Zdecydowana większość lasów na Ziemi, to systemy zmienione przez człowieka. Stosunkowo najwięcej lasów naturalnych znajduje się w tropikach.
|
|
|
- Daria Kuczyńska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 1
2 3
3 Zdecydowana większość lasów na Ziemi, to systemy zmienione przez człowieka. Stosunkowo najwięcej lasów naturalnych znajduje się w tropikach. 4
4 Fig. 1(A) Tree cover, (B) forest loss, and (C) forest gain. A color composite of tree cover in green, forest loss in red, forest gain in blue, and forest loss and gain in magenta is shown in (D), with loss and gain enhanced for improved visualization. All map layers have been resampled for display purposes from the 30-m observation scale to a 0.05 geographic grid. High-Resolution Global Maps of 21st-Century Forest Cover Change M. C. Hansen et al. Science 15 November 2013:
5 Fig. 1(A) Tree cover, (B) forest loss, and (C) forest gain.a color composite of tree cover in green, forest loss in red, forest gain in blue, and forest loss and gain in magenta is shown in (D), with loss and gain enhanced for improved visualization. All map layers have been resampled for display purposes from the 30-m observation scale to a 0.05 geographic grid. High-Resolution Global Maps of 21st-Century Forest Cover Change M. C. Hansen et al. Science 15 November 2013:
6 Fig. 2Regional subsets of 2000 tree cover and 2000 to 2012 forest loss and gain.(a) Paraguay, centered at 21.9 S, 59.8 W; (B) Indonesia, centered at 0.4 S, E; (C) the United States, centered at 33.8 N, 93.3 W; and (D) Russia, centered at 62.1 N, E. High-Resolution Global Maps of 21st-Century Forest Cover Change M. C. Hansen et al. Science 15 November 2013:
7 Fig. 3Annual forest loss totals for Brazil and Indonesia from 2000 to 2012.The forest loss annual increment is the slope of the estimated trend line of change in annual forest loss. High-Resolution Global Maps of 21st-Century Forest Cover Change M. C. Hansen et al. Science 15 November 2013: W Indonezji zaznacza się wzrost tempa utraty drzewostanu 8
8 Fig. 3Annual forest loss totals for Brazil and Indonesia from 2000 to 2012.The forest loss annual increment is the slope of the estimated trend line of change in annual forest loss High-Resolution Global Maps of 21st-Century Forest Cover Change M. C. Hansen et al. Science 15 November 2013: W Brazylii jest tendencja przeciwna: tempo ubywania drzewostanów maleje. 9
9 10
10 11
11 12
12 Wysoka średnia roczna suma opadów i wysoka średnia temperatura (poprzednie mapy) determinują również wysoką wartość współczynnika rzeczywistej ewapotranspiracji. 13
13 Produkcja pierwotna netto jest ściśle uzależniona od ewapotranspiracji; zatem, te dwa czynniki: temperatura i opady, determinują rodzaj roślinności w danym regionie. 14
14 Ścisłość tej determinacji pozwala sporządzić wykres, w którym każdej istniejącej kombinacji średniej rocznej temperatury i sumy opadów odpowiada konkretny tym biomu. Miejsce w górnym prawym rogu: maksymalne opady, maksymalna temperatura, zajmują tropikalne (równikowe) lasy deszczowe. 15
15 Powyższy schemat dość ściśle odpowiada mapie rzeczywistego rozmieszczenia biomów na lądach Ziemi. Tu najbardziej uogólniona prezentacja (tylko 7 biomów) 16
16 Bardziej drobiazgowy podział, na 17 biomów. Podział jest zawsze nieco arbitralny. W rzeczywistości mamy często do czynienia z wieloma formacjami pośrednimi, co umyka klasyfikacji i nie da się narysować na mapie. 17
17 18
18 Pierwotny zasięg lasów równikowych jest już obecnie nieaktualny wskutek nadmiernej eksploatacji rzeczywiście rosnące lasy równikowe zajmują fragmenty tego zasięgu. 19
19 To jest zasięg obecny, i tak nazbyt optymistyczny, bo wyrąb trwa cały czas. 20
20 Ważną odmiana lasu deszczowego jest las atlantycki położony daleko na południe od równika, przy wschodnim wybrzeżu Brazylii, ale zbliżony pod wieloma względami go do typowego lasu równikowego. Był obiektem fascynacji Karola Darwina. 21
21 22
22 23
23 24
24 25
25 26
26 27
27 28
28 29
29 30
30 31
31 32
32 33
33 34
34 35
35 36
36 Banany, produkowane na plantacja we wszystkich krajach tropikalnych, można kupić na całym świecie, w Polsce - każdym prawie wiejskim sklepiku. Świadczy to o wielkości tej produkcji na eksport. Plantacje zajmują miejsce wilgotnych lasów tropikalnych. 37
37 Jednym z najsilniejszych konkurentów wilgotnych lasów równikowych jest palma olejowa. Jej plantacje wypierają naturalna roślinność w południowo-wschodniej Azji (Indonezja), także w Ameryce południowej. 38
38 Palma olejowa dostarcza poszukiwanego surowca dla chemii, w tym dla chemii gospodarczej i do produkcji kosmetyków. Niektóre popularne także u nas marki manifestują swój związek z plantacjami palmy olejowej ale olej palmowy jest używany w bardzo wielu produktach. 39
39 40
40 Obszar zajmowany przez lasy równikowe kurczy się błyskawicznie. 41
41 42
42 Parametry klimatyczno-produkcyjne lasów równikowych (uogólnione i uproszczone). 43
43 44
44 Ekosystem lasu deszczowego odznacza się laterytową glebą i błyskawiczną dekompozycją, tak ze warstwa ściółki i gleby jest bardzo cienka. 45
45 46
46 48
47 Strategia drzew lasu deszczowego: korzenie szkarpowe; skórzaste, trwałe liście z kapinosem; 49
48 50
49 51
50 52
51 Wiele neotropikalnych gatunków drzew należy do rodziny Malvaceae (Bombacoideae). Ten gatunek zaopatruje nasiona w potężne skrzydlaki 53
52 54
53 55
54 56
55 W Afryce i Azji dominującą rodziną drzew leśnych jest Dipterocarpaceae. 57
56 58
57 59
58 60
59 61
60 62
61 Z góry można zauwazyć charakterystyczna cechę drzew lasu deszczowego rozwiniętą zdolność do pobierania pierwiastków odżywczych nie tylko przez korzenie, ale również przez liście. Są gatunki, które w koronie tworzą pułapkę na przenoszone przez powietrfze biekty liscie drzew, pył, itd., z których powstaje ściółka, dekomponująca się i uwalniająca substancje odżywcze. 63
62 Obok korzeni przyporowych, typowym pokrojem są korzenie podporowe; drzewo (palma) wygląda jak na szczudłach; wydawałoby się, że wypuszczając korzenie z jednej strony drzewo mogłoby się przemieszczać. To jednak nieprawda. 64
