Uchwała Nr IX/102/2011 Rady Powiatu w Oświęcimiu z dnia 21 września 2011 r.

Transkrypt

1 Uchwała Nr IX/102/2011 Rady Powiatu w Oświęcimiu z dnia 21 września 2011 r. w sprawie przyjęcia Powiatowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Powiecie Oświęcimskim na lata Na podstawie art. 12 pkt 11 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz z późn. zm.) oraz art.6. ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz z późn. zm.) Rada Powiatu uchwala, co następuje: 1. Przyjmuje się Powiatowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Powiecie Oświęcimskim na lata , w brzmieniu załącznika do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Zarządowi Powiatu w Oświęcimiu. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. 3.

2 Załącznik do uchwały Nr IX/102/2011 Rady Powiatu w Oświęcimiu z dnia 21 września 2011 r. POWIATOWY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE W POWIECIE OŚWIĘCIMSKIM NA LATA Oświęcim, 21 września 2011 r.

3 Spis treści Podstawy prawne I. Wprowadzenie....3 II. Charakterystyka zjawiska przemocy domowej Rodzaje przemocy Cechy charakterystyczne przemocy domowej Przyczyny pozostawania ofiary przemocy ze sprawcą..8 III. Zapobieganie przemocy w rodzinie 9 IV. Diagnoza problemu przemocy w rodzinie na terenie Powiatu Oświęcimskiego.. 10 V. Zasoby instytucjonalne Powiatu Oświęcimskiego.12 VI. Cele, zadania i wskaźniki realizacji Powiatowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Powiecie Oświęcimskim 13 VII. Program korekcyjno edukacyjny dla sprawców przemocy..17 VIII. Monitorowanie programu..18 IX. Finansowanie programu..19 2

4 Podstawy prawne: Działania ujęte w Powiatowym Programie Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Powiecie Oświęcimskim na lata zwanym dalej Programem Przeciwdziałania Przemocy realizowane będą w szczególności w oparciu o następujące akty prawne: 1. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005r. Nr 180, poz z późn. zm.) 2. Ustawa z dnia 15 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964r. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.) 3. Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009r. Nr 175, poz z późn. zm.) 4. Ustawa z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi ( Dz. U. z 2007r., Nr 70 poz. 473 z późn. zm.) 5. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r., Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 1997r. Nr 89, poz. 555 z późn. zm.) 6. Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie przyjęty Uchwałą Nr 162/2006 Rady Ministrów z dnia 25 września 2006r. I. WPROWADZENIE Problem przemocy w rodzinie poruszany jest od kilkunastu lat. Początkowo był on niezauważany lub też przemilczany. Stopniowo podejmowane zostały działania mające na celu łagodzenie skutków społecznych tego zjawiska, pojawiającego się na szerszą skalę w życiu codziennym. Zasadniczym sposobem walki z przemocą było stworzenie ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, której głównym założeniem jest zwiększenie skuteczności, inicjowania i wspierania działań przeciwdziałania przemocy. Zawiera ona zakres działań mających na celu podnoszenie świadomości społecznej w zakresie występowania przemocy i walki z nią. Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie spowodowała przyjęcie Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. W ślad za w/w programem opracowany został Powiatowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. 3

5 W Powiatowym Programie Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Powiecie Oświęcimskim zasadniczym celem jest ograniczenie skali problemu przemocy w rodzinie oraz jej skutków. Wyznaczono działania, które należy podjąć w zakresie profilaktyki i informowania społeczeństwa, interwencji w przypadku już zaistniałej przemocy, pomocy prawnej oraz psychologicznej ofiarom przemocy oraz działań wobec sprawców. Program ten zawiera również wytyczne programu korekcyjno edukacyjnego dla sprawców przemocy. II. CHARAKTERYSTYKA ZJAWISKA PRZEMOCY DOMOWEJ Przemoc w rodzinie to jednorazowe albo powtarzające się umyślnie działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste członków rodziny, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą. 1. RODZAJE PRZEMOCY 1. przemoc fizyczna to zadawanie bólu fizycznego i/lub obrażeń fizycznych, bądź grożenie obrażeniami np.: uderzenie, ciągnięcie za włosy, kopanie, uderzanie jakimś przedmiotem, pchnięcie nożem itp., 2. przemoc seksualna to kontakt seksualny bez zgody; wykorzystywanie seksualne lub kontakty wymuszone siłą, w tym pieszczoty, stosunek seksualny, dotykanie narządów płciowych itp. Można wyodrębnić trzy kategorie mężczyzn, którzy gwałcą : bijący gwałciciele wymuszone współżycie stanowi część powtarzających się ataków na partnerkę i może być potraktowane jako gwałt ze złości. Często gwałt jest kontynuacją bicia. Mężczyzna po zaatakowaniu żony obnaża ją i gwałci, czasami przy użyciu przedmiotu. gwałciciele stosujący jedynie siłę czyli gwałt z poczucia siły. Mężczyzna stosuje tylko tyle siły, ile trzeba, by skłonić partnerkę do współżycia. Przemoc poza kontaktami seksualnymi nie występuje; jest używana wyłącznie dla okazania władzy, siły, kontroli i autorytetu wówczas, gdy mężczyzna nisko ocenia swoje zdolności i możliwości. 4

