POMOC DLA PRACODAWCÓW I ICH PRACOWNIKÓW

Transkrypt

1 MINISTERSTWO PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ DEPARTAMENT RYNKU PRACY POMOC DLA PRACODAWCÓW I ICH PRACOWNIKÓW OFEROWANA PRZEZ URZĘDY PRACY I/LUB FINANSOWANA Z FUNDUSZU PRACY INFORMATOR 2014

2 MINISTERSTWO PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ Departament Rynku Pracy POMOC DLA PRACODAWCÓW I ICH PRACOWNIKÓW oferowana przez Urzędy Pracy i/lub finansowana z Funduszu Pracy Informator Warszawa, 2014

3 Informator adresowany jest do pracodawców zainteresowanych współpracą z publicznymi służbami zatrudnienia. Pomoc może dotyczyć doboru kandydatów do pracy, porad w zakresie rozwoju zawodowego pracowników, sfinansowania szkoleń kandydatów do pracy lub osób pracujących, dofinansowania zatrudnienia skierowanych osób bezrobotnych lub tworzenia miejsc pracy. Informator uwzględnia rozwiązania wprowadzone w 2014 r. w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Copyright by Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, 2014 Wydawca: Zakład Wydawniczo-Poligraficzny MPiPS 2

4 Spis treści 1. Cel i zakres publikacji Jakich pracowników można pozyskać dzięki współpracy z urzędem pracy? Profilowanie pomocy dla bezrobotnego a lepsza współpraca z pracodawcami Funkcja doradcy klienta nowe zasady współpracy z pracodawcą Pomoc w zatrudnianiu pośrednictwo pracy Poradnictwo zawodowe Informacja zawodowa Krajowy Fundusz Szkoleniowy kształcenie ustawiczne pracodawców i pracowników Pomoc dla starszych pracowników podnoszących kwalifikacje Trójstronne umowy szkoleniowe szkolenie bezrobotnych na zamówienie pracodawcy Dostosowanie kompetencji bezrobotnych do potrzeb rynku pracy Bony szkoleniowe dla bezrobotnych do 30 roku życia Staże dla bezrobotnych Bony stażowe dla bezrobotnych do 30 roku życia Przygotowanie zawodowe dorosłych Przygotowanie zawodowe młodzieży w wieku szkolnym Prace interwencyjne Roboty publiczne Jednorazowa refundacja składek na ubezpieczenia społeczne Grant na utworzenie stanowiska w formie telepracy Świadczenie aktywizacyjne dla pracodawcy Dofinansowanie wynagrodzenia za zatrudnienie bezrobotnego w wieku Bon zatrudnieniowy dla bezrobotnego do 30 roku życia Bon na zasiedlenie dla bezrobotnego do 30 roku życia Refundacja składek na ubezpieczenia społeczne młodych bezrobotnych Zwolnienie z opłacania składki na Fundusz Pracy oraz składki na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za zatrudnionych bezrobotnych do 30 roku życia... 65

5 27. Zwolnienie z opłacania składki na Fundusz Pracy oraz składki na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za zatrudnionych pracowników powracających z urlopów z tytułu opieki nad małym dzieckiem Zwolnienie z opłacania składki na Fundusz Pracy oraz składki na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za osoby zatrudnione, które ukończyły 50 rok życia i powracają z bezrobocia Refundacja kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy Pożyczka z Funduszu Pracy na utworzenie stanowiska pracy, udzielana przez BGK Pomoc dla pracowników objętych zwolnieniem monitorowanym

