Sprawozdanie z działalności Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Szemudzie za rok 2010

Transkrypt

1 Sprawozdanie z działalności Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Szemudzie za rok 2010 marzec 2011

2 2

3 I. Wstęp Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Szemudzie funkcjonuje jako samorządowa jednostka organizacyjna pomocy społecznej. Zgodnie z postanowieniami statutu Ośrodek realizuje zadania pomocy społecznej. Ośrodek może realizować inne zdania, powierzone mu przez właściwe organy na podstawie ustaw: ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz z późn. zm.), ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 z późn. zm.), ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2009 r. Nr 1, poz. 7 z późn. zm.). Ośrodek podejmował dodatkowe działania w celu podnoszenia jakości i poszerzenia usług świadczonych dla najuboższych i najbardziej potrzebujących mieszkańców Gminy Szemud. Współpracował z różnymi instytucjami, organizacjami pozarządowymi oraz osobami prywatnymi. Działalność Ośrodka finansuje się: ze środków budżetu gminy, ze środków budżetu państwa, ze środków pozabudżetowych, Wydatki Ośrodka w roku 2010 finansowane były: ze środków budżetu państwa na zadania zlecone ,02zł ze środków budżetu państwa na zadania własne ,18zł ze środków gminy na zadania własne ,13zł ze środków Unii Europejskiej (EFS) ,86zł Budżet ogółem wyniósł ,19zł, w tym utrzymanie Ośrodka wyniosło ,30zł Udział procentowy źródeł finansowania wydatków GOPS w roku 2010 wskazuje na dominującą rolę budżetu państwa, co ilustruje wykres poniżej. Wykres 1. Źródła finansowania wydatków GOPS w roku

4 II. System finansowego wsparcia rodzin Działania Ośrodka obejmują system złożony z instrumentów pomocy finansowej. Ich stosowanie wynika z ustaw szczególnych. Instrumenty pomocy finansowej obejmują: 1. świadczenia z pomocy społecznej, 2. świadczenia rodzinne, 3. świadczenia z funduszu alimentacyjnego, Najwyższy poziom kryterium dochodowego określa ustawa uprawnionym do alimentów ponieważ ustala dochody uprawniające do świadczeń na poziomie 725zł netto. Ustawa o świadczeniach rodzinnych przewiduje kryterium dochodowe na poziomie 504zł netto na osobę w rodzinie, a w przypadku wychowania dziecka niepełnosprawnego 583zł netto na osobę. Na najniższym poziomie zostało ustalone kryterium dochodowe uprawniające do pomocy społecznej, ponieważ dochody do kwoty 351zł netto na osobę w rodzinie lub 477zł dla osoby gospodarującej samotnie uprawniają do korzystania ze świadczeń. Pomoc finansowa kierowana jest do rodzin szczególnego ryzyka zgodnie z założeniami polityki społecznej. Każde świadczenie przyznawane jest decyzją administracyjną. W 2010 roku Ośrodek wydał 3127 decyzji. Rodzina może być odbiorcą tylko jednego rodzaju świadczeń pieniężnych np. funduszu alimentacyjnego (wysokie dochody) lub kilku jednocześnie (niskie dochody). Taką sytuację ilustruje poniższy rysunek. Rys. 1 Udział beneficjentów w systemie finansowego wsparcia rodzin 4

5 1. Świadczenia z pomocy społecznej Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Istotną rolę odgrywa praca socjalna ze wsparciem finansowym lub rzeczowym. Pracownicy socjalni są pierwszymi osobami, które mają bezpośredni kontakt z rodziną w środowisku jej zamieszkania. Przeprowadzając wywiady środowiskowe, dokonują diagnozy problemów i określają indywidualne plany pomocy. Na przestrzeni roku 2010 pomocą społeczną objęto łącznie 433 rodziny, liczące 1578 członków. Stan ten wskazuje na tendencję wzrostową do roku 2009, gdy pomocą objęto 1435 osób, żyjących w 399 rodzinach. Wykres 2. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej w odniesieniu do ogółu mieszkańców Dominujące powody przyznania pomocy to: ubóstwo, niepełnosprawność, długotrwała choroba, bezradność i bezrobocie, przedstawia poniższy wykres. Wykres 3. Skala przyczyń objęcia pomocą społeczną w latach 2009 i

