Czy potrafimy uwolnić niewykorzystany potencjał wzrostu konkurencyjności polskiej gospodarki?

Transkrypt

1 Czy potrafimy uwolnić niewykorzystany potencjał wzrostu konkurencyjności polskiej gospodarki? Ernest Frankowski Menedżer, Tax Management Consulting Michał Turczyk Menedżer, R&D & Government Incentives Warszawa, 8 lipca 2010

2 Agenda Miejsce Polski na mapie innowacyjności Jak wykorzystać istniejące instrumenty? Jaki software jest innowacyjny Kiedy innowacyjność będzie pobudzać wzrost gospodarczy w Polsce? 2 Czy potrafimy uwolnić niewykorzystany potencjał wzrostu konkurencyjności polskiej gospodarki?

3 Miejsce Polski na mapie innowacyjności

4 Miejsce Polski na mapie innowacyjności Skala wykorzystania ulgi na B+R w Polsce Katalog głównych mierników innowacyjności (przykłady) Kwota wydatków na badania i rozwój (jako % PKB); Liczba zgłoszonych patentów; Sposób zdobywania dostępu do informacji (licencje/badania); Współpraca jednostek naukowych z biznesem; Jakość jednostek naukowych / jakość infrastruktury badawczej. 4 Czy potrafimy uwolnić niewykorzystany potencjał wzrostu konkurencyjności polskiej gospodarki?

5 Miejsce Polski na mapie innowacyjności Skala wykorzystania ulgi na B+R w Polsce Ulga na nowe technologie jest w Polsce wykorzystywana w bardzo niewielkim zakresie (ok. 120 przypadków). Niewielka popularność ulgi wynika z braku wiedzy o zasadach jej funkcjonowania. Przyjęło się uważać, że ulga jest bardzo trudna do wykorzystania z powodów formalnych lub wiąże się z relatywnie małymi korzyściami podatkowymi. Niestety, ulga na nowe technologie posiada też szereg wad konstrukcyjnych, tj. nie obejmuje swoim zakresem prowadzonej bezpośrednio przez podmiot gospodarczy działalności innowacyjno-wynalazczej. Polskie prawo traktuje przedsiębiorców raczej jako konsumentów nowych technologii, a nie wytwórców - takie podejście tłumaczy nasze miejsce na mapie innowacyjności 5 Czy potrafimy uwolnić niewykorzystany potencjał wzrostu konkurencyjności polskiej gospodarki?

6 Miejsce Polski na mapie innowacyjności Wpływ ulg podatkowych na B+R na poziom innowacyjności gospodarki Kraj POLSKA PORTUGALIA WIELKA BRYTANIA Liczba firm korzystających ze zwolnień podatkowych Wartość inwestycji B+R 30 tys. 24 tys. 315 mln 455 mln 1197 mln ** 1383 mln ** Wartość udzielonych kredytów i zwolnień Opracowanie: Deloitte * jedynie wartość odliczeń brak kredytów ** estymacja 15 tys. * 12 tys. * 82 mln 105 mln 828 mln 948 mln Wskaźnik innowacyjności (Innovation Index) dla UE27 Opracowanie: Innovation Index KE "European Innovation Scoreboard" Ranking poziomu innowacyjności POLSKA Pozycja w rankingu Inne kraje (przykłady) The Economist A new ranking of the world s most innovative countries 44 Cypr 25 Czechy - 28 Litwa 38 Serbia - 55 European Innovation Scoreboard EU27 23 Cypr 13 Czechy - 15 Litwa 26 Węgry - 22 The Global Competitiveness Report Cypr 34 Czechy - 31 Litwa 68 Słowenia - 37 Lisbon Review Cypr 13 Czechy - 28 Litwa 38 Serbia Czy potrafimy uwolnić niewykorzystany potencjał wzrostu konkurencyjności polskiej gospodarki?

