W pobliżu rynku wznosi się potężny ceglany kościół farny pw. Wniebowzięcia

Transkrypt

1 Opis: Położone niemal naprzeciw siebie niewielkie dziś miasta Chełmno i Świecie przed setkami lat znaczyły wiele jako ośrodki formującego się na Pomorzu państwa krzyżackiego. Także po włączeniu w granice Polski ich ranga wykraczała poza najbliższą okolicę w Chełmnie działała Akademii Chełmińska, województwo chełmińskie przetrwało do rozbiorów. Dziś o minionej chwale obu miast najlepiej zaświadczają cenne zabytki gotyckie i renesansowe. Mury obronne i Baszta Panieńska w Chełmnie Położone nad Wisłą Chełmno powstało po 1228 r. z inicjatywy Krzyżaków, zaproszonych na te ziemie przez Konrada Mazowieckiego, a w 1233 r. uzyskało prawa miejskie (chełmińskie prawo lokacyjne stało się modelem dla ponad 200 innych miast). Od miasta nazwę swą wzięła ziemia chełmińska, zaś Chełmno pozostało głównym ośrodkiem zakonu do około 1250 r. Miasto zachowało dawny układ architektoniczny z rynkiem w środku i szachownicą ulic oraz systemem murów miejskich z XIII-XIV w., o długości około 2 km. Do naszych czasów ocalały dwie (z siedmiu) bramy wjazdowe: Grudziądzka (przebudowana w 1 połowie XVII w. w stylu renesansowym) i Merseburska oraz 23 baszty (w tym 17 w pełni). Ceglana Baszta Panieńska (we wschodniej części starego miasta) jest siedzibą Zastępu Rycerskiego z Chełmna. W zabytku zgromadzono eksponaty związane z tradycją i kulturą rycerską oręż, kopie średniowiecznej broni, proporce. Ratusz w Chełmnie Ratusz stojący po zachodniej stronie rynku chełmińskiego wzniesiony został w XIII w. w ówcześnie panującym stylu gotyckim. Obecny, późnorenesansowy wygląd budowli to efekt powiększenia i gruntownej przebudowy przeprowadzonej przez włoskich architektów w latach Bogato zdobiony gmach wieńczy attyka, nad którą wznosi się 47-metrowa wieża zegarowa z wysmukłym hełmem. W zachodniej ścianie ratusza na uwagę zasługuje dawna miara wzorcowa, tzw. pręt chełmiński (435 cm). W salach pierwszego piętra ma swą siedzibę Muzeum Ziemi Chełmińskiej prezentujące zbiory muzealne, w tym dotyczące historii miasta i ziemi chełmińskiej, oraz poświęcone osobie znakomitego chirurga Ludwika Rydygiera, który jako pierwszy w świecie przeprowadził operację resekcji żołądka (ekspozycje muzealne: Dzieje Chełmna i Dr Ludwik Rydygier światowej sławy chirurg polski ). Kościół Wniebowzięcia NMP w Chełmnie W pobliżu rynku wznosi się potężny ceglany kościół farny pw. Wniebowzięcia 1 / 5

