RAPORT PODSUMOWUJĄCY DIAGNOZA POTRZEB ORAZ OPRACOWANIE PROCEDURY KONSULTACJI SPOŁECZNYCH W POWIECIE WOŁOMIŃSKIM STAROSTWO POWIATOWE W WOŁOMINIE

Transkrypt

1 DIAGNOZA POTRZEB ORAZ OPRACOWANIE PROCEDURY KONSULTACJI SPOŁECZNYCH W POWIECIE WOŁOMIŃSKIM Styczeń marzec 2011 STAROSTWO POWIATOWE W WOŁOMINIE Informacja Kontakt RAPORT PODSUMOWUJĄCY Nowe Motywacje Sp. z o.o. ul. Ehrenberga 15; Kraków tel./fax tomasz.dabrowski@nm.com.pl

2 ZAWARTOŚĆ Wstęp... 3 Cele raportu... 3 Analiza podstaw prawnych realizacji konsultacji społecznych... 4 Analiza regulacji wewnętrznych dotyczących konsultacji społecznych... 4 Omówienie regulacji dotyczących przykładowego przebiegu konsultacji na przykładzie programu współpracy z organizacjami pozarządowymi... 6 Realizacja konsultacji społecznych w Starostwie Powiatowym Obszary poddane konsultacjom społecznym Podmioty objęte konsultacjami oraz wykorzytsane narzędzia Omówienie przebiegu procesu konsultacji programu współpracy z organizacjami pozarządowymi w 2010 r Ocena procesu realizacji konsultacji społecznych z organizacjami pozarządowymi Ogólna Ocena efektywności procesu realizacji konsultacji społecznych Obszary podlegające konsultacjom Diagnoza potrzeb Starostwa Powiatowego w obszarze konsultacji Rekomendowane obszary konsultacji społecznych Tworzenie rocznego planu konsultacji społecznych Rekomendacje dotyczące procedury konsultacji społecznych Kierunki zmian w procedurze konsultacji Rekomendowane zmiany w procedurze konsultacji Propozycje zmian w konstrukcji strony internetowej Powiatu oraz Biuletynu Informacji Publicznej Analiza zasobów koniecznych do wdrożenia nowej procedury oraz analiza SWOT Podsumowanie Strona2

3 WSTĘP CELE RAPORTU Celem niniejszego raportu jest przedstawienie rekomendacji w zakresie zmiany w procedurze realizacji konsultacji społecznych realizowanych przez Powiat Wołomiński. Działania podejmowane w tym zakresie mają umożliwić Starostwu wdrożenie zmian w obowiązujących zasadach prowadzenia konsultacji, jednak z uwzględnieniem dotychczasowych praktyk w tym zakresie. Temu celowi służy połączenie w raporcie zagadnień omawiających dotychczasowe zasady realizacji konsultacji (prezentowane są rozwiązanie proceduralne oraz analizowany jest przykładowa realizacja konsultacji Programu współpracy z organizacjami pozarządowymi). Raport łączy w sobie element diagnozy dotychczasowych metod realizacji konsultacji, diagnozy potrzeb Urzędu w zakresie realizacji konsultacji społecznych oraz przedstawienia procedury konsultacji społecznych, której przyjęcie należy do Rady Powiatu, ale której elementy możliwe są do zastosowania niezwłocznie, podczas najbliższych konsultacji społecznych. Tym samym raport ma charakter podsumowania działań określonych w umowie zawartej pomiędzy Starostwem Powiatowym w Wołominie a Nowymi Motywacjami Sp. z o.o. dotyczącej diagnozy systemu i potrzeb w zakresie konsultacji społecznych oraz wskazania kierunków zmian w procedurze konsultacji. Ze względów metodologicznych cząstkowe informacje w tych kwestiach (diagnoza stanu, procedura, sugestie wdrożeniowe) połączone zostały w jeden spójny dokument. Raport podsumowujący został przygotowany przez zespół: Tomasz Dąbrowski Dr Anna Zaroda - Dąbrowska Podmiot odpowiedzialny: Nowe Motywacje Sp. z o.o. ul. Ehrenberga 15; Kraków Strona3

4 ANALIZA PODSTAW PRAWNYCH REALIZACJI KONSULTACJI SPOŁECZNYCH ANALIZA REGULACJI WEWNĘTRZNYCH DOTYCZĄCYCH KONSULTACJI SPOŁECZNYCH Podstawą prawną przeprowadzenia konsultacji społecznych z mieszkańcami w Powiecie Wołomińskim jest Uchwała Nr XXXVIII-324/06 Rady Powiatu Wołomińskiego z dnia 3 października 2006 r. w sprawie określenia zasad i trybu przeprowadzenia konsultacji społecznych z mieszkańcami Powiatu Wołomińskiego. Załącznikiem do Uchwały jest Procedura konsultacji z mieszkańcami Powiatu Wołomińskiego. Uchwałę podjęto w oparciu o art. 3d ust. 2 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142 poz z późn. zm.). Obydwa dokumenty (Uchwała i Załącznik) powstały jako wynik akcji Przejrzysta Polska w ramach realizowano zadanie Opracowanie z udziałem społeczności lokalnej procedury konsultacji społecznych w ramach Zasady partycypacji społecznej. W Uchwale określono cztery obszary, w ramach których przeprowadzenie konsultacji jest obligatoryjne. Są to sprawy dotyczące: strategii rozwoju Powiatu Wołomińskiego, programu współpracy z organizacjami pozarządowymi, likwidacji szkoły, lokalnego planu rozwoju. Wykonanie Uchwały powierzono Staroście, w szczególności zaś określono, iż decyzje o sposobie przeprowadzenia konsultacji podejmuje Starosta w formie zarządzenia. Określono przy tym, iż zarządzenie określi w szczególności: pytanie lub pytania albo warianty rozstrzygnięć poddawane ocenie mieszkańców, termin i miejsce przeprowadzenia konsultacji, wzory formularzy, kart, itp. jakie zostaną użyte w trakcie konsultacji, formy konsultacji, kalendarz czynności związanych z przeprowadzeniem konsultacji. osobę lub wydział odpowiedzialny za wykonanie zadania. Dodatkowo w Uchwale zapisano wymóg, iż konsultacje społeczne przeprowadza się w trzech spośród następujących form: sondy internetowej na głównej witryny internetowej starostwa zapytania ankietowego, otwartych spotkań z mieszkańcami, zebrań przedstawicieli organizacji pozarządowych działających na terenie Powiatu, konsultacji w ramach zespołów i komisji reprezentujących organizacje pozarządowe, konsultacji w ramach zespołów i komisji reprezentujących środowiska przedsiębiorców, Strona4

