ZAKŁAD PRACY CHRONIONEJ BEZ TAJEMNIC. Uzyskanie statusu krok po kroku

Transkrypt

1 ZAKŁAD PRACY CHRONIONEJ BEZ TAJEMNIC Zasady funkcjonowania zakładów pracy chronionej określa ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2011 r., nr 127, poz. 721 ze zm.) dalej: ustawa o rehabilitacji. Wydawana przez Wojewodę decyzja w sprawie przyznania statusu zakładu pracy chronionej wiąże się z rozmaitymi preferencjami dla pracodawcy, jak określone ulgi podatkowe oraz zwolnienia z niektórych opłat związanych z działalnością zakładu, a także z dodatkowymi instrumentami wsparcia zatrudnienia niepełnosprawnych pracowników. Stworzenie zakładu pracy dla osób niepełnosprawnych wymaga jednak zapewnienia odpowiednich warunków w miejscu pracy oraz specjalistycznej opieki - przede wszystkim medycznej. Zapraszamy do zapoznania się z opracowaniem, które kompleksowo przedstawia zagadnienia związane z funkcjonowaniem zakładu pracy chronionej począwszy od uzyskania statusu, poprzez przywileje i obowiązki z nim związane, po jego utratę. Uzyskanie statusu krok po kroku Decyzję w sprawie przyznania statusu wydaje wojewoda. Aby jednak taką decyzję uzyskać, pracodawca musi spełniać warunki określone w art. 28 ustawy o rehabilitacji, to jest: 1. prowadzić działalność gospodarczą przez okres co najmniej 12 miesięcy; 2. zatrudniać nie mniej niż 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągać następujące wskaźniki zatrudnienia osób niepełnosprawnych przez okres co najmniej 6 miesięcy: a) co najmniej 50%, a w tym co najmniej 20% ogółu zatrudnionych stanowią osoby zaliczone do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, albo b) co najmniej 30% niewidomych lub psychicznie chorych, albo upośledzonych umysłowo zaliczonych do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności; 3. zapewnić by obiekty i pomieszczenia użytkowane przez zakład pracy: a) odpowiadały przepisom i zasadom bezpieczeństwa i higieny pracy, b) uwzględniały potrzeby osób niepełnosprawnych w zakresie przystosowania stanowisk pracy, pomieszczeń higienicznosanitarnych i ciągów komunikacyjnych oraz spełniały wymagania dostępności do nich, - powyższe okoliczności stwierdza na wniosek pracodawcy Państwowa Inspekcja Pracy, z wyjątkiem okoliczności, o których mowa w lit. b) w stosunku do osób zatrudnionych w dozorze i ochronie mienia. 4. zapewniać doraźną i specjalistyczną opiekę medyczną, poradnictwo i usługi rehabilitacyjne. Z wnioskiem o nadanie statusu zakładu pracy chronionej może wystąpić spółdzielnia socjalna, która powstała

2 w wyniku przekształcenia spółdzielni inwalidów lub spółdzielni niewidomych mającej status pracodawcy prowadzącego zakład pracy chronionej. Wniosek należy złożyć w terminie 3 miesięcy od daty wpisu tej spółdzielni do Krajowego Rejestru Sądowego. Uwaga: Wojewoda może, w drodze decyzji, zwolnić na czas określony, nie dłużej jednak niż na sześć miesięcy, prowadzącego zakład pracy chronionej od spełnienia warunku dotyczącego konieczności osiągnięcia wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 50%, a w tym co najmniej 20% ogółu zatrudnionych stanowią osoby zaliczone do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, jeżeli: 1) zatrudnia co najmniej 60% osób niepełnosprawnych oraz 2) właściwy powiatowy urząd pracy nie może skierować wymaganej liczby osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, posiadających odpowiednie kwalifikacje zawodowe lub nadających się do przekwalifikowania. Wojewoda może, w drodze decyzji, zwolnić z obowiązku prowadzenia działalności gospodarczej przez okres 12 miesięcy poprzedzających złożenie wniosku o przyznanie statusu zakładu pracy chronionej lub z obowiązku utrzymywania wskaźników zatrudnienia osób niepełnosprawnych, określonych w art. 28 ust. 1 pkt 1, w okresie 6 miesięcy poprzedzających dzień złożenia wniosku o przyznanie statusu zakładu pracy chronionej pracodawcę, który: 1) przejął wraz ze wszystkimi pracownikami zakład pracy chronionej w upadłości lub w likwidacji albo zagrożony likwidacją lub upadłością, z wyłączeniem przejęcia dokonanego na podstawie Kodeksu spółek handlowych lub ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze (Dz.U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848, z późn. zm.); 1a) przejął pracowników zakładu pracy chronionej w związku z podziałem lub nabyciem tego zakładu lub jego części albo w wyniku zmiany formy organizacyjno-prawnej zakładu pracy chronionej prowadzonego przez osobę fizyczną; 2) przejął w drodze darowizny od osoby należącej w stosunku do niego do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn zakład pracy chronionej prowadzony przez jedną lub więcej osób fizycznych. Wojewoda może wydać przedmiotową decyzję w przypadku gdy pracodawca: 1) utrzyma zatrudnienie pracowników zakładu pracy chronionej w okresie roku od dnia wydania decyzji oraz 2) spełnia pozostałe warunki, o których mowa w art. 28, w dniu wystąpienia z wnioskiem o przyznanie statusu zakładu pracy chronionej lub udokumentowania przejęcia zakładu.

3 JAK USTALIĆ WSKAŹNIK ZATRUDNIENIA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH NA POTRZEBY UBIEGANIA SIĘ O STATUS ZAKŁADU PRACY CHRONIONEJ Zgodnie art. 2 pkt 6 ustawy o rehabilitacji wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych oznacza przeciętny miesięczny udział procentowy osób niepełnosprawnych w zatrudnieniu ogółem, w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy. Generalnie do stanu zatrudnienia ogółem u danego pracodawcy ujmuje się jedynie pracowników w rozumieniu ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy, czyli osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Do liczby pracowników nie wlicza się osób niepełnosprawnych przebywających na urlopach bezpłatnych oraz osób niebędących osobami niepełnosprawnymi zatrudnionych: 1) na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego; 2) przebywających na urlopach wychowawczych; 3) nieświadczących pracy w związku z odbywaniem służby wojskowej albo służby zastępczej; 4) będących uczestnikami Ochotniczych Hufców Pracy; 5) nieświadczących pracy w związku z uzyskaniem świadczenia rehabilitacyjnego; 6) przebywających na urlopach bezpłatnych, których obowiązek udzielenia określają odrębne ustawy. W przypadku zakładów pracy chronionej do stanu zatrudnienia wlicza się dodatkowo osoby niepełnosprawne wykonujące pracę nakładczą, jeżeli ich wynagrodzenie zostało ustalone co najmniej w wysokości: - najniższego wynagrodzenia - w stosunku do wykonawców, dla których praca nakładcza stanowi jedyne źródło utrzymania; - połowy najniższego wynagrodzenia - w stosunku do pozostałych wykonawców. Wymiar czasu pracy tych osób ustala się jako iloraz wysokości ustalonego wynagrodzenia i najniższego wynagrodzenia. Maksymalny wymiar czasu pracy ustalony w powyższy sposób nie może przekraczać jednego etatu Ustalanie wskaźnika - metoda średniej arytmetycznej Metoda średniej arytmetycznej polega na tym, że dodaje się stany zatrudnienia w poszczególnych dniach pracy w danym miesiącu (łącznie z niedzielami, świętami oraz dniami wolnymi od pracy przyjmujemy w tym przypadku stan zatrudnienia z dnia poprzedniego lub następnego, jeśli miesiąc rozpoczyna się dniem wolnym od pracy) i otrzymaną sumę dzieli się przez liczbę dni kalendarzowych danego miesiąca. Przykład Stan zatrudnienia w firmie X w miesiącu maju wyglądał następująco: w dniach pracowało 22 pracowników (w przeliczeniu na pełne etaty),

