLNA STOPÓW ŻELAZA Cz. II. Przemiany austenitu przechłodzonego WPŁYW CHŁODZENIA NA PRZEMIANY AUSTENITU Ar 3, Ar cm, Ar 1 temperatury przy chłodzeniu, niższe od równowagowych A 3, A cm, A 1 A

Bardziej szczegółowo

Metaloznawstwo II Metal Science II

Metaloznawstwo II Metal Science II Załącznik nr 7 do Zarządzenia Rektora nr 10/12 z dnia 21 lutego 2012r. KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 2013/2014

Bardziej szczegółowo

Podstawowe pojęcia wytrzymałości materiałów. Statyczna próba rozciągania metali. Warunek nośności i użytkowania. Założenia

Podstawowe pojęcia wytrzymałości materiałów. Statyczna próba rozciągania metali. Warunek nośności i użytkowania. Założenia Wytrzymałość materiałów dział mechaniki obejmujący badania teoretyczne i doświadczalne procesów odkształceń i niszczenia ciał pod wpływem różnego rodzaju oddziaływań (obciążeń) Podstawowe pojęcia wytrzymałości

Bardziej szczegółowo

Technologie Materiałowe II Wykład 2 Technologia wyżarzania stali

Technologie Materiałowe II Wykład 2 Technologia wyżarzania stali KATEDRA INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ I SPAJANIA ZAKŁAD INŻYNIERII SPAJANIA Technologie Materiałowe II Wykład 2 Technologia wyżarzania stali dr hab. inż. Jerzy Łabanowski, prof.nadzw. PG Kierunek studiów: Inżynieria

Bardziej szczegółowo

Politechnika Białostocka INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH

Politechnika Białostocka INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Politechnika Białostocka Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Temat ćwiczenia: Zwykła statyczna próba ściskania metali Numer ćwiczenia: 3 Laboratorium z przedmiotu:

Bardziej szczegółowo

Laboratorium wytrzymałości materiałów

Laboratorium wytrzymałości materiałów Politechnika Lubelska MECHANIKA Laboratorium wytrzymałości materiałów Ćwiczenie 1 - Statyczna próba rozciągania Przygotował: Andrzej Teter (do użytku wewnętrznego) Statyczna próba rozciągania Statyczną

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH

INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH INSTYTUT MASZYN I URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH Politechnika Śląska w Gliwicach INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH BADANIE ZACHOWANIA SIĘ MATERIAŁÓW PODCZAS ŚCISKANIA Instrukcja przeznaczona jest dla studentów

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE LABORATORIUM WYTRZYMAŁOŚCI MATERIAŁÓW B Badanie własności mechanicznych materiałów konstrukcyjnych

SPRAWOZDANIE LABORATORIUM WYTRZYMAŁOŚCI MATERIAŁÓW B Badanie własności mechanicznych materiałów konstrukcyjnych Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki Katedra Wytrzymałości, Zmęczenia Materiałów i Konstrukcji SPRAWOZDANIE B Badanie własności mechanicznych materiałów konstrukcyjnych Wydział Specjalność.. Nazwisko

Bardziej szczegółowo

Inżynieria materiałowa : stal / Marek Blicharski. wyd. 2 zm. i rozsz. - 1 dodr. (PWN). Warszawa, Spis treści. Wstęp 11

Inżynieria materiałowa : stal / Marek Blicharski. wyd. 2 zm. i rozsz. - 1 dodr. (PWN). Warszawa, Spis treści. Wstęp 11 Inżynieria materiałowa : stal / Marek Blicharski. wyd. 2 zm. i rozsz. - 1 dodr. (PWN). Warszawa, 2017 Spis treści Wstęp 11 1. Wytwarzanie stali 13 1.1. Wstęp 13 1.2. Wsad do wielkiego pieca 15 1.3. Wytwarzanie

Bardziej szczegółowo

Politechnika Białostocka

Politechnika Białostocka Politechnika Białostocka WYDZIAŁ BUDOWNICTWA I INŻYNIERII ŚRODOWISKA Katedra Geotechniki i Mechaniki Konstrukcji Wytrzymałość Materiałów Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 1 Temat ćwiczenia:

Bardziej szczegółowo

Ćw. 3. Wyznaczanie modułu Younga metodą jednostronnego rozciągania

Ćw. 3. Wyznaczanie modułu Younga metodą jednostronnego rozciągania KATEDRA FIZYKI STOSOWANEJ P R A C O W N I A F I Z Y K I Ćw.. Wyznaczanie modułu Younga metodą jednostronnego rozciągania Wprowadzenie Ze względu na budowę struktury cząsteczkowej, ciała stałe możemy podzielić

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH

INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH INSTYTUT MASZYN I URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH Politechnika Śląska w Gliwicach INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH BADANIE ZACHOWANIA SIĘ MATERIAŁÓW PODCZAS ŚCISKANIA Instrukcja przeznaczona jest dla studentów

Bardziej szczegółowo

BADANIA WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH MATERIAŁÓW KONSTRUKCYJNYCH 1. Próba rozciągania metali w temperaturze otoczenia (zg. z PN-EN :2002)

BADANIA WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH MATERIAŁÓW KONSTRUKCYJNYCH 1. Próba rozciągania metali w temperaturze otoczenia (zg. z PN-EN :2002) Nazwisko i imię... Akademia Górniczo-Hutnicza Nazwisko i imię... Laboratorium z Wytrzymałości Materiałów Wydział... Katedra Wytrzymałości Materiałów Rok... Grupa... i Konstrukcji Data ćwiczenia... Ocena...

Bardziej szczegółowo

Temat 3 (2 godziny) : Wyznaczanie umownej granicy sprężystości R 0,05, umownej granicy plastyczności R 0,2 oraz modułu sprężystości podłużnej E

Temat 3 (2 godziny) : Wyznaczanie umownej granicy sprężystości R 0,05, umownej granicy plastyczności R 0,2 oraz modułu sprężystości podłużnej E Temat 3 (2 godziny) : Wyznaczanie umownej granicy sprężystości R,5, umownej granicy plastyczności R,2 oraz modułu sprężystości podłużnej E 3.1. Wstęp Nie wszystkie materiały posiadają wyraźną granicę plastyczności

Bardziej szczegółowo

Dobór materiałów konstrukcyjnych cz. 7

Dobór materiałów konstrukcyjnych cz. 7 Dobór materiałów konstrukcyjnych cz. 7 dr inż. Hanna Smoleńska Katedra Inżynierii Materiałowej i Spajania Wydział Mechaniczny, Politechnika Gdańska Materiały edukacyjne Sprężystość i wytrzymałość Naprężenie

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Metod Badania Materiałów Statyczna próba rozciągania

Laboratorium Metod Badania Materiałów Statyczna próba rozciągania Robert Gabor Laboratorim Metod Badania Materiałów Statyczna próba rozciągania Więcej na: www.tremolo.prv.pl, www.tremolo.pl dział laboratoria 1 CZĘŚĆ TEORETYCZNA Statyczna próba rozciągania ocenia właściwości

Bardziej szczegółowo

Metody badań materiałów konstrukcyjnych

Metody badań materiałów konstrukcyjnych Wyznaczanie stałych materiałowych Nr ćwiczenia: 1 Wyznaczyć stałe materiałowe dla zadanych materiałów. Maszyna wytrzymałościowa INSTRON 3367. Stanowisko do badania wytrzymałości na skręcanie. Skalibrować

Bardziej szczegółowo

CIEPLNE I MECHANICZNE WŁASNOŚCI CIAŁ

CIEPLNE I MECHANICZNE WŁASNOŚCI CIAŁ CIEPLNE I MECHANICZNE WŁASNOŚCI CIAŁ Ciepło i temperatura Pojemność cieplna i ciepło właściwe Ciepło przemiany Przejścia między stanami Rozszerzalność cieplna Sprężystość ciał Prawo Hooke a Mechaniczne

Bardziej szczegółowo

Politechnika Białostocka

Politechnika Białostocka Politechnika Białostocka WYDZIAŁ BUDOWNICTWA I INŻYNIERII ŚRODOWISKA Katedra Geotechniki i Mechaniki Konstrukcji Wytrzymałość Materiałów Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 3 Temat ćwiczenia:

Bardziej szczegółowo

Integralność konstrukcji

Integralność konstrukcji 1 Integraność konstrukcji Wykład Nr 2 Inżynierska i rzeczywista krzywa rozciągania Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki Katedra Wytrzymałości, Zmęczenia Materiałów i Konstrukcji http://zwmik.imir.agh.edu.p/dydaktyka/imir/index.htm

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA RZESZOWSKA WYDZIAŁ BUDOWNICTWA I INŻYNIERII ŚRODOWISKA

POLITECHNIKA RZESZOWSKA WYDZIAŁ BUDOWNICTWA I INŻYNIERII ŚRODOWISKA POLITECHNIK RZEZOWK im. IGNCEGO ŁUKIEWICZ WYDZIŁ BUDOWNICTW I INŻYNIERII ŚRODOWIK LBORTORIUM WYTRZYMŁOŚCI MTERIŁÓW Ćwiczenie nr 1 PRÓB TTYCZN ROZCIĄGNI METLI Rzeszów 4-1 - PRz, Katedra Mechaniki Konstrkcji

Bardziej szczegółowo

Wykład 8. Przemiany zachodzące w stopach żelaza z węglem. Przemiany zachodzące podczas nagrzewania

Wykład 8. Przemiany zachodzące w stopach żelaza z węglem. Przemiany zachodzące podczas nagrzewania Wykład 8 Przemiany zachodzące w stopach żelaza z węglem Przemiany zachodzące podczas nagrzewania Nagrzewanie stopów żelaza powyżej temperatury 723 O C powoduje rozpoczęcie przemiany perlitu w austenit

Bardziej szczegółowo

Politechnika Białostocka INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH

Politechnika Białostocka INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Politechnika Białostocka Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Temat ćwiczenia: Badanie udarności metali Numer ćwiczenia: 7 Laboratorium z przedmiotu: wytrzymałość

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH

INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH INSTYTUT MASZYN I URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH Politechnika Śląska w Gliwicach INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH BADANIE TWORZYW SZTUCZNYCH OZNACZENIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH PRZY STATYCZNYM ROZCIĄGANIU

Bardziej szczegółowo

INŻYNIERIA MATERIAŁOWA

INŻYNIERIA MATERIAŁOWA POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY KATEDRA TECHNOLOGII POLIMERÓW INŻYNIERIA MATERIAŁOWA INŻYNIERIA POLIMERÓW Właściwości tworzyw polimerowych przy rozciąganiu. Streszczenie: Celem ćwiczenia jest przeprowadzenie

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 1 STATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA METALI - UPROSZCZONA. 1. Protokół próby rozciągania Rodzaj badanego materiału. 1.2.

ĆWICZENIE 1 STATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA METALI - UPROSZCZONA. 1. Protokół próby rozciągania Rodzaj badanego materiału. 1.2. Ocena Laboratorium Dydaktyczne Zakład Wytrzymałości Materiałów, W2/Z7 Dzień i godzina ćw. Imię i Nazwisko ĆWICZENIE 1 STATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA METALI - UPROSZCZONA 1. Protokół próby rozciągania 1.1.

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA

POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA KATEDRA ZARZĄDZANIA PRODUKCJĄ Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu: Podstawy techniki i technologii Kod przedmiotu: IS01123; IN01123 Ćwiczenie 5 BADANIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH

Bardziej szczegółowo

Integralność konstrukcji

Integralność konstrukcji 1 Integralność konstrukcji Wykład Nr 1 Mechanizm pękania Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki Katedra Wytrzymałości, Zmęczenia Materiałów i Konstrukcji Konspekty wykładów dostępne na stronie: http://zwmik.imir.agh.edu.pl/dydaktyka/imir/index.htm

Bardziej szczegółowo

Naprężenia i odkształcenia spawalnicze

Naprężenia i odkształcenia spawalnicze Naprężenia i odkształcenia spawalnicze Cieplno-mechaniczne właściwości metali i stopów Parametrami, które określają stan mechaniczny metalu w różnych temperaturach, są: - moduł sprężystości podłużnej E,