5 poprzez wykorzystanie biuletynu informacyjnego, skrzynek na uwagi i wnioski umieszczonych w budynkach powiatowych oraz poczty elektronicznej, poprzez zlecenie przeprowadzenia konsultacji wyspecjalizowanemu podmiotowi, który profesjonalnie zajmuje się badaniem opinii publicznej. Dodatkowo, dnia 31. stycznia 2011 r. Rada Powiatu podjęła Uchwałę Nr III-21/2011 w sprawie: procedury szczegółowego sposobu konsultowania z organizacjami pozarządowymi i podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie projektów aktów prawa miejscowego w dziedzinach dotyczących działalności statutowej tych organizacji. Procedura, będąca załącznikiem do Uchwały wymienia dwa obszary konsultacji, które realizowane winny być w oparciu o opisaną w Uchwale procedurę: projekty aktów prawa miejscowego w dziedzinach dotyczących działalności statutowej organizacji pozarządowych i podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie; projekt rocznego lub wieloletniego Programu współpracy Powiatu Wołomińskiego z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Zasadniczą różnicą w procedurze realizacji konsultacji zawartą w Uchwale Nr III-21/2011 jest wskazanie uchwały Zarządu Powiatu jako podstawy rozpoczęcia konsultacji oraz jako podstawy wyboru sposobu przeprowadzenia konsultacji. Przy tym Uchwała wymienia następujące sposoby (zwane wcześniej formami) przeprowadzenia konsultacji, tj.: zamieszczenie w Biuletynie Informacji Publicznej Starostwa, na stronie internetowej Powiatu lub na tablicy ogłoszeń w Starostwie projektu dokumentu poddanego konsultacjom, zapytania ankietowego, spotkań z przedstawicielami organizacji pozarządowych działających na terenie Powiatu, konsultacji w ramach zespołu o charakterze doradczym i inicjatywnym, za pośrednictwem skrzynek na uwagi i wnioski umieszczonych w budynkach powiatowych oraz poczty elektronicznej. Przy czym wymaga ona wykorzystania co najmniej jednego sposobu prowadzenia konsultacji. Regulację tą uznać należy jako uwsteczniającą proces rozwoju dialogu społecznego. Za korzystny zapis należy z kolei uznać obowiązek sporządzenia protokołu z przeprowadzonych konsultacji zawierającego informację o przedmiocie, terminie, sposobie przeprowadzenia oraz wynikach konsultacji. W trakcie przygotowywania niniejszego raportu nie były dostępne jeszcze dane dotyczące konsultacji realizowanych w oparciu o nową Uchwałę, dlatego też analizie poddano konsultacje realizowane w 2010 r. Niezależnie od tego należy zauważyć, iż niekorzystną jest sytuacja, w której wskazane są dwa podmioty odpowiedzialne za konsultacje (Starosta lub Zarząd Powiatu), zwłaszcza, ze ich kompetencje w tym zakresie mogą się pokrywać. Strona5

6 OMÓWIENIE REGULACJI DOTYCZĄCYCH PRZYKŁADOWEGO PRZEBIEGU KONSULTACJI NA PRZYKŁADZIE PROGRAMU WSPÓŁPRACY Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI WSTĘP Ze względu na fakt, iż zgodnie z Uchwałą Nr XXXVIII-324/06 Rady Powiatu Wołomińskiego w sprawie określenia zasad i trybu przeprowadzenia konsultacji społecznych z mieszkańcami Powiatu Wołomińskiego, określenie szczegółowego przebiegu konsultacji społecznych opiera się na Zarządzaniu Starosty dla analizy rzeczywistego ich przebiegu konieczne jest odwołanie się do przykładowego zrealizowania procedury konsultacji w jednym z obszarów wskazanych w Uchwale. Za najbardziej charakterystyczną realizację procedur konsultacji społecznych w oparciu o Uchwałę przyjąć można realizację konsultacji Programu współpracy Powiatu Wołomińskiego z organizacjami pozarządowymi. Przebieg konsultacji społecznych w tym obszarze posłuży w niniejszym opracowaniu jako podstawa do omówienia szczegółowego przebiegu konsultacji społecznych, niezależnie od tego, iż w roku 2011 proces konsultacji Programu współpracy odbywać się będzie w oparciu o Uchwałę Rady powiatu Nr III-21/2011. Odwołanie się do przykładów realizacji konsultacji w oparciu o Uchwałę Nr XXXVIII-324/06 Rady Powiatu Wołomińskiego ma znaczenie głównie dlatego, że nowa Uchwała reguluje jedynie dwa obszary konsultacji, nie dając Zarządowi możliwości wykorzystania zawartej w niej procedury do innych obszarów konsultacji. Dodatkowo zaś Uchwała Nr III-21/2011 nie uchyla postanowień Uchwały Nr XXXVIII-324/06, co może sprawiać, iż konsultacje Programu współpracy z organizacjami pozarządowymi w świetle wcześniejszych (obowiązujących) regulacji powinien podjąć także zarządzeniem Starosta. TŁO PRZYJĘCIA PROGRAMU WSPÓŁPRACY Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI Powiat Wołomiński podejmując wspólne działania z organizacjami pozarządowymi ma na celu osiągnięcie takich korzyści jak zwiększanie aktywności społecznej oraz rozpoznanie i zaspokojenie potrzeb lokalnych społeczności. Podejmowanie owej współpracy wiąże się z przeprowadzaniem konsultacji społecznych, które mają wyrazić opinię mieszkańców na temat działań podejmowanych przez te podmioty. Obligatoryjność realizacji konsultacji społecznych wynika z zapisów Uchwały Nr XXXVIII-324/06 oraz Uchwały Nr III-21/2011 Rady Powiatu Wołomińskiego. Wymóg ten ma jednocześnie oparcie w regulacjach ustawowych. Podstawą ustawową do przeprowadzenia konsultacji społecznych z organizacjami pozarządowymi stanowi ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie z dnia 24 kwietnia 2003 r., przy czym określenie zasad i trybu konsultacji zgodnie z zapisami Ustawy - dokonywane jest na mocy uchwały rad odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego. Strona6

