Diagnoza obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Miasta i Gminy Barcin

Transkrypt

1 Diagnoza obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Miasta i Gminy Barcin Wykonawca: Dorfin Grant Thornton Frąckowiak Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa ul. Głowackiego Toruń T F Data: luty 2016 r.

2 Spis treści 1. Obszar zdegradowany gminy Obszar zdegradowany miasto Obszar zdegradowany obszar wiejski Obszar rewitalizacji gminy Obszar rewitalizacji miasto Obszar rewitalizacji obszar wiejski Diagnoza obszaru rewitalizacji Podobszar 1: Barcin Osiedle Kujawy Podobszar 2: Julianowo Podobszar 3: Piechcin...22 Załączniki...29 Spis tabel Tabela 1. Podział miasta Barcin na jednostki strukturalne... 4 Tabela 2. Wskaźniki występowania stanu kryzysowego w jednostkach strukturalnych... 5 Tabela 3. Wskaźniki występowania stanu kryzysowego w sferze społecznej w miejscowościach do 170 mieszkańców... 6 Tabela 4. Wskaźniki występowania stanu kryzysowego w sferze społecznej w miejscowościach od 171 do 340 mieszkańców... 6 Tabela 5. Wskaźniki występowania stanu kryzysowego w sferze społecznej w miejscowościach od 341 do 700 mieszkańców... 7 Tabela 6. Wskaźniki występowania stanu kryzysowego w sferze społecznej w miejscowościach powyżej 700 mieszkańców... 7 Tabela 7. Julianowo cechy obszaru zdegradowanego... 8 Tabela 8. Piechcin cechy obszaru zdegradowanego... 8 Tabela 9. Powierzchnia i ludność Miasta i Gminy Barcin objęta rewitalizacją... 9 Tabela 10. Wskaźniki delimitacji obszaru rewitalizacji w mieście...11 Tabela 11. Obszar rewitalizacji w części wiejskiej Gminy Barcin...12 Tabela 12. Cel rewitalizacji: Przekształcenie przestrzeni zdegradowanych na cele aktywizacji społecznej..13 Tabela 13. Cel rewitalizacji: Przekształcenie przestrzeni zdegradowanych na cele aktywizacji gospodarczej...14 Tabela 14. Wykaz ulic wchodzących w skład podobszaru rewitalizacji...14 Tabela 15. Średnie wyniki egzaminu gimnazjalnego w Gimnazjum nr 1 (2015 r.)...16 Tabela 16. Obiekty użyteczności publicznej na podobszarze Osiedla Kujawy...17 Tabela 17. Szczegółowe ustalenia dotyczące jednostek struktury przestrzeni miejskiej...18 Tabela 18. Średnie wyniki egzaminu gimnazjalnego w Gimnazjum nr 2 (2015 r.)...24 Tabela 19. Struktura wiekowa ludności (2015 r.)...29 Tabela 20. Interwencje policji i straży miejskiej (2015 r.)...29 Tabela 21. Liczba nieruchomości i gospodarstw domowych (2015 r.)...29 Tabela 22. Bezrobocie (2015 r.)...29 Tabela 23. Korzystanie z pomocy społecznej (2015 r.)

3 Tabela 24. Średnie wyniki sprawdzianu szóstoklasisty...30 Tabela 25. Średnie wyniki egzaminu gimnazjalnego (2015 r.)...30 Tabela 26. Podmioty gospodarcze (2015 r.)...30 Tabela 27. Wykaz przyłączy do sieci komunalnej (2015 r.)...30 Spis map Mapa 3. Obszar zdegradowany i obszar rewitalizacji w Mieście Barcin...10 Mapa 4. Obszar zdegradowany i obszar rewitalizacji w części wiejskiej Gminy Barcin...12 Spis wykresów Wykres 1. Struktura wiekowa ludności Osiedla Kujawy w 2015 r...15 Wykres 2. Podobszar 1 - kryzysowe zjawiska w sferze społecznej...16 Wykres 3. Liczba podmiotów gospodarczych na Osiedlu Kujawy ( )...17 Wykres 4. Struktura wiekowa ludności Julianowa w 2015 r Wykres 5. Podobszar 2 - kryzysowe zjawiska w sferze społecznej...21 Wykres 6. Liczba podmiotów gospodarczych w Julianowie ( )...21 Wykres 7. Struktura wiekowa ludności Piechcina w 2015 r Wykres 8. Podobszar 3 - kryzysowe zjawiska w sferze społecznej...25 Wykres 9. Liczba podmiotów gospodarczych w Piechcinie ( )

4 1. Obszar zdegradowany gminy 1 Obszarem zdegradowanym w gminie jest ten obszar, na którym zidentyfikowano występowanie stanu kryzysowego (czyli koncentracji negatywnych zjawisk w sferze społecznej oraz w sferze gospodarczej, przestrzenno-funkcjonalnej i technicznej). Skalę tych negatywnych zjawisk odzwierciedlają mierniki rozwoju opisujące powyższe sfery, które wskazują na niski poziom rozwoju lub dokumentują silną dynamikę spadku poziomu rozwoju w odniesieniu do wartości dla całej gminy. Obszar zdegradowany może być podzielony na podobszary, w tym podobszary nie posiadające ze sobą wspólnych granic. 2 Obszar zdegradowany w Gminie Barcin zgodnie z Zasadami programowania przedsięwzięć rewitalizacyjnych został wyznaczony odrębnie dla miasta Barcin i dla części wiejskiej Gminy. Analiza wskaźnikowa poszczególnych miejscowości i jednostek w mieście została przeprowadzona w oparciu o kryteria wskazane w Zasadach programowania przedsięwzięć rewitalizacyjnych oraz kryteria własne (autorskie) stworzone na potrzeby zdiagnozowania występujących na tym obszarze problemów. 1.1 Obszar zdegradowany miasto Dla potrzeb delimitacji obszaru zdegradowanego w części miejskiej Gminy miasto Barcin zostało podzielone na jednostki struktury przestrzeni miejskiej (zwane dalej jednostkami). W oparciu o występujące zróżnicowania w przestrzeni społeczno gospodarczej całe miasto zostało podzielone na 3 jednostki strukturalne: Starówka wraz z doliną Noteci, Osiedle domów jednorodzinnych, Osiedle Kujawy. Żadna z tak wyznaczonych jednostek nie zajmuje więcej niż 20% powierzchni Gminy i nie koncentruje więcej niż 30% mieszkańców Gminy. Ponadto dokonany podział umożliwia pozyskanie wiarygodnych danych zarówno na potrzeby delimitacji, jak i późniejszego monitoringu wdrażania programu rewitalizacji. Suma powierzchni wydzielonych jednostek jest równa powierzchni części miejskiej Gminy, w związku z czym analizie zostało poddane całe miasto. Tabela 1. Podział miasta Barcin na jednostki strukturalne Jednostka Ludność % ludności gminy Powierzchnia (km 2) Starówka wraz z doliną Noteci % powierzchni gminy ,37% 2,24 1,85% Osiedle domów jednorodzinnych ,66% 0,85 0,71% Osiedle Kujawy ,95% 0,61 0,50% Razem ,98% 3,7 3,06% Źródło: Opracowanie własne Wyznaczone jednostki strukturalne zostały poddane diagnozie celem identyfikacji stanu kryzysowego. Do analizy wybrano 4 wskaźniki (3 reprezentujące sferę społeczną oraz 1 ze sfery gospodarczej). Wszystkie 3 jednostki zostały zbadane przy pomocy tych samych kryteriów. 1 Przedstawione w poniższym rozdziale dane statystyczne dotyczą roku Zasady programowania przedsięwzięć rewitalizacyjnych w celu ubiegania się o środki finansowe w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata z dnia r. 4

