SCENARIUSZ KONKURSU WIEDZY O REGIONIE ŚWIĘTOKRZYSKIM (przeprowadzonego w Gimnazjum Nr 1 w Wodzisławiu)

Transkrypt

1 SCENARIUSZ KONKURSU WIEDZY O REGIONIE ŚWIĘTOKRZYSKIM (przeprowadzonego w Gimnazjum Nr 1 w Wodzisławiu) MIEJSCE: Świetlica Internatu ZSP UCZESTNICY: Zawodnicy przedstawiciele pięciu klas trzecich (dwuosobowe ekipy) Jury w składzie: wicedyrektor szkoły Iwona Pietras nauczyciele: Ewa Putowska Zdzisława Kaczor PROWADZĄCA: Magdalena Kaleta przewodnicząca Samorządu Szkolnego ASYSTENTKA: Katarzyna Pawlik PUBLICZNOŚĆ: Uczniowie różnych klas trzecich PRZEBIEG: Prowadząca Małgorzata Kaleta zapoznaje zebranych z zasadami konkursu. Składa się on z czterech etapów. W pierwszym zawodnicy każdej z drużyn odpowiadają na pytania, które wybierają z listy 106 pytań. Odbywasię 7 takich rund. Są to pytania wymagające krótkich, jednowyrazowych odpowiedzi. Za każdą pełną, poprawną odpowiedź drużyna może zyskać jeden punkt. Zawodnicy jednej drużyny mogą się wzajemnie konsultować, odpowiada jedna osoba. Wprzypadkachwątpliwych decyduje jury. Wyniki asystentka zapisuje na planszy. W drugim etapie zawodnicy wybierają koperty z zestawami pytań wymagających bardziej złożonych odpowiedzi. Za każdą pełną, poprawną odpowiedź można uzyskać dwa punkty. O liczbie przyznanych punktów decyduje komisja. Kolejny etap to rozpoznawanie postaci historycznych związanych z regionem. Każda drużyna otrzymuje kopertę zkrótkimżyciorysem jednej osoby. Byli to: Jan Długosz, Adolf Dygasiński, Wincenty Kadłubek, Jan Wacław Machajski, Aleksander Wielkopolski. Każda poprawna odpowiedź to jeden punkt. Ostatni etap to rozpoznawanie na fotografiach obiektów zabytkowych terenu naszej gminy. Drużyny otrzymują w kopertach po dwie fotografie. Każdy właściwie rozpoznany obiekt to jeden punkt.

2 Asystentka podlicza punkty. Członkowie jury wypisują dyplomy i wręczają je uczestnikom. Zwycięzcy otrzymują również nagrody książkowe. Zestaw nr 1 1. Na terenie województwa świętokrzyskiego obok Świętokrzyskiego Parku Narodowego utworzono osiem parków krajobrazowych. Wymień ich nazwy. /Suchedniowsko-Oblęgorski, Sieradowicki, Jeleniowski, Lisowsko- Orłowiński, Nadnidziański, Chęcińsko-Kielecki, Kozubowski, Szaniecki/ 2. W jakich okolicznościach Wodzisław stał się własnością Lanckorońskich? /Na mocy testamentu króla Kazimierza Wielkiego 1370 roku, którym przekazywał miasto w ręce przodków Lanckorońskich rycerzy Pakosława i Przedbora herbu Zadora/. 3. Podaj nazwy towarzystw regionalnych działających na terenie naszej gminy. /Towarzystwo Przyjaciół Wodzisławia, Stowarzyszenie Miłośników Piotrkowic, Stowarzyszenie Ziemia Wodzisławska/ Zestaw nr 2 1. Wymień kilka miejsc pamięci narodowej na terenie gminy. /Cmentarz żołnierzy z i wojny światowej w Wodzisławiu, pomnik w kazińskim lesie, obeliski: w Brzezinkach, Sadkach, Niegosławicach, pomnik poświęcony pamięci Zrywa, grób Baleta w Mieronicach i inne/ 2. Jakie osobliwości przyrody potrafisz wymienić na terenie województwa? /dąb Bartek, liczne jaskinie, zjawiska krasowe na Ponidziu, gołoborza, rośliny kserotermiczne i halofitowe na Ponidziu/ 3. Na Ponidziu utworzono trzy parki krajobrazowe. Podaj ich nazwy. /Nadnidziański, Szaniecki, Kozubowski/ Zestaw nr 3 3. Wodzisław licznie zamieszkiwała niegdyś ludność żydowska. Wyjaśnij terminy związane z żydowską obyczajowością: cheder, mykwa, kirkut, bima. /cheder szkoła żydowska, mykwa łaźnia, bima podwyższenie w synagodze, z którego rabin odczytywał fragmenty pisma/