6 obsesyjni gwałciciele mężczyźni mają perwersyjne zainteresowania seksualne i używają siły, by je zrealizować. Bez zgody swoich partnerek mężczyźni ci wiążą je i/lub wprowadzają przedmioty do pochwy lub odbytu, często filmują te czynności, tworząc własną pornografię. 3. przemoc emocjonalna to krytykowanie, poniżanie, obmawianie, obrażanie, wmawianie choroby psychicznej i inne działania mające na celu podważenie poczucia własnej wartości, 4. przemoc ekonomiczna to bezprawne finansowe wykorzystanie i/lub kontrolowanie środków niezbędnych do utrzymania ekonomicznej niezależności ofiary; uniemożliwienie podjęcia pracy zarobkowej lub wymuszenie pracy nieodpłatnej, ograniczenie dostępu do wspólnych zasobów itp. 2. CECHY CHARAKTERYSTYCZNE PRZEMOCY DOMOWEJ Charakterystyka ofiary przemocy Wysoka zależność od partnerów Zniekształcone ambicje Ambiwalentne poczucie lojalności Niska samoocena Zinternalizowane poczucie winy OFIARA PRZEMOCY DOMOWEJ Podporządkowanie się Niepokój i depresja Izolacja społeczna Nadużywanie alkoholu i/lub środków psychoaktywnych 5

7 Charakterystyka sprawcy przemocy Brak empatii w stosunku do zależnej ofiary Zaburzenia psychiczne Problemy społecznoekonomiczne Brak umiejętności społecznych i asertywności Przeniesienie złości spowodowanej niekorzystnymi wydarzeniami życiowymi SPRAWCA PRZEMOCY Doświadczanie przemocy w dzieciństwie Zaborczość, zazdrość, lęk przed porzuceniem Słaba kontrola impulsów i zachowania antyspołeczne Stosowanie przemocy, groźby lub używanie broni Nadużywanie alkoholu i/lub środków psychoaktywnych Niska samoocena i poczucie niedostosowania. Poczucie izolacji i braku wsparcia społecznego Zrzucanie winy na innych, podsycanie sporów, okazywanie agresji i przemocy w odpowiedzi na prowokację Przemoc domowa nie jest jednorazowym czynem. Często ma długą, nawet kilkunastoletnią historię. Przemoc domowa zwykle powtarza się według zauważalnej prawidłowości zwanej cyklem przemocy. Cykl przemocy składa się z trzech następujących po sobie faz: faza narastania napięcia początkiem cyklu jest zwykle wyczuwalny wzrost napięcia. Przyczyny napięcia mogą tkwić poza rodziną. Czasami są to błahostki powodujące wzrost napięcia i przyczyniające się do powstania agresji. 6

8 faza ostrej przemocy następuje wybuch agresji, sprawca zamienia się w kata, może dokonać straszliwych czynów, nie zwracając uwagi na krzywdę innych. W tej fazie ofiary najczęściej decydują się wzywać pomocy, złożyć skargę. faza miodowego miesiąca faza skruchy i okazywania miłości. Sprawca zaczyna dostrzegać to, co się wydarzyło. Próbuje załagodzić sytuację, przeprasza, obiecuje poprawę, staje się uczynny i miły. Próbuje przekonać ofiarę, że teraz będzie inaczej, że to już się nie powtórzy. Ofiary mu wierzą i zostają z nim, odwołują zeznania. Błędne koło przemocy Faza narastającego napięcia: - frustracja - stres - słaba komunikacja - napięcie Faza gwałtownej przemocy: - kłótnia - złość - strach - lęk Faza miodowego miesiąca: - poczucie winy sprawcy - obietnica poprawy 7