4 od stan zatrudnienia został zwiększony o 5 dodatkowych etatów i do końca miesiąca nie uległ już zmianie. Wyliczenie stanu zatrudnienia w miesiącu maju w firmie X: [(10dni 22 etatów) + (21dni 27 etatów)]: 31 dni = 25,39 etatu. JAK PRZYSTOSOWAĆ BAZĘ ZAKŁADU DO POTRZEB OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Wymagania dotyczące pomieszczeń w zakładach pracy zatrudniających osoby niepełnosprawne są określone w przepisach rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 75, poz. 690 ze zm.). Pracodawca ubiegający się o status zakładu pracy chronionej powinien przeanalizować poniższe pytania, gdyż dotyczą one zagadnień będących przedmiotem kontroli PIP. 1. Wejścia do budynku 1.1. Czy do wejścia do budynku, lub do części budynku, z których mogą korzystać osoby niepełnosprawne doprowadzono utwardzone dojście o szerokości min. 1,5 m ( ww. 16 rozporządzenia)? 1.2. Czy położenie drzwi wejściowych do budynku oraz kształt i wymiary powierzchni wejściowych umożliwiają dogodne warunki ruchu, w tym również osobom niepełnosprawnym ( 61 ust. 1 ww. rozporządzenia)? 2. Drzwi 2.1. Czy drzwi wejściowe do budynku i ogólnodostępnych pomieszczeń użytkowych mają szerokość w świetle co najmniej 0,9 m, a w przypadku zastosowania drzwi zewnętrznych dwuskrzydłowych czy szerokość skrzydła zasadniczego nie jest mniejsza niż 0,9 m ( 62 ust. 1 ww. rozporządzenia)? 2.2. Czy w wejściach do budynków i ogólnodostępnych pomieszczeń użytkowych przy zastosowaniu drzwi obrotowych lub wahadłowych są dodatkowo zamontowane drzwi rozwierane lub rozsuwane, przystosowane do ruchu osób niepełnosprawnych oraz czy wysokość progu nie przekracza 20 mm ( 62 ust. 2 i 3 ww. rozporządzenia)? 2.3. Czy skrzydła drzwiowe, wykonane z przezroczystych tafli są wykonane z materiału zapewniającego bezpieczeństwo użytkowników w przypadku stłuczenia oraz czy są oznakowane w sposób widoczny ( 295 ww. rozporządzenia)? Urządzenia dźwigowe 2.4. Czy budynek średniowysoki (12-26 m) i wyższy użyteczności publicznej a także inny budynek, w którym co najmniej jedna kondygnacja z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt więcej niż 50 osób znajduje się na powyżej 12 m ponad poziomem terenu jest wyposażony w dźwigi osobowe ( 54 ust. 1 ww. rozporządzenia)? 2.5. Czy w budynku użyteczności publicznej wyposażonym w dźwigi dostęp do nich i dojazd na wszystkie kondygnacje użytkowe jest zabezpieczony dla osób niepełnosprawnych ( 54 ust. 2 ww. rozporządzenia)? 2.6. Czy w nowo wznoszonym niskim budynku użyteczności publicznej nie wyposażonym w dźwigi zainstalowano urządzenia techniczne, zapewniające osobom niepełnosprawnym konieczny dostęp na

5 kondygnacje z pomieszczeniami użytkowymi ( 55 ust. 2 ww. rozporządzenia)? 2.7. Czy w budynku lub jego wydzielonej części, przeznaczonej na pobyt ludzi co najmniej jeden z dźwigów jest przystosowany do przewozu osób niepełnosprawnych, chorych na noszach ( 193 ust. 2 rozporządzenia)? 2.8. Czy odległość pomiędzy zamkniętymi drzwiami przystankowymi dźwigu a przeciwległą ścianą wynosi co najmniej: - dla dźwigów osobowych - 1,6 m, - dla dźwigów towarowych małych - 1,8 m, - dla dźwigów towarowych dużych - 3 m ( 195 ww. rozporządzenia)? 4. Schody zewnętrzne i wewnętrzne 4.1. Czy szerokość użytkowa schodów zewnętrznych wynosi min. 1,2 m ( 68 ust. 3 ww. rozporządzenia)? 4.2. Czy liczba stopni w jednym biegu schodów zewnętrznych wynosi nie więcej niż 10 stopni ( 69 ust. 3 ww. rozporządzenia)? 4.3. Czy szerokość użytkowa schodów stałych w budynkach jest prawidłowa ( 68 ust. 1 i 2 ww. rozporządzenia)? 4.4. Czy liczba schodów w jednym biegu schodów stałych, łączących kondygnacje wynosi nie mniej niż 3 stopnie i więcej niż 17 stopni (w budynku opieki zdrowotnej 14 stopni) ( 69 ust. 1 ww. rozporządzenia)? 4.5. Czy powierzchnie spoczników schodów i pochylni w budynku użyteczności publicznej, produkcyjnym i magazynowym mają wykończenie wyróżniające je odcieniem, barwą bądź fakturą, co najmniej w pasie 30 cm od krawędzi rozpoczynającej i kończącej bieg schodów lub pochylni ( 306 ust. 2 ww. rozporządzenia)? 4.6. Czy schody zewnętrzne i wewnętrzne o wysokości przekraczającej 0,5 m są zaopatrzone w balustrady lub inne zabezpieczenia od strony przestrzeni otwartej ( 296 ust. 1 ww. rozporządzenia)? 4.7. Czy schody zewnętrzne i wewnętrzne mają balustrady lub poręcze przyścienne, umożliwiające lewo i prawostronne ich użytkowanie, a przy biegu schodów o szerokości większej niż 4 m zastosowano dodatkową balustradę ( 296 ust. 3 ww. rozporządzenia)? 4.8. Czy przy balustradach lub ścianach przyległych do pochylni przeznaczonych dla ruchu osób niepełnosprawnych zastosowano obustronne poręcze, umieszczone na wysokości 0,75 i 0,9 m od płaszczyzny ruchu ( 298 ust. 4 ww. rozporządzenia)? 4.9. Czy poręcze przy schodach zewnętrznych i pochylniach są przedłużone o 0,3 m przed początkiem i końcem biegu oraz czy są zakończone w sposób zapewniający ich bezpieczne użytkowanie ( 298 ust. 5 ww. rozporządzenia)? Czy nawierzchnie dojść do budynków, schodów i pochylni zewnętrznych i wewnętrznych, ciągów komunikacyjnych oraz podłóg w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi wykonano z materiałów nie powodujących niebezpieczeństwa poślizgu ( 305 ust. 1 ww. rozporządzenia)? Czy w budynku użyteczności publicznej, produkcyjnym i magazynowym w miejscach, w których następuje zmiana poziomu podłogi, zastosowano rozwiązania techniczne, plastyczne lub inne sygnalizujące tę różnicę ( 306 ust. 1 ww. rozporządzenia)? 5. Pochylnie 5.1. Czy w budynku użyteczności publicznej pomieszczenia ogólnodostępne ze zróżnicowanym poziomem podłóg są przystosowane do ruchu osób niepełnosprawnych ( 74 ww. rozporządzenia)? 5.2. Czy pochylnie przeznaczone dla osób niepełnosprawnych mają szerokość co najmniej 1,2 m, krawężniki o

