KLASÓWKA POWSTAŃCZA 20 MARCA 2017 R. W 96. ROCZNICĘ PLEBISCYTU NA GÓRNYM ŚLĄSKU

Transkrypt

1 KLASÓWKA POWSTAŃCZA KLASÓWKA POWSTAŃCZA 20 MARCA 2017 R. W 96. ROCZNICĘ PLEBISCYTU NA GÓRNYM ŚLĄSKU W zadaniach 1-5 podkreśl właściwą odpowiedź. Zadanie 1 (1 pkt) Spośród wymienionych potyczek okresu Powstań Śląskich największą stoczoną bitwą była: a. bitwa pod Rybnikiem b. bitwa pod Olesnem c. bitwa pod Kędzierzynem Zadanie 2 (1 pkt) Zlokalizowane w Oświęcimiu, Sosnowcu i Zawierciu obozy dla uchodźców-powstańców, powstały po: a. I Powstaniu Śląskim b. II Powstaniu Śląskim c. III Powstaniu Śląskim Zadanie 3 (1 pkt) Powodem nieobecności reprezentanta USA w Międzysojuszniczej Komisji Rządzącej i Plebiscytowej był: a. brak zgody na obecność wojsk ze strony Niemiec i Polski b. brak ratyfikacji przez USA traktatu wersalskiego c. kłopoty wewnętrzne, związane z trudną sytuacją w Irlandii 1 Zadanie 4 (1 pkt) Przedstawione na fotografii odznaczenie, przyznane m.in. miastu Krakowowi za pomoc na rzecz Powstań Śląskich, nosi nazwę: a. Krzyż Plebiscytowy b. Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi c. Śląski Krzyż Powstańczy Źródło: Zadanie 5 (1 pkt) Od stycznia 1921 roku Dowództwo Ochrony Plebiscytu (czyli zakonspirowane kierownictwo przyszłego wojska powstańczego), zostało zlokalizowane na terenie: a. Częstochowy b. Krakowa c. Sosnowca

2 20 MARCA 2017 Zadanie 6 (5 pkt) Na podstawie regulaminu plebiscytu (materiał źródłowy) i wiedzy własnej udziel odpowiedzi na pytania, wpisując w tabelę: prawda (P) lub fałsz (F). Źródło: A B C D E Termin plebiscytu na Górnym Śląsku został ustalony na dzień 20 marca 1921 roku W plebiscycie na Górnym Śląsku po raz pierwszy mogły głosować polskie kobiety Prawo do głosowania w plebiscycie na Górnym Śląsku przysługiwało wszystkim mieszkańcom Górnego Śląska bez względu na wiek Prawo do głosowania mieli jedynie Polacy i Niemcy, którzy urodzili się na Górnym Śląsku Każdy z głosujących mógł oddać tylko jeden głos Prawda / Fałsz

3 KLASÓWKA POWSTAŃCZA Zadanie 7 (4 pkt) Źródło: 3 Na podstawie mapy oraz wiedzy własnej, podkreśl nazwy wszystkich wymienionych powiatów obszaru plebiscytowego, ostatecznie przyznanych Polsce. gliwicki, katowicki, kluczborski, opolski, pszczyński, raciborski, rybnicki, tarnogórski Zadanie 8 (5 pkt) Uzupełnij brakujące fragmenty zdań, w miejsce kropek wpisując właściwe wyrazy. Po nadejściu niemieckich oddziałów (podaj nazwę formacji) maja 1921 roku, rozpoczęła się bitwa o Górę Św. Anny. Niemcy wyparli powstańców z zajmowanych pozycji, ale walki ustały dopiero w wyniku zainicjowanych przez (podaj nazwę nacji) negocjacji. Bitwa, choć i tak największa ze wszystkich, które stoczono podczas powstań, miała bardziej... niż militarne znaczenie. Decydujący moment w bitwie o Górę Św. Anny nastąpił, gdy strona niemiecka zaatakowała 8. pułk Rataja. Ciężar walk obronnych przejęły 1. pułk katowicki (podaj nazwisko dowódcy)... oraz bataliony strzelecko-toszeckie Bogdana. Opór stawili też Robert Oszek, dowodzący samochodem pancernym (podaj nazwę pojazdu)... i oddział Karola Walerusa. Kilka miejscowości przechodziło z rąk do rąk. Opracowano na podstawie:

