Modrzewiowy kościółek zbudowany w 1818 r., p.w. świętej Zofii. Jego fundatorem był Jacek Potkański, dziedzic dóbr Bliżyna. Do 1887 r.

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Modrzewiowy kościółek zbudowany w 1818 r., p.w. świętej Zofii. Jego fundatorem był Jacek Potkański, dziedzic dóbr Bliżyna. Do 1887 r."

Rafał Kwiatkowski
8 lat temu
Przeglądów:

Nazwa miejscowości Bliżyn (Blyzyn, Blizyn, Blizin, Bliziny, Bliszyny) wywodzi się z legendy o św. Jacku Odrowążu, który ponoć podczas pielgrzymki na św. Krzyż powiedział:... bliżej stąd niż dalej...".

1 Nazwa miejscowości Bliżyn (Blyzyn, Blizyn, Blizin, Bliziny, Bliszyny) wywodzi się z legendy o św. Jacku Odrowążu, który ponoć podczas pielgrzymki na św. Krzyż powiedział:... bliżej stąd niż dalej...". Najstarsza datowana wiadomość o Bliżynie pochodzi z zapisu Jana Długosza zarejestrowanego w diariuszu podróży króla Władysława Jagiełły z Krakowa pod Grunwald w 1410 roku. Król Polski nocował w Bliżynie z 21 na 22 czerwca 1410 r. prawdopodobnie u swojego dworzanina Piotra Szafrańca z Pieskowej Skały. Jagiełło odwiedził jeszcze Bliżyn w 1419 roku. Kolejna wzmianka chronologiczna pochodzi z 1442 roku i dotyczy informacji zakupu wsi Blizyn przez Krystyna z Karwic od Piotra Szafrańca. Rejestr poboru łanowego z 1510 roku podaje, że w osadzie znajdowała się karczma, dwie kuźnice oraz osiem łanów kmiecich. Przez obszar obecnej gminy Bliżyn w XIII i XIV w. przebiegała główna droga handlowa od Morza Czarnego do Bałtyku poprzez Lwów, Sandomierz, Opatów, Wąchock, Opoczno, Łęczycę, Toruń. W XVIII wieku do Bliżyna dotarła epidemia dżumy, która zdziesiątkowała mieszkańców osady. Od 1682 roku miejscowość ta przeszła na własność Świderskich, a od 1775 r. Małachowskich. Potkańscy nabyli ją w 1781 roku. Wieś w 1790 roku liczyła 20 domów zamieszkałych przez 125 osób. W tym samym roku w Bliżynie stanowiącym własność podkomorzyny Sandomierskiej Ludwiki Potkańskiej znajdował się pałac murowany i oficyny z 27 osobami służby, cegielnia, piec wapienny, wielki piec, olejarnia, budynek dworski, folwarczny, młyński, gorzelniany, browarniany oraz karczma, z którą związanych było 14 Żydów. Hrabina Ludwika Potkańska dnia 29 sierpnia 1817 roku uczyniła zapis na dobrach zobowiązujący swoich następców do wybudowania kościoła w Bliżynie. Zapis ten potwierdził następny właściciel Aleksander Wielogłowski. Po śmierci Ludwiki Potkańskiej jej syn Jacek wybudował drewniany kościółek pod wezwaniem św. Zofii. Modrzewiowy kościółek zbudowany w 1818 r., p.w. świętej Zofii. Jego fundatorem był Jacek Potkański, dziedzic dóbr Bliżyna. Do 1887 r.

kościół ten pełnił funkcje kaplicy dworskiej i był obsługiwany przez kapelanów dworskich. Uroczyste utworzenie parafii nastąpiło 23 sierpnia 1888 r. na podstawie dekretu biskupa sandomierskiego ks.