3 4. W jaki sposób na terenie naszej gminy upamiętniono postać Jana Chryzostoma Paska? /tablica w kościele w Mieronicach, pamiątkowy kamień w Olszówce Starej, ulica jego imienia w Wodzisławiu/ 5. Podaj nazwę co najmniej czterech pasm Gór Świętokrzyskich. Wyjaśnij co to jest gołoborze. /Łysogóry, Pasmo Oblęgorskie, Masłowickie, Klownowskie, Jeleniowskie, Górskie, Orłowińskie/ Zestaw nr 4 1. Jakie krainy geograficzne obejmuje województwo świętokrzyskie? /Wyżyna Kielecko-Sandomierska, Niecka Niedziańska. W obrębie Wyżyny Kieleckiej wyróżnia się: Góry Świętokrzyskie, Płaskowyż Suchedniowski, Podgórze Szydłowskie. W obrębie Niecki Niedziańskiej Nieckę Solecką, Garb Pińczowsko-Wójczański, Płaskowyż Jędrzejowski, Nieckę Włoszczowską/ 2. Wyjaśnij termin rośliny halofitowe. Gdzie na terenie województwa możemy je spotkać? /Są to rośliny słonolubne (słonorośla). Można je spotkać na Ponidziu, w rezerwacie Owczary (Szaniecki Park Krajobrazowy) 3. Wymień co najmniej trzy zabytkowe obiekty Pińczowa. /kaplica św. Anny, Kościół św. Jana Ewangelisty, kościół i klasztor reformatów, tzw. dom na Mirowie (siedziba archiwum), synagoga/ Zestaw nr 4 1. Podaj przykłady zabytków sztuki romańskiej z terenu naszego województwa. /kościół św. Idziego w Tarczku, romańskie kolumny kapitularza w klasztorze cystersów w Wąchocku, płyta orantów (modlących się) w podziemiach kolegiaty wiślickiej/ 2. Wyjaśnij termin rośliny kserotermiczne. Gdzie na terenie województwa możemy je spotkać? /są to rośliny sucholubne, można je spotkać w Nadnidziańskim Parku Krajobrazowym/ 3. Wymień pięć obiektów zabytkowych terenu naszej gminy.