7 Jak wykorzystać istniejące instrumenty

8 Jak wykorzystać istniejące instrumenty Ulga na nowe technologie w chwili obecnej zasady ubiegania się o zwolnienia podatkowe Wymagania formalne Efekty podatkowe Inwestycja musi spełniać definicję nowej technologii w rozumieniu ustawy o podatku CIT. Potwierdzenie innowacyjnego charakteru przez niezależną jednostkę naukową. Spełnienie kilku wymogów czysto podatkowych odnoszących się do ewidencji wydatków na nabycie nowej technologii. Brak możliwości łączenia ulgi z działalnością na terenie SSE. Ograniczenia w zakresie zbycia pozyskanej technologii, objętej ulgą. Możliwość odliczenia od podstawy opodatkowania do max. 50 % wydatków związanych z nabyciem nowej technologii. Powiązanie ulgi z wykazaniem inwestycji w nową technologię jako podatkowej wartości niematerialnej i prawnej. W praktyce ulga działa jak jednorazowy odpis amortyzacyjny do wysokości 50% wydatków wykazanych jako WNiP. Obok oszczędności podatkowej wynikającej z mechanizmu ulgi, podatnik zachowuje prawo do zaliczania do kosztów podatkowych amortyzacji podatkowej od wartości początkowej inwestycji wykazanej jako WNiP. 8 Czy potrafimy uwolnić niewykorzystany potencjał wzrostu konkurencyjności polskiej gospodarki?

9 Jak wykorzystać istniejące instrumenty Czy opinia o innowacyjności jest barierą czy też pozytywnym elementem konstrukcji ulgi. Analiza roli jednostek naukowych opiniujących innowacyjność inwestycji będących podstawą do wykorzystania ulgi. Panuje opinia, że wymóg dokumentowania innowacyjności opinią niezależnej jednostki badawczej jest raczej zbędnym warunkiem formalnym. Jest to pogląd o tyle słuszny, iż wymóg uzyskania opinii jednostki badawczej miał służyć aktywizacji współpracy biznesu z instytucjami naukowymi. Niestety, taka formuła ulgi powoduje, że instytucja naukowa pełni rolę quasi-audytora, a nie partnera w tworzeniu danej technologii. Konstrukcja ulgi na nowe technologie nie wspiera także w sposób przejrzysty podmiotów wypracowujących nowe technologie we własnym zakresie. Ulga premiuje inwestycje w nowe technologie uzyskane na zasadzie nabycia (kupna) od podmiotu zewnętrznego. Opinię o innowacyjności trudno w tej chwili uznać za barierę w upowszechnieniu ulgi z uwagi na dużą ilość instytucji, które mogą ją wydać. Jednocześnie sposób sformułowania warunku o pozyskaniu tej opinii oraz premiowanie uzyskania nowej technologii praktycznie wyłącznie na zasadzie nabycia (zakupu), czyni całą konstrukcję ulgi anachronicznym i w praktyce nie wspierającą nowocześnie rozumianej innowacyjności. 9 Czy potrafimy uwolnić niewykorzystany potencjał wzrostu konkurencyjności polskiej gospodarki?