63 Wiele gatunków ma kolczaste pnie, jak ta wczesnosukcesyjna palma macanilla z Wenezueli 65
64 Inne kolczaste pnie drzewo kapokowe (Ceiba sp.) 66
65 Typowe dla lasów deszczowych, zwłaszcza w położeniach górskich (lasy mgłowe) są paprocie drzewiaste, o pokroju niewielkich palm. 67
66 68
67 Przymierze obronne z mrówkami; większość kolonistów rozsiewana przez ptaki i nietoperze. Ważne drzewo, rozmaite użytkowanie. Owoce snake fingers Indianie dawali psom pogryzionym przez jadowite węże. Bardzo charakterystyczna dla całej tropikalnej Ameryki. Liśce [podobno preferowane przez leniwce]. 69
68 Cecropia sp. (Urticaceae). Wenezuela Cecropia jest typowym gatunkiem wczesnosukcesyjnym. 70
69 drzewo parasolowe 71
70 Czynnikiem kształtującym strategie roślin lasu deszczowego jest konkurencja o światło. 72
71 Liany wyrastają z nasion, które spadły na ziemię. Rosną od dołu do góry, wspinając się po pniu innych drzew, kiedy juz maja dość światła rozrastają się, tworząc nieraz potęznienis nnie, wsparte na innych drzewach. 73
72 74
73 Pnącza w rodzaju Passiflora czy Vanilla również wspinają się po pniach, ale nie rozrastają się od takich rozmiarów jak liany. 75
74 Strategia fikusów jest odwrotna wyrastają z nasion, które wykiełkowały na dużej wysokości i spuszczają długie korzenie, aby móc pobierać wodę i pierwiastki odżywcze z gleby. 76
75 77
76 Figa syconium owocostan rzekomy przekształcona łodyga z wieloma kwiatami w środku. Przez otwór (ostiole) wciskają się wyspecjalizowane osy (samice), tracą przy tym skrzydła; wtedy zapylają dojrzałe kwiaty żeńskie, do niektórych składają jaja, z nich tworzą się galasy. Osy giną, z zapłodnionych kwiatów powstają nasiona, i wylęgają się bezskrzydłe samce, kopulują z samicami jeszcze w galasach, po czym się wygryzają z syconium. Potem wylęgają się samice (z galasów), zbierają pyłek z kwiatów męskich, które dojrzewaja z opóźnieniem, i wylatuą (potem zapładniają inne figi). Tyczasem z zapłodnionych kwiatów powstają owoce, a wnętrze figi wypełnia się treścią, pełna owoców (figa jest zbiornikiem pełnym kompletnych owoców). I taki owoc zostaje zjedzony i dalej historia figowca dusiciela. 78
77 Korzenie fikusów oplatają szczelnie drzewo, w koronie którego wykiełkowały. 79
78 Ostatecznie, zrastające się korzenie fikusa tworzą potężny, szczelny pień, w którym drzewo podporowe w końcu ginie. 80
79 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 81
80 W konkurencji o światło jedna ze strategii jest całkowite uwolnienie się od pobierania wody i pierwiastków odżywczych z gleby. Epifity wyrastają na wysokich podporach (innych roślinach) i korzystają tylko z wody deszczowej, pasożyty czerpią z innych roślin. Epifity z rodz. Bromeliaceae) wyrastające i kwitnące na liniach elektrycznych dowodzą, że wszystkie potrzebne materiały czerpią z wody deszczowej i z powietrza. 82
81 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. W neotropikalnych lasach deszczowych typowymi epifitami są gatunki ananasowatych (Bromeliaceae) 83
82 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. Wiszący ogród wielu gatunków epifitów w koronie drzewa. 84
83 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 85
84 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 86
85 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. Epifitami są też niektóre kaktusy: Rhipsalis, Phyllocactus, Epiphyllum często hodowane jako rośliny doniczkowe 87
86 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 88
87 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 89
88 90
89 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 91
90 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. Specyficzną odmiana epifitów są epifile: drobne rośliny glony, wątrobowce, mchy zarastające powierzchnię liści innych roślin. Ten zespół epifili sam stanowi środowisko, w którym rozwija się złożony zespół innych organizmów roślinożerców, detrytusojadów, drapieżników. 92
91 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 93
92 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 94
93 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. Epifity uzależnione są od opadów atmosferycznych. Strategia większości ananasowatych polega na zbieraniu wody deszczowej do kielichowato ukształtowanej rozety liści. Mchy, porosty, a także specyficznie przystosowany rodzaj z ananasowatych oplątwa (Tillandsia) pochłaniają mgłę całą swoją powierzchnią. 95
94 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 96
95 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 97
96 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. Tillandsia usneoides 98
97 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. Zbiorniki wodne epifitów stanowią środowisko życia wielu innych organizmów tworzą się zawieszone wysoko w koronach drzew niewielkie wodne ekosystemy, tzw. fytotelmy (phytotelma). 99
98 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. Pomiędzy liśćmi bromelii oprócz wody zbiera się detrytus, a w nim rozwija się łańcuch troficzny detrytusojadów. 100
99 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 101
100 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 102
101 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 103
102 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. Podobne zbiorniki fytotelmy tworzą się też w kwiatostanach niektórych roślin, np. u tej Heliconii. 104
103 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 105
104 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 106
105 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 107
106 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. Ogromny dzbanecznik wydziela dużo słodkiego nektaru przywabiającego tupaje, które odwzajemniają się defekując do dzbana. Odchody zawierają pierwiastki odżywcze ujdokujmentowamno, że większość (do 100%) azotu w liściach pochodzi z odchodów zwierząt. Jest więcej takich układów. 108
107 109
108 110
109 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. Tropikalna wiewiórka 111
110 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 112
111 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 113