6 Szczegółową strukturę wydatków z zakresu pomocy społecznej uwzględniającą rodzaje realizowanych zadań przedstawia poniższe zestawienie. Tabela 1. Struktura wydatków GOPS w 2010r. w podziale na zadania własne i zlecone L.p Świadczenie Liczba osób Kwota wypłaconych świadczeń w złotych Zadania własne 1 Zasiłki stałe (dotowane) Zasiłki okresowe(dotowane) Zasiłki celowe na dożywianie w ramach rządowego programu Pomoc państwa w zakresie dożywiania : - dożywianie dzieci w szkołach dotacja własne - wyposażenie kuchni w Kielnie 4 Zasiłki celowe (własne) (zakup odzieży, obuwia, opału, żywności artykułów szkolnych, drobne remonty, leki, świadczenia medyczne itp.) 5 Zdarzenia losowe (własne) Schronienie (własne) Pomoc w formie usług opiekuńczych (własne) Zadania zlecone 8 Składki na ubezpieczenie zdrowotne podopiecznych

7 Wykres 4. Porównanie wypłaconych świadczeń z pomocy społecznej w latach Z przedstawionego wykresu wynika, że w roku 2010 odnotowano wyraźny wzrost wypłacanych świadczeń w stosunku do roku poprzedniego. Widoczny wzrost liczby osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej jest zjawiskiem niepokojącym, dlatego uzasadniona jest pomoc finansowa oraz inna działalność Ośrodka w celu minimalizacji skutków takiego stanu rzeczy. 2. Świadczenia rodzinne System świadczeń rodzinnych skierowany jest do rodzin, które nie są w stanie zabezpieczyć potrzeb związanych z ponoszeniem wydatków na utrzymanie dzieci. W roku 2010 odnotowano 1501 rodzin objętych świadczeniami rodzinnymi. Poniżej przedstawiono tabelę wydatków na świadczenia rodzinne. Tabela 2. Struktura wydatków na świadczenia rodzinne L.p Świadczenie Liczba świadczeń Kwota wypłaconych świadczeń w złotych Zasiłek rodzinny wraz z dodatkami do zasiłku rodzinnego 1 Zasiłek rodzinny

8 2 Dodatek z tytułu urodzenia dziecka Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego 4 Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania 5 Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka 6 Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego 7 Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego 8 Dodatek z tytułu wychowania dziecka w rodzinie wielodzietnej Dodatek z tytułu podjęcia nauki w szkole poza miejscem zamieszkania 9 na pokrycie wydatków związanych z zamieszkiwaniem w miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły 10 na pokrycie wydatków związanych z dojazdem do miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły Świadczenia opiekuńcze 11 Zasiłek pielęgnacyjny Świadczenie pielęgnacyjne

9 Jednorazowe zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka 13 Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka (przyznawane nie zależnie od dochodu) 14 Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka RG Szemud Składki na ubezpieczenie emerytalno - rentowe 15 Składki na ubezpieczenie emerytalno - rentowe Kwoty wypłaconych świadczeń rodzinnych są uzależnione od liczby dzieci, a także od rodzaju przyznanych świadczeń. W 2010 roku w grupach wydatków na świadczenia rodzinne dominują zasiłki rodzinne wraz z dodatkami w kwocie zł. Stanowią one 71,85% ogółu wydatków świadczeń rodzinnych. Ilustrację graficzną rodzajów poszczególnych świadczeń rodzinnych w łącznej kwocie wydatków przedstawia wykres poniżej. Wykres 5. Struktura wydatków na świadczenia rodzinne w 2010 roku 7% 4% 1% Zasiłki rodzinne Dodatek z tytułu urodzenia się dziecka Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego Dodatek z tytułu samotnego wychowania dziecka 15% 10% 40% Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania Dodatek z tytułu wychowania dziecka w rodzinie wielodzietnej Zasiłki pielęgnacyjne 4% 3% 2% 3% 9% 2% Świadczenia pielęgnacyjne Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka z Rady Gminy Szemud 9