5 Na tej podstawie za obszar zdegradowany zostały uznane 2 jednostki, w których przynajmniej 2 wskaźniki przedstawiają wartości mniej korzystane do średniej dla Gminy Barcin, tj. Osiedle domów jednorodzinnych i Osiedle Kujawy. Na terenie Osiedla domów jednorodzinnych odnotowano występowanie 3 problemów ze sfery społecznej: Starzejące się społeczeństwo, Niski poziom objęcia edukacją przedszkolną, Brak podmiotów organizujących czas wolny dla dzieci i młodzieży. Natomiast na Osiedlu Kujawy niekorzystne wartości wskaźników zostały wykazane w 4 obszarach, co wskazuje na występowanie następujących problemów: Starzejące się społeczeństwo, Niski poziom objęcia edukacją przedszkolną, Brak podmiotów organizujących czas wolny dla dzieci i młodzieży, Niski poziom przedsiębiorczości wśród mieszkańców. Szczegółowe informacje na temat wartości poszczególnych wskaźników przedstawia poniższa tabela. Tabela 2. Wskaźniki występowania stanu kryzysowego w jednostkach strukturalnych Starówka Osiedle Cechy wraz domów Problem Wskaźnik szczególne sfery z doliną jedno- Noteci rodzinnych Zaawansowanie procesu starzenia się ludności Wychowanie i edukacja przedszkolna dzieci w wieku 3-5 lat Poziom uczestnictwa w życiu kulturalnym i społecznym Klimat aktywności gospodarczej Starzejące się społeczeństwo Niski poziom objęcia edukacją przedszkolną Brak podmiotów organizujących czas wolny dla dzieci i młodzieży Niski poziom przedsiębiorczości wśród mieszkańców Sfera społeczna Udział ludności w wieku poprodukcyjnym w ludności ogółem na danym obszarze Odsetek dzieci zamieszkujących dany obszar w wieku 3-5 lat objętych wychowaniem przedszkolnym Istnienie świetlicy środowiskowej lub innego podmiotu zajmującego się organizacją czasu wolnego dla dzieci i młodzieży* Sfera gospodarcza Wskaźnik liczby zarejestrowanych podmiotów gospodarczych osób fizycznych na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym na danym obszarze Osiedle Kujawy Gmina Barcin 16,72% 21,02% 24,95% 18,53% 95,12% 68,75% 68,57% 78,40% Świetlica środowisko wa, ul. Kościelna 15 * Wskaźnik autorski. ** Świetlica środowiskowa w mieście oraz 13 świetlic wiejskich. brak brak 14** 1,29 0,99 0,92 0,94 5

6 1.2 Obszar zdegradowany obszar wiejski Delimitacja obszaru zdegradowanego na obszarze wiejskim Gminy Barcin nastąpiła poprzez zbadanie wszystkich miejscowości pod kątem występowania stanu kryzysowego. Biorąc pod uwagę liczebność poszczególnych miejscowości podzielono je na 4 grupy: do 170 mieszkańców, od 171 do 340 mieszkańców, od 341 do 700 mieszkańców i powyżej 700. Każdą z grup zbadano innym zestawem wskaźników. Na tej podstawie do obszaru zdegradowanego zostały zaliczone te miejscowości, które spełniły jednocześnie 2 kryteria: Na terenie miejscowości występują co najmniej 2 problemy społeczne, a wskaźniki dla tych problemów przyjmują wartości mniej korzystane od średniej dla Gminy, Na terenie miejscowości występują przestrzenie zdegradowane lub negatywne zjawiskach w przynajmniej jednej ze sfer (gospodarczej, środowiskowej, przestrzenno-funkcjonalnej i infrastrukturalnej). Tabela 3. Wskaźniki występowania stanu kryzysowego w sferze społecznej w miejscowościach do 170 mieszkańców Miejscowość Stosunek interwencji służb Udział osób w porządkowych (policji, gospodarstwach domowych Udział ludności w wieku straży) z powodu korzystających ze poprodukcyjnym w ludności zakłócania miru domowego środowiskowej pomocy ogółem na danym obszarze i porządku publicznego społecznej w ludności (%) względem ogółu ogółem na danym obszarze gospodarstw domowych na (%) danym obszarze (%) Aleksandrowo 10, Augustowo 17,16 3,73 17,24 Gulczewo 10,48 15,24 18,18 Józefinka 11,39 13,29 6,25 Pturek 15,54 2,03 3,45 Szeroki Kamień 7, ,11 Zalesie Barcińskie 13, ,18 Gmina 18,53 15,61 17,79 Tabela 4. Wskaźniki występowania stanu kryzysowego w sferze społecznej w miejscowościach od 171 do 340 mieszkańców Udział ludności w wieku Udział bezrobotnych w Miejscowość należy do Miejscowość poprodukcyjnym w ludności ludności w wieku rejonu obsługi szkoły ogółem na danym obszarze produkcyjnym na danym podstawowej o niskim (%) obszarze (%) poziomie kształcenia* (%) Dąbrówka Barcińska 16,67 10,19 62 Julianowo 15,34 12,96 61 Kania 18,52 9,83 62 Knieja 15,64 8,20 61 Młodocin 13,77 8,51 61 Sadłogoszcz 11,98 6,72 57 Złotowo 10,71 7,69 62 Gmina 18,53 8,77 62** *Przeciętny wynik sprawdzianu szóstoklasistów w danej szkole za ostatnie 3 lata (tj r., 2014 r., 2013 r.) jest niższy od przeciętnego wyniku w województwie. ** Przeciętny wynik sprawdzianu szóstoklasisty za ostatnie 3 lata w województwie kujawsko-pomorskim. 6

7 Tabela 5. Wskaźniki występowania stanu kryzysowego w sferze społecznej w miejscowościach od 341 do 700 mieszkańców Udział osób w Miejscowość Udział bezrobotnych gospodarstwach domowych Udział ludności w wieku pozostających bez pracy korzystających ze poprodukcyjnym w ludności ponad 24 miesiące w ogóle środowiskowej pomocy ogółem na danym obszarze bezrobotnych na danym społecznej w ludności (%) obszarze (%) ogółem na danym obszarze (%) Barcin Wieś 12,83 31,82 6,33 Krotoszyn 14,48 14,89 20,55 Mamlicz 14,77 8,57 11,88 Wolice 9, ,41 Gmina 18,53 21,72 10,54 Tabela 6. Wskaźniki występowania stanu kryzysowego w sferze społecznej w miejscowościach powyżej 700 mieszkańców Udział osób w Miejscowość Udział bezrobotnych gospodarstwach domowych Udział bezrobotnych w pozostających bez pracy ponad korzystających ze ludności w wieku 24 miesiące w ogóle środowiskowej pomocy produkcyjnym na danym bezrobotnych na danym społecznej w ludności obszarze (%) obszarze (%) ogółem na danym obszarze (%) Piechcin 26,84 12,6 9,61 Gmina 21,72 10,54 8,77 Punktem wyjścia do wyznaczenia obszarów zdegradowanych w Gminie była analiza występowania problemów społecznych. Takie problemy (w ilości co najmniej 2) zdiagnozowano w dwóch miejscowościach: Julianowie i Piechcinie. Te miejscowości zostały poddane dalszej analizie pod kątem występowania przestrzeni zdegradowanych lub stanu kryzysowego w innych sferach. W Julianowie zidentyfikowano 2 problemy społeczne związane z bezrobociem i jakością kształcenia na poziomie podstawowym. W miejscowości tej nie ma obszarów, które można zakwalifikować jako przestrzenie zdegradowane. Występują tu inne negatywne zjawiska: Niski stopień przedsiębiorczości (sfera gospodarcza), Niewystarczające wyposażenie w infrastrukturę techniczną (sfera infrastrukturalna). Szczegółowe informacje świadczące o występowaniu w Julianowie stanu kryzysowego, na podstawie których miejscowość została zakwalifikowana do obszaru zdegradowanego przedstawia poniższa tabela. 7