9 3. PRZYCZYNY POZOSTAWANIA OFIARY PRZEMOCY ZE SPRAWCĄ W literaturze wyróżnia się cztery modele działania ofiary, która nie opuszcza swego oprawcy: 1. Pułapka psychiczna W modelu tym osoba maltretowana czując się osobiście odpowiedzialna za jakość związku, usiłuje usprawiedliwić czas i wysiłek włożony przez siebie w przeszłości w jego podtrzymywanie. Osoba, określająca własną wartość w kategoriach podtrzymywania i naprawiania związku, czyni pewne inwestycje psychiczne, które poszłyby na marne w razie odejścia. 2. Pułapka sytuacyjna W modelu tym osoba maltretowana decyduje, że korzyści pozostawania w związku są większe niż zysk z odejścia. Osoba ta uważa, iz wiele zainwestowała w związek, odczuwa brak alternatyw i obawia się odwetu w razie odejścia; czuje, że jest w sytuacji bez wyjścia. 3. Pułapka lęku W modelu tym osoba maltretowana ma nierealne bądź przesadne wyobrażenia na temat tego, co się stanie, gdy odejdzie (np. przekonanie, że nie będzie w stanie przeżyć samodzielnie, strach przed samotnością). Lęk przed nieznanym jest większy niż cierpienie wynikające z relacji z partnerem. 4. Wyuczona bezradność Model ten nawiązuje do osoby, która traci umiejętność przewidywania czy podejmowane przez nią działania, mające na celu zmianę jej sytuacji, będą miały określony skutek. Używa coraz mniejszej liczby alternatywnych rozwiązań sytuacji. Wśród działań prowadzących do wyuczonej bezradności wymienia się tzw. pranie mózgu, psychotechnikę służącą szybkiej, intensywnej indoktrynacji poprzedzonej próbą unicestwienia poprzednich poglądów, przekonań i więzów, tożsamości społecznej. Na operację prania mózgu składają się następujące działania: Izolacja, która pozbawia ofiarę społecznego poparcia i ma zmniejszyć jej możliwości stawiania oporu, uzależnić od oprawcy 8

10 Monopolizacja uwagi gdy koncentruje się uwagę ofiary na aktualnym położeniu, eliminuje działanie niespójne z uległością Osłabienie, prowadzenie do przemęczenia których celem jest zmniejszenie psychicznej i fizycznej możliwości stawiania oporu Groźby które nasilają lęk i rozpacz Przychylność od czasu do czasu która powoduje pozytywną motywację do uległości Demonstrowanie wszechwładzy wskazujące na daremność stawiania oporu Degradowanie które rodzi przekonanie, że opór bardziej naruszy szacunek do samej siebie i poczucie własnej wartości niż kapitulacja Przyczyny pozostawania w relacjach opartych na przemocy: Wyuczona bezradność Negatywny obraz siebie Zbyt wielkie trudności ekonomiczne w wyniku odejścia z domu Niemożność samodzielnego radzenia sobie Trudności ze znalezieniem pracy i nawiązaniem nowych przyjaźni Dzieci potrzebują rodzica. Partner (sprawca przemocy) się zmieni. III. ZAPOBIEGANIE PRZEMOCY W RODZINIE Do najważniejszych działań zmierzających do zapobiegania przemocy w rodzinie zaliczyć należy: diagnoza zjawiska, szczególnie zjawiska przemocy w jej wczesnej postaci w miejscu zamieszkania sprawcy i ofiary przerwanie przemocy gorącej i chłodnej (gorąca furia, wybuch skumulowanych i niemożliwych do powstrzymania ataków złości, wściekłości, rozładowanie bezpośredniej agresji; chłodna - pozorny spokój, skrywający silne emocje, które są skutecznie tłumione i kontrolowane, sprawca realizuje scenariusz przemocy zmierzając do jakiegoś celu, gotowy do wtargnięcia we wnętrze psychiki dziecka lub współmałżonka) 9