4 20 MARCA 2017 Zadanie 9 (7 pkt) Na podstawie fragmentu wypowiedzi zamieszczonego poniżej oraz wiedzy własnej odpowiedz na pytania. Gdyśmy tu walczyli o każdą piędź ziemi polskiej, która więcej jest warta niż całe powiaty na Rusi, odpowiedzialni sternicy naszego państwa szukali szczęścia i sławy pod Kijowem, by później bronić Polski przed bolszewikami aż pod bramami Warszawy. Niemcy zaś ludności górnośląskiej co dzień obwieszczali o upadku Warszawy, ryczeli nam pod oknami: Finis Poloniae, a setkami i tysiączkami marek polskich oblepiali narożniki ulic i dyskretne lokale w restauracjach. W takich warunkach zdobywaliśmy Górny Śląsk dla Polski. Zdobyliśmy najcenniejszą część jego i poszliśmy do Polski dobrowolnie, przynosząc jej w darze bogate wiano i dając państwu naszemu podstawę do jego mocarstwowego stanowiska. Gdy Polska Śląsk odebrała, z oficjalnych jej czynników nikt mi ani słówkiem za moją pracę nie podziękował, ani jednego wyrazu uznania pod moim adresem nie wypowiedział. Źródło: A. Podaj imię i nazwisko autora cytowanych słów. Imię: Nazwisko:... B. Wymień dwie funkcje na Górnym Śląsku, jakie autor wyżej wymienionych słów pełnił w latach B.1... B.2... C. Podaj datę dzienną wydarzenia, które autor opisał słowami pod bramami Warszawy. C.1 Dzień... C.2 Miesiąc... C.3 Rok... D. W nawiązaniu do słów autora najcenniejsza część i bogate wiano podkreśl prawidłowe odpowiedzi. D.1 Z całego terenu plebiscytowego przyłączono do Polski: a. 33% b. 45% c. 61% D.2 Kopalnie węgla kamiennego na terenach przyłączonych do Polski stanowiły w odniesieniu do całego obszaru plebiscytowego: a. 46% b. 62% c. 76% Zadanie 10 (2 pkt) Wśród wymienionych wydarzeń wskaż chronologicznie pierwsze i ostatnie. Wpisz w ostatniej kolumnie tabeli, obok pierwszego wydarzenia cyfrę 1, a obok ostatniego cyfrę 2. A B C D E Wprowadzenie Abstimmungspolizei Wybuch II Powstania Śląskiego Masakra w Mysłowicach Bitwa o Kędzierzyn Śmierć doktora Andrzeja Mielęckiego

5 KLASÓWKA POWSTAŃCZA Zadanie 11 (4 pkt) Połącz w pary wydarzenia i ich skutki. Wpisz w odpowiednie miejsca ostatniej kolumny właściwe cyfry poprzedzające opisy. A B C D Wydarzenie I Powstanie Śląskie II Powstanie Śląskie III Powstanie Śląskie Plebiscyt na Górnym Śląsku Skutek 1. rozwiązanie niemieckiej policji Sicherheitspolizei 2. przyznanie Polsce 3% terenu plebiscytowego 3. ucieczka około 9 tysięcy powstańców z terenu plebiscytowego przed represjami niemieckimi 4. decyzja Konferencji Ambasadorów o podziale Górnego Śląska 5. fala strajków, w których wzięło udział prawie 200 tysięcy Górnoślązaków Zadanie 12 (3 pkt) Powiaty za Polską w % za Niemcami w % emigranci w % Bytom wieś 59,1 40,9 7,3 Bytom miasto 25,3 74,7 13,8 Gliwice miasto 21,1 78,9 15,1 Głubczyce 0,4 99,6 35,1 Katowice wieś 55,6 44,4 9,1 Katowice miasto 14,6 85,4 13,4 Kluczbork (wraz z fragmentem namysłowskiego) ,5 Koźle 25,1 74,9 18,4 Królewska Huta 25,3 74,7 11,1 Lubliniec ,6 Źródło: 5 Zapoznaj się z danymi w tabeli. Rozstrzygnij, czy podane stwierdzenia, dotyczące plebiscytu na Górnym Śląsku, które przedstawiono w tabeli, są prawdziwe czy fałszywe. Wpisz odpowiednią literę P prawda lub F fałsz. A. W Chorzowie tylko nieco ponad 1/4 głosów została oddana za Polską Prawda / Fałsz B. Najwięcej głosów za Polską oddawano na terenach wiejskich C. Głosy emigrantów w żadnym z powiatów nie zdecydowały o zwycięstwie Niemiec