7 Ustawa reguluje nie tylko zasady i tryb konsultacji, ale także określa podmioty mogące brać udział we współpracy tego typu. Są nimi organizacje, których cele statutowe obejmują działalność pożytku publicznego. Mogą to być stowarzyszenia, fundacje oraz kościelne osoby prawne. Ustawa określa, w jakim trybie, formie i na jakich zasadach ma być realizowana działalność pożytku publicznego zlecana przez organy administracji państwowej organizacjom pozarządowym. Ustawa wyklucza podejmowanie współpracy z podmiotami będącymi jednostkami sektora finansów publicznych bądź prowadzących działalność nastawioną na zysk. Zadania wykonywane w ramach owej współpracy muszą być użyteczne społecznie. PROGRAM WSPÓŁPRACY Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI PRZYJĘTY W 2010 R. Program współpracy Powiatu Wołomińskiego z organizacjami pozarządowymi na lata ustanowiony został na mocy Uchwały nr XLVII- 357/10 Rady Powiatu Wołomińskiego z dnia 26 października 2010 r. Uchwalona ona została na podstawie art. 5 a. ust. 1 i 2 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Program współpracy Powiatu Wołomińskiego z organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami (wymienione w art. 3 ust. 3 Ustawy) zamieszczony jest w załączniku do uchwały, której wykonanie powierza się Zarządowi Powiatu Wołomińskiego. Program współpracy Powiatu Wołomińskiego z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 Ustawy na lata określa cele i zasady współpracy, podmioty, zakres przedmiotowy, formy, priorytetowe zadania, okres realizacji, informacje o sposobie tworzenia Programu współpracy oraz przebiegu konsultacji, sposób oraz ocenę realizacji Programu współpracy, tryb powoływania i zasady działania komisji konkursowych do opiniowania ofert w otwartych konkursach ofert oraz określa zadania koordynatora ds. współpracy Powiatu Wołomińskiego z organizacjami pozarządowymi. Cele zasady, formy oraz priorytety współpracy zawarte w Programie są zgodne ze Strategią Rozwoju Powiatu Wołomińskiego do 2015 roku, ze Strategią Rozwiązywania Problemów Społecznych Powiatu Wołomińskiego - powiatową strategią integracji i polityki społecznej oraz z propozycjami mieszkańców Powiatu zgłoszonymi w ankietach w ramach konsultacji społecznych. Zgodnie z zapisami zawartymi w Programie współpracy wspólne działania Powiatu Wołomińskiego z organizacjami pozarządowymi mają na celu zwiększenie aktywności społecznej mieszkańców. Założeniem jest doprowadzenie do wykorzystywania jak najbardziej nowatorskich i efektywnych metod realizacji zadań publicznych. Owa współpraca ma na celu zaspokojenie potrzeb zgłaszanych przez lokalną społeczność. Powinna się ona przyczynić do zastosowania odpowiednich rozwiązań potrzeb lokalnej społeczności, które powinny być dokładnie rozpoznane przed podjęciem działań. Dzięki takiej współpracy mogą być realizowane zadania, które są poza zakresem działalności struktur samorządowych. Współpraca pomiędzy Powiatem a organizacjami powinna opierać się na zasadach: pomocniczości, suwerenności stron, partnerstwa, efektywności wspólnie wykonywanych działań, uczciwej konkurencji i jawności obu stron. Strona7

8 PODMIOTY UCZECTNICZĄCE W KONSULTACJI PROGRAMU Program współpracy określa podmioty mogące uczestniczyć w Programie współpracy, a tym samym podmioty mogące brać udział w konsultacjach społecznych. Podmioty te są podzielone na dwie grupy: Podmioty działające w sferze pożytku publicznego, które świadczą usługi na rzecz mieszkańców Powiatu Wołomińskiego. Do tej grupy zalicza się: organizacje pozarządowe (niedziałające w celu osiągnięcia zysku), osoby prawne lub jednostki nieposiadające osobowości prawnej (fundacje, stowarzyszenia), podmioty nienastawione na osiągniecie zysku (osoby prawne i jednostki organizacyjne, stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego, spółdzielnie socjalne, spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, kluby sportowe); Podmioty odpowiedzialne za przygotowanie i realizację Programu współpracy takie jak: Rada Powiatu Wołomińskiego, Zarząd Powiatu Wołomińskiego, Starosta Wołomiński, Wydział Spraw Obywatelskich, Wydział Edukacji i Kultury, Wydział Finansowy. PROCEDURA PRZYJĘCIA PROGRAMU WSPÓŁPRACY W oparciu o analizę dokumentacji można wskazać procedurę konsultacji Programu współpracy opisaną poniżej. Projekt Programu sporządzony przez Wydział Spraw Obywatelskich Starostwa podawany jest do publicznej wiadomości za pomocą strony internetowej oraz w siedzibie Starostwa. Wszystkie uwagi, jakie pojawiły się odnośnie projektu Programu są omawiane na spotkaniu mieszkańców i przedstawicieli organizacji, o którym informacje można uzyskać na stronie internetowej oraz w siedzibie Starostwa (termin, miejsce spotkania). Przebieg spotkania i poruszane tematy oraz zgłaszane uwagi, bez względu na to czy zostały przyjęte czy odrzucone są udokumentowane w Protokole ze spotkania. Opinię na temat projektu Programu musi wydać Zespół doradczy i inicjatywny ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz przedstawia on ostateczną wersję projektu Programu współpracy Zarządowi Powiatu, który w celu przyjęcia Programu prezentuje go Radzie Powiatu Wołomińskiego. Przewodniczący Rady wprowadza projekt uchwały w sprawie Programu współpracy do porządku obrad sesji rady, gdzie przeprowadzane jest głosowanie nad uchwałą. Program zostaje podany do publicznej wiadomości za pośrednictwem Biuletynu Informacji Publicznej, który znajduje się na stronie internetowej Starostwa. Konsultacje społeczne przeprowadzane były w 2010 r. na mocy zarządzenia Starosty. Strona8

9 ZARZĄDZENIE STAROSTY WOŁOMIŃSKIEGO W SPRAWIE KONSULTACJI PROGRAMU Ogólne zasady przeprowadzania konsultacji społecznych z organizacjami pozarządowymi dotyczącymi Programu współpracy Powiatu Wołomińskiego z organizacjami pozarządowymi zawarte zostały w Zarządzeniu Nr 56/2010 Starosty Wołomińskiego z dnia 24. maja 2010 r. Zgodnie z Uchwałą Nr XXXVIII-324/06 Rady Powiatu w Zarządzeniu określono sposoby realizacji konsultacji społecznych przyjmując, iż będą one realizowane w trzech formach: zapytania ankietowego umieszczonego na głównej witrynie internetowej Starostwa Wołomińskiego oraz udostępnionego w siedzibie Starostwa, spotkania z mieszkańcami oraz przedstawicielami organizacji pozarządowych działających na terenie Powiatu Wołomińskiego, konsultacji w ramach Zespołu o charakterze doradczym i inicjatywnym ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi. Tym samym za główne narzędzie konsultacji przyjęto badanie ankietowe, zaś na jego podstawie podejmowano działania w formie spotkań z mieszkańcami i przedstawicielami organizacji pozarządowych oraz konsultacje z odpowiednimi wydziałami Starostwa oraz jednostkami organizacyjnymi Powiatu. Dodatkowo w załącznikach do Zarządzenia kreślono: Pytania oraz warianty rozstrzygnięć poddawane konsultacjom - Ankieta dot. propozycji do Programu współpracy Powiatu Wołomińskiego z organizacjami pozarządowymi, Terminy oraz miejsce przeprowadzenia konsultacji - Harmonogram działań związanych z przeprowadzenia konsultacji społecznych w sprawie Programu współpracy Powiatu Wołomińskiego z organizacjami pozarządowymi. Ankieta, stanowiąca załącznik do Zarządzenia, sprawdzała znajomość Programu współpracy Powiatu Wołomińskiego z organizacjami pozarządowymi, który został przyjęty na rok 2010 oraz źródła, z których uczestnicy uzyskali informacje o Programie. W szczególności ankieta miała na celu zebranie informacji, ile z osób biorących w niej udział uczestniczyło w przygotowaniu podobnych projektów w latach wcześniejszych. Ankietowani zostali również poproszeni o ocenienie Programu współpracy oraz przedstawienie swoich uwag. Badanie miało również dostarczyć informacji o tym czy dana organizacja korzystała z dofinansowania przez Powiat realizowanych projektów, a jeśli tak - to ile razy. Postawione zostało także pytanie o okres realizacji Programu współpracy. Czy powinien być uchwalany corocznie, czy na dłuższe okresy czasu (od 2 do 5 lat)? Wymienione zostały także propozycje do Programu współpracy. Zaproponowanych zostało 10 obszarów działania oraz możliwość zaproponowania własnego pomysłu. Możliwe było również wyrażenie chęci zasiadania w komisji opiniującej oferty (warunkiem jest nieuczestniczenie w konkursie organizacji, którą reprezentuje). Ankieta dawała możliwość zaproponowania pozafinansowych form współpracy między Powiatem Wołomińskim a organizacjami pozarządowymi. Strona9