8 Tabela 7. Julianowo cechy obszaru zdegradowanego Cechy szczegółowe Problem sfery Wskaźnik Julianowo Gmina Sfera społeczna Udział bezrobotnych w ludności 12,96% 8,77% w wieku produkcyjnym na danym obszarze Problemy rynku Bezrobocie Udział bezrobotnych pozostających bez pracy pracy ponad 24 miesiące w ogóle 35,71% 21,72% bezrobotnych na danym obszarze Skuteczność Miejscowość należy do rejonu obsługi Jakość kształcenia na kształcenia dzieci na szkoły podstawowej poziomie poziomie o niskim poziomie kształcenia* podstawowym podstawowym 61% 62%** Klimat aktywności gospodarczej Elementarne zagospodarowanie w instalacje techniczne, stan techniczny budynków Niski stopień przedsiębiorczości Niewystarczające wyposażenie w infrastrukturę techniczną Sfera gospodarcza Wskaźnik przedsiębiorczości wyrażony liczbą podmiotów gospodarczych na 100 osób w wieku produkcyjnym na danym obszarze Wskaźnik liczby zarejestrowanych podmiotów gospodarczych osób fizycznych na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym na danym obszarze Sfera infrastrukturalna Udział budynków podłączonych do sieci kanalizacyjnej względem ogółu budynków danego obszaru 4,63 5,96 0 0,94 0% 48,83% *Przeciętny wynik sprawdzianu szóstoklasistów w danej szkole za ostatnie 3 lata (tj r., 2014 r., 2013 r.) jest niższy od przeciętnego wyniku w województwie. ** Przeciętny wynik sprawdzianu szóstoklasisty za ostatnie 3 lata w województwie kujawsko-pomorskim. W Piechcinie przeprowadzona analiza wskaźnikowa uwidoczniła 3 problemy społeczne: Bezrobocie, Jakość kształcenia na poziomie podstawowym, Długotrwałe bezrobocie. Na terenie miejscowości występują przestrzenie zdegradowane, tj. tereny pokolejowe (w tym budynki dawnych dworców) oraz tereny kopalni po wydobyciu złóż wapieni i margli jurajskich przez Lafarge Cement S. A. Cementowania KUJAWY w Bielawach. Ze względu na to, iż na tych obszarach nie jest planowana interwencja w ramach rewitalizacji do wyznaczenia obszaru zdegradowanego wzięto pod uwagę niski stopień przedsiębiorczości (sfera gospodarcza). Tabela 8. Piechcin cechy obszaru zdegradowanego Cechy szczegółowe sfery Problem Wskaźnik Piechcin Gmina Sfera społeczna Udział bezrobotnych w ludności w wieku produkcyjnym na danym 9,61% 8,77% Problemy rynku pracy Bezrobocie obszarze Udział bezrobotnych pozostających bez pracy ponad 24 miesiące w ogóle bezrobotnych na danym obszarze 26,84% 21,72% Skuteczność kształcenia dzieci na poziomie podstawowym Jakość kształcenia na poziomie podstawowym Miejscowość należy do rejonu obsługi szkoły podstawowej o niskim poziomie kształcenia* 57% 62%** 8

9 Cechy szczegółowe sfery Problem Wskaźnik Piechcin Gmina Sfera gospodarcza Niski stopień przedsiębiorczości Wskaźnik przedsiębiorczości wyrażony liczbą podmiotów gospodarczych na 100 osób w wieku produkcyjnym na danym obszarze 3,89 5,96 Klimat aktywności gospodarczej Wskaźnik liczby zarejestrowanych podmiotów gospodarczych osób fizycznych na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym na danym obszarze 0,61 0,94 *Przeciętny wynik sprawdzianu szóstoklasistów w danej szkole za ostatnie 3 lata (tj r., 2014 r., 2013 r.) jest niższy od przeciętnego wyniku w województwie. ** Przeciętny wynik sprawdzianu szóstoklasisty za ostatnie 3 lata w województwie kujawsko-pomorskim. 2. Obszar rewitalizacji gminy 3 W myśl art. 10 ustawy o rewitalizacji 4 i Zasad programowania przedsięwzięć rewitalizacyjnych obszarem rewitalizacji jest obszar obejmujący całość lub część obszaru zdegradowanego, cechujący się szczególną koncentracją negatywnych zjawisk (społecznych, gospodarczych, środowiskowych, przestrzenno-funkcjonalnych, technicznych), na którym z uwagi na istotne znaczenie dla rozwoju lokalnego gmina zamierza prowadzić rewitalizację. Obszar rewitalizacji może być podzielony na podobszary, w tym podobszary nieposiadające ze sobą wspólnych granic, lecz nie może obejmować terenów większych niż 20% powierzchni gminy oraz zamieszkałych przez więcej niż 30% mieszkańców gminy. W skład obszaru rewitalizacji mogą wejść obszary występowania problemów przestrzennych, takich jak tereny poprzemysłowe (w tym poportowe i powydobywcze), powojskowe lub pokolejowe, wyłącznie w przypadku, gdy przewidziane dla nich działania są ściśle powiązane z celami rewitalizacji dla danego obszaru rewitalizacji. Z tego względu obszar rewitalizacji w Gminie Barcin składa się z kilku podobszarów położonych zarówno w części miejskiej, jak i wiejskiej, które łącznie stanowią 0,83% powierzchni Gminy i są zamieszkiwane przez 29,73% jej mieszkańców. Tabela 9. Powierzchnia i ludność Miasta i Gminy Barcin objęta rewitalizacją Podobszar Ludność % ludności gminy Powierzchnia (km 2) % powierzchni gminy Osiedle Kujawy ,95 0,61 0,50 Julianowo 176 1,15 0,29 0,24 Piechcin (ul. Dworcowa i 11 Listopada) 250 1,63 0,1 0,08 Razem ,73 1,00 0,83 3 Przedstawione w poniższym rozdziale dane statystyczne dotyczą roku Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz. U. z 2015 r. poz. 1777). 9

10 2.1 Obszar rewitalizacji miasto W procesie delimitacji obszaru rewitalizacji miasta Barcin pod uwagę wzięto te jednostki, które zostały uznane za obszar zdegradowany zgodnie z Zasadami programowania przedsięwzięć rewitalizacyjnych, czyli Osiedle Kujawy i Osiedle domów jednorodzinnych. Tak wskazany obszar przekracza wspomniany próg 30% ludności gminy. W związku z tym obszar rewitalizacji został zawężony do tej jednostki, w której liczba wskaźników z wartościami mniej korzystnymi od średniej dla gminy jest największa. Na terenie Osiedla Kujawy wszystkie 4 badane wskaźniki przyjęły wartości mniej korzystane od średniej dla całej gminy, natomiast na Osiedlu domów jednorodzinnych taki stan odnotowano w odniesieniu do 3 analizowanych wskaźników. Zasięg obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji na tle Miasta Barcin przedstawia poniższa mapa. Mapa 1. Obszar zdegradowany i obszar rewitalizacji w Mieście Barcin Źródło: Opracowanie własne 10

