Od Formalności do Biznesu

Transkrypt

1 Od Formalności do Biznesu Tomasz Dybowski VI Pomorskie Forum Przedsiębiorczości PPNT Gdynia, 26 maja 2011 r.

2 Zakres tematów 1. Instytucje sprzyjające zakładaniu firm system usług wspierających przedsiębiorczych w kraju - Krajowy System Usług zakres usług informacyjnych oferowanych przez Punkty Konsultacyjne KSU 2. Proces zakładania firmy - formalności przy zakładaniu firmy 3. Dostępne źródła finansowania biznesu na start pozadotacyjneźródła pozyskiwania środków na zakładanie działalności gospodarczej aktualne moŝliwości ubiegania się o dotacje na załoŝenie własnej firmy

3 1. Instytucje sprzyjające zakładaniu firm System usług wspierających przedsiębiorczych w kraju - Krajowy System Usług Krajowy System Usług (KSU) to system grup usługodawców, organizacji wyspecjalizowanych w świadczeniu róŝnego rodzaju usług dla przedsiębiorstw i osób podejmujących działalność gospodarczą. Krajowy System Usług to blisko 130 ośrodków, prowadzonych przez niezaleŝne instytucje otoczenia biznesu, które świadczą usługi systemowe na terenie całej Polski i współpracują ze sobą w ramach sieci oraz z PARP. Krajowy System Usług to równieŝ ponad 640 profesjonalnych konsultantów gotowych udzielić przedsiębiorcy pomocy i informacji w zakresie prowadzenia firmy.

4 Krajowy System Usług struktura usługodawców

5 Mapa instytucji KSU w województwie pomorskim Legenda: FPK FP KSI PK dyŝury PK Punkty Informacyjne spoza sieci KSU

6 Obszary wspierane w ramach KSU obejmują usługi: Usługi informacyjne Usługi doradcze proinnowacyjne Nowe usługi systemowe, testowane pilotaŝowo Usługi finansowe - udzielanie poręczeń Usługi finansowe - udzielanie poŝyczek

7 Usługi realizowane w ramach KSU informacyjne Usługi informacyjne polegają na udostępnianiu kaŝdemu wiedzy związanej z zakładaniem oraz prowadzeniem własnej firmy W ramach tych usług klient moŝe otrzymać m.in. informacje: jak zarejestrować firmę jakie obowiązki ma pracodawca jak pozyskać finansowanie z róŝnego rodzaju środków finansowych, w tym równieŝ funduszy europejskich

8 Usługi realizowane w ramach KSU proinnowacyjne Usługi proinnowacyjne to usługi doradcze adresowane do przedsiębiorców, którzy chcą wprowadzić nowe rozwiązania technologiczne w swoich firmach bądź poddać ocenie zewnętrznej ich potencjał technologiczny I etapem usług proinnowacyjnych jest audyt technologiczny, tj. ocena potencjału i potrzeb technologicznych firmy, ale takŝe ocena moŝliwości rozwoju wytwarzanych produktów lub usług. II etapem usług proinnowacyjnych jest pomoc doradcza w transferze technologii, którego celem jest poprawa istniejącego lub wdroŝenie nowego procesu technologicznego, nowych produktów lub usług.

9 Usługi realizowane w ramach KSU finansowe Dzięki usługom finansowym mikro-, mali i średni przedsiębiorcy mają moŝliwość finansowania rozwoju firmy, którego nie mogliby pozyskać komercyjnie np. z banku lub mają do niego ograniczony dostęp. W ramach usług finansowych dostępne są: usługi poŝyczkowe umoŝliwiające zdobycie środków na załoŝenie bądź rozwój firmy usługi poręczeniowe umoŝliwiające zabezpieczenie (poręczenie) kredytów, poŝyczek oraz wadiów przetargowych

10 Nowe usługi wspierające przedsiębiorców pilotaŝ usługi - optymalizacja kosztów prowadzenia firmy Usługa optymalizacji kosztów prowadzenia firmy przez MSP to doradztwo, które składa się z dwóch etapów: Etap I obejmuje przeprowadzenie audytu zarządzania finansami w firmie z sektora MSP oraz opracowanie dla niej Strategii Optymalizacji Kosztów Prowadzenia Działalności Gospodarczej Etap II usługi to pomoc we wdroŝeniu rekomendacji optymalizacyjnych wynikających ze Strategii opracowanej w I etapie usługi

