Paszkowski Artur, Zmiany w ochronie zdrowia w 2017 r. - przegląd nowych oraz projektowanych regulacji prawnych

Transkrypt

1 Paszkowski Artur, Zmiany w ochronie zdrowia w 2017 r. - przegląd nowych oraz projektowanych regulacji prawnych Opublikowano: ABC Status: aktualny 1. Szczepienia ochronne W dniu 4 listopada 2016 roku Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwalił ustawę o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw. Przedmiotowa ustawa opublikowana została w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 28 grudnia 2016 roku (poz. 2173) i co do zasady wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, tj. z dniem 12 stycznia 2017 roku. Przywoływana ustawa w szczególności znosi z dniem 1 stycznia 2017 roku uchwalony przepisami ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi - dalej u.z.ś.o.z., obowiązek finansowania przez Narodowy Fundusz Zdrowia zakupu dla ubezpieczonych szczepionek służących do przeprowadzania obowiązkowych szczepień ochronnych. Zgodnie bowiem z art. 3 u.z.ś.o.z., Narodowy Fundusz Zdrowia miał być po raz pierwszy zobowiązany, począwszy od dnia 1 stycznia 2017 roku, do sfinansowania zakupu szczepionek służących do przeprowadzenia obowiązkowych szczepień ochronnych dla ubezpieczonych. Tym samym ustawa z dnia 4 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw odtwarza dotychczasową konstrukcję, zgodnie z którą finansowanie zakupu szczepionek służących do przeprowadzenia obowiązkowych szczepień ochronnych dla ubezpieczonych należy bezpośrednio do budżetu państwa. W odniesieniu do zasad realizacji szczepień ochronnych, komentowana ustawa z dnia 4 listopada 2016 roku przyjmuje także zasadę, iż Główny Inspektor Sanitarny ogłaszał będzie w formie komunikatu, w dzienniku urzędowym ministra właściwego do spraw zdrowia, Program Szczepień Ochronnych na dany rok, ze szczegółowymi wskazaniami dotyczącymi stosowania poszczególnych szczepionek, i to w terminie do dnia 31 października roku poprzedzającego realizację tego programu. Dotychczas, zgodnie z art. 17 ust. 11 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, program ten ogłaszany był w terminie do dnia 31 marca roku poprzedzającego realizację tego programu. 2. Prawo do świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej Ustawa z dnia 4 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw dokonuje z dniem 12 stycznia 2017 roku fundamentalnych zmian w zakresie zasad uiszczania kosztów świadczeń opieki zdrowotnej udzielonych pacjentowi pomimo braku prawa do świadczeń opieki zdrowotnej. I tak ustawa przyjmuje założenie, iż obowiązek zwrotu kosztów świadczenia opieki zdrowotnej udzielonego pacjentowi, któremu nie przysługiwało

2 prawo do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej, o którym to obowiązku mowa w art. 50 ust. 16 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - dalej u.ś.o.z., nie dotyczy pacjentów korzystających ze świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej (w tym także ze świadczeń nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej). Co istotne jednak, rezygnacja z dochodzenia przez Narodowy Fundusz Zdrowia kosztów udzielonych świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej nie dotyczy kosztów leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych dostępnych w aptece na receptę wystawioną przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Te ostatnie koszty dochodzone będą bowiem na dotychczasowych zasadach. W tym miejscu zaznaczyć należy, iż rezygnacja z dochodzenia przez Narodowy Fundusz Zdrowia kosztów udzielonych świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej w żaden sposób nie zwalnia świadczeniodawcy z obowiązku potwierdzania uprawnień pacjenta do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej świadczeń. Dopełnieniem zaś powyższych regulacji dotyczących tak naprawdę uprawnień pacjentów do korzystania ze świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej jest reguła, zgodnie z istotą której z dniem wejścia w życie przepisów ustawy z dnia 4 