112 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 114
113 115
114 116
115 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 117
116 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. Hoacyn jest jedynym gatunkiem ptaka, który wykorzystuje symbiotyczne mikroorganizmy to trawienia objętościowego pokarmu roślinnego. Do tego celu posiada rozwinięte przedżołądki, funkcjonalnie przypominające żwacz ssaków. Hoacyny żyją na mokradłach Ameryki Południowej. Inna ich osobliwością jest obecność pazurów na skrzydłach piskląt, dzięki czemu mogą sprawnie poruszać się w gąszczu gałęzi. 118
117 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. Hoacyn jest jedynym gatunkiem ptaka, który wykorzystuje symbiotyczne mikroorganizmy to trawienia objętościowego pokarmu roślinnego. Do tego celu posiada rozwinięte przedżołądki, funkcjonalnie przypominające żwacz ssaków. Hoacyny żyją na mokradłach Ameryki Południowej. Inna ich osobliwością jest obecność pazurów na skrzydłach piskląt, dzięki czemu mogą sprawnie poruszać się w gąszczu gałęzi. 119
118 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 120
119 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. Małe małpy są bardziej wybredne szukają owoców i bezkręgowców. 121
120 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. Gerezy mają żołądki wielokomorowe! 122
121 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. - diet of red leaf monkeys 123
122 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 124
123 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. Nadrzewne ssaki workowate występują w Ameryce Południowej i w Australii 125
124 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. Ostronosy należą do drapieżnych, ale są wszystkożerne. 126
125 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 127
126 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. Mrówkojad tamandua (mrówkojad czteropalczatsy, Tamandua tetradactyla) żywi się mrówkami i termitami, przebywa głównie w koronach drzew, ale może również żerować na ziemi. Jak wszystkie szczerbaki żyje w Ameryce Południowej. 128
127 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. Zapylanie kwiatów przez owady. 129
128 Wiele roślin korzysta z pomocy zwierząt (owadów, ptaków, nietoperzy) przy zapylaniu 130
129 131
130 132
131 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 133
132 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 134
133 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 135
134 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 136
135 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 137
136 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 138
137 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 139
138 Niekóre gatunki tanagr (Thraupoinae) i cukrzyków (Corebidae) fakultatywnie odżywia się również nektarem. 140
139 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 141
140 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. Złodzieje nektaru ( dziurkacze do kwiatów ) z rodziny tanagr (Thraupidae; Ameryka Pd.), pobierają nektar przebijając koronę i kielich kwiatu przy pomocy specjalnie przystosowanego dzioba. 142
141 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. Endemiczne ptaki z Hawajów, są również nektarojadami. 143
142 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. Rodzina nektarników występuje w Afryce i Azji południowo-wschodniej; wiele gatunków roślin koewoluowało z tymi ptakami. Nektarniki zasadniczo nie unoszą się w powietrzu, tylko przysiadają na kwiatach. Ostatnio zauważono jednak, że po sprowadzeniu do Afryki Pd. gatunków ornitopylnych z Ameryki, nektarniki uczą się lotu furkocącego, jak u kolibrów. Euphorbia pulcherrima (wilczomlecz nadobny = poinsecja = gwiazda betlejemska) pochodzi z Ameryki środkowej, ale jest zawleczona m.in. na kontynent afrykański, gdzie w ogrodach osiąga rozmiary dużego krzewu. 144
143 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 145
144 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 146
145 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 147
146 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. Zoochoria polegająca na koewolucji roślin, produkujących atrakcyjne dla zwierząt owoce, i zwierząt wyspecjalizowanych w żerowaniu na tych owocach i przy okazji rozprzestrzeniających nasiona, jest bardzo silnie rozpowszechniona w tropikalnych lasach deszczowych. Drzewa produkują owoce atrakcyjne dla ssaków i ptaków, a nawet ryb. 148
147 149
148 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. Charakterystyczną cechą drzew tropikalnych jest zoochoria produkowanie owoców atrakcyjnych dla zwierząt. Owoce bywają bardzo duże, gdyby wyrastały na końcach gałęzi powodowałoby to różne problemy. Dlatego często występuje kaulifloria/kaulikarpia: kwiaty i owoce wyrastają wprost z pnia. 150
149 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 151
150 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 152
151 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. Tukany to typowe połykacze owoców ( gulpers ) 153
152 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 154
153 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 155
154 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. Tukan wielki sięgający po owoce drzewa Cecropia ( snake fingers ). 156
155 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 157
156 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. Dzioborożce (Afryka, Azja) są konwergentne do amerykańskich tukanów. 158
157 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 159
158 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 160
159 W znacznej mierze owocożerne są papugi. 161
160 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 162
161 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 163
162 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 164
163 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 165
164 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. Owocożerne tanagry rozdziobują owoce - używają strategii smashers 166