6 wysokości co najmniej 0,07 m i obustronne poręcze umieszczone na wysokościach 0,75 i 0,9 m od płaszczyzny ruchu, przy czym odstęp między nimi mieści się w granicach 1 m do 1,1 m ( 71 ust. 1 ww. rozporządzenia)? 5.3. Czy długość poziomej płaszczyzny ruchu na początku i końcu pochylni wynosi co najmniej 1,5 m ( 77 ust. 2 ww. rozporządzenia)? 5.4. Czy wymiary spocznika związanego z pochylnią przed wejściem do budynku umożliwiają manewrowanie wózkiem inwalidzkim i otwieranie drzwi i wynoszą co najmniej 1,5 x 1,5 m ( 71 ust. 3 ww. rozporządzenia)? 5.5. Czy maksymalne nachylenie pochylni związanych z budynkiem do ruchu pieszego i dla osób niepełnosprawnych poruszających się przy użyciu wózka inwalidzkiego nie przekracza wartości: Usytuowanie pochylni Przeznaczenie pochylni na zewnątrz, bez przekrycia % nachylenia wewnątrz budynku lub pod dachem % nachylenia Do ruchu pieszego i dla osób niepełnosprawnych poruszających się przy użyciu wózka inwalidzkiego, przy wysokości pochylni: a) do 0,15 m b) do 0,5 m 8 10 c) ponad 0,5 m* ) 6 8 Dla samochodów w garażach wielostanowiskowych: a) jedno- i dwupoziomowych b) wielopoziomowych Dla samochodów w garażach indywidualnych * ) Pochylnie do ruchu pieszego i dla osób niepełnosprawnych o długości ponad 9 m powinny być podzielone na krótsze odcinki, przy zastosowaniu spoczników o długości co najmniej 1,4 m ( 70 ww. rozporządzenia).

7 6. Wymagania dotyczące pomieszczeń higenicznosanitarnych 6.1. Czy na kondygnacjach dostępnych dla osób niepełnosprawnych co najmniej jedno z ogólnodostępnych pomieszczeń higieniczno-sanitarnych jest dostępne dla tych osób przez: - zapewnienie przestrzeni manewrowej o wymiarach 1,5 x 1,5 m, - stosowanie w tych pomieszczeniach i na trasie dojazdu do nich drzwi bez progów, - zainstalowanie odpowiednio przystosowanej, co najmniej jednej miski ustępowej i umywalki, a także jednego natrysku, jeżeli ze względu na przeznaczenie przewiduje się w budynku takie urządzenia, - zainstalowanie uchwytów ułatwiających korzystanie z urządzeń higienicznosanitarnych? Dopuszcza się stosowanie pojedynczego ustępu dla osób niepełnosprawnych bez przedsionka oddzielającego od komunikacji ogólnej ( 86 ust. 1 i 2 ww. rozporządzenia). 6.2 Czy zamknięta kabina natryskowa, przystosowana do potrzeb osób niepełnosprawnych, które muszą korzystać z wózków inwalidzkich w trakcie kąpieli ma powierzchnię nie mniejszą niż 2,5 m2 i szerokość co najmniej 1,5 m oraz czy jest ona wyposażona w wentylację mechaniczną ( 81 ust. 3 ww. rozporządzenia)? 6.3 Czy odległość stanowiska pracy chronionej do najbliższego ustępu jest nie większa niż 50 m ( 84 ust. 3 ww. rozporządzenia)? 7. Okna i wywietrzniki 7.1 Czy skrzydła okien, świetliki oraz nawietrzniki okiennic, wykorzystywane do wietrzenia pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi są zaopatrzone w urządzenia pozwalające na łatwe ich otwieranie, regulowanie wielkości otwarcia z poziomu podłogi lub pomostu, także przez osoby niepełnosprawne, jeżeli nie przewiduje się korzystania z pomocy innych użytkowników ( 155 ust. 2 ww. rozporządzenia)? Zasady przeprowadzania kontroli związanych z realizacją przez organy Państwowej Inspekcji Pracy obowiązków wynikających z postanowień ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych określa załącznik nr 1 do zarządzenia nr 42/09 Głównego Inspektora Pacy z dnia 5 czerwca 2009 r. Inspektor pracy prowadzący czynności kontrolne związane z wydaniem opinii sprawdza czy obiekt (lub jego część), w którym prowadzi działalność pracodawca ubiegający się o status prowadzącego zakład pracy chronionej lub jednostka organizująca zakład aktywności zawodowej, posiada pozwolenie na użytkowanie oraz czy działalność prowadzona przez pracodawcę/organizatora jest zgodna z pozwoleniem (czy nie nastąpiła zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego w myśl ustawy prawo budowlane). W szczególności dotyczy to obiektów nowowybudowanych, przebudowanych, modernizowanych lub adaptowanych, dla których wymagane jest pozwolenie na użytkowanie. W przypadku braku właściwego pozwolenia na użytkowanie inspektor pracy sporządza protokół i zawiesza postępowanie związane z wydaniem opinii wydając postanowienie w trybie art pkt 4 Kodeksu postępowania administracyjnego. Kontrole związane z oceną spełniania przez obiekty i pomieszczenia oraz stanowiska pracy wymogów określonych w art. 28 ust. 1 pkt 2 ustawy o rehabilitacji przeprowadza się na wniosek pracodawcy ubiegającego się o uzyskanie statusu pracodawcy prowadzącego zakład pracy chronionej w celu stwierdzenia, że obiekty i pomieszczenia zakładu pracy spełniają wymagania przepisów i zasad