6 1. Cel i zakres publikacji Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej przywiązuje dużą wagę do efektywnej współpracy między urzędami pracy i pracodawcami, albowiem od jakości i intensywności tej współpracy zależy efektywność polityki rynku pracy i działań na rzecz aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych. Należy też podkreślić, że zacieśnienie współpracy pomiędzy urzędami pracy a pracodawcami powinno przynieść wymierne korzyści obu stronom, gdyż urzędy pracy dysponują nie tylko instrumentami przydatnymi w zwalczaniu bezrobocia, ale również szerokimi możliwościami udzielania pracodawcom wsparcia w rozwoju firm. Informator ma zatem na celu przekazanie pracodawcom wiedzy o działaniach publicznych służb zatrudnienia, a dzięki temu zachęcenie ich do: zgłaszania do urzędów pracy ofert pracy, korzystania z pomocy pośredników pracy i doradców zawodowych w procesach rekrutacji i selekcji kandydatów do pracy, korzystania z pomocy w podwyższaniu kwalifikacji osób pracujących oraz współpracy przy organizacji różnych form podnoszenia kompetencji osób bezrobotnych, korzystania z pomocy publicznej przy tworzeniu nowych miejsc pracy, w szczególności dla osób młodych. Dodatkowym celem informatora jest także zapoznanie pracodawców z nowymi rozwiązaniami wprowadzonymi w 2014 r. do ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2013 r. poz. 674, z późn. zm.), które rozszerzają zakres możliwej do uzyskania pomocy i ułatwiają współpracę między urzędem pracy a pracodawcą. Nowe rozwiązania wprowadzone w 2014 r., istotne z punktu widzenia pracodawcy, to: funkcja doradcy klienta wyznaczenie pracownika urzędu pracy do stałych kontaktów z pracodawcą, profilowanie pomocy dla bezrobotnych dobór form pomocy zależy od oddalenia bezrobotnego od rynku pracy i gotowości do podjęcia pracy, Krajowy Fundusz Szkoleniowy KFS środki na wspieranie kształcenia ustawicznego, trójstronne umowy szkoleniowe szkolenia bezrobotnych na zamówienie pracodawcy, 5

7 bony: szkoleniowy, stażowy, zatrudnieniowy i na zasiedlenie dla młodych bezrobotnych, refundacja składek na ubezpieczenia społeczne dla młodych osób, grant na telepracę i świadczenie aktywizacyjne dla pracodawcy, pożyczka na utworzenie stanowiska pracy udzielana przez BGK, dofinansowanie pracodawcy wynagrodzenia za zatrudnienie bezrobotnego w wieku 50+. Informator prezentuje bogatą ofertę urzędów pracy skierowaną do pracodawców i obejmuje zarówno informacje o dotychczasowych (nadal aktualnych), jak i nowych usługach i instrumentach rynku pracy stymulujących rozwój zatrudnienia. Publikacja zawiera podstawowe informacje, natomiast szczegółowe informacje o wybranych formach wsparcia można znaleźć w broszurach tematycznych. Zasady udzielania przez urzędy pracy pomocy pracodawcom określone są w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2013 r. poz. 674, z późn. zm.), natomiast w przepisach wykonawczych do tej ustawy określone są szczegółowe warunki i sposoby działań urzędów pracy w tym zakresie. Urzędy pracy współpracują z pracodawcami w rozumieniu art. 2 ust.1 pkt. 25 ustawy o promocji zatrudnienia ( ) lub innymi podmiotami, do których mają zastosowanie przepisy ustawy stosowane do pracodawców. Współpracują zatem z jednostkami organizacyjnymi, również tymi, które nie posiadają osobowości prawnej, a także z osobami fizycznymi, jeżeli zatrudniają one co najmniej jednego pracownika. Ze wsparcia może skorzystać również przedsiębiorca (art. 39b ustawy), podmiot zainteresowany zatrudnieniem cudzoziemca (art. 2 ust. 1 pkt. 21b ustawy) oraz w przypadku zgłoszenia oferty stażu spółdzielnia rolnicza lub pełnoletnia osoba fizyczna prowadząca w kraju osobiście i na własny rachunek produkcję roślinną lub zwierzęcą w gospodarstwie rolnym o powierzchni przekraczającej 2 ha przeliczeniowe oraz osoba prowadząca dział specjalny produkcji rolnej (art. 53 ustawy). Wszystkie akty prawne regulujące ww. problematykę dostępne są w wersji elektronicznej na stronach a także Można tam również znaleźć inne, przydatne dla pracodawców informacje z zakresu problematyki rynku pracy i zatrudnienia. Pracodawcy zainteresowani pomocą urzędów pracy mogą również znaleźć bogate informacje na stronach internetowych powiatowych i wojewódzkich urzędów pracy. Są tam prezentowane szczegółowe procedury działań urzędów pracy przy realizacji usług rynku pracy wraz ze wzorami druków do pobrania, a także informacje o programach i projektach realizowanych na rzecz rozwoju lokalnego rynku pracy. Wszelkie formy wsparcia świadczone przez urzędy pracy są bezpłatne, a pomoc finansowa udzielana jest ze środków Funduszu Pracy, Państwowego Funduszu Osób Niepełnosprawnych lub Europejskiego Funduszu Społecznego. 6

