Informacja o bezpieczeństwie lotów lotnictwa cywilnego w pierwszym kwartale 2009 r.

Transkrypt

1 00-88 Warszawa, skr. poczt. 5, ul. Żelazna 59. Tel./fax: , tel.: Informacja o bezpieczeństwie lotów lotnictwa cywilnego w pierwszym kwartale 009 r. W pierwszym kwartale 009 roku zgłoszono ogółem 68 zdarzeń lotniczych, w tym wypadki lotnicze ( w lotnictwie komercyjnym, w lotnictwie ogólnym oraz w lotnictwie usług lotniczych), 0 incydentów lotniczych oraz 6 inne zdarzenia lotnicze (podlegające zgłaszaniu, zgodnie z załącznikiem Rozporządzenia Ministra Transportu z dnia 8 stycznia 007 r. w sprawie wypadków i incydentów lotniczych). Nie zgłoszono natomiast żadnego poważnego incydentu. Są to wszystkie zarejestrowane zdarzenia operatorów krajowych oraz obcych na terytorium RP. Dodatkowo na samolocie M-8 Dromader wyprodukowanym w Polsce (operator zagraniczny), miał miejsce wypadek w Bułgarii (uwzględniony w ogólnych danych liczbowych). W wypadkach lotniczych śmierć poniosły osoby, a odniosły poważne obrażenia. Dwa statki powietrzne zostały zniszczone, jeden poważnie uszkodzony. Powyższe dane szczegółowo obrazują poniższe ilustracje. Rys.. Zdarzenia lotnicze na poszczególnych rodzajach SP polskich operatorów Samoloty powyżej 5700 Samoloty poniżej 5700 Śmigłowce ULM-y HG, PHG, PG, PPG, Spadochron Wypadek Poważny incydent Incydent Inne zdarzenie

2 Rys.. 06 LICZBA ZDARZEŃ WEDŁUG TYPU OPERACJI LOTNICZEJ Lotnictwo komercyjne Lotnictwo ogólne Lotnictwo usług lotniczych Lotnictwo państwowe Bez udziału SP Powyższe zestawienie (Rys.) obejmuje zdarzenia zarejestrowane bez udziału statków powietrznych. Są to zdarzenia, w których wystąpiły awarie naziemnych systemów radio-nawigacyjnych, zgłaszane jako tzw. ATM specific albo inne okoliczności, które miały lub mogły mieć wpływ na bezpieczeństwo lotu. Rys.. LICZBA WYPADKÓW WEDŁUG TYPU OPERACJI LOTNICZEJ Lotnictwo komercyjne Lotnictwo ogólne Lotnictwo usług lotniczych Trzy poniższe ilustracje, w celach porównawczych, przedstawiają dane z analogicznych okresów ostatnich siedmiu lat. Wzrost liczby zgłoszonych zdarzeń o prawie 0%. Liczby poszkodowanych oraz strat materialnych przedstawiają rys. 5 i 6. Szczególnie niepokojąca jest sytuacja na śmigłowcach. W dwóch wypadkach ze skutkiem śmiertelnym śmierć poniosły osoby. Rys. LICZBA ZAREJESTROWANYCH ZDARZEŃ LOTNICZYCH Wypadki Poważne incydenty Incydenty Inne zdarzenia Razem

3 Rys. 5. LICZBA POSZKODOWANYCH W ZDARZENIACH LOTNICZYCH Ofiary śmiertelne Poważne obrażenia ciała Nieznaczne obrażenia Rys. 6. LICZBA ZNISZCZONYCH I ZNACZNIE USZKODZONYCH SP Zniszczone Znacznie uszkodzone Uwaga: Ilustracje -6 przedstawiają dane w porównywalnych okresach czasowych (I kwartały) poszczególnych lat. OPISY WYPADKÓW I POWAŻNYCH INCYDENTÓW LOTNICTWO KOMERCYJNE Zarobkowy przewóz lotniczy (posiadacze AOC) Poważne incydenty lotnicze: brak Wypadki lotnicze:. W dniu 7 lutego 009 r. załoga śmigłowca Mi- otrzymała zgłoszenie o karambolu kilkunastu samochodów na autostradzie. Pilot po starcie zgłosił opuszczenie CTR informując, że wykonuje lot wzdłuż autostrady w celu znalezienia miejsca wypadku samochodowego. Śmigłowiec był obserwowany na wskaźniku radaru wtórnego przez około minut. Lot był wykonywany na wysokości stóp AMSL. W tym czasie w rejonie lotu następowało gwałtowne pogorszenie pogody (mgła i intensywne opady śniegu, widoczność według świadków wynosiła około 5-0m). Pilot zawrócił na kurs 090º, zniżając się w celu zachowania lub odzyskania widoczności ziemi. Śmigłowiec przy prędkości 60-80km/h z kursem 09º zderzył się z przeszkodami z kątem przechylenia około 5º i pochylenia -º po minutach od startu (według zegara pokładowego), uderzając w betonową podstawę ogrodzenia (podkład kolejowy) przednią golenią podwozia oraz przednią częścią kadłuba. Śmigłowiec będąc w przechyleniu w prawo utracił drzwi kabiny sanitarnej, rozerwał stalowe ogrodzenie, które łopata wirnika obracając się w prawo wyrzuciła częściowo na zewnątrz, w kierunku przeciwnym do kierunku lotu. Kadłub i łopaty wyrywały