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw tj. z dniem 12 stycznia 2017 roku, w zakresie świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej, umorzone zostaną wszystkie postępowania mające na celu wydanie decyzji administracyjnych ustalających obowiązek poniesienia kosztów świadczeń opieki zdrowotnej i ich wysokość oraz postępowania egzekucyjne w administracji dotyczące należności z tytułu kosztów świadczeń opieki zdrowotnej, prowadzone na podstawie decyzji dyrektora oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia ustalającej obowiązek poniesienia kosztów i ich wysokość oraz termin płatności. W tym miejscu wskazać należy, iż ustawa z dnia 4 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw przyjmuje także, iż obowiązek uiszczenia kosztów świadczeń nie będzie ciążył na osobie, która w chwili przedstawienia innego (niż dokument elektroniczny uzyskany z wykorzystaniem systemu ewuś) dokumentu potwierdzającego prawo do świadczeń opieki zdrowotnej albo złożenia pisemnego oświadczenia o przysługującym jej prawie do świadczeń opieki zdrowotnej działała w usprawiedliwionym błędnym przekonaniu, że posiada prawo do świadczeń opieki zdrowotnej. Dotychczas zwolnienie to dotyczyło wyłącznie osób składających oświadczenie o przysługującym im prawie do świadczeń opieki zdrowotnej, zaś nie sposób wykluczyć, że pacjent przy potwierdzaniu prawa do świadczeń opieki zdrowotnej posługiwać się może dokumentem otrzymanym choćby od płatnika, który to dokument potwierdza stan odmienny od stanu rzeczywistego. 3. Zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego Komentowana ustawa z dnia 4 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw zakłada także, iż przepisów o obowiązku zwrotu kosztów udzielonego świadczenia nie stosuje się w tych przypadkach, gdy pacjent zgłosił się lub został zgłoszony do ubezpieczenia

3 zdrowotnego w terminie 30 dni od dnia udzielenia świadczenia albo w terminie 30 dni od dnia poinformowania przez Narodowy Fundusz Zdrowia o wszczęciu postępowania zmierzającego do ustalenia obowiązku poniesienia kosztów, jeżeli pierwotną przyczyną braku prawa do świadczeń opieki zdrowotnej było niezgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego mimo podlegania takiemu zgłoszeniu. W takim przypadku, tj. w sytuacji następczego nawet zgłoszenia pacjenta do ubezpieczenia zdrowotnego, poniesione koszty świadczeń opieki zdrowotnej nie będą podlegać zwrotowi. Także i tutaj, jeśli pacjent najpóźniej w terminie 90 dni od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 4 listopada 2016 r. został zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego (a materialnoprawne przesłanki do objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym istniały już w chwili udzielania świadczeń opieki zdrowotnej), dyrektor oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia nie będzie wszczynał postępowań zmierzających do ustalenia obowiązku poniesienia kosztów, zaś postępowania wszczęte zostaną umorzone. 4. Listy oczekujących Ustawa z dnia 4 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw znosi również obowiązek wynikający z przepisu art. 23a ust. 2 u.ś.o.z., zgodnie z treścią którego świadczeniodawca przekazywać miał dane zawarte na listach oczekujących na udzielenie świadczenia do systemu informacji w ochronie zdrowia. Jak wynika z treści uzasadnienia do ustawy z dnia 4 listopada 2016 roku, przedmiotowa zmiana znajduje swoje oparcie w zmienionej koncepcji wdrażania Elektronicznej Platformy Gromadzenia, Analizy i Udostępniania Zasobów Cyfrowych o Zdarzeniach Medycznych (Projekt P1), a co za tym idzie także w korekcie reguł uruchamiania poszczególnych usług na tej platformie (w szczególności przesunięcia terminu udostępnienia użytkownikom e-skierowań). Ustawodawca za konieczne uznał tym samym zwolnienie świadczeniodawców z obowiązku przekazywania danych na listach oczekujących do systemu informacji w ochronie zdrowia, przynajmniej do czasu, kiedy to w ramach Elektronicznej Platformy Gromadzenia, Analizy i Udostępniania Zasobów Cyfrowych o Zdarzeniach Medycznych udostępnione zostaną wszystkie funkcjonalności, w szczególności zaś te, związane z elektronicznymi skierowaniami. 