8 2. Jakich pracowników można pozyskać dzięki współpracy z urzędem pracy? Utrzymujący się w Polsce od 1989 roku okres depresji urodzeniowej (niski poziom dzietności) oraz wydłużanie się długości życia będą powodować zmniejszanie podaży siły roboczej oraz wzrost odsetka ludzi w starszym wieku. GUS szacuje, że do 2035 roku ludność Polski zmniejszy się poniżej 36 mln. Prognozuje też do tego czasu spadek liczby ludności w wieku produkcyjnym o ponad 15%, a wzrost w wieku poprodukcyjnym o 37%. Te zmiany demograficzne mogą utrudniać pracodawcom znalezienie zarówno odpowiedniej liczby pracowników, jak i zapewnienie pożądanego poziomu kompetencji osób zatrudnianych. Podjęcie długofalowej współpracy z urzędem pracy może pomóc rozwiązać problemy związane z rekrutacją czy utrzymaniem pracowników, które z pewnością zaczną pojawiać się jako skutek niekorzystnych trendów demograficznych. W końcu 2013 roku do dyspozycji pracodawców pozostawało ponad 2,1 mln osób bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy. Charakterystyczne dla Polski jest duże terytorialne zróżnicowanie bezrobocia. Najniższą stopę bezrobocia od lat odnotowuje się w województwie wielkopolskim (9,6%), najwyższą zaś w województwie warmińsko- mazurskim (ponad 21%). Najniższa stopa bezrobocia charakteryzuje też miasta: pod koniec 2013 roku w Poznaniu, Warszawie i Sopocie bezrobocie nie przekraczało 5%. Wśród osób bezrobotnych proporcje kobiet i mężczyzn są wyrównane i odzwierciedlają strukturę ludności (w 2013 r. kobiety stanowiły 51%, bezrobotnych). Trzeba jednak zaznaczyć, że kobiety pozostają średnio w ewidencji bezrobotnych dłużej niż mężczyźni, mimo przeciętnie niższego wieku i wyższego poziomu wykształcenia. Należy też odnotować, że nieco więcej osób wśród bezrobotnych stanowią osoby zamieszkałe w mieście; 44% to osoby zamieszkałe na wsi. Zmiany demograficzne odbijają się na strukturze wiekowej zarejestrowanych bezrobotnych. Jeszcze w 2003 roku średnia wieku bezrobotnych wynosiła 35 lat, obecnie podwyższyła się do wieku nieco ponad 38 lat. Przybywa wśród bezrobotnych osób starszych. Prawie ¼ bezrobotnych to osoby w wieku 50+, ponad 10% stanowią osoby w wieku lat, a 3,4% ponad 60-letnie. 7

9 Na uwagę zasługuje utrzymujące się w okresie gorszej koniunktury gospodarczej wysokie bezrobocie ludzi młodych. Od 2009 roku w rejestrach urzędów pracy pozostaje co roku ponad 400 tys. osób, które nie przekroczyły 25 roku życia. W końcu 2013 roku młodzi w wieku lata stanowili prawie 19% bezrobotnych. Największy udział młodych ludzi wśród zarejestrowanych bezrobotnych odnotowano w województwie małopolskim (23% bezrobotnych), najmniejszy w województwie dolnośląskim (15%). Najwięcej młodych osób bezrobotnych z wykształceniem wyższym ma zawód pedagog, specjalista administracji publicznej i ekonomista. Nieco ponad połowa młodych ludzi nie ma żadnego stażu pracy. Wśród zarejestrowanych bezrobotnych przeważają osoby słabo wykształcone. Osoby bez wykształcenia średniego stanowią 55%, a bez kwalifikacji zawodowych 30% zarejestrowanych bezrobotnych. Jednak zmiany w strukturze wykształcenia Polaków skutkują też zmianami struktury wykształcenia bezrobotnych. Według danych GUS w 2002 r. wyższe wykształcenie miało niecałe 10%, podczas gdy w 2011 roku już 17% ludności. O ile jeszcze w 2000 roku osoby z wyższym wykształceniem stanowiły niewielki odsetek bezrobotnych (2,6%), to w końcu 2013 roku udział ten wzrósł do 12%. Osoby z wyższym wykształceniem stosunkowo najkrócej pozostają w rejestrach bezrobotnych. W końcu 2013 roku najliczniejszą grupę wśród bezrobotnych 22% stanowiły osoby ze stażem pracy od 1 roku do 5 lat. Dużym, ponad 30-letnim stażem pracy legitymowało się 4% bezrobotnych. Doświadczenia zawodowego nie ma prawie ¼ bezrobotnych. 8