11 Obszarem rewitalizacji w Mieście jest Osiedle Kujawy. Obszar ten jest zamieszkiwany przez osób (26,95% ludności gminy) i zajmuje powierzchnię 0,61 km 2 (0,50% powierzchni gminy). Osiedle Kujawy cechuje się dużym odsetkiem osób starszych. Stanowią one 24,95% ogółu mieszkańców tego obszaru, podczas gdy średnia dla Gminy wynosi 18,53%. Taki stan rzeczy jest wyrazem powszechnie występującego zjawiska starzenia się społeczeństwa, które w tej jednostce jest szczególnie silne. Innym niekorzystnym zjawiskiem jest poziom objęcia edukacją przedszkolną 68,57% dzieci w wieku 3-5 lat z tego obszaru uczęszcza do przedszkola lub oddziału przedszkolnego. Odsetek dzieci objętych edukacją przedszkolną w całej Gminie wynosi 78,4%. Uwagę zwraca fakt, że mimo iż na tym terenie mieszka 53,82% dzieci i młodzieży z Miasta, brak tu świetlicy środowiskowej, w której mogłyby spędzać czas wolny. Panujący na Osiedlu Kujawy klimat aktywności gospodarczej jest nieznacznie niższy niż w Gminie na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym (18-64 lat) przypada 0,92 podmiotów gospodarczych prowadzonych przez osoby fizyczne (w Gminie jest to 0,94). Tabela 10. Wskaźniki delimitacji obszaru rewitalizacji w mieście Udział ludności w wieku poprodukcyjnym w ludności ogółem (%) 18,53 24,95 Odestek dzieci w wieku 3-5 lat objętych wychowaniem przedszkolnym (%) 68,57 78,4 Istnienie świetlicy środowiskowej lub innego podmiotu zajmującego się organizacją czasu wolnego dla dzieci i młodzieży 0 14 Podmioy gospodarcze osób fizycznych na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym 0,92 0,94 Osiedle Kujawy Gmina 2.2 Obszar rewitalizacji obszar wiejski Obszar rewitalizacji w części wiejskiej Gminy Barcin składa się z 2 podobszarów stanowiących miejscowości zaliczone do obszaru zdegradowanego. Do powierzchni obszaru rewitalizacji zaliczono rzeczywistą powierzchnię, na której planowana jest interwencja w ramach programu rewitalizacji Łącznie wyznaczony obszar rewitalizacji nie przekracza progów 20% powierzchni gminy i 30% ludności gminy. 11

12 Tabela 11. Obszar rewitalizacji w części wiejskiej Gminy Barcin Podobszar Ludność % ludności gminy Powierzchnia (km 2) % powierzchni gminy Julianowo 176 1,15 0,29 0,24 Piechcin (ul. Dworcowa i 11 Listopada) 250 1,63 0,1 0,08 Razem 426 2,78% 0,39 0,32% Zasięg obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji w części wiejskiej na tle Gminy przedstawia poniższa mapa. Mapa 2. Obszar zdegradowany i obszar rewitalizacji w części wiejskiej Gminy Barcin Źródło: Opracowanie własne 12

13 Obydwa podobszary rewitalizacji (Julianowo i część Piechcina) spełniają jeden z celów rewitalizacji wskazanych w Zadach programowania przedsięwzięć rewitalzacyjnych tj. przekształcenie przestrzeni zdegradowanej na cele aktywizacji społecznej. Wybór takiego celu został podyktowany występującym na tym obszarze stanem kryzysowym. Dla powyższego celu określono 2 kryteria, których spełnienie oznacza możliwość podjęcia na tym obszarze działań rewitalizacyjnych o określonym kierunku. Tabela 12. Cel rewitalizacji: Przekształcenie przestrzeni zdegradowanych na cele aktywizacji społecznej Obszar rewitalizacji Kryterium Dostępność publicznej infrastruktury aktywizacji społecznej 5 W Julianowie brak obiektu mogącego pełnić funkcje infrastruktury aktywizacji społecznej. Najbliższy tego typu obiekt świetlica wiejska, znajduje się w Barcinie Wsi w odległości około 1 km. Mimo to uzasadniona jest interwencja polegająca na stworzeniu infrastruktury komplementarnej wobec tej istniejącej w Barcinie Wsi. Julianowo i Barcin Wieś liczą łącznie 776 mieszkańców. Przy tak dużej liczbie mieszkańców zapotrzebowanie społeczne na realizację zadań/aktywności w świetlicy przekracza możliwości obiektu w Barcinie Wsi. Potrzeba stworzeniu nowej świetlicy wiejskiej w Julianowie wynika np. z Planu Odnowy Miejscowości Julianowo na lata Julianowo Obecność podmiotów zajmujących się animacją i integracją społeczności lokalnej* Na terenie Julianowa na rzecz lokalnej społeczności działa Stowarzyszenie dla dużych i małych. Jego celem jest poprawa warunków życia przyczyniająca się do rozwoju społeczno-gospodarczego i kulturalnego sołectwa i całej Gminy. Rokrocznie Stowarzyszenie organizuje letni wypoczynek dla dzieci oraz imprezę Pyra z gzikiem. Aktywnie działają również panie z Koła Gospodyń Wiejskich poprzez organizację różnych imprez, kultywowanie lokalnej tradycji, występy na pokazach i konkursach oraz Lokalna Grupa Odnowy Julianowa. Prężnie działa również Sołtys z Radą Sołecką. Dostępność publicznej infrastruktury aktywizacji społecznej W Piechcinie istnieje świetlica wiejska oraz filia biblioteki, a także infrastruktura sportu i rekreacji (Centrum Nurkowe, strzelnica, boisko, siłownia zewnętrzna, 3 place zabaw). Brakuje natomiast zagospodarowanych terenów publicznych, na których mogłyby odbywać się imprezy i zajęcia plenerowe. Taką funkcję pełniła kiedyś muszla koncertowa w Parku 100-lecia (obiekt istniał od 1960 r. aż do pożaru w 2002 r.). Stąd Piechcin też uzasadniona jest interwencja polegająca na utworzeniu infrastruktury komplementarnej wobec już istniejącej. Istnienie przestrzeni zdegradowanej, która może być zaadaptowana do celów rozwoju społecznego Budynki podworcowe przy ul. Dworcowej, Teren po spalonej muszli koncertowej w Parku 100-lecia. *Wskaźnik autorski gminy Ponadto dla podobszaru Piechcin jako drugi cel rewitalizacji wskazano przekształcenie przestrzeni zdegradowanych na cele aktywizacji gospodarczej. Jest to związane z relatywnie wysokim bezrobociem wśród mieszkańców Piechcina i istnieniem przestrzeni zdegradowanych, które mogą być zaadoptowane do pełnienia funkcji aktywizacji gospodarczej. 5 Na terenie miejscowości i w odległości 1,5 km od zwyczajowo przyjętego centralnego punktu miejscowości, liczonej wzdłuż dróg publicznych i publicznych ciągów pieszych i pieszo-jezdnych brak publicznej infrastruktury aktywizacji społecznej, chyba że uzasadniona i planowana interwencja zakłada utworzenie infrastruktury: - komplementarnej wobec już istniejącej lub - bezpośrednio rozszerzającej (poprzez adaptację istniejących budynków)możliwości lokalowe infrastruktury już istniejącej lub - utworzenie infrastruktury należącej do tej samej kategorii oraz umożliwiającej realizację zadań/aktywności tego samego rodzaju, jeśli zapotrzebowanie społeczne przekracza możliwości infrastruktury już istniejącej lub - utworzenie infrastruktury zastępującej infrastrukturę tego samego rodzaju likwidowaną ze względu na stan wyeksploatowania, brak funkcjonalności, niespełnianie warunków bezpieczeństwa, to nie jest konieczne spełnienie wspomnianego warunku odległości 1,5 km. 13