10 Z kolei harmonogram określał daty: zamieszczenia ogłoszenia w sprawie konsultacji społecznych Programu oraz udostępnienia ankiety na stronie internetowej, jak i w siedzibie Starostwa, zamieszczenia ogłoszenia informującego o możliwości udziału w konsultacjach społecznych w prasie lokalnej, składania propozycji do Programu, opracowania projektu Programu oraz zamieszczenie go na stronie internetowej w celu konsultacji, ostatecznego terminu nadsyłania uwag, spotkania z mieszkańcami i przedstawicielami organizacji pozarządowych oraz konsultacji projektu w ramach Zespołu doradczo- inicjatywnego, przedstawienia projektu Programu Zarządowi Powiatu Wołomińskiego, podania opinii i wniosków z konsultacji do opinii publicznej, przedłożenia projektu Programu Radzie Powiatu Wołomińskiego. Na podstawie powyższego należy stwierdzić, iż Zarządzenie zawierało wszystkie elementy wymagane Uchwałą Rady Powiatu. Na podstawie analizy dokumentacji i przebiegu przykładowego procesu konsultacji Programu współpracy z organizacjami pozarządowymi należy stwierdzić, iż Starostwo realizuje konsultacje zgodnie z odpowiednimi regulacjami prawnymi (ustawowymi i wewnętrznymi). Nie odnosząc się do oceny efektywności realizowanych procedur należy stwierdzić, iż realizacji w odpowiedniej formie poddawane są wszystkie wymogi przewidziane przepisami prawa. Tym samym należy odkreślić, iż w analizowanym przypadku przyjęto takie regulacje, które czynią zadość wymogom prawnym i dają wystarczającą podstawę dla realizacji procesu konsultacji. Jej faktyczny przebieg omówiony jest w kolejnym rozdziale. WNIOSKI DOTYCZĄCE REGULACJI Należy stwierdzić, iż obszary wskazane jako obligatoryjne w do objęcia procesem konsultacji społecznych (wskazane w Uchwale Nr XXXVIII-324/06 Rady Powiatu Wołomińskiego) nie wyczerpują wszystkich obszarów poddawanych faktycznie konsultacjom. Z tego punktu widzenia pewne utrudnienie niesie za sobą analiza szczegółowych regulacji dotyczących konsultacji, gdyż brakuje jednego miejsca, w którym zgromadzone zostałyby wszystkie regulacje w tym zakresie. Dlatego też każdorazowo konieczne jest analizowanie np. całego zbioru Zarządzeń Starosty w sprawie konsultacji, by możliwym było określenie, w jakich obszarach Urząd podejmował się realizacji konsultacji (wymaga to bowiem każdorazowo weryfikacji szerszego zbioru dokumentów lub konsultacji z przedstawicielami Urzędu). Za dodatkowe utrudnienie należy uznać, iż w 2011 konsultacje będą prowadzone także w oparciu o Uchwałę Nr III-21/2011. Problemem jest w tym zakresie zarówno fakt, iż ze względu na obowiązywanie obydwu Uchwał wskazane są dwa podmioty odpowiedzialne za konsultacje (Starosta Strona10

11 lub Zarząd Powiatu), których kompetencje w tym zakresie mogą się pokrywać (w zakresie obligatoryjnego prowadzenia konsultacji Programu współpracy), jak i fakt decentralizacji odpowiedzialności za prowadzone konsultacje społeczne. Tym samym rekomenduje się centralizowanie odpowiedzialności za prowadzenie konsultacji społecznych oraz scentralizowanie wiedzy na temat konsultacji społecznych (np. poprzez zgromadzenie wiedzy o realizowanych konsultacjach w jednym miejscu strony internetowej, o czym poniżej). Sugeruje się przy tym powierzenie odpowiedzialności za konsultacje Staroście Powiatu Wołomińskiego. Strona11

12 REALIZACJA KONSULTACJI SPOŁECZNYCH W STAROSTWIE POWIATOWYM OBSZARY PODDANE KONSULTACJOM SPOŁECZNYM Zgodnie z regulacjami Uchwały Nr XXXVIII-324/06 Rady Powiatu Wołomińskiego obligatoryjnie podejmowane są konsultacje w czterech obszarach tematycznych, tj. w sprawie: strategii rozwoju Powiatu Wołomińskiego, programu współpracy z organizacjami pozarządowymi, likwidacji szkoły, lokalnego planu rozwoju. Ze względu na brak centralizacji wiedzy na temat konsultacji społecznych realizowanych przez Starostwo, pracownikom Urzędu zadano pytane o to, w jakich obszarach realizowane są konsultacje. Pracownicy uczestniczący w ankiecie wskazali następujące obszary, które de facto obejmowane są (lub były) konsultacjami, są to: Program współpracy z organizacjami pozarządowymi na lata (procedura konsultacji trwała od maja 2010 do września 2010) - w wyniku konsultacji stworzono dokument, który przyjęty został uchwałą Rady Powiatu w październiku 2010 r. Zmiany Karty współpracy Powiatu z organizacjami pozarządowymi (konsultacje trwały od sierpnia do września 2010) - w wyniku konsultacji postanowiono uchylić Kartę współpracy - uchwała w sprawie uchylenia Karty konsultowania będzie w roku Etapy konsultacji: zarządzenie Starosty / projekt Karty zawierający propozycję zmian umieszczony na stronie internetowej (ogłoszenia na tablicach ogłoszeń w Starostwie i w lokalnej prasie) / spotkanie w ramach Zespołu doradczo-inicjatywnego ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi / spotkanie z mieszkańcami Powiatu / wnioski z konsultacji. Zmiany Regulaminu otwartego konkursu ofert na realizację zadań publicznych w Powiecie Wołomińskim - Regulamin konsultowany w ramach Zespołu doradczo-inicjatywnego. Etapy konsultacji: spotkanie w ramach Zespołu doradczo-inicjatywnego ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi / spotkanie z mieszkańcami Powiatu. Regulamin przyjęty uchwałą Zarządu Powiatu Wołomińskiego. Tryb powoływania członków oraz organizacji i trybu działania Powiatowej Rady Działalności Pożytku Publicznego w Powiecie Wołomińskim. Dokument powstał na spotkaniu w ramach Zespołu doradczo-inicjatywnego ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi / spotkaniu z mieszkańcami Powiatu. Zyskał on pozytywną opinię Zespołu. Rada Powiatu nie podjęła uchwały w sprawie (w miejsce dokumentu powstanie podobny dot. szczegółowych zasad działania Zespołu doradczo-inicjatywnego - konsultacje w roku 2011). Procedury szczegółowego sposobu konsultowania z organizacjami pozarządowymi i podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie projektów aktów prawa miejscowego w dziedzinach dotyczących działalności statutowej tych organizacji. Etapy konsultacji: zarządzenie Starosty / projekt Procedury umieszczony na stronie internetowej (ogłoszenia na tablicach ogłoszeń w Starostwie) / spotkanie w ramach Zespołu doradczo-inicjatywnego ds. współpracy Strona12