11 Nowe usługi wspierające przedsiębiorców ochrona środowiska (wyniki badania) 70% przedsiębiorców nie ma naleŝytej wiedzy w kwestiach prawnych związanych z ochronąśrodowiska i obowiązkach, jakie na nich spoczywają w tym zakresie. Bariery w zakresie ochrony środowiska w polskich firmach Nie potrafi wskazać Ŝadnych barier 23% Przekonanie o braku barier 7% Częste zmiany przepisów 30% Sprzeczność przepisów krajowych i europejskich 17% Niezrozumiałość przepisów 23%

12 Nowe usługi wspierające przedsiębiorców pilotaŝ usługi w zakresie ochrona środowiska Komponent I to usługa doradcza w zakresie ochrony środowiska składająca się z dwóch etapów a) etap I to identyfikacja stopnia spełniania wymogów prawnych (audyt środowiskowy) b) etap II to wsparcie doradcze przy wdraŝaniu działań rekomendowanych w etapie I. Komponent II to usługa szkoleniowa z zakresu wykorzystania narzędzi pozwalających na obliczanie poziomu korzystania ze środowiska oraz na obliczanie opłat za korzystanie ze środowiska.

13 Punkty Konsultacyjne KSU Zakres usług informacyjnych obejmuje udzielanie informacji o: 1. administracyjno-prawnych aspektach rozpoczynania i wykonywania oraz rezygnacji z prowadzenia działalności gospodarczej, 2. dostępnych programach pomocy publicznej oraz innych dostępnych źródłach finansowania działalności gospodarczej, zasadach i warunkach ubiegania się o pomoc publiczną, 3. moŝliwości i zasadach uzyskania usług specjalistycznych dostępnych w systemie (szkolenia, transfer technologii, poŝyczki, poręczenia), 4. inne informacje (danych teleadresowych instytucji otoczenia biznesu o zasięgu regionalnym, jak i ponadregionalnym). Usługi Punktów Konsultacyjnych KSU przeznaczone są dla kaŝdego, kto chce otrzymać informację dotyczącą działalności gospodarczej (przedsiębiorca, osoba planująca rozpocząć działalność gospodarczą).

14 Formy Świadczenia Usług Informacyjnych PK KSU Usługi informacyjne PK KSU mogą byćświadczone: w siedzibie PK w formie dyŝuru elektronicznie Seminaria informacyjne w przypadku zmian otoczenia prawnego zakresu merytorycznego usługi PK KSU w siedzibie klienta i innych uzgodnionych lokalizacjach

15 Punkty Konsultacyjne KSU w województwie pomorskim cz.1 1. Agencja Rozwoju Pomorza S.A. Punkt Regionalny ul. Arkońska 6 / budynek A3, Gdańsk tel. (0-58) fax. (0-58) punkt świadczy dyŝury w miejscowości: Wejherowo konsultacje@arp.gda.pl 2. Agencja Rozwoju Pomorza S.A. Punkt Lokalny ul. Cechowa 3, Chojnice tel. (0-58) fax. (0-58) konsultacje.chojnice@arp.gda.pl 3. Fundacja Gospodarcza ul. Olimpijska 2, Gdynia punkt świadczy dyŝury w miejscowości: Gdynia (Gdyńskie Centrum Wspierania Przedsiębiorczości) tel. (0-58) , fax. (0-58) fungos@fungo.com.pl

16 Punkty Konsultacyjne KSU w województwie pomorskim cz.2 4. Rada Regionalna Federacji Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych Naczelnej Organizacji Technicznej ul. Garncarska 4, Słupsk tel. (0-59) , fax. (0-59) punkt świadczy dyŝury w miejscowości: Lębork biuro@not.slupsk.pl 5. Regionalne Towarzystwo Inwestycyjne Spółka Akcyjna ul. Plac Wolności 7, Dzierzgoń tel. (0-55) ; fax. (0-55) punkt świadczy dyŝury w miejscowości: Kwidzyn rti@dzierzgon.com.pl 6. Stowarzyszenie "Wolna Przedsiębiorczość" Oddział Terenowy w Gdańsku - Centrum Wspierania Biznesu w Gdańsku ul. Polna 1, Sopot tel. (0-58) fax. (0-58) punkt świadczy dyŝury w miejscowości: Kartuzy pk@inkubator.sopot.pl

17 2. Proces zakładania firmy - formalności przy zakładaniu jednoosobowej firmy Wnioskodawca składa wniosek EDG-1 Właściwy Urząd gminy/miasta Ewidencja Działalności Gospodarczej Urząd Statystyczny / Regon Przedsiębiorca jednoosobowa działalność gospodarcza Urząd Skarbowy / NIP/forma opodatkowania Zakład Ubezpieczeń Społecznych / ZUS ZUA Pieczątka firmowa Państwowa Inspekcja Sanitarna Rachunek bankowy Państwowa Inspekcja Pracy