11 ułatwienie ofiarom przemocy dostępu do poradnictwa specjalistycznego: prawnego, psychologicznego, pedagogicznego uświadamianie ofiarom przemocy ich praw i możliwości uzyskania pomocy zabezpieczenie schronienia ofiarom przemocy utworzenie grupy wsparcia dla ofiar przemocy odizolowanie sprawców przemocy i uruchomienie działań korekcyjno-edukacyjnych w celu powstrzymania ich od stosowania przemocy. IV. DIAGNOZA PROBLEMU PRZEMOCY W RODZINIE NA TERENIE POWIATU OŚWIĘCIMSKIEGO Przemoc domowa jest problemem złożonym. Dane niezbędne do zdiagnozowania problemu przemocy w rodzinie pochodzą z Komendy Powiatowej Policji oraz Ośrodków Pomocy Społecznej Powiatu Oświęcimskiego z lat 2008, 2009 i 2010: 1. Ilość interwencji domowych i założonych Niebieskich Kart, dane pochodzą z Komendy Powiatowej Policji w Oświęcimiu Rok Liczba interwencji domowych Liczba założonych Niebieskich Kart Miasto Wieś

12 2. Ilość zgłoszeń przemocy domowej, dane pochodzą z Gminnych i Miejskich Ośrodków Pomocy Społecznej z terenu Powiatu Oświęcimskiego Gmina Miasto Oświęcim Gmina Oświęcim Gmina Chełmek Gmina Brzeszcze Gmina Przeciszów Gmina Zator Gmina Polanka Wielka Gmina Osiek Gmina Kęty Ilość założonych Niebieskich Kart, dane pochodzą z Gminnych i Miejskich Ośrodków Pomocy Społecznej z terenu Powiatu Oświęcimskiego Gmina Miasto Oświęcim Gmina Oświęcim Gmina Chełmek Gmina Brzeszcze Gmina Przeciszów Gmina Zator Gmina Polanka Wielka Gmina Osiek Gmina Kęty Przedstawione powyżej dane obrazują, iż na terenie Powiatu Oświęcimskiego zjawisko przemocy domowej występuje na stałym, wysokim poziomie. Ograniczenie liczby 11

13 przestępstw możliwe jest nie tylko poprzez udzielanie wsparcia i pomocy osobom dotkniętym przemocą w rodzinie, ale również poprzez edukację społeczną i promowanie zachowań wolnych od przemocy. Działania wszystkich służb zobowiązanych do przeciwdziałania przemocy w rodzinie powinny być oparte na współpracy i wzajemnej wymianie doświadczeń, dzięki czemu pomoc ofierze przemocy domowej stanie się efektywna. Powyższe cele realizuje Powiatowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Powiecie Oświęcimskim. V. ZASOBY INSTYTUCJONALNE POWIATU OŚWIĘCIMSKIEGO DZIAŁAJĄCE W OBSZARZE PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY 1. Komenda Powiatowa Policji w Oświęcimiu 2. Komisariaty Policji na terenie Powiatu Oświęcimskiego 3. Prokuratura Rejonowa w Oświęcimiu 4. Sąd Rejonowy w Oświęcimiu 5. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Oświęcimiu 6. Powiatowy Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Oświęcimiu 7. Gminne i Miejskie Ośrodki Pomocy Społecznej na terenie Powiatu Oświęcimskiego 8. Gminne i Miejskie Komisje Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na terenie Powiatu Oświęcimskiego 9. Poradnie Psychologiczno - Pedagogiczne na terenie Powiatu Oświęcimskiego 10. Świetlice środowiskowe 11. Zakłady opieki zdrowotnej 12. Małopolskie Kuratorium Oświaty 13. Media 14. Związki wyznaniowe i kościoły 12

14 VI. CELE, ZADANIA I WSKAŹNIKI REALIZACJI POWIATOWEGO PROGRAMU PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE W POWIECIE OŚWIĘCIMSKIM Cele programu Zadania programu Realizatorzy Planowany Termin realizacji zadania Wskaźniki programu Edukacja Opracowanie materiałów (ulotek, artykułów) Gminne i Miejskie Ośrodki Pomocy Zadania Ilość wydanych oraz społeczna na temat zapobiegania oraz reagowania na przemoc Społecznej o charakterze rozdysponowanych i promocja zachowań społecznych wolnych od przemocy w rodzinie Rozwijanie edukacji i poradnictwa rodzinnego na rzecz przeciwdziałania przemocy Organizowanie spotkań mających na celu zwrócenie uwagi dzieci i młodzieży na problem przemocy Promowanie nieagresywnych zachowań w mediach Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Placówki oświatowe Powiatowy Ośrodek Interwencji Kryzysowej Poradnie Psychologiczno - Pedagogiczne Gminne i Miejskie Komisje Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Prokuratura Rejonowa ciągłym ulotek Liczba udzielonych porad Liczba przeprowadzonych spotkań z dziećmi i młodzieżą Liczba opublikowanych artykułów Sąd Rejonowy Komenda Powiatowa Policji Komisariaty Policji 13