2 NMP, wybudowany w latach Ten jeden ze najstarszych pomorskich kościołów stał się wzorem dla innych świątyń budowanym na terenie Pomorza i Prus (np. dla katedry w Królewcu). W trójnawowym wnętrzu na uwagę zasługują cenne malowidła ścienne z XIV w., gotyckie rzeźby apostołów z r., stalle pokryte malowidłami oraz gotlandzka chrzcielnica z XII w. W misternie rzeźbionym barokowym ołtarzu głównym z lat widnieje obraz Wniebowzięcia NMP, a w ołtarzu św. Walentego z 1715 r. przechowywane są jedyne w Polsce północnej relikwie tego świętego. Miasto umiejętnie wykorzystuje to w swoich działaniach promocyjnych 14 lutego szczątki świętego wystawiane są w kościele, a przez Chełmno przetacza się barwny korowód, odbywają się koncerty, przedstawienia teatralne, konkursy. Na zewnątrz kościoła uwagę zwraca asymetria wież mają różne wysokości. To podobno efekt gniewu Bożego. Budowniczy świątyni pracowali także w niedziele i święta, by szybciej ją skończyć, a zatem grzeszyli. Bóg upomniał ich, rażąc jedną z wież piorunem. Już jej nie odbudowano. (Wieża północna została wzniesiona w 1501 r., południowa nigdy nie została ukończona). Kościół św. Jakuba i św. Mikołaja w Chełmnie Kolejna z gotyckich świątyń miasta kościół św. Jakuba i św. Mikołaja wzniesiony został dla sprowadzonych do miasta w 1258 r. franciszkanów. Budowa tej halowej świątyni trwała do 1346 r. Ceglany, wzmocniony 15 szkarpami gmach kościoła składa się z dwóch niemal równej długości części 28-metrowego korpusu o trzech nawach oraz liczącego 24 m długości prezbiterium. Smukła wieża-dzwonnica mierzy wraz z krzyżem 54,5 m. Skromne wyposażenie kościoła pochodzi przede wszystkim z XIX w. (neogotycki ołtarz, ambona). Warto wznieść wzrok, by podziwiać oryginalne sklepienia gwiaździste w nawach i krzyżowo-żebrowe w prezbiterium. Do świątyni przylegały niegdyś zabudowania klasztorne, rozebrane w XIX w. Świątynia jest kościołem filialnych fary. Zespół klasztorny cysterek i benedyktynek w Chełmnie Przy murze miejskim w zachodniej cz??ci starówki wznosi si? dawny cystersko-benedykty?ski zespó? klasztorny, obecnie u?ytkowany przez Siostry Mi?osierdzia?w. Wincentego a Paulo (szarytki). Cysterki przyby?y do Che?mna w 1266 r., a niemal dwa wieki pó?niej ich miejsce zaj??y benedyktynki. Budynki klasztorne z XIII-XIV w., obejmuj?ce tak?e szpital i ogród, zosta?y przebudowane w XIX w. Do zabudowa? klasztoru przylega pozosta?o?? zamku komturii krzy?ackiej niewysoka wie?a M?ciwoja (Mestwina) pochodz?ca z lat 30. XIII w. Cz??ci? za?o?enia jest jednonawowy, ceglany ko?ció??w. Jana Chrzciciela i?w. Jana Ewangelisty. W bogato zdobionym wn?trzu warto zwróci? uwag? na gotyck? polichromi? z XIV w., rze?b? 2 / 5

3 Chrystusa w grobie (1380 r.), pochodz?c? z Flandrii p?yt? nagrobn? Arnolda Lishorena (oko?o 1275 r.), imponuj?cy o?tarz g?ówny (koniec XVII w.), a tak?e pochodz?ce z prze?omu XVI-XVII w.: stalle, ambon?, prospekt organowy i manierystyczne empory dla zakonnic. Kościół św. św. Piotra i Pawła w Chełmnie Kościół św. Piotra i św. Pawła w Chełmnie jest częścią dawnego opactwa dominikanów (drugiego najstarszego na ziemiach polskich). Świątynia zbudowana została w XIII w. w stylu gotyckim jako dwunawowa, a przebudowana w XIV w. na trzynawową. Zachwyt wzbudza efektowny szczyt schodkowy fasady zachodniej. W 2 połowie XVII w. wnętrze kościoła zostało przekształcone w stylu barokowym. Z dawnego wyposażenia podziwiać można dziś: gotyckie malowidło ścienne ze sceną Ukrzyżowania (XIV w.), gotycką płytę nagrobną pierwszego biskupa chełmińskiego Henryka (1360 r.), XVIII-wieczny późnobarokowy ołtarz główny oraz obiekty w stylu rokokowym: ambonę oraz stalle. Ruiny zamku w Świeciu Świecie to miasto o długiej, sięgającej XI w. historii. Dziś stanowi jeden z ważniejszych ośrodków przemysłu papierniczego w kraju. Najważniejszym zabytkowym obiektem miasta są ruiny potężnego pokrzyżackiego zamku (siedziby komtura). Został on wzniesiony w latach 30. XIV w. na półwyspie utworzonym przez wpadającą do Wisły Wdę. Od strony południowej zamek chroniony był przekopem, łączącym obie rzeki. O sile obronnej zamku stanowiły cztery baszty w narożach, trzymetrowej grubości mury i otaczające go wody. Do dziś zachowało się skrzydło północne, w którym znajdowała się kaplica św. Katarzyny. Krzywa wieża (odchylona o 106 cm przy wysokości 34 m; najwyższa w Polsce krzywa wieża na którą można wchodzić), zwieńczona efektownym krenelażem, to dawny donżon. Warto poświęcić chwilę na poznanie jej budowy i przeznaczenia. W razie zdobycia zamku obrońcy chronili się w jej wnętrzu. Drewniany pomost umieszczony na wysokości 13 m łączył donżon z zamkiem w razie potrzeby można go było podnieść lub spalić. Po wewnętrznej ścianie wieży wznosiły się spiralne schody, bez poręczy od strony znajdującej się pośrodku pustej przestrzeni. W razie wdarcia się zdobywców do środka, obrońcy cofając się po schodach, mogli swobodnie poruszać rękami uzbrojonymi w miecze, natomiast napastnicy nie mieli na to miejsca, bo przeszkadzała im ściana. Opuszczony jeszcze w XVIII w., zamek spłonął w 1827 r. Odbudowany w latach 70. XX w., jest udostępniony do zwiedzania. Oglądać można m.in. zbrojownię oraz ekspozycję wiekowych narzędzi tortur. W zamku odbywają się również liczne imprezy plenerowe (np. Nocne Śpiewanie na 3 / 5