5. Prawo do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej poza kolejnością W dniu 4 listopada 2016 roku Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwalił ustawę o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin "Za życiem". Przedmiotowa ustawa określa uprawnienia kobiet w ciąży i rodzin do wsparcia w zakresie dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej oraz do instrumentów polityki na rzecz rodziny. W szczególności zaś ustawa przyjmuje regułę, zgodnie z którą prawo do korzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej oraz z usług farmaceutycznych udzielanych w aptekach przysługuje, obok świadczeniobiorców posiadających tytuł "Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi" lub "Zasłużonego Dawcy Przeszczepu", inwalidów wojennych i wojskowych oraz kombatantów, również i kobietom w ciąży oraz świadczeniobiorcom do 18 roku życia, u których stwierdzono ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w

4 prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu. Co istotne, w tym ostatnim przypadku prawo do korzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej oraz z usług farmaceutycznych udzielanych w aptekach, przysługiwać będzie po okazaniu stosownego zaświadczenia lekarza podstawowej opieki zdrowotnej lub lekarza ubezpieczenia zdrowotnego, posiadającego specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie: położnictwa i ginekologii, perinatologii, neonatologii lub pediatrii. 6. System podstawowego szpitalnego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej - projekt W dniu 21 grudnia 2016 roku na posiedzenie Stałego Komitetu Rady Ministrów skierowany został projekt z dnia 19 grudnia 2016 roku ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz projekt z dnia 20 grudnia 2016 roku rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie określenia profili charakteryzujących poziomy systemu zabezpieczenia oraz kryteriów kwalifikacji świadczeniodawców do tych poziomów. Przedmiotowe projekty zakładają wprowadzenie z dniem 1 lipca 2017 roku instytucji systemu podstawowego szpitalnego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej, opartego o wyodrębnione poziomy zabezpieczenia świadczeń. Projekt ustawy zmieniającej ustawę o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych konstruuje system podstawowego szpitalnego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej, którego nadrzędnym celem jest zabezpieczenie świadczeniobiorcom dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie: leczenia szpitalnego, świadczeń wysokospecjalistycznych, ambulatoryjnej opieki specjalistycznej realizowanej w poradniach przyszpitalnych, rehabilitacji leczniczej, programów lekowych, leków stosowanych w chemioterapii oraz nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej, a także zapewnienie kompleksowej opieki zdrowotnej i ciągłości udzielanych świadczeń opieki zdrowotnej oraz stabilności finansowania świadczeń opieki zdrowotnej. W ramach systemu zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej, o którym mowa wyżej, wyróżnia się 6 poziomów zabezpieczenia: szpitale I stopnia, szpitale II stopnia, szpitale III stopnia, szpitale onkologiczne lub pulmonologiczne, szpitale pediatryczne i szpitale ogólnopolskie. W tym miejscu wskazania wymaga, iż zgodnie z założeniem projektodawcy do szpitali I stopnia kwalifikowane będą przede wszystkim szpitale powiatowe, które realizują podstawowe świadczenia szpitalne. Z kolei szpitale II stopnia obejmować będą, co do zasady, dotychczasowe szpitale wojewódzkie, zaś szpitale III stopnia - wieloprofilowe szpitale specjalistyczne. Grupę szpitali onkologicznych i pulmonologicznych oraz szpitali pediatrycznych wydzielono z uwagi na specyfikę i wagę udzielanych świadczeń. W przypadku zaś szpitali ogólnopolskich, decyzja o ich wyodrębnieniu wynika ze szczególnej roli w publicznej opiece zdrowotnej instytutów oraz szpitali klinicznych tworzonych przez ministra i uczelnie medyczne, uwzględniającej nie tylko udzielania jakościowo najlepszych świadczeń zdrowotnych, ale również działalność edukacyjną i naukowo-badawczą. Zauważyć tutaj należy, iż zgodnie z założeniem projektodawcy podstawowym celem proponowanych zmian jest zagwarantowanie odpowiedniego poziomu finansowania świadczeń realizowanych w szpitalach, jako warunek zapewnienia bezpieczeństwa