10 3. Profilowanie pomocy dla bezrobotnego a lepsza współpraca z pracodawcami Powiatowy urząd pracy niezwłocznie po rejestracji bezrobotnego ma obowiązek ustalić dla niego profil pomocy, oznaczający właściwy ze względu na potrzeby bezrobotnego zakres form pomocy określonych w ustawie. Przy ustalaniu profilu pomocy dla bezrobotnego powiatowy urząd pracy analizuje sytuację bezrobotnego i jego szanse na rynku pracy, biorąc pod uwagę oddalenie bezrobotnego od rynku pracy i jego gotowość do wejścia lub powrotu na rynek pracy. Pomoc przewidziana w ramach profilu pomocy jest realizowana przez powiatowy urząd pracy na podstawie przygotowanego z bezrobotnym indywidualnego planu działania (IPD). Przewidziano trzy profile pomocy i wskazano zakres pomocy udzielanej w ramach tych profili: 1) profil pomocy I oznacza pomoc osobom nieznacznie oddalonym, gotowym do pracy, które powinny z niewielką pomocą znaleźć zatrudnienie; urząd pracy proponuje im przede wszystkim usługę pośrednictwa pracy, a także w uzasadnionych przypadkach, poradnictwo zawodowe lub inne formy pomocy (m.in. skierowanie na szkolenia, opłacenie egzaminów, przyznanie bonów dla młodych bezrobotnych na szkolenie, staż, zatrudnienie i zasiedlenie, czy też przyznanie pracodawcy świadczenia aktywizacyjnego); 2) profil pomocy II oznacza pomoc osobom z deficytami utrudniającymi wejście/ powrót na rynek pracy; urząd pracy proponuje im pomoc w ramach pełnej gamy usług i instrumentów rynku pracy, z wyłączeniem Programu Aktywizacja i Integracja; 3) profil pomocy III oznacza pomoc osobom znacznie oddalonym od rynku pracy i niegotowym do podjęcia zatrudnienia; osobom tym oferowany jest udział w Programie Aktywizacja i Integracja, w programach specjalnych (łączących różne formy wsparcia), skierowanie do zatrudnienia wspieranego u pracodawcy na zasadach o kreślonych w przepisach o zatrudnieniu socjalnym lub podjęcia pracy w spółdzielni socjalnej zakładanej przez osoby prawne; osoby te mogą korzystać także z działań aktywizacyjnych zlecanych przez urząd pracy oraz z poradnictwa zawodowego. 9

11 W konsekwencji zastosowania profilowania pomocy: w ramach pośrednictwa pracy do pracodawcy są kierowani przede wszystkim bezrobotni mało oddaleni od rynku pracy i gotowi do podjęcia zatrudniania, tj. takie osoby, które mają np. wykształcenie, umiejętności, uprawnienia i doświadczenie zawodowe odpowiadające potrzebom gospodarki i są zmotywowane do podjęcia zatrudnienia; osoby najbardziej oddalone od rynku pracy i niegotowe do zatrudnienia o największych deficytach w zakresie kompetencji i motywacji, a także z innymi problemami utrudniającymi wejście/ powrót na rynek pracy, są obejmowane pomocą o kompleksowym charakterze, a także powierzane zewnętrznym agencjom zatrudnienia. W efekcie pracodawcy powinni mieć mniej problemów z kandydatami do pracy skierowanymi przez urząd pracy. Jednak z drugiej strony, nie każda osoba wskazana przez pracodawcę np. do odbycia stażu, przygotowania zawodowego dorosłych lub wskazana do przyjęcia w ramach prac interwencyjnych będzie miała prawo do skorzystania z danej formy pomocy. Podstawa prawna: art. 33 ust. 2b oraz ust. 2c ustawy dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U r. poz. 674, z późn zm.); rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 maja 2014 r. w sprawie profilowania pomocy dla bezrobotnego (Dz. U. poz. 631). 10