8 bezpieczeństwa i higieny pracy oraz uwzględniają potrzeby osób niepełnosprawnych w zakresie przystosowania stanowisk pracy, pomieszczeń higieniczno-sanitarnych i ciągów komunikacyjnych oraz spełniają wymagania dostępności do nich. Kontrola pracodawcy ubiegającego się o uzyskanie statusu pracodawcy prowadzącego zakład pracy chronionej ogranicza się wyłącznie do obiektów i pomieszczeń użytkowanych przez zakład pracy (pracodawcę). Stosownie do wymogu określonego w art. 28 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 ustawy brak jest podstaw do dokonywania kontroli w obiektach i pomieszczeniach użytkowanych przez innych pracodawców, nawet jeżeli w obiektach i pomieszczeniach tych wykonują pracę pracownicy zakładu ubiegającego się o nadanie statusu zakładu pracy chronionej. Nie podlegają również ocenie obiekty i pomieszczenia będące własnością pracodawcy, ale użytkowane przez inne podmioty, w tym pracowników z agencji pracy tymczasowej. Obiekty i pomieszczenia będące w użytkowaniu zakładu pracy chronionej są to obiekty lub pomieszczenia własne, użytkowane na podstawie umowy najmu, dzierżawy, użyczenia, lub innego dokumentu potwierdzającego tytuł prawny do obiektu lub pomieszczenia (prawo dysponowania obiektem lub pomieszczeniem). W przypadku gdy pracodawca posiadający status prowadzącego zakład pracy chronionej prowadzi działalność w obiekcie zabytkowym lub innym, którego pozwolenie na budowę zostało wydane przed wejściem w życie rozporządzenia z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, który nie był przebudowywany, rozbudowywany, adaptowany, itp., inspektor pracy oceniając wymogi z art. 28 ust.1 pkt 2 lit. a/ i b/ ustawy o rehabilitacji stosuje wyłącznie przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. W przypadku, gdy część obiektu nabytego przez pracodawcę ubiegającego się o uzyskanie statusu pracodawcy prowadzącego zakład pracy chronionej, nie nadaje się do eksploatacji, z uwagi na stan techniczny, który nie odpowiada wymogom ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów techniczno budowlanych stwierdzenie okoliczności, o których mowa w art. 28 ust. 1 pkt 2 ustawy ogranicza się wyłącznie do części faktycznie użytkowanej. Inspektor pracy powinien stwierdzić w jakim zakresie obiekt jest przez pracodawcę użytkowany tzn. czy części nie nadające się do eksploatacji zostały z użytkowania wyłączone, i jeżeli nie zostały wyłączone, zająć stanowisko negatywne. Inspektor pracy w trakcie kontroli powinien zażądać od pracodawcy wykazu obiektów i pomieszczeń aktualnie użytkowanych przez pracodawcę. Wykaz powinien być sporządzony w sposób umożliwiający identyfikację użytkowanych obiektów (nazwa, numer), kondygnacji budynku (nazwa, numer), pomieszczeń (nazwa, numer). W przypadku gdy pomieszczenie nie jest użytkowane wyłącznie przez kontrolowanego pracodawcę powinien on ponadto określić zajmowaną część pomieszczenia poprzez podanie pola powierzchni.

9 Inspektor pracy dokonuje oceny spełniania warunków określonych w art. 28 ust. 1 pkt 2 ustawy o rehabilitacji biorąc pod uwagę rodzaj i stopień niepełnosprawności osób faktycznie zatrudnionych w zakładzie ubiegającym się o status zakładu pracy chronionej. Inspektor pracy powinien zażądać od pracodawcy wykazu pracowników niepełnosprawnych zatrudnionych w zakładzie pracy wraz ze stopniem ich niepełnosprawności i symbolem przyczyny niepełnosprawności oraz datą zatrudnienia i rodzajem stanowisk, na których zatrudniona jest osoba niepełnosprawna. Jeżeli pracodawca chce rozszerzyć status zakładu pracy chronionej na obiekty i pomieszczenia zakładu znajdujące się na terenie właściwości innego okręgowego inspektoratu pracy niż siedziba pracodawcy, decyzję wydaje inspektor pracy z okręgowego inspektoratu pracy, na którego terenie znajduje się siedziba pracodawcy. Decyzja dotycząca rozszerzenia statusu zakładu pracy chronionej wydawana jest na podstawie kontroli przeprowadzonej w oddziale zakładu pracy chronionej przez inspektora z okręgowego inspektoratu pracy, na terenie którego znajduje się ten oddział oraz przedstawionej przez niego propozycji rozstrzygnięcia sprawy. Jeżeli w oddziale/ jednostce organizacyjnej pracodawcy nie są zatrudniane osoby niepełnosprawne inspektor pracy podczas kontroli ocenia czy obiekty i pomieszczenia użytkowane przez zakład pracy odpowiadają przepisom i zasadom bezpieczeństwa i higieny pracy. JAK ZAPEWNIĆ DORAŹNĄ OPIEKĘ MEDYCZNĄ Na pracodawcach posiadających status zakładu pracy chronionej ciążą szczególne obowiązki w zakresie zapewnienia pracownikom niepełnosprawnym m.in. doraźnej opieki medycznej. Przepisy ustawy o rehabilitacji nie precyzują, w jaki sposób powinna być zapewniona doraźna opieka medyczna, co więcej w obowiązującym w Polsce systemie prawnym brak jest stosownej definicji legalnej doraźnej opieki medycznej. Zasadne jest więc w tym zakresie odwołanie do definicji słownikowej, gdzie przez doraźnie rozumie się chwilowo, na razie, dorywczo natychmiastowo ( Słownik języka polskiego PWN, pod red. Prof. M. Szymczaka). Dotychczas utrwalił się pogląd, że pod pojęciem zapewnienia doraźnej opieki medycznej kryje się przynajmniej obowiązek zatrudnienia osoby posiadającej odpowiednie uprawnienia, która w każdej chwili może udzielić osobie niepełnosprawnej pomocy, a także w razie potrzeby - wezwać lekarza lub pogotowie. W ocenie Departamentu Nauk i Kadr Medycznych Ministerstwa Zdrowia, na którą powołuje się Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych w piśmie z dnia r., znak: BON-I IKW/08: pomoc taka, zwłaszcza w zakładzie pracy chronionej, powinna być świadczona wyłącznie przez wykwalifikowany personel medyczny, tj. lekarza lub pielęgniarkę. Ta generalna zasada doznaje wyjątków w przypadku np. znacznego rozproszenia miejsc zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Przyjmuje się, że w sytuacji, gdy występują niewielkie odległości pomiędzy siedzibą, a miejscami zatrudnienia osób niepełnosprawnych, pracodawca wywiązuje się obowiązku zapewnienia opieki