5 funkcjonowania systemu opieki zdrowotnej finansowanego ze środków publicznych, zagwarantowanie ciągłości i stabilności finansowania jednostkom istotnym z punktu widzenia zabezpieczenia dostępu do świadczeń zdrowotnych przy równoczesnym pozostawieniu możliwości dostępu do środków publicznych pozostałym jednostkom, poprawa dostępu dla pacjentów do świadczeń specjalistycznych w szpitalach, zoptymalizowanie liczby oddziałów specjalistycznych, uelastycznienie zarządzania szpitalem oraz optymalizacja struktury kosztów leczenia oraz właściwa koordynacja świadczeń szpitalnych i ambulatoryjnych. Co istotne, poziomy systemu zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej określane będą poprzez profile lub rodzaje komórek organizacyjnych, w ramach których zapewnia się świadczeniobiorcom dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej udzielanych na danym poziomie systemu zabezpieczenia, przy czym kompetencja do określenia profili przydana została ministrowi właściwemu do spraw zdrowia. Zgodnie bowiem z założeniami ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych minister właściwy do spraw zdrowia określi w drodze rozporządzenia profile charakteryzujące poszczególne poziomy systemu zabezpieczenia, szczegółowe kryteria kwalifikacji świadczeniodawców do poszczególnych poziomów systemu zabezpieczenia, dodatkowe profile, w ramach których, świadczeniodawcy zakwalifikowani do poszczególnych poziomów systemu zabezpieczenia mogą udzielać świadczeń opieki zdrowotnej w ramach danego poziomu systemu zabezpieczenia oraz kryteria, po spełnieniu których świadczeniodawcy mogą udzielać świadczeń w ramach profili, o których mowa wyżej. I tak zgodnie z przedstawionym w dniu 28 września 2016 roku, obok projektu ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, projektem rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie określenia profili charakteryzujących poziomy systemu zabezpieczenia oraz kryteriów kwalifikacji świadczeniodawców do tych poziomów, w ramach poziomu szpitali I stopnia realizowane będą świadczenia opieki zdrowotnej w zakresie chirurgii ogólnej, chorób wewnętrznych, położnictwa i ginekologii (jeden z poziomów referencyjnych), neonatologii (jeden z poziomów referencyjnych) oraz pediatrii. Szpitale II stopnia obejmą z kolei zakresem swojego działania świadczenia w zakresie chirurgii dziecięcej, kardiologii, neurologii, okulistyki, ortopedii i traumatologii narządu ruchu, otorynolaryngologii, chirurgii plastycznej i reumatologii (w określonych przypadkach), a także urologii. Dla poziomu szpitali III stopnia właściwe zaś będą świadczenia w takich zakresach jak chirurgia klatki piersiowej, chirurgia klatki piersiowej dla dzieci, chirurgia naczyniowa, choroby płuc, choroby płuc dla dzieci, choroby zakaźne, choroby zakaźne dla dzieci, kardiochirurgia, kardiochirurgia dla dzieci, kardiologia dla dzieci, nefrologia, nefrologia dla dzieci, neurochirurgia, neurochirurgia dla dzieci, neurologia dla dzieci, okulistyka dla dzieci, ortopedia i traumatologia narządu ruchu dla dzieci, otorynolaryngologia dla dzieci, toksykologia kliniczna, toksykologia kliniczna dla dzieci, transplantologia kliniczna, transplantologia kliniczna dla dzieci oraz urologia dla dzieci. Do poziomu szpitali onkologicznych kwalifikowane będą świadczenia brachyterapii, ginekologii onkologicznej, chemioterapii - hospitalizacja, chirurgii onkologicznej, chirurgii onkologicznej dla dzieci, hematologii, onkologii i hematologii dziecięcej, onkologii klinicznej, radioterapii, transplantologii klinicznej oraz terapii izotopowej, zaś do szpitali pulmonologicznych profile chorób płuc,