12 4. Funkcja doradcy klienta nowe zasady współpracy z pracodawcą Kim jest osoba pełniąca funkcję doradcy klienta w urzędzie pracy? Nowelizacja ustawy o promocji zatrudnienia ( ) z 2014 r. 1 ) m.in. wprowadza w powiatowych urzędach pracy zasadę jednego okienka : pracodawca zgłaszający się do urzędu pracy zostanie objęty opieką pracownika pełniącego funkcję doradcy klienta. Jest to pracownik wyznaczony do utrzymywania kontaktów z pracodawcą i udzielania mu pomocy aż do zakończenia współpracy. Funkcja doradcy klienta jest powierzana specjalistom w urzędzie pracy takim jak pośrednik pracy, doradca zawodowy, specjalista ds. rozwoju zawodowego lub specjalista ds. programów. Jakie są zadania doradcy klienta w kontaktach z pracodawcami? Doradca klienta wyznaczony do stałej współpracy z pracodawcą: 1) ustala potrzeby klienta nawiązuje kontakt z klientem, pozyskuje informacje o jego sytuacji, potrzebach, możliwościach zatrudnienia nowych pracowników, miejscach stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych oraz o wymaganiach stawianych kandydatom oczekiwanych kwalifikacjach, uprawnieniach czy umiejętnościach; 2) informuje o możliwej pomocy ze strony urzędu pracy: charakteryzuje wszystkie formy wsparcia przewidziane ustawą, które mogą zainteresować klienta; 3) ustala warunki współpracy: proponuje częstotliwość i formy kontaktów, wskazuje osoby upoważnione do kontaktowania się, przedstawia ogólne warunki kierowania bezrobotnych do pracodawców, którzy zgłosili ofertę pracy, na bieżąco w razie potrzeby ustala z innymi pracownikami urzędu pracy możliwość udzielenia klientowi pomocy, która wiąże się z wydatkowaniem środków Funduszu Pracy i przekazuje pracodawcy ustalenia w tym zakresie; 4) realizuje zadania związane z udzielaniem klientowi pomocy przyjmuje na bieżąco oferty pracy, pomaga klientowi w trakcie składania ofert pracy (np. w uzupełnieniu wszystkich wymaganych przepisami informacji) wyjaśnia ewentualne wątpliwości, wprowadza oferty pracy do systemu Syriusz Std, upowszechnia je gł. w Centralnej Bazie Ofert Pracy (CBOP), organizuje giełdy pracy, zaprasza do 1 Ustawa z dnia 14 marca 2014 r. o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 598). 11

13 udziału w targach pracy oraz ułatwia dostęp do innych form pomocy określonych w ustawie, np. umawia terminy spotkań ze specjalistami zajmującymi się pomocą wymagającą zaangażowania środków Funduszu Pracy; 5) prowadzi dokumentację współpracy z klientem zakłada kartę pracodawcy, na bieżąco aktualizuje dane klienta i w zakresie działań własnych uzupełnia kartę. Podstawa prawna: art. 91 ust. 2 5 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2013 r. poz. 674, z późn. zm.). 12

14 5. Pomoc w zatrudnianiu - pośrednictwo pracy Co to jest pośrednictwo pracy i kto może z niego skorzystać? Pośrednictwo pracy polega na udzielaniu pomocy pracodawcom w pozyskaniu odpowiednich pracowników, natomiast osobom bezrobotnym i poszukującym pracy w uzyskaniu zatrudnienia. Jest nieodpłatne oraz prowadzone na zasadzie dostępności i dobrowolności korzystania z tej usługi oraz jawności i równości w traktowaniu podmiotów (osób i pracodawców). Z usług pośrednictwa pracy mogą korzystać pracodawcy, tj. jednostki organizacyjne (także niemające osobowości prawnej), zatrudniające co najmniej jednego pracownika: krajowi, prowadzący działalność na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) 2. Z pośrednictwa pracy mogą korzystać również przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej 3, niebędący pracodawcami. Pośrednictwem zajmują się powiatowe urzędy pracy, które prowadzą: rejestry pracodawców krajowych, z którymi współpracują, karty pracodawców krajowych prowadzących działalność na terenie powiatu i tych spoza powiatu, którzy zgłosili do urzędu krajową ofertę pracy. Wojewódzkie urzędy udzielają informacji, mogą pośredniczyć w przekazywaniu ofert pracy do powiatowych urzędów pracy, współorganizują targi pracy lub giełdy pracy. Jak zgłosić krajową ofertę pracy? Ofertę pracy należy zgłosić tylko do jednego powiatowego urzędu pracy. Może to być urząd właściwy ze względu na siedzibę pracodawcy albo miejsce wykonywania pracy, ale można także wybrać inny urząd. 2 oraz państw, których obywatele korzystają ze swobody przepływu osób na podstawie zawartych umów ( ); w dalszej części tekstu pisząc o państwach EOG mamy na myśli również te państwa. 3 Dz. U. z 2013 r. poz. 672 z późn. zm. Zgodnie z art. 4 ww. ustawy przez przedsiębiorcę należy rozumieć: osobę fizyczną, osobę prawną i jednostkę organizacyjną nie będącą osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej. 13