4 /kościół św. Jakuba w Mieronicach, kościół św. Marcina w Wodzisławiu, zespoły pałacowo-parkowe w Brzeziu i Lubczy/ Opracowały: Ewa Putowska ZdzisławaKaczor KONKURS WIEDZY O REGIONIE ŚWIĘTOKRZYSKIM 1. Który z obiektów zabytkowych w centrum Kielc posiada basztę zwaną Plotkarką? 2. Gdzie znajduje się Muzeum Wsi Kieleckiej? 3. Gdzie muzea znajdują się na Św. Krzyżu? 4. Gdzie na terenie województwa znaleziono ślady prehistorycznych jaszczurów tekodontów? 5. Gdzie znajduje się tzw. płyta orantów (modlących się) - jeden z bardziej znanych zabytków sztuki romańskiej? 6. Na jakiej trasie kursuje Ekspres Pondzie? 7. Jaka jest długość okresu wegetacyjnego w Górach Świętokrzyskich? 8. Której rodziny magnackiej dotyczy to przysłowie Kto ma Pińczów, Książ, Chrobocz, Szaniec może iść zkrólową w taniec / 9. Gdzie znajduje się tzw. dom na Mirowie błędnie uznawany za siedzibę drukarni ariańskiej? 10. Wyjaśnij różnice w pochodzeniu nazw; Brzezie i Brzeście. 11. Jakie imię nosi Samorządowa Szkoła w Piotrkowicach? 12. Czym jest tzw. czwórka legionowa? 13. Kto zaprojektował Zamek Krzyżtopór? 14. Jakie są związkijanadługoszazwiślicą? 15. Ile sołectw liczy nasza gmina? 16. Ile powiatów liczy nasze województwo? 17. Jak nazywa się najdłuższa jaskinia w Górach Świętokrzyskich? 18. Gdzie znajduje się Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego? 19. Do jakiej rodziny należał pałac w Górach Świętokrzyskich? 20. Kto był autorem projektu architektonicznego Pałacu Biskupów Krakowskich Krakowskich Kielcach? 21. Kiedy Wodzisław utracił prawa miejskie? 22. Skąd wywodzi się nazwa Oksa? 23. Gdzie znajduje się urna z prochami Jana Piwnika Ponurego, dowódcy AK? 24. Na których szczytach Gór Świętokrzyskich możemy spotkać gołoborza? 25. Jaką nazwę nosi rezerwat geologiczny w centrum Kielc, gdzie znajduje się tutaj ponad 20 jaskiń? 26. Z jakimi miejscowościami w okolicach Jędrzejowa związany był ojciec polskiej literatury, Mikołaj Rej? 27. Na parterze Pałacu Biskupiego w Kielcach, mieści się sanktuarium wybitnego przywódcy państwa polskiego, który w 1914 roku przebywał wraz ze swym sztabem w Kielcach. Komu poświęcone jest to sanktuarium? 28. Jaka roślina chroniona jest w rezerwacie Okrąglica w Lubczyk? 29. Do jakich rodów należał niegdyś Pińczów? 30. W jakiej miejscowości odbywa się co roku impreza pod nazwą dymarki świętokrzyskie? 31. Gdzie odbywają się co roku w czerwcu wytopki ołowiu? 32. W którym kościele na terenie naszej gminy znajduje się tablica upamiętniająca uczestników wojny polsko-radzieckiej 1920 roku? 33. Na przełomie XVI i XVII wieku w Jędrzejowie odbyły się trzy wielotysięczne manifestacje szlachty znane jako zjazdy jędrzejowskie. Jakie decyzje podjęto na pierwszym z nich 1576 roku?

5 34. Ścianę którego kościoła na terenie naszej gminy zdobi zegar słoneczny wykonany przez Tadeusza Przypkowskiego w technice sgraffito? 35. W którym roku Jędrzejów otrzymał prawa miejskie? 36. Gdzie urodził się Stefan Czarniecki? 37. Gdzie znajduje się Mauzoleum Męczeństwa Wsi Polskich? 38. Którą wieś na terenie naszej gminy nazywano po wojnie małą Warszawką? 39. Która wieś na terenie naszej gminy należała w XVII- XIX wieku do sióstr wizytek z Krakowa? 40. Gdzie znajduje się krypta grobowa z trumnami Lanckorońskich? 41. W którym mieście zbudowano kaplicęśw. Anny, którą zaprojektował Santi Gucci? 42. Gdzie w okolicy Jędrzejowa znajduje się obiekt reklamowany przez właściciela jako zamek rycerski? 43. Ile wynosi średnia wielkość gospodarstwa na terenie naszej gminy? 44. W której miejscowości na Ponidziu znajduje się tak zwany do Długosza? 45. Własnością jakiego rodu był niegdyś Wodzisław? 46. Podaj kilka przykładów nazw miejscowości z terenu naszej gminy, której źródłem jest szata roślinna? 47. Kto był założycielem Muzeum Zegarów w Jędrzejowie? 48. Co to jest Pieta Michniowska? 49. Ilu mieszkańców liczy nasza gmina? 50. Gdzie w okresie letnim w okolicy odbywa się Międzynarodowy Festiwal Organowy? 51. Wymień pomniki przyrody na terenie naszej gminy. 52. Kto był fundatorem i inicjatorem budowy kościoła w Nawarzycach? 53. Której postaci historycznej dotyczy fragment wiersza wziął niezgorszą chłostę pod Kijami, gdy bataliją stracił bijąc się ze Szwedami? 54. Kto jest patronem kościoła w Wodzisławiu? 55. Który kościół na terenie naszej gminy posiada oryginalny barokowy wystrój wnętrza z amboną w kształcie Łodzi? 56. Gdzie na terenie naszej gminy znajduje się cmentarz żołnierzy ofiar I wojny światowej? 57. Gdzie zmarł Wincenty Kadłubek? 58. W okolicach której wsi rozegrała się bitwa pod Mozgawą, gdzie wojska Mieszka Starego starły się ze zwolennikami Leszka Białego? 59. Który kościół na terenie naszej gminy jest najstarszy? 60. Gdzie w okolicy znajduje się kamień upamiętniający Jana Chryzostoma Paska? 61. Która wieś na terenie naszej gminy została spacyfikowana prze Niemców w 1944 roku? Zginęło wówczas 12 osób. 62. W którym gmachu w Kielcach znajdowała się założona przez Stanisława Staszica Szkoła Akademiczko-Górnicza? 63. Jak nazywa się najwyższy szczyt Gór Świętokrzyskich? 64. Kto jest starostą jędrzejowskim? 65. Kto jest patronem kościoła w Nawarzycach? 66. Gdzie dokonano tłumaczenia Biblii zwanej brzeską lub radziwiłowską? 67. Jaką nazwę pierwotnie nosił Jędrzejów? 68. Do jakiej rodziny w latach należała Lubcza? 69. Kto jest patronem kościoła w Piotrkowicach/ 70. Ile wynosi powierzchnia naszej gminy? 71. Jak się nazywa największy w naszym województwie rezerwat torfowiskowy? 72. Gdzie w okolicy zgromadzono cenne starodruki m. in.bazylejskie wydanie dzieła M. Kopernika De revolutionibus orbium coelestium (o obrotach sfer niebieskich?) 73. Komu poświęcony jest obelisk w kazińskim lesie? 74. Ilu radnych liczy Rada Gminy Wodzisław? 75. Co zawierał skarb ze Skroniowa? 76. Gdzie leżą Góry Pieprzowe? 77. Gdzie w okolicy znajduje się tzw. zamek na Mirowie?