10 Innowacja odpowiednie dać rzeczy słowo Jak wykorzystać istniejące instrumenty 1. Oslo Manual (definicja stosowana w UE) Przez innowację rozumie się wprowadzenie do praktyki w przedsiębiorstwie nowego lub znacząco ulepszonego rozwiązania w odniesieniu do: produktu (towaru lub usługi), procesu, marketingu lub organizacji. Istotą innowacji jest wdrożenie nowości do praktyki. Wdrożenie nowego produktu (towaru lub usługi) polega na zaoferowaniu go na rynku. Wdrożenie nowego procesu, nowych metod marketingowych lub nowej organizacji polega na ich zastosowaniu w bieżącym funkcjonowaniu przedsiębiorstwa. Innowacyjna firma szuka nowych rozwiązań i buduje na nich swoją konkurencyjność 2. Kryteria wyboru projektów, a rzeczywista innowacyjność jakie projekty uzyskują wsparcie (na przykładzie dotacji w ramach Działania 4.4 Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka)? Projekty przykładowe zgodnie z wytycznymi instytucji oceniającej: wynalezienie oddychających materiałów, zainstalowanie nawigacji satelitarnej, umożliwienie dostępu do kont bankowych przez internet, produkcja mp3 czy aparatu cyfrowego. Nowe produkty mają obecnie przyczynić się do znaczących zmian w rozwoju danej branży lub doprowadzić do powstania nowej branży Projekty, które uzyskały dofinansowanie: uszlachetnienie opakowań kartonowych nadrukiem, innowacyjna technologia pakowania cukierków, usługi inżynieryjno-montażowe, produkcja plastikowych kubków, antypoślizgowe obuwie. Projekty, które nie uzyskały dofinansowania: uruchomienie produkcji nowego typu przekładni planetarnych turbinowych silników lotniczych, technologia budowy infrastruktury światłowodowej, interaktywna platforma do samodzielnego tworzenia usług inteligentnych, technologia nisko - inwazyjnych zabiegów neurochirurgicznych 10 Czy potrafimy uwolnić niewykorzystany potencjał wzrostu konkurencyjności polskiej gospodarki?

11 Jak wykorzystać istniejące instrumenty Fundusze UE jaka jest ich obecnie dostępność? 1. Środki na innowacje alokacja ogółem mln EUR MŚP duże przeds innowacyjne inwestycje projekty badawczowdrożeniowe e-współpraca przedsiębiorstw kredyt technologiczny rozwój usług inwestycje kluczowe dla gospodarki paszport do eksportu wzornictwo przemysłowe 2. Środki na innowacje (działalność badawczo-rozwojowa) - poziom obecnego wykorzystania 1.3 PO IG Wsparcie projektów B+R na rzecz przedsiębiorców, realizowanych przez jednostki naukowe 1.4 PO IG Wsparcie projektów celowych PO IG Wsparcie inwestycji w sektorze usług nowoczesnych (CBR) Budżet ogółem 343,156 mil 390,352 mil 1 023,86 mil ** RAZEM: 1 757,37 mil * Budżet wykorzystany* 95,82% 39,89% 35,4%** Najbliższy termin składania wniosków: Ogłoszenie konkursu wstrzymane do odwołania (decyzja w zakresie nadkontraktacji ) Planowany termin naboru wniosków: od Planowany termin naboru wniosków: 2011 UWAGA: Możliwość ponownego otwarcia konkursu na 2010: wrzesień/październik *Wartość projektów zatwierdzonych do dofinansowania - stan na r. ** Wartość dla działania 4.5 ogółem 11 Czy potrafimy uwolnić niewykorzystany potencjał wzrostu konkurencyjności polskiej gospodarki?

12 Jaki software jest innowacyjny?

13 Jaki software jest innowacyjny? Omówienie specyfiki polskich inwestycji w innowacyjność, rozumianych głównie jako inwestycje w systemy informatyczne Konstrukcja ulgi na nowe technologie oraz, generalnie, charakter polskiej gospodarki powodują, że inwestycje wspierane tą ulgą są przede wszystkim inwestycjami w szeroko rozumiane systemy informatyczne. Rzadziej w polskiej rzeczywistości mamy do czynienia z innowacjami polegającymi na zakupie czy opracowaniu technologii służących do produkcji zaawansowanych urządzeń (np. pamięci komputerowych czy silników). W praktyce główna część inwestycji objętych ulgą na nowe technologie dotyczy systemów informatycznych poprawiających zdolności produkcyjne i organizację wewnętrzną danego przedsiębiorstwa. Dobrymi przykładami takich inwestycji są systemy logistyczne, zarządzające produkcją, automatyzujące produkcję, czy też automatyzujące świadczenie usług lub ich jakość. 13 Czy potrafimy uwolnić niewykorzystany potencjał wzrostu konkurencyjności polskiej gospodarki?

