SYNOD BISKUPÓW POWOŁANIE I MISJA RODZINY W KOŚCIELE I W ŚWIECIE WSPÓŁCZESNYM

Transkrypt

1 SYNOD BISKUPÓW POWOŁANIE I MISJA RODZINY W KOŚCIELE I W ŚWIECIE WSPÓŁCZESNYM KOMENTARZ BIEŻĄCYCH WYDARZEŃ KANCELARIA KANONICZNA MICHAŁ POCZMAŃSKI Szanowni Państwo, ponieważ Państwa redakcja interesuje się i pisze o ważnych wydarzeniach z życia Kościoła Katolickiego, przesyłam krótki komentarz na temat Synodu Biskupów, który w przyszłym miesiącu rozpocznie się w Watykanie. Bez wątpienia będzie to wydarzenie bardzo istotne, jeśli nie przełomowe. Kościół staje przed wieloma istotnymi pytaniami. Jedno z nich dotyczy wprowadzenia rozwodów kościelnych w Kościele Katolickim. Inne dotyczą obecności społeczności LGBT, w tym osób homoseksualnych w życiu Kościoła. Ponieważ nasza Kancelaria Kanoniczna specjalizuje się w prawie kanonicznym, chcemy przybliżyć Państwa czytelnikom tą skomplikowaną materię. Dlatego przygotowaliśmy krótki komentarz, który poprzez rys historyczny i prawny wyjaśnia bieżącą sytuację. W naszym komentarzu analizujemy również, jakie decyzje mogą zapaść podczas Synodu. Mam nadzieję, że informacje zebrane w niniejszym dokumencie będą dla Państwa przydatne. Jeśli będziecie Państwo potrzebowali więcej szczegółów lub chcielibyście zweryfikować pojawiające się wątpliwości, zapraszam Państwa do kontaktu mailowego lub spotkania. Z wyrazami szacunku, Michał Poczmański Adwokat kościelny

2 CZYM JEST SYNOD BISKUPÓW Synod Biskupów to spotkanie Papieża z biskupami z całego świata, w czasie którego dyskutuje się o problemach Kościoła. O poruszanych zagadnieniach decyduje Papież, który może przewodniczyć Synodowi. Synod jest papieskim organem doradczym. Papież może się do niego zwrócić z prośbą o opinię w danej sprawie, jednak nie jest ona dla niego wiążąca. Papież decyduje o zwołaniu synodu, zatwierdzeniu jego członków, porządku obrad oraz o zamknięciu Synodu. Pierwszy raz został on zwołany przez Pawła VI w 1967 r. BIEŻĄCE TEMATY Aktualnie Synod skupia się przede wszystkim na sprawach związanych z rodziną. Ostatni Synod (III Nadzwyczajne Zgromadzenie Ogólne Synodu Biskupów), odbył się w dniach od 5-19 października 2014 r. w Rzymie. Tematem przewodnim były Wyzwania duszpasterskie dla rodziny w kontekście nowej ewangelizacji. Wzięło w nim udział 191 Ojców synodalnych oraz 16 ekspertów, 38 audytorów i 8 delegatów innych Kościołów, w sumie 253 osoby. W tej licznej grupie było wielu Polaków, którzy przyjechali z różnych miejsc świata, w tym: abp Mieczysław Mokrzycki (Ukraina), abp Zbigniew Stankiewicz (Łotwa), abp Tadeusz Kondrusiewicz (Białoruś), abp Tomasz Peta (Kazachstan). W skład delegacji z Polski weszli: : abp Stanisław Gądecki, kard. Zenone Grocholewski, kard. Stanisław Ryłko i abp Zygmunt Zimowski. Choć obrady trwały niemal 2 tygodnie, nie podjęto żadnych konkretnych decyzji. W orędziu Synodu podkreślono, że Kościół musi być otwarty i nie może nikogo wykluczać. Nie zajęto w nim żadnego stanowiska wobec kwestii dopuszczenia do komunii osób rozwiedzionych i będących w nowych związkach. Nie odniesiono się też do sytuacji osób homoseksualnych, choć wcześniej dyskutowano o konieczności większego otwarcia wobec nich. Dlatego teraz wielu komentatorów liczy, że decyzje zostaną podjęte na październikowym Synodzie. Synod ten odbędzie się pod hasłem "Powołanie i misja rodziny w Kościele i w świecie współczesnym. FRAKCJE SYDOWE Jak w przypadku wielu ciał kolegialnych, także w ramach Synodu istnieją podziały na pewne grupy. W najbliższym czasie będziemy mogli świadkami dyskusji jaka toczyć się będzie między grupą konserwatystów (m.in. z Polski) a liberałów (z Francji i Niemiec). Polska reprezentacja będzie składała się z następujących osób: abp Stanisław GĄDECKI Arcybiskup metropolita poznański, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski od 2014 r. 28 maja 2014 papież Franciszek mianował go członkiem Kongregacji Nauki Wiary. Jest doktorem teologii. Abp Gądecki w spawach rodziny odnosił się m.in. do wspólnego zamieszkiwania przed ślubem: Wspólne zamieszkiwanie młodych przed ślubem staje się coraz powszechniejsze, chociaż stanowi to samookaleczanie ich miłości (...). Trzeba też zwrócić uwagę na jeszcze niebezpieczniejsze