14 Tabela 13. Cel rewitalizacji: Przekształcenie przestrzeni zdegradowanych na cele aktywizacji gospodarczej Obszar rewitalizacji Kryterium Istnienie przestrzeni zdegradowanej, która może być zaadaptowana do celów rozwoju gospodarczego Budynki podworcowe przy ul. Dworcowej. Piechcin Na terenie gminy są zarejestrowane osoby bezrobotne Na terenie Gminy Barcin zarejestrowanych jest 847 bezrobotnych (8,77% ludności w wieku produkcyjnym. W samym Piechcinie jest 190 osób bezrobotnych (9,61% mieszkańców w wieku produkcyjnym). 3. Diagnoza obszaru rewitalizacji 3.1 Podobszar 1: Barcin Osiedle Kujawy Osiedle Kujawy to jedna z trzech jednostek w mieście wyznaczonych na potrzeby rewitalizacji. Zajmuje powierzchnię 0,61 km 2 (co stanowi 0,50% powierzchni Gminy i 16,49% powierzchni Miasta) i koncentruje 26,95% ludności Gminy. Tym samym jest to najludniejszy obszar miasta. Osiedle Kujawy położone jest w południowej części Miasta, w tzw. nowym Barcinie. Jednostkę tworzy 6 ulic. Tabela 14. Wykaz ulic wchodzących w skład podobszaru rewitalizacji L.p. 1. Artylerzystów 2. Dr St. Krzysia 3. Dworcowa Ulica 4. Jakuba Wojciechowskiego 5. Lotników 6. Ludowego Wojska Polskiego Sfera społeczna Osiedle Kujawy jest najbardziej zaludnionym obszarem miasta. Pod koniec 2015 r. na podobszarze zamieszkiwało osób (2 175 kobiet i mężczyzn). Pod względem struktury wiekowej podobszar cechuje się bardzo wysokim odsetkiem osób starszych (powyżej 65 roku życia). Stanowią one aż 24,95% ogółu mieszkańców, czyli osób (w Gminie udział ten wynosi 18,53%). Niższy niż przeciętnie jest udział w społeczeństwie osób wieku produkcyjnym (18-64 lata) 57,63% (2 379 osób). Także odsetek osób młodych (w wieku przedprodukcyjnym, czyli do 17 lat) jest niższy niż średnio w Gminie (18,43%) i wynosi 17,42% (719 osób). W związku z powyższym wskaźnik obciążenia demograficznego wynosi 43,3% względem 29,37% w Gminie. Tak duży udział osób starszych w strukturze społeczeństwa wymaga zapewnienia seniorom odpowiedniej oferty spędzania czasu wolnego (w tym zakresie działa Klub Seniora Wrzos i Uniwersytet Trzeciego Wieku) i usług opiekuńczych (na podobszarze brak tego typu oferty). 14

15 Wykres 1. Struktura wiekowa ludności Osiedla Kujawy w 2015 r. 57,63% 63,05% 17,42% 18,43% 24,95% 18,53% Wiek przedprodukcyjny Wiek produkcyjny Wiek poprodukcyjny Osiedle Kujawy Gmina Poziom bezrobocia mierzony udziałem osób bezrobotnych w liczbie mieszkańców w wieku produkcyjnym na koniec 2015 r. wynosił na podobszarze 8,24% (196 osób) i był o 0,53 p.p. niższy niż w Gminie (8,77%). Struktura bezrobocia przedstawia się następująco: Bezrobotni pozostający bez pracy od 12 do 24 miesięcy 40 osób (20,41% ogółu bezrobotnych), Bezrobotni pozostający bez pracy powyżej 24 miesięcy 22 osoby (11,22% ogółu bezrobotnych), Bezrobotni do 25 roku życia 36 osób (18,37% ogółu bezrobotnych), Bezrobotni powyżej 50 roku życia 35 osób (17,86% ogółu bezrobotnych). Poziom ubóstwa i niesamodzielności ekonomicznej mierzony korzystaniem z pomocy społecznej jest niższy niż w całej Gminie, gdyż w 2015 r. udział osób w gospodarstwach domowych korzystających z pomocy społecznej względem ogółu ludności wyniósł 8,09 % (w Gminie 15,61%). Z usług Miejsko- Gminnego Ośrodka Pomocy społecznej w tym okresie korzystało 99 rodzin liczących łącznie 334 osoby. Wychowaniem przedszkolnym na Osiedlu Kujawy objętych jest 96 dzieci w wieku 3-5 lat, co stanowi 68,57% wszystkich dzieci w tym wieku. Poziom objęcia edukacją przedszkolną jest więc niższy o 9,83 p.p. niż średnio w Gminie. Na Osiedlu Kujawy znajdują się 2 przedszkola (Przedszkole nr 2 i Przedszkole nr 3 z oddziałem żłobka). Kształceniem podstawowym na podobszarze zajmuje Szkoła Podstawowa nr 2 im. Jana Brzechwy oraz Gimnazjum nr 1 położone poza Osiedlem Kujawy. O poziomie kształcenia w tych placówkach najlepiej świadczą wyniki egzaminów. W 2015 r. ze sprawdzianu szóstoklasistów w SP nr 2 uczniowie uzyskali średnio 72% z języka polskiego i matematyki oraz 81% z języka angielskiego. Tym samym były to wyniki wyższe niż w Gminie, gdzie uczniowie szkół podstawowych uzyskali średnio 69% z języka polskiego i matematyki oraz 78% z języka polskiego. Z kolei z egzaminu gimnazjalnego uczniowie Gimnazjum nr 1 osiągnęli z większości przedmiotów wyniki lepsze niż średnia Gminy. 15

16 Tabela 15. Średnie wyniki egzaminu gimnazjalnego w Gimnazjum nr 1 (2015 r.) Gimnazjum nr 1 Część humanistyczna Gmina Język polski 65,8% 64,4% Historia i wiedza o społeczeństwie 64,4% 63,8% Część matematyczno-przyrodnicza Matematyka 49,2% 47,6% Przedmioty przyrodnicze 46,5% 47,3% Język angielski Poziom podstawowy 58,4% 57,9% Poziom rozszerzony 37,7% 37% Istotną kwestią społeczną jest również bezpieczeństwo funkcjonowania rodzin i porządek publiczny. Według danych Komisariatu Policji w Barcinie i Straży Miejskiej na podobszarze w 2015 r. doszło do 224 interwencji związanych z zakłócaniem porządku publicznego i miru domowego (co oznacza, że służby porządkowe interweniowały w 16,57% gospodarstw domowych na tym obszarze, podczas gdy w Gminie stosunek ten wyniósł 17,79%). Zagrożenie przestępczością wśród osób młodocianych również jest niższe niż w Gminie stosunek wykroczeń młodzieży w wieku lat względem ogółu osób w tym wieku na podobszarze wyniósł w 2015 r. 0,41%, a w Gminie 0,7%. Na terenie Osiedla Kujawy działa wiele organizacji społecznych zajmujących się organizowaniem czasu wolnego dla mieszkańców, krzewieniem kultury i sportu. Wśród nich należy wymienić: Barcińsko-Piechcińskie Towarzystwo Koszykówki, Stowarzyszenie Sportowe "Sokół", Szkolny Związek Sportowy, Uczniowski Klub Sportowy Barcin, Stowarzyszenie Wspierania Osób Niepełnosprawnych i Ich Rodzin, Stowarzyszenie Motocyklowe "Motoris", Stowarzyszenie osób chorych na nowotwór "Lepszy dzień", Klub Seniora Wrzos, Uniwersytet Trzeciego Wieku. Wykres 2. Podobszar 1 - kryzysowe zjawiska w sferze społecznej Udział ludności w wieku poprodukcyjnym w ludności ogółem (%) Stosunek ludności w wieku poprodukcyjnym względem ludności w wieku produkcyjnym (%) Odsetek dzieci zamieszkujących dany obszar w wieku 3-5 lat, objętych wychowaniem przedszkolnym (%) Osiedle Kujawy 24,95 18,53 29,37 Gmina 43,3 68,57 78,4 16