10 Wykres 6. Dynamika wydatków na świadczenia rodzinne w latach Powyższy wykres wypłaconych świadczeń rodzinnych na przestrzeni roku wykazuje tendencję wzrostową o 14,01% do roku Świadczenia z funduszu alimentacyjnego Świadczenia z funduszu alimentacyjnego to rodzaj finansowego wsparcia dla rodzin, w których dzieci pomimo zasądzonych alimentów od rodzica wyrokiem sądu są ich pozbawione z powodu bezskuteczności egzekucji sądowej. Państwo zastępczo wypłaca osobom uprawnionym świadczenia pieniężne w wysokości zgodnej z wyrokiem sądowym, nie więcej jednak niż 500zł na dziecko. W roku 2010 świadczenia z funduszu alimentacyjnego wypłacono 707 świadczeń na kwotę zł, co ilustruje poniższa tabela. Tabela 3. Struktura wydatków na fundusz alimentacyjny L.p Świadczenie Liczba świadczeń Kwota wypłaconych świadczeń Fundusz alimentacyjny 1 Świadczenia z funduszu alimentacyjnego

11 Porównując wypłacone w roku 2010 świadczenia z funduszu alimentacyjnego można zauważyć wzrost o 17,09% w porównaniu z rokiem Ową sytuację ilustruje wykres 7. Wykres 7. Wypłacone świadczenia z funduszu alimentacyjnego w latach Powyższy wykres ilustruje wzrost wypłaconych świadczeń alimentacyjnych. Powodem może być aktualna sytuacja w Polsce migracje, rozłam rodzin, wzrost liczby rozwodów. Dłużnicy alimentacyjni Dłużnik alimentacyjny jest zobowiązany do zwrotu organowi właściwemu wierzyciela należności w wysokości świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego osobie uprawnionej łącznie z ustawowymi odsetkami. Kwoty zwrócone przez dłużników alimentacyjnych wynosiły: ,18zł z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego (z tego: przekazane do budżetu państwa ,04zł; przekazane na dochody własne gminy wierzyciela 6 985,57zł oraz dłużnika 6 985,57zł), 1 532,50zł dochody własne gminy z tytułu świadczeń z funduszu alimentacyjnego zwróconych przez dłużników alimentacyjnych przekazane przez inne gminy, 8 902,12zł kwoty zwrócone przez dłużników alimentacyjnych z tytułu wypłaconych zaliczek alimentacyjnych. W ramach działań wobec dłużników alimentacyjnych wysłano ok. 400 pism do różnych instytucji tj. prokuratura, sądy, komornicy, urzędy skarbowe, powiatowe urzędy pracy, urzędy gmin, starostwa, ośrodki pomocy społecznej. GOPS przekazuje również do Biura Informacji Gospodarczej w Warszawie informacje o zobowiązaniach dłużnika alimentacyjnego w razie powstania zaległości nie regulowania za okres dłuższy niż 6 miesięcy. 11

