WZORU UŻYTKOWEGO PL Y1. EMALIA OLKUSZ SPÓŁKA AKCYJNA, Olkusz, PL BUP 14/ WUP 09/14. JANUSZ STASIURKA, Olkusz, PL

Transkrypt

1 PL Y1 RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS OCHRONNY WZORU UŻYTKOWEGO (21) Numer zgłoszenia: (22) Data zgłoszenia: (19) PL (11) (13) Y1 (51) Int.Cl. B21D 51/22 ( ) B21D 22/16 ( ) (54) Tłocznik do wytwarzania naczyń metalowych (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 14/13 (73) Uprawniony z prawa ochronnego: EMALIA OLKUSZ SPÓŁKA AKCYJNA, Olkusz, PL (45) O udzieleniu prawa ochronnego ogłoszono: WUP 09/14 (72) Twórca(y) wzoru użytkowego: JANUSZ STASIURKA, Olkusz, PL

2 2 PL Y1 Opis wzoru Przedmiotem wzoru użytkowego jest tłocznik do wytwarzania naczyń metalowych, w szczególności patelni i rondli. Dotychczas, znanych jest wiele sposobów wytwarzania naczyń kuchennych i wiele urządzeń służących do realizacji tych sposobów. I tak, znany jest polski wynalazek nr pt. Naczynie kuchenne i sposób wytwarzania naczynia kuchennego" (publ. BUP Nr 17/1994). Sposób wytwarzania naczynia kuchennego, polega na tym, że kształtuje się pojemnik ze stali nierdzewnej, umieszcza się na jego zewnętrznej powierzchni czołowej metalową płytę o dobrej przewodności cieplnej, zwłaszcza wykonaną z aluminium, a następnie nakłada się na płytę warstwę pokrywową ze stali nierdzewnej. Na niej umieszcza się co najmniej jedną nakładkę blaszaną, której materiał dobiera się tak, aby jego temperatura topnienia była niższa, niż temperatura topnienia materiału płyty. Jej kształt i usytuowanie dobiera się zależnie od zamierzonego wzoru. Potem ogrzewa się otrzymany zespół do temperatury bliskiej i niższej niż temperatura topnienia płyty i wywiera się nacisk udarowy na zespół. Naczynie kuchenne zawiera pojemnik ze stali nierdzewnej, który na zewnętrznej powierzchni podstawy ma warstwę pośrednią pokrytą warstwą pokrywową. Na warstwie pokrywowej naczynie ma co najmniej jedną nakładkę blaszaną, która ma kształt i położenie dopasowane do zamierzonego wzoru zewnętrznej powierzchni podstawy naczynia. Inne rozwiązanie przedstawione jest w polskim wynalazku nr zgłoszenia pt.: Sposób i urządzenie do profilowania arkusza" (publ. BUP 14/1991). Sposób profilowania arkusza obejmuje wypychanie arkusza z ukształtowanymi elementami ustalającymi do zgodnego ustawienia z dopełniającymi elementami ustalającymi położenie na członie przenośnikowym, przy czym człon przenośnikowy przenosi arkusz do narzędzia okrawającego, służącego do oddzielania cech wyrobu do arkusza. Zasada działania urządzenia do okrawania arkusza polega na tym, że człon przenośnikowy ma elementy ustalające położenie, dopełniające do elementów ustalających wytworzonych na arkuszu i ma zdolność przenoszenia kształtowanego arkusza do układu narzędzia okrawającego, dla ustawienia w linii z wnęką tłocznikową i współpracującym elementem stemplowym oraz utrzymywania tego ustawienia podczas działania układu narzędzia okrawającego. Znany jest także polski wynalazek numer zgłoszenia pt.: Sposób wytłaczania elementów kształtowych z blachy i zespół do wytłaczania elementów kształtowych z blachy" (publ. BUP 12/2011). Ma on zastosowanie do kształtowania elementów, wykonanych z blachy w procesie produkcji wyrobów wyoblonych. Sposób charakteryzuje się tym, że blachę umieszcza się na obrotowym wzorniku, mającym ukształtowaną powierzchnię czołową i dociska dociskaczem z kształtową powierzchnią czołową o zarysie odpowiadającym zarysowi czołowej ściany wzornika do wytłoczenia zarysu dna, z kolei do górnej krawędzi wirującego wzornika, od strony stempla, dosuwa się co najmniej jedną rolkę kształtującą, którą przesuwa się ruchem ciągłym i/lub wahliwym wzdłuż powierzchni blachy, w odległości od zewnętrznej powierzchni wzornika określonej grubością blachy. Przedmiotem wynalazku jest również zespół do realizacji sposobu, gdzie czołowe powierzchnie wzornika i dociskacza są powierzchniami wzajemnie ukształtowanymi, ponadto z co najmniej jednej strony korpusu usytuowany jest suport, na którym zamocowana jest rolka kształtująca z mechanizmem dociskająco-sterującym. Celem opracowanego rozwiązania jest opracowanie roboczych elementów tłocznika o nowych kształtach, dzięki którym w wyniku procesu produkcyjnego możliwe będzie wytwarzanie naczyń o podniesionej jakości. Istota opracowanego tłocznika do wytwarzania naczyń metalowych polega na tym, że pierścień ciągowy-matryca wykonany jest ze stopu metalu określanego symbolem NC 11 LV. Dodatkowo w pierścieniu ciągowym-matrycy wykonane jest wyprofilowanie albo wewnętrzna średnica a" pierścienia ciągowego-matrycy wynosi Ø 260 mm +/- 0,1 mm, korzystnie +0,05/-0,1 mm. Opracowany wzór użytkowy stworzył możliwość wyeliminowania z procesu produkcji naczyń drogich stopów termoutwardzalnych, dopuszczonych do kontaktu z żywnością. W ich miejsce zastosowane zostaje - także dopuszczone do kontaktu z żywnością - znacznie tańsze, czyste aluminium. Tym samym koszty produkcji naczyń zostają zredukowane. Użyte do wykonania opracowanego tłocznika materiały ograniczają do minimum powstawanie wad na powierzchni wytwarzanych wyrobów (np. rys, odgniotów, zatarć, naderwań powierzchni), co także skraca czas trwania procesu technologicznego wytwarzania gotowych naczyń, przy jednoczesnym zwiększeniu jakości otrzymywanych wytłoczek naczyń. Osiągnięte tu obniżenie kosztów produkcji

