INFORMACJA O ZASADACH ORGANIZOWANIA NAUKI RELIGII W PUBLICZNYCH PRZEDSZKOLACH I SZKOŁACH

Transkrypt

1 INFORMACJA O ZASADACH ORGANIZOWANIA NAUKI RELIGII W PUBLICZNYCH PRZEDSZKOLACH I SZKOŁACH I. Zasady ogólne. Nauka religii jest organizowana przez publiczne przedszkola i szkoły podstawowe na życzenie rodziców (opiekunów prawnych). W szkołach ponadpodstawowych i ponadgimnazjalnych życzenie takie mogą wyrazić bądź rodzice (opiekunowie prawni), bądź uczniowie: w przypadku uczniów pełnoletnich decyzję mogą podejmować sami uczniowie. Szkoła organizuje na życzenie rodziców naukę religii tych wyznań, które są reprezentowane przez kościoły i związki wyznaniowe mające w Rzeczypospolitej Polskiej osobowość prawną (ich rejestr jest publikowany na stronie internetowej MSWiA). Religia jest przedmiotem do wyboru, jednak z chwilą wyboru staje się dla niego przedmiotem obowiązkowym (nie mającym wpływu na promocję). Życzenie dotyczące uczęszczania na katechizację szkolną może być zmienione w trakcie roku szkolnego. Jeśli decyzja o rezygnacji z uczęszczania na lekcje religii zostanie zgłoszona przed terminem klasyfikowania, ocena z religii nie zostanie umieszczona na świadectwie. II. Podstawy prawne organizowania nauki religii w szkole publicznej. Religia powróciła do polskich szkół publicznych w roku 1990 na mocy porozumienia Komisji Wspólnej Przedstawicieli Rządu RP i Episkopatu Polski. Obecne podstawy prawne, które regulują organizowanie nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach to: - art. 53 ust. 4 Konstytucji RP, który stanowi, że religia kościoła lub innego związku wyznaniowego o regulowanej sytuacji prawnej może być przedmiotem nauczania w szkole, - art. 12 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, - rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach (Dz. U. Nr 36, poz. 155). Powyższe przepisy nie dotyczą szkół niepublicznych, co nie oznacza, że szkoły niepubliczne nie korzystają z możliwości, jakie stwarzają ww. dokumenty. W praktyce nauczanie religii w systemie oświaty prowadzą obecnie 24 kościoły i związki wyznaniowe, reprezentujące różne wyznania religii chrześcijańskiej, religię judaistyczną

2 (w szkołach niepublicznych z uprawnieniami szkół publicznych prowadzonymi przez Fundację Lauder-Morasha w Warszawie i Wrocławiu) i islam. Część z nich prowadzi zajęcia w pozaszkolnych punktach katechetycznych, działających w systemie oświaty. Uczniowie uczęszczający na te zajęcia otrzymują ocenę z religii na świadectwach szkolnych. III. Zasady szczegółowe organizowania zajęć z religii 1. Kryterium liczebności uczniów Szkoła jest zobowiązana zorganizować naukę religii w klasie dla grupy nie mniejszej niż siedmiu uczniów. Jeśli liczba zgłoszonych uczniów jest mniejsza, naukę religii należy zorganizować w grupie międzyklasowej lub międzyoddziałowej. Jeśli w całej szkole (przedszkolu) zgłosi się mniej niż siedmiu uczniów (wychowanków) organ prowadzący placówkę w porozumieniu z właściwym kościołem lub związkiem wyznaniowym organizuje naukę religii w grupie międzyszkolnej lub działającym w ramach systemu oświaty pozaszkolnym punkcie katechetycznym. Liczba uczniów (wychowanków przedszkoli) w grupach międzyszkolnych lub pozaszkolnych punktach katechetycznych nie powinna być mniejsza od trzech. 2. Wymiar zajęć Zajęcia religii odbywają się: - w szkołach podstawowych, gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych w wymiarze dwu godzin lekcyjnych tygodniowo, - w przedszkolach w wymiarze tygodniowym dwóch zajęć przedszkolnych właściwych dla danego poziomu nauczania, których czas trwania jest określony w ramowym statucie przedszkola. Zajęcia te są umieszczane w ramach planów zajęć szkolnych oraz w ramach zajęć przedszkolnych. Wymiar zajęć lekcji religii może być zmniejszony jedynie za zgodą biskupa diecezjalnego Kościoła Katolickiego albo władz zwierzchnich właściwego kościoła lub związku wyznaniowego. 3. Programy i podręczniki Opracowanie i zatwierdzenie programów i podręczników do nauki religii jest zadaniem władz kościelnych Minister Edukacji Narodowej jedynie przyjmuje je do wiadomości. Uwaga związana z przyjęciem w 2009 r. nowej podstawy programowej: Niektóre kościoły i związki wyznaniowe opracowały podstawy programowe nauczania religii skorelowane z podstawą programowa kształcenia ogólnego (np. odwołując się do treści z zakresu historii powszechnej, języka polskiego i innych przedmiotów humanistycznych) Wejście w życie w 2009 r. nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego nie wymaga zmiany podstawy programowej nauczania religii, chociaż władze kościelne 2