12 III. Realizacja projektu SZANSA- Aktywizacja zawodowa i społeczna osób bezrobotnych z gminy Szemud W 2010 roku Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Szemudzie realizował projekt SZANSA- Aktywizacja zawodowa i społeczna osób bezrobotnych z gminy Szemud w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, priorytet VII Promocja Integracji Społecznej, Poddziałania Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez ośrodki pomocy społecznej. Aspekt finansowy budżetu projektu w 2010 roku przedstawiał się następująco: Tabela 4. Struktura wydatków projektu w roku 2010 Budżet projektu w roku 2010 Łączny budżet projektu Dotacja z EFS Wkład własny (zasiłki celowe dla uczestników projektu) ,55zł ,86zł ,69zł Jak widać dotacje Europejskiego Funduszu Społecznego są olbrzymim wsparciem, które umożliwia realizację projektu. Celem projektu była poprawa dostępu do rynku pracy osobom zagrożonym wykluczeniem społecznym. Zakres przedmiotowy obejmował działania aktywizacji edukacyjnej, społecznej i zawodowej. Rys. 2 Instrumenty aktywizacji realizowane w roku 2010 Aktywizacja edukacyjna kurs komputerowy, kurs pierwszej pomocy, opiekunki osób starszych, operatora koparko-ładowarki, fryzjerstwa, kurs bukieciarstwa z obsługą kas fiskalnych i minimum sanitarnym, prawo jazdy kategorii B i kategorii C. Aktywizacja zdrowotna badania z medycyny pracy, objęcie ubezpieczeniem NW uczestników projektu. Aktywizacja społeczno-zawodowa warsztaty psychologiczne w ramach coachingowego programu pt. Moja kariera-moja przyszłość, warsztaty z doradcą zawodowym, warsztaty z doradztwa prawnego, kurs wizażu i stylistyki. 12

13 W działaniach projektowych wzięło udział 40 osób bezrobotnych, nie aktywnych zawodowo, rolnicy oraz korzystających z świadczeń pomocy społecznej. Wielu z nich odzyskało wiarę we własne możliwości, a uzyskana wiedza i umiejętności stworzyły fundamenty pozytywnych zmian w sferze życia rodzinnego i zawodowego. W rezultacie realizowanego projektu od roku 2009 pracę podjęło 13 osób na 40 uczestników. Stanowi to skuteczność na poziomie 32,5% całości grupy. Proces podejmowania pracy przez uczestników trwa nadal. IV. Program Aktywności Lokalnej (PAL) Celem programu aktywności lokalnej jest pobudzenie lokalnego społeczeństwa do wspólnego działania poprzez organizację i udział w imprezach, uroczystościach i spotkaniach. W ramach PAL Ośrodek zajmował się następującymi działaniami: wziął aktywny udział w obchodach 20-lecia samorządu organizując seminarium promujące projekt SZANSA- Aktywizacja zawodowa i społeczna osób bezrobotnych z gminy Szemud. zorganizował festyn rodzinny w Szemudzie wraz z sołectwem Szemud, którego celem była aktywizacja rodzin i dzieci poprzez wspólne zadania i zabawy, a także promocja Gminy Szemud. GOPS zaprosił też przedstawicieli Powiatowego Urzędu Pracy w Wejherowie, którzy przedstawiali aktualne oferty pracy. wziął aktywny udział w dożynkach gminnych poprzez organizację zabaw i konkursów dla dzieci oraz promocję projektu SZANSA- Aktywizacja zawodowa i społeczna osób bezrobotnych z gminy Szemud i stworzenie punktu informacyjnego z zakresu walki z bezrobociem. zorganizował prelekcję pt. Zdrowy styl życia dla społeczności lokalnej w Kielnie wraz z poczęstunkiem. zorganizował wycieczkę dla rodzin uczestników projektu i seniorów Gminy Szemud do Szymbarku. zorganizował kurs komputerowy i wizażu dla seniorów z Gminy Szemud. Działania podjęte w ramach Programu Aktywności Lokalnej są finansowane ze środków pozabudżetowych, co nie obciąża środków własnych Gminy Szemud. 13