18 3. Dostępne źródła finansowania biznesu na start pozadotacyjneźródła pozyskiwania środków na zakładanie działalności gospodarczej I Fundusze podwyŝszonego ryzyka (venture capital) II Fundusze zaląŝkowe (seed capital) III Business Angels (anioły biznesu) IV fundusze poŝyczkowe V fundusze poręczeniowe VI Program Pierwszy Biznes aktualne moŝliwości ubiegania się o dotacje na załoŝenie własnej firmy

19 I Fundusze podwyŝszonego ryzyka (venture capital) Co to są fundusze venture capital? Fundusze vc są formą finansowania, która polega na zasileniu kapitałowym spółki juŝ istniejącej lub nowopowstałej przez objęcie przez inwestora emisji akcji lub udziałów w tej spółce. Kapitał wprowadzany do spółki jest kapitałem akcyjnym lub udziałowym, a inwestor staje się współwłaścicielem spółki. Kapitał dostarczany jest na określony czas, po upływie którego fundusz vc wycofuje się i odsprzedaje swoje akcje lub udziały. Fundusze vc najczęściej inwestują w zaawansowane technologie (high tech) oraz inwestują w konkretny program inwestycyjny.

20 I Fundusze podwyŝszonego ryzyka (venture capital) Celem jest zbudowanie wartości rynkowej przedsiębiorstwa. Wypracowane w ten sposób zyski przeznaczane są na dalszy rozwój przedsiębiorstwa. Instytucjami zainteresowanymi tworzeniem funduszy vc są najczęściej: inwestorzy publiczni (np. władze lokalne, agencje rządowe), inwestorzy prywatni (banki, towarzystwa ubezpieczeniowe, banki, fundusze emerytalne, duŝe korporacje, osoby fizyczne). Inwestycje planowane są najczęściej na okres od 3 do 5-7 lat. Po tym czasie fundusze vc wychodzą z przedsięwzięcia. Następuje to poprzez wprowadzenie akcji / udziałów na giełdę i / lub zbycie udziałów na rynku pozagiełdowym.

21 II Fundusze zaląŝkowe (seed capital) Fundusze seed i start up finansują bardzo wczesne fazy projektów inwestycyjnych. Ich celem jest realizacja koncepcji biznesowej (np. budowanie prototypów, dokonywanie analiz i badań rynkowych). Jest to zatem kapitał przeznaczony na finansowanie inwestycji, które są w najwcześniejszej fazie funkcjonowania przedsiębiorstw fazie zaląŝkowej. Obejmuje ona czas od powstania pomysłu, przez utworzenie spółki oraz wejście jej na rynek. Są to fundusze dla przedsiębiorstw, które dopiero startują na rynku (nie działają dłuŝej niŝ dwa lata). Fundusze seed capital inwestują w pomysły, a nie w gotowe produkty.

22 II Fundusze zaląŝkowe (seed capital) Kwota, jaką moŝna uzyskać od funduszy seed capital wynosi mniej więcej od 200 tys. złotych nawet do 1 miliona złotych. Procent udziałów, jakich będzie oczekiwał inwestor uzaleŝniony jest między innymi od wielkości inwestycji, oczekiwanej stopy zwrotu i / lub zaangaŝowania inwestora. MoŜe to być od 20 do 80 procent. Zalety funduszy seed capital: 1. moŝliwość finansowania ryzykownych przedsięwzięć; 2. uczestnictwo funduszu w opracowaniu strategii rozwoju firmy oraz w przygotowaniu dokumentacji potrzebnej do oceny opłacalności inwestycji (dotyczy to równieŝ vc), 3. kapitału przeznaczonego na finansowanie inwestycji nie trzeba zwracać.