3 mogą podjąć decyzję o aktualizacji treści programów nauczania religii i ich skorelowaniu z nową podstawą programową. 4. Nauczyciele a) nawiązanie stosunku pracy Podstawą do zatrudnienia nauczyciela religii przez dyrekcję przedszkola lub szkoły jest imienne skierowanie do danej placówki wydane przez właściwego biskupa diecezjalnego Kościoła Katolickiego lub właściwe władze zwierzchnie innych kościołów lub związków wyznaniowych. Skierowanie to może być przez władze kościelne cofnięte (z powiadomieniem dyrekcji szkoły lub przedszkola oraz organu prowadzącego), co jest równoznaczne z utratą przez katechetę prawa do nauczania religii w danej placówce. Na okres pozostały do końca roku szkolnego właściwe władze kościelne mogą skierować inną osobę do nauczania religii, pokrywając jednocześnie koszty z tym związane. Zasady nawiązywania, zmiany i rozwiązywania stosunku pracy z nauczycielem religii regulują przepisy Karty Nauczyciela (przepisy są takie same jak w stosunku do ogółu nauczycieli). b) kwalifikacje zawodowe Kwalifikacje zawodowe wymagane od nauczycieli religii wynikają z przepisów rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie kwalifikacji zawodowych nauczycieli. Na ich podstawie zawierane są porozumienia między Ministrem Edukacji Narodowej oraz władzami zwierzchnimi kościołów i związków wyznaniowych w sprawie określenia kwalifikacji zawodowych nauczycieli religii poszczególnych wyznań. Uwaga związana ze zmianą w 2009 r. przepisów w sprawie kwalifikacji zawodowych nauczycieli: W dniu 2 lutego 2009 r. zostało podpisane przez Ministra Edukacji Narodowej nowe rozporządzenie w sprawie kwalifikacji zawodowych nauczycieli, które wejdzie w życie z dniem 1 września br. W związku ze zmianą przepisów oświatowych konieczne jest zaktualizowanie dotychczasowych przepisów w sprawie kwalifikacji zawodowych nauczycieli religii prawosławnej, zawartych w Porozumieniu pomiędzy Polską Radą Ekumeniczną oraz Ministrem Edukacji Narodowej z dnia 4 lipca 2001 r. w sprawie kwalifikacji zawodowych wymaganych od nauczycieli religii kościołów zrzeszonych w Polskiej Radzie Ekumenicznej (Dz. Urz. MEN z dnia 27 sierpnia 2001 r.). MEN oczekuje przedstawienia wstępnej koncepcji zmian zapisów tego Porozumienia, zgodnych z formami kształcenia i doskonalenia nauczycieli religii w placówkach prowadzonych przez stronę kościelną, a dalsze uzgodnienia z reprezentantami Kościołów zrzeszonych w Polskiej Radzie Ekumenicznej będzie prowadził Departament Kształcenia Ogólnego i Wychowania. 3

4 c) prawa i obowiązki nauczyciela religii Nauczyciel religii jest pełnoprawnym członkiem rady pedagogicznej, w szczególności oznacza to prawo do współtworzenia szkolnego programu wychowawczego, nie przyjmuje jednak wychowawstwa klasy. Ma on prawo w porozumieniu z dyrektorem szkoły lub przedszkola do organizowania spotkań z rodzicami swoich uczniów również w terminach poza ogólnie wyznaczonymi. Może również prowadzić na terenie szkoły organizacje o charakterze społeczno-religijnym i ekumenicznym (ten rodzaj działalności wychowawczej nie podlega dodatkowemu wynagrodzeniu). Katecheta szkolny ma obowiązek wypełniania dziennika szkolnego. W przypadku, gdy prowadzi zajęcia w grupie międzyszkolnej lub pozaszkolnym punkcie katechetycznym powinien prowadzić odrębny dziennik, zawierający te same zapisy, które zawiera dziennik szkolny. Na nauczycielach religii spoczywa główny obowiązek zorganizowania zapewnienia pieczy w czasie rekolekcji szkolnych. 4. Oceny z religii Uczeń uczęszczający na zajęcia religii, organizowane na terenie szkoły, jak i w grupie międzyszkolnej lub w pozaszkolnym punkcie katechetycznym (działającym w ramach systemu oświaty), otrzymuje ocenę z religii na świadectwie szkolnym. Ocena ta umieszczana jest w rubryce religia/etyka, bezpośrednio po ocenie ze sprawowania. Nie ma ona wpływu na promowanie ucznia. Wystawiana jest według określonej na formularzu świadectwa i arkusza ocen skali ocen nie wprowadza się ocen opisowych z religii ani możliwości zamieszczania jakichkolwiek dodatkowych informacji dotyczących charakteru zajęć. Uczeń, który nie uczęszczał na zajęcia z religii ani na zajęcia z etyki, otrzymuje na świadectwie szkolnym kreskę (-). Ta sama zasada obowiązuje wówczas, gdy uczeń zgłosił rezygnację z uczęszczania za zajęcia z religii w trakcie roku szkolnego przed upływem terminu kwalifikacji. Zgodnie z przepisami rozporządzenia w sprawie warunków i sposobu oceniania i klasyfikowania oceny z religii i etyki są obecnie wliczane do średniej ocen. 5. Nadzór pedagogiczny Nadzór pedagogiczny ze strony oświaty nad nauczaniem religii w szkole dotyczy metodyki nauczania oraz zgodności z programem przekazanym do wiadomości przez właściwe władze zwierzchnie kościołów. Wnioski ze sprawowanego nadzoru pedagogicznego mogą być - w uzasadnionych przypadkach przekazane właściwym zwierzchnim władzom kościelnym. Do wizytowania lekcji religii upoważnieni są wizytatorzy wyznaczeni przez biskupów Kościoła Katolickiego lub właściwe władze zwierzchnie innych kościołów i związków 4

5 wyznaniowych. Ich lista powinna być przekazana do wiadomości organom nadzoru pedagogicznego. 5