3 PL Y1 3 naczyń metalowych następuje przy dbałości o wyeliminowanie zanieczyszczenia środowiska w wyniku realizowanego procesu technologicznego. W tłoczniku według opracowanego wzoru zastosowano pierścień ciągowy-matrycę wykonaną z nowego materiału, tj. stopu metalu określanego symbolem NC 11 LV, co stworzyło możliwość wydłużenia serii produkcyjnej do sztuk (z ok ), bez stosowania kosztownej regeneracji oprzyrządowania oraz dało możliwość uzyskiwania powtarzalności wymiaru otrzymywanego gotowego wyrobu, otrzymując przy tym wytłoczki o wysokiej czystości powierzchni. Wykonane w pierścieniu ciągowym-matrycy dodatkowe wyprofilowanie również ma zasadniczy wpływ na jakość uzyskiwanej powierzchni wytłoczki, a jednocześnie tworzy obwodowe zgrubienie na wytłoczce, zwiększające sztywność naczynia, dzięki czemu uzyskano możliwość stosowania czystego aluminium na wytłoczki, przy zachowaniu wymogów sztywności. Dzięki rozwiązaniom według wzoru stało się możliwe wyeliminowanie obróbki strumieniowo-ciernej, stosowanej dotychczas przed nałożeniem powłok nieprzywieralnych, która - z uwagi na wysokie zapylenie podczas tego procesu - jest procesem uciążliwym dla środowiska i niebezpiecznym dla zdrowia ludzi. Ograniczenie zagrożenia środowiska w trakcie procesu wytwarzania naczyń z zastosowaniem opracowanego tłocznika zapewnia także możliwość wyeliminowania oleju maszynowego używanego dotychczas w procesie tłoczenia i zastosowanie w zamian oleju emulgującego rozcieńczanego wodą, który jest biodegradowalny. Dodatkową zaletą tłocznika według rozwiązania jest możliwość uzyskiwania wytłoczek naczyń o różnej wysokości i kształcie przy zastosowaniu tego samego pierścienia ciągowego-matrycy (który jest najdroższym elementem podlegającym bezpośredniemu zużyciu w tłoczniku), zmieniając w tłoczniku stempel (nadający kształt i określający wysokość wytłoczki) oraz wypychacz (dostosowany do wysokości wytłoczki). Tłocznik do wytwarzania naczyń metalowych, według opracowanego wzoru, został bliżej przedstawiony na rysunkach, na których fig. 1 - przedstawia przekrój tłocznika, fig. 2 - przedstawia rzut pierścienia ciągowego-matrycy, fig. 3 - przedstawia przekrój pierścienia ciągowego-matrycy, a fig. 4 - przekrój wytłoczki naczynia z obwodowym zgrubieniem. Jak pokazano na rysunkach, opracowany tłocznik do wytwarzania naczyń metalowych zawiera dwie zasadnicze części, tj. stempel 1 i pierścień ciągowy-matrycę 2, pomiędzy które wkładany jest krążek blachy, z której wytłaczane jest naczynie, w szczególności patelnia lub rondel. Pierścień ciągowy-matryca 2 wykonany jest z nowego materiału, który stanowi