III Lubuski Kongres Kobiet. 22 października 2011 r.

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "III Lubuski Kongres Kobiet. 22 października 2011 r."

Robert Cichoń
8 lat temu
Przeglądów:

1 III Lubuski Kongres Kobiet 22 października 2011 r.

2 Marek Spaczyński Klinika Onkologii Ginekologicznej Akademia Medyczna im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

3 Fakty rak szyjki macicy nowych przypadków raka szyjki macicy rocznie oraz zgonów Znaczne różnice zapadalności i śmiertelności - na skutek dostępności lub braku programów badao przesiewowych Rak szyjki macicy jest dużo istotniejszą niż AIDS czy gruźlica przyczyną przedwczesnych zgonów w wielu regionach świata Choroba dotyka kobiety w ich najważniejszym okresie życia Ogromne obciążenie kosztami - dla jednostki oraz społeczeostwa

macicy jest dużo istotniejszą niż AIDS czy gruźlica przyczyną przedwczesnych zgonów w wielu regionach świata

4 Każdego roku kobiet na świecie dowiaduje się, że ma raka szyjki macicy Liczba na osób (wszystkie grupy wiekowe) Ferlay J i wsp. Globocan IARC 2004.

5 Umieralnośd na raka szyjki macicy w krajach Unii Europejskiej w

6 Czynniki ryzyka raka szyjki macicy Czynniki główne - zakażenie wirusem HPV 16/18 i innymi typami wysokoonkogennymi - wiek - wczesne rozpoczęcie współżycia - duża liczba partnerów płciowych - duża liczba porodów - palenie papierosów - niski status socjoekonomiczny - dysplazja szyjki w wywiadzie Czynniki prawdopodobne - wieloletnie stosowanie leków antykoncepcyjnych - dieta uboga w antyoksydanty - częste stany zapalne pochwy wywołane przez: * Chlamydia trachomatis * Neisseria gonorhoeae *wirus opryszczki

socjoekonomiczny - dysplazja szyjki w wywiadzie Czynniki prawdopodobne - wieloletnie stosowanie leków antykoncepcyjnych -

7 ROZWÓJ RAKA SZYJKI MACICY HPV Wiek ATYPIA, KOILOCYTY CIN PROGRESJA RAK Regresja Komórki prawidłowe

8 HPV jest niezbędnym czynnikiem do rozwoju raka szyjki macicy Przyczynowa rola zakażeń ludzkim wirusem brodawczaka w rozwoju raka szyjki macicy została udokumentowana ponad wszelką wątpliwość. Związek ten jest obecny prawie we wszystkich przypadkach raka szyjki macicy na całym świecie. Nadszedł odpowiedni czas, aby środowiska medyczne oraz decydenci zdrowia publicznego rozważyli ten dowód i określili jego prewencyjne oraz kliniczne konsekwencje. Bosch FX i wsp. J Clin Pathol 2002; 55:

Związek ten jest obecny prawie we wszystkich przypadkach raka szyjki macicy na całym świecie.

9 Transmisja zakażenia HPV Częstośd zakażeo jest najwyższa (około 20%) u kobiet w wieku poniżej 25 lat Prezerwatywy redukują ryzyko zakażenia, ale nie w pełni chronią przed nim Każda osoba prowadząca normalne życie seksualne jest narażona na zakażenie wirusami HPV wysokiego ryzyka

zakażenia, ale nie w pełni chronią przed nim Każda osoba prowadząca

10 Historia naturalna HPV i CIN Wśród 1 miliona kobiet z zakażeniem HPV wysokiego ryzyka: kobiet będzie miało nieprawidłową cytologię szyjki macicy 8000 kobiet będzie miało zmiany CIN III (rak in situ) u 1600 kobiet rozwinie się inwazyjna postad raka szyjki macicy McIntosh N. JHPIEGO strategy paper

macicy 8000 kobiet będzie miało zmiany CIN III (rak in situ) u 1600 kobiet

11 Progresja czy wyleczenie HPV Prawie każdy jest eksponowany na HPV na pewnym etapie życia, ale nie u każdego dojdzie do rozwoju nieprawidłowych zmian komórkowych Większośd (ponad 80%) zakażeo HPV ma charakter przemijający, bezobjawowy i ulegają one samowyleczeniu Przetrwałe zakażenie może byd pierwszym stadium progresji od infekcji HPV do raka szyjki macicy

80%) zakażeo HPV ma charakter przemijający, bezobjawowy i ulegają one samowyleczeniu

12 Historia naturalna zakażenia HPV Zakażenie HPV 6, 11, inne typy niskiego ryzyka 16, 18, inne typy wysokiego ryzyka Brodawki okolicy odbytniczogenitalnej Infekcja przemijająca CIN I/CIN II Przetrwała infekcja CIN II/CIN III Regresja Terapia Regresja Rak

Brodawki okolicy odbytniczogenitalnej Infekcja przemijająca

13 RODZAJE PROFILAKTYKI PROFILAKTYKA PIERWOTNA PROFILAKTYKA WTÓRNA ELIMINACJA CZYNNIKÓW WPŁYWAJĄCYCH NA ROZWÓJ RAKA SKRYNING LECZENIE STANÓW PRZEDRAKOWYCH

14 Wysoka zachorowalność Wysoka umieralność brak badań populacyjnych Nieskuteczny program badań skryningowych w Polsce PAP/TBS brak aktywnego skryningu profilaktyka bierna niska świadomość społeczna niska frekwencja brak prewencji pierwotnej (DNA HPV) jakość cytodiagnostyki?

aktywnego skryningu profilaktyka bierna niska świadomość społeczna

15 SKRYNING RAKA SZYJKI MACICY Wymaz cytologiczny skryning cytologiczny Wykrywanie wirusa HPV Aby skryning był skuteczny: - trzeba objąd nim całą populację - wiąże się z dużymi kosztami - wymaga czasu

skryning był skuteczny: - trzeba objąd nim całą

populacja a zgłaszalnośd 2007-2009 24% 27% Populacja Zgłaszalność Gabinety w

16 populacja a zgłaszalnośd % 27% Populacja Zgłaszalność Gabinety w Programie Spaczyoski et all: Ginekol Pol Sep;81(9):

wymazy cytologiczne pobrane w latach 2005-2009 w Programie 16 225 2,74%

17 wymazy cytologiczne pobrane w latach w Programie ,74% Spaczyoski et all: Ginekol Pol Sep;81(9): % wyników nieprawidłowych

18 Koszty cytologii w Programie w PLN ROK Liczba wykonanych badao Koszty pozamedyczne (administracja, zaproszenia, PR) Budżet WOKów Łącznie Budżet COK Koszt wysyłki zaprosz. przez NFZ Łącznie budżet Programu Koszty pozamed. jednej cytologii w Programie 21,50 14,88 10,68 Koszty medyczne (pobranie i ocena rozmazu) Średnia cena punktu NFZ 8,52* Koszty med. jednej cytologii w Programie (6 pkt. x średni koszt) 51,12* * Przyjmujemy średnią z roku 2010, za lata poprzednie brak danych Całkowity koszt wykonania 1 cytologii w Programie Łącznie koszty (medyczne + pozamedyczne) jednej cytologii 72,62 66,00 61,80 Spaczyoski M at all: Ginekol Pol Oct;81(10):750-6

jednej cytologii w Programie 21,50 14,88 10,68 Koszty medyczne (pobranie i ocena rozmazu) Średnia cena punktu NFZ 8,52* Koszty med. jednej cytologii w Programie (6 pkt.

19 koszty medyczne leczenia raka szyjki W 2009 r. wykonano dla kodu C53: procedury leczenia operacyjnego: średni koszt: PLN procedur brachyterapii średni koszt: 7558 PLN procedur teleterapii średni koszt: 8699 PLN procedur chemioterapii średni koszt: 2850 PLN NFZ wydał na leczenie chorych z rakiem szyjki macicy w 2009r PLN Średni koszt leczenia jednej chorej (bez diagnostyki i kontroli) PLN - przyjmując, że było 3200 nowych zachorowao Koszty pozamedyczne leczenia raka -? Spaczyoski M at all: Ginekol Pol Oct;81(10):750-6

procedur teleterapii średni koszt: 8699 PLN -1276 procedur chemioterapii średni koszt: 2850 PLN NFZ wydał na leczenie chorych z rakiem szyjki

20 koszt wykrycia jednego raka w programie w 2009 roku wykryto w Programie 622 raki szyjki macicy nieznane są dane o liczbie wykrytych stanów przedrakowych czyli rzeczywistym celu badao przesiewowych koszt wykrycia jednego raka w Programie to PLN Spaczyoski M at all: Ginekol Pol Oct;81(10):750-6.

czyli rzeczywistym celu badao przesiewowych koszt wykrycia jednego raka w

21 Zasady efektywnego skryningu Wykonywad badanie co 2-3 lata od momentu rozpoczęcia współżycia Nieprawidłowe wyniki testu muszą byd weryfikowane przez badanie kolposkopowe i oznaczanie HPV

22 Kobiety 30 letnie i starsze, które mają trzy kolejne negatywne wyniki badao cytologicznych oraz: - nie mają w wywiadzie dysplazji - nie wykazują immunosupresji - nie są nosicielkami HIV mogą byd kontrolowane cytologicznie co 3 lata Kobiety młodsze niż 30 letnie powinny mied wykonany wymaz cytologiczny raz do roku

23 Badania są nieskuteczne - u pewnej grupy kobiet ( wyniki fałszywie negatywne cytologii) - z powodu istnienia niewielkiej liczby gwałtownie rozwijających się raków szyjki

24 EFEKTY SKRYNINGU W ciągu 20 lat po wprowadzeniu skryningu umieralnośd zmniejszyła się - Islandia 80% - Finlandia 60% - Szwecja 50% - USA 50% - Kanada 50% Efekty skryningu są proporcjonalne do jego intensywności.

25 PROFILAKTYKA PIERWOTNA ZAPOBIEGANIE ROZWOJOWI RAKA SZCZEPIENIA

26 PROFILAKTYKA PIERWOTNA RAKA SZYJKI MACICY Zapobieganie zakażeniom wywoływanym przez wirusa HPV. Można to osiągnąd poprzez: - zmniejszenie ekspozycji na HPV - immunizację (szczepienia)

27 Profilaktyka pierwotna unikanie ekspozycji na zakażenie HPV Pozostawanie w związkach monogamicznych Unikanie lub minimalizowanie kontaktów seksualnych W społecznościach zachowujących wstrzemięźliwośd seksualną zachorowalnośd jest bardzo niska Celibat? Stosowanie środków wirusobójczych w prezerwatywach

28 Typy szczepionki HPV Profilaktyczna szczepionka: pomaga układowi odpornościowemu rozpoznad i zniszczyd HPV zanim dojdzie do pełnego zakażenia zapobiega rozwojowi objawów klinicznych kiedy już doszło do zakażenia Terapeutyczna szczepionka: pomaga układowi odpornościowemu zniszczyd wirusa zanim rozwinie się rak szyjki macicy Leczy raka szyjki macicy generując odpornośd komórkową w celu wyeliminowania komórek nowotworowych

29 Kogo szczepid Kobiety już od 10. roku życia zapobieganie skutkom zakażenia wirusem HPV 16/HPV 18: przetrwałe infekcje nieprawidłowości cytologiczne dysplazja (CIN) Najbardziej skuteczna strategia profilaktyki raka szyjki macicy to objęcie jak największej liczby kobiet szczepieniami przewiduje się, że dodatkowe korzyści ze szczepienia mężczyzn będą ograniczone programy szczepieo obejmujących kobiety i mężczyzn będą mniej efektywne kosztowo 2 Garnet GP i wsp. JID 2005 Taira AV, Emerg Inf Dis, 2004

30 Szczepienia - wady Wiele niewiadomych, ponieważ efekt docelowy będzie znany za kilkadziesiąt lat Duże koszty ekonomicznie niedostępne w wielu krajach Trudności w objęciu całej populacji dziewcząt Szczepionka tylko przeciwko HPV 16 i 18

32 szczepienia - przewidywane pokrycie populacji Kraje rozwinięte raków/rok Kraje rozwijające się raków/rok

33 szczepienia w Polsce Obecnie ok. 120 samorządów realizuje programy szczepieo HPV w Polsce, obejmujące ok. 30 tysięcy dziewcząt Programy samorządowe cieszą się dużą popularnością zainteresowanie ok. 90%

34 U DZIEWCZĄT NIE JEST KONIECZNE WYKONYWANIE CYTOLOGII i DNA HPV wskazania U KOBIET, - profilaktyka KTÓRE pierwotna WSPÓŁŻYŁY raka szyjki macicy NALEŻY - u dziewcząt WYKONAD od 10 roku życia PRZED sposób SZCZEPIENIEM podania: CYTOLOGIĘ - domięśniowo w mięsieo naramienny NIE JEST - 3 injekcje: KONIECZNE miesięcy OZNACZANIE ZACHOWAD DNA HPV ZIMNY ŁAOCUCH!

35 Jeśli dziś zaszczepimy dziewczynki letnie razem ze szczepieniem przeciwko różyczce to za 25 lat Polska będzie krajem równym paostwom starej Unii!

36 podsumowanie 1. Populacyjny skryning raka szyjki macicy jest działaniem efektywnym w wykrywaniu wczesnych postaci choroby 2. Szczepienie przeciwko wirusowi HPV jest efektywne w zapobieganiu zachorowaniom 3. Zastosowanie tych metod wiąże się z kosztami, ale efekty mogą byd warte ich poniesienia

37 Panel II: Zdrowie kobiety Opiekunka panelu: dr n. med. Marzenna Plucioska lekarz internista, kardiolog, ordynator Oddziału Chorób Wewnętrznych Szpitala w Nowej Soli Goście panelu: prof. Marek Spaczyoski kierownik Kliniki Ginekologii, Położnictwa i Onkologii Ginekologicznej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu Justyna Iwanowska psycholog terapeuta Katarzyna Muraszow Profi Biznes Group

Podobne dokumenty

ZAPRASZAMY Rodziców uczniów. klas VII na spotkanie

ZAPRASZAMY Rodziców uczniów. klas VII na spotkanie ZAPRASZAMY Rodziców uczniów klas VII na spotkanie PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ WIRUSEM BRODAWCZAKA LUDZKIEGO (HPV) ósma edycja 2017-2018 Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna we Wrocławiu Dolnośląskie