6 chemiotrapii - hospitalizacja oraz chirurgii klatki piersiowej. Do poziomu szpitali pediatrycznych kwalifikowane będą wszystkie profile dla dzieci w zakresie leczenia szpitalnego, zaś do poziomu szpitali ogólnopolskich wszystkie profile realizowane na podstawie umowy w zakresie leczenia szpitalnego z Narodowym Funduszem Zdrowia przez instytuty lub podmioty utworzone lub prowadzone przez uczelnię medyczną oraz podmioty utworzone przez ministra oraz realizujące zadania polegające na kształceniu przed - i podyplomowym w zawodach medycznych. W tym miejscu wskazać należy, iż zgodnie z projektowanymi zmianami świadczeniodawca kwalifikowany będzie do systemu zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej na okres 4 lat, przy czym sama kwalifikacja obejmować będzie włączenie danego świadczeniodawcy do jednego z poziomów systemu zabezpieczenia oraz wskazanie profili, w ramach których będą udzielane świadczenia opieki zdrowotnej w systemie zabezpieczenia. Kwalifikacji do poszczególnych poziomów systemu zabezpieczenia dokonywał będzie dyrektor oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia, a wykaz świadczeniodawców zakwalifikowanych do poszczególnych poziomów systemu zabezpieczenia na terenie danego województwa oraz wykaz profili, w ramach których świadczeniodawca będzie udzielał świadczeń opieki zdrowotnej na danym poziomie systemu zabezpieczenia, ogłaszany będzie w Biuletynie Informacji Publicznej Narodowego Funduszu Zdrowia. Wykaz taki ogłaszany będzie dla terenu danego województwa w terminie do dnia 31 marca z okresem obowiązywania 4 lat, przy czym wykaz obowiązuje od dnia 1 lipca. W takim stanie rzecz uznać należy, iż pierwsza kwalifikacja i jej wyniki dokonane zostaną w terminie do dnia 31 marca 2017 roku, zaś wykaz świadczeniodawców i profili obowiązywał będzie od dnia 1 lipca 2017 roku. Stwierdzić również należy, iż określone w projekcie ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz w projekcie rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie określenia profilicharakteryzujących poziomy systemu zabezpieczenia oraz kryteriów kwalifikacji świadczeniodawców do tych poziomów, kryteria kwalifikacji świadczeniodawców nie będą pozostawiać żadnego pola uznaniowości dla dyrektora oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia, zaś jego rola sprowadzać się będzie do ustalenia, czy świadczeniodawca spełnia wszystkie wymagane kryteria. Zauważyć w tym miejscu należy, iż projektowana ustawa przewiduje wyjątek od opisanych wyżej zasad kwalifikacji świadczeniodawców do poszczególnych poziomów systemu zabezpieczenia. Otóż w przypadku, gdy wymagać tego będzie konieczność zabezpieczenia na terenie danego województwa właściwego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej, świadczeniodawca, który nie spełnia warunków wymaganych, może zostać zakwalifikowany do jednego z poziomów systemu zabezpieczenia, z wyłączeniem poziomu szpitali ogólnopolskich, przez dyrektora oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia, po uzyskaniu pozytywnej opinii ministra właściwego do spraw zdrowia. Podkreślenia wymaga także, iż w sytuacji stwierdzenia niespełniania przez świadczeniodawcę kryteriów kwalifikacji do systemu zabezpieczenia lub danego poziomu systemu zabezpieczenia po ogłoszeniu wykazu świadczeniodawców zakwalifikowanych do poszczególnych poziomów systemu zabezpieczenia na terenie danego województwa, dyrektor oddziału wojewódzkiego

7 Narodowego Funduszu Zdrowia dokonywał będzie odpowiedniej zmiany kwalifikacji świadczeniodawcy do systemu zabezpieczenia na pozostały okres obowiązywania tego wykazu oraz odpowiednio zmieniał wykaz. Co istotne, zgodnie z przepisami projektowanej ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych kwalifikacja do odpowiednich poziomów systemu zabezpieczenia wywołuje ten skutek, iż ze świadczeniodawcą wymienionym w wykazieświadczeniodawców zakwalifikowanych do poszczególnych poziomów systemu zabezpieczenia na terenie danego województwa, dyrektor oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia zawrze do dnia 1 lipca 2017 roku