Opracowanie: Urząd Gminy Lisia Góra ul. 1 Maja 7 RAPORT

Transkrypt

1 Opracowanie: Urząd Gminy 334 Lisia Góra ul. Maja 7 RAPORT z diagnozy zjawisk społecznoekonomicznoprzestrzennych gminy służącej wyznaczeniu obszarów zdegradowanych Gminy Lisia Góra wraz z uzasadnieniem i rekomendacją terenów do objęcia Gminnym Programem Rewitalizacji. Lisia Góra październik 6r. Strona

2 Spis treści:. WSTĘP METODOLOGIA OPRACOWANIA CHARAKTERYSTYKA GMINYDIAGNOZA POTENCJAŁÓW I NEGATYWÓW Położenie Demografia Sytuacja społeczna Gminy Lisia Góra BEZROBOCIE POMOC SPOŁECZNA POZIOM KAPITAŁU SPOŁECZNEGO PRZESTĘPCZOŚĆ Gospodarka Strefa przestrzenno funkcjonalna WYZNACZENIE OBSZARÓW KRYZYSOWYCH DO DIAGNOZY W GMINIE LISIA GÓRA Podstawowe informacje charakteryzujące poszczególne diagnozowane obszary IDENTYFIKACJA ZRÓŻNICOWANIA WEWNĄTRZGMINNEGO... 7 WSKAŹNIKI ZJAWISK NEGATYWNYCH WSKAŹNIKI SPOŁECZNE WSKAŹNIKI GOSPODARCZE WSKAŹNIKI PRZESTRZENNO FUNKCJONALNE I TECHNICZNE WYNIKI DELIMITACJI... 4 Analiza porównawcza wskaźników DELIMITACJA I CHARAKTERYSTYKA OBSZARÓW ZDEGRADOWANYCH I WSKAZANYCH DO REWITALIZACJI WYNIKI BADAŃ ANKIETOWYCH PODSUMOWANIE SPIS TABEL I RYSUNKÓW Strona

3 . WSTĘP METODOLOGIA OPRACOWANIA Zadaniem niniejszego opracowania jest wyznaczenie obszarów zdegradowanych w Gminie Lisia Góra. Wskazane obszary zostaną objęte rewitalizacją w ramach planowanych działań do realizacji w opracowywanym Gminnym Programie Rewitalizacji dla Gminy Lisia Góra na lata 6. Poniższy dokument został opracowany, zgodnie z Ustawą z dnia 9 października 5 r. o rewitalizacji (art.9 ust. ) oraz Wytycznymi Ministra Infrastruktury i Rozwoju w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 4 (dokument przyjęty w dniu 3 lipca 5 r.); W opracowaniu, zgodnie z ww. wytycznymi, przyjęto do analizy metodę porównawczą jednostek urbanistycznych opartą na zestawie syntetycznych wskaźników degradacji, pozwalającą na obiektywne określenie stopnia zróżnicowania rozwoju społecznogospodarczego poszczególnych obszarów (jednostek urbanistycznych sołectw) Gminy. Jako syntetyczne wskaźniki degradacji wzięto do analizy wskaźniki wskazane w wytycznych MIiR oraz Ustawie o rewitalizacji. Są to wskaźniki opisujące negatywne zjawiska społeczne, czyli poziom bezrobocia, ubóstwa, przestępczości, niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, niewystarczający poziom uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym. Dla precyzyjnego zobrazowania sytuacji Gminy, zdecydowana większość danych zebranych w ramach diagnozy społecznogospodarczej w obszarach problemowych została poddana badaniu w dwóch płaszczyznach. Z jednej strony w układzie dynamicznym jako analiza podstawowych trendów rozwojowych. Z drugiej strony w układzie porównawczym dane statystyczne Gminy Lisia Góra zestawiono z wartościami dla sołectw Gminy. W diagnozie posłużono się możliwie najbardziej aktualnymi danymi statystyki publicznej. Prezentowane dane dotyczą okresu lat 4/5 (w zależności od dostępności danych w momencie rozpoczęcia badania). Analizy bazujące na danych statystyki publicznej uzupełnione zostały poprzez sporządzenie analiz przestrzennych, obrazujących rozkład problemów (społecznych, gospodarczych, środowiskowych, przestrzennofunkcjonalnych oraz technicznych) i szczególnej koncentracji zjawisk kryzysowych. Należy zaznaczyć, że analizy przestrzenne zjawisk kryzysowych opracowane zostały jedynie dla tych problemów i negatywnych aspektów funkcjonowania Gminy Lisia Góra, dla których istniała możliwość zebrania danych na odpowiednim poziomie spójności. Zgodnie z wytycznymi w pierwszym określone powinny zostać obszary zdegradowane, które stanowią obszar gminy znajdujący się w stanie kryzysowym z powodu koncentracji negatywnych zjawisk społecznych, w szczególności bezrobocia, ubóstwa, przestępczości, niskiego poziomu W przypadku gminy Lisia Góra za jednostki urbanistycznie podlegające diagnozie przyjęto sołectwa gminy; MIiR w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 4 ( dokument przyjęty w dniu 3 lipca 5 r.); 3 Strona

4 edukacji lub kapitału społecznego, a także niewystarczającego poziomu uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym, można wyznaczyć, jako obszar zdegradowany w przypadku występowania na nim ponadto, co najmniej jednego z następujących negatywnych zjawisk: ) gospodarczych w szczególności niskiego stopnia przedsiębiorczości, słabej kondycji lokalnych przedsiębiorstw lub ) środowiskowych w szczególności przekroczenia standardów, jakości środowiska, obecności odpadów stwarzających zagrożenie dla życia, zdrowia ludzi lub stanu środowiska, lub 3) przestrzennofunkcjonalnych w szczególności niewystarczającego wyposażenia w infrastrukturę techniczną i społeczną lub jej złego stanu technicznego, braku dostępu do podstawowych usług lub ich niskiej, jakości, niedostosowania rozwiązań urbanistycznych do zmieniających się funkcji obszaru, niskiego poziomu obsługi komunikacyjnej, niedoboru lub niskiej, jakości terenów publicznych, lub 4) technicznych w szczególności degradacji stanu technicznego obiektów budowlanych, w tym o przeznaczeniu mieszkaniowym, oraz nie funkcjonowaniu rozwiązań technicznych umożliwiających efektywne korzystanie z obiektów budowlanych, w szczególności w zakresie energooszczędności i ochrony środowiska. Skalę negatywnych zjawisk odzwierciedlają wskaźniki opisujące powyższe sfery, które wskazują na niski poziom rozwoju lub dokumentują silną dynamikę spadku poziomu rozwoju w odniesieniu do wartości dla całej gminy. W kolejnym kroku wyznacza się obszar rewitalizacji obszar obejmujący całość lub część obszaru zdegradowanego, cechujący się szczególną koncentracją negatywnych zjawisk, na którym z uwagi na istotne znaczenie dla rozwoju lokalnego gmina zamierza prowadzić rewitalizację. Należy podkreślić, że Ustawa o Rewitalizacji nie definiuje jednoznacznie pojęć koncentracji i szczególnej koncentracji negatywnych zjawisk. W związku z powyższym w przypadku pojęcia koncentracji (odnoszącego się do analizy wskaźników społecznych na potrzeby wyznaczenia obszarów zdegradowanych), przyjęto, że koncentracja oznacza występowanie przynajmniej dwóch wskaźników o wartościach przekraczających wartość progową średnią dla całej Gminy. Zatem obszarem zdegradowanym, w myśl Ustawy o Rewitalizacji, będzie obszar, na którym występują: przynajmniej dwa czynniki społeczne (odzwierciedlone za pomocą mierzalnych wskaźników), których wartości przekraczają medianę dla całej gminy, oraz: przynajmniej jeden czynnik (wskaźnik): gospodarczy lub środowiskowy lub przestrzennofunkcjonalny lub techniczny, którego wartość przekracza średnią dla całej Gminy Równocześnie w Ustawie o rewitalizacji brak jednoznacznej definicji szczególnej koncentracji. Jednakże Ustawodawca w art. pkt. Ustawy zawarł zapis, iż: obszar rewitalizacji nie może być większy niż % powierzchni gminy oraz zamieszkały przez więcej niż 3% liczby mieszkańców 4 S t r o n a

5 gminy. Zatem szczególna koncentracja, w myśl przesłanek wynikających z powyższego punktu, oznaczać może obszary gminy zawierające do 3% mieszkańców gminy i zajmujące do % powierzchni gminy, na których występuje największa liczba negatywnych zjawisk (wskaźników odzwierciedlających problemy społeczne, gospodarcze, środowiskowe, przestrzennofunkcjonalne i techniczne). Mając równocześnie na uwadze definicję obszaru rewitalizacji, przewiduje się wykluczenie danego obszaru z procesu rewitalizacji (ze względu na brak szczególnego znaczenia dla rozwoju lokalnego lub brak przewidywanych działań rewitalizacyjnych) i zastąpienie go innym obszarem o ile: spełnia on kryteria obszaru zdegradowanego ; ma on istotne znaczenie dla rozwoju lokalnego; przewidziane na nim są działania rewitalizacyjne; jego włączenie nie spowoduje przekroczenia progu 3% mieszkańców gminy i % powierzchni gminy w obszarze rewitalizacji. Ocenę skali koncentracji problemów oparto w szczególności na dwóch wskaźnikach: koncentracji negatywnych zjawisk, którego celem jest weryfikacja, czy dany obszar spełnia kryteria obszaru zdegradowanego, określone w Ustawie o Rewitalizacji; syntetycznego wskaźnika szczególnej koncentracji, którego celem jest określenie rankingu obszarów pod kątem występowania największej liczby negatywnych zjawisk i ich klasyfikacji jako obszary potencjalnie kwalifikowane do obszarów rewitalizacji. Wyznaczenie powyższych wskaźników wymaga analizy rozmieszczenia przestrzennego zjawisk problemowych (tzw. wskaźników cząstkowych ). W poniższej tabeli przedstawiono zakres analizowanych wskaźników cząstkowych (przypisanych do wszystkich grup wymienionych w ww. ustawie: społecznej, gospodarczej, środowiskowej, przestrzennofunkcjonalnej oraz technicznej). Wskaźnik cząstkowy CZYNNIKI SPOŁECZNE Poziom długotrwałego bezrobocia (liczby osób bezrobotnych poszukujących pracy pow. mcy i dłużej) Liczba osób korzystająca z zasiłków pomocy społecznej w gminie Liczba przestępstw i wykroczeń stwierdzonych nie obejmujących zdarzeń drogowych oraz przestępstw gospodarczych z uwzględnieniem czynów karalnych osób nieletnich tj. do 7tego roku życia Frekwencja w Gminie Lisia Góra Wybory samorządowe Źródło danych PUP TARNÓW GOPS w Lisiej Górze Policja wyniki/gminy/view/63 UG Lisia Góra Poziom aktywności w życiu publicznym /np. uczniów zaangażowanych w inne zajęcia w gminie CZYNNIKI GOSPODARCZE Liczba nowych zarejestrowanych podmiotów gospodarczych CEIG/UG Lisia Góra Liczba wyrejestrowanych podmiotów gospodarczych CEIG/UG Lisia Góra CZYNNIKI PRZESTRZENNO FUNKCJONALNE wyposażenia w infrastrukturę techniczną i społeczną lub jej zły stan techniczny, brak UG Lisia Góra dostępu do podstawowych usług lub ich niska jakość/np. liczba przedszkoli, liczba 5 Strona

6 boisk, W celu wyznaczenia obszarów o szczególnej koncentracji negatywnych zjawisk obliczono wskaźnik koncentracji, odzwierciedlający liczbę negatywnych czynników (wskaźników cząstkowych), których wartość na danym obszarze przekracza średnia dla Gminy. Następnie wszystkie obszary uszeregowano od największej koncentracji do najmniejszej liczby wskaźników i wybrano te obszary, które charakteryzują się największą liczbą tych wskaźników i nie przekraczają 3% liczby mieszkańców i % powierzchni gminy. Wyselekcjonowane obszary stanowią wstępną grupę obszarów o szczególnej koncentracji negatywnych zjawisk. W kolejnym kroku wstępna lista obszarów o szczególnej koncentracji negatywnych zjawisk została zweryfikowana pod kątem tego czy: obszar ma szczególne znaczenie dla rozwoju lokalnego; przewiduje się na nim realizację działań rewitalizacyjnych. Obszary, które nie spełniały powyższych założeń zostały wykluczane z grupy obszarów rewitalizacji i zastępowane kolejnymi o najwyższej liczbie wskaźników negatywnych, o ile spełniały one powyższe założenia i nie powodowały przekroczenia ograniczenia 3% liczby mieszkańców i % powierzchni gminy w obszarach rewitalizacji. Analizując poziom wskaźników zgodnie z art. ustawy o rewitalizacji3 w ww. sferach obejmujących analizowane jednostki urbanistycznie, wyznaczono obszary zdegradowane, cechujące się szczególną koncentracją negatywnych zjawisk, na których,z uwagi na istotne znaczenie dla rozwoju lokalnego, Gmina zamierza prowadzić rewitalizację. 3 Art... Obszar, obejmujący całość lub część obszaru zdegradowanego, cechujący się szczególną koncentracją negatywnych zjawisk, [ ] na którym z uwagi na istotne znaczenie dla rozwoju lokalnego gmina zamierza prowadzić rewitalizację, wyznacza się, jako obszar rewitalizacji. 6 Strona