165 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. Drzewo Simaba cedron z Ameryki Pd. produkuje mnóstwo owoców, które są duże i atrakcyjne, ale zawierają silne trucizny (Simaba jest rośliną leczniczą), żadne zwierzęta tego teraz nie jedzą. Ale skoro takie owoce są produkowane, to musiała działać koewolucja z jakimś wyspecjalizowanym zjadaczem Janzen stawia hipotezę: Może mastodonty? 167
166 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. Mastodonty wyginęły w Ameryce Południowej dopiero kilkanaście tysięcy lat temu. Hipoteza trudna do przetestowania
167 W Amazonii charakterystyczną formacją są lasy okresowo zalewane wodami rzek (varzea). 169
168 Kiedy lasy zalewowe w Amazonii zostają okresowo zalane, wówczas ryby pływają między drzewami i zjadają m.in. owoce 170
169 Niektóre gatunki ryb są wyspecjalizowane w zjadaniu owoców drzew, a te uzależnione są od ryb jeżeli chodzi o roznoszenie nasion. 171
170 Charakterystyczny element sieci troficznej lasu deszczowego: mrówki nomadne ( army ants ), które penetrują dno lasu w masowych rajdach, żerując głównie jako drapieżniki. Ilościowo odgrywają dużą rolę. 172
171 173
172 174
173 Mrówki grzybiarki odżywiają się głównie tkanką hodowanych przez siebie grzybów, ale w ekosytemie lasu pełnią rolę roślinożerców, pobierając i zanosząc do mrowiska ogromną ilość biomasy liści, którymi karmią swoje grzyby. 175
174 176
175 Film przedstawia mrówkę z rodz. Acromyrmex przy wicinaniu liścia 177
176 Film przedstawia mrówkę z rodz. Acromyrmex przy wicinaniu liścia 178
177 179
178 180
179 Do niedawna za charakterystyczny element fauny lasów deszczowych można było uważać liczne i różnorodne gatunkowo płazy (żaby i ropuchy), w tym fantastycznie ubarwione poison dart frogs (Dendrobatidae) silnie trujące żabki, używane przez Indian do zatruwania strzał. 181
180 Samice żab z rodzaju Flectonotus noszą na plecach jaja, w których rozwijają się kijanki. Przez cały dzień żaby te przebywają w zbiornikach wody deszczowej zbierającej się w epifitycznych bromeliach, tylko w nocy wychodzą na żer. 182
181 183
182 184
183 Obecnie trwa dość tajemniczy proces masowego wymierania płazów, który w tropikalnych lasach deszczowych przybiera katastrofalne rozmiary. Zidentyfikowano czynnik bezpośrednio odpowiedzialny: grzyb Batrachochytrium dendrobatidis, ale nie wiadomo, czy jest jedyną, i czy pierwszą przyczyną masowego wymierania. Być może, żaby tracą odporność z innego powodu i wtórnie staja się ofiara grzybicy. Na zdjęciu gatunek ropuszki już bezpowrotnie stracony. 185
184 186
185 187
186 188
187 Wznoszące się masy powietrza w górach tropikalnych na pewnej wysokości kondensują parę wodną; wilgotne powietrze stanowi dopływ wody do ekosystemu, który jest trudny do zmierzenia, ale znaczący ocenia się, że 5 20% opadu mierzalnego. Mogą się w tych warunkach utrzymać lasy wiecznie zielone. 189
188 Chłodniejszy i wilgotny klimat powoduje, że w glebach lasów mgłowych gromadzi się więcej humusu (nawet torfu) niż w niżej położonych lasach deszczowych (dekompozycja nie jest tak błyskawiczna, produkcja nadal wysoka). 190
189 191
190 192
191 193
192 el Bajo, Andes de Merida, Venezuela. 194
193 195
194 196
195 Charakterystyczny dla lasów mgłowych neotropiku ptak: Quetzal. 197
196 198
197 Najwyżej rosnące drzewa w lasach mgłowych Andów, na granicy paramo: Polylepis sp. 199
198 200
199 201
200 202
201 203
202 Zarośla namorzynowe składają się z nielicznych gatunków drzew (w tym kosmopolitycznych korzeniar, Rhispopra sp.), które są zaadaptowane do życia w słonej wodzie. Korzenie podporowe u korzeniary umożliwiają pewne umocowanie na niestabilnym, mulistym podłożu, ich wynurzone części pełnią także funkcję oddechową. Halofilne mangrowce przegrywają konkurencję z innymi gatunkami drzew tam, gdzie nie ma zasolenia; dlatego lasy mangrove stanowią wąski pas przy brzegu. Są to jednak zarośla bardzo bujne i produktywne, co zawdzięczają żyzności podłoża. Pas namorzynów stanowi filtr, zatrzymujący większość biogenów spływających z lądu (w ten sposób chroni wody przybrzeżnych raf koralowych przed zabójczą dla koralowców eutrofizacją). 204
203 Ponieważ drzewa mangrowców stoją we wodzie, ich nasiona nie mogłyby się zakorzenić. Adaptacją do rozrodu w tych warunkach jest rozwój siewki wciąż na drzewie do wody wpada roślinka (propagulum), która może pływać, asymilować i rosnąć, a po jakimś czasie przebywania (dyspersja) może się już ukorzenić. Mangrowce są więc żyworodne. 205
204 206
205 207
206 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. Avvicennia jest jednym z pionierskich gatunków w sukcesji namorzynów. Jest szczególnie odporna na wysokie i zmienne zasolenie. 208
207 Mangrowce rosną na mulistym, beztlenowym podłożu. Adaptacją u Awicenii są korzenie powietrzne, rosnące do góry i wystające ponad poziom gruntu (ew. wody), co umożliwia oddychanie. 209
208 Jeden z charakterystycznych gatunków dla zarośli namorzynowych Ameryki Południowej. 210
209 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. Płytkowodny ekosystem namorzynów, o wysokiej produkcji pierwotnej i dużej produkcji detrytusu, obfituje w konsumentów różnych poziomów troficznych: małże, skorupiaki, szkarłupnie, ryby, itd. Szczególnie rozwinięty jest detrytusowy łańcuch troficzny. Strefę międzypływową w namorzynach stanowią korzenie, odsłaniane w czasie odpływu. Na korzeniach żyją małże (omułki, ostrygi i in.), pąkle, ukwiały i inne osiadłe organizmy strefy międzypływowej. Na martwym drewnie mangrowców żyją świdraki (Teredo sp.) mięczaki drążące drewno, zdolne do trawienia celulozy i ligniny w mutualistycznej interakcji z grzybami. Świdrak okrętowiec to był dawniej postrach marynarzy (ponieważ atakował również kadłuby drewnianych okrętów). Nieliczne gatunki ryb są ściśle związane z namorzynami (wiele innych tylko odwiedza ten ekosystem). Do charakterystycznych należy czterooka rybka Anableps macrolepis, której oczy są podzielone na połowy do patrzenia pod wodą i nad wodą. 211
210 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 212
211 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 213
212 214
213 215
214 216
215 217