15 Oferta pracy może dotyczyć zatrudnienia, tj. wykonywania pracy na podstawie stosunku pracy lub innej pracy zarobkowej, tj. wykonywania pracy na podstawie umów cywilnoprawnych, w tym umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło. Pracodawca może wybrać sposób upowszechniania swojej oferty pracy. Może to być: tzw. oferta otwarta wówczas oprócz informacji o oferowanym miejscu pracy prezentowane są dane pracodawcy, w tym nazwa i adres, tzw. oferta zamknięta wówczas prezentowane są informacje o oferowanym miejscu pracy, jednak dane pracodawcy są udostępniane wyłącznie tym osobom, które spełniają wymagania określone w ofercie i które urząd pracy kieruje do tego pracodawcy. Krajowa oferta pracy powinna zawierać dane o pracodawcy, informacje o zgłaszanym miejscu pracy, oczekiwania wobec kandydatów do pracy, oczekiwania co do postępowania z ofertą. Pracodawca ma możliwość zgłoszenia oferty pracy osobiście, przesłania jej faxem, na adres owy urzędu pracy lub przez formularz on-line znajdujący się na stronie internetowej urzędu. Uwaga: Powiatowy urząd pracy może nie przyjąć krajowej oferty pracy, jednak musi uzasadnić swoje stanowisko na piśmie. Odmowa nastąpi jeżeli: w ofercie są wymagania, które wskazują na dyskryminowanie niektórych grup kandydatów do pracy, pracodawca zgłosił do realizacji tę samą ofertę pracy do innego urzędu pracy, w ofercie brakuje wymaganych danych i pracodawca ich nie uzupełnił. Ponadto, urząd pracy może nie przyjąć oferty pracy, jeśli pracodawca w ostatnim roku przed zgłoszeniem oferty pracy był skazany lub objęty postępowaniem za naruszanie przepisów prawa pracy. W jaki sposób powiatowy urząd pracy zajmuje się krajową ofertą pracy? Powiatowy urząd pracy przyjmując ofertę pracy do realizacji sprawdza podane dane, a jeśli oferta ma braki prosi pracodawcę o jej uzupełnienie w terminie 7 dni. Krajowa oferta pracy jest upowszechniana nie później niż następnego dnia po przyjęciu jej do realizacji. Powiatowe urzędy pracy wykorzystują różnorodne formy upowszechniania ofert, w tym umieszczają oferty w siedzibie urzędu, np. na tablicy ogłoszeń oraz w internetowej bazie ofert pracy (CBOP) 4 i w bazie sieci EURES. Na życzenie pracodawcy powiatowy urząd pracy może przekazać ofertę innym urzędom, w formie dokumentu elektronicznego, w celu upowszechnienia w ich siedzibach. Powiatowy urząd pracy jest zobowiązany do sprawdzania aktualności krajowej oferty pracy i powinien ją wycofać w przypadku uzyskania informacji o przyjęciu do pracy ustalonej liczby osób lub upływu okresu aktualności oferty (lub wcześniejszej utraty jej aktualności). 4 CBOP zasilana jest ofertami z całej Polski i dostępna pod adresem 14

16 Jak zatrudnić cudzoziemców z państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii? Pracodawcy zainteresowani zatrudnieniem pracowników z państw EOG (Unii Europejskiej oraz Norwegii, Islandii, Liechtensteinu), a także Szwajcarii mogą złożyć w powiatowym urzędzie pracy ofertę pracy dla obywateli EOG. Zgłoszona oferta pracy dla obywateli EOG po przyjęciu do realizacji zostanie upowszechniona w sieci Europejskich Służb Zatrudnienia EURES. Pośrednictwo pracy w ramach sieci EURES jest realizowane przez: powiatowe i wojewódzkie urzędy pracy, centra edukacji i pracy młodzieży Ochotniczych Hufców Pracy. Pośrednictwo pracy w ramach sieci EURES może być też realizowane przez inne podmioty, po uprzednim uzyskaniu przez nie akredytacji, takie jak: agencje zatrudnienia, centra integracji społecznej oraz kluby integracji społecznej, wyspecjalizowane organy wojskowe wykonujące usługi dla żołnierzy zawodowych zwalnianych i zwolnionych z zawodowej służby wojskowej. Każdy pracodawca może również samodzielnie poszukiwać kandydatów do pracy z różnych krajów EOG po założeniu konta Mój EURES na Europejskim Portalu Mobilności Zawodowej 5. Jak zatrudnić cudzoziemców z innych państw niż Europejski Obszar Gospodarczy? Pracodawca zainteresowany zatrudnieniem obywatela państwa nienależącego do EOG musi uzyskać, co do zasady, zezwolenie na pracę 6. Co do zasady, przy uzyskaniu zezwolenia na pracę konieczne jest również przeprowadzenie przez powiatowy urząd pracy tzw. procedury testu rynku pracy, co zapewnić ma komplementarność zatrudniania cudzoziemców w stosunku do rodzimej siły roboczej. W celu uzyskania zezwolenia pracodawca powinien wykonać następujące kroki: zgłosić krajową ofertę pracy do powiatowego urzędu pracy właściwego ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu oferującego pracę cudzoziemcowi, 5 Więcej informacji na temat EURES można uzyskać na stronach internetowych pod adresem: oraz 6 Od zasady tej istnieją liczne wyjątki. Zezwolenia na pracę w Polsce nie muszą posiadać m.in., członkowie rodzin obywateli państw UE/EOG i Szwajcarii, cudzoziemcy, którym udzielono ochrony na terytorium RP, posiadający Kartę Polaka, nauczyciele języków obcych, absolwenci polskich szkół ponadgimnazjalnych i stacjonarnych studiów wyższych czy studenci studiów stacjonarnych (w tym ostatnim przypadku przez cały rok jeśli mają zezwolenie na pobyt czasowy w związku ze studiami, a przez lipiec, sierpień i wrzesień jeśli posiadają wizę). 15