7 . CHARAKTERYSTYKA GMINYDIAGNOZA POTENCJAŁÓW I NEGATYWÓW.. Położenie Gmina Lisia Góra położona jest w województwie małopolskim, w powiecie ziemskim tarnowskim. Zajmuje powierzchnię 5 km co stanowi 3, % obszaru całego powiatu i,7 % powierzchni województwa małopolskiego. Województwo małopolskie Gmina Lisia Góra na tle województwa małopolskiego i powiatu tarnowskiego. Powiat tarnowski Gmina Lisia Góra obejmuje sołectw: Breń, Brzozówka, Kobierzyn, Lisia Góra, Łukowa, Nowa Jastrząbka, Nowe Żukowice, Pawęzów, Stare Żukowice, Śmigno, Zaczarnie. Największymi sołectwami w gminie są: Stare Żukowice (8,37 % ), Lisia Góra (5,99 % ) i Nowa Jastrząbka (4,59 % ). Najmniejszy powierzchniowo jest Breń (,57 % ) i Brzozówka (3,64 % ). Tabela.Powierzchnia w ha sołectw Gminy Lisia Góra (dane na dzień 3..4 r.) L.P. Sołectwo Powierzchnia (w ha) % do ogółu Breń 66,57 Brzozówka 379 3,64 7 Strona

8 3 Kobierzyn 54 5,9 4 Lisia Góra 68 5,99 5 Łukowa 93 8,89 6 Nowa Jastrząbka 56 4,59 7 Nowe Żukowice 9,58 8 Pawęzów 45 4,33 9 Stare Żukowice 93 8,37 Śmigno 554 5,3 Zaczarnie 6,54 Razem 54 Źródło: Demografia Gmina Lisia Góra na tle gmin sąsiednich jak i na tle całego powiatu tarnowskiego jest gminą średnią pod względem liczby mieszkańców, i średnią pod względem wielkości powierzchni. Porównując pełne lata statystyczne według informacji posiadanych przez GUS, liczba ludności rośnie. Gminę Lisia Góra w roku 4 (3..4 r. GUS ) zamieszkiwało osoby. Ludność gminy Lisia Góra stanowi ponad 7,43 % ludności powiatu tarnowskiego,, 4 % ludności gmin wiejskich województwa małopolskiego oraz, 44 % całego województwa. Tabela. Ludność Gminy Lisia Góra na tle województwa, powiatu tarnowskiego i gmin wiejskich województwa 4 (stan na 3..4 r.) osób MAŁOPOLSKIE,44 % MAŁOPOLSKIE GMINY WIEJSKIE,4 % 54 osób Powiat tarnowski 85 osób 7,43% Gmina Lisia Góra osób Pod względem liczby ludności gmina Lisia Góra zajmuje 4 miejsce wśród 6 gmin wiejskich powiatu tarnowskiego i 7 miejsce ze względu na gęstość zaludnienia. 4 5 Źródło: Podregiony 4_woj.małopolskie /GUS Kraków Źródło: UG Lisia Góra 8 Strona

9 Tabela. Ludność Gminy Lisia Góra na tle gmin powiatu tarnowskiego ( stan na 3..4 r. ) WYSZCZEGÓLNIENIE Ogółem na km Powiat tarnowski 85 4 Ciężkowice Gromnik Lisia Góra Pleśna Radłów Ryglice Rzepiennik Strzyżewski Lisia Góra Szerzyny Tarnów Tuchów Wierzchosławice Wietrzychowice Wojnicz Zakliczyn Żabno Liczba ludności gmin, jako % liczby ludności powiatu tarnowskiego 6 Miejsce w powiecie ze względu na liczbę ludności ze względu na gęstość zaludnienia 5,65 % 4,39 % ,43 % ,96 % 4,89 % 5,86 % 3,39 % 7, % 4,3 %,6 % 9,8 % 5,35 %, % 6,66 % 6, % 9,49 % Najliczniej zamieszkałym sołectwem jest Lisia Góra, Stare Żukowice oraz Zaczarnie. Poniższa tabela przedstawia rozkład ludności w sołectwach gminy. Tabela.Stan ludności w sołectwach Gminy Lisia Góra lp. 6 Sołectwo % do ogółu Breń 5,48 % Brzozówka 8,35 % 3 Kobierzyn 3,9 % 4 Lisia Góra,78 % 5 Łukowa 7,98 % 6 Nowa Jastrząbka 8,4 % Źródło: Podregiony 4_woj.małopolskie /GUS Kraków 9 Strona

10 7 Nowe Żukowice 6,87 % 8 Pawęzów 6,5 % 9 Stare Żukowice,7 % Śmigno 5,56 % Zaczarnie 3,4 % Razem, % Źródło: Porównując pełne lata statystyczne, według informacji posiadanych przez GUS, odnotujemy wzrost liczby ludności. Tabela 3.Struktura ludności Gminy Lisia Góra w podziale na płeć w latach w okresie 4 ogółem 7 jm 3 4 osoba osoba % 49,4 % 49,34 % 49,49 % 49,4 % osoba % 5,58 % 5,66 % 5,5 % 5,59 % mężczyźni kobiety Źródło: oprac. własne na podstawie danych GUS(BDL) Obecnie w Gminie Lisia Góra zaobserwować można zaobserwować prawie równomierny rozkład ludności pod względem płci, liczba kobiet przewyższa nieznacznie liczbę mężczyzn (ok.,7 % ). Z kolei w aspekcie struktury wiekowej wg ekonomicznych kategorii wieku, w Gminie Lisia Góra na przestrzeni lat widoczny jest korzystny trend wzrostowy w zakresie liczby osób w wieku produkcyjnym, przy równoczesnym spadku liczby mieszkańców najmłodszych, będących w wieku przedprodukcyjnym. Według informacji z 4 r., 67,8 % ogółu lokalnej społeczności to osoby w wieku produkcyjnym, osób w wieku przedprodukcyjnym jest 8, 6 %, a w poprodukcyjnym 4, 3 % ogółu. Tabela 3.Struktura wiekowa wg ekonomicznych kategorii wieku Gmina Lisia Góra [4] osoba osoba osoba osoba ogółem w wieku przedprodukcyjnym w wieku produkcyjnym w wieku poprodukcyjnym Źródło: Podregiony 4_woj.małopolskie /GUS Kraków S t r o n a

11 % udział w ogólnej liczbie mieszkańców w wieku przedprodukcyjnym 8,88 % 8,65 % 8,4 % 8,6 % w wieku produkcyjnym 67,78 % 67,8 % 67,99 % 67,8 % w wieku poprodukcyjnym 3,34 % 3,55 % 3,77 % 4,3 % Źródło: oprac. własne na podstawie danych GUS(BDL) Struktura ekonomiczna grup wiekowych w Gminie jest dość korzystna na chwilę obecną. Analizując dane statystyczne stanu ludności w Gminie Lisia Góra w analizowanym okresie 4, zauważymy ogólnie wzrost ludności (o,5 %). Z analizy wynika, iż na terenie Gminy Lisia Góra obserwowany jest proces starzenia się społeczeństwa spadek udziału osób w wieku przedprodukcyjnym w ogólnej liczbie ludności oraz wzrost udziału osób w wieku poprodukcyjnym. W 4 roku osoby w wieku przedprodukcyjnym (do 7 lat) stanowiły 8,6% ogółu ludności, podczas gdy w roku było to 8,88%. Rośnie liczba osób w wielu produkcyjnym 67,78% w r. do 67,8% w 4r. oraz w wieku poprodukcyjnym od 3,34% w r. do 4,3% w 4r. Tempo zmian w strukturze ekonomicznej ludności w Gminie Lisia Góra jest niekorzystne, największy spadek obserwuje się w liczbie ludności w wieku przedprodukcyjnym (,7%) oraz największy wzrost w wieku po produkcyjnym (,69%). Tempo zmian w strukturze ekonomicznej ludności 3 4 w wieku przedprodukcyjnym,3%,64%,7% w wieku produkcyjnym,%,%,3% w wieku poprodukcyjnym,%,43%,69% Zmiany w strukturze ludności stanowią wyzwanie dla nowej polityki rozwoju, w szczególności w zakresie wzmacniania atrakcyjności osadniczej i dostosowywania systemu świadczenia usług publicznych głównie w obszarze polityki społecznej i edukacji. ZIDENTYFIKOWANE PROBLEMY Postępujący proces starzenia się społeczeństwa stanowiący wyzwanie dla systemu świadczenia usług publicznych w Gminie ZIDENTYFIKOWANE POTENCJAŁY Atrakcyjne położenie Gminy Lisia Góra Rosnąca liczba mieszkańców Zmniejszająca się liczba mieszkańców w wieku przedprodukcyjnym S t r o n a

12 .3. Sytuacja społeczna Gminy Lisia Góra.3..BEZROBOCIE Według stanu na 3 grudnia 4 r. w PUP w Tarnowie zarejestrowanych było osób bezrobotnych z terenu miasta Tarnowa i powiatu tarnowskiego, w tym 3 8 (88, 4 % ogółu), to osoby bez prawa do zasiłku, a 737 (, 6 % ogółu) z prawem do zasiłku. Zdecydowaną większość, bo 656, czyli 77, 9 % ogółu zarejestrowanych bezrobotnych stanowiły osoby, które pracowały przed uzyskaniem statusu bezrobotnego. Natomiast osób, które dotychczas nie pracowały było 3 99 tj., % ogółu bezrobotnych. W ewidencji bezrobotnych pozostawało 55 (3, 5 %) osób zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy. W porównaniu do listopada 4 r. liczba bezrobotnych w powiecie tarnowskim zwiększyła się o 73 osób. Tabela 4. Struktura bezrobotnych wg wieku stan na koniec grudnia 4 r. Liczba bezrobotnych Wiek 8 Odsetek od ogółu Ogółem m. Tarnów powiat tarnowski Ogółem m. Tarnów powiat tarnowski 84 lat , % 4,3 % 8, % 534 lat ,6 % 8,7 % 8,6 % 3544 lat ,7 %,9 % 7, % 4554 lat ,8 %,4 % 6,3 % 5559 lat ,8 %, % 7,5 % 664 lata ,9 % 3,6 %,5 % RAZEM % % % Źródło: Oprac. własne na podstawie danych GUS (BDL). Stopa bezrobocia w powiecie tarnowskim zmniejszyła się w porównaniu do 3r., ale w dalszym ciągu jest wyższa od stopy bezrobocia w Małopolsce o 3,7 % oraz wyższa o % niż w Polsce,4 % )9. Tabela 5. Bezrobocie stan na 3..4 r.(pup Tarnów ) 3 4 Stopa bezrobocia ( % ) Polska województwo małopolskie,5 3,4 3,4,4,5,4,5 9,7 powiat tarnowski 3,5 5, 5,3 3,4 Źródło: Oprac. własne na podstawie danych GUS (BDL). 8 9 Statystyka PUP Tarnów Dane GUS S t r o n a

13 W Gminie Lisia Góra na koniec 4r. zarejestrowanych było 87 osób, wśród których 55,38 % stanowiły kobiety. Najliczniejszą grupę bezrobotnych ogółu bezrobotnych z gminy Lisia Góra stanowiły osoby do 5 roku życia (4,7 % ) oraz powyżej 5 roku życia 9,83 %. Prawo do zasiłku posiadało zaledwie 9,79 % ogółu zarejestrowanych. Wśród bezrobotnych dominują osoby z wykształceniem zasadniczym (33 % ). Rysunek.Wykształcenie bezrobotnych mieszkańców gminy Lisia Góra zarejestrowanych w PUP Tarnów (stan na 3..4r.) gimnazjalne i poniżej 3% zasadnicze zawodowe 33% wyższe Wykształcenie 3% policealne i średnie zawodowe % średnie ogólnokształcące 9%.3..POMOC SPOŁECZNA Zgodnie z danymi Internetowego Obserwatora Statystyk Społecznych, w 4 roku ze świadczeń pomocy społecznej w Gminie Lisia Góra korzystało 7,78% ogółu mieszkańców Gminy (na podstawie danych o rzeczywistej liczbie osób w rodzinach objętych pomocą społeczną (świadczenia przyznane w ramach zadań zleconych i własnych bez względu na rodzaj, formę, liczbę oraz źródło finansowania). Strukturę rodzin korzystających z pomocy w 4r. prezentuje poniższy wykres. Rysunek. Struktura rodzin korzystających z pomocy w 4 r. Głównym powodem trudnej sytuacji życiowej i przyznawania pomocy przez GOPS jest: ubóstwo, bezrobocie, niepełnosprawność oraz bezradność w sprawach opiekuńczowychowawczych i 3 S t r o n a