23 II Fundusze zaląŝkowe (seed capital) Inwestycje, które brane są pod uwagę przez fundusze są to inwestycje najczęściej z wybranych branŝ: IT, biotechnologia, elektronika, ochrona środowiska, telekomunikacja, medycyna. Przykłady Funduszy zaląŝkowych: Business Angels Seedfund Sp. z o.o., Fundusz Kapitałowy ARP S.A., który skierowany jest do osób posiadających innowatorskie pomysły. Dzięki funduszowi pomysłodawcy mają moŝliwość pozyskania do 200 tys. euro na realizację swoich pomysłów (

24 III Business Angels anioły biznesu Aniołami biznesu są prywatni inwestorzy (przedsiębiorcy lub zamoŝne osoby fizyczne), które chcą zainwestować kapitał własny, aby wprowadzić na rynek, a następnie rozwinąć młode przedsiębiorstwo (firmę we wczesnej fazie rozwoju). W zamian przejmują część akcji / udziałów w przedsiębiorstwie (spółce kapitałowej). Zysk otrzymują dopiero przy wyjściu z inwestycji, odsprzedając swoje akcje lub udziały. Anioł biznesu oprócz kapitału oferują takŝe swoją wiedzę, doświadczenie oraz kontakty biznesowe, co ułatwia początkującym przedsiębiorcom start na rynku. Anioły biznesu inwestują w firmy, które są dopiero w początkowej fazie rozwoju oraz poszukują kapitału na realizację nowatorskich projektów, ciekawych inwestycji, cechujących się wysoką stopą zwrotu.

25 III Business Angels anioły biznesu Wysokość kapitału od anioła biznesu nie jest ściśle określona i zaleŝy od anioła biznesu. Kwoty najczęściej wahają się w przedziale: od 50 tys. złotych do miliona złotych. Na co w pierwszej kolejności zwracają uwagę anioły biznesu? ciekawy, atrakcyjny pomysł biznesowy, dobrze opracowany biznesplan prezentujący inwestycję, zespół projektowy (zespół ludzi odpowiedzialnych za realizację przedsięwzięcia).

26 III Business Angels anioły biznesu W celu kojarzenia inwestorów z pomysłodawcami powstały sieci aniołów biznesu. Między innymi są to następujące sieci: European Business Angels Network: Polskie Stowarzyszenie Aniołów Biznesu: Lewiatan Business Angels (LBA) Gildia Aniołów Biznesu Sieć Aniołów Biznesu Amber

27 III Business Angels anioły biznesu Aby inicjować kontakty biznesowe pomiędzy potencjalnymi inwestorami prywatnymi a pomysłodawcami, realizowane są takŝe projekty dofinansowanie z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, poddziałania Wsparcie dla instytucji otoczenia biznesu. Przykłady: Gildia Aniołów Biznesu (Łódzka Agencja Rozwoju Regionalnego, Biznes dla biznesu budowa platformy współpracy między inwestorami prywatnymi i pomysłowymi przedsiębiorcami (Agencja Rozwoju Pomorza S.A.

28 IV Fundusze poŝyczkowe: to instytucje pozabankowe, które nie działają dla zysku, a wypracowany zysk przeznaczają na cele statutowe związane z rozwojem przedsiębiorczości; oferują poŝyczki dla przedsiębiorców na atrakcyjnych warunkach, głównie ze względu na niŝsze oprocentowanie, elastyczne formy zabezpieczenia spłaty poŝyczki, minimalny wkład własny, czy teŝ niski koszt pozyskania kapitału.

29 Adresaci / Wysokość poŝyczek: Mikro i małe firmy, niezaleŝnie od formy prawnej i zasad opodatkowania prowadzące działalność na terenie województwa Pomorskiego Osoby zamierzające rozpocząć działalność na terenie województwa pomorskiego Maksymalna kwota poŝyczki 120 tys. zł na jeden cel; Maksymalny okres spłaty 60 miesięcy od momentu podpisania umowy; Minimalny wkład własny poŝyczkobiorcy 20% wartości przedsięwzięcia

30 Oprocentowanie/prowizje: oprocentowanie nie niŝej niŝ stopa referencyjna określona przez Komisję Europejską opublikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, obowiązująca w dniu zawarcia umowy o udzieleniu poŝyczki; oprocentowanie jest róŝne w zaleŝności od oferty funduszu poŝyczkowego, rodzaju udzielanej poŝyczki, historii finansowej przedsiębiorstwa oraz od propozycji form zabezpieczeń; taryfy prowizji oraz opłat manipulacyjnych kaŝdy fundusz określa indywidualnie, ich wysokość uzaleŝniona jest od okresu na jaki została udzielona poŝyczka.