216 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. Lasy miombo, występujące w południowej Afryce, zdominowane przez niewielkie drzewa z rodziny Caesalpinaceae (brezylkowate podrodzina Fabaceae): Brachystegia i Julbernardia ( miombo ). Opady ok mm, pora sucha od kwietnia do września, w porze deszczowej zagłębienia terenu stoją pod wodą. Dno lasu porastają trawy (niewiele krzewów). Znaczne obszary tych lasów zamieniono w uprawy i pastwiska, paląc las; zwykle takie tereny w ciągu paru lat ulegają zupełnej degradacji i wyjałowieniu. W lasach miombo zimuje ogromna liczba ptaków europejskich (wg. niektórych danych, połowa osobników drobnych wróblowców widywanych w lasach miombo, to Europejczycy). Zniszczenie tych lasów musiałoby się odbić również na różnorodności fauny europejskiej. 218
217 219
218 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. Lasy mopane rozciągają się nieco na południe od lasów miombo w Afryce południowej; nazwa pochodzi od dominującego gatunku drzewa mopane, Colophospermum mopane (Caesalpinaceae). Podwójne liście tego drzewa mogą składać się tak, aby zredukować straty wody i fotosyntezę. Mopane rośnie nawet na ubogim, alkalicznym podłożu. To niewielkie drzewo produkuje oleiste owoce, chętnie zjadane przez słonie. 220
219 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. Lasy mopane rozciągają się nieco na południe od lasów miombo w Afryce południowej; nazwa pochodzi od dominującego gatunku drzewa mopane, Colophospermum mopane (Caesalpinaceae). Podwójne liście tego drzewa mogą składać się tak, aby zredukować straty wody i fotosyntezę. Mopane rośnie nawet na ubogim, alkalicznym podłożu. To niewielkie drzewo produkuje oleiste owoce, chętnie zjadane przez słonie. 221
220 222
221 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 223
222 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 224
223 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 225
224 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 226
225 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 227
226 Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. 228
227 229
228 230
229 231
230 Rodzaj Araucaria, szeroko rozpowszechniony od mezozoiku do trzeciorzędu, obecnie występuje na izolowanych stanowiskach w regionach subtropikalnych południowej półkuli: Ameryce Pd. i Australi/Oceanii 232
231 233
232 234
233 235
234 236
235 Araukarie są reliktem z mezozoiku; w zasadzie identyczne gatunki jak dziś, były współczesne dinozaurom. 237
236 238
237 239
Lądy: 149 mln km2=14900 mln ha = 14,9 mld ha
1 2 Lądy: 149 mln km2=14900 mln ha = 14,9 mld ha 3 Skład drewna to przede wszystkim celuloza i lignina (polimery) związki nie tylko odporne mechanicznie, ale trudne do wykorzystania jako surowiec energetyczny
Uczenie się biologii wymaga dobrej organizacji pracy Sposoby odżywiania się organizmów
Temat Uczenie się biologii wymaga dobrej organizacji pracy Sposoby odżywiania się Sposoby oddychania Sposoby rozmnażania się Bakterie a wirusy Protisty Glony przedstawiciele trzech królestw Wymagania na
Typy pustyń: 1. Kamienista (wsch. Tien-Szan) 2. Żwirowa (Mongolska) 3. Piaszczysta (pn. Sahara) 4. Pylasta (Szatt al- Dżarid) (1) (2) (3) (4)
Pustynia teren o znacznej powierzchni, pozbawiony zwartej szaty roślinnej wskutek małej ilości opadów i przynajmniej okresowo wysokich temperatur powietrza, co sprawia, że parowanie przewyższa ilość opadów.
Rośliny egzotyczne w domu - ozdobna echmea wstęgowata
Rośliny egzotyczne w domu - ozdobna echmea wstęgowata Echmea wstęgowata to roślina ozdobna, która bardzo często używana jest do dekoracji mieszkań. Można ją uprawiać zarówno w sposób klasyczny, czyli w
MIEJSCA, W KTÓRYCH ZNAJDZIESZ DRZEWA PAULOWNI
OXYTREE PREZENTACJA MIEJSCA, W KTÓRYCH ZNAJDZIESZ DRZEWA PAULOWNI Miejsce pochodzenia: Azja Południowo-Wschodnia. Drzewa z rodzaju Paulowni możemy spotkać na wszystkich pięciu kontynentach zamieszkanych
Wilgotne lasy równikowe. Położenie, warunki klimatyczne fauna i flora, zwierzęta, mieszkańcy
Wilgotne lasy równikowe Położenie, warunki klimatyczne fauna i flora, zwierzęta, mieszkańcy Informacje ogólne i położenie Wilgotny las równikowy zwany jest również lasem deszczowym, tropikalnym, dżunglą.
Lasy w Tatrach. Lasy
Lasy w Tatrach Lasy h c a r t a T w Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego za pośrednictwem Euroregionu Tatry w ramach Programu Współpracy Transgranicznej
Dział I Powitanie biologii
Wymagania podstawowe Uczeń: Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: Dział I Powitanie biologii wymienia nazwy dziedzin biologii, wskazuje ważne etapy w rozwoju biologii jako nauki. określa podstawowe zasady prowadzenia
Dział programu I. Biologia nauka o życiu
Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka konieczny podstawowy rozszerzający Uczeń: potrafi korzystać z poszczególnych źródeł wiedzy rozróżnia próbę kontrolną i badawczą Uczeń:
Rośliny Egzotyczne w domu - bromelie
Rośliny Egzotyczne w domu - bromelie Bromelia to popularna roślina należąca do rodziny ananasowatych. Naturalnie występuje w tropikach, jednak z powodzeniem może być hodowana w mieszkaniu. Tworzy bowiem
Las jako zjawisko geograficzne. (Biomy leśne)
Las jako zjawisko geograficzne (Biomy leśne) Dlaczego lasy na Ziemi w Europie, Afryce, Ameryce, Azji są takie a nie inne? Są pochodną klimatu zmieniającego się w przestrzeni i czasie Lasy (ekosystemy,
Zagrożenia i ochrona bagien, powtórzenie wiadomości
Temat lekcji: Zagrożenia i ochrona bagien, powtórzenie wiadomości Poziom: Czas trwania: Przedmiot: 5-6 klasa szkoły podst. 45 min. (1 godz. lekcyjna) przyroda 1. Cele lekcji: Podsumowanie i powtórzenie
Fizjologiczne i etologiczne
Fizjologiczne i etologiczne aspekty życia społecznego owadów Różnorodność owadów prowadzących społeczny tryb życia W - III Mrówki Faraona Monomorium pharaonis 25 https://www.youtube.com/watch?v=x4ppzhognjw
10 przyrodniczych cudów świata
10 przyrodniczych cudów świata Afryka, Ameryka Południowa a może Australia? Zastanawiasz się, czasem gdzie mieszka najwięcej gatunków zwierząt, a przyroda wręcz tętni życiem? Naukowcy mają dla Ciebie odpowiedź!