14 długotrwała choroba. Szczegółowe przyczyny przyznania pomocy, przez GOPS przedstawia poniższe zestawienie: Rysunek 3.Najczęstsze powody udzielania przyznania pomocyrok 4 Przestrzenny wskaźnik zagrożenia problemami społecznymi wyrażony został liczbą osób w rodzinach, które korzystały ze wsparcia pomocy społecznej ze względu na problemy: ubóstwa, oraz bezrobocia jako najczęstsze powody przyznania pomocy. Z analizy problemów społecznych wynika, że dysfunkcją, która występuje w największej liczbie rodzin jest dysfunkcja związana z ubóstwem. Problem ten dotyczy aż % wszystkich rodzin korzystających z pomocy w gminie Lisia Góra. W tych rodzinach żyje 857 osób. Odsetek klientów pomocy społecznej korzystających ze wsparcia z powodu ubóstwa z każdym rokiem się zwiększa. Rysunek 4. Odsetek klientów GOPS Lisia Góra korzystających ze wsparcia z powodu ubóstwa (dane z 4r.) 8,% 4,%,% 68,84% 5% 6,% 53% 4,4%,% 3 4 Na podstawie przeprowadzonych badań społecznych opinii dotyczących problemów społecznych w gminie Lisia Góra ponad 3% badanych wskazało problem ubóstwa za jeden z najważniejszych, a wśród przyczyn najczęstszych występowania ubóstwa respondenci wskazywali bezrobocie (ponad 6% badanych) oraz niskie dochody 7%. na podstawie danych o rzeczywistej liczbie osób w rodzinach objętych pomocą społeczną 4 S t r o n a

15 Rysunek 5.Przyczyny ubóstwa (na podstawie badań społecznych) Wśród trudności w wyjściu z ubóstwa respondenci wskazywali głównie brak pracy(6% badanychpokrywa się ta opinia z przyczyną powstania ubóstwa 6,%wykres wyżej), inne przyczyny to: niezaradność życiowa oraz lenistwo, niechęć do podejmowania pracy (,59%) oraz uzależnienia (4,7%). Tabela 6. Przyczyny i utrudnienia wyjścia z ubóstwa Przyczyny i utrudnienia wyjścia z ubóstwa % opinii wśród respondentów brak pracy 6,47% uzależnienia 4,7% brak wykształcenia,94% tzw. dziedziczenie biedy,76% niezaradność życiowa,59% lenistwo, niechęć do podejmowania pracy,59% brak wsparcia ze strony najbliższych,94% Ważnym problemem mającym często duży wpływ na pozostałe dysfunkcje wśród osób objętych pomocą społeczną w gminie Lisia Góra jest bezrobocie. Dotyczy ono 9 rodzin, czyli 6% wszystkich rodzin korzystających z pomocy w gminie. W tych rodzinach żyje 59 osób. Odsetek klientów pomocy społecznej korzystających ze wsparcia z powodu bezrobocia podobnie jak w przypadku ubóstwa z każdym rokiem się zwiększa i waha się w granicach od 37% w r.do 4% w 3r. na podstawie danych o rzeczywistej liczbie osób w rodzinach objętych pomocą społeczną. 5 S t r o n a

16 Z diagnozy problemów społecznych w gminie wynika, że wśród rodzin korzystających ze wsparcia pomocy społecznej jest wiele rodzin wieloproblemowych, to znaczy takich, w których występuje więcej niż jedna dysfunkcja..3.3.poziom KAPITAŁU SPOŁECZNEGO Jednym z niezwykle istotnych elementów poddanych analizie w ramach sfery społecznej w gminie Lisia góra jest poziom kapitału społecznego. Kapitał społeczny określa zdolność mieszkańców do działania wspólnotowego, współpracy i kooperacji, a także angażowania się w sprawy społeczności lokalnej. Istotną składową kapitału społecznego jest zaufanie, wyrażane zarówno w wymiarze między ludzkim, jak i w relacji mieszkańców do instytucji i organów administracji publicznej. Jako podstawowe wskaźniki partycypacji społecznej analizie statystycznej poddane zostały wskaźniki frekwencji wyborczej, w wyborach samorządowych, do sejmu RP oraz prezydenckich z lat 4 i 5.Z punktu widzenia interesów lokalnej społeczności bardziej istotne powinny być wybory samorządowe. Istotność tego głosowania przejawia się w bliskości przestrzennej i społecznej spraw i osób, których dotyczą. Zadania szczebla lokalnego w porównaniu do centralnych są bardziej konkretne i szczegółowe. Również problemy są bardziej techniczne i w inny sposób niż ogólnokrajowe, powinny interesować i poruszać mieszkańców. Poziom aktywności kapitału społecznego jest także zaangażowanie mieszkańców w uczestnictwo w różnych formach oferowanych zajęć zarówno edukacyjnych jak i rekreacyjnych i innych kumulujących czynniki integrujące mieszkańców. Dla porównania wzięto pod uwagę liczbę uczniów zaangażowanych w inne zajęcia /pozalekcyjne np. sportowe/, co może świadczyć o potencjale młodych mieszkańców Gminy i ewentualnie o konieczności tworzenia dla nich warunków do integracji..3.4.przestępczość Istotnym wskaźnikiem warunkującym, jakość życia lokalnej społeczności jest także liczba przestępstw i wykroczeń. Przekłada się ona, bowiem na poczucie bezpieczeństwa, które z jednej strony może powodować poczucie dyskomfortu psychicznego mieszkańców, a z drugiej strony może prowadzić do dezintegracji społeczności lokalnych, powodując rezygnację z przebywania w przestrzeniach publicznych. Przestrzenny rozkład przestępstw i wykroczeń na tys. mieszkańców w Gminie Lisia Góra obejmuje przestępstwa i wykroczenia stwierdzone, poza zdarzeniami drogowymi i przestępstwami gospodarczymi, w tym: czyny karalne nieletnich, co sprawia, że najwyższe wartości tego wskaźnika nie koncentrują się wzdłuż głównych szlaków komunikacyjnych przebiegających przez teren gminy wśród których obserwuje się najwięcej wykroczeń drogowych. ZIDENTYFIKOWANE PROBLEMY Ubóstwo i bezrobocie, jako najczęstsze powody korzystania z pomocy społecznej ZIDENTYFIKOWANE POTENCJAŁY Relatywnie wysoka frekwencja wyborcza na obszarach wiejskich gminy. 6 S t r o n a

17 Wysoki odsetek długotrwale bezrobotnych. Przeciętny poziom kapitału społecznego (aktywności w organizacjach pozarządowych czy frekwencji wyborczej). Spadająca liczba osób bezrobotnych oraz malejący odsetek liczby bezrobotnych w stosunku do liczby osób w wieku produkcyjnym. Systematyczny spadek liczby osób pozostających bez pracy..4. Gospodarka Na rozwój gospodarczy Gminy Lisia Góra korzystnie wpływa jej położenie geograficzne, zwłaszcza bliskość miasta Tarnowa, która stymulując rozwój lokalnej małej i średniej przedsiębiorczości, wpływa na tworzenie nowych miejsc pracy i w znacznym stopniu zmniejsza występowanie zjawiska bezrobocia. Na terenie Gminy Lisia Góra na koniec 4 roku zarejestrowanych było 865 podmioty, z czego aż 95,6 % stanowiły mikroprzedsiębiorstwa zatrudniające do 9 pracowników. Firmy małe, zatrudniające od do 49 pracowników stanowiły w 4 roku 4,3 % ogółu przedsiębiorstw. w 4 roku na terenie Gminy Lisia Góra odnotowano 3 duże przedsiębiorstwa zatrudniające od 5 49, nie odnotowano rejestracji dużych przedsiębiorstw zatrudniających powyżej 5 i osób. Tabela 7. Podmioty wg klas wielkości i więcej ogółem liczba firm Źródło: Oprac. własne na podstawie danych GUS (BDL). Jednostki wpisane do rejestru REGON w 96,5 % należą do sektora prywatnego.dane te świadczą pozytywnie o rozwoju przedsiębiorczości na terenie gminy i wskazują na siłę potencjału sektora prywatnego gospodarki. Istotne jest również to, że jest to dalszy systematyczny wzrost w stosunku do Źródło: Oprac. własne na podstawie danych GUS (BDL). 7 S t r o n a

18 lat poprzednich. W 4 r. w gminie funkcjonowało o 9,38 % więcej podmiotów gospodarczych wpisanych do rejestru REGON niż w r. Tabela 8. Podmioty gospodarcze wpisane do rejestru REGON w gminie Lisia Góra, na tle powiatu tarnowskiego i województwa małopolskiego w latach 4 Jednostka terytorialna 3 4 MAŁOPOLSKA Powiat tarnowski Gmina Lisia Góra Źródło: Oprac. własne na podstawie danych GUS (BDL) Udział % podmioty gospodarcze wpisane do rejestru REGON w Gminie Lisia Góra w liczbie podmiotów: MAŁOPOLSKA, %,3 %,4 %,4 % powiatu tarnowskiego 6,9 % 7,8 % 7,36 % 7,38 % Sektor prywatny W tym: sektor prywatny osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą sektor prywatny spółki handlowe sektor prywatny spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego sektor prywatny spółdzielnie sektor prywatny fundacje sektor prywatny stowarzyszenia i organizacje społeczne W gminie Lisia Góra w 4 r. wśród 865 podmiotów gospodarczych wpisanych do rejestru REGON 67,9 % stanowiły podmioty pozostałej działalności, 8,7 % przemysł i budownictwo oraz 3,4 % rolnictwo, łowiectwo i rybactwo. Tabela 9.Podmioty wg rodzajów działalności 3 4 ogółem rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo S t r o n a

19 przemysł i budownictwo pozostała działalność Źródło: Oprac. własne na podstawie danych GUS (BDL). Rysunek 6.Struktura podstawowych branż gospodarki gminy Lisia Góra [4r.] rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 3% pozostała działalność 68% przemysł i budownictwo 9% ZIDENTYFIKOWANE PROBLEMY Wysoki odsetek firm małych (95,6 % ) zatrudniających do 9 pracowników. ZIDENTYFIKOWANE POTENCJAŁY Wysoka dynamika rozwoju przedsiębiorczości na obszarze Gminy (o 9% na przestrzeni lat 4) w porównaniu do dynamiki w powiecie (%) czy województwie małopolskim (7%)..5. Strefa przestrzenno funkcjonalna Analiza sfery przestrzennofunkcjonalnej Gminy Lisia Góra dokonana została w oparciu o wskaźniki związane, z jakością i dostępnością podstawowych usług publicznych oraz terenów publicznych. Obejmuje ona w szczególności dane dotyczące: infrastruktury społecznej (przedszkola, żłobki) potrzebnej dla wsparcia aktywności zawodowej mieszkańców oraz infrastruktury rekreacyjnej i sportowej integrującej mieszkańców. 9 S t r o n a

20 PRZEDSZKOLE Na terenie Gminy Lisia Góra działa 5 samodzielnych przedszkoli w miejscowościach: Lisia Góra, Łukowa, Nowe Żukowice, Stare Żukowice, Zaczarnie oraz przedszkole pracujące w ramach Zespołów Szkół. Dane GUS również potwierdzają, że w Gminie Lisia Góra rośnie liczba dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym w 4r. w porównaniu do r. wzrosła o %. Tabela.Dzieci objęte wychowaniem przedszkolnym w Gminie Lisia Góra dzieci ogółem dzieci w wieku 3 6 lat 3 osoba osoba osoba osoba 75 dzieci objęte wychowaniem przedszkolnym dzieci w wieku 3 6 lat odsetek dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym dzieci w wieku 3 6 lat 66,6 % 68, % 7,9 % 69,8 % Źródło: Oprac. własne na podstawie danych GUS (BDL). Aktualna sieć placówek wychowania przedszkolnego nie zapewnia potrzeby opieki nad dziećmi tej grupie wiekowej. EDUKACJA Szkoły podstawowe W gminie funkcjonują 4 Szkoły Podstawowe w miejscowościach :Breń, Brzozówka, Łukowa, Nowe Żukowice dla których organem prowadzącym jest Urząd Gminy oraz 3 Szkoły Podstawowe w miejscowościach Kobierzyn, Pawęzów, Śmigno, dla których organem prowadzącym są Stowarzyszenia W roku szkolnym 3/4, do szkół podstawowych uczęszczało 97 uczniów. Analizując dane statystyczne zauważalna jest w okresie 4 zmniejszająca się liczba uczniów o ok. %. Uczniowie szkół podstawowych w gminie Lisia Góra 3 4 osoba osoba osoba osoba Źródło: Oprac. własne na podstawie danych GUS (BDL). S t r o n a

21 Ponadto w gminie Lisia Góra wzrosła liczba absolwentów (o,74 % w ciągu ostatnich 3 lat i 3,6 % w 4r. w porównaniu do 4 r.). Absolwenci szkół podstawowych w gminie Lisia Góra 3 4 osoba osoba osoba osoba Źródło: Oprac. własne na podstawie danych GUS (BDL). Współczynnik skolaryzacji brutto jest to relacja liczby osób uczących się (stan na początku roku szkolnego) na danym poziomie kształcenia (niezależnie od wieku) do liczby ludności (stan w dniu 3 XII), w grupie wieku określonej, jako odpowiadająca temu poziomowi nauczania.3 W 4 r. wartość tego współczynnika w Gminie Lisia Góra wyniosła 84,94 % i jego wartość zmalała od r. Równocześnie nastąpił spadek współczynnika skolaryzacji we wszystkich porównywanych jednostkach administracyjnych, gdzie jego wartość jest wyższa, niż w Gminie Lisia Góra. w Polsce wartość wskaźnika wynosiła w 4 r. 94,7 % i zmniejszyła się od r. o ponad 5 %. Tabela. Współczynnik skolaryzacji brutto dla szkół podstawowych w Gminie Lisia Góra na tle powiatu, podregionu i województwa w latach 4 [ % ] 3 4 POLSKA 99,8 99,5 98,58 94,7 MAŁOPOLSKIE 99,8 98,34 97,97 93,89 Podregion tarnowski 96,3 95,57 95,5 9, Powiat tarnowski 93,84 93,7 9,3 88,47 Gmina Lisia Góra 9,89 89,63 9, 84,94 Źródło: Oprac. własne na podstawie danych GUS (BDL). Gimnazjum Na terenie Gminy Lisia Góra działają: 3 Zespoły Gimnazjum i Szkoły Podstawowej (Lisia Góra, Stare Żukowice, Zaczarnie), Zespół Gimnazjum, Szkoły Podstawowej i Gminnego Przedszkola (Nowa Jastrząbka). W których, w 4r. uczyło się 458 dzieci, a naukę skończyło 54 uczniów. Podobnie jak w innych jednostkach administracyjnych w powiecie tarnowskim w Gminie Lisia Góra zmniejszyła się liczba uczniów (7, 8 %) oraz absolwentów o ponad 3 %. Dla porównania, w województwie liczba uczniów zmniejszyła się na przestrzeni 4 lat o %, zaś absolwentów,3 %. 3 (9..4). S t r o n a