17 Pozostałe sfery Aktywność gospodarcza mieszkańców podobszaru jest nieznacznie niższa od średniej dla Gminy. Wskaźnik liczby zarejestrowanych podmiotów gospodarczych osób fizycznych na 100 mieszkańców w wieku produkcyjnym wyniósł w 2015 r. 0,92 (w Gminie 0,94). Z roku na rok na podobszarze wzrasta liczba przedsiębiorstw. Od 2006 r. nastąpił wzrost o 312,5%. Wykres 3. Liczba podmiotów gospodarczych na Osiedlu Kujawy ( ) Na terenie Osiedla Kujawy mają siedzibę najważniejsze instytucje Gminy Barcin. Znajduje się tu też wiele obiektów infrastruktury społecznej, z których korzystają mieszkańcy, mogą również posłużyć one jako baza do prowadzenia działań z zakresu aktywizacji społecznej i zawodowej. Tabela 16. Obiekty użyteczności publicznej na podobszarze Osiedla Kujawy Urzędy i instytucje Edukacja Sport i rekreacja Pomoc społeczna i opieka zdrowotna Urząd Miejski Przedszkole nr 2 Barciński Ośrodek Miejsko-Gminny Straż Miejska Przedszkole nr 3 Sportu i Rekreacji Ośrodek Pomocy Komisariat Policji Szkoła (Pływalnia) Społecznej PPU WODBAR Podstawowa nr 2 Boisko Orlik przy SPZOZ OSP im. Jana Brzechwy SP nr 2 Urząd Pocztowy Oddział banku Kultura Miejski Dom Kultury Biblioteka Publiczna Podobszar rewitalizacji jest dobrze zaopatrzony w instalacje techniczne, tj. sieć wodociągową, kanalizacyjną, ciepłowniczą i gazową. Teren Osiedla Kujawy jest w całości zwodociągowany. Przyłącza do kanalizacji posiada 93,22% nieruchomości (w całej Gminie jest to zaledwie 48,83), zaś do sieci ciepłowniczej 64,41% nieruchomości (w Gminie 3,33%). Mieszkańcy mają zapewniony dostęp do sieci teleinformatycznej (1 439 podłączonych mieszkań 6 ). Występujące na tym terenie przestrzenie zdegradowane wymagające zagospodarowanie na nowe cele, to budynki podworcowe i pozostałości infrastruktury torów kolejowych przy ul. Dworcowej. Jakość istniejących terenów publicznych również wymaga interwencji i nadania im nowych funkcji rekreacyjnych i społeczno-gospodarczych. Przez teren podobszaru przebiega droga gminna nr C, drogi wewnętrzne oraz nieczynna dla ruchu pasażerskiego linia kolejowa nr 206 relacji Inowrocław - Żnin, a także szlaki rowerowe (turystyczny szlak rowerowy z Barcina do Gołąbek i szlak Pałuckie Krajobrazy). 6 Dane z firmy Servnet i Multimedia. 17

18 Występującym na terenie Osiedla Kujawy, jak i całej Gminy zagrożeniem dla jakości środowiska są zanieczyszczenia powietrza powodowane przez użytkowanie tradycyjnych źródeł ciepła (zarówno przez kotłownie miejskie, jak i indywidualne), transport samochodowy oraz przemysł (Lafarge Cement S. A. Cementowania KUJAWY w Bielawach, Zakłady Przemysłu Wapiennego Trzuskawica S. A. w Bielawach, Ciepłownia Barcin). Do powietrza emitowane są głównie zanieczyszczenia powstające podczas spalania paliw (pyły, dwutlenek siarki, tlenki azotu, tlenki węgla) i zanieczyszczenia technologiczne. Według rocznej oceny jakości powietrza w województwie kujawsko-pomorskim za rok 2014, w strefie kujawsko-pomorskiej, do której zalicza się Gminę Barcin nie stwierdzono przekroczeń dwutlenku azotu (NO 2 ), dwutlenku siarki (SO 2), tlenku węgla (CO), benzenu (C6H6), pyłu PM 2,5, arsenu (As), kadmu (Cd), niklu (Ni), ołowiu (Pb) i ozonu (O 3). W związku z tym obszar ten to strefa A, gdzie stężenia zanieczyszczeń nie przekraczają dopuszczalnych poziomów. Jednak ze względu na poziom pyłu PM10 i benzo(a)pirenu (BaP) strefę kujawsko-pomorską zaliczono do strefy C, gdzie stężenia zanieczyszczeń przekraczają dopuszczalne poziomy powiększone o margines tolerancji. W Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Barcin 7 dla Osiedla Kujawy wskazano, iż pełni ono przede wszystkim funkcje usługowe, mieszkaniowe oraz komunalne, gospodarcze, komunikacyjne i rekreacyjne. Tabela 17. Szczegółowe ustalenia dotyczące jednostek struktury przestrzeni miejskiej Jednostka polityki Profil funkcjonalny przestrzennej 1.2 Jednostka usługowa 1.3 Jednostka zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej 1.5 Jednostka wielofunkcyjna Dominująca funkcja usługowa, Uzupełniające funkcje mieszkaniowa i nieuciążliwe rzemiosło. Dominująca funkcja mieszkaniowa, Uzupełniające funkcje nieuciążliwe usługi i handel, funkcja rekreacyjna. Dominujące funkcje komunalne, gospodarcze i komunikacyjne oraz rekreacyjne, Uzupełniająca funkcja rolnicza. Zasady rozwoju i gospodarowania Adaptacja istniejącej zabudowy, Rozwój usług centrotwórczych, Rozwój infrastruktury technicznej służącej ograniczeniu emisji zanieczyszczeń, Ograniczenia związane z położeniem w obrębie strefy ochrony konserwatorskiej, Zakaz lokalizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Adaptacja istniejącej zabudowy, Dopuszczalna realizacja nowej zabudowy mieszkaniowej i usługowej, Rozwój nieuciążliwych usług, Rozwój przestrzeni publicznych, terenów sportu i rekreacji, Estetyzacja przestrzeni wielorodzinnego osiedla mieszkaniowego, Ograniczenia związane z położeniem w obrębie strefy ochrony konserwatorskiej, Zakaz lokalizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Sporządzenie koncepcji zagospodarowania i wykorzystania terenu, Skanalizowanie ogródków działkowych, Przy wprowadzaniu nowych funkcji należy uwzględniać sąsiedztwo zabudowy mieszkaniowej oraz ogródków działkowych Źródło: Opracowanie własne na podstawie Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Barcin (Uchwała Nr XII/97/2015 Rady Miejskiej w Barcinie z dnia 29 października 2015 r.) 7 Uchwała Nr XII/97/2015 Rady Miejskiej w Barcinie z dnia 29 października 2015 r. 18