10 doraźnej poprzez zorganizowanie gabinetu pielęgniarskiego w siedzibie firmy i zatrudnienie w nim pielęgniarki. W takim przypadku pracodawca musi także zapewnić pielęgniarce odpowiedni dojazd oraz przenośne wyposażenie pomocnicze w sprawowaniu doraźnej opieki medycznej. Alternatywnym rozwiązaniem jest nawiązanie współpracy z jednym lub kilkoma zakładami opieki zdrowotnej w zależności od potrzeb wynikających z rozproszenia miejsc zatrudnienie osób niepełnosprawnych. Zawarta umowa musi wprost wskazywać na zobowiązanie zakładu opieki zdrowotnej do świadczenia usług z zakresu doraźnej opieki medycznej dla niepełnosprawnych pracowników zakładu. Potwierdza to również opinia wyrażona przez Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych w powołanym wyżej piśmie z dnia r.: Obowiązek zapewnienia doraźnej opieki medycznej pracownikom będzie spełniony także poprzez zawarcie umowy o świadczenie doraźnej opieki medycznej z zakładem opieki zdrowotnej. Jednakże umowa taka może być zawarta tylko i wyłącznie wtedy gdy nie ma możliwości zapewnienia doraźnej opieki medycznej w zakładzie pracy np. w firmach zajmujących się ochrona osób i mienia gdzie pracownicy niepełnosprawni zatrudnieni są w systemie zmianowym i poza siedzibą zakładu pracy chronionej. Zakład ten musi być wpisany do rejestru zakładów opieki zdrowotnej prowadzonego przez wojewodę. Natomiast umowa powinna określać, że pomoc ta będzie świadczona w czasie godzin pracy pracowników u tego pracodawcy. Po spełnieniu wszystkich powyższych wymogów pracodawca może wystąpić z wnioskiem do wojewody o przyznanie statusu zakładu pracy chronionej. CO POWINIEN ZAWIERAĆ WNIOSEK 1. Adresowany do właściwego Wojewody wniosek powinien zawierać: dokładną nazwę i adres (z podaniem adresów wszystkich obiektów i pomieszczeń użytkowanych przez podmiot); informację o prowadzonej działalności gospodarczej (branża, profil produkcji, itp.); informację o zatrudnionych osobach niepełnosprawnych (rodzaje schorzeń, stopień niepełnosprawności, zmianowość pracy osób niepełnosprawnych), w rozbiciu na poszczególne miejsca wykonywania działalności gospodarczej (w przypadku gdy w danej placówce nie są zatrudniane osoby niepełnosprawne stosowne oświadczenie); informację dotyczącą świadczenia pracy przez osoby niepełnosprawne poza obiektami i pomieszczeniami użytkowanymi przez pracodawcę (np.: usługi ochrony mienia, usługi porządkowoczystościowe); 2. tabele ilustrujące zatrudnienie celem udokumentowania prawidłowości wyliczenia wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych - za okres co najmniej 6 miesięcy poprzedzających datę złożenia wniosku, tabele w rozbiciu na każdy dzień miesiąca, powinny zawierać dane o liczbie zatrudnionych w

11 osobach i w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy: ogółem, w tym osób niepełnosprawnych (ogółem) oraz osób zaliczonych do znacznego i umiarkowanego stopnia niepełnosprawności (wzór tabeli został zamieszczony na końcu opracowania załącznik nr 1); 3. oryginał decyzji Państwowej Inspekcji Pracy stwierdzającej, że obiekty i pomieszczenia użytkowane przez zakład pracy odpowiadają wymogom określonym w art.28 ust.1 pkt 2 ustawy (w decyzji winny zostać uwzględnione adresy wszystkich obiektów i pomieszczeń użytkowanych przez podmiot); 4. informację o sposobie zapewnienia doraźnej i specjalistycznej opieki medycznej oraz poradnictwa i usług rehabilitacyjnych (kopie umów zatrudnionego przez pracodawcę personelu medycznego wraz z zaświadczeniami o uprawnieniach do wykonywania zawodu) oraz umowę zawartą z placówką medyczną świadczącą specjalistyczną opiekę medyczną (z wyszczególnieniem świadczonych usług korelujących ze schorzeniami występującymi u zatrudnionych osób niepełnosprawnych), poradnictwo i usługi rehabilitacyjne; Opieka doraźna winna być zapewniona w miejscu i czasie pracy osób niepełnosprawnych. 5. w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej - umowa spółki; 6. numer identyfikacyjny REGON; 7. numer identyfikacji podatkowej (NIP); 8. numer w rejestrze przedsiębiorców w KRS albo w Centralnej Ewidencji Informacji o Działalności Gospodarczej. Kserokopie dokumentów załączonych do wniosku winny zostać uwierzytelnione przez osobę uprawnioną do reprezentacji podmiotu. Uwaga: zakres wymaganych od pracodawcę dokumentów i informacji może się nieznacznie różnić w zależności od województwa. Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. nr 98, poz późn. zm.) decyzja wydawana jest w terminie 1-miesiąca lub 2-miesięcy w przypadku spraw szczególnie skomplikowanych. Rozstrzygnięcie merytoryczne w formie decyzji jest doręczane stronie pocztą za zwrotnym potwierdzeniem odbioru. Stronom przysługuje prawo wniesienia odwołania od decyzji Wojewody do Ministra Pracy i Polityki Społecznej, za pośrednictwem organu I instancji, w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia.

12 PRZYWILEJE NA CHRONIONYM RYNKU PRACY Uprawnienia pracodawców prowadzących zakłady pracy chronionej można podzielić na dwie grupy: uprawnienia niedostępne dla pracodawców z otwartego rynku pracy oraz uprawnienia dostępne w szerszym bądź równym zakresie jak dla pracodawców z otwartego rynku pracy. ZWOLNIENIA Z NIEKTÓRYCH PODATKÓW I OPŁAT Należą do pierwszej kategorii preferencji dotyczących wyłącznie zakładów pracy chronionej Od 1 stycznia 2011 r. zwolnienia z: A) podatków od nieruchomości, rolnego i leśnego; B) podatku od czynności cywilnoprawnych; C) niektórych opłat. przysługują jedynie zakładom pracy chronionej spełniającym warunek, o którym mowa w art. 28 ust. 1 pkt 1 lit b) ustawy o rehabilitacji ( ), czyli osiągającym wskaźnik zatrudnienia osób niewidomych lub psychicznie chorych, albo upośledzonych umysłowo zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności w wysokości co najmniej 30%. Kwoty pochodzące z powyższych zwolnień pracodawca jest obligowany do przekazywania w 90% na zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych (ZFRON) i 10% - na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON). Ponadto wszystkie zakłady pracy chronionej są zwolnione z odprowadzania do Urzędu Skarbowego kwot pobranych zaliczek na podatek od : przychodów określonych w art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy oraz wartości pieniężnych świadczeń w naturze, bądź ich ekwiwalentów, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, w szczególności wynagrodzeń zasadniczych, wynagrodzeń za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatków, nagród, ekwiwalentów za niewykorzystany urlop i wszelkich innych kwot niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczeń pieniężnych ponoszonych za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych); zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego, - wypłacanych za miesiące od początku roku do miesiąca włącznie, w którym dochód podatnika uzyskany od początku roku u tego podatnika przekroczył kwotę stanowiącą górna granicę pierwszego przedziału skali. Kwoty pochodzące z powyższego zwolnienia pracodawca jest obligowany do przekazywania w 60% na ZFRON i 40% - na PFRON.

13 DOFINANSOWANIE DO OPROCENTOWANIA KREDYTU Również adresatem pomocy w postaci dofinansowania w wysokości do 50% oprocentowania kredytów zaciągniętych na cele związane z rehabilitacją zawodową i społeczną osób niepełnosprawnych są jedynie pracodawcy legitymujący się decyzją o nadaniu statusu zakładu pracy chronionej. Łączna kwota zaciągniętych kredytów, do której przysługuje dofinansowanie, nie może przekroczyć kwoty odpowiadającej sumie: iloczynu zł i liczby pracowników niepełnosprawnych o znacznym stopniu niepełnosprawności w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, na których rehabilitację zawodową lub społeczną zostały lub zostaną przeznaczone środki pochodzące z zaciągniętych kredytów, iloczynu zł i liczby pracowników niepełnosprawnych o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, na których rehabilitację zawodową lub społeczną zostały lub zostaną przeznaczone środki pochodzące z zaciągniętych kredytów, iloczynu zł i liczby pracowników niepełnosprawnych o lekkim stopniu niepełnosprawności w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, na których rehabilitację zawodową lub społeczną zostały lub zostaną przeznaczone środki pochodzące z zaciągniętych kredytów. Zaciągnięcie kredytu w kwocie wyższej niż wynikająca z ww. algorytmu, nie dyskwalifikuje złożonego wniosku, a jedynie w przypadku jego pozytywnej weryfikacji, wysokość dofinansowania zostanie ograniczona do kwoty nieprzekraczającej 50% kwoty oprocentowania kredytu w wysokości określonej przez ustawodawcę w powyższy sposób. Wpływ na wysokość dofinansowania ma również średnia stopa oprocentowania kredytów. Nie może ona przekroczyć sumy rocznej stopy procentowej trzymiesięcznych pożyczek udzielonych w walucie polskiej na warszawskim międzybankowym rynku finansowym, notowanej przez agencję informacyjną (stopa WIBOR trzymiesięczny), i marży o stałej stopie procentowej, wynoszącej nie więcej niż 1,5 punktu procentowego, obowiązującej w dniu poprzedzającym dzień złożenia wniosku. W przypadku gdy stopa oprocentowania kredytu jest wyższa od stopy ustalonej zgodnie z rozporządzeniem, wnioskowana przez pracodawcę kwota ulegnie obniżeniu, a dofinansowanie zostanie ustalone w wysokości do 50 % oprocentowania ustalonego na poziomie nieprzekraczającym maksymalnej stopy procentowej wskazanej w przepisach.

14 ZWROT KOSZTÓW BUDOWY I ROZBUDOWY OBIEKTÓW I POMIESZCZEŃ ZAKŁADU, A TAKŻE KOSZTÓW TRANSPORTOWYCH I ADMINISTRACYJNYCH Pomoc w postaci refundacji podwyższonych kosztów jest adresowana wyłącznie do pracodawców prowadzących zakłady pracy chronionej, u których wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi co najmniej 50%. Refundacją mogą być objęte koszty: A) budowy lub rozbudowy obiektów i pomieszczeń zakładu Kwotę do refundacji ustala się poprzez pomniejszenie wartości zakupu materiałów oraz kosztów robót budowlanych o wartość takich samych materiałów lub robót budowlanych, które zostałyby zakupione, wykonane lub sfinansowane w związku z dostosowaniem pomieszczeń do potrzeb osób niebędących osobami niepełnosprawnymi oraz budową i rozbudową pomieszczeń zakładu. B) transportowe Kosztami kwalifikującymi się do refundacji są koszty zakupu, obowiązkowego ubezpieczenia i eksploatacji środka transportu przeznaczonego i wykorzystywanego do przewozu pracowników niepełnosprawnych. Środek transportu musi być skonstruowany lub trwale przystosowanego do przewozu co najmniej 9 osób, łącznie z kierowcą, a w szczególności przystosowany do transportu osób niepełnosprawnych. Istotne w tym względzie będą więc rodzaje schorzeń pracowników zamierzających korzystać z tego transportu, gdyż nie każda dysfunkcja wymaga specjalnego dostosowania pojazdu. Refundacji podlega również koszt zakupu usług transportowych w zakresie dowożenia do pracy i z pracy osób niepełnosprawnych. C) administracyjne Refundacją mogą być objęte koszty zatrudnienia pracowników obsługujących: - realizację uprawnień pracowników niepełnosprawnych wynikających z ustawy o rehabilitacji, - realizację uprawnień ich pracodawców wynikających z ustawy o rehabilitacji, - wykonywanie obowiązków sprawozdawczych pracodawcy bezpośrednio związanych z zatrudnieniem osób niepełnosprawnych. Refundacji nie podlegają natomiast koszty usług innych podmiotów, nawet gdy dotyczą one obsługi realizacji powyższych uprawnień i obowiązków. Kwota refundacji nie może przekroczyć kwoty kosztów płacy ww. pracowników, należnej za czas faktycznego wykonywania dodatkowych czynności, które nie zostałyby poniesione w przypadku, gdyby pracodawca zatrudniał wyłącznie pracowników niebędących osobami niepełnosprawnymi. Maksymalna wysokość refundacji wynosi do 100% poniesionych dodatkowych kosztów kwalifikowalnych, przy czym jej ostateczna wysokość stanowi wynik negocjacji pracodawcy z PFRON.

15 INSTRUMENTY WSPARCIA DOSTĘPNE ZARÓWNO NA OTWARTYM JAK I CHRONIONYM RYNKU PRACY DOFINANSOWANIE DO WYNAGRODZEŃ PRACOWNIKÓW NIEPEŁNOSPRAWNYCH Ten instrument wsparcia przysługuje zarówno pracodawcom z otwartego jak i chronionego rynku pracy, jednakże w przypadku tych drugich ustawodawca przewidział wyższą kwotowo pomoc. Na wysokość dofinansowania mają wpływ: stopień niepełnosprawności pracownika, ewentualne szczególne schorzenia pracownika, wysokość najniższego wynagrodzenia, a także - co ma istotne znaczenie wysokość kosztów płacy pracownika niepełnosprawnego. Pracodawca posiadający status zakładu pracy chronionej może maksymalnie otrzymać dofinansowanie w wysokości: W okresie r. : 170% najniższego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności; 125% najniższego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności; 50% najniższego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności. - plus 40% najniższego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych, w odniesieniu do których orzeczono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, całościowe zaburzenia rozwojowe lub epilepsję oraz niewidomych. W okresie r. : 180% najniższego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności; 115% najniższego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności; 45% najniższego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności. - plus 40% najniższego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych, w odniesieniu do których orzeczono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, całościowe zaburzenia rozwojowe lub epilepsję oraz niewidomych.

16 Tabela obrazująca wysokość dofinansowania przysługującego zakładom pracy chronionej w 2012 r. Stopnie niepełnosprawności Znaczny 2 169,20 zł 2 296,80 zł Umiarkowany 1 595,00 zł 1 467,40 zł Lekki 638,00 zł 574,20 zł Znaczny ze schorzeniem specjalnym 2 679,60 zł 2 807,20 zł Umiarkowany ze schorzeniem specjalnym 2 105,40 zł 1 977,80 zł Lekki ze schorzeniem specjalnym 1 148,40 zł 1 084,60 zł Uwaga: wartość dofinansowania uzyskiwanego z PFRON nie może przekraczać 75% kosztów płacy pracownika * do wyliczenia maksymalnych kwot wzięto pod uwagę płacę minimalną z grudnia 2009r. - wynoszącą 1276 zł. POMOC W POSTACI ZWROTU KOSZTÓW WYPOSAŻENIA STANOWISKA PRACY OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNEJ O wsparcie w postaci zwrotu kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej może wystąpić pracodawca (niezależnie od wielkości zatrudnienia ogółem oraz wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych), który przez okres co najmniej 36 miesięcy zatrudni osobę niepełnosprawną zarejestrowaną w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna albo poszukująca pracy niepozostającą w zatrudnieniu. Zwrotowi podlegają udokumentowane koszty zakupu lub wytworzenia wyposażenia stanowiska pracy, na którym będzie wykonywać pracę osoba niepełnosprawna. Refundacja nie może przekroczyć wysokości piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia na jedno stanowisko pracy.

17 POMOC W POSTACI ZWROTU DODATKOWYCH KOSZTÓW ADAPTACJI STANOWISK I POMIESZCZEŃ ZAKŁADU PRACY DO POTRZEB OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Beneficjentem pomocy może zostać pracodawca, który zobowiąże się do zatrudnienia, przez okres co najmniej 36 miesięcy, osoby niepełnosprawnej bezrobotnej lub poszukującej pracy i niepozostającej w zatrudnieniu, która została skierowana do pracy przez powiatowy urząd pracy. Przedmiotowa pomoc może również przysługiwać na osoby niepełnosprawne pozostające w zatrudnieniu u pracodawcy występującego o zwrot kosztów, jeżeli niepełnosprawność tych osób powstała w okresie zatrudnienia u tego pracodawcy, z wyjątkiem przypadków, gdy przyczyną powstania niepełnosprawności było zawinione przez pracodawcę lub przez pracownika naruszenie przepisów, w tym przepisów prawa pracy. Zgodnie z zasadą dodatkowości zwrot może objąć wyłącznie dodatkowe koszty wynikające z zatrudnienia osób niepełnosprawnych, czyli takie których pracodawca nie musiałby ponieść, gdyby przyjął do pracy osobę pełnosprawną. Refundacji podlegają koszty: adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych, w szczególności poniesione w związku z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy dla tych osób, stosownie do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności; Wysokość kosztów do refundacji ustala się pomniejszając wartość zakupu materiałów budowlanych lub środków trwałych oraz koszty robót budowlanych albo wytworzenia środków trwałych, o wartość takich samych materiałów lub środków trwałych oraz o koszty robót budowlanych lub wytworzenia środków trwałych, jeżeli stanowiłyby adaptację lub wyposażenie stanowiska pracy osoby niebędącej osobą niepełnosprawną. adaptacji lub nabycia urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej wykonywanie pracy lub funkcjonowanie w zakładzie pracy. Wysokość refundacji obejmuje koszt nabycia urządzeń lub ich adaptacji pomniejszony o koszt nabycia takich samych urządzeń lub adaptacji urządzeń, które zostałyby nabyte lub adaptowane do potrzeb osób niebędących osobami niepełnosprawnymi. zakupu i autoryzacji oprogramowania na użytek pracowników niepełnosprawnych oraz urządzeń technologii wspomagających lub przystosowanych do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności zaprojektowanych i wykonanych z uwzględnieniem specyficznych potrzeb użytkowników niepełnosprawnych, w celu umożliwienia lub ułatwienia im wykonywania pracy. rozpoznania przez służby medycyny pracy potrzeb osób niepełnosprawnych, o których mowa w powyższych punktach. Kosztami podlegającymi refundacji są udokumentowane koszty niezbędnych badań mających na celu ustalenie m.in. zdolności do wykonywania pracy na danym stanowisku pracy - z uwzględnieniem potrzeb wynikających z niepełnosprawności, koniecznych elementów danego stanowiska czy zakresu niezbędnej adaptacji pomieszczeń zakładu pracy.

18 Uwaga: Maksymalna wysokość zwrotu kosztów określona została na poziomie 20 - krotnego przeciętnego wynagrodzenia za każde przystosowane stanowisko pracy osoby niepełnosprawnej. Wyjątek stanowi kwota zwrotu z tytułu rozpoznania przez służby medycyny pracy potrzeb osób niepełnosprawnych, która nie może przekroczyć 15 % kosztów związanych z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych. POMOC W POSTACI REFUNDACJI KOSZTÓW ZATRUDNIENIA ASYSTENTA OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNEJ Wnioskodawcą może być pracodawca, który zatrudnia pracowników do pomocy osobom niepełnosprawnym w pracy. Refundacji podlega kwota wynagrodzenia pracownika pomagającego pracownikowi niepełnosprawnemu, za czas poświęcony wyłącznie na pomoc w zakresie czynności ułatwiających im komunikowanie się z otoczeniem, a także czynności niemożliwych lub trudnych do samodzielnego wykonania przez pracownika niepełnosprawnego na stanowisku pracy. Wysokość zwrotu stanowi iloczyn kwoty najniższego wynagrodzenia i ilorazu liczby godzin w miesiącu przeznaczonych wyłącznie na pomoc pracownikowi niepełnosprawnemu i miesięcznej liczby godzin pracy pracownika niepełnosprawnego w miesiącu, przy czym liczba godzin przeznaczonych wyłącznie na pomoc pracownikowi niepełnosprawnemu nie może przekraczać liczby godzin odpowiadającej 20 % liczby godzin pracy pracownika w miesiącu. POMOC SZKOLENIOWA DLA PRACODAWCÓW Podmiotem uprawnionym do ubiegania się o wsparcie może być każdy pracodawca ponoszący koszty związane ze szkoleniem niepełnosprawnych pracowników Do kosztów szkolenia kwalifikujących się do zwrotu zalicza się: wynagrodzenia osób prowadzących szkolenie, wynagrodzenia tłumacza języka migowego albo lektora dla niewidomych lub opiekuna zatrudnionej osoby niepełnosprawnej ruchowo, zaliczonej do znacznego stopnia niepełnosprawności, koszty podróży zarówno osób prowadzących szkolenie jak i uczestników szkolenia, koszty podróży przewodnika lub opiekuna zatrudnionej osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego stopnia niepełnosprawności, koszty zakwaterowania i wyżywienia osób prowadzących szkolenie i uczestników szkolenia oraz tłumacza języka migowego albo lektora dla osób niewidomych, koszty usług doradczych, związanych z danym szkoleniem, koszty obsługi administracyjno-biurowej stanowiące wydatki bieżące związane z realizacją szkolenia,

19 koszty wynajmu pomieszczeń związanych bezpośrednio z realizacją szkolenia, koszty amortyzacji narzędzi i wyposażenia w zakresie, w jakim są one wykorzystywane na potrzeby szkolenia, z wyłączeniem narzędzi i wyposażenia zakupionych w ramach wsparcia ze środków publicznych w okresie siedmiu lat przed realizacją szkolenia, koszty materiałów szkoleniowych. Poza kosztami szkolenia zrefundowane mogą być również koszty zatrudnienia pracownika, jakie ponosi pracodawca w okresie, w którym pracownik ten uczestniczy w szkoleniu z tym jednak zastrzeżeniem, że wysokość refundacji z tego tytułu nie może przekroczyć sumy kosztów szkolenia wymienionych wyżej. Zwrotowi podlegają jedynie koszty zatrudnienia dotyczące czasu faktycznego uczestnictwa w szkoleniu. W myśl przepisu art. 41 ust. 2 ustawy o rehabilitacji wysokość pomocy nie może przekroczyć 80% kosztów szkolenia pracowników niepełnosprawnych i wysokości dwukrotnego przeciętnego wynagrodzenia na jedną osobę. Rozporządzenie wykonawcze wprowadza dodatkowe zróżnicowanie progów dozwolonej pomocy w zależności od rodzaju szkolenia i typu przedsiębiorstwa: Rodzaj szkolenia Typ przedsiębiorstwa Mały Średni Duży Szkolenie 55% 45% 35% specjalistyczne Szkolenie ogólne 80% 80% 70% ULGA WE WPŁATACH NA PFRON Możliwość wystawiania kontrahentom informacji o kwocie obniżenia wpłaty na PFRON nie jest ona uzależniona od posiadania statusu zakładu pracy chronionej. Obecnie należy zatrudniać co najmniej 25 pracowników (w przeliczeniu na etaty) i osiągać wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych będących osobami niepełnosprawnymi zaliczonymi do znacznego stopnia niepełnosprawności lub niewidomymi, psychicznie chorymi lub upośledzonymi umysłowo lub osobami z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi lub epilepsją - zaliczonymi do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności w wysokości co najmniej 30%, by móc udzielić ulgi kontrahentowi zakupującemu od nas usługę, z wyłączeniem handlu, lub produkcję.

20 OBOWIĄZKI PRACODAWCY PROWADZĄCEGO ZAKŁAD PRACY CHRONIONEJ Pracodawca prowadzący zakład pracy chronionej jest obowiązany do: utworzenia zakładowego funduszu rehabilitacji; prowadzenia ewidencji środków funduszu rehabilitacji; prowadzenia rozliczeniowego rachunku bankowego środków tego funduszu; wydatkowania środków tego funduszu wyłącznie z rachunku bankowego środków tego funduszu (wyjątek dotyczy odrębnej kasy ZFRON); przekazywania środków funduszu rehabilitacji na rachunek tego funduszu w terminie 7 dni od dnia, w którym środki te uzyskano; przeznaczania co najmniej 15% środków funduszu rehabilitacji na indywidualne programy rehabilitacji; przeznaczania co najmniej 10% środków funduszu rehabilitacji na pomoc indywidualną dla niepełnosprawnych pracowników i byłych niepracujących niepełnosprawnych pracowników tego zakładu. Ponadto posiadanie statusu zakładu pracy chronionej wiąże się z określoną sprawozdawczością wobec PFRON i Wojewody. Zakład pracy chronionej jest zobligowany do składania następujących dokumentów do PFRON: Deklaracji DEK-II-a - termin złożenia: do 20-ego następnego miesiąca po miesiącu, w którym zaistniały okoliczności powodujące powstanie obowiązku wpłaty. Deklaracja DEK-II-a jest składana przez pracodawcę zobowiązanego do wpłaty na Fundusz: - z tytułu zwolnień, o których mowa w art. 33 ust. ust 2 pkt 1 i 2 ustawy o rehabilitacji; - z tytułu niezgodnego z ustawą przeznaczenia środków zfron lub nieterminowego przekazania tych środków na fundusz; - z tytułu nieutworzenia funduszu rehabilitacji, nieprowadzenia ewidencji środków funduszu lub nieprowadzenia rachunku bankowego środków tego funduszu; - z tytułu upływu okresu wykorzystania środków tego funduszu; - z tytułu postawienia w stan likwidacji, upadłości albo wykreślenia z ewidencji działalności gospodarczej lub utraty statusu zpchr; - z tytułu dokonania podziału lub zbycia części lub całości zakładu, o którym mowa w art. 30 ust. 2a pkt 1a ustawy. Deklaracji DEK-Z Deklaracja wpłaty na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (dokument zgłoszeniowo aktualizacyjny składany wraz z DEK-I-0, DEK-I-a, DEK-I-b, DEK-W. DEK- II-a, DEK-II-b, DEK-R)

21 Deklaracji DEK-R Rozliczenie roczne wpłat na PFRON Składający: Pracodawca zobowiązany do wpłat na Fundusz Termin DEK-Z - do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaistniały okoliczności powodujące powstanie obowiązku wpłaty, DEK-R do dnia 20 stycznia roku następującego po roku, w którym zaistniały okoliczności powodujące powstanie obowiązku wpłat Pracodawca (w tym również posiadający status zakładu pracy chronionej) zwolniony z wpłat na Fundusz ze względu na osiąganie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 6%, składa również do PFRON: INF-1 Informację miesięczną o zatrudnieniu, kształceniu lub działalności na rzecz osób niepełnosprawnych w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaistniały okoliczności powodujące zwolnienie z wpłat; INF-2 Informację roczną o zatrudnieniu, kształceniu lub działalności na rzecz osób niepełnosprawnych w terminie do dnia 20 stycznia roku następującego po roku, w którym zaistniały okoliczności powodujące zwolnienie z wpłat. INF-Z Informację miesięczną o zatrudnieniu, kształceniu lub działalności na rzecz osób niepełnosprawnych (dokument zgłoszeniowo aktualizacyjny) w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaistniały okoliczności powodujące zwolnienie z wpłat. Oprócz powyższych dokumentów wysyłanych do PFRON, zakład pracy chronionej jest również zobligowany do składania następujących informacji do Wojewody: INF-W Informacja półroczna dotycząca spełniania przez pracodawców prowadzących zakłady pracy chronionej albo zakłady aktywności zawodowej warunków określonych w art. 28 i art. 33 ust. 1 i 3 ustawy; informację należy złożyć do 20 lipca za pierwsze półrocze oraz do 20 stycznia za drugie półrocze; INF-WZ Informacja o zmianach dotyczących spełniania przez pracodawców prowadzących zakłady pracy chronionej albo zakłady aktywności zawodowej warunków określonych w art. 28 i art. 33 ust. 1 i 3 ustawy; informację należy złożyć do 14 dni od dnia zaistnienia zmian. Aktualne wzory tych informacji określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 lutego 2011 r. w sprawie określenia wzorów informacji przedstawianych przez prowadzącego zakład pracy chronionej lub zakład aktywności zawodowej oraz sposobu ich przedstawiania.