4 i łamały drzewa (o średnicach 0-0cm), kadłub zgiął stalowy słup ogrodzenia pod kątem około 90º, po którym przemieścił się lewą stroną, rozcinając poszycie podłogi. Następnie śmigłowiec uderzył w nasyp utworzony z odpadów roślinnych i piasku wyrywając razem z podłogą przednią i lewą goleń podwozia, oraz wyrywając z luku jeden z akumulatorów, rozpoczynając obrót w prawo. Wcześniej stalowy słup ogrodzenia rozerwał główny zbiornik paliwa powodując jego opróżnienie na małej przestrzeni z około 500 l paliwa. Śmigłowiec mając nadany obrót w prawo, lewym bokiem pod kątem 85-90º do kierunku zderzenia wpadł na drzewa o średnicach 5-0cm, kładąc je pod kątem 60-70º i wybijając się na nich w górę. Dalej kontynuując obrót w prawo przewrócił się przez lewą burtę przechodząc na plecy wirnikiem do dołu, łamiąc kolejne drzewa, po których ślizgając się spadł na wirnik i znieruchomiał, łamiąc łopaty, z których jedna oparła się o maskę silnika, a dwie pozostałe pozostały pod kadłubem. Gwałtowne wyhamowanie ruchu śmigłowca spowodowało złamanie kadłuba na tylnej wrędze kabiny medycznej i odłamanie belki ogonowej, która wraz z częścią kabiny sanitarnej złamała się pod kątem około 90 o wyrywając boczną ścianę kabiny wraz z siedzeniem lekarza na zewnątrz. Pilot i ratownik zostali wyrzuceni na zewnątrz w kierunku przesuwania się śmigłowca, podobnie jak pozostały w luku akumulator. Załoga miała zapięte pasy bezpieczeństwa. Wypadek trakcie badania przez PKBWL. Incydenty lotnicze: W pierwszym kwartale 009 roku zarejestrowano 6 incydentów oraz innych zdarzeń, które miały miejsce u polskich operatorów AOC, w tym, w 7 przypadkach, badanie zdarzeń zostało przekazane użytkownikom (operatorom), a w pozostałych zarządzającym lotnisk, organizacji zarządzającej ruchem lotniczym oraz komisji lotnictwa państwowego. Dla celów statystycznych należy odnotować łącznie 06 zdarzeń (Rys. ), zarejestrowanych w lotnictwie komercyjnym. Poniższa ilustracja przedstawia kategorie zdarzeń według metodologii stosowanej przez ICAO. Rys. 7.

5 WSTĘPNA ANALIZA KATEGORII ZDARZEŃ. Awaria lub niesprawność systemów/elementów niezwiązanych z zespołem napędowym. Spośród zdarzeń największą grupę stanowi niesprawność systemów podwozia, łącznie z uszkodzeniem ogumienia, a drugą niesprawność trapu awaryjnego opuszczania samolotu zdarzenia.. Inne: ptaki, spadochrony. Kategoria zdarzeń Inne obejmuje zdarzeń spowodowanych zderzeniem lub podejrzeniem zderzenia z ptakami, wszystkie na lotniskach komunikacyjnych. Kategoria powyższa obejmuje również zdarzenia spadochronowe, przypominające o rozpoczynającym się sezonie sportowym.. Awaria lub niesprawność systemów/komponentów związanych z zespołem napędowym. W pierwszym kwartale tego roku zarejestrowano 0 zdarzeń, które dotyczyły zespołu napędowego. W przypadkach załogi bezpiecznie lądowały na lotnisku startu, przerywając operacje lotnicze, a w nastąpiło przerwanie startu.. Wtargnięcia na pas startowy-zwierzę. Liczba tych zdarzeń w bieżącym roku w porównaniu z analogicznymi okresami ostatnich lat przedstawia poniższe zestawienie. Trzy przypadki spośród 6, dotyczą operatorów zagranicznych. Rys. 8. LICZBA ZDARZEŃ tzw. RUNWAY INCURSION RI - zwierzęta 5. Naruszenia przepisów kontroli ruchu lotniczego ATM/komunikacja, nawigacja, nadzór CNS. W lotnictwie komercyjnym nie zarejestrowano żadnego zdarzenia dotyczącego naruszenia przepisów ruchu lotniczego. Prezentowane poniżej liczby dotyczą awarii naziemnych systemów radio-nawigacyjnych. Dalej niepokoi fakt braku wyników badań wielu zdarzeń dotyczących niesprawności sprzętu CNS. Brak informacji nie pozwala określić stopnia zagrożenia w ATM, wynikającego z tych niesprawności, zgodnie z metodologią ESARR. Rys. 9. ZDARZENIA "ATM specific" Liczba zdarzeń 5