17 uzyskać informację starosty o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy w oparciu o rejestry bezrobotnych i poszukujących pracy lub o negatywnym wyniku rekrutacji organizowanej dla pracodawcy, wystąpić z wypełnionym wnioskiem o wydanie zezwolenia na pracę cudzoziemca wraz z wymaganymi dokumentami (w tym ww. informacją starosty) do właściwego wojewody. Od 1 maja 2014 r. możliwe jest również zatrudnienie cudzoziemca na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę. Wniosek o takie zezwolenie składa cudzoziemiec przebywający już legalnie na terytorium Polski. Co do zasady, cudzoziemiec powinien dołączyć do wniosku informację starosty o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy, którą wcześniej ten pracodawca uzyskał i przekazał cudzoziemcowi. Pracodawca zamierzający zatrudnić lub zatrudniający cudzoziemca jest zobowiązany do sprawdzenia, czy posiada on ważny dokument uprawniający do pobytu Polsce, zrobienia kopii tego dokumentu i przechowywania jej przez okres zatrudnienia cudzoziemca. Jak zatrudniać obywateli Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdowy, Rosji i Ukrainy? Obywatelom Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdowy, Rosji i Ukrainy wykonywanie pracy w Polsce może być powierzane również bez obowiązku uzyskania zezwolenia na pracę na podstawie pisemnej umowy stanowiącej podstawę wykonywania pracy. W takim przypadku pracodawca oferujący pracę musi zarejestrować oświadczenie o zamiarze powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi w powiatowym urzędzie pracy, właściwym ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę składającego oświadczenie. Jakie narzędzia informatyczne wspomagają zatrudnianie? Pracodawcy mogą skorzystać z zasobów Centralnej Bazy Ofert Pracy (CBOP) która zawiera oferty pracy zgłoszone do powiatowych urzędów pracy w skali całego kraju. Zasoby bazy dostępne są na stronie internetowej pod adresem Istnieje możliwość przeglądania ofert według lokalizacji oferty w powiatowym urzędzie pracy, branży, zawodu, miejsca pracy, rodzaju zatrudnienia, czasu pracy; są informacje o minimalnie oferowanym wynagrodzeniu. Baza danych jest systematycznie rozwijana o nowe zasoby i funkcjonalności. Znajdą się w niej także m.in. oferty prac subsydiowanych, oferty zatrudnienia dla wolontariuszy, oferty praktyk i staży z wolnego rynku, oferty staży i przygotowania zawodowego finansowanych przez urzędy pracy. Podstawa prawna: pośrednictwo pracy: art. 36 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2013r. poz. 674, z późn. zm.); 5-21 oraz

18 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 maja 2014 r. w sprawie szczegółowych warunków realizacji oraz trybu i sposobów prowadzenia usług rynku pracy (Dz. U. poz. 667); pośrednictwo EURES: art. 36a-36e ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U r. poz. 674, z późn. zm.); oraz rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 maja 2014 r. w sprawie szczegółowych warunków realizacji oraz trybu i sposobów prowadzenia usług rynku pracy (Dz. U. poz. 667); zatrudnianie cudzoziemców: art a ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U r. poz. 674, z późn. zm.); ustawa z dnia 15 czerwca 2012 r. o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. poz. 769); rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2009 r. w sprawie wydawania zezwolenia na pracę (Dz. U. Nr 16, poz. 84, z późn. zm.); rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 20 lipca 2011 r. w sprawie przypadków, w których powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest dopuszczalne bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę (Dz. U. Nr 155, poz. 919, z późn. zm.); rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2009 r. w sprawie określenia przypadków, w których zezwolenie na pracę cudzoziemca jest wydawane bez względu na szczegółowe warunki wydawania zezwoleń na pracę cudzoziemców (Dz. U. Nr 16, poz. 85, z późn. zm.); rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 grudnia 2013 r. w sprawie wysokości wpłaty dokonywanej w związku ze złożeniem wniosku o wydanie zezwolenia na pracę cudzoziemca (Dz. U. poz. 1644). 17

