Prawo konfliktów zbrojnych. Tomasz Dąbrowski

Transkrypt

1 Prawo konfliktów zbrojnych Tomasz Dąbrowski

2 Agresja wg ONZ użycie siły zbrojnej przez państwo przeciwko suwerenności, integralności terytorialnej lub niezależności politycznej innego państwa lub w jakikolwiek inny sposób niezgodne z KNZ, np. inwazja/atak/aneksja terytorium naruszenie warunków stacjonowania SZ bombardowanie terytorium blokada portów/wybrzeży przez SZ atak na siły zbrojne wysyłanie uzbrojonych band/grup/sił nieregularnych/najemników zezwolenie na użycie własnego terytorium do dokonania agresji przez stronę trzecią

3 Zakaz użycia siły zbrojnej dawniej - dozwolone (ius ad bellum) II Konwencja Haska (1907) - ograniczenie do długów zawarowanych umową Pakt LN (1919)- konieczność wyczerpania procedury załatwiania sporów Pakt Brianda-Kelloga (1928) - nakaz załatwienia sporów metodami pokojowymi, wyrzeczenie się wojny jako narzędzia polityki narodowej

4 Karta Narodów Zjednoczonych (1945) zakaz stosowania siły lub groźby jej użycia w sposób niezgodny z celami ONZ (art. 2.4) obowiązek pokojowego załatwiania sporów (art. 2.3)

5 Rada Bezpieczeństwa art. 24: RB odpowiedzialna za utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa; działa z ramienia ONZ art. 25: członkowie ONZ zgadzają się przyjmować i wykonywać decyzje RB RB stwierdza istnienie zagrożenia lub naruszenia pokoju bądź aktu agresji podejmuje zalecenia i decyzje dot. środków

6 Ocena Rady Bezpieczeństwa kieruje się przesłankami faktycznymi i politycznymi, nie prawnymi niewydolny system głosowania państwa nieczłonkowskie prewencja i utrzymanie pokoju, ale nie odpowiedzialność międzynarodowa decyzje nie podlegają zaskarżeniu

7 Sankcje niewojskowe - art. 42 przerwanie stosunków gospodarczych, embargo zamknięcie komunikacja lądowej/morskiej/powietrznej/ pocztowej/elektronicznej zerwanie stosunków dyplomatycznych środki indywidualne standardy prawne

8 Sankcje wojskowe - art. 42 brak obowiązku stopniowania możliwość powierzenia wykonania decyzji jednemu lub kilku państwom operacje sił lądowych, morskich i powietrznych, w tym demonstracje, blokady itp.

9 Zjednoczeni dla pokoju rezolucja Achesona z 1950 r. brak skuteczności RB sprzeczna z literą KNZ ZO zajmuje się sprawą równolegle do RB ZO decyduje o akcji zbrojnej

10 Samoobrona Przesłanki: zbrojna napaść RB nie zastosowała jeszcze środków koniecznych do utrzymania pokoju i bezpieczeństwa natychmiastowe zawiadomienie RB o zastosowanych środkach konieczność i proporcjonalność indywidualna lub zbiorowa

11 Akcja zbrojna niezbędna i proporcjonalna na mocy decyzji RB Zjednoczeni dla pokoju

12 Interwencja zbrojna Władcza ingerencja w sprawy należące do wyłącznych kompetencji drugiego państwa Indywidualna/zbiorowa/zorganizowana Co do zasady na prośbę

13 Interwencja dla ochrony własnych obywateli Czy państwo ma takie prawo? dyskusja dot. jego granic

14 Interwencja humanitarna kiedy można interweniować? Matter of international concern

15 Prawo haskie - konflikt zbrojny I Haska Konferencja Pokojowa II Haska KP, regulamin haski ochrona dóbr kulturalnych

16 Prawo konfliktów zbrojnych kombatanci członkowie regularnych sił zbrojnych, partyzanci - członkowie zorganizowanego ruchu oporu guerillas - związek ze stroną walczącą + działanie pod dowództwem + przestrzeganie prawa wojny

