ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LII, SUPLEMENT WARSZAWA 2001: ANNA MIECHÓWKA

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LII, SUPLEMENT WARSZAWA 2001: ANNA MIECHÓWKA"

Transkrypt

1 ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LII, SUPLEMENT WARSZAWA 2001: ANNA MIECHÓWKA Z A W A R T O Ś Ć R Ó Ż N Y C H FO R M Ż E L A Z A W R Ę D Z IN A C H P O Ł O Ż O N Y C H P O W Y Ż E J G Ó R N E J G R A N IC Y L A S U W T A T R A C H CONTENT OF DIFFERENT FORMS OF IRON IN RENDZINAS SITUATED ABOVE THE UPPER TREE LIM IT IN TH E TA TRA MTS Katedra Gleboznawstwa i Ochrony Gleb AR w Krakowie Abstract: The aim of the work was to estimate the influence of environmental conditions on the content of different forms of iron in rendzinas situated above the upper tree limit in the Tatra National Park. Rendzinas under grass were characterised by a higher contribution of bounded iron (Fegk) in total content of iron than crystalline iron (Fekr). In rendzinas under dwarf pine an inverted correlation has been estimated - the content of crystalline iron was much higher than bounded iron. In spite of acidifying effects of litter more visible translocation of iron-humus complexes was not determined in rendzinas under dwarf pine. Słowa kluczowe: rędziny, formy żelaza, Tatry, gleby górskie. Key words: rendzinas, forms of iron, the Tatra Mountains, mountain soils WSTĘP Zawartość form żelaza ekstrahowanych pirofosforanem sodu, cytrynianem sodu i szczawianem amonu w glebach górskich wytworzonych ze skał węglanowych wykorzystywana była do określenia zachodzących w nich procesów glebotwórczych oraz do oceny stopnia zaawansowania tych procesów [Konecka-Betley 1976; Michalet, Bruckert 1986; Miechówka i in. 2000; Schreier, Lavkulich 1985; Smith i in. 1983; Zagórski 1999; Zasoński, Skiba 1988; Zech i in. 1986]. Badania prowadzone przez Zecha i in. [1986] w Alpach Bawarskich dotyczyły rędzin górskich wytworzonych w warunkach klimatycznych zbliżonych do tatrzańskich. Wykazały one, że zawartość żelaza ogółem, wolnego i amorficznego w glebach subalpejskich z próchnicą typu moder była wyższa aniżeli w glebach z próchnicą tangeimoder [Zech i in. 1986].

2 136 A. Miechówka Celem niniejszej pracy jest określenie wpływu procesów glebotwórczych na zawartości różnych form żelaza w rędzinach piętra subalpejskiego Tatr pod różnymi zespołami roślinności. MATERIAŁ I METODY BADAŃ W pracy wykorzystano materiał glebowy z 12 profilów rędzin położonych powyżej górnej granicy lasu w Tatrach (rys. 1), na stokach o różnej ekspozycji pod: borówczyskami, murawą i kosodrzewiną. Badane gleby, wytworzone ze zwietrzeliny wapieni dolomitycznych i dolomitów środkowego triasu (profile 1-9,1Î i 12)orazmargli kredowych (profil 10), należały do rędzin: butwinowych górskich, próchmcznych górskich oraz brunatnych [Systematyka gleb Polski 1989]. W badanych glebach oznaczono: ph w KCl (1 mol dm-3) metodą potencjometryczną, zawartość C 02 węglanowego metodą objętościową Scheiblera, zawartość węgla organicznego zmodyfikowaną metodą Tiurina, zawartość azotu ogólnego metodą Kjeldahla oraz zawartość żelaza: ekstrahowanego 0,1 mol dm-3 pirofosforanem sodu o ph 10 (Fep) [McKeague 1967], w wyciągu 0,2 mol dm-3 szczawianu amonowego o ph 3,0 (Feox) [Schwertmann 1964], w 0,3 mol dm-3 cytrynianie sodu z ditionitem i kwaśnym węglanem sodu (Fed) [Schwertmann 1964] oraz całkowitego (Fet) - w mieszaninie stężonych kwasów azotowego i nadchlorowego, metodą ASA przy użyciu spektrofotometu PU 9100 firmy Philips. Obliczono wskaźniki aktywności żelaza Feox/Fed oraz procentowy udział żelaza szczawianowego (Feox), wolnego krystalicznego (Fekr = Fed - Feox) i związanego (Fegk = Fet - Fed) w zawartości żelaza ogółem (Fet). RYSUNEK 1. Lokalizacja profili glebowych na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego FIGURE 1. Location of soil profiles in the Tatra National Park

3 Zawartość różnych form żelaza w rędzinach położonych powyżej górnej granicy lasu w Tatrach WYNIKI I DYSKUSJA Zawartość żelaza ogółem w skałach macierzystych badanych gleb wahała się w zakresie od 0,6 do 3,5 g kg-1. Zawartość tego metalu w glebach była znacznie wyższa i nie była skorelowana z jego ilością w skałach macierzystych. Badane rędziny w zależności od zawartości żelaza ogółem reprezentowały dwie grupy gleb. Pierwszą grupę stanowiły gleby o niskiej zawartości żelaza, która wahała się w nich od 4,2 do 18,8 (25,5) g kg-1. Należały do niej rozwinięta pod borówczyskiem rędzina butwinowa górska z próchnicą glebową (wg Kubieny [1953]) typu tangelhumus (profil 1) oraz występujące pod murawami rędziny próchniczne górskie z alpejskim moderem smolistym (profil 2) i moderem rędzino wy m (profile 3 i 4) (tab. 1). Zelazo-w poziomach organicznych gleb należących do tej grupy zostało nagromadzone w wyniku akumulacji biologicznej, a niewielka jego zawartość wynika z niskiego współczynnika pochłaniania żelaza przez rośliny, który wynosi według Perelmana [ 1971 ] 0,n-0,0n. Niską zawartość żelaza w rędzinach położonych na silnie nachylonych stokach o ekspozycji południowej (profile 3 i 4) można tłumaczyć małą intensywnością wietrzenia chemicznego, warunkowaną znacznymi amplitudami temperatury i częstym przesuszaniem gleby. Do drugiej grupy zaliczono gleby wytworzone pod murawami oraz pod kosodrzewiną, które charakteryzowały się zawartością żelaza ogółem wyraźnie wyższą niż w rędzinach grupy pierwszej, mieszczącą się w przedziale od 11,6 do 43,0 g kg-1. Gleby te należały do rędzin próchnicznych (profile 5-9) lub brunatnych (profile 10-12) i charakteryzowały się obecnością próchnicy typu muli lub mull-moder. Badania mikromorfologiczne tych gleb wykazały występowanie w nich charakterystycznych efektów procesu brunatnienia - plazm typu lattisepic i skel-lattisepic, zbudowanych z kompleksów próchniczno-żelazisto-ilastych [Miechówka 2000]. O zaawansowaniu procesu brunatnienia w rędzinach może świadczyć udział żelaza związanego (Fegk) w całkowitej jego zawartości [Konecka-Betley 1967]. W rędzinach próchnicznych z próchnicą typu muli lub mull-moder oraz w rędzinach brunatnych bezwzględna zawartość żelaza związanego (Fegk) była wyższa aniżeli w rędzinach brunatnych Gór Świętokrzyskich [Kuźnickiiin. 1976] i Wyżyny Lubelskiej [Konecka-Betley 1967], ale udział tej formy żelaza w jego zawartości ogółem był znacznie niższy. Spośród badanych rędzin wysoki udział żelaza związanego (Fegk) w zawartości żelaza ogółem (>50%) stwierdzono w rędzinie brunatnej wytworzonej z margla kredowego (profil 10) oraz w poziomie brunatnienia przejściowym do skały macierzystej profilu 12 (rys. 2). W glebach pod zbiorowiskami murawowymi udział żelaza związanego (Fegk) w zawartości żelaza ogółem był zazwyczaj wyższy aniżeli żelaza krystalicznego (Fe^). Wyjątek pod tym względem stanowiła rędzina reprezentowana przez profil 3, położona na stromym stoku o ekspozycji południowej. Charakteryzowała się ona wyraźnie wyższym udziałem żelaza krystalicznego (Fe^) w zawartości żelaza ogółem aniżeli żelaza związanego (Fegk) i niskim współczynnikiem aktywności żelaza (tab. 1, rys. 2). W trakcie badań terenowych gleba ta, w związku z charakterystycznym brunatnym zabarwieniem (tab. 1) została opisana jako rędzina brunatna. Niska zawartość żelaza ogółem i brak charakterystycznych dla procesu brunatnienia struktur substancji koloidalnej [Miechówka 2000] oraz znaczne ilości węglanów (tab. 1) zadecydowały jednak o zaliczeniu jej do rędzin próchnicznych. Problemy z klasyfikacją tej rędziny

4 138 A. Miechówka F e o x > RYSUNEK 2. Procentowy udział żelaza ekstrahowanego szczawianem amonu (Feox), krystalicznego (Fejcr) i związanego (Fegk) w zawartości żelaza ogółem w badanych glebach: 1/2 - numer profilu/kolejny poziom genetyczny (od góry) FIGURE 2. Percentage of ammonium oxalate extractable iron (Fe0), cristalline iron (Fekr) and bounded iron (Fegk) in total iron of investigated soils: 1 /2 - profile number/successive horizon (from upper) były podobne do przedstawionych przez Zagórskiego (1999) przy klasyfikacji rędzin z Pienin. W obu przypadkach pomimo brunatnego zabarwienia gleb proces brunatnienia był w nich albo bardzo słabo zaznaczony (Pieniny), albo nie zaznaczył się wcale (Tatry). Rędziny pod kosodrzewiną (profile 8, 9 i 12), w porównaniu z pozostałymi analizowanymi glebami, charakteryzowały się wyższym udziałem żelaza krystalicznego w zawartości żelaza ogółem (>50%) (rys. 2) i niższym współczynnikiem aktywności żelaza (Feox/Fed) przy wysokim stosunku zawartości żelaza ekstrahowanego pirofosforanem do zawartości żelaza w wyciągu szczawianowym (Fep/Feox). W glebach tych, pomimo zakwaszającego oddziaływania ściółki i wysokiej zawartości żelaza związanego z substancją organiczną (Fep), nie stwierdzono znaczniejszego przemieszczania się kompleksów żelazisto-prochnicznych. Wyraźny wzrost zawartości żelaza ekstrahowanego pirofosforanem wraz z głębokością profili glebo-

5 TABELA 1. Niektóre właściwości badanych gleb - TABLE 1. Some properties of investigated soils Poziom Horizon Głębokość Depth [cm] Barwa Colour рнкс! CO2 węgl. Carb. CO2 С organ. Organic С [g kg 1] [g kg"1] Profil 1. Kominiarski Wierch, 1600 m n.p.m., 15 NW, Vaccinietum myrtilli, rędzina butwinowa górska Profile 1. Kominiarski Wierch, 1600 m a.s.l., 15 NW, Vaccinietum myrtilli, mountain raw humous rendzina C:N Fep Feox Fed Fet Feox/Fed Fep/Feox Ofh YR 2/2 2,9 0,0 500,8 31,3 1,2 1,4 2,7 4,3 0,54 0,85 Olh YR 2/2 3,7 0,0 500,0 30,3 1,6 1,6 3,3 4,2 0,50 0,99 02h YR 2/1 6,0 0,0 341,9 27,8 1,9 1,9 3,8 4,9 0,50 0,99 OCca YR 3/1 6,6 3,3 195,6 17,6 5,0 8,7 13,7 25,5 0,64 0,57 Profil 2. Kominiarski Wierch, 1740 m n.p.m, 5 NW, Seslerietalia variae, rędzina próchniczna górska Profile 2. Kominiarski Wierch, 1740 m a.s.l., 5 NW, Seslerietalia variae, mountain humous rendzina OhCcal YR 2/1 5,2 0,0 355,8 18,0 1,2 1,9 4,0 7,5 0,47 0,62 OhCca YR 2/1 6,6 2,1 315,3 17,0 6,2 8,9 12,1 17,6 0,73 0,70 OhCca YR 2/1 7,0 2,7 208,8 11,9 5,7 7,3 10,8 15,3 0,68 0,78 Profil 3. Bobrowiec, 1485 m n.p.m., 60 S, Seslerietalia variae rędzina próchniczna górska Profile 3. Bobrowiec, 1485 m a.s.l., 60 S, Seslerietalia variae, mountain humous rendzina Ah YR 2/2 6,5 58,1 106,4 13,6 1,9 3,4 15,2 18,8 0,23 0,56 ACcal YR 3/3 6,9 88,7 44,2 7,4 1,5 2,8 10,4 12,9 0,27 0,53 ACca YR 3/4 7,0 334,8 23,4 4,4 0,9 1,6 8,3 10,3 0,19 0,56 Cca YR 4/4 7,1 379,4 7,5 4,7 0,5 0,9 5,5 7,4 0,15 0,59 Profil 4. Mnichy Chochołowskie, 1470 m n.p.m., 75 S, Seslerietalia variae, rędzina próchniczna górska Profile 4. Mnichy Chochołowskie, 1470 m a.s.l., 75 S, Seslerietalia variae, mountain humous rendzina Oh YR 2/1 7,0 208,3 267,0 25,0 2,1 2,3 6,2 11,5 0,38 0,92 OhCca YR 3/1 7,2 308,0 190,5 19,2 1,7 1,7 5,0 8,0 0,35 0,99 AhCca YR 5/4 7,7 419,4 27,9 6,8 1,1 1,1 2,7 6,0 0,43 0,99 Profil 5. Krzesanica, 2080 m n.p.m., 8 N, Seslerietalia variae/caricetalia curvulae, rędzina próchniczna górska Profile 5. Krzesanica, 2080 m a.s.l., 8 N, Seslerietalia variae/caricetalia curvulae, mountain humous rendzina Oh YR 2/1 4,1 0,0 175,5 12,8 3,7 3,9 7,5 13,4 0,51 0,96 Ah YR 3/2 5,8 0,0 76,5 11,6 8,9 15,2 24,8 34,4 0,65 0,58 Cca <11 10YR 3/3 7,3 366,9 30,6 11,8 1,7 3,2 6,7 11,6 0,48 0,56 Profil 6. Kopa Kondracka, 1810 m n.p.m., 45 SW, Seslerietalia variae, rędzina próchniczna górska Profile 6. Kopa Kondracka, 1810 m a.s.l., 45 SW, Seslerietalia variae, mountain humous rendzina Alh 0-5 5YR 2/2 5,3 0,0 85,5 11,4 4,3 10,8 17,1 34,3 0,63 0,40 A2h YR 2/1 5,3 0,6 76,4 11,1 4,0 10,2 18,2 34,3 0,56 0,39 AhBbr YR 4/4 5,6 4,3 41,2 11,4 5,4 9,9 18,4 35,9 0,54 0,55 Zawartość różnych form żelaza w rędzinach położonych powyżej górnej granicy lasu w Tatrach

6 TABELA 1 cd. - TABLE 1 continued Poziom Horizon Głębokość Depth [cm] Barwa Colour рнка CO2 węgl. Carb. CO2 С organ. Organie С [g kg ] [g kg4 ] Profil 7. Kopa Królowa Wielka, 1530 m n.p.m., 8 N, Sesleńetalia variae, rędzina próchniczna górska Profile 7. Kopa Królowa Wielka, 1530 m a.s.l., 8 N, Seslerietalia variae, mountain humous rendzina C:N Fep Feox Fed Fet Feox/Fed Fep/Feox Alhca YR 3/2 6,2 14,3 83,0 10,2 4,7 8,5 23,9 37,1 0,36 0,56 A2hca YR 3/3 6,6 22,1 59,2 9,0 5,0 8,2 24,8 43,0 0,33 0,61 ACca YR 4/4 7,0 259,4 17,4 7,6 2,6 3,0 11,6 17,0 0,26 0,85 Profil 8. Bobrowiec, 1630 m n.p.m., f 0 N, Pinetum mughi calcicolum, rędzina próchniczna górska Profile 8. Bobrowiec, 1630 m a.s.l., 5 ] N, Pinetum mughi calcicolum, mountain humous rendzina Ol 0-1,5-3,7 0,0 404,5 39, _ Of 1,5-3,5-3,8 0,0 219,6 15, _ Alh 3, YR 3/3 3,9 4,8 71,4 13,2 8,2 8,2 30,4 38,4 0,27 1,00 A2h YR 4/3 5,8 11,4 47,4 10,5 7,9 8,2 30,4 42,7 0,27 0,98 Cca Y 6/1 6,8 217,0 22,8 15,2 4,6 4,6 17,5 20,0 0,26 1,00 Profil 9. Kalacki Upłaz, 1560 m n.p.m., 60 SSE, Pinetum mughi calcicolum, rędzina próchniczna górska Profile 9. Kalacki Upłaz, 1560 m a.s.l., 60 SSE, Pinetum mughi calcicolum, mountain humous rendzina Olf ,4 0,0 346,9 13, _ Alh YR 3/1 5,6 8,7 68,4 12,0 3,8 4,8 23,2 31,3 0,21 0,80 A2h YR 4/2 6,5 21Л 63,1 12,9 3,3 5,0 23,6 31,0 0,21 0,66 ACcal YR 4/2 6,9 75,6 41,8 10,5 2,9 4,2 17,9 28,6 0,23 0,70 ACca YR 4/2 7,0 139,0 37,3 10,1 1,9 3,2 18,7 22,8 0,17 0,61 Profil 10. Mała Świstówka, 1570 m n.p.m., 80 SSE, Seslerietalia variae, rędzina brunatna Profile 10. Mała Świstówka, 1570 m a.s.l., 80 SSE, Seslerietalia variae, brown rendzina Ah YR 2/2 6,2 0,0 77,4 12,5 2,2 4,2 13,9 30,8 0,30 0,52 ABbrca YR 3/4 6,5 0,0 53,7 12,2 2,0' 4,8 13,8 29,7 0,35 0,42 Cca YR 5/4 6,7 1,3 21,2 8,0 2,0 7,7 10,1 20,7 0,76 0,26 ProfiL 11. Kopa Królowa Mała, 1565 m n.p.m., 20 ENE, rędzina brunatna Profile 11. Kopa Królowa Mała, 1565 m a.s.1., 20 ENE, brown rendzina Ah YR 3/3 6Д 1,7 54,9 15,0 6,0 4,6 21,5 33,6 0,68 0,41 ABbrca YR 3/4 6,4 13,6 43,4 11,2 5,5 11,0 21,8 33,2 0,50 0,50 Cca YR 6/4 7,9 427,4 2,2 7,0 0,3 0,6 3,2 5,3 0,18 0, A. Miechówka

7 TABELA 1 cd. - TABLE 1 continued Poziom Głębokość Barwa PHkci C 02 węgl. С organ. C:N Fep Feox Fed Fet Feox/Fed Fep/Feox Horizon Depth Colour Carb. CO2 Organie С [cm] [g kg 1] [g ' kg-1] Profil 12. Kominiarski Wierch, 1545 m n.p.m., 60 SSE, Pinetum mughi calcicolum, rędzina brunatna Profile 12. Kominiarski Wierch, 1545 m a.s.l., 60 SSE, Pinetum mughi calcicolum, brown rendzina Ol ,7 0,0 445,8 46, Ofh 3-4,5 10YR 2/2 3,9 0,0 263,0 17, Oh 4, YR 3/2 6,0 7,5 132,9 9,5 3,4 4,9 20,1 31,3 0,24 0,71 ABbrCcal YR 4/1 6,1 10,2 105,7 9,1 4,1 4,9 23,8 35,5 0,21 0,83 ABbrCca YR 5/5 7,0 135,7 18,4 7,7 3,3 5,2 15,7 33,9 0,33 0,63 Zawartość różnych form żelaza w rędzinach położonych powyżej górnej granicy lasu w Tatrach

8 142 A. Miechówka wych występował natomiast w rędzinach, których profile zbudowane były wyłącznie z poziomów organicznych (profile 1 i 2) oraz w poziomach powierzchniowych (Oh-Ah)*rędziny próchnicznej (profil 5), położonej najwyżej spośród badanych gleb (tab. 1). WNIOSKI 1. Rędziny charakteryzujące się próchnicą glebową typu tangelhumus, alpejski moder smolisty i moder rędzinowy zawierały mniej żelaza ogółem aniżeli rędziny, w których występowała próchnica typu muli lub mull-moder. 2. Rędziny pod murawami charakteryzowały się większym udziałem w zawartości żelaza ogółem żelaza związanego (Fegk) aniżeli żelaza krystalicznego (Fekr). W rędzinach pod kosodrzewiną stwierdzono zależność odwrotną - zawartość żelaza krystalicznego była w nich dużo wyższa aniżeli żelaza związanego. 3. Współczynniki aktywności żelaza określone dla rędzin pod kosodrzewiną były wyraźnie niższe niż współczynniki obliczone dla gleb pod murawami. 4. W rędzinach zbudowanych wyłącznie z poziomów organicznych występował wyraźny wzrost zawartości żelaza skompleksowanego z substancją organiczną wraz z głębokością profili glebowych. Natomiast w rędzinach wytworzonych pod kosodrzewiną, pomimo zakwaszającego oddziaływania ściółki, nie stwierdzono przemieszczania się kompleksów żelazisto-próchnicznych. LITERATURA KONECKA-BETLEY K. 1967: Zagadnienie żelaza w procesie glebotwórczym. Dział Wydawnictw SGGW, Warszawa, ss. 69. KONECKA-BETLEY K. 1976: Gleby reliktowe wytworzone ze skał węglanowych na obszarze Gór Świętokrzyskich i ich obrzeża. Rocz. Glebozn. 27, 2: KUBIENA W.L. 1953: Bestimmungsbuch und Systematik der Böden Europas. Consejo Superior de Investigaciones - Cientificas Institut für Bodenkunde, Madrid: ss KUŹNICKI F., BIAŁOUSZ S., KAMIŃSKA H., OSZMIAŃSKA M., SKŁODOWSKI P., ZIE- MIŃSKA A., ŻAKOWSKA H. 1976: Rędziny wytworzone ze skał węglanowych różnych formacji geologicznych na obszarze Gór Świętokrzyskich i ich obrzeżenia. Rocz. Glebozn. 27, 2: McKEAGUE J.A. 1967: An evaluation of 0.1 M pyrophosphate and pyrophosphate-dithionite in comparison with oxalate as extractants of the accumulation products in Podzols and some other soils. Can. J. Soil Sei. 47: MICHALET R., BRUCKERT S. 1986: La podsolisation sur calcaire du subalpin du Jura. Science du Sol. 24, 4: MIECHÓWKA A. 2000: Charakterystyka tatrzańskich gleb nieleśnych wytworzonych ze skał węglanowych. Zesz. Nauk. AR w Krakowie, Rozpr. 263: ss. 86. MIECHÓWKA A., CIARKOWSKA K., KOWALCZYK E. 2000: Soil forming processes in deep subalpine soils derived from carbonate rocks, [w] Kabała, C., Marcinek J., Chodak T. (eds). Comparison of Polish and German soil classification systems for soil cartography of the mountain and sub-mountain areas. Symposium and Excursion in Łagów - Poland and Görlitz - Germany, 5-8 June 2000: PERELMAN A.J. 1971: Geochemia krajobrazu. PWN. Warszawa: ss SCHWERTMANN U. 1964: Differenzierung der Eisenoxide des Bodens durch Extraktion mit Ammoniumoxalat-Lösung. Z. Pflanzenernähr. Dung. Bodenkd. 105: SCHREIER H., LAVKULICH L.M. 1985: Rendzma-type soils in the Ogilvie Mountains, Yukon Territory. Soil Sei. 139, 1: 2-12.

9 Zawartość różnych form żelaza w rędzinach położonych powyżej górnej granicy lasu w Tatrach 143 SMITH C.A.S., SPIERS G.A., COEN G.M., PLUTH D.J. 1983: On the origin of Fe in some podzolic soils formed on calcareous parent materials in the Canadian Rocky Mountains. Can. J. Soil Sei. 63: Systematyka gleb Polski 1989: Rocz.. Glebozn., 40, 3-4: 150. ZAGÓRSKI Z. 1999: Cechy mikromorfologiczne i niektóre właściwości gleb wapniowcowych z terenu Małych Pienin. Rocz. Glebozn. 50, 1-2: ZASOŃSKI S., SKIBA S. 1988: Chemiczne i mikromorfologiczne właściwości gleb wapniowcowych okolic Cieszyna. Rocz. Glebozn. 39, 3: ZECH W., WILKE B.M., KÖGEL J., HAIDER K., SCHULTEN J. 1986: Tangelrendzina and Moderrendzina. Mitteilgn. Dtsch. Bodenkundl. Gesellsch. 46: Dr hab. Anna Miechówka Katedra Gleboznawstwa i Ochrony Gleb AR Al. Mickiewicza 21, Kraków cyf-kr. edu.pl

10

WYBRANE WłAŚCIWOśCI RĘDZIN WYSTĘPUJĄCYCH POD KOSODRZEWINĄ W TATRZAŃSKIM PARKU NARODOWYM

WYBRANE WłAŚCIWOśCI RĘDZIN WYSTĘPUJĄCYCH POD KOSODRZEWINĄ W TATRZAŃSKIM PARKU NARODOWYM ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LIII, NR 1/2 WARSZAWA 2002: 5-12 ANNA MIECHÓWKA WYBRANE WłAŚCIWOśCI RĘDZIN WYSTĘPUJĄCYCH POD KOSODRZEWINĄ W TATRZAŃSKIM PARKU NARODOWYM SELECTED PROPERTIES OF RENDZINAS OCCURRING

Bardziej szczegółowo

WYBRANE FORMY ŻELAZA W GLEBACH ZESPOŁU JAWORZYNY GÓRSKIEJ PHYLLITIDO-ACERETUM MOOR 1952

WYBRANE FORMY ŻELAZA W GLEBACH ZESPOŁU JAWORZYNY GÓRSKIEJ PHYLLITIDO-ACERETUM MOOR 1952 ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LII, SUPLEMENT WARSZAWA 2001: 145-151 MACIEJ ZWYDAK WYBRANE FORMY ŻELAZA W GLEBACH ZESPOŁU JAWORZYNY GÓRSKIEJ PHYLLITIDO-ACERETUM MOOR 1952 SELECTED IRON FORMS IN SOILS OF THE

Bardziej szczegółowo

ROZMIESZCZENIE KOMPLEKSÓW ŻELAZISTO- -PRÓCHNICZNYCH W GLEBACH BRUNATNYCH WYTWORZONYCH Z PIASKOWCÓW W BESKIDACH

ROZMIESZCZENIE KOMPLEKSÓW ŻELAZISTO- -PRÓCHNICZNYCH W GLEBACH BRUNATNYCH WYTWORZONYCH Z PIASKOWCÓW W BESKIDACH ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LII, SUPLEMENT WARSZAWA 2001: 153-157 PIOTR GRUBA ROZMIESZCZENIE KOMPLEKSÓW ŻELAZISTO- -PRÓCHNICZNYCH W GLEBACH BRUNATNYCH WYTWORZONYCH Z PIASKOWCÓW W BESKIDACH THE DISTRIBUTION

Bardziej szczegółowo

WPŁYW SPOSOBU UśYTKOWANIA NA ZAWARTOŚĆ RÓśNYCH FORM MAGNEZU I POTASU W PROFILACH RĘDZIN. Anna Wójcikowska-Kapusta 1, BoŜena Niemczuk 2

WPŁYW SPOSOBU UśYTKOWANIA NA ZAWARTOŚĆ RÓśNYCH FORM MAGNEZU I POTASU W PROFILACH RĘDZIN. Anna Wójcikowska-Kapusta 1, BoŜena Niemczuk 2 Acta Agrophysica, 2006, 8(3), 765-771 WPŁYW SPOSOBU UśYTKOWANIA NA ZAWARTOŚĆ RÓśNYCH FORM MAGNEZU I POTASU W PROFILACH RĘDZIN Anna Wójcikowska-Kapusta 1, BoŜena Niemczuk 2 1 Instytut Gleboznawstwa i Kształtowania

Bardziej szczegółowo

GLEBOZNAWSTWO = pedologia - nauka o glebach

GLEBOZNAWSTWO = pedologia - nauka o glebach GLEBY GLEBA - biologicznie czynna, powierzchniowa warstwa litosfery, powstała ze skał pod wpływem abiotycznych i biotycznych czynników środowiska, zdolna zapewnić roślinom wyższym warunki wzrostu i rozwoju.

Bardziej szczegółowo

WPŁYW UŻYTKOWANIA GLEB NA AKUMULACJĘ I JAKOŚĆ ZWIĄZKÓW PRÓCHNICZNYCH

WPŁYW UŻYTKOWANIA GLEB NA AKUMULACJĘ I JAKOŚĆ ZWIĄZKÓW PRÓCHNICZNYCH ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. XLV, NR 3/4, WARSZAWA, 1994: 77-84 PIOTR SKŁODOWSKI WPŁYW UŻYTKOWANIA GLEB NA AKUMULACJĘ I JAKOŚĆ ZWIĄZKÓW PRÓCHNICZNYCH Zakład Gleboznawstwa i Ochrony Gruntów Instytutu Geodezji

Bardziej szczegółowo

ZAWARTOŚĆ SIARKI W GLEBACH WYTWORZONYCH Z PIASKOWCÓW NA TERENIE PARKU NARODOWEGO GÓR STOŁOWYCH

ZAWARTOŚĆ SIARKI W GLEBACH WYTWORZONYCH Z PIASKOWCÓW NA TERENIE PARKU NARODOWEGO GÓR STOŁOWYCH OPER CORCONTIC 3: 120 126, 2000 ZWRTOŚĆ SIRKI W GLEBCH WYTWORZONYCH Z PISKOWCÓW N TERENIE PRKU NRODOWEGO GÓR STOŁOWYCH The content of total sulphur in soils developed from sandstones in the area of Stołowe

Bardziej szczegółowo

Geomorfologia. Tomasz Kalicki. Instytut Geografii Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego Zakład ad Geomorfologii i Kształtowania

Geomorfologia. Tomasz Kalicki. Instytut Geografii Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego Zakład ad Geomorfologii i Kształtowania Geomorfologia Tomasz Kalicki tomaszkalicki@ymail.com http://www. www.ujk.edu.pl/zgks/ Instytut Geografii Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego Zakład ad Geomorfologii i Kształtowania

Bardziej szczegółowo

GLEBA zewnętrzna, zwietrzała powierzchnia skorupy ziemskiej, o głębokości średniej do 1,5 metra, zawierająca wodę, związki organiczne i

GLEBA zewnętrzna, zwietrzała powierzchnia skorupy ziemskiej, o głębokości średniej do 1,5 metra, zawierająca wodę, związki organiczne i GLEBY GLEBA zewnętrzna, zwietrzała powierzchnia skorupy ziemskiej, o głębokości średniej do 1,5 metra, zawierająca wodę, związki organiczne i nieorganiczne, zdolna do produkcji roślin Funkcja i miejsce

Bardziej szczegółowo

WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE ORAZ SKŁAD MINERALOGICZNY FRAKCJI KOLOIDALNEJ RĘDZIN RÓŻNYCH FORMACJI GEOLOGICZNYCH

WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE ORAZ SKŁAD MINERALOGICZNY FRAKCJI KOLOIDALNEJ RĘDZIN RÓŻNYCH FORMACJI GEOLOGICZNYCH ROCZNIKI GLEBOZNAW CZE TOM LIV NR 3 WARSZAWA 2003: 111-119 ANDRZEJ MOCEK, WALDEMAR SPYCHALSKI, ZBIGNIEW KACZMAREK WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE ORAZ SKŁAD MINERALOGICZNY FRAKCJI KOLOIDALNEJ RĘDZIN RÓŻNYCH FORMACJI

Bardziej szczegółowo

KARTA KURSU (realizowanego w module specjalności) Biologia z przyrodą. (nazwa specjalności)

KARTA KURSU (realizowanego w module specjalności) Biologia z przyrodą. (nazwa specjalności) BIOLOGIA, I stopień, stacjonarne, rok 3, semestr KARTA KURSU (realizowanego w module specjalności) Biologia z przyrodą. (nazwa specjalności) Nazwa Nazwa w j. ang. Podstawy geologii i elementy gleboznawstwa

Bardziej szczegółowo

Geneza, właściwości i przestrzenne zróżnicowanie gleb w Polsce

Geneza, właściwości i przestrzenne zróżnicowanie gleb w Polsce Company LOGO Geneza, właściwości i przestrzenne zróżnicowanie gleb w Polsce Marcin Świtoniak Gleba Gleba - integralny składnik wszystkich ekosystemów lądowych i niektórych płytkowodnych utworzony w powierzchniowych

Bardziej szczegółowo

MINERALNE ZWIĄZKI FOSFOROWE W GLEBACH PRÓCHNICZNO-ŻELAZOWYCH

MINERALNE ZWIĄZKI FOSFOROWE W GLEBACH PRÓCHNICZNO-ŻELAZOWYCH ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LII, SUPLEMENT WARSZAWA 2001: 159-166 LIDIA ОКТАВА, ZBIGNIEW CZERWIŃSKI MINERALNE ZWIĄZKI FOSFOROWE W GLEBACH PRÓCHNICZNO-ŻELAZOWYCH M INERAL PHOSPHATE COM POUNDS IN FERRO HUMIC

Bardziej szczegółowo

Waldemar Martyn*, Bożena Niemczuk** Zawartość żelaza i glinu w profilach gleb rdzawych różnie użytkowanych

Waldemar Martyn*, Bożena Niemczuk** Zawartość żelaza i glinu w profilach gleb rdzawych różnie użytkowanych Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych nr 48, 2011 r. Waldemar Martyn*, Bożena Niemczuk** Zawartość żelaza i glinu w profilach gleb rdzawych różnie użytkowanych Content of iron and aluminium in the profiles

Bardziej szczegółowo

WŁAŚCIWOŚCI I TYPOLOGIA GLEB WYTWORZONYCH Z RUDY DARNIOWEJ

WŁAŚCIWOŚCI I TYPOLOGIA GLEB WYTWORZONYCH Z RUDY DARNIOWEJ ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. XLVII SUPL. WARSZAWA 1996: 97-101 ZBIGNIEW CZERWIŃSKI, DANUTA KACZOREK WŁAŚCIWOŚCI I TYPOLOGIA GLEB WYTWORZONYCH Z RUDY DARNIOWEJ K atedra G leboznaw stw a SG G W w W arszaw ie

Bardziej szczegółowo

FORMY ŻELAZA I GLINU JAKO WSKAŹNIKI NIEKTÓRYCH PROCESÓW GLEBOTWÓRCZYCH W REZERWACIE BIOSFERY PUSZCZA KAMPINOSKA

FORMY ŻELAZA I GLINU JAKO WSKAŹNIKI NIEKTÓRYCH PROCESÓW GLEBOTWÓRCZYCH W REZERWACIE BIOSFERY PUSZCZA KAMPINOSKA ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LIII NR 3/4 WARSZAWA 2002: 33-46 ELŻBIETA JANOWSKA1, KRYSTYNA KONECKA-BETLEY2, DANUTA CZĘPIŃSKA-KAMIŃSKA U, MAŁGORZATA OKOŁOWICZ1 FORMY ŻELAZA I GLINU JAKO WSKAŹNIKI NIEKTÓRYCH

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA GIPSOWYCH RĘDZIN BRUNATNYCH

CHARAKTERYSTYKA GIPSOWYCH RĘDZIN BRUNATNYCH ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LI NR 1/2 WARSZAWA 2000: 101-111 KRYSTYNA CIARKOWSKA CHARAKTERYSTYKA GIPSOWYCH RĘDZIN BRUNATNYCH Zakład Gleboznawstwa Akademii Rolniczej im. H. Kołłątaja w Krakowie WSTĘP Niecka

Bardziej szczegółowo

FORMY ŻELAZA, GLINU I MANGANU JAKO WSKAŹNIKI NIEKTÓRYCH PROCESÓW GLEBOTWÓRCZYCH W GLEBACH REZERWATU RYBITEW KAMPINOSKIEGO PARKU NARODOWEGO

FORMY ŻELAZA, GLINU I MANGANU JAKO WSKAŹNIKI NIEKTÓRYCH PROCESÓW GLEBOTWÓRCZYCH W GLEBACH REZERWATU RYBITEW KAMPINOSKIEGO PARKU NARODOWEGO ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LXI NR 2 WARSZAWA 2010: 29-36 JÓZEF CHOJNICKI, ANNA BRZOZOWSKA, ANNA HRYCIUK, RAFAŁ MARCZAK FORMY ŻELAZA, GLINU I MANGANU JAKO WSKAŹNIKI NIEKTÓRYCH PROCESÓW GLEBOTWÓRCZYCH W GLEBACH

Bardziej szczegółowo

Księgarnia PWN: Renata Bednarek, Helena Dziadowiec, Urszula Pokojska, Zbigniew Prusinkiewicz Badania ekologiczno-gleboznawcze

Księgarnia PWN: Renata Bednarek, Helena Dziadowiec, Urszula Pokojska, Zbigniew Prusinkiewicz Badania ekologiczno-gleboznawcze Księgarnia PWN: Renata Bednarek, Helena Dziadowiec, Urszula Pokojska, Zbigniew Prusinkiewicz Badania ekologiczno-gleboznawcze CZĘŚĆ PIERWSZA Podstawowe wiadomości o glebach. Gleby i procesy glebotwórcze

Bardziej szczegółowo

Wzorzec sylabusa. wykłady: 15, ćwiczenia laboratoryjne: 30. Nakład pracy studenta bilans punktów ECTS Obciążenie studenta

Wzorzec sylabusa. wykłady: 15, ćwiczenia laboratoryjne: 30. Nakład pracy studenta bilans punktów ECTS Obciążenie studenta Wzorzec sylabusa Lp. Element Opis 1 Nazwa Gleboznawstwo i rekultywacja 2 Typ obowiązkowy 3 Instytut Instytut Nauk Technicznych 4 Kod Kierunek, kierunek: inżynieria środowiska 5 specjalność, specjalność:

Bardziej szczegółowo

WPŁYW CZYNNIKÓW AGRO-EKOLOGICZNYCH NA WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE GLEBY W SADZIE JABŁONIOWYM

WPŁYW CZYNNIKÓW AGRO-EKOLOGICZNYCH NA WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE GLEBY W SADZIE JABŁONIOWYM ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. XLVII SUPL. WARSZAWA 1996: 23-30 TERESA KOZANECKA, MARIAN KĘPKA WPŁYW CZYNNIKÓW AGRO-EKOLOGICZNYCH NA WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE GLEBY W SADZIE JABŁONIOWYM K atedra G leboznaw stw a

Bardziej szczegółowo

BADANIE ZWIETRZELIN RELIKTOWYCH WAPIENI JURAJSKICH PRZY ZASTOSOWANIU METOD SUBMIKROMORFOLOGICZNYCH

BADANIE ZWIETRZELIN RELIKTOWYCH WAPIENI JURAJSKICH PRZY ZASTOSOWANIU METOD SUBMIKROMORFOLOGICZNYCH ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. XLVIII NR 1/2, WARSZAWA 1997: 71-77 STANISŁAWA ELŻBIETA LICZNAR, JERZY DROZD, MICHAŁ LICZNAR BADANIE ZWIETRZELIN RELIKTOWYCH WAPIENI JURAJSKICH PRZY ZASTOSOWANIU METOD SUBMIKROMORFOLOGICZNYCH

Bardziej szczegółowo

METALE CIĘŻKIE W GLEBACH UTWORZONYCH Z UTWORÓW ALU WIALŃ Y CH I EOLICZNYCH OKOLIC WARSZAWY

METALE CIĘŻKIE W GLEBACH UTWORZONYCH Z UTWORÓW ALU WIALŃ Y CH I EOLICZNYCH OKOLIC WARSZAWY ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. XLVII SUPL. WARSZAWA 1996: 65-73 BARBARA GWOREK, KRYSTYNA CZARNOWSKA METALE CIĘŻKIE W GLEBACH UTWORZONYCH Z UTWORÓW ALU WIALŃ Y CH I EOLICZNYCH OKOLIC WARSZAWY K atedra G leboznaw

Bardziej szczegółowo

ORGANICZNE KOMPLEKSY GLINU W GLEBACH BRUNATNYCH BESKIDÓW ORGANIC COMPLEXES OF ALUMINIUM IN BROWN SOILS IN THE BESKIDY MOUNTAINS (SOUTHERN POLAND)

ORGANICZNE KOMPLEKSY GLINU W GLEBACH BRUNATNYCH BESKIDÓW ORGANIC COMPLEXES OF ALUMINIUM IN BROWN SOILS IN THE BESKIDY MOUNTAINS (SOUTHERN POLAND) ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LV NR 1 WARSZAWA 2004: 135-141 PIOTR GRUBA ORGANICZNE KOMPLEKSY GLINU W GLEBACH BRUNATNYCH BESKIDÓW ORGANIC COMPLEXES OF ALUMINIUM IN BROWN SOILS IN THE BESKIDY MOUNTAINS (SOUTHERN

Bardziej szczegółowo

MIKROMORFOLOGICZNA CHARAKTERYSTYKA WĘGLANÓW W RĘDZINACH WYTWORZONYCH Z MARGLI KREDOWYCH

MIKROMORFOLOGICZNA CHARAKTERYSTYKA WĘGLANÓW W RĘDZINACH WYTWORZONYCH Z MARGLI KREDOWYCH ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LII NR 1/2 WARSZAWA 2001: 79-88 ZBIGNIEW ZAGÓRSKI MIKROMORFOLOGICZNA CHARAKTERYSTYKA WĘGLANÓW W RĘDZINACH WYTWORZONYCH Z MARGLI KREDOWYCH Katedra Nauk o Środowisku Glebowym, Zakład

Bardziej szczegółowo

W następującej części pokazanych zostało sześć rodzajów profili gleb oraz przykłady krajobrazu w każdej z lokacji.

W następującej części pokazanych zostało sześć rodzajów profili gleb oraz przykłady krajobrazu w każdej z lokacji. Gleby na świecie W następującej części pokazanych zostało sześć rodzajów profili gleb oraz przykłady krajobrazu w każdej z lokacji. Zdjęcie gleby 1 3: Próbka gleby na łące w południowej części stanu Teksas

Bardziej szczegółowo

TELEDETEKCJA. Jan Piekarczyk

TELEDETEKCJA. Jan Piekarczyk Jan Piekarczyk Zakład Kartografii i Geomatyki Instytut Geografii Fizycznej i Kształtowania Środowiska Przyrodniczego Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Główne ograniczenia optycznej teledetekcji gleb: 1.

Bardziej szczegółowo

ć ć Ł ć Ź ć Ł ź ć Ś ć ć Ż Ł Ż ć ż ć

ć ć Ł ć Ź ć Ł ź ć Ś ć ć Ż Ł Ż ć ż ć Ł Ź Ł Ł ź ź Ż Ż ż Ż ć Ś ż ć ć Ę ć ć Ł ć Ź ć Ł ź ć Ś ć ć Ż Ł Ż ć ż ć Ł ć ć ć ć Ł Ż ć Ł ź ć Ś Ż Ż Ż ż Ż Ż ż Ż Ś Ż Ą Ł Ż ź Ż Ż Ż Ż Ż Ż Ś Ż Ż ż Ż Ż ż ż Ł Ż Ś Ż Ż Ż Ż Ż Ż Ś Ż Ę Ł Ź Ó ż Ę Ł ź Ł Ź Ż ż Ł Ż Ż ż

Bardziej szczegółowo

Ć ć ć Ś ć

Ć ć ć Ś ć ź Ę Ę Ę ź ć ć ć Ć ć ć Ś ć ź ć ć ć Ć Ś ź Ś Ć ć Ż ź ć Ż Ś Ł ŚĆ ć ć ć Ć ć Ść ć Ż ć ć ć ć ć ć ć ć Ą ć ć Ś ć Ś ć Ż Ś ć Ó ć Ś ć Ś ć ć ć ć Ś ć ć Ś ć Ć Ż ć Ć ć ć ć ć Ę ć ź ć ć ć ć ć ź ć ć ć Ć ź ć Ż ć ć ć Ś ć Ć

Bardziej szczegółowo

ć

ć Ł Ę Ę Ą ć Ś ć ć ź ź ć ć ź ź ź ć ć ź Ś ć ć ć ć ć Ś ć Ż ć ŚĆ Ć Ż Ś Ż Ś Ż ć Ś Ś Ś Ś Ś Ś Ś Ś Ś Ś Ś ć Ć ć Ć ć Ć ć Ś Ś Ś ć Ć Ż Ć ć ć Ś Ż Ż Ś Ć Ż ć ć ć ć ć Ś Ś Ś ć Ż Ż ć ć Ś Ś ć Ś Ż ć Ś ć ć ć Ż Ć ć ć Ż Ś Ż Ć

Bardziej szczegółowo

ZAWARTOŚĆ METALI CIĘŻKICH W GLEBACH ALUWIALNYCH ŻUŁAW

ZAWARTOŚĆ METALI CIĘŻKICH W GLEBACH ALUWIALNYCH ŻUŁAW ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. XLVI NR 1/2 WARSZAWA 1995: 65-77 KRYSTYNA CZARNOWSKA, HANNA BONTRUK ZAWARTOŚĆ METALI CIĘŻKICH W GLEBACH ALUWIALNYCH ŻUŁAW Katedra Gleboznawstwa SGGW w Warszawie WSTĘP Gleby aluwialne

Bardziej szczegółowo

Jarosław Waroszewski*, Cezary Kabała*, Justyna Drozdowska*

Jarosław Waroszewski*, Cezary Kabała*, Justyna Drozdowska* Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych nr 42, 2010 r. Jarosław Waroszewski*, Cezary Kabała*, Justyna Drozdowska* PROFILOWE ROZMIESZCZENIE MIEDZI W GLEBACH BRUNATNYCH I BIELICOWYCH WYTWORZONYCH Z RÓŻNYCH

Bardziej szczegółowo

Ę Ź ś ś ść ś ść ś ś ś ś Ż ż Ś ś Ę Ś ś śś Ł

Ę Ź ś ś ść ś ść ś ś ś ś Ż ż Ś ś Ę Ś ś śś Ł ś Ą ś Ż Ż Ł ź Ś Ż ż Ż ż ż Ó Ż Ę ś Ę Ę Ę ś ś Ł Ą Ę Ź ś ś ść ś ść ś ś ś ś Ż ż Ś ś Ę Ś ś śś Ł ż Ą ś ś ś ś ś ś ć ść Ę ś ś Ą Ę Ą ż Ę ś śś Ę ś ś ś ś ż Ę ć ś ć ż ć Óź Ę Ę Ę Ą ś ś ś Ś ś Ż Ż Ż żć ś ś ź Ę Ę ś ś

Bardziej szczegółowo

ć ć ź ć ć ć Ść ć ź ź ź ć ź Ą ź

ć ć ź ć ć ć Ść ć ź ź ź ć ź Ą ź ć ć ć ź ć ć ć ć ź ć Ż ź ź ć ć ź ć ć ć Ść ć ź ź ź ć ź Ą ź ć ć ć ć ć ć ź ź Ż ć ć ć ć ć Ś ć ć Ź ć Ś ź ć ź ć ź ć ź ć ź Ź ć ć Ś ź ć ć ź Ć ć ź Ó Ż ć ć ź Ś ź ź ć ć ć ź ć ć ć ć ć ć ć ź ź ć ć ć Ś Ć Ó ź ć ź ć ć

Bardziej szczegółowo

ć Ś Ś Ść

ć Ś Ś Ść ć Ś Ś Ść Ś Ł Ź Ść ć ć ć Ść ć Ść Ś Ść ć ć Ś Ó Ś Ś ć ć Ś Ś Ó Ś Ś ć Ą ć Ś Ś Ł ć Ś Ś Ł ć Ą Ść ć Ś Ó Ź ć ć Ś Ś ć ć ć Ś Ść Ść Ś Ś Ś Ś Ś Ś Ś Ś Ś Ś ć Ą Ś Ą Ś Ś Ź Ź ć ć Ś Ę Ź Ł ź Ę Ę Ś Ś Ś Ę Ą Ź ć Ł Ś Ś Ś Ś ć Ś

Bardziej szczegółowo

C e l e m c z ę ś c i d y s k u s y j n e j j e s t u ś w i a d o m i e n i e s o b i e, w o p a r c i u o r o z w a ż a n i a P i s m a Ś w.

C e l e m c z ę ś c i d y s k u s y j n e j j e s t u ś w i a d o m i e n i e s o b i e, w o p a r c i u o r o z w a ż a n i a P i s m a Ś w. 1. C e l s p o t k a n i a. C e l e m c z ę ś c i d y s k u s y j n e j j e s t u ś w i a d o m i e n i e s o b i e, w o p a r c i u o r o z w a ż a n i a P i s m a Ś w., ż e : B y d z b a w i o n y m

Bardziej szczegółowo

Ą Ź ć ć Ó Ó Ć Ć Ś

Ą Ź ć ć Ó Ó Ć Ć Ś Ł Ł ź Ę Ą Ą Ź ć ć Ó Ó Ć Ć Ś Ł Ą Ą Ó ć ć ć Ś Ś Ó Ś Ó Ó Ó Ó Ó Ó Ó ć Ść Ó Ć ć Ź Ó ć Ó Ó Ó Ś Ź Ó ć ć ć Ł Ć Ź Ó Ó Ś ć Ź ć ć Ć ć ć ć Ź Ó ć Ó Ó Ś Ź Ó Ó Ś Ó ć ć ć Ś Ś Ó Ó Ó ć Ź Ł Ó ć Ś Ś Ó Ó ć Ź ć Ź Ł Ó Ó ć Ź

Bardziej szczegółowo

ć ć Ą ć Ęć Ó Ą ź ć ć ć ć ź ź Ą ć Ę ć ź ć ć ć ź ć ź ć ć ć Ś Ź ź

ć ć Ą ć Ęć Ó Ą ź ć ć ć ć ź ź Ą ć Ę ć ź ć ć ć ź ć ź ć ć ć Ś Ź ź ź Ó ć Ę ć Ó ć ć ć ć Ź ć ź ć ć Ź ć ć ć Ą ć Ęć Ó Ą ź ć ć ć ć ź ź Ą ć Ę ć ź ć ć ć ź ć ź ć ć ć Ś Ź ź ć Ą ć Ą ć ź ć ź ć Ę ć ć Ź ź Ę ć ć ć ć Ę Ę ź ć Ó ć ć ć ć ć ć ć ć ć Ź Ź ć ć ć ź Ę ć ć ć ć Ę Ąć ź Ź ć Ą ć ć

Bardziej szczegółowo

ż ć

ż ć Ł Ł ż ć ć ż ć Ą Ł ó ó ć ż ć ć ż ć Ę ć Ę ć ć Ę ć ć ć Ę ż ć ć ć Ś ć Ę Ę ż ż ć ż Ę ć ć Ę ż ż Ę Ł ć ć Ą Ę Ł ć ć ć ż ć Ę Ł Ść Ą Ę Ł ć ć ć ć Ę Ł Ść Ą Ę Ł ć ć ć Ł ć Ę Ę ć ć ć ć Ł Ść ć ć Ę Ę Ł Ś Ą Ś Ś Ł Ą Ą ż

Bardziej szczegółowo

GRZEGORZ KUSZA * Wstęp

GRZEGORZ KUSZA * Wstęp UNIWERSYTET ZIELONOGÓRSKI ZESZYTY NAUKOWE NR 135 Nr 15 INŻYNIERIA ŚRODOWISKA 2007 GRZEGORZ KUSZA * WYBRANE PIERWIASTKI ŚLADOWE W GLEBACH REZERWATU LEŚNEGO "BAZANY Słowa kluczowe: rezerwat leśny "Bazany",

Bardziej szczegółowo

Ś Ó Ł

Ś Ó Ł Ę Ę Ę Ę Ę Ń Ż ć ż ć Ś Ó Ł Ń Ó Ś Ó Ę ć ż Ó Ź ż Ó Ś ż Ó Ó Ś Ó Ó ż ż ć ć Ó ć ż Ż Ś Ś Ż Ó Ś ż Ó ź Ó Ś ż Ś Ś Ś Ę ż ć Ś Ś Ś ż Ż Ś ć ż Ó ć Ć ż Ó ć Ś Ś ż Ż ć ż Ś ż ż ż Ę Ę ż ż Ś ż ć Ż Ś ż Ż ż ć Ó Ę Ś Ł Ś Ś Ś

Bardziej szczegółowo

Ś Ż Ó Ś ż Ó ć ź ż ż Ą

Ś Ż Ó Ś ż Ó ć ź ż ż Ą Ś ż Ż Ż Ś Ż Ó ż ż ż Ą Ś Ż Ó Ś ż Ó ć ź ż ż Ą Ą Ó ż ż Ó Ś Ż Ó ż ż ż Ż Ź ź Ć Ó ż Ż ć Ż ż Ś ć Ś Ś Ż Ą Ż Ż Ó Ż Ż Ś Ż Ż Ź Ż Ż Ż Ę Ś Ż Ż Ś Ó Ż Ż ż Ą Ż Ą Ż Ś Ś ć Ź ć ć Ó ć Ś Ą Ó Ó ć Ż ż Ż Ó ż Ś Ś Ó Ś Ż Ż Ż Ż Ż

Bardziej szczegółowo

ś ó ó ż

ś ó ó ż ź ś ó ó ż ó ó ó ć ż ó ó ś ś ś ć ó ó ć ż ś ó ś ć ó Ć ó ż ć ć ś ś ć ż ż Ć ć ż Ć ś ó ó ś ż ż ż ż ż ć ć ś ś ż ść ó ż ż ż ó ó ć ż ż ó ż ż ó ó ż ż ć ó ó ś ó ó Ż ó ć ć ó ć ś ż ó ń ć ń ś ś ż ń ó ź ń ź ż ż ó ó

Bardziej szczegółowo

SEKWENCYJNIE WYDZIELONE FRAKCJE ŻELAZA I MANGANU Z GLEB WZBOGACONYCH W ŻELAZO

SEKWENCYJNIE WYDZIELONE FRAKCJE ŻELAZA I MANGANU Z GLEB WZBOGACONYCH W ŻELAZO ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LII, SUPLEMENT WARSZAWA 2001: 183-190 DOROTA KALEMBASA, KRZYSZTOF PAKUŁA, MARCIN BECHER SEKWENCYJNIE WYDZIELONE FRAKCJE ŻELAZA I MANGANU Z GLEB WZBOGACONYCH W ŻELAZO SEQUENTIAL

Bardziej szczegółowo

ZAWARTOŚĆ AZOTU SILNIE ZWIĄZANEGO W RĘDZINACH

ZAWARTOŚĆ AZOTU SILNIE ZWIĄZANEGO W RĘDZINACH ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LI NR 3/4 WARSZAWA 2000:77-83 TERESA KOZANECKA*, ZBIGNIEW ZAGÓRSKI*, HEINRICH W. SCHERER** ZAWARTOŚĆ AZOTU SILNIE ZWIĄZANEGO W RĘDZINACH *Katedra Nauk o Środowisku Glebowym, Zakład

Bardziej szczegółowo

CECHY M IKROM ORFOLOGICZNE I NIEKTÓRE W ŁAŚCIW OŚCI GLEB W APNIOW COW YCH Z TERENU M AŁYCH PIENIN* WSTĘP

CECHY M IKROM ORFOLOGICZNE I NIEKTÓRE W ŁAŚCIW OŚCI GLEB W APNIOW COW YCH Z TERENU M AŁYCH PIENIN* WSTĘP ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM L NR 1/2 WARSZAWA 1999: (115-126) ZBIGNIEW ZAGÓRSKI CECHY M IKROM ORFOLOGICZNE I NIEKTÓRE W ŁAŚCIW OŚCI GLEB W APNIOW COW YCH Z TERENU M AŁYCH PIENIN* Katedra Gleboznawstwa SGGW

Bardziej szczegółowo

ź Ę ŚŚ Ś Ą Ę Ó Ó Ł Ą Ą ń ź Ń ź ń

ź Ę ŚŚ Ś Ą Ę Ó Ó Ł Ą Ą ń ź Ń ź ń Ą Ł Ę Ó ń Ó ć Ś ź Ę ŚŚ Ś Ą Ę Ó Ó Ł Ą Ą ń ź Ń ź ń ź ń Ń Ą Ó ĄŁ Ł Ś Ą Ś Ó Ń Ó Ś Ń ń ć ć Ó Ę Ó Ą Ą ź ź ń Ł Ś Ę ć ć ń ć ź ć ć ź ć ć Ó Ą Ń Ż ń ć ć ń Ń ć ć ź ć ć ć ć ć ń ń ć Ą Ń Ę ń ń Ń ź ź ń Ń ń Ń ć ń ń ć ć

Bardziej szczegółowo

Ł ż ż Ł ż ż ż ż ż ż ż ż Ś ż ż ż ż ż ż ż ż ż ź ż ż ż ż ż ć ż ż ż ż ż ć ż

Ł ż ż Ł ż ż ż ż ż ż ż ż Ś ż ż ż ż ż ż ż ż ż ź ż ż ż ż ż ć ż ż ż ż ż ć ż Ś Ż Ś ć ż Ś ż ź ż ż ż ć ż ć Ł ż ż Ł ż ż ż ż ż ż ż ż Ś ż ż ż ż ż ż ż ż ż ź ż ż ż ż ż ć ż ż ż ż ż ć ż ż ż ż ż ć ż ć ź ż ż ć ć ż ć ż ż ż ć ż ż ć ć ż ż ż ż ć ż ż ż ż ż ż ć ż ż ż ż ż ć ż ć ć ż ć ż ż ż ć ć ć

Bardziej szczegółowo

ę ę ż ż ć ć ę ć ę ż ć ć ę Ś ę ę ę Ź Ź ż Ś ę ć ć ę ę ę ę ę ę ż ć ż ć ę ę ę Ź ę ż ę ę ę

ę ę ż ż ć ć ę ć ę ż ć ć ę Ś ę ę ę Ź Ź ż Ś ę ć ć ę ę ę ę ę ę ż ć ż ć ę ę ę Ź ę ż ę ę ę ę Ł ć ż ć ż ć ę ę ę ż ć ż ć ę ż ż ć ę ę ę ę ę ę ę ę ę ż ę ę ę Ź ę ż ę ć ż ę ę ę Ź ć Ź ę ę ż ż ć ć ę ć ę ż ć ć ę Ś ę ę ę Ź Ź ż Ś ę ć ć ę ę ę ę ę ę ż ć ż ć ę ę ę Ź ę ż ę ę ę ć ę ę ż ę ż ć ć Ść ć ę ć ć ż

Bardziej szczegółowo

Waldemar Martyn*, Bożena Niemczuk**

Waldemar Martyn*, Bożena Niemczuk** Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych nr 40, 2009 r. Waldemar Martyn*, Bożena Niemczuk** Wpływ sposobu użytkowania na zawartość i rozmieszczenie różnych form cynku w profilach gleb płowych i rdzawych

Bardziej szczegółowo

ZAWARTOŚĆ KADMU, OŁOWIU I CYNKU W GLEBACH BIELICOZIEMNYCH TATRZAŃSKIEGO PARKU NARODOWEGO

ZAWARTOŚĆ KADMU, OŁOWIU I CYNKU W GLEBACH BIELICOZIEMNYCH TATRZAŃSKIEGO PARKU NARODOWEGO Proceedings of Cpole DI: 10.2429/proc.2013.7(1)057 2013;7(1) Jerzy WICZRK 1 i Paweł ZADRŻNY 2 ZAWARTŚĆ KADMU, ŁWIU I CYNKU W GLBACH BILICZIMNYCH TATRZAŃSKIG PARKU NARDWG CNTNT F Cd, Pb AND Zn IN PDZLS

Bardziej szczegółowo

CZARNE ZIEMIE RÓWNINY BŁOŃSKO-SOCHACZEWSKIEJ WYTWORZONE Z POKRYWOWYCH UTWORÓW PYŁOWYCH

CZARNE ZIEMIE RÓWNINY BŁOŃSKO-SOCHACZEWSKIEJ WYTWORZONE Z POKRYWOWYCH UTWORÓW PYŁOWYCH ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. XLV NR 3//4 WARSZAWA 1994: 97-107 JÓZEF CHOJNICKI CZARNE ZIEMIE RÓWNINY BŁOŃSKO-SOCHACZEWSKIEJ WYTWORZONE Z POKRYWOWYCH UTWORÓW PYŁOWYCH Katedra Gleboznawstwa SGGW w Warszawie

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1186

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1186 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1186 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 7 Data wydania: 20 stycznia 2016 r. Nazwa i adres organizacji

Bardziej szczegółowo

Hodowanie sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) na glebach drobnoziarnistych jest nieracjonalne

Hodowanie sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) na glebach drobnoziarnistych jest nieracjonalne Hodowanie sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) na glebach drobnoziarnistych jest nieracjonalne Piotr Sewerniak Katedra Gleboznawstwa i Kształtowania Krajobrazu Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Bardziej szczegółowo

ROLA MATERII ORGANICZNEJ I IŁU KOLOIDALNEGO W KSZTAŁTOWANIU WŁAŚCIWOŚCI BUFOROWYCH GLEB PARKU SZCZYTNICKIEGO

ROLA MATERII ORGANICZNEJ I IŁU KOLOIDALNEGO W KSZTAŁTOWANIU WŁAŚCIWOŚCI BUFOROWYCH GLEB PARKU SZCZYTNICKIEGO ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LX NR 2 WARSZAWA 2009: 102-107 KAROLINA WALENCZAK. STANISŁAWA ELŻBIETA LICZNAR, MICHAŁ LICZNAR ROLA MATERII ORGANICZNEJ I IŁU KOLOIDALNEGO W KSZTAŁTOWANIU WŁAŚCIWOŚCI BUFOROWYCH

Bardziej szczegółowo

ANNALES. Stanisław Kalembasa, Andrzej Wysokiński

ANNALES. Stanisław Kalembasa, Andrzej Wysokiński ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE LUBLIN VOL. LIX, Nr 4 * CURIE- S K Ł O D O W S K A POLONIA SECTIO E 2004 Katedra Gleboznawstwa i Chemii Rolniczej, Akademia Podlaska ul. B. Prusa 14, 0810, Poland Stanisław

Bardziej szczegółowo

Rozwój i kierunki przemian węglanowych gleb rumoszowych na terenie Pienińskiego Parku Narodowego *

Rozwój i kierunki przemian węglanowych gleb rumoszowych na terenie Pienińskiego Parku Narodowego * Pieniny Przyroda i Człowiek 9: 41 50 (2006) Rozwój i kierunki przemian węglanowych gleb rumoszowych na terenie Pienińskiego Parku Narodowego * Development and transformation directions of talus carbonate

Bardziej szczegółowo

KARTA KURSU. Gleboznawstwo z geografią gleb. Kod Punktacja ECTS* 2

KARTA KURSU. Gleboznawstwo z geografią gleb. Kod Punktacja ECTS* 2 Geografia, stopień I studia stacjonarne Aktualizacja 2015/2016 KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Gleboznawstwo z geografią gleb Pedology and soil geography Kod Punktacja ECTS* 2 Koordynator Dr hab. Tomasz

Bardziej szczegółowo

Ś Ó Ó Ś ż Ś Ó Ś ŚÓ Ó

Ś Ó Ó Ś ż Ś Ó Ś ŚÓ Ó Ą Ł ć Ę Ę Ł Ź Ł ż ż ż ż Ó Ł Ś Ó Ó Ś ż Ś Ó Ś ŚÓ Ó ż Ż Ó Ż Ś ć ć ż Ś Ż Ó Ż Ó ż ż Ż ż ż Ż Ż Ą ć Ż Ó ż Ż Ż ż ż Ż Ó ż Ż Ś Ć ż Ł Ę Ę Ź ć Ó ć Ś Ż ż ż Ę ż ż Ę Ż Ś ż Ś Ż ż Ś Ż Ż ż ż Ż Ż Ż Ż ż Ś Ż Ż ż Ż ż ż Ź Ż

Bardziej szczegółowo

ż ć Ń Ł Ż Ść Ść ć Ż Ść Ż ć ć Ż ź Ś ć ć Ó ć ć Ść

ż ć Ń Ł Ż Ść Ść ć Ż Ść Ż ć ć Ż ź Ś ć ć Ó ć ć Ść ć Ż ż Ę ż ć Ń Ł Ż Ść Ść ć Ż Ść Ż ć ć Ż ź Ś ć ć Ó ć ć Ść Ż Ść Ż ć Ż Ż Ż ż Ż ć Ł Ś Ż Ś ć Ż ć Ż ż ź Ż Ś ć ć ć ć Ó ć Ż Ść Ż ć ć Ż ż Ł Ż Ę ć ć ć Ż ć ć Ż ż ż ć Ż Ż ć Ł ć Ż Ć Ż Ż Ś Ż Ż Ż ć Ż ć ż ć Ż Ś Ż ć Ł ć

Bardziej szczegółowo

Katarzyna Szopka*, Anna Karczewska*, Cezary Kabała*, Paweł Jezierski*, Adam Bogacz*

Katarzyna Szopka*, Anna Karczewska*, Cezary Kabała*, Paweł Jezierski*, Adam Bogacz* Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych nr 42, 2010 r. Katarzyna Szopka*, Anna Karczewska*, Cezary Kabała*, Paweł Jezierski*, Adam Bogacz* ZAWARTOŚĆ RTĘCI W POZIOMACH POWIERZCHNIOWYCH GLEB LEŚNYCH KARKONOSKIEGO

Bardziej szczegółowo

ć ć Ę Ó Ś ż ż Ś ż ż ż Ęć ż ć ć ż ż

ć ć Ę Ó Ś ż ż Ś ż ż ż Ęć ż ć ć ż ż Ń ć Ś ż ź ź ź ć ć Ę Ó Ś ż ż Ś ż ż ż Ęć ż ć ć ż ż Ę Ę ć ć ż Ł ż ź ż ż ż ć ż ż Ś ć ż ż ż Ś Ę ż Ó ć Ą ż ż ż ż ż ć ż ć ż ć Ą Ą ć Ę Ś Ś Ł ć ż ż ż Ł Ś Ś Ł ż Ę Ę ż ć Ę Ę ż ż ż Ł Ś ż ć ż ż ż ż Ś ż ż ć Ę ż ż ż

Bardziej szczegółowo