4 Zamku ). kościół pw. Stanisława Biskupa i Matki Boskiej Częstochowskiej Interesującym zabytkiem Świecia jest kościół zwany powszechnie starofarnym. Gotycka świątynia pw. Stanisława Biskupa i Matki Boskiej Częstochowskiej wzniesiona została w XV w. Ze względu na odbudowę ze zniszczeń po wojnie ze Szwedami w latach , znalazły się w niej również elementy późnorenesansowe. Prezbiterium, najstarszy fragment kościoła, ma gotycki szczyt, zaś późniejsza wieża zwieńczenie typowe dla Odrodzenia. Wyposażenie zdewastowanej świątyni przeniesiono do kościoła poewangelickiego. Obecnie, po ponownej konsekracji przed 20 lat, nowe wyposażenie utrzymane jest w stylu barokowym. Szczególną uwagę zwraca grupa figur z belki tęczowej, tabernakulum i obraz Zdjęcie z Krzyża. Ciekawostką jest informacja, że w prezbiterium znajdują się wskaźniki, odnotowujące poziom wody podczas licznych powodzi. Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP w Świeciu Druga z zabytkowych świątyń miasta barokowy kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP budowany był w latach dla sprowadzonych z Bydgoszczy bernardynów. Z tego samego okresu pochodzą zabudowania klasztoru, w kolejnych latach powstały krużganki oraz wieża bramna nakryta hełmem. We wnętrzu jednonawowej świątyni uwagę zwraca znacznych rozmiarów rokokowy ołtarz z 1767 r. zajmujący niemal całe prezbiterium, klasycystyczne ołtarze boczne z przełomu XVIII-XIX w, ambona z końca XVII w., a także malowidła z około 1800 r. Warta uwagi jest także droga krzyżowa w arkadowych krużgankach. Muzeum Pożarnictwa w Świeciu W Świeciu znajduje się jedyne w regionie Muzeum Pożarnictwa, prowadzone przez tutejszą jednostkę Ochotniczej Straży Pożarnej. Gromadzi rozmaite sikawki z XIX i XX w., sprzęt alarmowy, mundury pruskie i polskie, aparaturę wodną, sztandary, aparaty tlenowe i wiele innych przedmiotów, służących niegdyś strażakom w ich pracy, a także dokumenty, fotografie, odznaczenia. Częścią placówki jest dział dotyczący długiej historii grodu i miasta. 4 / 5

5 Powered by TCPDF ( Wycieczka Ceglany gotyk po obu stronach Wis?y wizyta w Che?mnie i?wi Więcej informacji znajdziesz 5 / 5