22 Tabela.Liczba uczniów i absolwentów w gimnazjach (4) uczniowie 3 osoba osoba osoba absolwenci osoba Źródło: Oprac. własne na podstawie danych GUS (BDL). Współczynnik skolaryzacji brutto w gimnazjach Gminy Lisia Góra wynosił w 4 r. ponad 79 % i jego wartość nieznacznie zmalała na przestrzeni 4 lat o,76 %. W latach 4 obserwuje się także spadek wskaźnika skolaryzacji w powiecie tarnowskim, podregionie tarnowskim i województwie małopolskim czy Polsce średnio o ok. %. Tabela 3.Wskaźnik skolaryzacji w gimnazjach (4) Jednostka terytorialna 3 4 % % % % POLSKA, 99,7 99, 98,4 MAŁOPOLSKIE 97,94 97,59 97,7 96,87 Podregion tarnowski 95,98 96, 95, 94,87 Powiat tarnowski 89,59 88,99 87,37 86,83 Gmina Lisia Góra 8,55 8,6 79,97 79,79 Źródło: GUS (BDL). KULTURA Od 8 kwietnia 974 roku instytucjonalnym ogniwem upowszechniania kultury w gminie jest Gminny Ośrodek Kultury, powołany na mocy uchwały Gminnej Rady Narodowej. Data ta nie oznacza jednak początków wdrażania zorganizowanych form życia kulturalnego. Sięgają one lat pięćdziesiątych, kiedy to z inicjatywy mieszkanki wsi Śmigno, Janiny Szatko poetki ludowej, powstał zespół obrzędowy Śmignianie". Gminny Ośrodek Kultury współpracuje z instytucjami i organizacjami na terenie gminy, np. z przedszkolem, szkołami podstawowymi, gimnazjum, parafiami, stowarzyszeniami, jednostkami OSP w gminie, sołtysami i radnymi a także z ośrodkami kultury w sąsiednich gminach. Liczba imprez organizowanych i realizowanych przez GOK w Lisiej Górze stale rośnie. w porównaniu do r. wzrost liczby realizowanych imprez jest aż o 5 % oraz a liczba uczestników wzrosła o 45 % Tabela 4. Liczba imprez kulturalnych i uczestników na terenie gminy Lisia Góra(4) Imprezy [szt.] 3 4 S t r o n a

23 uczestnicy imprez [osoby] 3 4 osoba osoba osoba osoba Źródło: Oprac. własne na podstawie danych GUS (BDL). ZIDENTYFIKOWANE PROBLEMY Zmniejszający się wskaźnik skolaryzacji brutto na terenie Gminy Lisia Góra ZIDENTYFIKOWANE POTENCJAŁY Niewystarczająca liczba miejsc w placówkach przedszkolnych Rezerwy terenowe umożliwiające rozbudowę infrastruktury porządkującej działalność Gminnego Ośrodka Kultury Niewystarczająca liczba miejsc integrujących mieszkańców Potencjał działalności GOK Zły stan infrastruktury kultury Brak żłobków Wysoka dostępność przestrzeni z przeznaczeniem na działalność rekreacyjną 3 S t r o n a

24 3. WYZNACZENIE OBSZARÓW KRYZYSOWYCH DO DIAGNOZY W GMINIE LISIA GÓRA. Na potrzeby analizy czynników określających stan kryzysowy, do zdiagnozowania przyjęto sołectwa4 jako jednostki urbanistyczne umożliwiające porównanie wewnątrzgminnego stopnia zróżnicowania poszczególnych wskaźników degradacji5. Rysunek 7.Podział administracyjny Gminy Lisia Góra granice sołectw jednostek urbanistycznych podlegających diagnozie wskaźników delimitacji. Źródło: Podstawowe informacje charakteryzujące poszczególne diagnozowane obszary. Tabela 5. Powierzchnia i ludność sołectw gminy Lisia Góra (stan na 3..5r.) L.P. Sołectwo Powierzchnia (w ha) Udział w ogólnej powierzchni gminy Liczba ludności Udział w ogólnej liczbie mieszkańców Breń 66, ,4% Brzozówka 379 3, ,75% 3 Kobierzyn 54 5, ,88% 4 Dla usystematyzowania zbierania danych przyjęto sołectwo, jako najmniejszą jednostkę poddawaną analizie i najłatwiejszą do przebadania przez dostawców danych. 5 Wskaźniki określone w wytycznych MIiR (w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 4, dokument przyjęty w dniu 3 lipca 5 r.) opisujące negatywne zjawiska społeczne: poziom bezrobocia, ubóstwa, przestępczości, niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, niewystarczający poziom uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym. 4 S t r o n a

25 4 Lisia Góra 68 5,99 33,58% 5 Łukowa 93 8, ,94% 6 Nowa Jastrząbka 56 4,59 4 8,36% 7 Nowe Żukowice 9, ,6% 8 Pawęzów 45 4,33 9 6,6% 9 Stare Żukowice 93 8,37 835,36% Śmigno 554 5, ,69% Zaczarnie 6, ,34% Razem % Opracowanie własne na podstawie danych z UG Lisia Góra. Charakter powiązań układów przestrzennych w strukturze sieci osadniczej jest jednym z podstawowych czynników generujących rozwój poszczególnych elementów tej struktury. Dla Gminy Lisia Góra czynnikiem najbardziej generującym możliwości rozwojowe gminy6 jest sąsiedztwo miasta Tarnowa i wynikający stąd szeroki zakres powiązań. Praktycznie tylko granica administracyjna oddziela tarnowską dzielnicę Krzyż od struktur funkcjonalnych wsi Brzozówka i Pawęzów. Dużo mniejsze znaczenie odgrywa sąsiedztwo miast Żabno i Dąbrowa Tarnowska (głównie jako rynek pracy). Powiązania gminy z Tarnowem dotyczą głównie: rynku pracy ponad 8% pracującej poza rolnictwem ludności gminy znajduje zatrudnienie w Tarnowie, infrastruktury technicznej, w tym komunikacyjnej (dobra obsługa miejską komunikacją publiczną z terenu gminy do centrum Tarnowa), świadczenia usług o charakterze ponadpodstawowym (w niektórych elementach również podstawowym) przez placówki znajdujące się na terenie miasta (oświata ponadpodstawowa, specjalistyczne usługi medyczne, hospitalizacja, pogotowie ratunkowe, kultura teatr, kina, imprezy, handel specjalistyczny, usługi bytowe i produkcyjne specjalistyczne, sport imprezy, obsługi administracyjnej (szczebla powiatowego), usług bankowych, ubezpieczeń społecznych, doradztwa biznesowego, urzędu skarbowego itp. połączeń komunikacyjnych z regionem, krajem, międzynarodowych (dworce PKP, PKS), rynek zbytu produktów rolnych i produkcji rzemieślniczej. Istnieją, choć zdecydowanie mniej znaczące powiązania odwrotne miasta z gminą. Dotyczy to głównie: 6 Studium Uwarunkowań I Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Lisia Góra Załącznik Nr Do Uchwały Nr Xvi/7/3 Rady Gminy Lisia Góra Z Dnia 7 Lutego 3 Roku 5 S t r o n a

26 wzrastającego zainteresowania mieszkańców miasta do osiedlania się na terenie Gminy, zwłaszcza na obszarach przygranicznych o dobrych powiązaniach drogowych (tańsze niż w mieście tereny budowlane, niższe podatki), lokowania drobnych zakładów rzemieślniczych i usługowych (z powodów jak wyżej), rozwoju podmiejskiej, głównie świątecznej rekreacji i wypoczynku (obecnie głównie tzw. odwiedziny u rodziny ). Powiązania te wynikające z wzajemnego sąsiedztwa Gminy z miastem należy uznać za bardzo pozytywne, aktywizujące gminę i zgodne z tendencją rozwoju stref podmiejskich wokół znaczących ośrodków miejskich. Sytuację Gminy w makroskali określają elementy, funkcje, strefy rozwoju określone w skali kraju i regionu. Wg koncepcji polityki przestrzennego zagospodarowania kraju Polska plus modelu równoważenia rozwoju, gmina Lisia Góra znajduje się w: potencjalnym paśmie przyspieszonego rozwoju kształtującego się wraz z modernizacją, rozbudową i budową systemów infrastruktury technicznej o znaczeniu europejskim, potencjalnej strefie wielofunkcyjnego, ekologicznie uwarunkowanego rozwoju przyspieszonego rozwoju stymulowanego przez procesy integracyjne z Europą (Unią Europejską), na pograniczu (od północy) strefy wymagającej aktywizacji, w zasięgu miasta Tarnowa potencjalnego bieguna polaryzacji (węzła efektywności, konkurencji, innowacji i przedsiębiorczości) jako ośrodka o znaczeniu regionalnym, drugim pod względem wielkości potencjału po Krakowie. Mieszkalnictwo na terenie Gminy Lisia Góra stanowi ważną funkcję Gminy z uwagi na jej podmiejski charakter, zajętość terenu przez budownictwo mieszkaniowe w dużej mierze nie o charakterze zagrodowym, znaczny ruch budowlany, ceny terenów budowlanych, parcie społeczne na wyznaczanie dodatkowych terenów pod zabudowę, tendencje do osiedlania się osób spoza Gminy jak również części ludności miejscowej nie związanej z rolnictwem (bez gospodarstw rolnych), czy pracą na miejscu. Przeważają nowe budynki typu zabudowy jednorodzinnej, niekiedy nawet o charakterze rezydencjalnym. Prezentowane powyżej wskaźniki należy uznać za zadowalające, chociaż znacznie od średniej wojewódzkiej odbiega wskaźnik ilości osób na mieszkanie, co świadczy o dużym zagęszczeniu mieszkań. Najbardziej intensywny rozwój mieszkalnictwa obserwuje się w południowej części Gminy, na terenach wsi bezpośrednio sąsiadujących z Tarnowem oraz we wsi gminnej Lisia Góra. Tam też są najlepsze przeciętne warunki mieszkaniowe. Stosunkowo dobre jest wyposażenie mieszkań w instalacje wodociągowe i w energię elektryczną i kanalizacje. Obszar Gminy cechuje w zasadzie skupienie zabudowy wzdłuż ciągów komunikacyjnych. Układ ten jest kontynuacją historycznych układów ulicowych, charakterystycznych również dla gmin sąsiednich. Dominującym ośrodkiem w obszarze Gminy jest Lisia Góra, położona w środkowo zachodniej części, przy DK 73. W układzie przestrzennym Śmigna, Pawęzowa, Zaczernia, Łukowej i Kobierzyna dominuje 6 S t r o n a

27 zdecydowanie rozciągnięta wzdłuż dróg zabudowa, uniemożliwiająca wykształcenie centrum. W pozostałych sołectwach daje się zauważyć wyraźna tendencja do rozpraszania zabudowy, zwłaszcza we wschodniej części. Jest to zjawisko niekorzystne, gdyż osłabia zwartość kompleksów rolnych, degradując dodatkowo charakterystyczny i malowniczy krajobraz Gminy o urozmaiconej rzeźbie terenów. Możliwości rozwojowe budownictwa mieszkaniowego w gminie są bardzo korzystne. Sprzyjają temu dobre warunki fizjograficzne i postępujący rozwój infrastruktury technicznej w zakresie uzbrojenia terenów budowlanych. Występuje tu niewielki ruch rekreacyjnowypoczynkowy o wybitnie weekendowym znaczeniu. W przeważającej mierze dotyczy to przyjazdów rekreacyjnych na teren Gminy głównie mieszkańców Tarnowa na tzw. odwiedziny u rodziny. Ruch rekreacyjny dotyczy praktycznie okresu letniego i uzależniony jest od warunków atmosferycznych. Za atrakcyjne pod względem rekreacyjnowypoczynkowym można uznać: rejon Stawów Krzyskich, Stare Żukowice z niewielkim zbiornikiem wodnym, potokiem Jabłoniec i kompleksem lasów, Nową Jastrząbkę z kompleksem lasów, atrakcyjny krajobrazowo (typowo wiejski charakter) północnowschodni obszar Gminy. 4. IDENTYFIKACJA ZRÓŻNICOWANIA WEWNĄTRZGMINNEGO Dla wyznaczonych obszarów przeprowadzono diagnozę wskaźników opisujących negatywne zjawiska społeczne7, czyli poziom bezrobocia, ubóstwa, przestępczości, niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, niewystarczający poziom uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym. Dla każdego badanego wskaźnika ustalono wskaźnik syntetyczny degradacji8 (dana referencyjna). Zasadniczo daną referencyjną jest średnia dla Gminy. Jednostki urbanistyczne, dla których wskaźnik syntetyczny będzie gorszy niż średnia dla Gminy może być potencjalnie uznany za zdegradowany, pod warunkiem występowania na nim, co najmniej jednego z następujących negatywnych zjawisk: )gospodarczych w szczególności niskiego stopnia przedsiębiorczości, słabej kondycji lokalnych przedsiębiorstw lub )środowiskowych w szczególności przekroczenia standardów jakości środowiska, obecności odpadów stwarzających zagrożenie dla życia, zdrowia ludzi lub stanu środowiska, lub 7 Wskaźniki określone w wytycznych MIiR (w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 4, dokument przyjęty w dniu 3 lipca 5 r. ) opisujące negatywne zjawiska społeczne : poziom bezrobocia, ubóstwa, przestępczości, niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, niewystarczający poziom uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym. 8 Ustawa o rewitalizacji oraz Wytycznie nie precyzują sposobu obliczenia tego wskaźnika (może to być np. średnia ważona lub typologia) 7 S t r o n a