17 Zakaz użycia broni powodującej nadmierne cierpienie która nie rozróżnia celu - wyrządza szkody ludności cywilnej chemicznej i bakteriologicznej min przeciwko cywilom broni laserowej spór dot. broni jądrowej

18 Metody walki zakaz określonych zachowań na polu walki zakaz metod zdradliwych i podstępnych zakaz grabieży zakaz zabijania osób niezdolnych do walki ochrona ludności cywilnej zakaz aktakowania miast niebronionych

19 Prawo genewskie los rannych żołnierzy zakaz używania gazów trujących i środków bakteriologicznych los rannych i chorych w armiach traktowanie jeńców wojennych, ochrona osób cywilnych Protokoły dot. ochrony ofiar

20 Prawa jeńców humanitarne traktowanie poszanowanie osoby i czci wynagrodzenie za pracę korespondencji paczki z żywnością

21 Ochrona ludności cywilnej zakaz atakowania obowiązek ochrony mienia ludności - szczególnie niezbędnego do życia zakaz czystek etnicznych, deportacji, gwałtów i prześladowań - są to zbrodnie przeciwko ludzkości

22

23 Okupant zakaz przesiedleń i deportacji obowiązek zapewnienia żywności i lekarstw zakaz zmuszania do uczestnictwa w siłach zbrojnych i pomocniczych

24 Szpieg osoba, która działając potajemnie lub pod fałszywymi pozorami, zbiera lub stara się zbierać wiadomości w obrębie działań wojennych jednej ze stron z zamiarem przekazania tych wiadomości stronie przeciwnej. nie chroni ich PMP, mogą podlegać najwyższemu wymiarowi kary - szpieg złapany na gorącym uczynku nie może być ukarany bez sądu jeżeli szpieg powróci do swojej armii i później dostanie się do niewoli, nie ponosi odpowiedzialności za poprzednią działalność szpiegowską i należy go traktować jako jeńca wojennego szpiegiem nie jest zwiadowca, który w mundurze wojskowym przedostaje się w strefę działań armii nieprzyjacielskiej w celu zbierania informacji potrzebnych własnej armii (mogą maskować ubiór i broń), należy ich traktować jak jeńców wojennych

25 Zakończenie wojny zawarcie traktatu pokoju złożenie jednostronnej deklaracji faktyczne nawiązanie stosunków pokojowych działań wojennych faktyczne zaprzestanie działań rozejm kapitulacyjny lub ogólny

26 Dnia 12 lipca 2006 roku partyzanci ugrupowania Hezbollah mającego swoje bazy na terytorium Libanu - uprowadzili dwóch żołnierzy izraelskich, ośmiu innych zabili. Premier Izraela Ehud Olmert stwierdził, że wskazane działanie stanowiło akt wypowiedzenia wojny. W konsekwencji wojska izraelskie przeprowadziły na terytorium Libanu (bez zgody jego władz) zmasowaną akcję zbrojną, której celem miało być wyeliminowanie organizacji Hezbollah. Czy działanie Izraela stanowiło akt legalnej samoobrony?

27 W styczniu 2005 roku rząd Wenezueli ujawnił, że jeden z przywódców marksistowskich Rewolucyjnych Sił Zbrojnych Kolumbii (FARC) Rodrigo Granda został uprowadzony w centrum wenezuelskiej stolicy Caracas przez agentów kolumbijskich i amerykańskich, korzystających z pomocy wojskowych wenezuelskich, których udało się owym agentom skorumpować. Rząd w Bogocie przyznał, że wypłacił bliżej nieokreślonym agentom nagrodę za dostarczenie do miejscowości Cucuta na terytorium Kolumbii wysokiego rangą przedstawiciela FARC. Rząd kolumbijski wskazał jednocześnie, że przeciwko Rodrigo Granda odpowiednie organy państwowe wszczęły postępowanie karne: zarzucano mu m. in. popełnienie zbrodni: ludobójstwa oraz szpiegostwa. Władze kolumbijskie podniosły również, że wielokrotnie zwracały się do władz wenezuelskich z wnioskiem o wydanie p. Granda na podstawie obowiązującej między obu państwami umowy o ekstradycji. Władze wenezuelskie wszelkie wnioski w tej mierze pozostawiały bez rozpoznania.