13 z organizacjami pozarządowymi / spotkanie z mieszkańcami Powiatu / wnioski z konsultacji). Rada Powiatu podjęła uchwałę w tej sprawie w styczniu 2011 r. Dodatkowo: wydawanie pozwoleń na budowę dla inwestycji, dla których nałożono obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszar NATURA 2000; program ochrony środowiska; plan gospodarki odpadami; pozwolenia zintegrowane; edukacja ekologiczna. Należy przy tym zwrócić uwagę, iż powyższy katalog nie obejmuje wszystkich obszarów obejmowanych konsultacjami. Wynika to z decentralizacji wiedzy na temat realizowanych konsultacji. PODMIOTY OBJĘTE KONSULTACJAMI ORAZ WYKORZYTSANE NARZĘDZIA W zakresie analizy przebiegu konsultacji społecznych zapytano kluczowych pracowników Starostwa o to, z kim przede wszystkim podejmują konsultacje, czyli jakie grupy obejmowane są konsultacjami. W odpowiedziach widać, iż kierowane są one przede wszystkim do samych mieszkańców, nie zaś do organizacji reprezentujących ich interesy (za wyjątkiem organizacji pozarządowych, co wiąże się przede wszystkim z konsultacjami Programu współpracy). Równocześnie za istotny podmiot uczestniczący w konsultacjach należy uznać samo Starostwo, co przejawia się w udziale pracowników Urzędu w konsultacjach poprzez udział w zespołach roboczych, konsultacjach wewnętrznych etc. Choć nie wynika to bezpośrednio z wyników badania ankietowego, na podstawie rozmów z pracownikami należy stwierdzić, iż tego typu działania ( konsultacje wewnętrzne często nieformalne) mają miejsce w wielu przypadkach realizacji zadań Starostwa. Procent Mieszkańcy 100% Jednostki organizacyjne Powiatu 34% Organizacje pozarządowe 34% Organizacje pracodawców 0% Samorząd gospodarczy 0% Związki zawodowe 0% Organizacje rolników 0% Przedsiębiorcy / inwestorzy 0% Kościoły / związki wyznaniowe 34% Inne instytucje publiczne 0% Inne 0% Strona13

14 Przedstawicieli Starostwa zapytano także o to, jakie narzędzia są wykorzystywane w toku konsultacji. Poszukiwano w tym zakresie nie informacji o formach realizacji konsultacji (te określone są np. w Uchwale Rady Powiatu, o której była mowa wyżej), ale o kanałach pozyskiwania informacji niezbędnych dla realizacji konsultacji. Szczegółowy podział odpowiedzi prezentuje wykres poniżej. Warto w tym zakresie zauważyć, iż wykorzystywano przede wszystkim tradycyjne metody, takie jak kontakt bezpośredni, przekazywanie informacji przez lokalne media. Procent Opinie ekspertów 0% Pokazy/ prezentacje / wystawy 0% Informacja przekazywana listownie 0% Bezpośredni kontakt z zainteresowanymi partnerami 67% Kontakt poprzez urzędy gmin 67% Spotkania otwarte 0% Wywiady indywidualne 34% Mediacje 0% Gromadzenie pisemnych uwag / postulatów 100% Przekaz poprzez lokalne media 100% Informacje w serwisie www 67% Fora internetowe 0% Kontakt poprzez 67% Inne 0% Należy przy tym zauważyć, iż na podstawie zebranych opinii można stwierdzić, iż nie we wszystkich przypadkach prowadzenia konsultacji powstawał raport końcowy podsumowujący proces konsultacji (wg deklaracji pracowników). Dodatkowo w większości przypadków zwraca uwagę stosunkowo mała liczba podmiotów biorących udział w konsultacjach (czasem niższa niż 10), co sprawia, iż trudno uznać wszystkie działania jako powszechne. Stwierdzenie to jednak nie można traktować jako zarzutu dla Starostwa, lecz jako swoistą konstatację ogólnie niskiego poziomu partycypacji społecznej. Stan ten jednak może być podstawą do poszukiwania nowych rozwiązań w ramach konsultacji, który pozwoli na uzyskanie wyższego poziomu zaangażowania w procesy konsultacji. Odnosząc się do powyższych analiz warto przyjrzeć się faktycznemu przebiegowi przykładowego procesu konsultacji. Pozwoli on na prześledzenie faktycznych działań podejmowanych w toku Strona14

15 konsultacji oraz daje możliwość wyciągnięcia wniosków dotyczących skuteczności podejmowanych działań. W niniejszym opracowaniu przykładem będzie przebieg konsultacji Programu współpracy z organizacjami pozarządowymi w 2010 r., którego szczegółowe podstawy omówiono powyżej. OMÓWIENIE PRZEBIEGU PROCESU KONSULTACJI PROGRAMU WSPÓŁPRACY Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI W 2010 R. Na mocy zarządzenia Nr 56/2010 Starosty Wołomińskiego z dnia 24 maja 2010 r. zostały przeprowadzone konsultacje społeczne w sprawie Programu współpracy Powiatu Wołomińskiego z organizacjami pozarządowymi. Konsultacje były realizowane w trzech formach: ankiety, konsultacji z odpowiednimi wydziałami Starostwa, spotkania z mieszkańcami i przedstawicielami organizacji pozarządowych oraz posiedzenia Zespołu o charakterze doradczym i inicjatywnym ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi. Informacje o rozpoczęciu procesu konsultacji społecznych można było uzyskać na stronie internetowej Starostwa, w siedzibie Starostwa oraz w prasie lokalnej. Pierwszym etapem konsultacji było badanie ankietowe. Od maja 2010 roku istniała możliwość wypełnienia ankiety na temat znajomości Programu współpracy na 2010 rok. Dawała ona możliwość zgłoszenia swoich uwag oraz propozycji do Programu na lata następne. Ankieta była dostępna na stronie internetowej oraz w siedzibie Starostwa. Wzięły w niej udział 22 podmioty. Większość podmiotów biorących udział w ankiecie uczestniczyła już w realizacji Programów w poprzednich latach (18 uczestników ankiety). Analizując wyniki ankiety uzyskano informacje o znajomości treści Programu współpracy. Badani wskazali, iż pozyskali informacje dotyczące Programu w większości ze strony internetowej Starostwa. Ankietowani wyrażali pozytywne opinie w sprawie stworzenia warunków dla aktywności społecznej. Ponad połowa badanych uznała znaczący wpływ Programu współpracy na wykorzystanie potencjału merytorycznego organizacji w zaspokajaniu potrzeb społeczności lokalnej, jak i w uzupełnianiu działań, które nie wchodzą w zakres działalności samorządu. Pozostali ankietowani wskazywali na nieznaczny wpływ Programu na wyżej wymienione zagadnienia. Trzy podmioty zgłosiły uwagi, które traktowały o: zwiększeniu środków na realizację Programu, niewystarczającej kwoty przyznawanych dotacji, propozycji częstszych spotkań władz Powiatu z organizacjami pozarządowymi. Strona15