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum Dział programu: I. Biologia nauka o życiu II. Jedność i różnorodność organizmów Poziom wymagań podstawowy (oceny dopuszczający i dostateczny) ponadpodstawowy
Rośliny Egzotyczne - aloes w doniczce
Rośliny Egzotyczne - aloes w doniczce Aloes nie należy może do najpiękniejszych roślin doniczkowych, jednak bardzo często decydujemy się na uprawę go w domu. Jego przeciętny wygląd rekompensują bowiem
Temat: Budowa i funkcje korzenia.
Temat: Budowa i funkcje korzenia. Korzeń to część podziemna organizmu roślinnego (organ wegetatywny) przystosowana do wypełniania określonych funkcji: Umocowania rośliny w podłożu. Pobierania z gleby wody
EKOLOGIA. Sukcesja ekologiczna. Sukcesja. 1. Sukcesja ekologiczna 2. Hipoteza Gai
EKOLOGIA 1. Sukcesja ekologiczna 2. Hipoteza Gai 1/20 Sukcesja ekologiczna Proces prowadzący do powstania stabilnego ekosystemu, pozostającego w równowadze ze środowiskiem, osiąganym przez maksymalne możliwe
Uczeń: wiedzy biologicznej nauki wymienia cechy organizmów żywych. podaje funkcje poszczególnych organelli. wyjaśnia, czym zajmuje się systematyka
Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Poziom wymagań Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: określa przedmiot źródła
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia Temat konieczny( 2) podstawowy (3) rozszerzający(4) Opracowała mgr Agnieszka Para dopełniający(5)
EKOSYSTEM PUSZCZY. January Weiner Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego
EKOSYSTEM PUSZCZY January Weiner Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego Wykład inauguracyjny na Wydziale Biologii i nauk o Ziemi UJ, 3.10.2016 CO TO JEST PUSZCZA? CO TO JEST PUSZCZA? puszcza
Fitofag, roślinożerca
RoślinoŜerność Roślinożerność(fitofagia) sposób odżywiania się (pobierania pokarmu), polegający na zjadaniu roślin. Z reguły polega na zjadaniu roślin (spasanie) bez ich uśmiercania, jak u przeżuwaczy
Żywność w łańcuchu troficznym człowieka
Żywność w łańcuchu troficznym człowieka Łańcuch troficzny jest to szereg grup organizmów ustawionych w takiej kolejności, że każda poprzednia jest podstawą pożywienia dla następnej. ELEMENTY ŁAŃCUCHA TROFICZNEGO
Wymagania edukacyjne z biologii w klasie I
Wymagania edukacyjne z biologii w klasie I Nr i temat lekcji Dział I Powitanie biologii 1. Historia i współczesność biologii 2. Źródła wiedzy biologicznej 3. Obserwacje 4. Klasyfikacja 5. Oznaczanie wymienia
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum Dział programu I. Biologia nauka o życiu II. Jedność i różnorodność Poziom wymagań dopuszczający dostateczny dobry Bardzo dobry potrafi korzystać z
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wykonała Aleksandra Stojanowska
Międzynarodowy rok lasów 2011 Wykonała Aleksandra Stojanowska http://www.google.pl/imgres?q=las&hl=pl&sa=x&rlz=1r2adsa_plpl431&tbm=isch&prmd=imvns&tbnid=hny3axud1kurom:&imgrefurl=http://www.garnek.pl/tess02/7636350/mojstumilowylas&docid=omsdxgkn6rgzmm&imgurl=http://x.garnek.pl/ga4366/a5a901e234b6d3a7636350a3/moj_stumilowy_las.jpg&w=640&h=428&ei=k2bdtop4hmwq8apkkcx_cg&zoom
Metodyka integrowanej ochrony cebuli, pora i kapusty głowiastej białej przed szkodami wyrządzanymi przez wciornastka tytoniowca
Metodyka integrowanej ochrony cebuli, pora i kapusty głowiastej białej przed szkodami wyrządzanymi przez wciornastka tytoniowca Opis szkodnika: Dr Piotr Szafranek Wciornastek tytoniowiec to niewielki,
I BIOLOGIA JAKO NAUKA
I BIOLOGIA JAKO NAUKA Zadanie. Rozwiąż krzyżówkę, a następnie odczytaj i wyjaśnij hasło. 0. Bada skład chemiczny organizmów i zachodzące w nich reakcje.. Zajmuje się procesami dziedziczenia.. Przedmiotem
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia
I. Biologia nauka o życiu Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia Dział Temat Poziom wymagań dopuszczający Poziom wymagań dostateczny Poziom
WYMAGANIA EDUKACYJNE
GIMNAZJUM NR 2 W RYCZOWIE WYMAGANIA EDUKACYJNE niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z BIOLOGII w klasie I gimnazjum str. 1 WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE
Metodyka integrowanej ochrony cebuli ozimej przed wciornastkiem tytoniowcem
Metodyka integrowanej ochrony cebuli ozimej przed wciornastkiem tytoniowcem dr Piotr Szafranek Opracowanie przygotowane w ramach zadania 1.15 Aktualizacja istniejących i opracowanie nowych integrowanych
Wiadomości i umiejętności ucznia na poszczególne stopnie szkolne.