28 3)przestrzennofunkcjonalnych w szczególności niewystarczającego wyposażenia w infrastrukturę techniczną i społeczną lub jej złego stanu technicznego, braku dostępu do podstawowych usług lub ich niskiej jakości, niedostosowania rozwiązań urbanistycznych do zmieniających się funkcji obszaru, niskiego poziomu obsługi komunikacyjnej, niedoboru lub niskiej jakości terenów publicznych, lub 4)technicznych w szczególności degradacji stanu technicznego obiektów budowlanych, w tym o przeznaczeniu mieszkaniowym, oraz nie funkcjonowaniu rozwiązań technicznych umożliwiających efektywne korzystanie z obiektów budowlanych, w szczególności w zakresie energooszczędności i ochrony środowiska. 4.. WSKAŹNIKI ZJAWISK NEGATYWNYCH 4... WSKAŹNIKI SPOŁECZNE Kryterium: BEZROBOCIE Dla zobrazowania negatywnego zjawiska związanego z bezrobociem analizie poddano podstawowe kryterium wpływające na poziom bezrobocia w gminie: Wysoki poziom długotrwałego bezrobocia (Liczba osób bezrobotnych poszukujących pracy pow. mcy i dłużej); a). Źródło danych: PUP Dane z 5 r. dotyczące wskaźnika b). Zakres czasowy danych: stan na 3..5r. c). Metodologia wyznaczania wskaźnika: syntetycznego degradacji (referencyjnego): Wskaźnik wyliczono, jako iloraz iloczynu liczby osób bezrobotnych poszukujących pracy pow. mcy i dłużej pomnożony przez i liczby mieszkańców gminy Wsk.deg.=(Lob*)/Lmg degradacji dla poszczególnych sołectw: Wskaźnik wyliczono, jako iloraz iloczynu liczby osób bezrobotnych poszukujących pracy pow. mcy i dłużej w sołectwie pomnożony przez i liczby mieszkańców sołectwa Wsk.deg.soł.=(Lob*)/Lms 8 S t r o n a

29 Tabela 6. Wskaźniki dla kryterium: bezrobocie (stan 3..5r.)9 Wysoki poziom długotrwałego bezrobocia Liczba dla całej gminy 5 44 Wartość wskaźnika degradacji dla całej gminy 5 Liczba dla sołectw SOŁECTWO 5 Breń Brzozówka 35 Kobierzyn Lisia Góra Łukowa Nowa Jastrząbka Nowe Żukowice Pawęzów Stare Żukowice Śmigno Zaczarnie Wartość wskaźnika degradacji dla sołectw SOŁECTWO 5 Breń,7% Brzozówka Kobierzyn Lisia Góra Łukowa Nowa Jastrząbka Nowe Żukowice Pawęzów Stare Żukowice Śmigno Zaczarnie,73,7,78,75,7,74,76,67,7,6,73 Kryterium: WYSOKI POZIOM UBÓSTWA Dla zobrazowania negatywnego zjawiska związanego z ubóstwem analizie poddano kryterium: Liczba osób, które zgodnie z ustawą z marca 4 r. o pomocy społecznej są uprawnione do ubiegania się o przyznanie świadczenia pieniężnego 9 Informacja o sytuacji na rynku pracy w regionie tarnowskim wg stanu na 3 grudnia 5 r. (s.5)pup Tarnów 9 S t r o n a

30 Liczba osób korzystająca z zasiłków pomocy społecznej w gminie a). Źródło danych: GOPS w Lisiej Górze Dane z 5 r. dotyczące wskaźnika b). Zakres czasowy danych: stan na 3..5r. c). Metodologia wyznaczania wskaźnika: syntetycznego degradacji (referencyjnego): Wskaźnik wyliczono, jako iloraz iloczynu liczby osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej w gminie pomnożony przez i liczby mieszkańców gminy Wsk.deg.=(Lz*)/Lmg degradacji dla poszczególnych sołectw: Wskaźnik wyliczono, jako iloraz iloczynu liczby osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej w sołectwie pomnożony przez i liczby mieszkańców sołectwa Wsk.deg.soł.=(Lz*)/Lms Tabela 7. Wskaźniki dla kryterium: wysoki poziom ubóstwa Ilość osób korzystająca z zasiłków pomocy społecznej w gminie Liczba dla całej gminy 5 Liczba dla sołectw SOŁECTWO 5 Breń 34 Wartość wskaźnika degradacji dla całej gminy 5,9 Brzozówka 5 3 Kobierzyn 4 Lisia Góra Łukowa Nowa Jastrząbka Nowe Żukowice Pawęzów Stare Żukowice Śmigno Zaczarnie Wartość wskaźnika degradacji dla sołectw SOŁECTWO 5 Breń,6 Brzozówka Kobierzyn Lisia Góra Łukowa,39 6,94, 3,39 3 S t r o n a

31 Nowa Jastrząbka 3,7 Nowe Żukowice,65 Pawęzów,33 Stare Żukowice,53 Śmigno,7 Zaczarnie, Tabela 8. Wskaźniki dla kryterium: wysoki poziom bezrobocia Ilość osób korzystająca z zasiłków pomocy społecznej w gminie Liczba dla całej gminy Liczba dla sołectw 5 SOŁECTWO 5 Breń 3 Brzozówka Wartość wskaźnika degradacji dla całej gminy Kobierzyn 8 Lisia Góra 78 Łukowa 5 Nowa Jastrząbka Nowe Żukowice 46 Pawęzów Stare Żukowice 44 Śmigno 6 Zaczarnie 74 Wartość wskaźnika degradacji dla sołectw 5 SOŁECTWO 5,7 Breń,37 Brzozówka 3,39 Kobierzyn,39 Lisia Góra,84 Łukowa,4 Nowa Jastrząbka,69 Nowe Żukowice 4,69 Pawęzów, Stare Żukowice,4 Śmigno,7 Zaczarnie 3,74 3 S t r o n a

32 Kryterium: PRZESTĘPCZOŚĆ Dla zobrazowania negatywnego zjawiska związanego z przestępczością analizie poddano kryterium: Liczba przestępstw na tys. ludności (przestępstwa i wykroczenia stwierdzone, poza zdarzeniami drogowymi i przestępstwami gospodarczymi, w tym: czyny karalne nieletnich): Liczba przestępstw i wykroczeń stwierdzonych nie obejmujących zdarzeń drogowych oraz przestępstw gospodarczych z uwzględnieniem czynów karalnych osób nieletnich tj. do 7tego roku życia a). Źródło danych: Dane statystyczne policja w Tarnowie Dane z 4 r. dotyczące wskaźnika b). Zakres czasowy danych: stan na 3..4r. c). Metodologia wyznaczania wskaźnika: syntetycznego degradacji (referencyjnego): Wskaźnik wyliczono, jako iloraz iloczynu Ilość przestępstw i wykroczeń stwierdzonych nie obejmujących zdarzeń drogowych oraz przestępstw gospodarczych z uwzględnieniem czynów karalnych osób nieletnich tj. do 7tego roku życia w gminie pomnożony przez i liczby mieszkańców gminy Wsk.deg.=(Lpw*)/Lmg degradacji dla poszczególnych sołectw: Wskaźnik wyliczono, jako iloraz iloczynu liczby przestępstw i wykroczeń stwierdzonych w sołectwie pomnożony przez i liczby mieszkańców sołectwa Wsk.deg.soł.=(Lpw*)/Lms Tabela 9. Wskaźniki dla kryterium: przestępczość Ilość przestępstw i wykroczeń stwierdzonych nieobejmujących zdarzeń drogowych oraz przestępstw gospodarczych z uwzględnieniem czynów karalnych osób nieletnich tj. do 7tego roku życia Liczba dla całej gminy 4 36 Liczba dla sołectw SOŁECTWO 4 Breń Brzozówka 5 Kobierzyn 5 Lisia Góra Łukowa Nowa Jastrząbka Nowe Żukowice Pawęzów Stare Żukowice Śmigno Zaczarnie S t r o n a

33 Wartość wskaźnika degradacji dla całej gminy 4 Wartość wskaźnika degradacji dla sołectw Liczba przestępstw na tys. ludności SOŁECTWO 4 Breń 9,6 Brzozówka Kobierzyn Lisia Góra Łukowa Nowa Jastrząbka Nowe Żukowice Pawęzów Stare Żukowice Śmigno Zaczarnie 3,66 3,85 8,68 6,87,7,48 9,8, 6,89,49 5,5 Kryterium: NISKI POZIOM dla ROZWOJU EDUKACJI Obszar występowania niskiego poziomu edukacji: Wskaźnikiem poziomu edukacji są m.in. uśrednione wyniki testów i egzaminów kończących poszczególne szczeble edukacji. Ważnym wskaźnikiem jest także Edukacyjna Wartość Dodana (EWD) wypracowywana przez poszczególne szkoły. Niestety ze względu na nierównomierny rozkład szkół z poszczególnych szczebli edukacji w gminie Lisia Góra ten wskaźnik w diagnozie obszarów zdegradowanych pominięto. Kryterium: NISKI POZIOM KAPITAŁU SPOŁECZNEGO Kapitał społeczny sieć społecznych relacji zaufania, lojalności i solidarności ma dwie zupełnie różne postacie: Opisując relacje wewnątrz danej społeczności mówimy o spajającym kapitale społecznym. Z kolei charakteryzując relacje tej społeczności ze światem zewnętrznym mówimy o tak zwanym pomostowym kapitale społecznym. Charakterystyczną cechą obszarów zdegradowanych jest najczęściej niski kapitał pomostowy najwygodniejszą miarą deficytów kapitału pomostowego jest niższa niż na pozostałym obszarze gminy frekwencja w wyborach i referendach. 33 S t r o n a

34 Tabela. Wskaźniki dla kryterium: niski poziom kapitału społecznego ½ FREKWENCJA W GMINIE LISIA GÓRA WYBORY DO SEJMU RP I DO SENATU RP 5 październik 5 r. Miejscowość Liczba wyborców Udział w głosowaniu Procent Breń ,7 Brzozówka ,7 Kobierzyn ,88 Lisia Góra ,4 Łukowa ,78 Nowa Jastrząbka ,86 Nowe Żukowice ,5 Pawęzów ,5 Stare Żukowice ,6 Śmigno ,69 Zaczarnie ,7 Gmina ,8 Tabela. Wskaźniki dla kryterium: niski poziom kapitału społecznego / FREKWENCJA W GMINIE LISIA GÓRA WYBORY PREZYDENTA RP maja 5 r. Miejscowość Liczba wyborców Udział w głosowaniu Procent Breń ,96 Brzozówka ,77 Kobierzyn ,4 Lisia Góra ,4 Łukowa ,79 Nowa Jastrząbka ,9 Nowe Żukowice ,49 Pawęzów ,76 Stare Żukowice ,7 Śmigno ,3 Zaczarnie ,3 Gmina ,4 34 S t r o n a

35 Tabela a. Wskaźniki dla kryterium: niski poziom kapitału społecznego /3 FREKWENCJA W GMINIE LISIA GÓRA WYBORY SAMORZĄDOWE 4r. Miejscowość Breń Brzozówka Kobierzyn Lisia Góra Łukowa Nowa Jastrząbka Nowe Żukowice Pawęzów Stare Żukowice Śmigno Zaczarnie Gmina Liczba wyborców Udział w głosowaniu Procent ,98% ,8% ,77% ,74% ,36% ,44% ,78% ,% ,6% ,94% ,74% ,98% Kryterium: POZIOM UCZESTNICTWA W ŻYCIU PUBLICZNYM I KULTURALNYM Dla zdiagnozowania niewystarczającego poziomu uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym przeprowadzono diagnozę uczestnictwa w kulturze instytucjonalnej (aktywnościach organizowanych przez gminne instytucje kultury); Liczba uczniów zaangażowanych w inne zajęcia /pozalekcyjne np. sportowe/ a). Źródło danych: UG Lisia Góra Dane z 5 r. dotyczące wskaźnika b). Zakres czasowy danych: stan na 3..5r. c). Metodologia wyznaczania wskaźnika: syntetycznego degradacji (referencyjnego): Wskaźnik wyliczono, jako iloraz iloczynu Liczby uczniów zaangażowanych w inne zajęcia w gminie pomnożony przez i liczby uczniów w gminie Wsk.deg.=(Liz*)/Lug wskaźnika degradacji dla poszczególnych sołectw: Wskaźnik wyliczono, jako iloraz iloczynu Liczby uczniów zaangażowanych w inne zajęcia w sołectwie pomnożony przez i liczby uczniów aktywnych w gminie Wsk.deg.soł.=(Liz*)/Lug 35 S t r o n a