umowę dotyczącą realizacji świadczeń opieki zdrowotnej w ramach profili, zakresów lub rodzajów świadczeń wskazanych w tym wykazie dla tego świadczeniodawcy, na okres kwalifikacji do danego poziomu systemu zabezpieczenia. W takim przypadku zawarcie umowy następować będzie z pominięciem przepisów dotyczących zawierania umów w trybie konkursu ofert lub rokowań. Zauważyć należy, iż w sytuacji kwalifikacji świadczeniodawcy do odpowiednich poziomów systemu zabezpieczenia i zawarcia z nim umowy z pominięciem trybu konkursu ofert lub rokowań, świadczeniodawca taki nie będzie mógł ubiegać się kolejno o zawarcie dodatkowej umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie postępowania prowadzonego w trybie konkursu ofert lub rokowań właśnie, dotyczącej świadczeń opieki zdrowotnej objętych umową zawartą przez tego świadczeniodawcę. W tym miejscu podkreślenia wymaga także, iż projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych konstruując system podstawowego szpitalnego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej zakłada także, iż umowy w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień przedłużone zostaną do dnia 31 grudnia 2017 roku. W tym zakresie projekt przyjmuje bowiem, iż na wniosek dyrektora właściwego oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia, za zgodą świadczeniodawcy, obowiązywanie umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień, realizowanych w dniu wejścia w życie projektowanej ustawy może zostać przedłużone na okres nie dłuższy niż do dnia 31 grudnia 2017 roku. 7. Ustawa o podstawowej opiece zdrowotnej - projekt W dniu 30 grudnia 2016 roku na stronie Rządowego Centrum Legislacji w zakładce Rządowy Proces Legislacyjny opublikowany został projekt z dnia 30 grudnia 2016 roku ustawy o podstawowej opiece zdrowotnej. Już na wstępie niniejszych rozważań wskazać należy, iż głównym założeniem projektu ustawy o podstawowej opiece zdrowotnej pozostaje przyjęcie jednolitych rozwiązań legislacyjnych, które nie tylko zwiększą znaczenie podstawowej opieki zdrowotnej w polskim systemie opieki zdrowotnej, ale również doprowadzą do skoordynowania POZ z pozostałymi częściami systemu opieki zdrowotnej, jak również uwydatnią rolę profilaktyki zdrowotnej. Według założeń normodawcy projektowane działania winny ułatwić dostęp pacjentów do podstawowej opieki zdrowotnej, zwiększyć efektywność podstawowej opieki zdrowotnej sprawowanej nad pacjentem oraz usprawnić proces

8 koordynacji leczenia. Zgodnie z projektowanymi założeniami podstawowa opieka zdrowotna ma na celu zapewnienie opieki zdrowotnej nad świadczeniobiorcą i jego rodziną, koordynację opieki zdrowotnej nad świadczeniobiorcą w systemie ochrony zdrowia, ocenę potrzeb oraz ustalenie priorytetów zdrowotnych populacji objętej opieką oraz wdrażanie działań profilaktycznych, rozpoznawanie, eliminowanie lub ograniczanie zagrożeń i problemów zdrowia fizycznego i psychicznego oraz zapewnienie profilaktycznej opieki zdrowotnej, w tym edukacji zdrowotnej dostosowanej do potrzeb różnych grup społeczeństwa. Zgodnie z założeniami projektu ustawy o podstawowej opiece zdrowotnej, zadania z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej realizować będzie zespół podstawowej opieki zdrowotnej, w skład którego wejdzie lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, pielęgniarka podstawowej opieki zdrowotnej oraz położna podstawowej opieki zdrowotnej. W ramach zespołu POZ zapewniona zostanie ciągłość i kompleksowość udzielanych na rzecz pacjentów świadczeń opieki zdrowotnej. W tym miejscu podkreślić należy, iż projekt ustawy o podstawowej opiece zdrowotnej wprowadza kilka definicji legalnych, niezwykle istotnych z punktu widzenia zasad realizacji świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej. I tak przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej projekt nakazuje rozumieć lekarza, który posiada tytuł specjalisty w dziedzinie medycyny rodzinnej albo odbywa szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie medycyny rodzinnej, albo posiada specjalizację II