19 6. Poradnictwo zawodowe Co to jest poradnictwo zawodowe i którzy pracodawcy mogą z niego skorzystać? Poradnictwo zawodowe świadczone na rzecz pracodawców obejmuje: 1) pomoc w doborze kandydatów do pracy spośród osób zarejestrowanych w urzędzie najlepiej spełniających wymagania pracodawcy; 2) porady indywidualne, mające na celu zaplanowanie rozwoju zawodowego pracowników i/lub pracodawcy, w szczególności pomoc w diagnozowaniu potencjału zawodowego i luk kompetencyjnych oraz wskazanie możliwości doskonalenia zawodowego. Uwaga: Pomoc w doborze kandydatów do pracy może otrzymać tylko ten pracodawca, który chce pozyskać kandydatów na zgłoszoną do powiatowego urzędu pracy ofertę pracy. Pracodawca, który nie zgłosił do urzędu pracy oferty pracy nie może liczyć na pomoc w zakresie doboru kandydatów. Usługi z zakresu poradnictwa są dla pracodawców bezpłatne, świadczone z zachowaniem zasady poufności i ochrony danych. Pracodawcy mogą skorzystać z usług poradnictwa zawodowego: w powiatowym urzędzie pracy, gdzie oferowany jest pełen zakres usług, w wojewódzkim urzędzie pracy w centrum informacji i planowania kariery zawodowej, gdzie oferowana jest pomoc w rozwoju zawodowym pracowników i/lub pracodawcy. Usługi poradnictwa zawodowego są adresowane do pracodawców krajowych. Mogą z nich skorzystać również przedsiębiorcy niebędący pracodawcami w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej 7. W jaki sposób starać się o pomoc w doborze kandydatów lub zaplanowaniu rozwoju kadr? Pracodawca zainteresowany pomocą w doborze kandydatów do pracy lub w zaplanowaniu rozwoju zawodowego własnego lub pracowników może złożyć wniosek o udzielenie pomocy odpowiednio do powiatowego urzędu pracy lub do centrum informacji i planowania kariery zawodowej wojewódzkiego urzędu pracy. Wniosek powinien zawierać dane pracodawcy oraz określenie zakresu oczekiwanej pomocy. 7 Dz. U r. Nr 220, poz. 1447, z późn. zm. 18

20 Po przyjęciu wniosku o pomoc w doborze kandydatów do pracy, doradca klienta pomaga ustalić potrzeby związane z rekrutacją. Na podstawie wymagań pracodawcy wybrani zostaną wstępnie kandydaci do pracy spośród zarejestrowanych osób bezrobotnych i poszukujących pracy, a następnie przeprowadzona będzie szczegółowa analiza, aby ocenić na ile każdy z nich spełnienia wymagania określone w ofercie. Jeżeli istnieje taka potrzeba, kandydaci kierowani są na specjalistyczne badania lekarskie lub psychologiczne. Na podstawie wszystkich analiz sporządzana jest ostateczna lista wybranych kandydatów, przekazywana pracodawcy. Po przyjęciu wniosku o pomoc w planowaniu rozwoju zawodowego, doradca klienta pomaga ustalić potrzeby związane z planowaniem rozwoju zawodowego zarówno pracowników firmy, jak i samego pracodawcy. Następnie planuje i realizuje indywidualne spotkania z osobami wskazanymi przez pracodawcę, aby ustalić ich zainteresowania i preferencje, określić cele do osiągnięcia w karierze zawodowej, zdiagnozować mocne i słabe strony, ustalić zakres i formy doskonalenia zawodowego. Indywidualna porada zawodowa może być świadczona jednorazowo (poprzez rozmowę doradczą) lub stanowić kilkuetapowy proces doradczy. Doradca ma obowiązek poinformować pracodawcę o odbytych z pracownikami rozmowach. Podstawa prawna: art. 38 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2013 r. poz. 674, z późn. zm.); rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 maja 2014 r. w sprawie szczegółowych warunków realizacji oraz trybu i sposobów prowadzenia usług rynku pracy (Dz. U. poz. 667). 19