19 Kluczowe zjawiska negatywne i potencjały na podobszarze Osiedla Kujawy Kluczowe zjawiska Negatywne Potencjały Społeczne Pozostałe (w tym gospodarcze, środowiskowe, przestrzennofunkcjonalne, infrastrukturalne) Starzejące się społeczeństwo bardzo duży odsetek osób starszych w strukturze społeczeństwa Niższy niż w Gminie poziom objęcia edukacją przedszkolną Brak rozbudowanej oferty spędzania czasu wolnego, np. w formie świetlic środowiskowych Brak oferty usług opiekuńczych Zagrożenie zanieczyszczeniem powietrza Słaby klimat aktywności gospodarczej Niezagospodarowane przestrzenie zdegradowane Niska jakość terenów publicznych Relatywnie niskie bezrobocie w porównaniu do średniej Gminy Dobra jakość kształcenia Prężnie działające organizacje społeczne Rozwinięta infrastruktura społeczna Rozbudowana infrastruktura komunalna 3.2 Podobszar 2: Julianowo Miejscowość Julianowo położona jest ok. 2 km na północ od Miasta Barcin. Nie jest wyodrębniona geodezyjnie - wchodzi w skład sołectwa Barcin Wieś. Do obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji została wskazana cała wieś o powierzchni 0,29 km 2 (0,24% powierzchni gminy). Julianowo przecinają 3 drogi różnej kategorii: Droga powiatowa nr 2363C Lubstroń Julianowo, Droga gminna nr C Barcin Julianowo Józefinka, Droga wewnętrzna Knieja Julianowo Barcin. Przez miejscowość przebiega również czerwony szlak rowerowy Pałuckie Krajobrazy nr BY Sfera społeczna Na koniec 2015 r. Julianowo zamieszkiwało 176 osób (co stanowi 1,15% ludności Gminy), w tym 87 kobiet i 89 mężczyzn. Przeważającą część społeczności Julianowa stanowią osoby w wieku produkcyjnym (18-64 lata) 61,36%, czyli 108 osób. Drugą największą grupę tworzą osoby w wieku przedprodukcyjnym (do 17 lat) 23,30% (41 osób), co stawia miejscowość w sytuacji lepszej niż średnia w Gminie, gdzie osoby młode stanowią 18,43% ludności. Bardzo korzystnie przedstawia się udział ludności w wieku poprodukcyjnym. Osoby po 65 roku życia stanowią 15,34% mieszkańców (27 osób), co świadczy o nieco słabiej postępującym procesie starzenia się społeczeństwa niż ma to miejsce w Gminie. Również wskaźnik obciążenia demograficznego jest w Julianowie dużo bardziej korzystny (25%) niż w Gminie (29,37%). 19

20 Wykres 4. Struktura wiekowa ludności Julianowa w 2015 r. 61,36% 63,05% 23,30% 18,43% 15,34% 18,53% Wiek przedprodukcyjny Wiek produkcyjny Wiek poprodukcyjny Julianowo Gmina Na podobszarze występuje wyższe niż w Gminie bezrobocie w 2015 r. osoby bezrobotne stanowiły 12,96% ludności w wieku produkcyjnym (czyli 14 osób), podczas gdy w Gminie odsetek ten wynosił 8,77%. Duża część z tych osób (35,71%) pozostaje bez pracy przez ponad 24 miesiące, zaś 21,43% tych bezrobotnych do osoby do 25 roku życia. Samowystarczalność ekonomiczna mieszkańców Julianowa jest dość dobra, na co wskazuje niższy niż w Gminie (15,61%) odsetek osób w gospodarstwach domowych korzystających z pomocy społecznej (7,39%). W 2015 r. z pomocy społecznej korzystały 4 gospodarstwa domowe liczące łącznie 13 osób. Julianowo należy do rejonu obsługi Szkoły Podstawowej nr 1 im. Stanisława Krzysia w Barcinie i Gimnazjum nr 1 w Barcinie. Przeciętny wynik sprawdzianu szóstoklasisty w SP nr 1 za ostatnie 3 lata wyniósł 61% i był tym samym nieznacznie niższy od przeciętnego wyniki w województwie kujawskopomorskim (62%). Jednocześnie wynik osiągnięty w 2015 r. z części I sprawdzianu (j. polski + matematyka) 67%, jak i części II (j. angielski) 73% również był niższy od średniego wyniku całej Gminy (odpowiednio 69% i 78%). Z kolei wyniki z poszczególnych części egzaminu gimnazjalnego były bardzo zbliżone do średnich wyników Gminy. Ważnym czynnikiem, który należy zidentyfikować, dokonując diagnozy obszaru rewitalizowanego jest liczba interwencji służb porządkowych (policji) z powodu zakłócania miru domowego i porządku publicznego. Na analizowanym obszarze odnotowano w 2015 r. jedynie 1 tego typu zdarzenie, co w stosunku do ogółu gospodarstw domowych na danym obszarze wynosi 2,86%, wobec 17,79% na terenie Gminy. Na terenie Julianowa, jak i całego sołectwa Barcin Wieś na rzecz mieszkańców aktywnie działa Stowarzyszenie dla dużych i małych. Celem jego działalności jest przede wszystkim rozwój społecznogospodarczy i kulturalny tego obszaru. Stowarzyszenie rokrocznie organizuje letni wypoczynek dla dzieci oraz cykliczną już imprezę Pyra z gzikiem. Prężnie działają również panie z Koła Gospodyń Wiejskich, które nie tylko współorganizują różne imprezy, ale też poprzez udziały w konkursach i pokazach na szczeblu regionalnym reklamują ten region. W Julianowie powołana została Lokalna Grupa Odnowy Julianowa. Grupa ta przygotowała dokument wyznaczający kierunki rozwoju miejscowości pn. Plan Odnowy Miejscowości Julianowo na lata Dla mieszkańców aktywnie działa także Sołtys z Radą Sołecką. 20

21 Wykres 5. Podobszar 2 - kryzysowe zjawiska w sferze społecznej Udział bezrobotnych w ludności w wieku produkcyjnym (%) 8,77 12,96 Stosunek osób bezrobotnych pozostających bez pracy 12 miesięcy i dłużej względem ludności w wieku produkcyjnym (%) 5,56 3,55 Udział bezrobotnych pozostających bez pracy ponad 24 miesiące w ogóle bezrobotnych (%) 21,72 35,71 Miejscowość należy do rejonu obsługi szkoły podstawowej lub gimnazjum o niskim poziomie kształcenia* (%) Julianowo Gmina * Przeciętny wynik sprawdzianu szóstoklasistów w danej szkole za ostatnie 3 lata (tj r., 2014 r., 2013 r.) jest niższy od przeciętnego wyniku w województwie. Pozostałe sfery Klimat aktywności gospodarczej w Julianowie jest słabszy niż w Gminie Barcin. Na 100 osób w wieku produkcyjnym przypada tutaj 4,63 podmiotów gospodarczych (w Gminie jest to 5,96). Dopiero od 2012 r. notuje się działalność jakichkolwiek firm w Julianowie 2015 r. było ich 5. Brak natomiast podmiotów gospodarczych prowadzonych przez osoby fizyczne. Wykres 6. Liczba podmiotów gospodarczych w Julianowie ( ) Julianowo charakteryzuje się zabudową szeregową, w związku z czym brak jest wyraźnie wyodrębnionego centrum miejscowości. Zabudowania rozlokowane są wzdłuż drogi powiatowej 21