2 kościół ten pełnił funkcje kaplicy dworskiej i był obsługiwany przez kapelanów dworskich. Uroczyste utworzenie parafii nastąpiło 23 sierpnia 1888 r. na podstawie dekretu biskupa sandomierskiego ks. Antoniego Sotkiewicza. Na terenie otaczającym kościółek znajdują się nagrobki właścicieli Bliżyna i okolicznych miejscowości. Do kontynuacji budowy murowanego kościoła przystąpiono w 1819 roku. Jednakże władze carskie wyraziły zgodę na utworzenie nowej parafii w Bliżynie z dotychczasowej parafii Odrowąż dopiero 30 kwietnia 1888 roku. Kościółek św. Zofii uważany był za zbyt mały, toteż ówczesny proboszcz, ksiądz Julian Piontek, rozpoczął w roku 1893 energiczne starania o uzyskanie pozwolenia na budowę murowanego kościoła. W maju 1895 roku rząd wydał zgodę na dalszą budowę i zbieranie składek. Koszty budowy nowej świątyni wziął na się znany ze swej szlachetności, pracy i zapobiegliwości o domy Boże Ludwik hrabia Plater" Kościół pod wezwaniem Św. Ludwika. Wybudowany w latach z kamienia ciosowego neogotyckiego o układzie trzynawowym. Wykonany według projektu arch. Antoniego Hutten Czapskiego. Kościół pod wezwaniem Św. Ludwika w Bliżynie

3 Od dawien dawna ludzie wydobywali tu puszczańskich drzew robili węgiel drzewny potrzebny do wypału i w prostych dymarkach wytapiali żelazo. Gospodarczy rozkwit tych terenów rozpoczyna się z początkiem XIX w. kiedy na terenie Bliżyna działały Zakłady Górnicze z odlewnią, których właścicielem był hr. Plater oraz odlewnia Salonowa" produkująca wyroby artystyczne. W szczytowym okresie zakłady zatrudniały około 1100 pracowników. Kryzys gospodarczy pierwszych lat XX w. Spowodował krach finansowy zakładów, które zostały przekształcone w odlewnie żeliwa. Wyroby odlewni Platerów były znane i wyróżniane na całym świecie. Otrzymywały medale na wystawach w Warszawie, Moskwie i Madrycie. Poza Bliżynem na terenie gminy działało kilka fryszerek tzn. pieców do tzw. świeżenia wielkopiecowej surówki żelaza. Fryszerki działały w Wołowie, Zbrojowie i Płaczkowie. Odlewnia żeliwa działała również do końca XIX w. W Mroczkowie dając do 2800 cetnarów żelaza rocznie. W 1916 r. w Sołtykowie powstała cegielnia. W 1881 roku rozpoczynają się prace nad planami budowy kolei z Opoczna przez Bliżyn do Bzina. Następuje etap budowy kolei, który stwarza ogromne szanse rozwojowe dla Bliżyna. W dniu 24 lipca 1885 r. tłum ludzi z hr. Ludwikiem Broel - Plater, inż. Janem Witwickim oraz świtą powitali pierwszy przejazd pociągu przez Bliżyn.

W 1908 roku właścicielem Zakładów Górniczych był hr. Henryk Broel- Plater. Zakład o dużych możliwościach produkcyjnych, otrzymał wiele medali na międzynarodowych targach.

4 W 1908 roku właścicielem Zakładów Górniczych był hr. Henryk Broel- Plater. Zakład o dużych możliwościach produkcyjnych, otrzymał wiele medali na międzynarodowych targach. Wydano drukiem w języku polskim i rosyjskim 112 stronicowy katalog wyrobów metalowych. W okresie na terenie gminy Bliżyn rozwinęło się szkolnictwo powszechne, spółdzielczość, ochotnicza straż pożarna, w 1914 roku powstała pierwsza apteka, działają Zakłady Górnicze, Kopalnie rudy Skały" i Piekło", tartaki drzewne Podkańskiego i Rozemberga, fryszerka w Płaczkowie, cegielnia w Sołtykowie, wyrób kół w Kucębowie, wypalanie węgla drzewnego i pędzenie smoły w Kopciach i Szałasie. Przed 1939 rokiem działały na terenie gminy Bliżyn dwa oddziały Strzelca", siedem oddziałów Straży Pożarnej oraz harcerstwo. Unikalne walory klimatyczno przyrodnicze tych terenów były podstawą do opracowania w roku 1928 projektu luksusowego Uzdrowiska Sportowo Klimatycznego pod nazwą Bliżyn". Bardzo nowoczesny projekt Andrzeja Boni'ego przewidywał budowę obiektów do uprawiania większości ówczesnych dyscyplin olimpijskich. Znajdować się tu miały między innymi: basen do treningów regatowych, boisko futbolowe, bieżnie, strzelnice, korty, kryte pływalnie, tor saneczkowy, lodowisko do hokeja oraz stadion dla igrzysk olimpijskich. Lokalizacja uzdrowiska sportowego w Bliżynie pozwalała na całoroczne wykorzystanie możliwości terenowo klimatycznych. Jedynie tutaj znaleziono odpowiednie warunki do uprawiania wszystkich dyscyplin olimpijskich w jednym miejscu. Niestety lata kryzysu i wybuch II wojny światowej nie pozwolił na realizację tego ambitnego zamierzenia, które mogłoby wpłynąć na turystyczny rozwój całego regionu. Z planów dotyczących Bliżyna zrealizowano tylko przebudowę miejscowych zakładów metalurgicznych w Wytwórnię Węgla Aktywowanego jako filię Państwowej Fabryki Amunicji w Skarżysku Kamiennej.