6 20 MARCA 2017 Zadanie 13 (1 pkt) Zapoznaj się z materiałem źródłowym i wykonaj polecenie. Materiał nr 1 Powstanie wybuchło w nocy [ ], lecz żadna z czołowych organizacji nie wydała rozkazu na ten termin. W Piotrowicach na Śląsku Cieszyńskim istniał obóz uchodźców, w którym, po przeniesieniu komendy do Strumienia, stał na czele J. Michalski z Wodzisławia. Obok legalnego komendanta Michalskiego wodził rej niejaki Maksymilian Iksal z Małej Turzy. Otóż ten Iksal i pokrewni jemu duchem ambitni ludzie postanowili w chwili przełomowej zaskoczyć władze organizacji rokoszem, a ponieważ czasu nie starczyło, żeby ich w odpowiedni sposób powołać do porządku, udał się nieszczęsny plan zamachowców. Źródło: J. Grzegorzek, [ ] powstanie śląskie [ ] w zarysie. Katowice 2010, s Materiał nr 2 Źródło: Podkreśl właściwą odpowiedź. Cytowany w tekście fragment opisuje wybuch: a. I Powstania Śląskiego b. II Powstania Śląskiego c. III Powstania Śląskiego Zadanie 14 (6 pkt) A. Podpisz odpowiednio przedstawione wytwory propagandy plebiscytowej, rozróżniając polską (wpisz P) i niemiecką (wpisz N).

7 KLASÓWKA POWSTAŃCZA Materiał nr 1 [ ] Materiał nr 2 [ ] 7 Materiał nr 3 [ ] Źródła: Muzeum Powstań Śląskich w Świętochłowicach; zbiory własne. B. Wpisz rodzaj źródła przedstawionego w materiałach 1-3 (wybierz spośród: czasopismo, pieniądz, pieniądz zastępczy, plakat). Materiał nr 1 - Materiał nr 2 - Materiał nr 3 -

8 20 MARCA 2017 Zadanie 15 (3 pkt) Źródło: Na podstawie źródła i wiedzy własnej rozstrzygnij, czy podane stwierdzenia które przedstawiono w tabeli, są prawdziwe czy fałszywe. Wpisz odpowiednią literę P prawda lub F fałsz. Prawda / Fałsz A. Dokument dotyczy III Powstania Śląskiego B. C. Dokument świadczy o poczynionych przygotowaniach do wybuchu Powstania Komenda Główna POW G. Śl. w analizowanym okresie miała więcej niż jedną lokalizację Zadanie 16 (3 pkt) Przyporządkuj fragmenty opisów do odpowiednich terenów, wpisując w wykropkowane miejsce obok charakterystyki cyfrę poprzedzającą nazwę obszaru.

9 KLASÓWKA POWSTAŃCZA 1. ZAGŁĘBIE DĄBROWSKIE (SOSNOWIEC) Mieszkańcy tego obszaru wsparli III Powstanie, organizując m.in. 6 maja 1921 roku wiec na Placu Teatralnym, podczas którego wręczono Wincentemu Witosowi petycję z żądaniami pomocy dla Powstania. Szacuje się, że w działaniach zbrojnych 1921 roku uczestniczyło około pół tysiąca mieszkańców tego obszaru. [ ] 2. MAŁOPOL- SKA (KRAKÓW) Obszar wspomagał powstańców przede wszystkim poprzez udostępnienie własnych szpitali, w których leczono rannych. Na jego terenie działał także Komitet Obrony Śląska, a w działaniach zbrojnych 1921 roku uczestniczyło nie mniej niż 200 jego mieszkańców. [ ] 3. ZIEMIA CZĘ- STOCHOWSKA (CZĘSTO- CHOWA) Przez ten obszar prowadziły szlaki, którymi ochotnicy z Polski przedostawali się do oddziałów powstańczych na Górnym Śląsku, korzystając z działalności Biura Przerzutów Aleksego Bienia. Z terenu wywodziło się też co najmniej pół tysiąca ochotników uczestniczących w III Powstaniu Śląskim. [ ] 4. MAZOWSZE (WARSZAWA) Opracowano na podstawie: M.M. Drozdowski, Reakcja Warszawy i środowisk regionalnych na powstania i plebiscyt górnośląski, [w:] Powstania śląskie i plebiscyt z perspektywy osiemdziesięciolecia, red. M. Masnyk. Opole 2003, s ; J. Walczak, Zagłębie Dąbrowskie i Częstochowa wobec sprawy Górnego Śląska w latach ,[w:] W 85. rocznicę, red. Z. Kapała. Bytom 2007, s Zadanie 17 (5 pkt) Materiał 1. Na podstawie tekstu źródłowego i wiedzy własnej wykonaj polecenia. Największy udział w akcji śląskiej miała grupa piłsudczyków skupiona wokół Ministra Spraw Wojskowych gen. K. Sosnkowskiego, Szefa Departamentu II Informacyjnego MSW ppłk Bogusława Miedzińskiego. [ ] Był on zwolennikiem rozpoczęcia na Górnym Śląsku działań zbrojnych, wbrew stanowisku Witosa i Korfantego. Piłsudczycy zdominowali Grupę Wschód, której szefem sztabu był kpt. [A]. Postulował on wybuch powstania zaraz po plebiscycie i był współorganizatorem buntu Grupy Wschód, która zamierzała przejąć kierownictwo powstania i odsunąć Korfantego od władzy. Zastąpić go miał kpt. [B]. W grupie tej służyło żołnierzy, w tym 169 oficerów. Źródło: M.M. Drozdowski, Reakcja Warszawy i środowisk regionalnych na powstania i plebiscyt górnośląski, [w:] Powstania śląskie i plebiscyt z perspektywy osiemdziesięciolecia, red. M. Masnyk. Opole 2003, s Materiał 2. Źródła: Fotografia 1 Fotografia 2 Fotografia 3