22 nr 2363C. Przy tego typu zabudowie charakteryzującej się niską gęstością zaludnienia, koszty rozwoju infrastruktury sieciowej są dość wysokie. W Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Barcin 8, Julianowo wchodzące w skład sołectwa Barcin Wieś zostało wskazane jako jednostka osadniczo rolnicza, pełniąca przede wszystkim funkcję mieszkaniową, rolniczą gospodarczą oraz uzupełniająco funkcję rekreacyjno wypoczynkową. Pod względem zaopatrzenia w infrastrukturę techniczną, mieszkańcy Julianowa mają dostęp jedynie do sieci wodociągowej cała miejscowość jest zwodociągowana (w 2015 r. do sieci podłączonych było 45 nieruchomości). Brak natomiast kanalizacji, w związku z czym większość nieruchomości posiada zbiorniki wybieralne (szamba), a kilkanaście przydomowe oczyszczalnie ścieków. Mieszkańcy mają zapewniony dostęp do usług teleinformatycznych. Na podobszarze działają również elektronie wiatrowe o mocy 600 kw. Na infrastrukturę społeczną w Julianowie składają się: boisko oraz 2 place zabaw. W miejscowości brakuje miejsca, gdzie mogłyby odbywać się ważne dla lokalnej społeczności wydarzenia, spotkania, czy różne formy aktywizacji. Na terenie miejscowości występują lasy, pastwiska i łąki, sady oraz grunty zadrzewione i zakrzewione. Brak jest obszar chronionych. Gospodarka odpadami jest uregulowana - zbiórką odpadów (w tym selektywną) zajmuje się PPU WODBAR Sp. z o.o. w Barcinie. Na podobszarze nie występują zagrożenia w sferze środowiskowej. Kluczowe zjawiska negatywne i potencjały na podobszarze Julianowa Kluczowe zjawiska Negatywne Potencjały Społeczne Pozostałe (w tym gospodarcze, środowiskowe, przestrzennofunkcjonalne, infrastrukturalne) Brak infrastruktury społecznej świetlicy wiejskiej Wysokie bezrobocie Niewiele przedsiębiorstw Słabo rozwinięta infrastruktura sieciowa brak kanalizacji Aktywnie działające organizacje społeczne: Stowarzyszenie dla dużych i małych, KGW, Działalność Sołtysa i Rady Sołeckiej Duży udział osób młodych w strukturze wiekowej społeczeństwa Czyste środowisko 3.3 Podobszar 3: Piechcin Piechcin położony jest w południowo-zachodnim krańcu Gminy Barcin, przy granicy z gminą Pakość, w odległości ok. 8 km od Miasta Barcin. Wraz z Aleksandrowem wchodzi w skład sołectwa Piechcin. Jest to największa pod względem ludności miejscowość wiejska w Gminie. Mieszkańcy Piechcina stanowią 39,83% ludności wiejskiej i 19,53% ludności Gminy. Pełni rolę ośrodka uzupełniającego względem Barcina jako głównego ośrodka obsługi na poziomie lokalnym. W studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego 9 Piechcin (obok Barcina) został wskazany jako miejscowość, która powinna koncentrować inwestycje z zakresu usług publicznych. 8 Uchwała Nr XII/97/2015 Rady Miejskiej w Barcinie z dnia 29 października 2015 r. 9 Uchwała Nr XII/97/2015 Rady Miejskiej w Barcinie z dnia 29 października 2015 r. 22

23 Do obszaru zdegradowanego została zaliczona cała miejscowość, jednak obszar rewitalizacji został zawężony do ul. 11 Listopada i ul. Dworcowej (w pobliżu których planowana jest interwencja) o powierzchni 0,1km 2 (0,08% powierzchni Gminy), zamieszkiwany przez 250 osób (1,63% ludności Gminy). Należy zaznaczyć, że pomimo ograniczenia obszaru rewitalizacji tylko do 2 ulic, działania rewitalizacyjne będą oddziaływać na całą miejscowość, a z otrzymanych efektów będą korzystać wszyscy mieszkańcy. Tylko takie podejście zapewni efektywne oddziaływanie przedsięwzięć rewitalizacyjnych. Z tego względu przeprowadzona diagnoza dotyczy całego Piechcina. Sfera społeczna Według danych z roku 2015 Piechcin zamieszkiwało osób (w tym kobiety i mężczyzn). W strukturze wiekowej ludności dominują osoby w wieku produkcyjnym (18-64 lat) 66,13%. Pozostałe dwie grupy wiekowe (przedprodukcyjna i poprodukcyjna) są porównywalne gdyż koncentrują 17,75% (osoby do 17 roku życia) i 16,12% (osoby po 65 roku życia). Tym samym proces starzenia się ludności w Piechcinie jest mniej zaawansowany niż w całej Gminie, gdzie odsetek osób w wieku poprodukcyjnym wynosi 18,53%. Korzystniejszy jest również wskaźnik obciążenia demograficznego mierzony stosunkiem osób w wieku poprodukcyjnym względem ludności w wieku produkcyjnym w Piechcinie wynosi on 24,37%, podczas gdy średnio w Gminie jest to 29,37%. Wykres 7. Struktura wiekowa ludności Piechcina w 2015 r. 66,13% 63,05% 17,75% 18,43% 16,12% 18,53% Wiek przedprodukcyjny Wiek produkcyjny Wiek poprodukcyjny Piechcin Gmina Piechcin charakteryzuje się wyższy niż w Gminie (8,77%) bezrobociem. Bez pracy pod koniec 2015 r. pozostawało 9,61% ludności w wieku produkcyjnym (190 osób). Problemem jest również to, że w dłużej mierze są to osoby bezrobotne przez długi okres czasu: Bezrobotni pozostający bez pracy od 12 do 24 miesięcy 28 osób (14,74% ogółu bezrobotnych), Bezrobotni pozostający bez pracy powyżej 24 miesięcy 51 osób (26,84% ogółu bezrobotnych). 23

24 Wśród osób zarejestrowanych jako bezrobotne 17,37% stanowią osoby młode do 25 roku życia, wysoki jest też odsetek bezrobotnych wśród osób po 50 roku życia (26,32%). Aż 106 osób boryka się z tzw. długotrwałych bezrobociem 10. Piechcin nie należy do typowych miejscowości wiejskich, gdyż rolnictwo nie jest tutaj głównym źródłem utrzymania. Mieszkańcy czerpią dochody przede wszystkim z działalności pozarolniczej i usługowej. Z pomocy Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w 2015 r. korzystało 129 rodzin liczących łącznie 377 osób. Oznacza to, że udział osób w gospodarstwach domowych objętych środowiskową pomocą społeczną wynosił 12,6% wobec 10,54% w Gminie. Kształcenie na poziomie podstawowym zapewnia Zespół Publicznych Szkół w Piechcinie (Szkoła Podstawowa im. Janusza Korczaka oraz Gimnazjum nr 2). Obie placówki położone są w centrum Piechcina. Wychowanie przedszkolne zapewnia przedszkole publiczne. Jakość kształcenia mierzona wynikami egzaminów jest porównywalna ze średnią Gminy. Ze sprawdzianu szóstoklasisty w 2015 r. uczniowie w SP w Piechcinie uzyskali 64% z części I (j. polski i matematyka) i 79% z części II (język angielski). Podczas gdy średnie wyniki całej Gminy wyniosły odpowiednio 69% i 78%. SP w Piechcinie prowadzi również nauczanie języka francuskiego. Wyniki sprawdzianu z tego języka są bardzo wysokie w 2015 r. wyniosły 88%. Z kolei średnie wyniki z egzaminu gimnazjalnego w 2015 r. były z większości przedmiotów niższe średnie wyniki całej Gminy. Tabela 18. Średnie wyniki egzaminu gimnazjalnego w Gimnazjum nr 2 (2015 r.) Gimnazjum nr 2 Część humanistyczna Gmina Język polski 58,9% 64,4% Historia i wiedza o społeczeństwie 61,4% 63,8% Część matematyczno-przyrodnicza Matematyka 41,3% 47,6% Przedmioty przyrodnicze 50,4% 47,3% Język angielski Poziom podstawowy 56% 57,9% Poziom rozszerzony 34,1% 37% Język francuski Poziom podstawowy 67,5% - Poziom rozszerzony 31,5% - Na badanym podobszarze w roku 2015 Komisariat Policji w Barcinie odnotował 113 interwencji z powodu zakłócania miru domowego i porządku publicznego. Tym samym stosunek tych interwencji względem ogółu gospodarstw domowych wyniósł 11,72%, podczas gdy średnio w Gminie było to 17,79%. 10 Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2015 r., poz. 149) długotrwale bezrobotni to osoby pozostające w rejestrze powiatowego urzędu pracy łącznie przez okres ponad 12 miesięcy w okresie ostatnich 2 lat, z wyłączeniem okresów odbywania stażu i przygotowania zawodowego dorosłych. 24