6 6. Lotniskowe Przyczynami zdarzeń w tej kategorii była awaria zasilania lotniska oraz zanieczyszczenie drogi startowej. 7. Nieznane lub nieokreślone. Kolejną grupą zagrożeń są zdarzenia, których zaliczenie do określonej kategorii na etapie zgłoszenia wstępnego jest przedwczesne i nieuzasadnione, dlatego tak istotne są wnikliwe i staranne ich badania. 8. Wtargnięcia na pas startowy-pojazd, statek powietrzny, osoba. W 5 przypadkach były to samoloty, a w pojazdy. Tylko zdarzenia dotyczyły lotnictwa komercyjnego, w tym w jednym przypadku spowodowany przez statek powietrzny. Rys. 0. LICZBA ZDARZEŃ tzw. RUNWAY INCURSION RI - samoloty, pojazdy, ludzie 9. Obsługa naziemna. W obu przypadkach przyczyną zdarzeń była niestaranna obsługa przedlotowa statków powietrznych. Uwaga: Wszystkie ilustracje w poszczególnych latach przedstawiają pierwsze kwartały tych lat. Rys.. 6

7 LOTNICTWO OGÓLNE I USŁUG LOTNICZYCH Statki powietrzne podlegające obowiązkowi rejestracji (samoloty, śmigłowce, szybowce, balony). Wypadki lotnicze. W dniu 7 stycznia 009 r. na lotnisku Bułgarii w trakcie startu samolotu PZL M-8 Dromader, po oderwaniu się od ziemi, oderwało się lewe główne koło podwozia razem z układem hamulcowym. Spowodowało to pęknięcie przewodów układu hydraulicznego i wyciek płynu, skutkując brakiem możliwości operowania klapami oraz hamulcami. Kapitan SP po wykonaniu kilku kręgów nad lotniskiem w celu wypracowania paliwa wykonał lądowanie na prawą goleń podwozia. Po kontakcie lewej goleni z płytą pasa startowego, samolot wykonał gwałtowny skręt w lewo i wypadł za pas startowy. Pilot bez obrażeń. Samolot znacznie uszkodzony. Wypadek w trakcie badania przez Komisję Bułgarską - kontakt PKBWL.. W dniu stycznia 009 r. w rejonie miejscowości Bolu (Turcja), w terenie górzystym miało miejsce zderzenie śmigłowca Eurocopter EC 5 z ziemią w nieznanych okolicznościach. Załoga śmigłowca wykonywała przelot z Polski do Turcji. Dwóch pilotów zginęło. Wypadek w trakcie badania przez Komisję Turecką kontakt PKBWL. Statki powietrzne nie podlegające obowiązkowi rejestracji (samoloty-ulm, lotnie, motolotnie, paralotnie, paralotnie z napędem, spadochrony). Wypadki lotnicze:. W dniu marca 009 r. na lotnisku Aeroklubu, uczeń - skoczek wykonywała swój 5 skok z wysokości 000 m AGL, na zadanie A/II/, z opóźnieniem 0 sekund. Podczas opadania, po otwarciu spadochronu (na wysokości około 8 m) uczeń - skoczek początkowo nie zlokalizowała lotniska, co spowodowało oddalenie od niego. Po odzyskaniu orientacji podjęła próbę opadania w kierunku lotniska, jednakże wiatr boczny spowodował lądowanie w lesie. Skoczek zawisła na gałęzi drzewa, która po chwili złamała się, powodując upadek skoczka na plecy z wysokości - 5 metrów. Na skutek upadku, uczeń - skoczek doznała urazu kręgosłupa. Wypadek w trakcie badania przez PKBWL. Wszystkie powyższe informacje są podane tylko w celach informacyjnych. Dane odzwierciedlają wiedzę na dzień opracowania Biuletynu. Wydział Informacji i Statystyki Bezpieczeństwa Lotów Warszawa,