3 zjawisko, jakim jest wspólne zamieszkanie nie tylko przed ślubem, ale w ogóle wykluczenie ślubu w 1 przyszłości. abp Henryk HOSER Biskup diecezjalny warszawsko-praski, arcybiskup ad personam. Lekarz medycyny. W kontekście nauczania o rodzinie pełni istotne funkcje, m. in. przewodniczącego Zespołu Ekspertów ds. Bioetycznych oraz członka Rady ds. Rodziny. Jest przeciwnikiem metody zapłodnienia in vitro, o której mówił: moralna schizofrenia i rodzaj wyrafinowanej aborcji. Porównał odkrycie in vitro do wynalezienia bomby atomowej: Skonstruowanie bomby atomowej jest znakomitym osiągnięciem, ale jej użycie to inna kwestia. bp Jan WĄTROBA Biskup diecezjalny rzeszowski. W ramach Konferencji Episkopatu Polski przewodniczący Rady ds. Rodziny, a wcześniej delegat ds. Duszpasterstwa Kobiet. Odnośnie Synodu mówił: W Kościele w Polsce nie ma środowisk, które oczekują, że zostanie nagięta doktryna kościelna, nauczanie moralne, zwłaszcza w dziedzinie tworzenia małżeństw przez osoby tej samej płci. Na pewno nie pójdziemy w kierunku teologii, która jest prezentowana przez niektóre kręgi niemieckojęzyczne"2 Powyższy cytat jest jednym z przykładów różnicy poglądów pomiędzy biskupami z Polski i Niemiec. Poniżej przedstawiamy informację na temat biskupów niemieckich o poglądach bardziej liberalnych niż w przypadku polskich biskupów. Episkopat Niemiec wybrał trzech delegatów na Synod Biskupów: przewodniczący episkopatu kard. Reinhard Marx, przewodniczący komisji ds. małżeństwa i rodziny bp Heiner Koch i przewodniczący komisji duszpasterstwa bp Franz-Josef Bode. Wszyscy oni są przedstawicielami tzw. Kościoła otwartego. Kard. Marx mówił jakiś czas temu, że należy akceptować: Niemców z północy i Bawarczyków, klasę średnią i odbiorców zasiłku, bezrobotnych i dyrektorów banków, zielonych i czarnych, homoseksualistów i heteroseksualistów, rozwodników, uchodźców. Dużą rolę może odegrać kard. Lorenzo Baldisseri, sekretarz generalny Synodu Biskupów, wybrany przez Papieża Franciszka. Kardynał Baldisseri, podobnie jak Ojciec Święty, wydaje się być zwolennikiem wprowadzenia zmian, choćby w minimalnym wymiarze. Jako sekretarz generalny będzie miał na pewno wpływ na spisanie ostatecznych postanowień z Synodu. 1 Za: 2 Za:

4 CO MOŻE SIĘ WYDARZYĆ PODCZAS SYNODU? Zważywszy na temat przewodni październikowego Synodu ("Powołanie i misja rodziny w Kościele i w świecie współczesnym ), wydaje się, że omawiana będzie przede wszystkim sytuacja osób rozwiedzionych i osób homoseksualnych. Kościół zastanawia się, w jaki sposób ludzie ci powinni móc uczestniczyć w życiu Kościoła. Osoby rozwiedzione Jednym z bieżących problemów w dyskusji Kościoła jest sytuacja osób żyjących w separacji, rozwiedzionych, które nie zawarły nowych związków, rozwiedzionych i żyjących w nowych związkach, rodziny niepełne 3. Osoby te, zawarły kiedyś sakrament małżeństwa, a teraz (często po rozwodach cywilnych) żyją w nowych związkach, również cywilnych. Jednak w rozumieniu prawa kanonicznego pozostają oni w grzechu, więc nie mogą uczestniczyć w pełni w życiu Kościoła, nie mogą przyjmować wszystkich sakramentów. Pomimo tego, że część hierarchów kościelnych ma liberalne poglądy, to zasadnicza zmiana tej sytuacji wydaje się być na dzień dzisiejszy niemożliwa. Kształt i rozumienie sakramentów nie zmieniło się bowiem w Kościele Katolickim od Sobodu Trydenckiego z XVI wieku. Dopuszczenie osób rozwiedzionych, żyjących w grzechu ciągłym (ponowne małżeństwo cywilne lub nowy związek) wiązać musiałby się ze fundamentalnymi zmianami przynajmniej w zakresie sakramentu małżeństwa. A to wydaje się niemożliwe. Warto jednak wspomnieć, że w Kościele Prawosławnym toleruje się i błogosławi ponowne związki (po odprawieniu pokuty), uznając, że sakrament poprzedniego małżeństwa mógł "obumrzeć". Osoby homoseksualne Drugi problem, który jest często poruszany to sytuacja osób homoseksualnych i szerzej LGBT. Tu wydaje się, że jesteśmy jeszcze dalej od jakichkolwiek zmian. Przede wszystkim dlatego, że Kościół nawet nie porównuje małżeństwa i związków homoseksualnych. Końcowy dokument Synodu Biskupów z 2014 r. stwierdza: Nie istnieje żadna podstawa do porównywania czy zakładania analogii, nawet dalekiej, między związkami homoseksualnymi a planem Bożym dotyczącym małżeństwa i rodziny. Niemniej mężczyźni i kobiety o skłonnościach homoseksualnych winni być traktowani z szacunkiem i delikatnością. «Powinno się unikać wobec nich jakichkolwiek oznak niesłusznej dyskryminacji. Należy jednak podchodzić do osób ze skłonnościami homoseksualnymi ze zrozumieniem i delikatnością. 4. PODSUMOWANIE I WNIOSKI Konkludując, XIV Zwyczajne Zgromadzenie Ogólne Synodu Biskupów, które odbędzie się w październiku 2015 r., stoi przed ważnym wyzwaniem. Z jednej strony nie może naruszyć substancji nauki Kościoła w kwestii nierozerwalności małżeństwa, natomiast musi uwzględnić trudną sytuację osób żyjących w nowych związkach cywilnych oraz homoseksualistów, którzy są osobami wierzącymi i chcą praktykować swoją wiarę. Dokonanie zmiany ich sytuacji w Kościele byłoby niezwykle trudne. Udział hierarchów o poglądach tradycyjnych i konserwatywnych wydaje się uniemożliwiać takich zmian w chwili obecnej. W moim odczuciu tak wielkie zmiany, jeśli miałyby być wprowadzone, będą miały charakter ewolucyjny, nie rewolucyjny. Będą procesem, ciągiem zmian, zachodzącym przez dłuższy czas. 3 III Nadzwyczajne Zgromadzenie Ogólne Synodów Biskupów, RELATIO SYNODI, pkt Tamże, pkt. 55.

5 Zmiany o których rozmawiamy nie zostaną wprowadzone z dnia na dzień. Jednak rozpoczęcie rozmów już teraz może stanowić przełom, który za lat zaowocuje konkretami, które obecnie wydają się nie do osiągnięcia. Warto także pamiętać, że ostatnie słowo zawsze należy do Papieża. Jak wszyscy wiemy, Papież Franciszek wnosi wiele nowego do współczesnego Kościoła Katolickiego. Nie możemy więc wykluczyć niespodziewanych decyzji, nawet pomimo silnego nurtu przeciwnego. KONTAKT DLA MEDIÓW tel INFORMACJA PRAWNA Niniejszy tekst stanowi przedmiot prawa autorskiego z siedzibą w Ząbkach przy ul. Wiosennej 10/20. Niniejszy tekst opublikowany na stronie objęty jest licencją Creative Commons Uznanie autorstwa-bez utworów zależnych 3.0 Polska. Zastrzegamy jednocześnie, że na kopiowanie, rozpowszechnianie, odtwarzanie i wykorzystywanie tekstu zezwalamy jedynie pod warunkiem opatrzenia każdej kopii identyfikacją autora: "Michał Poczmański, Kancelaria Kanoniczna".