14 V. Inne zadania realizowane przez Ośrodek Opracowano logo Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Szemudzie. Logo zostało sfinansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach projektu SZANSA- Aktywizacja zawodowa i społeczna osób bezrobotnych z gminy Szemud, Ośrodek zorganizował pomoc wakacyjną w formie kolonii dla 25 dzieci z rodzin najuboższych. Dzieci wyjechały na kolonie do miejscowości Lębork i Bieszkowice. Koszt uczestnictwa pokryło Kuratorium Oświaty w Gdańsku. Ośrodek zapewnił dzieciom odzież i niezbędne rzeczy osobiste, Ośrodek zrealizował kolonie profilaktyczne dla 25 dzieci w Gąsawie koło Biskupina. Kolonie były finansowane z Gminnego Funduszu Alkoholowego. Wytypowano 25 dzieci rolników na kolonie letnie w Pogorzelicach oraz 18 dzieci rolników na zimowisko w Białym Dunajcu, organizowane przez Gminę Szemud i dofinansowane przez KRUS W ramach programu PEAD Ośrodek wspólnie z PCK i Klubem Seniora udzielił pomocy żywnościowej dla najuboższych mieszkańców naszej gminy. Wydano 8 121,72kg żywności (mleko w proszku, herbatniki, dania gotowe (makaron z mięsem, kasza z gulaszem), makaron świderki, kasza, płatki kukurydziane, kawa zbożowa, ser topiony, ser gouda) oraz litrów mleka. Żywność otrzymało 311 rodzin, GOPS przekazał paczki dla 11 dzieci niepełnosprawnych przygotowanych przez PCK, Zorganizowano paczki świąteczne dla 70 osób samotnych, niepełnosprawnych, które częściowo były sponsorowane przez Fundację Pomocy Społecznej przy Banku Spółdzielczym Rumia. Pracownicy socjalni osobiście dostarczyli paczki podopiecznym, GOPS zorganizował spotkanie noworoczne dla podopiecznych Ośrodka, osób samotnych i niepełnosprawnych, GOPS umożliwił korzystanie podopiecznym z punktu konsultacyjnego (porad prawnika i psychologa), 14

15 Ośrodek w ramach współpracy z PUP w Wejherowie realizuje porozumienie określające zasady współpracy w zakresie realizacji zadań na rzecz aktywnej integracji, GOPS realizował umowę partnerską z stowarzyszeniem Lesok. Celem porozumienia było podjęcie nowatorskich działań zmierzających do przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu osób starszych, poprzez wspólną realizację projektu pt. Cafe senior, GOPS przystąpił do koalicji na rzecz Biblioteki Publicznej w Szemudzie w ramach programu rozwoju bibliotek, Opracowano diagnozę dotyczącą przemocy w rodzinie na terenie Gminy Szemud, Pracownicy Ośrodka podnosili swoje kwalifikacje, biorąc udział w wielu specjalistycznych szkoleniach, W okresie zimowym pracownicy socjalni wspólnie z Policją monitorowali miejsca pobytu bezdomnych na terenie gminy udzielając informacji o możliwości uzyskania pomocy w postaci schronienia, gorącego posiłku, ciepłej odzieży. VI. Zatrudnienie W Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Szemudzie w roku sprawozdawczym zatrudnionych było ogółem 25 osób. Poniższa tabela przedstawia stan zatrudnienia 31 grudnia 2010 r. Tabela 5. Stan zatrudnienia pracowników Ośrodka. L.p. Wyszczególnienie Liczba zatrudnionych osób Liczba osób w przeliczeniu na etaty 1 Kierownik GOPS Sekcja Pomocy Środowiskowej (zgodnie z art. 110 ustawy o pomocy społecznej 1 pracownik socjalny na 2000 mieszkańców), 3 Sekcja Świadczeń Rodzinnych i Funduszu Alimentacyjnego 4 Sekcja finansowo-administracyjna 5 Dział Usług Opiekuńczych: 8 opiekunek - stosunek pracy, 8 opiekunek - umowa zlecenia. 6 Osoby odbywające staż 8 Osoby odbywające praktykę zawodową , ,88 3,