31 Fundusz poŝyczkowe w województwie pomorskim: Słupskie Stowarzyszenie Innowacji Gospodarczych i Przedsiębiorczości Fundusz PoŜyczkowy Słupia, Pomorski Fundusz PoŜyczkowy Sp. z o.o., Subregionalny Fundusz PoŜyczkowy Gryf,

32 V Fundusze poręczeniowe: Są to instrumenty, które ułatwiają mikro-, małym i średnim przedsiębiorcom dostęp do kredytów bankowych lub poŝyczek. Czynią to w postaci ustanowienia zabezpieczeń majątkowych, które wymagane są przez banki lub instytucje poŝyczkowe. Przedsiębiorcom ułatwiają w ten sposób dostęp do finansowania zewnętrznego oraz zmniejszają ryzyko występujące po stronie banku. Korzyści dla przedsiębiorców to m.in.: uproszczona procedura udzielania poręczeń, minimalne obciąŝenie formalnościami, a takŝe stosunkowo niskie koszty ustanowienia poręczenia.

33 Adresaci/Wysokość poręczenie / terminowość / opłaty: mikro-, mali oraz średni przedsiębiorcy; posiadające siedzibę lub prowadzące działalność na terenie województwa pomorskiego; kwota poręczenia jest róŝna, w zaleŝności od funduszu, uzaleŝniona jest takŝe od rodzaju poręczenia dla kredytów /poŝyczek (od 250 tys. zł do 700 tys. zł); maksymalnie 70% wartości kredytu / poŝyczki; poręczenie jest terminowe i udzielane jest na okres zgodny z okresem spłaty kredytu / poŝyczki, ale nie dłuŝej niŝ 10 lat; poręczenie udzielane jest w polskich złotych; kaŝdy fundusz dysponuje odpowiednimi dla siebie taryfami prowizji oraz opłat i są one róŝne w zaleŝności od instytucji, a takŝe od okresu udzielonego poręczenia.

34 Fundusze pręczeniowe w województwie pomorskim: Regionalne Towarzystwo Inwestycyjne S.A. Fundusz Poręczeń Wzajemnych-Kredytowych, Słupskie Stowarzyszenie Innowacji Gospodarczych i Przedsiębiorczości Fundusz Poręczeń Kredytowych, Pomorski Regionalny Fundusz Poręczeń Kredytowych Sp. z o.o., Kościerski Fundusz Poręczeń Kredytowych Sp. z o.o., POL-FUND Fundusz Poręczeń Kredytowych S.A.,

35 VI Program Pierwszy Biznes PoŜyczki z Programu przeznaczone są dla osób bezrobotnych do 25 roku Ŝycia oraz osób bezrobotnych legitymujących się wyŝszym wykształceniem do 27 roku Ŝycia, o ile od ukończenia szkoły nie upłynęło więcej niŝ 12 miesięcy (niezbędne zaświadczenie o statusie bezrobotnego). O poŝyczkę moŝe ubiegać się zarówno osoba uprawniona, jak równieŝ grupa osób uprawnionych, które wspólnie chcą załoŝyć firmę. PoŜyczka przeznaczona jest na finansowanie: kosztów realizacji przedstawionego przez osoby uprawnione planu rozpoczęcia działalności lub na tworzenie nowego miejsca pracy; w szczególności zaś na zakup wyposaŝenia technicznego, dostosowanie pomieszczeń do projektowanej działalności, zakup towarów, materiałów i surowców.

36 VI Program Pierwszy Biznes - cd.1 Wysokość udzielonej poŝyczki do 40 tys. zł na 1 osobę uprawnioną. Termin: PoŜyczka do 36 miesięcy z moŝliwością karencji spłaty do 6 miesięcy. Oprocentowanie poŝyczki wynosi 0,75 stopy redyskonta weksli przyjmowanych przez NBP (3,375% na dzień 26 maja 2011 r.) Bank Gospodarstwa Krajowego oraz lokalne fundusze poŝyczkowe, które współpracują z BGK w ramach Programu pobierają jednorazową prowizję w wysokości 1 proc. od kwoty poŝyczki. Spłata poŝyczki odbywa się w ratach miesięcznych. Uruchomienie środków poŝyczki na finansowanie kosztów rozpoczęcia działalności gospodarczej przez osobę uprawnioną nastąpi po formalnym zarejestrowaniu firmy.