10 20 MARCA 2017 A.1 Podkreśl imię i nazwisko osoby oznaczonej w materiale 1 jako A: a. Michał Grażyński b. Karol Grzesik c. Maciej Mielżyński A.2 Podaj cyfrę spod fotografii, przedstawiającej postać oznaczoną w materiale 1 jako A [ ] B.1 Podkreśl imię i nazwisko osoby oznaczonej w materiale 1 jako B: a. Michał Grażyński b. Karol Grzesik c. Maciej Mielżyński B.2 Podaj cyfrę spod fotografii, przedstawiającej postać oznaczoną w materiale 1 jako B [ ] C. Wybierz nazwę powstania, o którym mowa w tekście: a. I Powstanie Śląskie b. II Powstanie Śląskie c. III Powstanie Śląskie Zadanie 18 (1 pkt) Zapoznaj się ze źródłem i wykonaj polecenie. Źródło: M. Mackiewicz, Uzbrojenie powstańców śląskich w świetle dokumentacji fotograficznej. Szkice Archiwalno-Historyczne 2011, nr 8, s Powstańcy śląscy w toku walk korzystali z bardzo różnego rodzaju uzbrojenia, w tym także tzw. broni ciężkiej. Na jednej z bardziej znanych fotografii w okresu III Powstania Śląskiego przedstawiono taką właśnie broń. Obok powstańców na zdjęciu znajduje się: a. cekaem Hotchkiss wz b. francuska armata górska wz c. cekaem Maxim wz Zadanie 19 (2 pkt) Zapoznaj się z materiałem i zaznacz właściwe odpowiedzi. Źródło:

11 KLASÓWKA POWSTAŃCZA 1. Rysunek został przygotowany przez: a. Polaków b. Niemców Uzasadnij swój wybór: 2. Postaci ukazane na rysunku przedstawiają: a. Brytyjczyków b. Francuzów c. Włochów Zadanie 20 (2 pkt) 11 Źródło: zbiory własne Na podstawie fotografii i wiedzy własnej podkreśl właściwe odpowiedzi. 1. Obecny na fotografii (po lewej) jeden z dowódców wojsk alianckich na Górnym Śląsku, major Bernard Joseph Montalégre: a. był Brytyjczykiem b. był Francuzem c. był Włochem 2. Major B. Montalégre w lipcu 1921 roku: a. zginął w walkach w trakcie III Powstania Śląskiego pod Kędzierzynem b. zginął zastrzelony przez bojówkarza w Bytomiu c. zginął w wyniku eksplozji materiałów wybuchowych na gliwickim cmentarzu

12 20 MARCA 2017 ORGANIZATORZY: PATRONAT HONOROWY: AUTORZY PYTAŃ: DR HAB. MACIEJ FIC (ZAD.1-5, 13-20) & DR PAWEŁ MATYSZKIEWICZ (ZAD. 6-12).