RAK 4,6 MLD ZŁ. dostawy do: 2024 r. gł. wykonawca: Huta Stalowa Wola SA. 8 modułów moździerzy 120 mm 64 szt. moździerzy + 32 wozy dowodzenia MLN ZŁ

Transkrypt

1 Raport zbrojeniowy Styczeń 2017 r. NAJWIĘKSZE UMOWY ZBROJENIOWE KRAB 4,6 MLD ZŁ RAK 970 dostawy do: 2024 r. gł. wykonawca: Huta Stalowa Wola SA dostawy do: 2019 r. gł. wykonawca: Huta Stalowa Wola SA 4 dywizjony dział 155 mm 96 szt. dział + pojazdy towarzyszące 8 modułów moździerzy 120 mm 64 szt. moździerzy + 32 wozy dowodzenia POCISKI SAMOSTERUJĄCE DLA F szt pocisków JASSM-ER 940 dostawy: nie podano dostawca: rząd USA/ Lockheed Martin PIORUN POCISKI PRZECIWLOTNICZE 1300 szt. rakiet wyrzutni 932 dostawy do: 2022 r. gł. wykonawca: Mesko SA PILICA 6 baterii zestawów przeciwlotniczych 36 artyleryjsko-rakietowych stanowisk ogniowych + 6 radarów Soła 746 dostawy do: 2024 r. gł. wykonawca: Huta Stalowa Wola SA POCISKI POWIETRZE-POWIETRZE DLA F szt. AIM-120C 90 szt. AIM-9X dostawy: nie podano dostawca: rząd USA/Raytheon MAŁE SAMOLOTY DLA VIP 440 dostawy do: sierpnia 2017 r. dostawca: Gulfstream Aerospace WYPOSAŻENIE OSOBISTE DLA WOT 352 dostawy do: 2019 r. gł. wykonawca: PCO SA 2 szt. odrzutowców Gulfstream G szt. celowników termowizyjnych, 1544 szt. gogli noktowizyjnych 2027 szt. lornetek noktowizyjnych, 859 szt. noktowizorów strzeleckich

2 Co czeka zbrojenia w 2017 r. Polska powinna podpisać umowę z USA na system obrony powietrznej i zacząć analizy w sprawie nowego samolotu taktycznego. MEADS przedstawi ofertę na system Wisła. Zapowiadana na styczeń propozycja ma być punktem odniesienia dla rządu w dalszych rozmowach z Amerykanami dotyczących systemów Patriot. Lockheed Martin został poproszony o szczegółowe dane we wrześniu r., razem ze złożeniem formalnego zamówienia LoR do rządu USA i Raytheona. Polska chce Patriotów wyposażonych w dookólny radar i system dowodzenia IBCS. Rząd USA zasygnalizował, że nie jest w stanie dotarczyć Polsce Patriotów z IBCS w wymaganym terminie i polskie zamówienie LoR musi być zmienione. Zmiana administracji w Waszyngtonie sprawiła, że rozmowy toczą się na szczeblu wojskowym i przemysłowym. Czy MinObr kupi używane F-16. Resort potwierdził, że rozważa pozyskanie do 96 samolotów taktycznych F-16. Miałyby one uzupełnić flotę obecnie posiadanych 48 maszyn wielozadaniowych i zastąpić wychodzące z użycia uderzeniowe Su-22 i myśliwskie MiG-29. Decyzja ma być podjęta w I kwartale 2017, ale nie przełoży się od razu na zakupy. W budżecie modernizacyjnym nie ma obecnie środków na samoloty taktyczne, a kupno używanych F-16 z USA wiązałoby się z koniecznością ich kosztownego unowocześnienia. Obok analiz prowadzonych w MinObr, Inspektorat Uzbrojenia ma w 2017 r. rozpocząć tzw. fazę analityczno-koncepcyjną programu nowego samolotu wielozadaniowego. Jego zakup miałby nastąpić jednak dopiero ok r. Homar najważniejszy dla wojsk lądowych. Po podpisaniu w r. kluczowej umowy na system artylerii lufowej Krab, wojska lądowe liczą na zawarcie umowy dostaw systemów rakietowych ziemia-ziemia o zasięgu do 300 km. System Homar byłby lądowym uzupełnieniem polskiej triady odstraszania, obejmującej lotnicze pociski JASSM i JASSM-ER, pociski przeciwokrętowe NSM marynarki wojennej oraz planowane samosterujące rakiety wystrzeliwane z okrętów podwodnych Orka. O kontrakt rywalizują Lockheed Martin z systemem HIMARS i izraelski IMI z systemem Lynx. Rozmowy z dostawcami prowadzi Huta Stalowa Wola pod nadzorem MinObr. Mniejsze dostawy śmigłowców. Po anulowaniu w październiku r. kontraktu na 50 śmigłowców Caracal, MinObr wszczęło procedurę zamówienia 6-12 śmigłowców dla marynarki wojennej i 8 dla wojsk specjalnych. Do wstępnych rozmów zaproszono czterech potencjalnych dostawców: PZL Mielec/ Sikorsky, PZL Świdnik/AgustaWestland, Airbus Helicopters i Bell Helicopters. Do tej pory nie skierowano jednak do nich formalnego zapytania ofertowego. Nieoficjalnie wiadomo, że MinObr chce kupić Black Hawki dla wojsk specjalnych i duże śmigłowce morskie AW101 dla marynarki wojennej. Te ostatnie miałyby łączyć zadania poszukiwawczo-ratownicze i zwalczania okrętów podwodnych. Prototyp BWP. Prace nad nowym bojowym wozem piechoty Borsuk trwają w HSW od 2014 r. W tym roku ma być gotowy prototyp wozu - bazy dla pojazdów bojowych i kilkuset wyspecjalizowanych. To najważniejszy program modernizacji wojsk lądowych, które mają na wyposażeniu ponad tysiąc BWP-1 skonstruowanych w latach 60. XX w. Wartość całości to nawet 80 mld zł. Borsuk ma być produkowany od 2019 r. w dwóch podstawowych wersjach: lżejszej pływającej o masie do 25 t. i lepiej opancerzonej 40 tonowej. Ma być uzbrojony w wieżę bezzałogową z armatą 30 mm i pociskami przeciwpancernymi Spike. PGZ zdecyduje o losie okrętów. W lutym złoży ofertę przejęcia Stoczni Marynarki Wojennej (w upadłości likwidacyjnej). Dzięki niej PGZ zdominuje dostawy i remonty okrętów, dokończy też budowany w SMW patrolowiec Ślązak. MinObr przeprowadzi nowe zamówienie na sześć jednostek nawodnych typu Miecznik i Czapla. Resort zapowiada przy tym, że okręty nie będą zamówione jednocześnie. W lutym MinObr planuje zakończenie negocjacji z Norwegią w sprawie wspólnego zakupu okrętów podwodnych (program Orka). Norwegowie nie chcą jednak okrętów z pociskami manewrującymi, na których zależy Polsce, co sprawi że kosztowny projekt zostanie odłożony. Marek Świerczyński starszy analityk ds. bezpieczeństwa (+48) m.swierczynski@politykainsight.pl 2

3 Co polskiej armii dadzą pociski JASSM-ER W razie kryzysu polskie F-16 uzyskają zdolność rażenia celów na terenie Rosji z bezpiecznej odległości. Marek Świerczyński, starszy analityk ds. bezpieczeństwa Polska kupi 40 pocisków JASSM-ER. 20 grudnia wiceminister Bartosz Kownacki potwierdził w USA zawarcie umowy, wcześniej zgodę na zakup wydał departament stanu, a informację ogłosiła agencja obsługująca eksport uzbrojenia DSCA (Defense Security Cooperation Agency). 40 pocisków AGM-158B JASSM-ER wraz z pociskami ćwiczebnymi, symulatorem, integracją z samolotem i zmianą w oprogramowaniu misji kosztuje wg. MinObr 940 mln zł. Sprzedaż musi zatwierdzić Kongres USA, a dostawy spodziewane są w ciągu dwóch-trzech lat. W grudniu 2014 r. Polska zawarła z Amerykanami kontrakt na 40 pocisków JASSM w podstawowej wersji AGM-158A. Ich dostawy nastąpią w 2017 r. JASSM to trudno wykrywalny pocisk cruise. Ponadczterometrowy, ważący ponad tonę skrzydlaty pocisk przenosi głowicę bojową o masie 450 kg, która może penetrować umocnione cele, np. centra dowodzenia w bunkrach. Pocisk kierowany jest inercyjnie (porusza się samodzielnie po zaprogramowanej trasie) oraz za pomocą odpornego na zakłócenia odbiornika GPS. Ma też kamerę światła widzialnego i termiczną, zwiększające precyzję uderzenia w cel. Każdy z polskich F-16 może przenosić dwa takie pociski. Kadłub wykonany jest w technologii stealth, utrudniającej wykrycie przez radary. Podawane oficjalnie zasięgi to ponad 370 km dla JASSM w wersji podstawowej i ponad 1000 km w wersji ER. Rzeczywiste osiągi mogą być większe, ale są utajnione. Dają zdolność rażenia z bezpiecznej odległości. Bazy F-16 w Polsce (Łask, Krzesiny) znajdują się praktycznie w zasięgu rosyjskich systemów S-400 z obwodu kaliningradzkiego. Uwzględniając operacyjny promień działania F-16 (około 500 km), ich uzbrojenie w podstawowe pociski JASSM nie daje gwarancji skutecznego uderzenia odwetowego na wypadek agresji. W przypadku kryzysu polskie myśliwce zostaną zapewne przebazowane do Niemiec i Danii, by je ochronić przed niespodziewanym atakiem rakietowym. W tej sytuacji tylko pociski JASSM-ER pozwoliłyby wykonać kontruderzenie spoza zasięgu rosyjskich systemów obrony powietrznej. Pociski podstawowe mogą być użyte przeciwko Kaliningradowi. Z uwagi na utrudnioną wykrywalność pociski JASSM w pierwszej fazie konfliktu mogą być bronią użytą do niszczenia szczególnie ważnych celów. JASSM w podstawowej wersji, o zasięgu 370 km, mogłyby być wykorzystane do obezwładnienia centrów dowodzenia, wyrzutni rakietowych i stanowisk obrony przeciwlotniczej w obwodzie kaliningradzkim oraz rosyjskich baz lotniczych na Białorusi. Wymagałoby to jednak, by samoloty F-16 operowały blisko granicy zasięgu rosyjskich systemów przeciwlotniczych S-400, pokrywającego znaczną część terytorium Polski. Pociski o dłuższym zasięgu mogą zagrozić celom w Rosji. Po wprowadzeniu do uzbrojenia JASSM-ER Polska będzie w stanie dosięgnąć ważnych obiektów wojskowych i cywilnych zlokalizowanych w zachodniej części Federacji Rosyjskiej. Na liście celów wojskowych znajdą się przede wszystkim centra dowodzenia i kierowana rosyjskiego zachodniego okręgu wojskowego wokół St. Petersburga (Ługa, Gorelowo), Pskowa i Smoleńska. Lista celów cywilnych może obejmować linie przesyłowe prądu z dwóch najbardziej na zachód wysuniętych elektrowni jądrowych Rosji, pod Smoleńskiem i na zachód od St. Petersburga, a w skrajnej sytuacji nawet same elektrownie. CO DALEJ Wraz z pociskami o zasięgu 1000 km Polska uzyska potencjał, z którym Rosja będzie się musiała liczyć. W scenariuszu konfliktu pociski JASSM-ER będą w stanie trafić strategiczne obiekty, co ma stanowić czynnik odstraszający. Warunkiem jego skuteczności będzie zbudowanie systemu rozpoznania (satelitarnego i powietrznego z wykorzystaniem dronów), identyfikacji i wskazywania celów, który będzie sprawdzany w toku regularnych ćwiczeń. Może to zająć nawet dekadę od samego pozyskania pocisków. 3

4 Rekordowa umowa na armatohaubice Krab Zamówienie 96 dział będzie drugim co do wartości kontraktem z polską zbrojeniówką w historii. Marek Świerczyński, starszy analityk ds. bezpieczeństwa MinObr kupi cztery dywizjony samobieżnych dział. Dywizjonowe moduły ogniowe Regina składają się z 24 dział każdy (dywizjon to trzy baterie po dwa plutony ogniowe, każdy liczący cztery działa). Przedmiotem kontraktu są cztery dywizjony, we wcześniejszych latach resort kupił najpierw osiem, a potem 16 dział tworzących pierwszy dywizjon. Ogółem liczba Krabów w wojsku ma wynieść 120 sztuk, ale w skład systemu wchodzą też pojazdy dowodzenia, rozpoznania, zabezpieczenia, logistyczne, ewakuacji medycznej (w sumie 80 pojazdów i dron rozpoznawczy na każdy dywizjon). Dostawa wszystkich ma się zakończyć w 2025 r. Największy krajowy kontrakt od 2003 r. Poprzednie porównywalne zamówienie w polskim przemyśle zbrojeniowym to podpisany 13 lat temu kontrakt z Wojskowymi Zakładami Mechanicznymi w Siemianowicach Śląskich (obecnie Rosomak w grupie PGZ) na dostawę 690 kołowych transporterów opancerzonych. Umowa miała wartość 4,9 mld zł. Kontrakt na Kraby będzie mieć wartość 4,6 mld zł, ale do niego trzeba doliczyć wcześniej podpisane zamówienia na osiem sztuk (250 mln zł) i 16 (wartość nieujawniona). Będzie to największy kontrakt podpisany do tej pory przez MinObr Antoniego Macierewicza. Zarobi HSW i kilkanaście innych firm. Głównym wykonawcą kontraktu i liderem konsorcjum jest Huta Stalowa Wola SA - największa firma w grupie PGZ. W skład konsorcjum wchodzą państwowe i prywatne firmy zbrojeniowe, m.in. PCO, Prexer, WB Electronics, AMZ Kutno, PZL Wola. Najważniejszym zagranicznym partnerem jest dostawca podwozia Hanwha Techwin - Koreańczycy dostaną lwią część zaliczki wypłaconej HSW z tegorocznego budżetu zbrojeniowego. Firmy z Czech i Słowacji wyprodukują ładunki miotające i amunicję (ma być wytwarzana w Polsce na licencji). Niemiecki Rheinmetall wytworzy lufy do dział, w przyszłości ma je produkować uruchomiona w HSW lufownia. Najnowocześniejsze działo w NATO. Krab może strzelać tradycyjną amunicją na odległość 40 km, dwukrotnie dalej niż obecnie używane działa. Trwają prace nad amunicją o większym zasięgu i kierowaną precyzyjnie, za pomocą lasera albo GPS. Działo może wystrzelić nawet sześć pocisków na minutę, każdy Krab przewozi jednostkę ognia liczącą 40 pocisków. Działo ma skomputeryzowany system kierowania ogniem, stabilizację, przyrządy optoelektroniczne dzienne i nocne oraz radar artyleryjski. 48-tonowy pojazd porusza się z prędkością 60 km/h po drogach i 30 km/h w terenie, a przejście z położenia marszowego do bojowego zajmuje 30 sekund. Program ciągnie się od prawie 20 lat. Budowa nowoczesnej armatohaubicy NATO-wskiego kalibru 155 mm rozpoczęła się w 1999 r. Kupiono wtedy od BAE Systems licencję na brytyjską wieżę AS90 Braveheart z francuską lufą. Zamierzano ją zintegrować z krajowym podwoziem czołgowym Kalina, ale testy wykazały, że było ono za słabe. Próby jego ulepszania trwały 10 lat, zbudowano na nim pierwszych osiem Krabów. W 2014 r. HSW zrezygnowało z krajowego podwozia i kupiło licencję Hanwha Techwin (d. Samsung Techwin) na podwozie haubicy K9 Thunder. Integrację z wieżą i próby ogniowe przeprowadzono w 2015 r. r. HSW wypuściła pierwsze produkowane seryjnie Kraby na koreańskim podwoziu. CO DALEJ Polska wprowadza do armii samobieżne działa z wieloletnim opóźnieniem, ale ma szansę zbudować najnowocześniejszą tego typu konstrukcję w Europie. Dla Huty Stalowa Wola i powiązanych z nią firm kontrakt na Kraby oznacza stabilność finansową, a sam produkt będzie kolejną wizytówką promocyjną, po samobieżnym kołowym moździerzu 120 mm Rak. Najbardziej na nowym systemie uzbrojenia skorzysta wojsko. Pierwsze Kraby, jeszcze na polskim podwoziu, skierowała do 11. Mazurskiego Pułku Artylerii w Węgorzewie, jednostki zapewniającej wsparcie ogniowe na kluczowym odcinku granicy z Rosją. 4

5 Resort obrony odwraca dronowe priorytety W pierwszej kolejności resort zamierza kupić małe uzbrojone drony dla jednostek obrony terytorialnej i wojsk operacyjnych. Marek Świerczyński, starszy analityk ds. bezpieczeństwa Pierwszeństwo uzyskały najmniejsze drony. Najbardziej konkretne zapowiedzi MinObr dotyczą zakupu znacznej liczby uzbrojonych dronów bliskiego zasięgu (klasy micro) dla drużyn piechoty wojsk obrony terytorialnej i operacyjnych. Antoni Macierewicz wspominał kilka razy o tysiącach dronów produkowanych przez polski przemysł zbrojeniowy. Podległe MinObr firmy i instytuty w grudniu r. podpisały porozumienie o współpracy w celu wdrożenia produkcji dwóch typów głowic bojowych i ich nosiciela, drona typu quadrocopter Dragon Fly, konstrukcji WITU. Inspektorat Uzbrojenia w styczniu 2017 r. rozpoczął dialog techniczny zmierzający do pozyskania dronów samobójców. Część ekspertów kwestionuje przydatność wiropłata na polu walki. Drony mają być tańszą alternatywą dla rakiet. Według MinObr drony-kamikadze mają być uzbrojone w głowice odłamkowe o zasięgu rażenia 10 m i kumulacyjne przeciwpancerne o przebijalności do 12 cm pancerza ze stali walcowanej (RHA). Zdaniem dowództwa wojsk obrony terytorialnej tego typu broń mogłaby uzupełnić tradycyjne granatniki przeciwpancerne i zastąpić znacznie droższe przeciwpancerne pociski kierowane. Szacunkowy koszt uzbrojonego drona w produkcji seryjnej to maksymalnie 30 tys. zł, podczas gdy produkowany w kraju Spike kosztuje 400 tys., a proponowane przez Lockheeda wyrzutnie typu Javelin ponad 200 tys. dol. Jednak przebijalność tych pocisków zapewnia zwalczanie czołgów. Bezzałogowe wiropłaty w następnej kolejności. W grudniu Inspektorat Uzbrojenia przeprowadzi dialog techniczny na taktyczne drony krótkiego zasięgu pionowego startu i lądowania (Albatros). Mają być przeznaczone głównie do zadań rozpoznawczych i poszukiwawczych. Umowa mogłaby zostać podpisana w II połowie 2017 r. Prawdopodobnie wcześniej zostanie podpisana umowa na drony klasy mini typu Ważka - z czterema lub sześcioma wirnikami nośnymi. MinObr zakłada dostawy w latach W tym samym okresie wojsko ma otrzymać drony klasy micro, choć prowadzone do tej pory postępowanie nie przewidywało przenoszenia przez nie uzbrojenia. Większe drony muszą poczekać. Prowadzone od dwóch lat postępowanie zmierzające do zakupu rozpoznawczych bezzałogowców Orlik i Wizjer zostały anulowane w lipcu r. Resort uzasadniał to koniecznością skierowania zamówień do podmiotów kontrolowanych przez państwo. Inspektorat Uzbrojenia wysłał zapytania ofertowe do kilkunastu firm grupy PGZ, w tym tych, które dotąd nie budowały dronów. Resort zdecydował, że również duże, uzbrojone bezzałogowce Gryf mają być kupione od krajowego dostawcy, ale znajdą się w planie zakupów po 2019 r. Także zakup największych, rozpoznawczych Zefirów od zagranicznego dostawcy rządowego będzie opóźniony o dwa lata. Największy wytwórca niemal wypchnięty z rynku. Anulowanie postępowania w programach Orlik/Wizjer i zapowiedź zamówienia Gryfów z preferencją dla podmiotu państwowego najsilniej uderzyły w firmę WB Electronics. Najbardziej doświadczony dostawca wojskowych bezzałogowców w kraju został tym samym pozbawiony szans w największych postępowaniach. Nadal proponuje wojsku drony, tyle że mniejsze i uzbrojone w identyczne głowice co konstrukcje państwowego WITU (skrzydlaty bsl Warmate). Firma radzi sobie przez sprzedaż dronów i technologii na eksport, w tym do krajów azjatyckich i afrykańskich. CO DALEJ MinObr postanowiło najpierw zakupić małe drony, które mogą stanowić uzupełnienie tradycyjnego uzbrojenia przeciwpancernego, ponieważ jego priorytetem jest wyposażanie wojsk obrony terytorialnej. Zmiana harmonogramu zakupów służy też resortowi obrony do demonstrowania wsparcia dla polskiej myśli technicznej i państwowego przemysłu obronnego. Jest on jednak w stanie od podstaw stworzyć jedynie najmniejsze i najmniej skomplikowane konstrukcje bezzałogowe. Wskutek tych decyzji realne wzmocnienie zdolności rozpoznania wojsk operacyjnych będzie opóźnione, a małe bezzałogowce i tak nie zastąpią tradycyjnej broni przeciwpancernej. 5

6 Jak wybór Trumpa wpłynie na zakupy broni Biznesowe podejście Donalda Trumpa może oznaczać zwiększenie kosztów zamówień z USA i mniejszy transfer technologii. Marek Świerczyński, starszy analityk ds. bezpieczeństwa Zmiana prezydenta USA następuje w kluczowym momencie. Warszawa definiuje na nowo swoje potrzeby zbrojeniowe, a kluczowe programy jak obrona powietrzna czy naziemne systemy rakietowe są nadal w fazie negocjacji. Największe komplikacje mogą spotkać system obrony powietrznej Wisła, który polski rząd uzgadnia z rządem USA i amerykańskimi firmami. Jeśli nowa administracja porozumie się z Rosją, utrudni to Polsce kupno rakiet ofensywnych, ważnych dla rządu PiS. Dominacja republikanów w Kongresie może z kolei przynieść ułatwienia w sprzedaży uzbrojenia przez Waszyngton, ale podrożyć jego koszty i ograniczyć transfer nowoczesnych technologii. Polska może przyspieszyć zakup Patriotów. Porozumienie jest w znacznej części wynegocjowane, poza offsetem. Głównym punktem, na który nie ma zgody Waszyngtonu, jest dostawa systemu dowodzenia IBCS wraz z pierwszymi bateriami od 2019 r. Wynika to głównie z przyczyn obiektywnych: IBCS nie jest gotowy do wdrożenia i eksportu. Polsce zależy na tym systemie, ale jeszcze bardziej na korzyściach technologicznych i przemysłowych, które w większości zostały zaakceptowane przez Amerykanów. Pod presją nowej administracji Warszawa może zrezygnować z IBCS i części offsetu na rzecz szybkiego zawarcia umowy i udowodnienia nowej ekipie, że inwestuje w zbrojenia. Odłożenie kontraktu korzystne budżetowo dla Warszawy. W innym scenariuszu Polska może poczekać na decyzje nowej administracji. Będzie to oznaczało odłożenie zamówienia Patriotów na bliżej nieokreśloną przyszłość i zawarcie umowy na warunkach wynegocjowanych z nowym szefem Pentagonu. Pozytywnym skutkiem będzie zaoszczędzenie od 30 do 50 mld zł, które miał kosztować system Wisła. Negatywne skutki dla wojska można złagodzić, uzgadniając na forum NATO sojuszniczą misję obrony powietrznej i antyrakietowej dla wschodniej flanki, co nowa administracja w Waszyngtonie mogłaby poprzeć. Możliwe pogorszenie dostępu do technologii i offsetu. Biznesowe podejście Donalda Trumpa może sprawić, że amerykańska broń podrożeje, a nowoczesne technologie zostaną zablokowane. Trump stawia na zachowanie miejsc pracy w USA i ochronę własności intelektualnej, czemu nie sprzyjają porozumienia offsetowe czy wymogi klientów zagranicznych dotyczące przekazywania technologii obronnych. Polska w obu obszarach stawiała poprzeczkę wysoko, co nowej administracji może się nie podobać. W kluczowym programie obrony powietrznej mogłoby to oznaczać wymuszenie kupna przez Polskę Patriotów w obecnej konfiguracji, bez gwarancji dookólnego radaru i koprodukcji. Amerykańskie firmy skupią się na lokalnym rynku. Trump zapowiadał w kampanii wzmocnienie wojska przez zwiększenie liczebności sił lądowych do 540 tys., batalionów marines do 36, liczby okrętów wojennych do 350 (w tym 12 lotniskowców), liczby samolotów bojowych do 1,2 tys. i rozbudowę systemów obrony antyrakietowej. Prezydent elekt chce też zdjęcia ograniczeń budżetowych z obszaru obronności. Jeśli zrealizuje choć część planów, perspektywy dostaw uzbrojenia dla rządu USA poprawią się radykalnie. Może to sprawić, że firmy nie będą już tak zainteresowane rynkami zagranicznymi, w tym polskim, który okazał się dla nich trudniejszy od oczekiwań. CO DALEJ Najważniejszą komplikacją dla polsko-amerykańskiej współpracy zbrojeniowej może być polityczne zbliżenie Waszyngtonu z Moskwą, którego skutkiem byłoby osłabienie wsparcia wojskowego USA dla wschodniej flanki NATO. Wtedy niemożliwe mogłoby być pozyskanie od USA systemów broni ofensywnej dalekiego zasięgu, jak rakiety ziemia-ziemia ATACMS czy rakiety Tomahawk do okrętów podwodnych, na które Warszawa wciąż liczy. Ustępstwa na rzecz Rosji nie są jednak przesądzone, a biznes zbrojeniowy z entuzjazmem przyjął wygraną Trumpa, licząc na ułatwienia w sprzedaży broni za wyższą cenę i bez konieczności dzielenia się technologiami. 6

7 Zamówienie na Patrioty do poprawki Rząd USA wykluczył możliwość dostawy baterii Patriot z systemem IBCS w terminie wskazanym przez Polskę. Marek Świerczyński, starszy analityk ds. bezpieczeństwa Waszyngton sugeruje zmiany w zamówieniu. Rząd Stanów Zjednoczonych nie jest w stanie pozytywnie odpowiedzieć na wysłane we wrześniu polskie zapytanie ofertowe (LoR) - usłyszeli przedstawiciele MinObr, PGZ i wojska w czasie październikowych rozmów w Waszyngtonie. Główną przeszkodą jest oczekiwanie Polski, że USA od 2019 r. dostarczą wyrzutnie Patriot wyposażone w cyfrowy system zarządzania obroną powietrzną IBCS, który nie jest jeszcze wdrożony w USA i nie został udostępniony na eksport w ramach programu FMS. Waszyngton negocjuje z Warszawą, zmiany w LoR, umożliwiając dostarczenie Patriotów w obecnej konfiguracji i późniejsze doposażenie ich w IBCS, gdy ten będzie gotowy. Kupno IBCS przed wprowadzeniem w USA ryzykowne. MinObr w niedawnych oświadczeniach dla prasy sugerowało kupno IBCS w ramach nadzwyczajnej procedury Yockey waiver. Umożliwia ona sprzedaż w ramach FMS sprzętu niewprowadzonego jeszcze do użytku w siłach zbrojnych USA. Konsekwencją zastosowania tej procedury jest jednak wyłączenie odpowiedzialności rządu USA za prawidłowe funkcjonowanie takiego wyposażenia. W praktyce Yockey waiver stosuje się do niewielkich modernizacji dobrze znanych platform, a nie do całkiem nowych systemów, jak IBCS. Strona polska obstaje przy wymogu wyposażenia Patriotów w IBCS i nie chce na razie przyjąć proponowanej dwutorowej formuły kontraktu. Termin dostaw wskazany przez Polskę nie do spełnienia. Rząd polski chciał otrzymać pierwsze Patrioty w rekordowym tempie półtora roku. Raytheon deklarował gotowość dostarczenia pierwszych baterii w obecnej konfiguracji w 2018 r., pod warunkiem podpisania umowy w r., do czego nie doszło. Zmiana administracji w USA i ewentualna poprawka w LoR stawia pod znakiem zapytania możliwość podpisania kontraktu w pierwszej połowie 2017 r., co zapowiadało we wrześniu MinObr. Przed zawarciem umowy na dostawę musi być wynegocjowane i podpisane porozumienie offsetowe z Raytheonem, a prace nad nim zajmą co najmniej pół roku. Rośnie skala offsetu do wynegocjowania. Polski rząd rozszerzył listę wymagań offsetowych z 57 do 69 obszarów, dodając również te niezwiązane bezpośrednio z produkcją i obsługą Patriotów. Porozumienie offsetowe nie wchodzi w zakres umowy w ramach FMS negocjowanej z rządem USA, a zawiera je główny dostawca systemu, czyli Raytheon. W rozmowach offsetowych będą jednak uczestniczyć inne firmy amerykańskie, podmioty przemysłowe grupy PGZ i pozostałe instytucje, czyli polscy offsetobiorcy, na których rzecz zawierane będą zobowiązania. Z uwagi na ograniczenia dostępu do technologii zbrojeniowych, w części z tych podmiotów trzeba najpierw ustanowić procedury i wskazać upoważniony personel. Kancelaria Kruk i Partnerzy pomoże przy offsecie. MinObr we wrześniu r. wybrało doradcę prawnego w negocjacjach i zawarciu umowy offsetowej w ramach programu obrony powietrznej Wisła. Radca prawny Jarosław Kruk doświadczony w kontaktach z amerykańskimi firmami zbrojeniowymi i jego zespół mają zapewnić resortowi konsultacje prawne oraz prowadzić negocjacje zmierzające do podpisania porozumienia, zgodnie z instrukcją MinObr. Kancelaria nie zaczęła jeszcze faktycznej pracy - czeka na wyniki negocjacji międzyrządowych i ostateczny kształt amerykańskiej odpowiedzi na polskie zamówienie. Zgodnie z wynikiem przetargu obsługa prawna offsetu ma kosztować 513 tys. zł rocznie. CO DALEJ Po odmowie dostawy Patriotów z IBCS w wymaganym terminie Polska najpewniej kupi dwie baterie w obecnej konfiguracji, z systemem dowodzenia CC2. Zadowoli na krótką metę Raytheona i USA i da wojsku namiastkę zdolności do zwalczania rakiet balistycznych. Prowadzenie negocjacji dwutorowo, z opcją dostawy IBCS za kilka lat, wydłuży ten proces i skomplikuje umowy. Z decyzją Warszawa poczeka jednak do otrzymania oferty konsorcjum MEADS z Lockheed Martinem na czele, co ma nastąpić do końca stycznia. 7

8 Ważne w sektorze zbrojeniowym NAJWIĘKSZE UMOWY ZBROJENIOWE W OSTATNICH MIESIĄCACH W wielkich kontraktach dominują kraje Zatoki Perskiej. Katar samoloty wielozadaniowe F-15QA 72 szt. - 21,1 mld dol. Kuwejt samoloty wielozadaniowe F/A-18E Super 32 szt. - 10,1 mld dol. Hornet Arabia Saudyjska śmigłowce transportowe CH-47F Chinook 48 szt. - 3,5 mld dol. Zjednoczone Emiraty śmigłowce uderzeniowe AH-64E Apache 28 szt. 3,5 mld dol. Arabskie Norwegia morskie samoloty patrolowe P-8A Poseidon 5 szt. - 1,75 mld dol. Kuwejt modernizacja czołgów M1A2 Abrams 218 szt. - 1,7 mld dol. Wielka Brytania uzbrojone bezzałogowce Predator B 26 szt. - 1 mld dol. Peru transportery opancerzone Stryker (używane) 178 szt mln dol. Finlandia modernizacja MLU myśliwców F/A samolotów mln dol Ruszyła nowa procedura zakupu śmigłowców. Po raz pierwszy zebrał się ministerialny zespół odpowiedzialny za zakup śmigłowców w trybie pilnej potrzeby operacyjnej. Na podstawie zapotrzebowania zgłoszonego przez Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych dokona on analizy rynku i stwierdzi, jakie typy helikopterów spełniają wymagania polskiego wojska. Do rozmów będą zaproszeni uczestnicy anulowanego przetargu na śmigłowce wielozadaniowe: Airbus Helicopters, PZL Mielec i PZL Świdnik. Wbrew zapowiedziom MinObr Antoniego Macierewicza resort nie kupi śmigłowców w r., podpisanie umów możliwe jest najwcześniej w połowie 2017 r, dostawy od 2018 r. Polska kupi 14 śmigłowców w szybkiej procedurze. MinObr kupi w trybie pilnej potrzeby operacyjnej sześć maszyn poszukiwawczo-ratowniczych dla Marynarki Wojennej i osiem wyspecjalizowanych helikopterów dla wojsk specjalnych. Resort obrony ma wysłać specyfikację zamówienia do trzech zaproszonych oferentów na początku 2017 r. - dostawy nastąpią najwcześniej w 2018 r. Po zerwaniu rozmów z Airbus Helicopters MinObr złożyło serię sprzecznych deklaracji na temat zakupu śmigłowców. Ostatecznie resort zdecydował się na rozpisanie zamówienia w uproszczonej, pilnej procedurze, z udziałem uczestników anulowanego przetargu. Oprócz Airbusa to PZL-Świdnik i PZL-Mielec. MinObr kupiło dwa samoloty dla VIP. Amerykańskie odrzutowce typu Gulfstream G550 mają być dostarczone do 15 sierpnia 2017 r. i trafią na wyposażenie 1. Bazy Lotnictwa Transportowego na Okęciu. Kontrakt wart jest 538 mln zł wraz z podatkiem i cena ta obejmuje szkolenie pilotów i personelu oraz pakiet logistyczny. W błyskawicznie przeprowadzonym przetargu Gulfstream pokonał francuską konkurencję - Falcona 7X, którego ofertę odrzucono z przyczyn formalnych. MinObr prowadzi jeszcze postępowanie na zamówienie dwóch nowych i jednego używanego samolotu średniej wielkości Szef MinObr wymienił dowódców. Antoni Macierewicz wręczył nominacje 57 oficerom, w tym czterem generałom. Szefem wojsk lądowych został gen. bryg. Wojciech Grabowski, sił powietrznych płk Cezary Wiśniewski a inspektorem rodzajów wojsk gen. bryg. Sławomir Kowalski. Awans na zastępcę inspektora rodzajów wojsk dostał gen. bryg. Stefan Mordacz. Macierewicz obsadził też trzy stanowiska szefów zarządów sztabu generalnego. Szefem zarządu odpowiedzialnego za plany wojenne został gen. bryg. Maciej Jabłoński. To największa wymiana kadr w wojsku za rządów PiS. Wojsko dostanie system obrony baz lotniczych. MinObr kupiło sześć baterii przeciwlotniczych zestawów artyleryjsko-rakietowych bliskiego zasięgu. Systemy Pilica, będące połączeniem dwulufowych dział kalibru 23 mm z wyrzutniami rakiet Grom/Piorun i radarem, są przeznaczone do obrony baz lotniczych. Całość ma być dostarczona w latach Antoni Macierewicz zaznaczył, że zakup ma duże znaczenie społeczne, czego dowodzi wzrost zatrudnienia u głównego dostawcy systemu, w ZM Tarnów. Kontrakt, w którym uczestniczą też zakłady Mesko, PIT-Radwar i PCO, jest wart prawie 750 mln zł. Budżet na zbrojenia ma wynieść 61 mld zł do 2022 r. W reakcji na doniesienia części mediów o anulowaniu zakupu śmigłowców bojowych i dronów MinObr wydało oświadczenie, w którym podtrzymuje główne programy modernizacji wojska. Resort wylicza, że w najbliższych trzech latach wyda na zbrojenia przynajmniej 24 mld zł, a do 2022 r. 61 mld zł. Kupionych ma być m.in. 200 bezzałogowców, ale nie ma wzmianki o śmigłowcach. Priorytety Programu Modernizacji Technicznej Sił Zbrojnych RP na lata przedstawiono na niejawnym posiedzeniu sejmowej komisji obrony. 8

9 PCO dostarczy celowniki i noktowizory dla WOT. Inspektorat Uzbrojenia podpisał kontrakt na kilka tysięcy sztuk sprzętu celowniczego, termowizyjnego i noktowizyjnego produkcji Przemysłowego Centrum Optyki. Celowniki, noktowizory i lornetki mają trafić na wyposażenie Wojsk Obrony Terytorialnej i wojsk operacyjnych. Umowa ma wartość ponad 350 mln zł. Rekordowa umowa na Kraby podpisana. MinObr podpisało umowę na dostawę 96 samobieżnych armatohaubic kal. 155 mm Krab. Głównym wykonawcą kontraktu jest Huta Stalowa Wola, która korzysta z brytyjskiej wieży AS90 na podstawie licencji kupionej w 1999 r. i południowokoreańskiego podwozia K9 na licencji zakupionej w 2014 r. Kontrakt o wartości 4,6 mld zł jest drugim pod względem wielkości zamówieniem złożonym w polskim przemyśle zbrojeniowym. Dowódca generalny wojska zrezygnował. Gen. broni Mirosław Różański podał się do dymisji, a MinObr Antoni Macierewicz wystosował wniosek do prezydenta o odwołanie generała. Na jego miejsce wyznaczył powołanego niedawno pierwszego zastępcę, gen. broni Leszka Surawskiego. Różański pełnił funkcję Dowódcy Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych od lipca 2015 r. Nieoficjalnie wiadomo, że nie zgadzał się z planami Macierewicza dotyczącymi obrony terytorialnej, struktury dowodzenia i decyzjami kadrowymi. Nowy szef Inspektoratu Uzbrojenia. Wyznaczony na to stanowisko płk Dariusz Pluta był do tej pory odpowiedzialny za zakupy sprzętu. Dotychczasowy szef Inspektoratu gen. Adam Duda nad rezygnacją zastanawiał się od zerwania zamówienia na śmigłowce wielozadaniowe w październiku. Duda jest kolejnym generałem, po dowódcy generalnym rodzajów sił zbrojnych Mirosławie Różańskim, którego odejście potwierdziło ministerstwo. Nieoficjalnie wiadomo, że kolejnym może być szef sztabu generalnego Mieczysław Gocuł. Sejm uchwalił budżet, 37 mld zł dla MinObr. Wydatki obronne wyniosą w 2017 r. 37,15 mld zł., czyli 2 proc. PKB przewidywanego za rok poprzedni. W porównaniu z r. budżet obronny ma wzrosnąć o 1,3 pkt proc., czyli o 1,25 mln zł. Wydatki obronne (poza limitem 2% PKB) dopełnia także rezerwa celowa w wysokości 200 mln zł na zakup samolotów do przewozów najważniejszych osób w państwie. Łączne nakłady na obronę wyniosą więc 37,35 mld zł. Polska kupiła pociski JASSM-ER i Piorun. MinObr podpisało dwie znaczące umowy zbrojeniowe: na 40 pocisków JASSM-ER o zasięgu 1000 km produkcji Lockheed Martin i 1,3 tys. polskich pocisków rakietowych Piorun bliskiego zasięgu wyprodukowanych przez Mesko. Wartość kontraktu z Amerykanami to ok. 940 mln zł., a z polskimi zakładami mln zł. Pociski JASSM-ER dadzą polski siłom powietrznym zdolność rażenia celów spoza zasięgu obrony przeciwlotniczej przeciwnika, a Pioruny stworzą najniższy szczebel obrony przeciwlotniczej. Umowa z Lockheed Martin nie przewiduje offsetu Pociski powietrze-powietrze dla F-16. Równolegle z zakupem JASSM-ER MinObr zakupiło w USA rakiety przeciwlotnicze krótkiego i średniego zasięgu dla samolotów wielozadaniowych. Umowa, której wartości nie ujawniono, obejmuje 70 szt. naprowadzanych radarowo rakiet średniego zasięgu AIM-120 AMRAAM i 90 szt. naprowadzanych termicznie pocisków krótkiego zasięgu AIM-9X Sidewinder. 300 mln zł dla PGZ na stocznie. MinSkar poinformowało o podwyższeniu kapitału zakładowego Polskiej Grupy Zbrojeniowej o 300 mln zł. Zgodnie z komunikatem, fundusze te zostaną przeznaczone na poszerzenie kompetencji przemysłowych PGZ w zakresie okrętów wojennych i sprzętu wojskowego dla marynarki wojennej. Środki pochodzą z Funduszu Restrukturyzacji Przedsiębiorców, a dofinansowanie polegało na objęciu przez skarb państwa akcji PGZ. Rusza procedura zakupu dronów-kamikadze. Inspektorat Uzbrojenia poinformował o zamiarze przeprowadzenia analizy rynku bezzałogowych systemów poszukiwawczo- -uderzeniowych. Chodzi o drony-samobójców, które mogą wyszukiwać cele i niszczyć je za pomocą przenoszonego ładunku. Postępowanie może być spełnieniem zapowiedzi Antoniego Macierewicza zakupu tysięcy dronów dla Wojsk Obrony Terytorialnej i operacyjnych. PGZ zakłada stocznię w Radomiu. W Krajowym Rejestrze Sądowym zarejestrowana została spółka z o.o. pod nazwą PGZ Stocznia Wojenna. Zgodnie z treścią wpisu przedmiotem jej działalności ma być produkcja statków i konstrukcji pływających. Jako siedzibę firmy wskazano Radom, pod adresem centrali Polskiej Grupy Zbrojeniowej. Kapitał zakładowy spółki to zaledwie 5 tys. zł. MinObr kończy prace nad nową strukturą dowodzenia. Jej projekt przewiduje likwidację dowództw strategicznych - generalnego i operacyjnego - i powierzenie funkcji dowódczych sztabowi generalnemu. Miałoby mu podlegać pięć równorzędnych dowództw rodzajów sił zbrojnych: wojsk lądowych, sił powietrznych, marynarki wojennej, wojsk specjalnych i obrony terytorialnej. Naczelnym dowódcą miałby być szef sztabu generalnego, podległy ministrowi obrony. Zastępcami szefa sztabu byliby szefowie inspektoratu wsparcia oraz nowo utworzonego inspektoratu szkolenia sił zbrojnych. MinObr prowadzi wewnętrzne konsultacje projektu reformy, w opiniowaniu pominięto Biuro Bezpieczeństwa Narodowego. Polska chce kupić używane F-16. MinObr potwierdziło, że rozważa zakup 96 używanych amerykańskich myśliwców. Ich modernizacja miałaby się odbyć w Polsce. F-16 pochodziłyby z nadwyżek sprzętowych USA, a koszt wyniósłby ok. 100 mln zł za sztukę. Polska ma obecnie 48 samolotów F-16 typu C i D, używane samoloty byłyby jednak w starszych wersjach A i B. Nie wiadomo jednak, czy konstrukcje z lat 80. da się zmodernizować tak, by odpowiadały wymaganiom współczesnego pola walki. Wiceszef MinObr Bartosz Kownacki wykluczył jednocześnie zakup nowocześniejszych F-35. 9

10 Wiedza szyta na miarę Polityka Insight oferuje usługi analityczne na zamówienie. Nasi eksperci zbadają interesujący Cię temat i odpowiedzą na Twoje pytania. Więcej na: PREZENTACJE TEMATYCZNE Briefujemy zarządy firm i banków na temat sytuacji politycznej, perspektyw gospodarczych i otoczenia regulacyjnego. ANALIZY I RAPORTY Wykonujemy badania ilościowe i jakościowe, zawsze zorientowane na użyteczność dla zamawiającego. Przygotowujemy kilkustronicowe analizy. SPOTKANIA EKSPERCKIE Wspólnie z partnerami organizujemy okrągłe stoły lub śniadania eksperckie na wybrany temat ze starannie dobranymi uczestnikami. MAKROEKONOMIA LEGISLACJA GOSPODARKA ENERGETYKA ZDROWIE