WYMAGANIA EDUKACYJNE - BIOLOGIA - KLASA PIERWSZA DZIAŁY : I. BIOLOGIA NAUKA O ŻYCIU II. JEDNOŚĆ I ROŻNORODNOŚĆ ORGANIZMÓW III.BAKTERIE A WIRUSY. ORGANIZMY BEZTKANKOWE Wiadomości i umiejętności ucznia na
I I. 8 9 10 13 12 14 11
I. 1 2 3 4 7 6 5 II. 8 9 10 11 12 13 14 III. 15 16 17 18 19 20 21 IV. 22 23 24 25 26 27 28 Przewodnik do obserwacji organizmów pełniących różne funkcje w zespole organizmów związanym z drzewem Wstęp Czy
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Poziom wymagań konieczny podstawowy
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Poziom wymagań konieczny podstawowy rozszerzający dopełniający Uczeń: Uczeń:
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum
Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum 2011/2012 Poziom wymagań konieczny podstawowy rozszerzający dopełniający Uczeń:
Wymagania edukacyjne na daną ocenę - biologii klasa I gimnazjum
Wymagania edukacyjne na daną ocenę - biologii klasa I gimnazjum Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Poziom wymagań dopuszczający dostateczny dobry bardzo dobry Uczeń:
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział programu I. Biologia nauka o życiu Poziom wymagań dopuszczający
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział programu I. Biologia nauka o życiu Poziom wymagań konieczny podstawowy
WYMAGANIA EDUKACYJNE BIOLOGIA, KLASA I
1 WYMAGANIA EDUKACYJNE BIOLOGIA, KLASA I Rozdział I. Biologia nauka o życiu II. Jedność i różnorodność konieczny (stopień dopuszczający) określa przedmiot badań biologii jako nauki podaje przykłady dziedzin
Zespół Szkół Nr3 im. Władysława Grabskiego w Kutnie
Zespół Szkół Nr3 im. Władysława Grabskiego w Kutnie Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych zajęć edukacyjnych ( kształcenie zawodowe)
Uczeń: potrafi korzystać
Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia Mgr Lucyna Pięta Poziom wymagań
Szczegółowe wymagania edukacyjne w klasie I (nowa podstawa programowa)
Szczegółowe wymagania edukacyjne w klasie I (nowa podstawa programowa) PRZEDMIOT: BIOLOGIA OCENA: WYMAGANIA ŚRÓDROCZNE WYMAGANIA KOŃCOWOROCZNE Niedostateczny Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia
I. Biologia nauka o życiu Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls Dział Temat 1. Biologia jako nauka Poziom wymagań konieczny podstawowy rozszerzający
Wymagania edukacyjne/ plan wynikowy z biologii dla klasy II gimnazjum Puls Życia (1godz./tyg. )
II. Jedność i różnorodność I. Biologia nauka o życiu Dział Temat 1.Biologia jako nauka (III.4, V.1) Wymagania edukacyjne/ plan wynikowy z biologii dla klasy II gimnazjum Puls Życia (1godz./tyg. ) wymagania
Temat: Gąbki i parzydełkowce.
Temat: Gąbki i parzydełkowce. 1. Gąbki zwierzęta beztkankowe. To bardzo proste zwierzęta żyjące wyłącznie w wodzie głównie w morzach i oceanach, rzadziej w wodach słodkich. Zasiedlają zazwyczaj strefę
Scenariusz nr 3. Autor scenariusza: Małgorzata Marzycka. Blok tematyczny: Jesień dary niesie
Autor scenariusza: Małgorzata Marzycka Blok tematyczny: Jesień dary niesie Scenariusz nr 3 I. Tytuł scenariusza: Co tworzą rośliny w lesie? II. Czas realizacji: 2 jednostki lekcyjne. III. Edukacje (3 wiodące):
Rośliny doniczkowe: prosta w pielęgnacji widliczka
Rośliny doniczkowe: prosta w pielęgnacji widliczka Widliczka to roślina doniczkowao stosunkowo niewielkich wymaganiach. To właśnie jest przyczyną jej ogromnej popularności. Ten niewielki, zielony krzew
Wymagania edukacyjne śródroczne z biologii dla klasy I gimnazjum
Wymagania edukacyjne śródroczne z biologii dla klasy I gimnazjum Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Poziom wymagań Konieczny-dopuszczający Podstawowy-dostateczny Rozszerzający-
Temat: Tkanki roślinne. 1. Tkanki miękiszowe.
Temat: Tkanki roślinne. 1. Tkanki miękiszowe. Są obecne we wszystkich organach rośliny i stanowią główną ich część. Należą do tkanek stałych, jednak nieraz dają początek wtórnym tkankom twórczym. Zbudowane
Biologia nauka o życiu
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej w Publicznym Gimnazjum Nr2 w Zespole Szkół w Rudkach dopuszczający dostateczny
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 1a. Gimnazjum Publicznego im. Jana Pawła II w Żarnowcu na rok szkolny 2015/2016
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 1a Gimnazjum Publicznego im. Jana Pawła II w Żarnowcu na rok szkolny 2015/2016 Nauczyciel: mgr Joanna Szasta Dział I Powitanie biologii 1. Historia i współczesność
Wymagania edukacyjne na poszczególne stopnie szkolne z biologii w klasie I.
Wymagania edukacyjne na poszczególne stopnie szkolne z biologii w klasie I. Stopień dopuszczający: określa przedmiot badań biologii jako nauki. podaje przykłady dziedzin biologii, wymienia źródła wiedzy
Środowiska naturalne i organizmy na Ziemi. Dr Joanna Piątkowska-Małecka
Środowiska naturalne i organizmy na Ziemi Dr Joanna Piątkowska-Małecka Ukształtowanie towanie powierzchni Ziemi Podstawy ekologii Ekologia nauka zajmująca się badaniem czynników w rządz dzących rozmieszczeniem
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls autorstwa Anny Zdziennickiej Dział programu I. Biologia nauka o życiu Poziom wymagań konieczny podstawowy
Wymagania edukacyjne z biologii w kl. V
Wymagania edukacyjne z biologii w kl. V Dział /tematyka Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca (1) (1+2) (1+2+3) (1+2+3+4) (1+2+3+4+5) I Biologia
Masowe występowanie koguciego ogona na plantacji Objawy koguciego ogona niedługo po posadzeniu Objawy koguciego ogona niedługo po posadzeniu
Koguci ogon Jedną z chorób tytoniu, z którą niekiedy spotykają się plantatorzy tytoniu, a często nie potrafią powiązać obserwowanych objawów z konkretną przyczyną jest koguci ogon. Koguci ogon można czasem
Interakcje pomiędzy roślinami i zwierzętami
Interakcje pomiędzy roślinami i zwierzętami Rośliny: energia dla wyższych poziomów troficznych Zwierzęta zależne pośrednio (drapieżniki, pasożyty) lub bezpośrednio: rośliny jako pokarm: liście, łodygi,
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
I. Biologia nauka o życiu Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział Temat Poziom wymagań dopuszczający Poziom
Wymagania z biologii nauczanej dwujęzycznie dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia
Wymagania z biologii nauczanej dwujęzycznie dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia Wymagania w zakresie opanowania materiału w języku angielskim zakładają znajomość podstawowego
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka
Wymagania edukacyjne z biologii w klasie 1 Poziom wymagań konieczny podstawowy rozszerzający dopełniający Uczeń:
Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii w klasie 1 Poziom wymagań konieczny podstawowy rozszerzający dopełniający Uczeń: Uczeń: potrafi korzystać
ocena celująca, uczeń spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą oraz umie: wykorzystywać atlasy do rozpoznawania pospolitych gatunków organizmów
POZIOMY WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Z BIOLOGII KLASA I Program PULS ŻYCIA autor: Elżbieta Mazurek Podręcznik do biologii opracowany przez: Małgorzatę Jefimow i Mariana Sęktas NA ŚRÓDROCZNĄ OCENĘ KLASYFIKACYJNĄ
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls autorstwa Anny Zdziennickiej Poziom
Paprotki w doniczkach - jak o nie zadbać?