16 VII. RAPORT DOTYCZĄCY STRATEGII ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH GMINY SZEMUD ZA 2010r. ZAŁOŻENIA STRATEGII Cel Nr 1: Zmniejszenie niekorzystnych skutków bezrobocia dla osób i rodzin dotkniętych tą dysfunkcją. PODEJMOWANE DZIAŁANIA Realizacja projektu systemowego SZANSA Aktywizacja zawodowa i społeczna osób bezrobotnych z gminy Szemud współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego mającego na celu aktywizacje zawodową bezrobotnych. Współpraca z Powiatowym Urzędem Pracy w zakresie upowszechniania ofert pracy i usługach poradnictwa zawodowego oraz szkoleniach. WNIOSKI Zwiększanie aktywnych form aktywizacji osób bezrobotnych z Gminy Szemud. Stały kontakt pracowników socjalnych z biurem pośrednictwa pracy w celu aktywizacji bezrobotnych. Praca z klientami długotrwale bezrobotnymi metodą kontraktu socjalnego. Uczestnictwo pracowników Ośrodka w Targach Pracy i Edukacji organizowanych przez PUP w Wejherowie. W ramach działań środowiskowych w porozumienia z PUP utworzono doraźny punkt aktywnych form poszukiwania pracy wraz z ofertami pracy dla mieszkańców Gminy Szemud. Zamieszczanie na tablicy GOPS ogłoszeń ofert pracy. Cel nr 2: Zbudowanie systemu oparcia społecznego dla osób długotrwale chorych i niepełnosprawnych Aktualizacja bazy danych osób niepełnosprawnych. W ramach umowy partnerskiej z stowarzyszeniem Lesok Ośrodek czynnie działał na rzecz zaktywizowania osób starszych i niepełnosprawnych w ich środowisku zamieszkania (organizowanie prelekcji, warsztatów, wyjazdów itp.). Wzrost liczby osób niepełnosprawny ch i długotrwale chorych. Współpraca z organizacjami pozarządowymi, placówkami służby zdrowia i innymi instytucjami w celu poprawy sytuacji osób niepełnosprawnych. Tworzenie i umacnianie już istniejących form oparcia i pomocy w środowisku domowym poprzez organizowanie usług opiekuńczych. Współpraca z PCPR w zakresie działań zwiększających aktywność zawodową osób niepełnosprawnych. Realizacja świadczeń w celu zapewnienia niepełnosprawnym pomocy finansowej (zasiłki pielęgnacyjne, zasiłki stałe i celowe) Pomoc w uzyskaniu sprzętu rehabilitacyjnego, medycznego i dofinansowanie turnusów rehabilitacyjnych. 16

17 Informowanie osób niepełnosprawnych o przysługujących im prawach. Cel nr 3: Wzmocnienie rodziny stanowiącej najważniejszą grupę oparcia społecznego dla osób w trudnej sytuacji życiowej. Realizacja świadczeń rodzinnych i funduszu alimentacyjnego mająca na celu wsparcie rodzin poprzez pokrywanie wydatków na utrzymanie dziecka. Udzielanie specjalistycznego poradnictwa rodzinnego (psychologiczne, prawne, socjalne) służące zminimalizowaniu problemów rodzinny. Wzmacnianie rodzin w trudnej sytuacji materialnej. Cel nr 4: Objęcie szczególną opieką i poradą dzieci, które żyją w rodzinach znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej z powodu ubóstwa, bezrobocia Doskonalenie metod i technik pracy socjalnej z rodziną (indywidualne plany pomocy, kontrakt socjalny itp). Pracownicy Ośrodka podnosili swoje kwalifikacje, biorąc udział w wielu specjalistycznych szkoleniach z zakresu doskonalenia metod pracy socjalnej z rodziną. Współpraca z instytucjami i organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz rodzinny. Współpraca pracowników Ośrodka z kuratorami, sędziami, pedagogami, psychologami szkolnymi w rozwiązywaniu konkretnych spraw rodzinnych. Wsparcie finansowe i rzeczowe rodzin. Organizowanie wypoczynku letniego dla dzieci. Osoba sporządzająca sprawozdanie: Barbara Kowalewska Kierownik GOPS 17