Podczas II wojny światowej w okolicznych lasach działały oddziały partyzanckie por. Władysława Wasilewskiego Oseta" i antoniego Hedy Szarego".

5 Podczas II wojny światowej w okolicznych lasach działały oddziały partyzanckie por. Władysława Wasilewskiego Oseta" i antoniego Hedy Szarego". Lata II wojny światowej odbiły piętno także i na ziemiach gminy Bliżyn. Niemcy utworzyli obóz dla jeńców radzieckich, który w 1942 r został przekształcony w obóz pracy przymusowej dla Polaków i Żydów a od 1944 roku, był on filią obozu koncentracyjnego w Majdanku. O minionych czasach świadczą liczne na terenach gminy budowle, pomniki, oraz miejsca pamięci narodowej. Cmentarz Żołnierzy Radzieckich zamordowanych w obozie jenieckim w latach przez okupanta hitlerowskiego w Bliżynie. Pomnik pomordowanych w 1940 r. patriotów Polskich na Brzasku. Najstarszym zabytkiem techniki w gminie jest pozostałość zespołu odlewni.

Powered by TCPDF (www.tcpdf.org) Powiat Kozienicki Co do pierwotnego przeznaczenia tej budowli istnieją dwie hipotezy. Jedna (mniej prawdopodobna) zakłada, że był to wielki piec.

6 Powered by TCPDF ( Powiat Kozienicki Co do pierwotnego przeznaczenia tej budowli istnieją dwie hipotezy. Jedna (mniej prawdopodobna) zakłada, że był to wielki piec. Druga przyjmuje, że była to wieża ciśnień zbiornik wody mieściłby się wówczas w najwyższej, cylindrycznej kondygnacji. W dwóch dolnych (podział ich stropem jest raczej pewny zachowały się otwory po belkach) mogła znajdować się maszynownia pompy i inne tego typu urządzenia. Jest w znacznym stopniu zrujnowana, ale zachowała jeszcze wyraźnie czytelny ośmioboczny plan, gzyms międzypiętrowy oraz starannie opracowane, ceglane obramienia otworów okiennych i drzwiowych. Ma niemal niezniszczone mury parteru i zachowaną część murów piętra. Z tych czasów pochodzą wybudowane dla potrzeb zakładów zachowane w niezmienionej do dziś formie architektonicznej drewniane domy: urzędnicze i robotnicze. Stanowią one unikalny na skalę europejską przykład budownictwa socjalnego z początku XIX w.

Podobne dokumenty

W kadencji funkcję sołtysa pełniła Anna Gołębiewska. W kadencji funkcję sołtysa pełni Józef Trzebiński.

W kadencji funkcję sołtysa pełniła Anna Gołębiewska. W kadencji funkcję sołtysa pełni Józef Trzebiński. W kadencji 2011-2015 funkcję sołtysa pełniła Anna Gołębiewska. W kadencji 2015-2019 funkcję sołtysa pełni Józef Trzebiński. Rys historyczny Najstarsza datowana wiadomość o Bliżynie pochodzi z zapisu Jana