15 Zakłady opieki zdrowotnej Świetlice środowiskowe Media Poprawa współpracy i skuteczności działań instytucji działających na rzecz zapobiegania i zwalczania przemocy w rodzinie Realizacja szkoleń dla pracowników instytucji zaangażowanych w zapobieganie i zwalczanie przemocy w rodzinie Organizowanie konferencji mających na celu rozwój wiedzy oraz wymianę doświadczeń z zakresu rozpoznawania i zwalczania przemocy Zintegrowanie działań instytucji w celu zapobiegania i przeciwdziałania przemocy w rodzinie Stworzenie bazy danych dotyczących możliwości skorzystania z instytucjonalnej pomocy Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Komenda Powiatowa Policji, Gminne i Miejskie Ośrodki Sąd Rejonowy Powiatowy Ośrodek Interwencji Kryzysowej Zadania o charakterze ciągłym Liczba zorganizowanych szkoleń i konferencji Liczba uczestników Liczba współpracujących ze sobą instytucji Liczba stworzonych baz danych w środowisku lokalnym Zapewnienie ochrony i możliwości udzielenia Zapewnienie schronienia i pomocy materialnej ofiarom przemocy Zapewnienie wsparcia instytucjonalnego ofiarom przemocy (m.in. praca socjalna, Powiatowy Ośrodek Interwencji Kryzysowej Sąd Rejonowy Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Zadanie o charakterze ciągłym Liczba osób którym udzielono schronienia 14

16 wsparcia dla poradnictwo specjalistyczne, pomoc w znalezieniu Gminne i Miejskie Ośrodki Pomocy Liczba osób którym osób i rodzin zatrudnienia) Społecznej udzielono pomocy uwikłanych Łagodzenie następstw zjawiska przemocy materialnej w przemoc domową domowej poprzez organizowanie grup wsparcia dla ofiar przemocy Liczba osób którym udzielono wsparcia Realizacja programów korekcyjno - Liczba utworzonych edukacyjnych dla osób stosujących przemoc grup wsparcia Liczba uczestników w grupach wsparcia Liczba programów korekcyjno edukacyjnych Liczba sprawców przemocy 15

17 Diagnozowanie Zbieranie i analiza informacji dotyczących Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Zadanie Ilość zjawiska przemocy w rodzinie w Powiecie Oświęcimskim występowania aktów przemocy poprzez przeprowadzanie badań ankietowych, sporządzanie statystyk określających wielkość zjawiska Gminne i Miejskie Ośrodki Pomocy Społecznej Komenda Powiatowa Policji Powiatowy Ośrodek Interwencji Kryzysowej o charakterze ciągłym przeprowadzonych badań ankietowych Ilość sporządzonych statystyk Gminne i Miejskie Komisje Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 16