37 2. Aktualne moŝliwości ubiegania się o dotację na załoŝenie lub rozwój przedsiębiorstwa Działanie 8.1 Wspieranie działalności gospodarczej w dziedzinie gospodarki elektronicznej PO IG Działanie 312 Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw - Program Rozwoju Obszarów Wiejskich PROW Środki na załoŝenie działalności gospodarczej dla osób zarejestrowanych z Urzędach Pracy jako osoby bezrobotne oraz dla niepełnosprawnych

38 Działanie 8.1 Wspieranie działalności gospodarczej w dziedzinie gospodarki elektronicznej PO IG W ramach działania 8.1 PO IG mogą być dofinansowane projekty, które mają na celu świadczenie usług drogą elektroniczną (usług cyfrowych, e- usług). O dofinansowanie mogą ubiegać się nowopowstałe mikro oraz mali przedsiębiorcy mający siedzibę na terytorium Polski. Wielkość wsparcia moŝe wynosić do 70% wydatków kwalifikowanych (max. do 490 tys. zł). Termin konkursu: Dokumentacja konkursowa:

39

40

41 Działanie 312 Tworzenie oraz rozwój mikroprzedsiębiorstw Termin konkursu ogłasza corocznie Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa na stronie Wnioski o dofinansowanie składa się w oddziałach regionalnych ARiMR. O dofinansowanie mogą ubiegać się: osoby fizyczne, które mają miejsce zamieszczania w miejscowości należącej do gminy: - wiejskiej, lub - wiejsko-miejskiej do 5 tys. mieszkańców (do 20 tys. grupy producentów rolnych), lub - gminy miejskiej do 5 tys. mieszkańców mikroprzedsiębiorstwa, które mają siedzibę w opisanych miejscowościach.

42 Działanie 312 Tworzenie oraz rozwój mikroprzedsiębiorstw Pomoc moŝe być udzielana z tytułu operacji związanych z tworzeniem oraz rozwijaniem mikroprzedsiębiorstw, m.in. w następującym zakresie: usług dla ludności; sprzedaŝy hurtowej i detalicznej, rzemiosła lub rękodzielnictwa, robót i usług budowlanych oraz instalacyjnych, usług turystycznych oraz związanych ze sportem, rekreacją i wypoczynkiem, usług transportowych, usług komunalnych, przetwórstwa produktów rolnych lub jadalnych produktów leśnych, magazynowania lub przechowywania towarów, wytwarzania produktów energetycznych z biomasy, rachunkowości, doradztwa lub usług informatycznych. Wsparcie udzielane jest od 100 tys. zł do 300 tys. zł na 1 beneficjenta, w zaleŝności od utworzonych i wpisanych w biznesplanie miejsc pracy. Pomoc udzielana jest w formie refundacji do 50% poniesionych kosztów kwalifikowanych.

43 Działanie 312 Tworzenie oraz rozwój mikroprzedsiębiorstw

44 Środki z Urzędu Pracy na podjęcie działalności gospodarczej Osoby bezrobotne, które zarejestrowane są w Urzędach Pracy mogą ubiegać się o przyznanie środków na podjęcie działalności gospodarczej w kwocie do 6-krotnej wysokości przeciętnego wynagrodzenia (kwota ok. 20,6 tys. pln) Wniosek o przyznanie jednorazowych środków na podjęcie działalności gospodarczej naleŝy składać w określonym terminie oraz po spełnieniu przez bezrobotnego warunków określonych przez Powiatowy Urząd Pracy. W Pomorskich Urzędach Pracy naleŝy posiadać status osoby bezrobotnej przez co najmniej 3 miesiące oraz status stałego zameldowania na terenie działania określonego Urzędu Pracy.

45 Środki z Urzędu Pracy na podjęcie działalności gospodarczej Osoba niepełnosprawna zarejestrowana w Urzędzie Pracy jako bezrobotna albo poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu moŝe jednorazowo otrzymać ze środków PFRON środki na podjęcie działalności gospodarczej, w wysokości nie większej niŝ do 15-krotnego przeciętnego wynagrodzenia (kwota ok. 51 tys. pln) Wniosek o przyznanie jednorazowych środków na podjęcie działalności gospodarczej naleŝy składać w określonym terminie oraz po spełnieniu przez bezrobotnego warunków określonych przez Powiatowy Urząd Pracy.

46 Szkolenia dofinansowane ze środków europejskich Przedsiębiorcy oraz pracownicy przedsiębiorstw mogą podnosić swoje kwalifikacje w ramach studiów, szkoleń oraz kursów dofinansowanych ze środków europejskich. Wykaz szkoleń dofinansowanych odnaleźć moŝna na następujących stronach internetowych: (Baza projektów oraz Konkursy podpisane umowy), (Program Operacyjny Kapitał Ludzki, poddziałanie 2.1.1, podpisane umowy)

47 Dziękuję za uwagę Regionalny Punkt Konsultacyjny Agencja Rozwoju Pomorza S.A Tel / Warszawa 2008