14 Jaki software jest innowacyjny? Warunki oceny inwestycji w system informatyczny jako inwestycji kwalifikującej się do ulgi na nowe technologie - czy taka kwalifikacja jest możliwa? Mając na uwadze, że większość inwestycji uznawanych w Polsce za inwestycje w nowe technologie dotyczy systemów informatycznych warto zwrócić uwagę na kilka cech tych systemów ważnych z perspektywy możliwości zastosowania ulgi: obecność danego rozwiązania informatycznego na rynku nie dłużej niż 5 lat, wpływ systemu na przynajmniej na jakość wytwarzanych wyrobów lub świadczonych usług. Istotne są również kwestie formalne, takie jak odpowiednie skonstruowanie umowy wdrożeniowej, tak aby jak najwięcej wydatków związanych z inwestycją mogło zostać zaliczone do wartości początkowej wartości niematerialnej i prawnej. W praktyce oznacza to, że całą tego typu inwestycję należy planować od początku z uwzględnieniem pożądanego efektu podatkowego w postaci ulgi na nowe technologie. Planowanie to musi dotyczyć nie tylko merytorycznych aspektów wdrażanego rozwiązania, ale także organizacji wdrożenia z uwagi na konieczność spełnienia wymogów podatkowych o charakterze formalno-ewidencyjnym. 14 Czy potrafimy uwolnić niewykorzystany potencjał wzrostu konkurencyjności polskiej gospodarki?

15 Jaki software jest innowacyjny? Case study - jak uzasadnić zakwalifikowanie typowej inwestycji w system informatyczny do ulgi na nowe technologie Analiza danego systemu lub planowanego wdrożenia pod kątem spełniania definicji nowej technologii. Uzyskanie opinii jednostki naukowej na podstawie dokonanej analizy systemu/wdrożenia. Ewentualne złożenie wniosku do Ministra Finansów w sprawie uzyskania indywidualnego potwierdzenia innowacyjnego charakteru inwestycji. Zorganizowanie procesu ewidencji inwestycji w sposób zgodny z przepisami podatkowymi w celu zabezpieczenia formalnych przesłanek skorzystania z ulgi na nowe technologie. 15 Czy potrafimy uwolnić niewykorzystany potencjał wzrostu konkurencyjności polskiej gospodarki?