18 VII. PROGRAM KOREKCYJNO - EDUKACYJNY DLA SPRAWCÓW PRZEMOCY Reprezentatywna jednolita charakterystyka i portret sprawcy przemocy domowej nie są możliwe. Przemoc stosowana jest w różnych domach od skrajnej patologii po tak zwane rodziny dobre, czyli w odczuciu społecznym funkcjonujące prawidłowo. W każdej z nich mogą pojawiać się relacje oparte na przymusie. Sprawcy przemocy w rodzinie potrafią skutecznie kamuflować swoje prawdziwe oblicze manipulować nie tylko swoimi ofiarami, ale także otoczeniem czy osobami próbującymi interweniować. Sprawca wykorzystuje różne strategie do zmniejszenia wagi popełnionych czynów. Dotyczą one głównie sposobu osłabiania lęku i zmniejszania poczucia winy przed popełnieniem czynu zabronionego przez prawo, nagannego moralnie, czy osłabiania, a czasem nawet całkowitego wyeliminowania wyrzutów sumienia. Sprawca przemocy musi, także przed samym sobą usprawiedliwić swoje postępowanie. Z czasem zaczyna wierzyć w wymyślone przez siebie motywy postępowania, a gdy sprawa wyjdzie na jaw zaczyna również przekonywać innych do swoich racji. Dotychczasowe działania zmierzające do pomocy rodzinom, w których występuje przemoc, koncentrowały się głównie na pomocy ofiarom; wszelkie działania wobec sprawców miały charakter represyjny, a ich skuteczność nie była zadowalająca. Z doświadczeń wynika, że samo ukaranie sprawcy (skazanie prawomocnym wyrokiem) bardzo rzadko przyczynia się do trwałej zmiany jego zachowania oraz poprawy funkcjonowania w rodzinie. Ponadto pierwszy wyrok orzekany jest zazwyczaj w zawieszeniu i sprawca powraca do środowiska gdzie stosował przemoc. Często też decyduje się wtedy na tzw. działania odwetowe i znęca się nad rodziną ze zdwojoną siłą. Sprawca nie posiada umiejętności zmiany swoich zachowań, zazwyczaj jest wytrenowany w stosowaniu zachowań określanych jako nadużycia wobec innych, częstokroć powiela wzorce zachowań osób z jego najbliższego otoczenia. Dlatego uzasadniona jest taka praca ze sprawcą, która umożliwi mu przyjęcie odpowiedzialności za własne czyny, umożliwi poznanie i zrozumienie destrukcyjnego charakteru przemocy prowadząc go do zmiany zachowań. Działania te podejmowane są w ramach realizowanego w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Oświęcimiu programu korekcyjno - edukacyjnego dla sprawców przemocy w rodzinie. Oddziaływania korekcyjno - edukacyjne wobec osób stosujących przemoc w rodzinie prowadzone są w formie działań psychologicznych, edukacyjnych i socjalizacyjnych, 17

19 ukierunkowanych na zmianę zachowań i postaw osób stosujących przemoc. Głównym celem programu jest nabycie przez sprawców umiejętności powstrzymywania i opanowywania agresji zarówno słownej jak i fizycznej, branie odpowiedzialności za swoje zachowania, zmiana sposobu myślenia i systemu przekonań. Podejmowane ze sprawcami przemocy działania w swoim założeniu mają sprzyjać rozwojowi zachowań partnerskich, podnoszeniu wiedzy na temat mechanizmów powstania przemocy oraz kształtowaniu umiejętności w zakresie wychowywania dzieci bez używania przemocy. Rekrutacja uczestników programu odbywa się przy ścisłej współpracy z Sądem Rejonowym w Oświęcimiu, jak również przy współudziale Ośrodków Pomocy Społecznej. W latach 2009 i 2010r. do programu przystąpiło łącznie 14 sprawców przemocy 10 osób zakończyło terapię. Uczestnikami były zarówno osoby na które Sąd w wyroku nałożył obowiązek poddania się terapii dla sprawców przemocy, jak i klienci ośrodków pomocy społecznej zgłaszający sami chęć udziału w terapii. Spotkania grup terapeutycznych odbywają się raz w tygodniu. Konsultacje indywidualne odbywają się w terminach uzgadnianych z osobami realizującymi program. Celem prawidłowej realizacji programu oraz monitorowania zachowania związanego z przemocą u osób uczestniczących w programie realizatorzy programu nawiązali ścisłą współpracę z Zespołem Kuratorskiej Służby Sądowej przy Sądzie Rejonowym w Oświęcimiu, Miejskimi i Gminnymi Ośrodkami Pomocy Społecznej, Policją oraz Powiatowym Ośrodkiem Interwencji Kryzysowej, gdzie na bieżąco przekazywane są informację o osobach uczestniczących w programie. Informacje pozyskiwane są również poprzez utrzymywanie kontaktu z rodzinami sprawców przemocy. VIII. MONITOROWANIE PROGRAMU Monitorowanie i ocena realizacji programu dokonywana jest co najmniej raz w roku przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Oświęcimiu. Program jest dokumentem otwartym, którego uzupełnienie i poszerzenie o nowe cele i zadania jest możliwe w każdym czasie i miejscu o ile okaże się to konieczne i celowe. Jego opracowanie posłużyć ma lepszej bardziej skutecznej, efektywniejszej i pełniejszej realizacji działań na rzecz osób uwikłanych w przemoc w Powiecie Oświęcimskim 18

20 IX. FINANSOWANIE PROGRAMU Źródłami finansowania Powiatowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Powiecie Oświęcimskim są: 1. Środki Powiatu Oświęcimskiego, 2. Środki samorządów Miasta i Gmin Powiatu Oświęcimskiego, 3. Środki pozabudżetowe pozyskiwane z innych źródeł. 19