Paprotki w doniczkach - jak o nie zadbać? Według obiegowej opinii uprawa paproci w doniczce jest dosyć skomplikowana. Tak naprawdę nie ma w tym jednak zbyt wiele prawdy. Zastanówmy się czy gdyby gatunek
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Poziom wymagań konieczny podstawowy
I semestr. Podstawowy (dostateczny) potrafi korzystać z poszczególnych źródeł wiedzy rozróżnia próbę kontrolną i badawczą
BIOLOGIA klasa I 1 I semestr Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Zapoznanie z programem nauczania, wymaganiami edukacyjnymi oraz zasadami BHP na lekcjach biologii. 2. Biologia jako nauka
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum
Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia Anny Zdziennickiej Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka 2. Komórkowa
Uczeń: potrafi korzystać. wiedzy. i badawczą. podaje funkcje poszczególnych organelli posługuje się mikroskopem wykonuje proste preparaty mikroskopowe
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy pierwszej. Uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną, jeżeli nie spełnił wymagań na ocenę dopuszczającą, opuszczał dużą liczbę godzin lekcyjnych, nie nadrabiał zaległości.
Wymagania edukacyjne z biologii dla klas I Gimnazjum Gminy Liw im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Węgrowie
Wymagania edukacyjne z biologii dla klas I Gimnazjum Gminy Liw im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Węgrowie Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka konieczny (stopień dopuszczający)
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy II gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy II gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Konieczny (stopień dopuszczający)
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Poziom wymagań Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy II gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy II gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy II gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy II gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
WYMAGANIA EDUKACYJNE
WYMAGANIA EDUKACYJNE na poszczególne oceny śródroczne i roczne Z BIOLOGII W KLASIE I GIMNAZJUM Program nauczania biologii w gimnazjum PULS ŻYCIA autor: Anna Zdziennicka Program realizowany przy pomocy
ROZKŁAD MATERIAŁU I KRYTERIA OCENIANIA BIOLOGIA KLASA I GIMNAZJUM
ROZKŁAD MATERIAŁU I KRYTERIA OCENIANIA BIOLOGIA KLASA I GIMNAZJUM oparty na Programie nauczania biologii w gimnazjum Puls życia Anna Zdziennicka Dziiał programu Lp Temat Wymagania Konieczne Podstawowe
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka
Erozja wodna w Polsce
Erozja wodna w Polsce Średnie roczne straty zmytej gleby w warunkach polskich zestawione z obliczeniami Fourniera (1960) dla różnych kontynentów 715 t/km2 - Afryka 701 t/km2 - Ameryka Południowa i Antyle
Ekologia. Biogeochemia: globalne obiegi pierwiastków. Biogeochemia. Przepływ energii a obieg materii
Ekologia Biogeochemia: globalne obiegi pierwiastków Ryszard Laskowski www.cyfronet.edu.pl/~uxlaskow 1/35 Biogeochemia Lata 1940. Hutchinson i współpracownicy. Biogeochemia bada drogi przepływu pierwiastków
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka
Sowy. Przygotowała Zuzia Górska
Sowy Przygotowała Zuzia Górska Puchacz Długość ciała (wraz z dziobem i ogonem): 60 78 cm Długość ogona: 23 29 cm Rozpiętość skrzydeł: 155 180 cm Waga: 1,6 2,8 kg samce; 2,3 4,2 kg samice Liczba jaj: 2
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Uczeń: Uczeń: potrafi korzystać. i badawczą. podaje funkcje poszczególnych organelli posługuje się mikroskopem wykonuje proste preparaty mikroskopowe
Wymagania edukacyjne oraz kryteria oceniania z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra Dział I Powitanie biologii wskazuje ważne etapy w rozwoju biologii jako nauki.
PSO Biologia klasa I Nr i temat lekcji Wymagania podstawowe Uczeń: Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra Dział I Powitanie biologii 1. Historia
Ekologia. biogeochemia. Biogeochemia. Przepływ energii a obieg materii
biogeochemia Ryszard Laskowski 1 Biogeochemia Lata 1940. Hutchinson i współpracownicy. Biogeochemia bada drogi przepływu pierwiastków chemicznych pomiędzy poszczególnymi składnikami ekosystemu oraz wymiany
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy II gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii - Puls życia
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy II gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii - Puls życia Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat Biologia jako nauka Poziom wymagań konieczny podstawowy
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka
BIOLOGIA - wymagania edukacyjne dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia
BIOLOGIA - wymagania edukacyjne dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia Nauczycielki: B Cholewczuk, M. Ostrowska Dział programu Temat Ocena dopuszczająca Poziom wymagań
Uczeń: z poszczególnych źródeł dziedziny biologii. stopniowego podaje przykłady dziedzin wiedzy biologii. biologicznej podczas życia biologicznej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum podręcznik Puls życia 1 oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej ( rok szkolny 2016/2017 ) Dział programu I.
Rododendron williamsianum Aprilglocke
Dane aktualne na dzień: 18-01-2019 01:29 Link do produktu: http://www.goldplants.eu/rododendron-williamsianum-aprilglocke-p-656.html Rododendron williamsianum Aprilglocke Cena Dostępność 49,00 zł Dostępny
Kryteria oceniania z biologii dla klasy 2 Gimnazjum w Borui Kościelnej. Opracowała: Arleta Kucz. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który:
Kryteria oceniania z biologii dla klasy 2 Gimnazjum w Borui Kościelnej Opracowała: Arleta Kucz Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: nie opanował wiadomości i umiejętności określanych w podstawie
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 2 gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 2 gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Opracowała: Arleta Kucz Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: