LISTA TEMATÓW DO CZĘŚCI USTNEJ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM. 2012/2013 LITERATURA

Transkrypt

1 LISTA TEMATÓW DO CZĘŚCI USTNEJ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM. 2012/2013 LITERATURA 1. Od antycznego herosa do współczesnego bojownika. Omów i porównaj różne kreacje rycerza i żołnierza w literaturze. 2. Człowiek u wrót piekieł. Zinterpretuj funkcjonowanie motywu piekła w literaturze na wybranych 3. Koniec i początek biblijne i literackie wizje stworzenia i zagłady świata. Omów problem, analizując wybrane teksty. 4. Swój i obcy w epice polskiej XIX i XX wieku. Omów problem, analizując wybrane przykłady literackie. 5. Motyw vanitas w literaturze polskiej i obcej. Omów problem, analizując wybrane teksty z różnych epok. 6. Motyw Ikara w literaturze i malarstwie. Omów na wybranych 7. Na wybranych przykładach zaprezentuj różnorodne sposoby wykorzystania motywu lustra w literaturze. 8. Odwołując się do wybranych przykładów, porównaj sposoby kreacji świata w literaturze fantasy i science fiction. 9. Portrety i karykatury Polaków w literaturze. Analizując utwory z dwóch epok, omów sposoby kreowania postaci i ich rolę w wybranych utworach. 10. Manifesty programowe kolejnych pokoleń artystycznych i grup literackich oraz ich realizacje literackie. Omówienie i analiza przykładów. 11. Motywy mitologiczne i baśniowe we współczesnej literaturze fantasy. Omów temat, uwzględniając przykłady z literatury polskiej i obcej. 12. Różne modele miłości. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów literackich. 13. Małe ojczyzny w twórczości pisarzy polskich. Omów temat na wybranych tekstach literackich. 14. Człowiek sukcesu i bohater przegrany. Scharakteryzuj wybrane przykłady postaci literackich w wybranych utworach z różnych epok. 15. Literatura jako diagnoza stanu społeczeństwa. Odwołując się do utworów z różnych epok literackich, wykaż, że są one wiernym obrazem rzeczywistości, w której powstały. 16. Niepokoje ludzi schyłku wieków. Dokonaj analizy zjawiska na przykładzie twórczości wybranych autorów. 17. Poeta bard epoki. Objaśnij fenomen tego zjawiska w kontekstach historycznych na wybranym przykładzie (lub przykładach). 18. J. Słowacki, S. Wyspiański i W. Gombrowicz jako demaskatorzy mitów o Polsce i Polakach. Zinterpretuj utwory, odczytując intencje autorów. 19. Postawa franciszkańska jako źródło inspiracji twórców różnych epok. Omów na wybranych 20. Motyw cierpienia w literaturze średniowiecza. Przedstaw i porównaj funkcjonowanie tego motywu na przykładzie wybranych tekstów. 21. Inspiracje antyczne w literaturze późniejszych epok. Omów istotę i znaczenie tych nawiązań na podstawie wybranych przykładów literackich. 22. Motyw tańca i jego funkcje. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów literackich. 23. Młodzi wobec tradycji. Na wybranych przykładach literackich przedstaw przyczyny i konsekwencje odrzucenia tradycji. 24. Poezja jako narzędzie walki z systemem totalitarnym. Omów zjawisko, odwołując się do wybranych utworów powstałych po drugiej wojnie światowej. 25. Przyroda jako inspiracja w twórczości wybranego pisarza. Omów na wybranych 26. Różne sposoby pisania o cierpieniu w literaturze XX wieku. Skonfrontuj wybrane przez siebie teksty literackie. 27. Różne wizje utopii. Omów problem odwołując się do wybranych dzieł literatury polskiej i obcej. 28. Konflikt pokoleń w utworach literackich XIX i XX wieku. Omów na wybranych 29. Folklor jako źródło inspiracji pisarzy różnych epok. Omów problem, analizując wybrane utwory literackie, np. Ballady i romanse Mickiewicza, Wesele Wyspiańskiego, Chłopi Reymonta, Kamień na kamieniu Myśliwskiego i in. 1

2 30. Średniowieczny etos rycerski w literaturze późniejszych epok. Omów jego funkcjonowanie na wybranych 31. Motyw wędrówki i jego literackie konkretyzacje. Omów temat na podstawie wybranych utworów. 32. Literatura jako przetworzenie doświadczeń totalitaryzmu. Omów zagadnienie, sytuując wybrane przez siebie przykłady literackie (np. powieści A. Camusa, T. Konwickiego, G. Orwella, i.in.) w kontekście historycznym. 33. Samotność z wyboru i samotność z konieczności. Porównaj te postawy na wybranych przykładach literackich. 34. Różne sposoby opisywania miasta. Omów temat na podstawie wybranych utworów literackich 35. Poezja Wisławy Szymborskiej jako wyraz refleksji nad egzystencją człowieka. Omów temat na podstawie wybranych utworów poetki. 36. Literackie portrety kobiet. Omów zagadnienie na podstawie wybranych utworów. 37. Tytuł, motto, ostatnia scena jako klucze do interpretacji dzieła literackiego. Omów zagadnienie na wybranych 38. Filozofia jako inspiracja dzieł literackich. Omów na wybranych 39. Motyw apokalipsy. Omów zagadnienie odwołując się do Biblii i utworów literackich różnych epok. 40. Literackie kreacje buntowników. Omów zagadnienie na wybranych 41. Dramat antyczny i dramat szekspirowski. Przedstaw ewolucję gatunku na wybranych 42. Mit o Prometeuszu i jego literackie przetworzenia. Omów na wybranych 43. Refleksje artysty nad sobą i własną twórczością. Przedstaw na wybranych 44. Portret człowieka końca wieku XIX lub XX. Przedstaw na wybranych przykładach literackich. 45. Pokonany czy zwycięzca? Człowiek wobec nieludzkiej rzeczywistości. Omów na wybranych przykładach literatury wojny i okupacji. 46. Motyw domu w literaturze. Omów zagadnienie odwołując się do wybranych utworów różnych epok. 47. Inspiracja kulturą średniowiecza w literaturze fantasy. Omów na wybranych 48. Blaski i cienie kariery. Przedstaw zagadnienie na podstawie wybranych bohaterów literackich i własnych refleksji. 49. Motyw powstań narodowych. Przedstaw na wybranych 50. Wpływ systemów totalitarnych na osobowość człowieka. Omów problem odwołując się do wybranych utworów. 51. Literackie powroty do kraju lat dziecinnych. Omów na wybranych przykładach literatury polskiej. 52. Jan Kochanowski o godnym i mądrym życiu człowieka. Omów problem na przykładzie wybranych utworów poety. 53. Motyw dworu szlacheckiego. Przedstaw problem odwołując się do wybranych dzieł literackich. 54. Dialog współczesnego dramatu z tradycją. Omów zagadnienie na podstawie wybranych utworów. 55. Kreacjonizm i mimetyzm w literaturze XX wieku. Omów zagadnienie odwołując się do wybranych utworów. 56. Porównaj kreacje bohaterów tragicznych w literaturze romantycznej i współczesnej, odwołując się do wybranych utworów. 57. Historia jako czynnik determinujący ludzki los. Omów problem odwołując się do wybranych przykładów literackich. 58. Człowiek wobec zła. Omów problem sięgając do wybranych utworów literackich. 59. Omów motywy katastroficzne w wybranych utworach literatury XX wieku. 60. Jednostka a zbiorowość w ujęciu twórców dwóch różnych epok. Omów odwołując się do wybranych tekstów. 61. Artysta jako bohater literacki. Omów na wybranych 62. Eros i Thanatos w literaturze. Omów funkcjonowanie motywu odwołując się do wybranych przykładów literackich przełomu XIX i XX wieku. 63. Rola lektur w kształtowaniu charakterów postaci literackich. Przedstaw na wybranych 64. Biografia jako klucz do odczytania twórczości pisarza. Omów na wybranych 65. Różne spojrzenie na wieś w literaturze pozytywizmu i Młodej Polski. Przedstaw zagadnienie na wybranych 2

3 66. Dwór ziemiański w literaturze polskiej różnych epok. Omów funkcjonowanie tego motywu na wybranych 67. Przyczyny cierpienia bohaterów romantycznych. Omów problem odwołując się do wybranych przykładów literackich. 68. Różne koncepcje roli pisarza w literaturze XIX wieku. Przedstaw zagadnienie odwołując się do wybranych utworów z okresu romantyzmu i pozytywizmu. 69. Polska pieśń narodowa. Przedstaw jej odmiany i związki z dziejami narodu, odwołując się do wybranych przykładów 70. Dziecko jako bohater literacki. Omów na przykładach wybranych utworów literatury XIX i XX wieku. 71. Wybrane postaci Starego Testamentu obecne w literaturze XIX i XX wieku. Scharakteryzuj na wybranych przykładach 72. Rewolucje jako temat literatury. Omów problem odwołując się do wybranych utworów XIX i XX wieku. 73. Wybitna jednostka w literaturze romantyzmu i modernizmu. Omów problem, odwołując się do wybranych utworów. 74. Koncepcje filozoficzne i ich wpływ na literaturę epoki. Omów problem na wybranych 75. Obraz Sarmaty w literaturze polskiej. Omów jego różnorodne ujęcia odwołując się do wybranych tekstów. 76. Motyw podróży jako metafora życia ludzkiego. Przedstaw zagadnienie na wybranych przykładach utworów z różnych epok. 77. Edward Stachura jako outsider literatury. Przedstaw zagadnienie na wybranych utworach literackich. 78. Literatura faktu XX wieku. Omów zagadnienie odwołując się do wybranych utworów. 79. Literackie kreacje indywidualistów. Omów temat odwołując się do wybranych utworów. 80. Lud i ludowość jako inspiracja i temat w literaturze polskiej. Omów zagadnienie na wybranych przykładach literatury romantycznej i młodopolskiej. 81. Literacki rozrachunek z totalitaryzmem. Przedstaw temat odwołując się do wybranych tekstów. 82. Groteska jako metoda kreowania rzeczywistości. Przedstaw tę kategorię estetyczną na przykładzie wybranych utworów literackich z różnych epok i oceń zasadność jej zastosowania. 83. Naturalizm i turpizm jako dwa sposoby ukazania brzydoty świata. Przedstaw na wybranych przykładach z literatury XIX i XX wieku. 84. Postulat heroizmu moralnego w literaturze XX wieku. Omów temat na wybranych 85. Paraboliczność literatury XX wieku. Omów na wybranych 86. Odwieczna walka dobra i zła w literaturze. Omów problem na wybranych 87. Problematyka winy i kary w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych tekstach. 88. Bunt i pokora jako przykłady zachowań człowieka wobec Boga. Przedstaw postawy i ich konsekwencje na przykładzie wybranych utworów literackich. 89. Relacje polsko żydowskie w literaturze. Przedstaw na wybranych 90. Bohater literacki w sytuacji wyboru między obowiązkiem a szczęściem. Omów problem na wybranych 91. Obraz świata i człowieka w twórczości egzystencjalistów. Przedstaw na wybranych przykładach literatury XX wieku. 92. Koncepcje szczęścia w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych 93. Motyw życia teatru i jego funkcjonowanie w literaturze różnych epok. Przedstaw na wybranych 94. Motywy tyrtejskie w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych 95. Literackie powroty do dzieciństwa. Omów na wybranych przykładach literatury XIX i XX wieku. 96. Literackie powroty do krainy dzieciństwa. Omów zagadnienie na wybranych 97. Poeta (intelektualista) w państwie totalitarnym. Omów problem w oparciu o wybrane teksty literackie. 98. Przemiana wewnętrzna bohatera literackiego. Omów problem na wybranych 99. Rola inteligencji w literaturze. Omów na wybranych 100. Rzeczywistość PRL-u w literaturze. Omów sposoby kreacji świata przedstawionego na podstawie wybranych lektur Elementy sarmackie w literaturze i sztuce XVII wieku i dziełach spadkobierców (Mickiewicz, Słowacki, Sienkiewicz, Gombrowicz). Omów temat na wybranych 3

4 102. Różne prawdy o człowieku. Na przykładzie wybranych bohaterów literackich, zanalizuj problem złożoności oceny człowieka Sztuka współczesnego reportażu. Omów specyfikę tego gatunku publicystycznego Aleksander Fredro czy Sławomir Mrożek? Odwołując się do wybranych dzieł obu twórców zdecyduj, który rodzaj komizmu jest ci bliższy i dlaczego? 105. Wielkie karty naszej historii utrwalone w różnych formach zapisu literackiego (np. kronika, epos, pieśń patriotyczna itp.). Omów na wybranych 106. Odwaga i tchórzostwo jako skrajne postawy bohaterów literackich. Omów zagadnienie na wybranych 107. Dramat polskiego emigranta w literaturze romantycznej i współczesnej. Omów problem, odwołując się do wybranych przykładów Romantyczna interpretacja natury. Omów na wybranych przykładach literatury I połowy XIX wieku Bohaterowie literaccy różnych epok w poszukiwaniu szczęścia. Przedstaw problem na wybranych ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 110. Motywy orientalne w Sonetach Krymskich A. Mickiewicza i na obrazach Delacroix a. Porównaj funkcjonowanie motywów u obu twórców Motywy biblijne jako temat różnych dziedzin sztuki. Przedstaw zjawisko analizując wybrane utwory literackie i z innych dziedzin sztuki Obraz cierpiącej matki w literaturze i innych dziełach sztuki. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów Dzieło literackie jako tworzywo sztuki teatralnej. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych inscenizacji Adaptacja filmowa a pierwowzór literacki. Porównaj wybrane przykłady Kicz jako element świata przedstawionego czy świadoma kreacja? Omów problem na wybranych 116. Piękno i brzydota w literaturze i malarstwie epoki baroku. Omów na wybranych 117. Kultura Żydów polskich w literaturze. Omów temat, odwołując się do wybranych utworów Bruno Schulz jako pisarz i plastyk. Przedstaw twórczość artysty na wybranych 119. Dzieło literackie a jego filmowa adaptacja. Na wybranych przykładach omów relacje między tymi dziedzinami sztuki Inspiracje biblijne we współczesnej literaturze i w filmie. Omów na wybranych 121. Dzieła Szekspira widziane oczami współczesnych twórców filmu. Przedstaw wybrane ekranizacje Księga Rodzaju jako inspiracja dla twórców literatury i sztuki. Zanalizuj wybrane dzieła Wizerunek Sarmaty w literaturze i malarstwie. Przedstaw na wybranych 124. Obraz Białostocczyzny w epice, fotografii lub filmie. Porównaj sposoby widzenia różnych twórców, sięgając do wybranych przykładów Realistyczny obraz wsi w literaturze i malarstwie. Przedstaw na wybranych 126. Rzeczywistość PRL-u w literaturze i filmie. Przedstaw temat na wybranych 127. Zaprezentuj motyw Ikara w wybranych dziełach malarskich i literackich Porównaj dwa dzieła: plastyczne i literackie, które łączy wspólny motyw Przedstaw III część Dziadów Adama Mickiewicza jako dzieło literackie, spektakl teatralny i film Motyw tańca w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Omów na wybranych 131. Dramat jako dzieło sceniczne i literackie. Omów na wybranych 132. Turpizm w literaturze i sztuce różnych epok Omów na wybranych 133. Symbolizm w literaturze i sztuce Młodej Polski. Omów na wybranych 134. Motyw Erosa w wybranych dziełach malarstwa i literatury. Przedstaw na wybranych 135. Powstania narodowe w literaturze XIX wieku i malarstwie Artura Grottgera. Omów zagadnienie na wybranych 136. Motyw miłości rodzicielskiej w literaturze, sztuce i kinematografii. Omów na wybranych 4

5 137. Pory roku jako temat w literaturze i muzyce. Przedstaw na wybranych 138. Tatry jako temat w literaturze i sztuce Młodej Polski. Omów zagadnienie na wybranych 139. Motyw arkadyjski w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Dokonaj analizy wybranych dzieł Romantyczne krajobrazy w literaturze i malarstwie. Omów temat na wybranych 141. Motyw śmierci w literaturze i sztuce. Omów zagadnienie na wybranych 142. Naturalizm w literaturze i sztuce. Omów nurt odwołując się do wybranych przykładów Dekalog jako źródło wartości w literaturze i filmie. Przedstaw wybrane realizacje artystyczne Dzieło malarskie jako klucz do interpretacji utworu literackiego. Przedstaw na wybranych 145. Człowiek w obliczu zagrożenia. Omów zagadnienie odwołując się do wybranych dzieł literatury, filmu, malarstwa Pan Tadeusz obraz świata szlacheckiego opisany językiem filmu Andrzeja Wajdy. Porównaj dzieło filmowe z literackim pierwowzorem Motyw przemijania w literaturze i sztuce. Omów zagadnienie na wybranych 148. Impresjonistyczny obraz wsi w literaturze i malarstwie XIX wieku. Przedstaw na wybranych 149. Motyw powstania styczniowego w literaturze i malarstwie. Omów na wybranych 150. Literackie i filmowe wizje przyszłości. Omów na wybranych 151. Topos ogrodu w literaturze i sztuce. Omów na wybranych 152. Inscenizacje dramatów romantycznych. Omów zagadnienie na wybranych 153. Artystyczna wizja Sądu Ostatecznego. Omów na podstawie wybranych dzieł literackich i innych dziedzin sztuki Kobieta baroku w literaturze i malarstwie. Przedstaw na wybranych 155. Różne ujęcia motywu Sądu Ostatecznego w literaturze i sztuce. Przedstaw na wybranych 156. Różne sposoby wykorzystania groteski w literaturze i sztukach plastycznych. Omów na wybranych 157. Stanisław Wyspiański jako pisarz i plastyk. Przedstaw twórczość artysty na wybranych 158. Mitologiczne inspiracje w literaturze i sztuce wybranej epoki. Omów na 159. Wesele Wyspiańskiego jako dzieło literackie, spektakl i film. Skonfrontuj dramat z jego adaptacjami JĘZYK 160. Neologizmy i ich funkcje w twórczości wybranego pisarza Dokonaj analizy trzech tekstów poetyckich z różnych epok, zwracając uwagę na ich różnorodność językową Językowe środki perswazji w reklamie. Przedstaw zagadnienie na wybranych przykładach tekstów reklamowych Stylizacja biblijna w literaturze. Omów zagadnienie odwołując się do wybranych utworów Nowomowa jako inspiracja poezji S. Barańczaka. Omów na wybranych tekstach Makaronizmy i ich rola w języku staropolskim. Omów na wybranych tekstach Język jako narzędzie manipulacji odbiorcą. Zanalizuj zagadnienie na wybranych 167. Sposoby manipulowania odbiorcą przez język propagandy. Dokonaj analizy zjawiska na wybranych tekstach prasowych Komizm słowny w wybranych utworach A. Fredry. Omów jego rodzaje i funkcje Omów środki i funkcję stylizacji językowej w Chłopach Funkcja ekspresywna języka w wybranych tekstach poetyckich i w mowie potocznej. Zilustruj zagadnienie odpowiednimi przykładami Omów tendencje rozwojowe współczesnej polszczyzny i zilustruj odpowiednimi przykładami Zanalizuj zjawisko mody językowej na przykładzie współczesnej polszczyzny Funkcja frazeologizmów w literaturze i mowie potocznej. Omów na wybranych 174. Przysłowia i aforyzmy i ich rola w tekście literackim. Omów na wybranych 5

6 175. Język tekstów kabaretowych. Scharakteryzuj jego najważniejsze cechy na przykładzie tekstów wybranego kabaretu Język komiksu i jego rola w kreowaniu obrazu świata przedstawionego. Omów zagadnienie na wybranych 177. Funkcja języka potocznego w literaturze współczesnej. Omów zagadnienie na wybranych 178. Eksperymenty językowe w poezji M. Białoszewskiego. Omów na wybranych tekstach Jaki obraz świata kreuje język reklamy? Dokonaj analizy zjawiska na wybranych 180. Język Internetu. Przedstaw charakterystyczne jego cechy na przykładzie wypowiedzi z wybranych list dyskusyjnych Frazeologizmy biblijne i mitologiczne w wybranych utworach literatury współczesnej. Omów zagadnienie na wybranych 182. Zapożyczenia językowe jako sposób wzbogacenia słownictwa dawniej i dziś. Omów problem i oceń zasadność najnowszych zapożyczeń w języku polskim Literatura jako źródło aforyzmów i sentencji. Omów temat na przykładzie wybranych tekstów Stylistyka poezji młodopolskiej. Omów zagadnienie na przykładzie utworów wybranych twórców Dokonaj analizy językowej wybranych tekstów piosenek współczesnego zespołu. Wyjaśnij zasadność doboru środków wyrazu Przedstaw i omów funkcje stylizacji językowych na wybranych 187. Perswazyjna funkcja języka w staropolskich tekstach prozy politycznej. Omów zagadnienie na dwóch, trzech 188. Nowomowa w tekstach socrealistycznych. Omów zagadnienie na wybranych przykładach z literatury lub publicystyki Specyfika języka mediów. Omów na przykładach wybranych programów telewizyjnych i radiowych Dokonaj analizy języka Kazań sejmowych P. Skargi. Omów środki retoryczne i ich funkcje Stylizacja gwarowa w wybranych utworach literatury młodopolskiej Zanalizuj cechy stylu wybranego pisarza Analiza języka poetyckiego Juliana Tuwima. Scharakteryzuj na wybranych tekstach Neologizmy i ich funkcja w wybranych utworach literackich. Omów zagadnienie na kilku tekstach Indywidualizacja języka bohaterów literackich wybranych utworów. Scharakteryzuj język postaci, uwzględniając ich charakter i przynależność środowiskową Język i styl utworów literackich wybranej epoki. Wybierz i omów najbardziej reprezentatywne teksty Stylistyka przemówień. Określ i scharakteryzuj środki językowe typowe dla tego stylu odwołując się do wybranych tekstów Zapożyczenia językowe w literaturze wybranej epoki. Omów problem i oceń zasadność użycia tych zapożyczeń. 6