Bardziej szczegółowo

OBRÓBKA CIEPLNA STOPÓW ŻELAZA. Cz. I. Wyżarzanie

OBRÓBKA CIEPLNA STOPÓW ŻELAZA. Cz. I. Wyżarzanie OBRÓBKA CIEPLNA STOPÓW ŻELAZA Cz. I. Wyżarzanie Przemiany przy nagrzewaniu i powolnym chłodzeniu stali A 3 A cm A 1 Przykład nagrzewania stali eutektoidalnej (~0,8 % C) Po przekroczeniu temperatury A 1

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE: LABORATORIUM Z WYTRZYMAŁOŚCI MATERIAŁÓW B Badanie własności mechanicznych materiałów konstrukcyjnych

SPRAWOZDANIE: LABORATORIUM Z WYTRZYMAŁOŚCI MATERIAŁÓW B Badanie własności mechanicznych materiałów konstrukcyjnych Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki Katedra Wytrzymałości, Zmęczenia Materiałów i Konstrukcji SPRAWOZDANIE: LABORATORIUM Z WYTRZYMAŁOŚCI MATERIAŁÓW B Badanie własności mechanicznych materiałów konstrukcyjnych

Bardziej szczegółowo

Materiałoznawstwo. Wzornictwo Przemysłowe I stopień ogólnoakademicki stacjonarne wszystkie Katedra Technik Komputerowych i Uzbrojenia

Materiałoznawstwo. Wzornictwo Przemysłowe I stopień ogólnoakademicki stacjonarne wszystkie Katedra Technik Komputerowych i Uzbrojenia KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Materiałoznawstwo Nazwa modułu w języku angielskim Materials Science Obowiązuje od roku akademickiego 2014/2015 A. USYTUOWANIE MODUŁU W SYSTEMIE

Bardziej szczegółowo

Statyczna próba rozciągania metali

Statyczna próba rozciągania metali Statyczna próba rozciągania metali Szczecin 2015 r *) za podstawę niniejszego opracowania przyjęto skrypt [1] Opracował : dr inż. Konrad Konowalski 1. Cel ćwiczenia Statyczna próba rozciągania dzięki posiadanym

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Z WYTRZYMAŁOŚCI MATERIAŁÓW

INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Z WYTRZYMAŁOŚCI MATERIAŁÓW INSTYTUT MASZYN I URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH Politechnika Śląska w Gliwicach INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Z WYTRZYMAŁOŚCI MATERIAŁÓW PRÓBA UDARNOŚCI METALI Opracował: Dr inż. Grzegorz Nowak Gliwice

Bardziej szczegółowo

Badania wytrzymałościowe

Badania wytrzymałościowe WyŜsza Szkoła InŜynierii Dentystycznej im. prof. A.Meissnera w Ustroniu Badania wytrzymałościowe elementów drucianych w aparatach czynnościowych. Pod kierunkiem naukowym prof. V. Bednara Monika Piotrowska

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie nr 2 Temat: Umocnienie wydzieleniowe stopu Al z Cu + umocnienie stali

Ćwiczenie nr 2 Temat: Umocnienie wydzieleniowe stopu Al z Cu + umocnienie stali S t r o n a 1 Przedmiot: Badanie własności mechanicznych materiałów Autor opracowania: dr inż. Magdalena Rozmus-Górnikowska Ćwiczenie nr 2 Temat: Umocnienie wydzieleniowe stopu Al z Cu + umocnienie stali

Bardziej szczegółowo

Obróbka cieplna stali

Obróbka cieplna stali Obróbka cieplna stali Obróbka cieplna stopów: zabiegi cieplne, które mają na celu nadanie im pożądanych cech mechanicznych, fizycznych lub chemicznych przez zmianę struktury stopu. Podstawowe etapy obróbki

Bardziej szczegółowo

Zespół Szkół Samochodowych

Zespół Szkół Samochodowych Zespół Szkół Samochodowych Podstawy Konstrukcji Maszyn Materiały Konstrukcyjne i Eksploatacyjne Temat: OTRZYMYWANIE STOPÓW ŻELAZA Z WĘGLEM. 2016-01-24 1 1. Stopy metali. 2. Odmiany alotropowe żelaza. 3.

Bardziej szczegółowo

Stale niestopowe jakościowe Stale niestopowe specjalne

Stale niestopowe jakościowe Stale niestopowe specjalne Ćwiczenie 5 1. Wstęp. Do stali specjalnych zaliczane są m.in. stale o szczególnych własnościach fizycznych i chemicznych. Są to stale odporne na różne typy korozji: chemiczną, elektrochemiczną, gazową

Bardziej szczegółowo

OBRÓBKA PLASTYCZNA METALI

OBRÓBKA PLASTYCZNA METALI OBRÓBKA PLASTYCZNA METALI Plastyczność: zdolność metali i stopów do trwałego odkształcania się bez naruszenia spójności Obróbka plastyczna: walcowanie, kucie, prasowanie, ciągnienie Produkty i półprodukty

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Wytrzymałości Materiałów. Statyczna próba ściskania metali

Laboratorium Wytrzymałości Materiałów. Statyczna próba ściskania metali KATEDRA MECHANIKI I PODSTAW KONSTRUKCJI MASZYN Wydział Inżynierii Mechanicznej i Mechatroniki Laboratorium Wytrzymałości Materiałów Statyczna próba ściskania metali Opracował : dr inż. Leus Mariusz Szczecin

Bardziej szczegółowo

Metody dużego odkształcenia plastycznego

Metody dużego odkształcenia plastycznego Metody dużego odkształcenia plastycznego Metody dużego odkształcenia plastycznego SPD (ang. severe plastic deformation) to grupa technik polegających na przekształcaniu struktury mikrometrycznej materiałów,

Bardziej szczegółowo

Obróbka cieplna stali

Obróbka cieplna stali OBRÓBKA CIEPLNA Obróbka cieplna stali Powstawanie austenitu podczas nagrzewania Ujednorodnianie austenitu Zmiany wielkości ziarna Przemiany w stali podczas chłodzenia Martenzytyczna Bainityczna Perlityczna

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Z WYTRZYMAŁOŚCI MATERIAŁÓW

INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Z WYTRZYMAŁOŚCI MATERIAŁÓW INSTYTUT MASZYN I URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH Politechnika Śląska w Gliwicach INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Z WYTRZYMAŁOŚCI MATERIAŁÓW STATYCZ A PRÓBA ROZCIĄGA IA METALI /Wykres rozciągania/ /Wyznaczanie

Bardziej szczegółowo

MIKROSKOPIA METALOGRAFICZNA

MIKROSKOPIA METALOGRAFICZNA MIKROSKOPIA METALOGRAFICZNA WYKŁAD 3 Stopy żelazo - węgiel dr inż. Michał Szociński Spis zagadnień Ogólna charakterystyka żelaza Alotropowe odmiany żelaza Układ równowagi fazowej Fe Fe 3 C Przemiany podczas

Bardziej szczegółowo

ODKSZTAŁCANIE NA ZIMNO I WYŻARZANIE MATERIAŁÓW

ODKSZTAŁCANIE NA ZIMNO I WYŻARZANIE MATERIAŁÓW 8 Ćwiczenie 1 ODKSZTAŁCANIE NA ZIMNO I WYŻARZANIE MATERIAŁÓW Celem ćwiczenia jest: - poznanie zjawisk wywołujących umocnienie materiałów, - poznanie wpływu wyżarzania odkształconego na zimno materiału

Bardziej szczegółowo

Logistyka I stopień (I stopień / II stopień) Ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny)

Logistyka I stopień (I stopień / II stopień) Ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny) KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 2012/2013 Z-LOG-1082 Podstawy nauki o materiałach Fundamentals of Material Science

Bardziej szczegółowo

Austenityczne stale nierdzewne

Austenityczne stale nierdzewne Stowarzyszenie Stal Nierdzewna ul. Ligocka 103 40-568 Katowice e-mail: ssn@stalenierdzewne.pl www.stalenierdzewne.pl Austenityczne stale nierdzewne Strona 1 z 7 Skład chemiczny austenitycznych stali odpornych