16 Kiedy innowacyjność będzie pobudzać wzrost gospodarczy w Polsce?

17 Kiedy innowacyjność będzie pobudzać wzrost gospodarczy w Polsce? Jak ulgi podatkowe na działalność B+R służą rozwojowi innowacyjności w innych krajach? Węgry Korzyść podatkowa: dwukrotne obniżenie podstawy opodatkowania CIT o 100% kwalifikowanych kosztów B+R double dip Również z mocą wsteczną w przedawnieniu (teoretycznie 5 lat) zgodnie z amortyzacją, jeżeli dany wydatek został skapitalizowany (umieszczony w bilansie) Dodatkowe korzyści: odliczenie od podstawy opodatkowania CIT 50% dochodów z tytułu tantiem ulga podatkowa (10%) z tytułu wynagrodzeń związanych z B+R (zmniejszenie podatku należnego) UWAGA: Ulga podatkowa nie przysługuje z tytułu: nabycia usług B+R od podatnika krajowego wydatków objętych dotacją ze środków publicznych Chorwacja Korzyść podatkowa: dodatkowe zmniejszenie podstawy opodatkowania (CIT) o wydatki na B+R: Badania podstawowe - 150% Badania przemysłowe - 125% Prace rozwojowe - 100% Dodatkowe odliczenia od podstawy CIT kosztów studiów wykonalności: do 65% dla badań stosowanych do 40% dla badań rozwojowych Dodatkowe korzyści: Odliczenia mogą obejmować płatności dla podwykonawców w kraju lub za granicą, jak i w obrębie tej samej grupy. Portugalia Korzyść podatkowa: ulga podatkowa w wysokości 32,5% dla całkowitych wydatków B+R, plus odliczenie 50% wzrostu tych wydatków w stosunku do średniej z dwóch poprzednich lat (do wysokości 1,5 mln euro). Całkowity poziom zwolnienia z CIT może wynieść 82,5% kosztów inwestycji w B+R. Wielka Brytania Korzyść podatkowa: dodatkowe obniżenie podstawy opodatkowania CIT: MŚP o 75% kwalifikowanych kosztów B+R (lub ulga podatkowa w wysokości 14% tzw surrenderable loss ) Duże przedsiębiorstwa o 30% kwalifikowanych kosztów B+R Dodatkowe korzyści: odliczenie od podstawy opodatkowania CIT wartości 40% kosztów B+R w obszarze badań nad szczepionkami Czechy Korzyść podatkowa: dwukrotne obniżenie podstawy opodatkowania CIT o 100% kwalifikowanych kosztów B+R double dip ; W przypadku straty możliwość odliczenia przez 3 kolejne lata podatkowe UWAGA: Ulga podatkowa nie przysługuje z tytułu: nabytych usług oraz zakupionego oprogramowania i licencji wydatków objętych dotacją ze środków publicznych 17 Czy potrafimy uwolnić niewykorzystany potencjał wzrostu konkurencyjności polskiej gospodarki?

18 Kiedy innowacyjność będzie pobudzać wzrost gospodarczy w Polsce? Jak ulgi podatkowe na działalność B+R służą rozwojowi innowacyjności w innych krajach? Obniżenie podstawy opodatkowania (OPO) POLSKA CHORWACJA CZECHY WĘGRY PORTUGALIA do 50% nabytych wyników prac B+R dla technologii znanych i stosowanych krócej niż 5 lat (niezbędne potwierdzenie w postaci opinii jednostki naukowej) wydatki na B+R: 250% badania podstawowe, 225% badania przemysłowe, 200% prace rozwojowe koszty studiów wykonalności: do 165% dla badań przemysłowych i do 140% dla prac rozwojowych do 200% kwalifikowanych kosztów B+R do 200% kwalifikowanych kosztów B+R do 150% dochodów z tytułu tantiem Zgodnie z amortyzacją, jeżeli dany wydatek został skapitalizowany do 50% wzrostu wydatków na B+R w stosunku do średniej z dwóch poprzednich lat (do wysokości 1,5 mln euro). WIELKA BRYTANIA MŚP: do 175% kwalifikowanych kosztów B+R* DP: do 130% kwalifikowanych kosztów B+R do 140% kosztów B+R w obszarze badań nad szczepionkami Double dip NIE TAK TAK TAK NIE TAK/NIE Ulga podatkowa do 10% wynagrodzeń związanych z B+R (zmniejszenie podatku należnego) do 32,5% dla całkowitych wydatków B+R *dla MSP do wyboru OPO lub ulga podatkowa 14% tzw surrenderable loss ) Dodatkowe informacje OPO nie przysługuje dla wydatków objętych dotacją ze środków publicznych oraz przedsiębiorcom prowadzącym działalność na terenie SSE OPO może obejmować płatności dla podwykonawców w kraju lub za granicą, jak i w obrębie tej samej grupy. W przypadku straty możliwość odliczenia przez 3 kolejne lata podatkowe OPO nie przysługuje z tytułu: nabytych usług oraz zakupionego oprogramowania i licencji oraz wydatków objętych dotacją ze środków publicznych OPO nie przysługuje z tytułu: nabycia usług B+R od podatnika krajowego oraz wydatków objętych dotacją ze środków publicznych Całkowity poziom korzyści podatkowej może wynieść 82,5% kosztów inwestycji w B+R. 18 Czy potrafimy uwolnić niewykorzystany potencjał wzrostu konkurencyjności polskiej gospodarki?

19 Kiedy innowacyjność będzie pobudzać wzrost gospodarczy w Polsce? Jak ulgi podatkowe na działalność B+R służą rozwojowi innowacyjności w innych krajach? Polska, w porównaniu z głównymi krajami OECD oferuje jeden z najniższych poziomów korzyści podatkowych na 1$ zainwestowanego w B+R 0,5 Duże przedsiębiorstwa MŚP 0,4 0,3 0,2 0,1 0,0-0,1 Źródło: OECD Science, Technology and Industry Scoreboard 2009 Metodologia: Poziom ulg podatkowych z tytułu działalności B+R, dostępne w poszczególnych krajach, w przeliczeniu na 1 minus wskaźnik b (1-b), określany jako wartość bieżąca dochodu (przed opodatkowaniem) koniecznego do pokrycia początkowych kosztów inwestycji badawczo-rozwojowych i do zapłaty podatku dochodowego. Np. w Hiszpanii, za 1$ wydanego przez duże przedsiębiorstwo na B + R można uzyskać 0,35$ ulg podatkowych, a w Polsce jedynie 0,01$. 19 Czy potrafimy uwolnić niewykorzystany potencjał wzrostu konkurencyjności polskiej gospodarki?

20 Kiedy innowacyjność będzie pobudzać wzrost gospodarczy w Polsce? Jakie rozwiązania wspierania B+R z innych krajów można zastosować w Polsce w przyszłości, czyli co zrobić, by polska gospodarka była bardziej innowacyjna? Proponowane rozwiązania zachęt podatkowych wspierających rozwój B+R Zwiększenie wysokości możliwego odliczenia od podstawy opodatkowania (wprowadzenie np. double dip ) Włączenie do katalogu kosztów kwalifikowanych do odliczenia również kosztów poniesionych na badania własne (tj. koszty wynagrodzeń, zużycia materiałów do badań itp.); Dopuszczenie do katalogu beneficjentów ulgi podatkowej B+R również podatników rozliczających się liniowo Stworzenie zachęt podatkowych promujących i stymulujących podejmowanie działań badawczorozwojowych znacząco przyczyni się do wzrostu innowacyjności zarówno w skali mikro (przedsiębiorstwo), jak i makro (gospodarka Polski) 20 Czy potrafimy uwolnić niewykorzystany potencjał wzrostu konkurencyjności polskiej gospodarki?

21 Podsumowanie Polska w świetle spadającej dynamiki rozwoju innowacyjnego powinna podjąć działania uatrakcyjniające inwestowanie w R&D i innowację Znacznie mniejsze środki z funduszy UE w najbliższych latach w stosunku do krajów sąsiednich skłaniają do szukania wsparcia w mechanizmach fiskalnych Podnoszenie zainteresowania ulgą na nowe technologie powinno iść w parze z podniesieniem jej atrakcyjności dla przedsiębiorców firmy wiedzą o istnieniu ulgi, są natomiast zniechęcone obwarowaniami formalnymi 21 Czy potrafimy uwolnić niewykorzystany potencjał wzrostu konkurencyjności polskiej gospodarki?

22 Dyskusja, pytania Ernest Frankowski Menedżer Tax Management Consulting Tel.: (22) Kom.: Michał Turczyk Menedżer R&D & Government Incentives Team Tel.: (22) Kom.:

23 Nazwa Deloitte odnosi się do Deloitte Touche Tohmatsu, podmiotu prawa szwajcarskiego i jego firm członkowskich, które stanowią oddzielne i niezależne podmioty prawne. Dokładny opis struktury prawnej Deloitte Touche Tohmatsu oraz jego firm członkowskich można znaleźć na stronie Member of Deloitte Touche Tohmatsu Polska