6 78. Którą roślinę (występującą w rezerwacie Grobowiec) nazwano gorejącym krzewem Mojżesza i dlaczego? 79. Gdzie znajduje się zamek Krzyżtopór? 80. Gdzie założono pierwsze na ziemiach polskich opactwo cystersów? 81. Którego pisarza nazwano piewcą Ponidzia? 82. Wyjaśnij pochodzenie nazwy Pokrzywnica 83. Kim był Stefan Tadeusz Wolski? 84. Gdzie w okolicy występuje rzadka struktura geomorfologiczna delta śródlądowa? 85. Główną atrakcją tego miasteczka położonego w pobliżu Staszowa jest dobrze zachowany średniowieczny zespół miejski z murami obronnymi ciągnącymi się na długości ok. 700 metrów. (dobrze zachowana Brama Krakowska). Jaka to miejscowość? 86. Którą rzekę nazywano kiedyś najpracowitszą rzeką w Polsce? 87. Gdzie znajduje się nagrobek Pakosława ze Mstyczowa? 88. W jakiej miejscowości znajduje się Muzeum Staropolskiego Okręgu Przemysłowego? 89. Jaką wysokość ma wieża przekaźnika TV, zbudowanego w latach 60-tych na Św. Krzyżu? 90. Gdzie znajduje się neolityczna kopalnia krzemienia? 91. Podaj tytuły kilku utworów Żeromskiego. 92. Z czego słynie Michałów? 93. Gdzie na terenie województwa znajduje się pomnik Stefana Czarnieckiego? 94. Kim był Wincenty Mróz z Mierzawy? 95. Ile wynosi gęstość zaludnienia na terenie województwa? 96. Ile wynosi gęstość zaludnienia na terenie gminy? 97. Jaki styl architektoniczny prezentuje kolegiata wiślicka? 98. Kto jest wójtem gminy Wodzisław? 99. W której miejscowości na terenie gminy istnieje Szkoła Społeczna? 100. W Oblęgorku znajduje się pałacyk-muzeum znanego polskiego pisarza noblisty. Podaj jego nazwisko Kto był fundatorem pałacu biskupiego w Kielcach? W którym wieku go zbudowano? 102. Jaką nazwę nosi podwójny krzyż benedyktyński, stanowiący jeden z elementów herbu województwa świętokrzyskiego? 103. Gdzie urodził się Adolf Dygasiński powieściopisarz, publicysta? 104. Na terenie jakiego parku krajobrazowego znajdują się rezerwaty; Krzyżanowice, Grobowiec, Skowronno, Skorocice? 105. Wnętrze bazyliki katedralnej w Kielcach ozdabiają liczne figury świętych w ekspresyjnych pozach, złocenia, barwne polichromie. Jaki styl architektoniczny prezentuje to wnętrze? Opracowały: Ewa Putowska ZdzisławaKaczor