36 Tabela 3. Wskaźniki dla kryterium: poziom uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym Liczba uczniów zaangażowanych w inne zajęcia /pozalekcyjne np. sportowe/ Liczba dla całej gminy Liczba dla sołectw Wartość wskaźnika degradacji dla całej gminy SOŁECTWO 4... Breń 69 Brzozówka 7 Kobierzyn 9 Lisia Góra Łukowa Nowa Jastrząbka Nowe Żukowice Pawęzów Stare Żukowice Śmigno Zaczarnie Wartość wskaźnika degradacji dla sołectw 5,5 5 SOŁECTWO 5 Breń 4,43 Brzozówka Kobierzyn Lisia Góra Łukowa Nowa Jastrząbka Nowe Żukowice Pawęzów Stare Żukowice Śmigno Zaczarnie 4,6,58 4,4 3,9,57 5,39 7,6,3 4,3 3,79 WSKAŹNIKI GOSPODARCZE Kryterium: AKTYWNOŚĆ GOSPODARCZA Dla zdiagnozowania niskiej aktywności gospodarczej wzięto pod analizę wskaźnik: Liczba nowych zarejestrowanych podmiotów gospodarczych a). Źródło danych: UG Lisia Góra Dane z 5 r. dotyczące wskaźnika 36 S t r o n a

37 b). Zakres czasowy danych: stan na 3..5 r. c). Metodologia wyznaczania wskaźnika: syntetycznego degradacji (referencyjnego): Wskaźnik wyliczono, jako iloraz iloczynu Liczba nowych zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w gminie pomnożony przez i liczby mieszkańców gminy Wsk.deg.=(Lnpg*)/Lmg wskaźnika degradacji dla poszczególnych sołectw: Wskaźnik wyliczono, jako iloraz iloczynu Liczba nowych zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w sołectwie pomnożony przez i liczby mieszkańców sołectw. Wsk.deg.soł.=(Lnpg*)/Lms Tabela 4.Wskaźniki dla kryterium: aktywność gospodarcza ½ Liczba nowych zarejestrowanych podmiotów gospodarczych Liczba dla całej gminy 5 Liczba dla sołectw SOŁECTWO 5 Breń 637 Brzozówka 35 9 Kobierzyn 9 Lisia Góra Łukowa Nowa Jastrząbka Nowe Żukowice Pawęzów Stare Żukowice Śmigno Zaczarnie Wartość wskaźnika degradacji dla sołectw Wartość wskaźnika degradacji dla całej gminy 5 4,9 Ilość zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w przeliczeniu na mieszkańców SOŁECTWO 5 Breń 4,48 Brzozówka Kobierzyn Lisia Góra Łukowa Nowa Jastrząbka Nowe Żukowice Pawęzów Stare Żukowice 7, 3,99 39, 8,66 4,9 38,78 55,56 3,7 37 S t r o n a

38 Śmigno Zaczarnie 44,97 4,4 Liczba wyrejestrowanych podmiotów gospodarczych a). Źródło danych: UG Lisia Góra Dane z 5 r. dotyczące wskaźnika b). Zakres czasowy danych: stan na 3..5r. c). Metodologia wyznaczania wskaźnika: syntetycznego degradacji (referencyjnego): Wskaźnik wyliczono, jako iloraz iloczynu Liczba wyrejestrowanych podmiotów gospodarczych w gminie pomnożony przez i liczby mieszkańców gminy Wsk.deg.=(Lwpg*)/Lmg wskaźnika degradacji dla poszczególnych sołectw: Wskaźnik wyliczono, jako iloraz iloczynu Liczba wyrejestrowanych podmiotów gospodarczych w sołectwie pomnożony przez i liczby mieszkańców sołectw. Wsk.deg.soł.=(Lwpg*)/Lms Tabela 5. Wskaźniki dla kryterium: aktywność gospodarcza / Liczba wyrejestrowanych podmiotów gospodarczych Liczba dla całej gminy 5 Liczba dla sołectw SOŁECTWO 5 Breń 7 Brzozówka 3 8 Kobierzyn 5 Lisia Góra Łukowa Nowa Jastrząbka Nowe Żukowice Pawęzów Stare Żukowice Śmigno Zaczarnie Wartość wskaźnika degradacji dla sołectw Wartość wskaźnika degradacji dla całej gminy 5 8,9 Ilość wyrejestrowanych podmiotów gospodarczych w przeliczeniu na mieszkańców SOŁECTWO 5 Breń 6,5 38 S t r o n a

39 Brzozówka Kobierzyn Lisia Góra Łukowa Nowa Jastrząbka Nowe Żukowice Pawęzów Stare Żukowice Śmigno Zaczarnie 4..3.,57 8,68 9,4 9,33 5,8 6,33 8,89 5,6,65 5,66 WSKAŹNIKI PRZESTRZENNO FUNKCJONALNE I TECHNICZNE Kryterium: PRZESTRZENNOFUNKCJONALNE Dla zdiagnozowania negatywnych zjawisk przestrzennofunkcjonalnym wzięto pod analizę wskaźnik niewystarczające wyposażenia w infrastrukturę techniczną i społeczną lub jej zły stan techniczny, brak dostępu do podstawowych usług lub ich niska jakość czy niedostosowanie rozwiązań urbanistycznych do zmieniających się funkcji obszaru, jako: Liczba boisk przy szkołach a). Źródło danych: UG Lisia Góra Dane z 5 r. dotyczące wskaźnika b). Zakres czasowy danych: stan na 3..5r. c). Metodologia wyznaczania wskaźnika: syntetycznego degradacji (referencyjnego): Wskaźnik wyliczono, jako iloraz iloczynu Liczba boisk w gminie pomnożony przez i liczby uczniów gminy Wsk.deg.=(Lb*)/Lug wskaźnika degradacji dla poszczególnych sołectw: Wskaźnik wyliczono, jako iloraz iloczynu Liczba boisk w sołectwie pomnożony przez i liczby uczniów sołectwa Wsk.deg.soł.=(Lb*)/Lus Tabela 6. Wskaźniki dla kryterium przestrzennofunkcjonalnego ½ Niewystarczające wyposażenia w infrastrukturę techniczną i społeczną lub jej zły stan techniczny Liczba dla całej gminy 5 Liczba dla sołectw/liczba boisk przy szkołach SOŁECTWO 5 Breń Brzozówka 39 S t r o n a

40 Wartość wskaźnika degradacji dla całej gminy 5 7,6 Kobierzyn Lisia Góra Łukowa Nowa Jastrząbka Nowe Żukowice Pawęzów Stare Żukowice Śmigno Zaczarnie 3 Wartość wskaźnika degradacji dla sołectw / Liczba boisk przy szkołach SOŁECTWO 5 Breń 4,49 Brzozówka Kobierzyn Lisia Góra Łukowa Nowa Jastrząbka Nowe Żukowice Pawęzów Stare Żukowice Śmigno Zaczarnie,, 4,57 6,39 5,, 9,9,43, 4,65 Liczba żłobków = Liczba przedszkoli = a). Źródło danych: UG Lisia Góra Dane z 5 r. dotyczące wskaźnika b). Zakres czasowy danych: stan na 3..5r. c). Metodologia wyznaczania wskaźnika: syntetycznego degradacji (referencyjnego): Wskaźnik wyliczono, jako iloraz iloczynu Liczba przedszkoli w gminie pomnożony przez i liczby dzieci(35) gminy Wsk.deg.=(Lpsz*)/Ld wskaźnika degradacji dla poszczególnych sołectw: Wskaźnik wyliczono, jako iloraz iloczynu Liczba przedszkoli w sołectwie pomnożony przez i liczby dzieci (35) gminy Wsk.deg.soł.=(Lpsz*)/Ld 4 S t r o n a

41 Tabela 7. Wskaźniki dla kryterium przestrzennofunkcjonalnego / Niewystarczające wyposażenia w infrastrukturę techniczną i społeczną lub jej zły stan techniczny Liczba dla całej gminy 5 Liczba dla sołectw/ Liczba przedszkoli w gminie SOŁECTWO 5 Breń Wartość wskaźnika degradacji dla całej gminy 5,8 Brzozówka Kobierzyn Lisia Góra Łukowa Nowa Jastrząbka Nowe Żukowice Pawęzów Stare Żukowice Śmigno Zaczarnie Wartość wskaźnika degradacji dla sołectw / Liczba przedszkoli w gminie SOŁECTWO 5 Breń 34,8 Brzozówka Kobierzyn Lisia Góra Łukowa Nowa Jastrząbka Nowe Żukowice Pawęzów Stare Żukowice Śmigno Zaczarnie,3 47,63 7,3,7, 7,99 3,48 4,95 3,46 3,85 5. WYNIKI DELIMITACJI O obszarze problemowym możemy mówić w sytuacji, gdy na danym terenie stan kryzysowy występuje nie tylko w odniesieniu do sfery architektonicznourbanistycznej czy przestrzennej danego obszaru, lecz związany jest przede wszystkim ze sferą gospodarczą i społeczną, warunkującą funkcjonalność terenu. Podstawowym kryterium wyznaczenia obszaru, jako kryzysowego i wskazania go do działań z zakresu rewitalizacji powinien być fakt, iż sytuacja zastana jest tam gorsza niż średnia dla danego obszaru. 4 S t r o n a

42 W rozdziale zaprezentowano wyniki analizy porównawczej obszarów problemowych. Porównania dokonano przede wszystkim w oparciu o wskaźniki określone w ustawie o rewitalizacji. Przedstawione dane ukazują stan na dzień 3 grudnia 4 r. Kolejne tabele prezentują zbiorcze porównanie obszarów we wszystkich sferach. Dla każdej z kategorii wskaźników ustalono wartość progową, która kwalifikowałaby dany współczynnik jako problematyczny lub wymagający interwencji, a tym samym wskazujący jednostkę do zawarcia w planie rewitalizacji. Dla wartości danego współczynnika mniejszej od przyjętego kryterium progowego nie przyznano punktów, tzn. przyjęto wartość,. Natomiast, gdy wartość danego współczynnika była większa lub równa przyjętemu progowi nadano niezerową wartość punktową, tj.,. 4 S t r o n a

43 5.. Analiza porównawcza wskaźników SFERA SPOŁECZNA Tabela 8. Porównanie wskaźników dotyczących sfery społecznej Jednostka urbanistyczna [Miejscowość] Udział długotrwale bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym Beneficjenci świadczeń pomocy społecznej z POWODU UBÓSTWA Breń Brzozówka Kobierzyn Lisia Góra Łukowa Nowa Jastrząbka Nowe Żukowice Pawęzów Stare Żukowice,6,39 6,94, 3,39 3,7,65,33,53,73,7,78,75,7,74,76,67,7 Śmigno,7 Zaczarnie, Niski poziom kapitału społecznego frekwencja w wyborach i referendach Liczba przestępstw 4 r. 54,98% 57,98% 47,8% 58,8% 54,77% 5,77% 58,74% 56,74% 6,36% 6,36% 55,44% 57,84% 53,6% 53,6% ,49 54,94% 58,94% 5,5 49,74% 49,74%,6,73 Maj 5 r. 3,66 3,85 8,68 9,87,7,48 9,8, 6,89 Suma Wskaźnik porównawczy 58,78% 59,% 57,78% 49,% WSKAŹNIK DLA GMINY,9,7 9,6 54,63% 57,63% Wymagana wartość dla obszarów zdegradowanych Powyżej wskaźnika dla Gminy Powyżej wskaźnika dla Gminy Powyżej wskaźnika dla Gminy Poniżej wskaźnika dla Gminy Poniżej wskaźnika dla Gminy 43 S t r o n a

44 44 S t r o n a

45 45 S t r o n a

46 46 S t r o n a

47 47 S t r o n a

48 SFERA GOSPODARCZA Tabela 9. Porównanie wskaźników dotyczących sfery gospodarczej Wskaźnik porównawczy Jednostka urbanistyczna [Miejscowość] Niski poziom aktywności gospodarczej Liczba nowych zarejestrowanych podmiotów gospodarczych / Ilość zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w przeliczeniu na mieszkańców Liczba wyrejestrowanych podmiotów gospodarczych Ilość wyrejestrowanych podmiotów gospodarczych w przeliczeniu na mieszkańców Breń Brzozówka Kobierzyn Lisia Góra Łukowa Nowa Jastrząbka Nowe Żukowice Pawęzów Stare Żukowice Śmigno Zaczarnie 4,48 6,5 7,,57 3,99 8,68 39, 9,4 8,66 9,33 4,9 5,8 38,78 6,33 55,56 8,89 3,7 5,6 44,97,65 4,4 5,66 WSKAŹNIK DLA GMINY 4,9 8,9 Wymagana wartość dla obszarów zdegradowanych Poniżej wskaźnika dla Gminy Powyżej wskaźnika dla Gminy 48 S t r o n a