stopnia w dziedzinie medycyny ogólnej, z którym Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł umowę o udzielanie świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej, albo który wykonuje zawód u świadczeniodawcy, z którym Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł umowę o udzielanie świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej. Z kolei pielęgniarka podstawowej opieki zdrowotnej to pielęgniarka, która posiada tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa: rodzinnego, internistycznego, opieki długoterminowej, albo ukończyła kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa: rodzinnego, internistycznego, opieki długoterminowej, albo odbywa szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie pielęgniarstwa: rodzinnego, internistycznego, opieki długoterminowej, albo odbywa kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa: rodzinnego, internistycznego, opieki długoterminowej, albo też posiada tytuł zawodowy magistra pielęgniarstwa, z którą Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł umowę o udzielanie świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej, albo która wykonuje zawód u świadczeniodawcy, z którym Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł umowę o udzielanie świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej. Położna wreszcie podstawowej opieki zdrowotnej to położna, która posiada tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego, albo ukończyła kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego, albo odbywa szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego, albo odbywa kurs specjalizacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego, albo posiada tytuł zawodowy magistra położnictwa, z którą Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł umowę o udzielanie świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej, albo która wykonuje zawód u świadczeniodawcy, z którym Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł umowę o udzielanie świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej. Zgodnie z treścią projektu, świadczeniodawca udzielający świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej będzie obowiązany nie tylko do zapewnienia możliwości

9 realizacji postępowania, odpowiednio dla lekarza POZ, pielęgniarki POZ lub położnej POZ, ale także do zapewnienia świadczeniobiorcom dostępu do opieki ambulatoryjnej, w tym opieki w domu świadczeniobiorcy oraz do badań diagnostycznych. Zespół POZ będzie mógł także realizować programy edukacyjne oraz badawczo-rozwojowe. Projekt ustawy o podstawowej opiece zdrowotnej zakłada, iż współpraca w ramach podstawowej opieki zdrowotnej polegać ma na udzielaniu konsultacji, przekazywaniu informacji o świadczeniobiorcy oraz podejmowaniu wspólnych działań przez członków zespołu POZ, w zakresie niezbędnym do zachowania zdrowia, profilaktyki, rozpoznawania i leczenia chorób oraz usprawnienia świadczeniobiorcy. Z kolei w ramach koordynacji opieki zdrowotnej nad świadczeniobiorcą w systemie ochrony zdrowia, zespół POZ i poszczególni jego członkowie współpracować będą z osobami udzielającymi świadczeniobiorcy specjalistycznych świadczeń zdrowotnych, ze specjalistami w obszarze zdrowia publicznego (np. dietetykiem czy psychologiem), z przedstawicielami organizacji i instytucji działających na rzecz zdrowia, a także z dyrektorami szkół oraz innych placówek oświatowych. Co istotne również, działający w ramach zespołu POZ lekarz podstawowej opieki zdrowotnej zapewniał będzie zintegrowaną opiekę nad świadczeniobiorcą z chorobami przewlekłymi, obejmującą wykonywanie badań diagnostycznych oraz prowadzenie konsultacji specjalistycznych u świadczeniodawców, z którymi Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. We wskazanym obszarze projekt zakłada, iż umowa o udzielanie świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej wyodrębniać będzie celowane środki przeznaczane na zapewnienie właśnie opieki zintegrowanej oraz opieki profilaktycznej i edukacji zdrowotnej, a także opieki nad świadczeniobiorcą przewlekle chorym. 