16 Analizując wyniki należy stwierdzić, iż 12 ankietowanych opowiedziało się za przeprowadzaniem Programu w okresie kilkuletnim, pozostali zaś opowiadali się za corocznym charakterem Programu. Propozycje do Programu współpracy na lata przyjmowane były do 31 lipca 2010 roku. Drugi etap konsultacji społecznych polegał na opracowaniu projektu Programu współpracy z organizacjami pozarządowymi na lata w oparciu o zgłoszenia ankietowe oraz w porozumieniu z odpowiednimi wydziałami Starostwa. Projekt Programu został zamieszczony na stronie internetowej 19 sierpnia 2010 r. a uwagi można było zgłaszać do 17 września 2010, jednak żadne uwagi nie napłynęły. Trzecim etapem było spotkanie z mieszkańcami i przedstawicielami organizacji pozarządowych. Spotkanie odbyło się 23 września 2010 r. Miało na celu omówienie uwag wniesionych do Programu współpracy na lata W spotkaniu udział wzięło: 19 przedstawicieli organizacji pozarządowych, członkowie Zespołu doradczo-inicjatywnego ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi. Omówione zostały poprawki do projektu Programu współpracy. Dotyczyły one wprowadzenia zapisów dotyczących rady działalności pożytku publicznego, zmniejszenia wydatków na ekologię i ochronę środowiska; sprecyzowano także zapisy dotyczące wyboru członków komisji konkursowych, rozszerzono projekt o rozdział dotyczący koordynatora ds. współpracy Powiatu z organizacjami pozarządowymi. Omówione zostało wydatkowanie środków Powiatu na realizację Programu współpracy w roku Zwiększono dodatkowo kwotę na realizację Programu w roku 2011 oraz zaproponowano zwiększenie środków na 2012 rok o kolejne 2,5%. Przedstawiciele organizacji pozarządowych zwracali uwagę na zbyt niskie środki przeznaczane na współpracę w stosunku do wkładu pracy, jaki musza włożyć, aby przygotować ofertę i zebrać dużą liczbę wymaganych dokumentów. Jednak te kwestie pozostały niezmienione. Odrzucona została także uwaga dotycząca nieuwzględnienia w projekcie Programu zagadnień dotyczących rozwoju turystyki. Podczas posiedzenia została uchylona Karta współpracy Powiatu Wołomińskiego z organizacjami pozarządowymi. Zespół doradczo-inicjatywny zgodził się z propozycją wykreślenia z regulaminu otwartego konkursu ofert na realizację zadań publicznych zapisu o obowiązku określenia wkładu własnych środków finansowych koniecznych do realizacji zadania oraz tego, że kwota ta nie może być niższa niż 10% kosztów realizacji zadania. Po przeprowadzeniu wszystkich etapów konsultacji społecznych, w tym wysłuchaniu i uwzględnieniu uwag oraz naniesieniu autopoprawek, Zespół o charakterze doradczym i inicjatywnym ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi pozytywnie zaopiniował projekt Programu. Podsumowaniem przebiegu konsultacji społecznych było sporządzenie dokumentu zatytułowanego Wnioski z konsultacji społecznych w sprawie projektu Programu współpracy Powiatu Wołomińskiego z organizacjami pozarządowymi na lata Zawiera on opis wszystkich trzech etapów konsultacji społecznych oraz analizę wyników ankiet. Strona16

17 OCENA PROCESU REALIZACJI KONSULTACJI SPOŁECZNYCH Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI Na podstawie analizy przebiegu konsultacji społecznych Programu współpracy z organizacjami pozarządowymi należy stwierdzić, iż zachowano wszelkie obowiązujące procedury. Jednocześnie warto zastanowić się nad możliwościami podniesienia skuteczności działań pod kątem zwiększania partycypacji społecznej oraz uzyskiwania większej liczby opinii pozwalających na lepsze dostosowanie Programu współpracy do potrzeb mieszkańców, reprezentowanych w pewien sposób przez organizacje pozarządowe. Przede wszystkim zwraca uwagę niski poziom zainteresowania organizacji samym procesem konsultacji. W konsultacjach uczestniczyły 22 podmioty, z czego tylko trzy po raz pierwszy. Jedynie 19 przedstawicieli organizacji wzięło udział w spotkaniu, zaś nikt nie wniósł uwag do projektu Programu zawieszonego na stronie internetowej. Tymczasem analiza bazy danych organizacji pozarządowych zawarta na stronie internetowej wskazuje, iż na terenie Powiatu działa ponad 300 organizacji pozarządowych. Oczywiście sytuacja taka może świadczyć o małym zainteresowaniu ze strony organizacji taką formą współpracy, albo o trudnym dostępie do informacji dotyczących możliwości korzystania z takiej formy współdziałania. Aby konsultacje społeczne spełniały swoją rolę, jaką jest aktywizacja społeczeństwa, koniecznym jest podjęcie działań zmierzających do popularyzacji możliwości współpracy organizacji pozarządowych z Powiatem. Drugim elementem jest kwestia konstrukcji ankiety, która w pełniejszy sposób mogłaby ukierunkowywać kwestie współpracy z organizacjami. Za szczególnie cenną należy uznać także jedną z opinii wyrażoną w toku konsultacji, iż wskazane byłyby częstsze spotkania z organizacjami pozarządowymi. W celu zaktywizowania większej liczby organizacji pozarządowych Starostwo musi podjąć nowe formy rozpowszechniania informacji o swojej działalności. Strona internetowa Starostwa, jego siedziba oraz ogłoszenie w prasie lokalnej mogą być niewystarczającymi środkami. Jednym z kierunków może być skupienie się na bardziej bezpośrednim kontakcie z organizacjami pozarządowymi. Bardzo pomogłoby w tym stworzenie bazy danych organizacji pozarządowych na terenie Powiatu Wołomińskiego. Można również skorzystać z bazy danych zamieszczonej na stronie internetowej W bardzo łatwy i szybki sposób można dotrzeć do spisu organizacji oraz uzyskać ich dane teleadresowe. Kontaktowanie się z organizacjami drogą telefoniczną bądź mailową umożliwia nawiązanie bardziej bezpośrednich relacji między oboma podmiotami. Każda z organizacji będzie mogła uzyskać interesujące, z jej punktu widzenia, informacje, rozwiać wszelakie wątpliwości a także uzyskać dokładny opis tego, jak proces konsultacji społecznych będzie przebiegał oraz jakie obowiązują terminy. Niezależnie od tego czy dana organizacja przystąpiła do procesu konsultacji społecznych, czy też nie, należy w przyszłości informować każdą z nich o możliwości udziału w kolejnych przedsięwzięciach podejmowanych przez Starostwo. Analogicznie należałoby przekazywać wszystkim zainteresowanym Strona17