49 49 S t r o n a

50 SFERA PRZESTRZENNOFUNKCJONALNA Tabela 3.Porównanie wskaźników dotyczących sfery przestrzennofunkcjonalnej Wskaźnik porównawczy Niewystarczające wyposażenia w infrastrukturę techniczną Niewystarczające i wyposażenia w infrastrukturę społeczną lub jej zły stan techniczny techniczną i społeczną lub jej zły stan techniczny /Liczba boisk w gminie /Liczba przedszkoli w gminie Jednostka urbanistyczna [Miejscowość] Breń Brzozówka Kobierzyn Lisia Góra Łukowa Nowa Jastrząbka Nowe Żukowice Pawęzów Stare Żukowice Śmigno 4,49,, 4,57 6,39 5,, 9,9,43 8, Zaczarnie 4,65 34,8,3 47,63 7,3,7, 7,99 3,48 4,95 3,46 3,85 WSKAŹNIK DLA GMINY 7,6,8 Wymagana wartość dla obszarów zdegradowanych Poniżej wskaźnika dla Gminy Poniżej wskaźnika dla Gminy 5 S t r o n a

51 5 S t r o n a

52 6. DELIMITACJA I CHARAKTERYSTYKA OBSZARÓW ZDEGRADOWANYCH I WSKAZANYCH DO REWITALIZACJI Na podstawie analizy i oceny wartości badanych wskaźników dla zdiagnozowanych jednostek urbanistycznych, w każdym z sołectw Gminy Lisia Góra występują negatywne zjawiska społeczne czyli wysoki wskaźnik bezrobocia, ubóstwa, niska aktywność społeczna, przestępczość, ale w różnym natężeniu. Negatywne zjawiska społeczne w sołectwach Gminy Lisia Góra Miejscowość Kobierzyn Lisia Góra Nowa Jastrząbka Nowe Żukowice Pawęzów Stare Żukowice Śmigno Zaczarnie Breń Brzozówka Łukowa liczba zjawisk negatywnych /społecznych Wskaźniki negatywne zjawiska społeczne, czyli poziom bezrobocia, ubóstwa, przestępczości, niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, niewystarczający poziom uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym; 5 S t r o n a

53 Zgodnie z Ustawą o rewitalizacji można wyznaczyć, jako obszar zdegradowany tylko ten, na którym występuje ponadto, co najmniej jeden z negatywnych wskaźników gospodarczych, przestrzennofunkcjonalnych czy technicznych. Wskaźniki negatywnych zjawisk: SFERA GOSPODARCZA Wskaźniki negatywnych zjawisk: SFERA PRZESTRZENNOFUNKCJONALNA Po analizie negatywnych wskaźników gospodarczych, przestrzennofunkcjonalnych czy technicznych, zauważyć, iż występują one na terenie sołectw ( wyjątkiem jest sołectwo Śmigno ). Na każdym z tych obszarów występują niekorzystne wskaźniki społeczne, czyli wysoki wskaźnik bezrobocia, ubóstwa, niska aktywność społeczna. Kluczowe wskaźniki obrazujące stan kryzysu obszaru zdegradowanego problemów: z powodu koncentracji 53 S t r o n a

54 Obszar zdegradowane Powyżej wskaźnika dla gminy Udział długotrwale bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym,7 Powyżej wskaźnika dla gminy Liczba przestępstw 9,6 Powyżej wskaźnika dla gminy Poniżej wskaźnika dla gminy 3 Niski poziom kapitału społecznego frekwencja w wyborach i referendach 53,76% Sfera gospodarcza i przestrzenno funkcjonalna Ilość zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w przeliczeniu na mieszkańców Ilość wyrejestrowanych podmiotów gospodarczych w przeliczeniu na mieszkańców Niewystarczające wyposażenia w infrastrukturę techniczną i społeczną lub jej zły stan techniczny Stare Żukowice,9 Sfera społeczna Pawęzów Beneficjenci świadczeń pomocy społecznej z POWODU UBÓSTWA Breń Zaczarnie 3 Śmigno Nowe Żukowice 3 Nowa Jastrząbka Łukowa Lisia Góra Obszary zdegradowane Kobierzyn Gmina Brzozówka Wskaźnik porównawczy 4,9 Poniżej wskaźnika dla gminy 8,9 Powyżej wskaźnika dla gminy 7,63, Poniżej wskaźnika dla gminy 54 S t r o n a

55 6.. WYNIKI BADAŃ ANKIETOWYCH Badania ankietowe przeprowadzane z mieszkańcami Gminy miały na celu zebranie opinii o miejscu swego zamieszkania, w kontekście opracowywanego Gminnego Programu Rewitalizacji. W badaniu wzięło udział 46 osób. Ankiety realizowane były podczas warsztatów w trakcie konsultacji społecznych oraz na losowej próbie mieszkańców w dniach,,..6 r. Badanie realizowane było w centralnych punktach Gminy Lisia Góra, w okolicach instytucji publicznych (ośrodek zdrowia, Urząd Gminy) oraz obiektów generujących ruch mieszkańców (sklepy, przystanki). W pierwszej kolejności zapytano mieszkańców o ocenę miejscowości, która ich zdaniem powinna być poddana procesowi rewitalizacji aby oczekiwane zmiany poprzez działania rewitalizacji były najbardziej efektywne. Zdaniem mieszkańców w pierwszej kolejności działania rewitalizacyjne powinny być realizowane na terenie miejscowości Lisia Góra ( 35% respondentów), następnie Nowe Żukowice (5%), Łukowa 9% oraz Breń (%). 44% badanych mieszkańców Gminy Lisia Góra przyznało, że zauważa miejsca na terenie gminy, które potrzebują zmiany, nowego, zintegrowanego podejścia. Przeciwnego zdania było niespełna 3% respondentów, podobna grupa nie miała wyrobionego zdanie w tym temacie (7%). Osoby, które dostrzegły takie obszary, w swych spontanicznych odpowiedziach wskazywały m.in. ograniczoną liczbę miejsc spotkań, integracji, rekreacji dla mieszkańców (szczególnie dla młodzieży), słabo zagospodarowaną przestrzeń publiczną ubogą w elementy małej architektury (ławki, altany, kosze na śmieci itp.). Podnoszono także kwestie zanieczyszczenia środowiska palenia śmieci lub niskiej jakości paliw (np. miał węglowy), dzikie wysypiska, niską emisję. Szukając uzasadnienia dla takich opinii zapytano mieszkańców o problemy do rozwiązania w procesie rewitalizacji a które są dotkliwe na wskazanych obszarach W SFERACH : GOSPODARCZEJ, SPOŁECZNEJ, PRZESTRZENNOFUNKCJONLNEJ. Badani mieszkańcy spośród listy przykładowych problemów społecznych, wskazali występujące najczęściej na terenie gminy. Jako wiodące problemy mieszkańcy wskazywali kwestie związane z ubóstwem, niewystarczająco rozwiniętą ofertą i infrastrukturą kulturalną oraz zanieczyszczeniem środowiska naturalnego ich istnienie na terenie gminy dostrzegło każdorazowo ponad 7% badanych. Wykaz wskazanych problemów, które są zauważalne na terenie gminy Problemy występujące na terenie gminy, na które powinien odpowiedzieć Gminny Program Rewitalizacji dla Gminy Lisia Góra ubóstwo bezrobocie przestępczość tak 78% 7% 6% nie nie wiem % 5% 6% 55 S t r o n a % 3% 58%

56 niska estetyka otoczenia 69% % % brak infrastruktury społecznej (np.żłobki) 59% 7% 34% niewielka ilość (mała aktywność) małych i średnich przedsiębiorstw 6% % 6% brak lub słaba aktywność ośrodków rekreacyjnych i sportowych 69% % 9% niewystarczająco rozwinięta oferta i infrastrukturą kulturalną 78% 4% 8% emigracja z Gminy młodych i dobrze wykształconych osób 74% 8% 8% dostęp do mediów (min.kanalizacja, wodociągi) 3% 43% 34% Chuligaństwo % 5% 64% Ubóstwo zdaniem respondentów (78%wskazało na problem) nie koncentruje się w poszczególnych częściach gminy, lecz dotyczy w porównywalnym stopniu całego obszaru. Warto podkreślić, że jedynie 4% respondentów uznało, że ubóstwo występuje w stopniu dużym, a aż % w stopniu małym. Odzwierciedla to stosunkowo dobrą kondycję finansową mieszkańców gminy. Badani mieszkańcy próbując zdefiniować analizowane zjawisko, utożsamiali je z bezrobociem, brakiem zaradności życiowej, alkoholizmem z jednej strony, z drugiej zaś dostrzegali, że dotyczy ono także osób starszych i samotnych, rodzin wielodzietnych lub gospodarstw domowych, w których żyją osoby niepełnosprawne wymagające całodobowej opieki (osoby zależne). Mieszkańcy biorący udział w badaniu i akcentujący istnienie problemu związanego z ofertą i infrastrukturą kulturalną (78%), wskazywali na brak właściwej na dobrym poziomie infrastruktury kultury w Gminie a w konsekwencji występują ograniczenia w prowadzeniu różnorodności oferowanych zajęć np. brak zajęć fitness, kółka fotograficznego, szachowego itp., i zauważany jest brak atrakcyjnej, całorocznej oferty kulturalnej dla dzieci i młodzieży. W temacie niewystarczającej dostępności do infrastruktury żłobkowej problem dla gminy dostrzegło 59% badanych. Dla blisko połowy z nich występuje on w stopniu dużym. Warto przyjrzeć się zagadnieniu dostępu do podstawowych mediów oraz kanalizacji. 3% badanych uznało, że jest faktyczny problem w rozwoju gminy, ale równocześnie 43% nie podzieliło takiej tezy. Respondenci, którzy udzielili pozytywnej odpowiedzi, piętnowali w ogromnej większości brak sieci kanalizacyjnej. Braku innych mediów nie dostrzegali. W odniesieniu do faktycznego braku infrastruktury kanalizacyjnej może zaskakiwać, że ponad 4 na badanych nie widzi tutaj problemu, część z nich za pewne ma przydomowe szamba i jest zadowolona z tego stanu rzeczy. Ostatnim obszarem problemowym, którego istnienie na terenie gminy dostrzegła ponad połowa badanych, było bezrobocie (7%). Badani nie identyfikują obszarów gminy, które byłyby w sposób szczególny dotknięte tym zjawiskiem. Dotyczyć ono w opinii mieszkańców głównie osób młodych, absolwentów i osób wieku 5, a wynikać ma z braku miejsc pracy na miejscu lub niedopasowania kompetencji do potrzeb lokalnych pracodawców. O ile faktyczny brak dużych podmiotów gospodarczych na terenie gminy jest faktem, i niestety nawet bliskość miasta Tarnowa, w tym nie pomaga ponieważ nie jest to miasto które generuje na tyle miejsc pracy aby zaspokoić potrzeby miasta i gmin przyległych. Na ten problem nakład się jeszcze realna chęć poszukiwania pracy, bo jak 56 S t r o n a

57 zauważają respondenci brak pracy często powiązany jest z niezaradnością życiową, problemami z używkami różnego typu i wygodnictwem (oczekiwanie pracy na miejscu brak mobilności). Kolejne obszary problemowe na które zwracali uwagę mieszkańcy to niska estetyka otoczenia (69% respondentów) oraz niewystarczająco rozwinięta oferta i infrastruktura sportowa i rekreacyjna (78%). Ponad połowa badanych, którzy dostrzegli te braki, uznało, że występują one na terenie Gminy w dużym stopniu. Jako wiodące problemy w sferze przedsiębiorczości mieszkańców respondenci wskazywali niewielką ilość (mała aktywność) małych i średnich przedsiębiorstw (6%), brak lub zbyt mała ilość połączeń komunikacyjnych z innymi ośrodkami,brak wsparcia dla małych i średnich przedsiębiorstw. Kolejne problemy na które warto zwrócić uwagę zdaniem badanych to emigracja z Gminy młodych i dobrze wykształconych osób (74%) oraz wybryki chuligańskie młodych mieszkańców gminy (,5%). Rysunek 8.Graficzna prezentacja badania opinii społecznej mieszańców Gminy Lisia Góra OBSZARY DO REWITALIZACJI W kontekście prac rewitalizacyjnym, kluczowym etapem jest wyznaczenie obszarów rewitalizacji. Miejsc, w których koncentrują się negatywne zjawiska w 5 wymiarach: społecznym oraz gospodarczym, przestrzennym, środowiskowym lub technicznym, ze szczególnym uwzględnieniem tego pierwszego. Obszar, obejmujący całość lub część obszaru zdegradowanego, cechujący się 57 S t r o n a

58 szczególną koncentracją negatywnych zjawisk, o których mowa w art. 9 ust. ustawy o rewitalizacji, na którym z uwagi na istotne znaczenie dla rozwoju lokalnego gmina zamierza prowadzić rewitalizację, wyznacza się jako obszar rewitalizacji. Zapisy ustawy o rewitalizacji, a także szczególna koncentracja negatywnych zjawisk w badanych jednostkach urbanistycznych stały się podstawą do wskazania części obszaru zdegradowanego jako obszaru rewitalizacji, wybierając tereny, które zgodnie z art. ust. ustawy mają istotne znaczenie dla rozwoju lokalnego, w których gmina zamierza prowadzić rewitalizację. Obszarem rewitalizacji objęto 5 zamieszkałych podobszarów obszaru zdegradowanego, będące równocześnie zamieszkałymi jednostkami urbanistycznymi: OBSZAR :Lisia Góra Podobszar A:Lisia Góra Obszar w granicach działek: 389, 39, 39, 394, 393/, 393/, 39/, 39/3, 39/, 388/, 384/, 384/, 385/, 383. Powierzchnia : 3,446 ha Liczba mieszkańców podobszaru: 36 Mapa : Podobszar A Lisia Góra 58 S t r o n a