8. Funkcjonowanie rynku aptecznego W dniu 7 grudnia 2016 roku do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej wpłynął projekt z dnia 1 grudnia 2016 roku ustawy o zmianie ustawy z dnia 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 2142). Przedmiotem projektu jest dokonanie zmian, których istotapolega na ustanowieniu zasad dotyczących równomiernego rozmieszczenia aptek ogólnodostępnych i zagwarantowania równego dostępu do usług farmaceutycznych. Jak wynika bowiem z treści uzasadnienia do projektu z dnia 1 grudnia 2016 roku obecnie obowiązujące przepisy nie przewidują ograniczeń w zakładaniu aptek ogólnodostępnych ze względu na ich liczbę na danym obszarze, odległość od innych aptek, czy też formę prowadzenia działalności. Brak jakichkolwiek zasad odnoszących się w szczególności do uwarunkowań demograficznych lub terytorialnych, powoduje zaś bardzo szybki wzrost ich liczby, przy czym możliwość posiadania aptek przez spółki kapitałowe rodzi znaczne problemy przy możliwości sprawowania prawidłowego nadzoru nad ich działalnością. Zjawisko to, występujące w największym natężeniu w dużych miastach, łączy się z powstawaniem wielu bardzo negatywnych następstw rzutujących na możliwość prawidłowego realizowania przez apteki ich zadań, jako placówek ochrony zdrowia publicznego. W odpowiedzi na diagnozowane problemy projekt przyjmuje, iż zezwolenie na prowadzenie apteki nie będzie mogło zostać wydane, jeśli wnioskodawca lub wspólnik lub partner

10 spółki będącej wnioskodawcą jest wspólnikiem, w tym partnerem, w spółce lub spółkach, które prowadzą łącznie co najmniej 4 apteki ogólnodostępne lub prowadzi co najmniej 4 apteki ogólnodostępne albo podmiot lub podmioty przez niego kontrolowane w sposób bezpośredni lub pośredni, w szczególności podmiot lub podmioty zależne w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów, prowadzą co najmniej 4 apteki ogólnodostępne, jest członkiem grupy kapitałowej w rozumieniu ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, której członkowie prowadzą łącznie co najmniej 4 apteki ogólnodostępne oraz wchodzi w skład organów spółki posiadającej zezwolenie na prowadzenie hurtowni farmaceutycznej lub zajmującej się pośrednictwem w obrocie produktami leczniczymi. Co istotne, zezwolenie na prowadzenie apteki będzie mogło zostać wydane, jeżeli na dzień złożenia wniosku o wydanie zezwolenia, liczba mieszkańców w danej gminie, w przeliczeniu na jedną aptekę ogólnodostępną, wynosi co najmniej 3000 osób i odległość od miejsca planowanej lokalizacji apteki do najbliższej funkcjonującej apteki ogólnodostępnej, liczona pomiędzy wejściami do sal ekspedycyjnych aptek w linii prostej, wynosi co najmniej 500 metrów. Wskazać jednak należy, iż ograniczenia terytorialne i demograficzne nie będą stosowane, jeżeli na dzień złożenia wniosku o wydanie zezwolenia, odległość od miejsca planowanej lokalizacji apteki do najbliżej funkcjonującej apteki ogólnodostępnej, liczona pomiędzy wejściami do sal ekspedycyjnych aptek w linii prostej, wynosi co najmniej 1000 metrów oraz gdy z wnioskiem o udzielenie zezwolenia występuje podmiot, który nabył całą aptekę ogólnodostępną, w rozumieniu art ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 380 z późn. zm.), od spadkobiercy podmiotu posiadającego zezwolenie i adres prowadzenia apteki nie ulega zmianie. W tym miejscu wskazać również należy, iż projekt z dnia 1 grudnia 2016 roku ustawy zmieniającej ustawę - Prawo farmaceutyczne dokonuje także zmian w zakresie podmiotów uprawnionych do uzyskania zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej. Zgodnie z przyjmowanymi założeniami prawo do uzyskania zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej posiadał będzie farmaceuta posiadający prawo wykonywania zawodu, prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą oraz spółka jawna lub spółka partnerska, której przedmiotem działalności jest wyłącznie prowadzenie aptek, i w której wspólnikami (partnerami) są wyłącznie farmaceuci posiadający prawo wykonywania zawodu.