Bardziej szczegółowo

BADANIA WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNYCH I BADANIA NIENISZCZĄCE

BADANIA WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNYCH I BADANIA NIENISZCZĄCE BADANIA WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNYCH I BADANIA NIENISZCZĄCE Temat ćwiczenia: Wpływ kształtu karbu i temperatury na udarność Miejsce ćwiczeń: sala 15 Czas: 4*45 min Prowadzący: dr inż. Julita Dworecka-Wójcik,

Bardziej szczegółowo

σ c wytrzymałość mechaniczna, tzn. krytyczna wartość naprężenia, zapoczątkowująca pękanie

σ c wytrzymałość mechaniczna, tzn. krytyczna wartość naprężenia, zapoczątkowująca pękanie Materiały pomocnicze do ćwiczenia laboratoryjnego Właściwości mechaniczne ceramicznych kompozytów ziarnistych z przedmiotu Współczesne materiały inżynierskie dla studentów IV roku Wydziału Inżynierii Mechanicznej

Bardziej szczegółowo

Zjawisko to umożliwia kształtowanie metali na drodze przeróbki plastycznej.

Zjawisko to umożliwia kształtowanie metali na drodze przeróbki plastycznej. ODKSZTAŁCENIE PLASTYCZNE, ZGNIOT I REKRYSTALIZACJA Zakres tematyczny 1 Odkształcenie materiałów metalicznych Materiały metaliczne są ciałami plastycznymi pod wpływem obciążenia, którego wartość przekracza

Bardziej szczegółowo

Stal - definicja Stal

Stal - definicja Stal \ Stal - definicja Stal stop żelaza z węglem,plastycznie obrobiony i obrabialny cieplnie o zawartości węgla nieprzekraczającej 2,11% co odpowiada granicznej rozpuszczalności węgla w żelazie (dla stali

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA

POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA KATEDRA ZARZĄDZANIA PRODUKCJĄ Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu: Towaroznawstwo Kod przedmiotu: LS03282; LN03282 Ćwiczenie 5 BADANIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH PRZY

Bardziej szczegółowo

Ich właściwości zmieniające się w szerokim zakresie w zależności od składu chemicznego (rys) i technologii wytwarzania wyrobu.

Ich właściwości zmieniające się w szerokim zakresie w zależności od składu chemicznego (rys) i technologii wytwarzania wyrobu. STOPY ŻELAZA Ich właściwości zmieniające się w szerokim zakresie w zależności od składu chemicznego (rys) i technologii wytwarzania wyrobu. Ze względu na bardzo dużą ilość stopów żelaza z węglem dla ułatwienia

Bardziej szczegółowo

STATYCZNA PRÓBA ŚCISKANIA

STATYCZNA PRÓBA ŚCISKANIA STATYCZNA PRÓBA ŚCISKANIA 1. WSTĘP Statyczna próba ściskania, obok statycznej próby rozciągania jest jedną z podstawowych prób stosowanych dla określenia właściwości mechanicznych materiałów. Celem próby

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY OBRÓBKI CIEPLNEJ

PODSTAWY OBRÓBKI CIEPLNEJ PODSTAWY OBRÓBKI CIEPLNEJ STOPÓW ŻELAZA WYŻARZANIE Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1. POJĘCIA PODSTAWOWE 2. PRZEMIANY PRZY NAGRZEWANIU

Bardziej szczegółowo

MATERIAŁY KONSTRUKCYJNE

MATERIAŁY KONSTRUKCYJNE Stal jest to stop żelaza z węglem o zawartości węgla do 2% obrobiona cieplnie i przerobiona plastycznie Stale ze względu na skład chemiczny dzielimy głównie na: Stale węglowe Stalami węglowymi nazywa się

Bardziej szczegółowo

Właściwości mechaniczne

Właściwości mechaniczne Właściwości mechaniczne materiałów budowlanych Właściwości mechaniczne 1. Wytrzymałość na ściskanie 2. Wytrzymałość na rozciąganie 3. Wytrzymałość na zginanie 4. Podatność na rozmiękanie 5. Sprężystość

Bardziej szczegółowo

17. 17. Modele materiałów

17. 17. Modele materiałów 7. MODELE MATERIAŁÓW 7. 7. Modele materiałów 7.. Wprowadzenie Podstawowym modelem w mechanice jest model ośrodka ciągłego. Przyjmuje się, że materia wypełnia przestrzeń w sposób ciągły. Możliwe jest wyznaczenie

Bardziej szczegółowo

2.2 Wyznaczanie modułu Younga na podstawie ścisłej próby rozciągania

2.2 Wyznaczanie modułu Younga na podstawie ścisłej próby rozciągania UT-H Radom Instytut Mechaniki Stosowanej i Energetyki Laboratorium Wytrzymałości Materiałów instrukcja do ćwiczenia 2.2 Wyznaczanie modułu Younga na podstawie ścisłej próby rozciągania I ) C E L Ć W I

Bardziej szczegółowo

Próby udarowe. Opracował: XXXXXXX studia inŝynierskie zaoczne wydział mechaniczny semestr V. Gdańsk 2002 r.

Próby udarowe. Opracował: XXXXXXX studia inŝynierskie zaoczne wydział mechaniczny semestr V. Gdańsk 2002 r. Próby udarowe Opracował: XXXXXXX studia inŝynierskie zaoczne wydział mechaniczny semestr V Gdańsk 00 r. 1. Cel ćwiczenia. Przeprowadzenie ćwiczenia ma na celu: 1. zapoznanie się z próbą udarności;. zapoznanie

Bardziej szczegółowo

Nauka o Materiałach. Wykład VIII. Odkształcenie materiałów właściwości sprężyste. Jerzy Lis

Nauka o Materiałach. Wykład VIII. Odkształcenie materiałów właściwości sprężyste. Jerzy Lis Nauka o Materiałach Wykład VIII Odkształcenie materiałów właściwości sprężyste Jerzy Lis Nauka o Materiałach Treść wykładu: 1. Właściwości materiałów -wprowadzenie 2. Klasyfikacja reologiczna odkształcenia

Bardziej szczegółowo

5. Wyniki badań i ich omówienie

5. Wyniki badań i ich omówienie Strukturalne i mechaniczne czynniki umocnienia i rekrystalizacji stali z mikrododatkami odkształcanych plastycznie na gorąco 5. Wyniki badań i ich omówienie 5.1. Wyniki badań procesu wysokotemperaturowego

Bardziej szczegółowo

STATYCZNA PRÓBA SKRĘCANIA

STATYCZNA PRÓBA SKRĘCANIA Mechanika i wytrzymałość materiałów - instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego: Wprowadzenie STATYCZNA PRÓBA SKRĘCANIA Opracowała: mgr inż. Magdalena Bartkowiak-Jowsa Skręcanie pręta występuje w przypadku

Bardziej szczegółowo

Technologia obróbki cieplnej. Grzanie i ośrodki grzejne

Technologia obróbki cieplnej. Grzanie i ośrodki grzejne Technologia obróbki cieplnej Grzanie i ośrodki grzejne Grzanie: nagrzewanie i wygrzewanie Dobór czasu grzania Rodzaje ośrodków grzejnych Powietrze Ośrodki gazowe Złoża fluidalne Kąpiele solne: sole chlorkowe

Bardziej szczegółowo

Probabilistyczny opis parametrów wytrzymałościowych stali EPSTAL i eksperymentalne potwierdzenie ich wartości

Probabilistyczny opis parametrów wytrzymałościowych stali EPSTAL i eksperymentalne potwierdzenie ich wartości Probabilistyczny opis parametrów wytrzymałościowych stali EPSTAL i eksperymentalne potwierdzenie ich wartości Prof. dr hab. inż. Tadeusz Chmielewski, Politechnika Opolska, mgr inż. Magdalena Piotrowska,

Bardziej szczegółowo

Jak projektować odpowiedzialnie? Kilka słów na temat ciągliwości stali zbrojeniowej. Opracowanie: Centrum Promocji Jakości Stali

Jak projektować odpowiedzialnie? Kilka słów na temat ciągliwości stali zbrojeniowej. Opracowanie: Centrum Promocji Jakości Stali Jak projektować odpowiedzialnie? Kilka słów na temat ciągliwości stali zbrojeniowej Opracowanie: Centrum Promocji Jakości Stali CO TO JEST CIĄGLIWOŚĆ STALI ZBROJENIOWEJ? Ciągliwość stali zbrojeniowej

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE Nr 5. Laboratorium Inżynierii Materiałowej. Akceptował: Kierownik Katedry prof. dr hab. B. Surowska. Opracował: dr inż.

ĆWICZENIE Nr 5. Laboratorium Inżynierii Materiałowej. Akceptował: Kierownik Katedry prof. dr hab. B. Surowska. Opracował: dr inż. POLITECHNIKA LUBELSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY KATEDRA INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ Akceptował: Kierownik Katedry prof. dr hab. B. Surowska Laboratorium Inżynierii Materiałowej ĆWICZENIE Nr 5 Opracował: dr inż.

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE Nr 7. Laboratorium Inżynierii Materiałowej. Akceptował: Kierownik Katedry prof. dr hab. B. Surowska. Opracował: dr inż.

ĆWICZENIE Nr 7. Laboratorium Inżynierii Materiałowej. Akceptował: Kierownik Katedry prof. dr hab. B. Surowska. Opracował: dr inż. POLITECHNIKA LUBELSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY KATEDRA INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ Akceptował: Kierownik Katedry prof. dr hab. B. Surowska Laboratorium Inżynierii Materiałowej ĆWICZENIE Nr 7 Opracował: dr inż.

Bardziej szczegółowo

Materiałoznawstwo Materials science. Transport I stopień (I stopień / II stopień) Ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny)

Materiałoznawstwo Materials science. Transport I stopień (I stopień / II stopień) Ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny) Załącznik nr 7 do Zarządzenia Rektora nr../12 z dnia.... 2012r. KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 2013/2014 Materiałoznawstwo

Bardziej szczegółowo

Karta (sylabus) modułu/przedmiotu Inżynieria Materiałowa Studia I stopnia

Karta (sylabus) modułu/przedmiotu Inżynieria Materiałowa Studia I stopnia Karta (sylabus) modułu/przedmiotu Inżynieria Materiałowa Studia I stopnia Przedmiot: Nauka o materiałach Rodzaj przedmiotu: Obowiązkowy Kod przedmiotu: IM N 0 5-0_ Rok: I Semestr: Forma studiów: Studia

Bardziej szczegółowo

Materiałoznawstwo Materials science. Automaryka i Robotyka I stopień (I stopień / II stopień) Ogólno akademicki (ogólno akademicki / praktyczny)

Materiałoznawstwo Materials science. Automaryka i Robotyka I stopień (I stopień / II stopień) Ogólno akademicki (ogólno akademicki / praktyczny) Załącznik nr 7 do Zarządzenia Rektora nr../12 z dnia.... 2012r. KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 2013/2014 Materiałoznawstwo

Bardziej szczegółowo

STALE STOPOWE KONSTRUKCYJNE. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

STALE STOPOWE KONSTRUKCYJNE. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego STALE STOPOWE KONSTRUKCYJNE Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego STALE STOPOWE KONSTRUKCYJNE Ważniejsze grupy stali: stale spawalne o podwyższonej

Bardziej szczegółowo

Kształtowanie struktury i własności użytkowych umacnianej wydzieleniowo miedzi tytanowej. 7. Podsumowanie

Kształtowanie struktury i własności użytkowych umacnianej wydzieleniowo miedzi tytanowej. 7. Podsumowanie Kształtowanie struktury i własności użytkowych umacnianej wydzieleniowo miedzi tytanowej 7. Podsumowanie Praca wykazała, że mechanizm i kinetyka wydzielania w miedzi tytanowej typu CuTi4, jest bardzo złożona

Bardziej szczegółowo