59 Na wyznaczonym obszarze do rewitalizacji obserwuje się koncentrację problemów społecznych oraz braki infrastruktury w sferze społecznej. Na terenie przeznaczonym do rewitalizacji znajdują się obiekty zdegradowane, w które po rewitalizacji będą służyć zaspokojeniu potrzeb mieszkańców zarówno obszaru zdegradowanego. Główne cechy charakterystyczne podobszaru A: Obserwowany jest proces starzenia się społeczeństwa, obszar cechuje ujemny wskaźnik przyrostu naturalnego Występowanie ubóstwa, Znaczny wskaźnik bezrobotnych znajdujących się w szczególnej sytuacji na rynku pracy, Brak miejsc i aktywności integrujących mieszkańców, Niewielkie zaangażowanie mieszkańców obszaru w życie społeczności, Niewystarczająca oferta usług dedykowanych seniorom, Brak podstawowej infrastruktury społecznej (infrastruktura kultury) Brak wystarczającej oferty zagospodarowania wolnego czasu dzieciom i młodzieży, Jakość powietrza nadmierna sezonowa niska emisja, Opis podobszaru: obszar stanowiący ścisłe centrum miejscowości Lisiej Góry. Charakteryzuje go zróżnicowane zagospodarowaniem przestrzennym, które nie sprzyja skupianiu wszystkich ważnych funkcji w jednym miejscu i nie buduje spójnego obrazu miejscowości. Dużą część obszaru znajduje boisko sportowe które jest w bardzo złym stanie technicznym, brak niezbędnej infrastruktury, szatni oraz toalet. W skład obszaru wchodzą również budynki mieszkalne w tym budynki wielorodzinne. W obszarze objętym rewitalizacją występują również ważne obiekty dla całej społeczności gminy w nieruchomościach będących własnością Urzędu Gminy znajduję się posterunek Policji w Lisiej Górze oraz punkt pogotowia ratunkowego, wokół których dodatkowo zaniedbana jest przestrzeń publiczna. Istotnym dla mieszkańców jest również budynek Gminnego Centrum Medycznego jednej z jednostek organizacyjnych gminy Lisia Góra oraz przylegający do niego budynek stanowiący siedzibę Środowiskowego Domu Pomocy. W budynku tym znajdują się mieszkania socjalne dla najbardziej potrzebujących mieszkańców gminy. Podobny nieład panuje wokół budynku dawnego prywatnego zakładu, wodkan, który to obecnie jest własność Urzędu Gminy i aktualnie jest przedmiotem najmu przez prywatna firmę. Ogólny stan budynku pozostawia wiele do życzenia, wymaga on, bowiem generalnej modernizacji. Na wprost budynku znajduje się punktu zbiórki odpadów komunalnych oraz ustawione są kontenery Caritas służące zbiórce odzieży używanej. W pobliżu podobszaru rewitalizacji znajdują się też siedziby prywatnych firm, które z jednej strony dają zatrudnienie miejscowej ludności, z drugiej stanowią realne zagrożenie. Przykładem takie zagrożenia jest np. firma zajmującą się mechanika i wulkanizacją samochodów ciężarowych TIRów w celu jej prawidłowego funkcjonowania konieczny jest ruchu samochodów ciężarowych po stosunkowo wąskiej drodze powiatowej obniżając tym samym komfort zamieszkania w tym rejonie poprzez zwiększony hałas oraz drgania. Dużym zagrożeniem na obszarze jest przebiegająca w bezpośrednim sąsiedztwie droga krajowa o bardzo dużym natężeniu ruchu samochodów osobowych i ciężarowych przemieszczające się w kierunku m. Tarnów lub w kierunku m. Kielce lub Warszawa. Ze względu na fakt, iż w bezpośrednim sąsiedztwie z tą droga sąsiadują Gminne Centrum Usług Medycznych oraz Samopomocowy Dom Opieki Społecznej tak duże natężenie ruchu stanowi realne zagrożenie dla 59 S t r o n a

60 mieszkańców. Elementem obniżającym jakość życia na obszarze są również wałęsające się często bezpańskie psy. Występuje również zanieczyszczenie powietrza powodowane nagminnym paleniem śmieci w domowych instalacjach grzewczych. Z kolei istotnym deficytem na obszarze, ale także w skali całej gminy, jest brak miejsca w którym lokalna społeczność mogłaby spędzić czas wolny z całą rodziną. Wyznaczony obszar to obszar o dużym znaczeniu dla lokalnej społeczności. Zdaniem mieszkańców do najważniejszych problemów dotykających obszar zaliczyć należy niską estetykę otoczenia (5,5% wskazań), oraz niewystraczająco rozwiniętą infrastrukturę i ofertę czasu wolnego. Ważnym problemem jest również brak w okolicy instytucji kultury. Obiekt taki znajduje się bowiem w oddalonej ok. 4 km miejscowości co powoduję, iż wieszczość mieszkańców gminy ma do niego ograniczony dostęp, zdaniem mieszkańców powstanie takie obiektu w centrum gminy daje nadzieję na powstrzymanie negatywnych procesów społecznych, w tym migracji ludzi młodych. Podobszar B Lisia Góra Obszar mieści się w granicach działek: 73/, 733, 734, 735, 736, 737/, 737/, 788, 787, 786, 785, 784, 783, 78, 78, 779, 78, 778, 777, 776, 775, 774, 773, 77, 77, 767/, 767/, 766, 77/, 77/, 769, 768, 74 Powierzchnia : 6,59 ha Liczba mieszkańców podobszaru : Mapa : PodobszarB:Lisia Góra 6 S t r o n a

61 Główne cechy charakterystyczne podobszaru B: Obserwowany jest proces starzenia się społeczeństwa, obszar cechuje ujemny wskaźnik przyrostu naturalnego Występowanie ubóstwa, Znaczny wskaźnik bezrobotnych znajdujących się w szczególnej sytuacji na rynku pracy, Brak miejsc i aktywności integrujących mieszkańców, Brak podstawowej infrastruktury społecznej (infrastruktura kultury) Brak wystarczającej oferty zagospodarowania wolnego czasu dzieciom i młodzieży, Jakość powietrza nadmierna sezonowa niska emisja, Opis podobszaru: miejsc wyznaczone jako obszar podlegający rewitalizacji znajduje się wzdłuż ostrego zakrętu drogi wojewódzkiej nr 984 w kierunku Mielca. Mimo tak nie bezpiecznego zakrętu chodnik przy drodze jest w bardzo złym stanie technicznym, jego większa część jest zapadnięta. Powoduję to, iż nie spełnia on swoje funkcji. Droga Wojewódzka jest bardzo ruchliwa. Często w miejscu tym dochodziło do niebezpiecznych zdarzeń drogowych. W skład obszaru wchodzą głównie budynki mieszkalne. Na wyznaczonym obszarze znajduję się również budek będący siedzibą OSP w którym znajduję się również sklep wodkan. W pobliżu podobszaru rewitalizacji znajduje się też siedziba salepu spożywczoprzemysłowego wokół którego zaniedbana jest przestrzeń publiczna oraz budynek Zespołu Szkół Gimnazjalnych i Podstawowych. Dużym zagrożeniem na obszarze jest wspomniana wyżej przebiegająca w bezpośrednim sąsiedztwie droga wojewódzka o bardzo dużym natężeniu ruchu samochodów osobowych i ciężarowych przemieszczające się w kierunku m. Mielca. Ze względu na fakt, iż w bezpośrednim sąsiedztwie z tą droga sąsiadują Zespół Szkół tak duże natężenie ruchu stanowi realne zagrożenie dla mieszkańców. Elementem obniżającym jakość życia na obszarze są również wałęsające się często bezpańskie psy. Występuje również zanieczyszczenie powietrza powodowane nagminnym paleniem śmieci w domowych instalacjach grzewczych. Z kolei istotnym deficytem na obszarze jest brak miejsca w którym lokalna społeczność mogłaby spędzić czas wolny z całą rodziną. Zdaniem mieszkańców do najważniejszych problemów dotykających obszar zaliczyć należy niską estetykę otoczenia (5,5% wskazań), oraz niewystraczająco rozwiniętą infrastrukturę i ofertę czasu wolnego a także bardzo zły stan infrastruktury drogowej. Podobszar : Nowe Żukowice Obszar w granicach działek: 69/4, 69/3, 66/, 66/, 69/, 68/, 68/, 67, 69/9, 69/8, 69/, 66/, 66/, 65, 64/, 596/8, 595, 594, 593/3, 593/, 593/, 65 6 S t r o n a

62 Powierzchnia : 5,49 ha Liczba mieszkańców podobszaru: Główne cechy charakterystyczne podobszaru : Brak zakładów pracy, trudno znaleźć pracę. Niska aktywność mieszkańców. Lokalizacja obszarów oddalona od większych ośrodków miejskich Rosnące ubóstwo. Brak miejsc do spędzania wolnego czasu. Zdarzają się akty chuligaństwa i wandalizmu oraz agresywne zachowania osób nietrzeźwych. Potrzeba realizacji skoordynowanej polityki w wymiarze społecznym oraz przestrzennofunkcjonalnym, w tym głównie brak infrastruktury społecznej (min. brak przedszkola) została potwierdzona w zestawieniu wskaźników wyznaczających tereny zdegradowane Mapa 3. Podobszar Nowe Żukowice Opis podobszaru: obszar znajduje się częściowo wzdłuż drogi gminnej oraz powiatowej i usytuowany jest w centrum miejscowości Nowe Żukowice. W jego składa wchodzą dwa obiekty pełniące funkcje społeczne tj. budynek Szkoły Podstawowej w Nowych Żukowicach oraz budynek OSP, stan i estetyka budynków raczej dobra. Na wskazanym obszarze znajduje się także budynki mieszkalna. Obszar wskazany jako wymagający rewitalizacji jest zaniedbany, brak wyraźnie wyznaczonego centrum wsi. Zdaniem mieszkańców do najważniejszych problemów dotykających podobszar zaliczyć należy brak kanalizacji oraz chodników. Ważnym problemem jest także brak miejsca wokół którego koncentruje 6 S t r o n a

63 się życie społeczne powoduje to m.in. że mieszkańcy pozbawieni są miejsc spotkań i integracji. Wokół budynku OSP, który z powodu braku dozoru nad obszarem staje się miejscem w którym zbiera się miejscowa młodzież. Często dochodzi do awantur i zakłócania porządku, co jest często uciążliwe do mieszkańców okolicznych posesji. Mieszkańcy zaznaczają, iż istnieje ograniczony dostęp do sali gimnastycznej znajdującej się w budynku Szkoły, natomiast na terenie całej miejscowości nie istnieję inny obiekt sportowy. Podobszar 3: Breń Obszar w granicach działek: 39/, 39/5, 39/4, 35, 3, 38/, 38/, 37, 36, 35, 34, 33, 97, 98, 99/, 99/, 96/, 96/, 9/ Powierzchnia :,93 ha Liczba mieszkańców podobszaru: 7 Mapa 4: Podobszar 3: Breń Główne cechy charakterystyczne podobszaru 3: Niska aktywność mieszkańców. Brak miejsca do spędzania wolnego czasu. Brak poczucia bezpieczeństwa szczególnie na drodze (brak chodników, oświetlenia). Zdarzają się akty chuligaństwa i wandalizmu oraz, agresywne zachowania osób nietrzeźwych. Opis podobszaru: wyznaczony obszar do rewitalizacji znajduj się w niewielkim oddaleniu od centrum miejscowości Breń. W obszarze tym skupia się natomiast życie społeczne mieszkańców w związku z faktem, iż znajduje się tam budynek pełniący funkcje społeczne tj, szkoła podastawowa. Stan 63 S t r o n a

64 techniczny budynku należy określić jako niezadowalającym. W skład obszarach wchodzą również zabudowania mieszkalne. Obszar wskazany jako wymagający rewitalizacji jest zaniedbany w odniesieniu do powierzchni całego obszaru rewitalizacji jest on w większej mierze nie zabudowany. Mieszkańcy pozbawieni są miejsc spotkań i integracji. Wpływa to negatywnie na tożsamość miejsc. Zdaniem mieszkańców do najważniejszych problemów dotykających podobszar zaliczyć należy brak chodników oraz infrastruktury sportowej. Mimo, iż na ternie obszaru znajduje się budynek szkoły nie ma miejsca do aktywnego spędzania czasu, barka obiektu sportowego który byłby ogólnie dostępny dla wszystkich mieszkańców. Mieszkańcy zaznaczają, iż występuje problem z dostęp do Internetu. Podobszar 4: Łukowa Obszar w granicach działek 837/, 837/, 837/3, 834, 833, 83, 83, 89/3, 89/, 89/, 83 Powierzchnia : 3,668 ha Liczba mieszkańców podobszaru: 6 Mapa 5.Podobszar 4: Łukowa Główne cechy charakterystyczne podobszaru 4: Duża liczba starszych budynków, co przekłada się na ich stan techniczny. Relatywnie wskaźnik rozwoju przedsiębiorczości. Zdarzają się akty chuligaństwa i wandalizmu szczególnie w pobliżu budynku OSP. Brak miejsca integracji mieszkańców oraz spędzania wolnego czasu. Problem ubóstwa i bezrobocia 64 S t r o n a