18 potencjalnie podmiotom informację o wynikach konsultacji (niezależnie od tego, czy uczestniczyły one w procesie konsultacji). Koniecznym będzie również przygotowanie materiałów informacyjnych, które będą przybliżać zagadnienia związane z współpracą, terminy, jakie obowiązują oraz możliwość zasiadania w Zespole doradczym i inicjatywnym. Z kolei materiały informacyjne powinny być estetyczne i przejrzyste. Najważniejsze informacje powinny być wyszczególnione. Czytający powinien z łatwością znaleźć interesujące go informacje. Układ graficzny i kolorystyka powinny przyciągać uwagę i zapadać w pamięć. Inną metoda dotarcia do organizacji pozarządowych jest organizowanie krótkich spotkań informacyjnych. Organizacje, które wyraziły wstępne zainteresowanie taką formą współdziałania, mogą spotkać się z przedstawicielem Urzędu posiadającym niezbędne informacje i materiały, aby zachęcić organizację do przystąpienia do procesu konsultacji społecznych. Wyżej wymienione metody są tanie i powinny przynieść zamierzony skutek. Wśród organizacji pozarządowych wzrośnie świadomość możliwości, jakie oferuje im Powiat Wołomiński. Przyczyni się to do otwierania na wspólne przedsięwzięcia z władzami Starostwa. OGÓLNA OCENA EFEKTYWNOŚCI PROCESU REALIZACJI KONSULTACJI SPOŁECZNYCH Na podstawie przeglądu zrealizowanych konsultacji społecznych można przedstawić następujące rekomendacje: ze względu na brak centralizacji wiedzy o wszystkich realizowanych konsultacjach należy rozważyć możliwość skoncentrowania wiedzy o ich przebiegu w jednym miejscu; należałoby rozważyć możliwość publikowania planów konsultacji społecznych na kolejny rok (lub inny okres czasu) w odniesieniu do tych obszarów, w których jest to możliwe; ze względu na relatywnie niski poziom partycypacji społecznej w konsultacjach należy proces konsultacji poprzedzić analizą otoczenia społecznego, które może być zainteresowane udziałem i wynikiem konsultacji; w tym zakresie po dokonaniu analizy należy rozważyć podjęcie aktywnych działań prowadzących do zwiększenia udziału poszczególnych grup w konsultacjach (np. poprzez kierowanie bezpośredniej informacji do zainteresowanych stron lub ich zrzeszeń); ponieważ nie we wszystkich przypadkach prowadzonych konsultacjach powstawał raport końcowy podsumowujący proces konsultacji należy przyjąć jako regułę konieczność przygotowywania i publikowania podsumowań ze zrealizowanych konsultacji; należy także rozważyć wprowadzenie obowiązkowego poinformowania (np. mailowego) o wynikach konsultacji wszystkich podmiotów zainteresowanych ich wynikiem, nie tylko zaś podmioty bezpośrednio zaangażowane w proces konsultacji; należy każdorazowo dokonać analizy skuteczności działań podjętych w skutek zrealizowanych konsultacji, w szczególności dokonać wewnętrznego podsumowania ich efektów oraz przyjęcia na tej podstawie wniosków pozwalających na pełniejszą partycypację społeczną w przyszłości; podsumowania takie powinny dokonywać komórki organizacyjne realizujące konsultacje, zaś wnioski powinny być przedmiotem wewnętrznej analizy w Urzędzie. Strona18

19 OBSZARY PODLEGAJĄCE KONSULTACJOM DIAGNOZA POTRZEB STAROSTWA POWIATOWEGO W OBSZARZE KONSULTACJI Podstawą prawną przeprowadzenia konsultacji społecznych w Powiecie Wołomińskim jest Uchwały Nr XXXVIII-324/06 Rady Powiatu Wołomińskiego. Wskazuje ona cztery obligatoryjne obszary konsultacji (tj. kwestie dotyczące: strategii rozwoju Powiatu Wołomińskiego, programu współpracy z organizacjami pozarządowymi, likwidacji szkoły, lokalnego planu rozwoju). Jednocześnie Uchwała zawiera zapis umożliwiający realizację konsultacji także w innych obszarach (Paragraf 5 - Konsultacje w sprawach innych mogą być przeprowadzone z inicjatywy Rady lub Starosty ). Uregulowanie to należy uznać za podstawę prawną sankcjonującą możliwość realizacji konsultacji społecznych we wszystkich ważnych dla Powiatu sprawach. Należy podkreślić, iż przyjęcie tak ogólnego zapisu jest rozwiązaniem korzystnym, gdyż nie zamyka możliwości prowadzenia konsultacji w sprawach istotnych, które nie były brane pod uwagę w momencie podejmowania Uchwały. Z drugiej jednak strony sprawia, iż Uchwała nie ma charakteru mocno obligującego do realizacji konsultacji społecznych, stwarzając możliwość ich pomijania. Jednocześnie w braku jednolitego katalogu spraw, które są obecnie konsultowane - utrudnia zrozumienie tego, w jakich kwestiach realnie są podejmowane konsultacje ze względu na wymogi prawne, w jakich ze względu na ich istotność dla Powiatu (przy braku obligatoryjności) etc. Sytuacja ta sprawia, iż Starostwo Powiatowe de facto realizuje konsultacje w zdecydowanie szerszej skali, niż wynikałoby to z katalogu spraw wskazanych w Uchwale. Zgodnie bowiem z deklaracjami pracowników Starostwa, konsultacje prowadzone były co najmniej w następujących kwestiach: program współpracy z organizacjami pozarządowymi na lata ; zmiany Karty współpracy Powiatu z organizacjami pozarządowymi; zmiany Regulaminu otwartego konkursu ofert na realizację zadań publicznych w Powiecie Wołomińskim; tryb powoływania członków oraz organizacji i trybu działania Powiatowej Rady Działalności Pożytku Publicznego w Powiecie Wołomińskim; procedury szczegółowego sposobu konsultowania z organizacjami pozarządowymi i podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie projektów aktów prawa miejscowego w dziedzinach dotyczących działalności statutowej tych organizacji; wydawanie pozwoleń na budowę dla inwestycji, dla których nałożono obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszar NATURA 2000; program ochrony środowiska; plan gospodarki odpadami; pozwolenia zintegrowane; edukacja ekologiczna. Niezależnie od wskazanych powyżej obszarów poddawanych konsultacjom Powiat realizuje de facto konsultacje w zakresie np. opiniowania projektu budżetu. Tym samym katalog spraw poddawanych Strona19

20 konsultacjom jest o wiele szerszy, zaś jego doprecyzowanie w jednym akcie umożliwiłoby ich pełniejsze śledzenie i skoordynowanie realizacji. Mając na uwadze powyższe, w kolejnym podrozdziale wskazujemy obszary, które należałoby rozważyć jako obszary, w ramach których realizowane mogłyby być konsultacje społeczne. REKOMENDOWANE OBSZARY KONSULTACJI SPOŁECZNYCH Nawiązując do samej idei konsultacji społecznych należy zwrócić uwagę, iż rozszerzenie katalogu spraw poddawanych konsultacjom powinno sprzyjać wzrostowi zaufania społecznego, stopniowo zwiększać będzie też partycypację społeczną w działalności Powiatu oraz korzystnie wpływać na poziom akceptacji i zadowolenia z działalności Powiatu. Zarówno więc ze względu na fakt, iż rozszerzenie (i systematyzacja) katalogu należałoby uznać za kluczowy kierunek dalszej profesjonalizacji systemu konsultacji społecznych, jak i ze względu na fakt, iż de facto katalog spraw poddawanych konsultacjom jest szerszy niż wynika to z zapisów Uchwały Nr XXXVIII-324/06 Rady Powiatu Wołomińskiego rekomenduje się skorygowanych zapisów aktualnych regulacji dotyczących przedmiotu konsultacji społecznych realizowanych w Powiecie. Do celów dokonania stosowanej korekty posłużyć może poszerzony katalog spraw, które powinny być poddane konsultacjom w sposób usystematyzowany. Należy przy tym zwrócić uwagę, iż katalog ten może być poszerzony o kolejne, nierozpoznane w toku diagnozy obszary. Tym samym katalog spraw należy traktować jedynie jako rekomendowane kierunki, w których w sposób usystematyzowany mogłyby być realizowane konsultacje społeczne. Wybór szczegółowych obszarów należy w tym zakresie do Rady Powiatu lub/i do Starosty. W katalogu spraw, które powinny być objęte konsultacjami rekomenduje się, aby konsultacjom społecznym poddać następujące obszary: Opiniowanie projektów budżetów Powiatu; Przyjęcie i aktualizacja Strategii Rozwoju Powiatu Wołomińskiego; Przyjęcie i aktualizacja Planu Rozwoju Lokalnego Powiatu Wołomińskiego; Przyjęcie i aktualizacja Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Powiatu Wołomińskiego; Przyjęcie i aktualizacja Programu Ochrony Środowiska; Przyjęcie i aktualizacja Planu Gospodarki Odpadami; Przyjęcie i aktualizacja Programu współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz powiazanych z nim kwestii dotyczących: o Karty współpracy Powiatu z organizacjami pozarządowymi; o Regulaminu otwartego konkursu ofert na realizację zadań publicznych w Powiecie Wołomińskim; o Powiatowej Rady Działalności Pożytku Publicznego w Powiecie Wołomińskim; o Procedury szczegółowego sposobu konsultowania z organizacjami pozarządowymi projektów aktów prawa miejscowego w dziedzinach dotyczących działalności statutowej tych organizacji; Strona20

21 Przyjęcie i aktualizacja Programu zapobiegania przestępczości oraz ochrony bezpieczeństwa obywateli i porządku publicznego na terenie Powiatu Wołomińskiego; Przyjęcie i aktualizacja Programu działań na rzecz osób niepełnosprawnych; Wydawanie pozwoleń na budowę dla inwestycji, dla których nałożono obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszar NATURA 2000; Podjęcie deczyji o likwidacji szkoły; Wydawanie pozwoleń zintegrowanych; Opracowywanie planów kluczowych inwestycji i określanie zasad prowadzenia polityki inwestycyjnej; Opracowywanie planów działań z zakresu edukacji ekologicznej, propagowania i wdrażania zasady zrównoważonego rozwoju oraz działań proekologicznych we współpracy z gminami i innymi jednostkami; Opracowanie planów polityki zdrowotnej na terenie Powiatu Wołomińskiego; Opracowywanie planów przeciwdziałań na wypadek klęsk żywiołowych; Opracowywanie projektów planów rozwoju sieci drogowej w Powiecie Wołomińskim; Opracowywanie i aktulaizacja Uchwał Rady Powiatu w przyjęcia procedury konsultacji społecznych; Inne sprawy mające znaczenie dla Powiatu Wołomińskiego na wniosek Rady Powiatu lub Starosty. Powyższy katalog nie ma charakteru wyczerpującego, jednak stanowić może wstęp do aktualizacji zapisów Uchwały dotyczącej trybu i zasad realizacji konsultacji społecznych. TWORZENIE ROCZNEGO PLANU KONSULTACJI SPOŁECZNYCH Niezależnie od wyboru spraw poddawanych konsultacjom rekomenduje się, by w ramach Starostwa powstawał scentralizowany plan konsultacji społecznych na dany rok. Rekomendacja ta nie oznacza konieczności stworzenia enumeratywnego spisu spraw zaplanowanych do konsultacji w kolejnym okresie, bez możliwości jego aktualizowania. Wręcz przeciwnie - plan taki powinien być na bieżąco aktualizowany w każdej sytuacji, gdy powstanie konieczność wdrożenia procedur konsultacji. Możliwe jest też przyjęcie rozwiązań uproszczonych np. zobligowanie przedstawicieli poszczególnych komórek organizacyjnych do umieszczania planów konsultacji w swoich zakresach w jednym miejscu strony internetowej Powiatu oraz do aktualizowania tego planu w miarę potrzeb. W omawianym zakresie istotne także wydaje się wskazanie w każdej komórce organizacyjnej realizującej konsultacje społeczne osoby odpowiedzialnej za ich realizację oraz wskazanie osoby (lub komórki organizacyjnej), która koordynowałaby procesy konsultacji społecznych realizowane przez Starostwo. Mając na uwadze powyższe, zasadnym również wydaje się wdrożenie obowiązkowej procedury przedkładania Radzie Powiatu corocznego sprawozdania z funkcjonowania procedury konsultacji społecznych w terminie określonym w Uchwale. Strona21

22 REKOMENDACJE DOTYCZĄCE PROCEDURY KONSULTACJI SPOŁECZNYCH KIERUNKI ZMIAN W PROCEDURZE KONSULTACJI Ze względu na podjęte przez Starostwo Powiatowe w Mikołowie działania mające na celu profesjonalizację zasad i trybu realizacji konsultacji społecznych należy odnieść się nie tylko do kwestii rozszerzenia katalogu spraw, które winny być objęte konsultacjami, ale także i samej procedury ich realizacji. Aktualne brzmienie Uchwały Nr XXXVIII-324/06 Rady Powiatu Wołomińskiego określa: Zakres brzmienia Zarządzania Starosty, na podstawie którego realizowane są konsultacje (wskazane są tu jako obowiązkowe informacje o: pytaniu lub pytaniach albo wariantach rozstrzygnięć poddawanych ocenie mieszkańców, terminie i miejscu przeprowadzenia konsultacji, wzorach formularzy, kart, itp. jakie zostaną użyte w trakcie konsultacji, formach konsultacji, kalendarzu czynności związanych z przeprowadzeniem konsultacji, osobie lub wydziale odpowiedzialnym za wykonanie zadania); Formy realizacji konsultacji, przy czym wskazana jest konieczność wyboru trzech spośród ośmiu form. W omawianym zakresie wydaje się koniecznym uzupełnienie obecnych zapisów o: Poszerzenie katalogu spraw, w których przeprowadzenie konsultacji jest obligatoryjne; Uzupełnienie zapisów dotyczących możliwości inicjowania konsultacji społecznych; Poszerzenie zakresu wymagań dotyczących Zarządzania inicjującego proces konsultacji; Wprowadzenie wewnętrznych regulacji dotyczących wszystkich realizowanych konsultacji; Poszerzenie zakresu sugerowanych form konsultacji społecznych; Ewaluacja procesu konsultacji; Tworzenie planu konsultacji. Poniżej przedstawiono kierunki sugerowanych zmian w procedurze realizacji konsultacji. Strona22