stop metalu określanego symbolem NC 11 LV. Wykonane w pierścieniu ciągowym-matrycy 2 wyprofilowanie 3, w trakcie procesu tłoczenia wytłoczki naczynia 4 ma dodatkowy wpływ na jakość jej powierzchni i wykonuje obwodowe zgrubienie 5, które wzmacnia i usztywnia konstrukcję wytłoczki naczynia 4, które stanowi na przykład patelnia lub rondel, co z kolei w efekcie daje możliwość wyeliminowania w produkcji naczyń stosowania drogich stopów termoutwardzalnych i zastosowanie czystego aluminium. Stempel 1 mocowany jest w tłoczniku śrubami 6 do podstawy 7 za pośrednictwem stempla dystansu 8. Na stempel 1 nałożony jest dociskacz 9, który umiejscowiony jest na dociskacza dystansie 10. Ruch roboczy dociskacza 9 wykonywany jest przez poduszkę dociskową prasy hydraulicznej, oraz poprzez układ szpilek 11, przylegających do dociskacza dystansu 10 i przechodzących przez podstawę 7. Prawidłowe ułożenie dociskacza 9 na dociskacza dystansie 10 zapewniają bazujące kołki 12. Oporniki 13 zamocowane do dociskacza 9 naprowadzają krążek blachy na niego. Pierścień ciągowy-matryca 2 przymocowany jest do matrycy dystansu 14, a matrycy dystans 14 przymocowany jest do głowicowej płyty 15 za pomocą mocujących śrub 16. Wewnątrz matrycy dystansu 14 i korzystnie częściowo wewnątrz pierścienia ciągowego-matrycy 2 umiejscowiony jest wypychacz 17. Cały tłocznik mocowany jest do stołu prasy, tj. głowicowa płyta 15 - do suwaka prasy, natomiast podstawa 7 - do stołu prasy. W wyniku procesu wytłaczania, pod wpływem nacisku pierścienia ciągowego-matrycy 2 na dociskacz 9, następuje jego przemieszczenie i w efekcie odwzorowanie kształtu stempla 1 w powierzchni blachy, która umieszczona została pomiędzy stemplem 1 i pierścieniem ciągowym-matrycą 2. Wewnętrzna średnica a" pierścienia ciągowego-matrycy 2 wynosi Ø 260 mm +/- 0,1 mm, korzystnie +0,05/-0,1 mm, określając jednoznacznie górną średnicę uzyskiwanej wytłoczki naczynia 4. Wykaz elementów: 1 - stempel; 2 - pierścień ciągowy-matryca; 3 - wyprofilowanie; 4 - wytłoczka naczynia; 5 - obwodowe zgrubienie; 6 - śruba;

4 4 PL Y1 7 - podstawa; 8 - stempla dystans; 9 - dociskacz; 10 - dociskacza dystans; 11 - szpilka; 12 - bazujący kołek; 13 - opornik; 14 - matrycy dystans; 15 - głowicowa płyta; 16 - mocująca śruba; 17 - wypychacz. Zastrzeżenia ochronne 1. Tłocznik do wytwarzania naczyń metalowych, złożony z podstawy z przymocowanym do niej - poprzez stempla dystans - stemplem, przy czym stempel umieszczony jest wewnątrz dociskacza i dociskacza dystansu przylegającego do szpilek, oraz złożony z głowicowej płyty połączonej z matrycy dystansem z przymocowanym pierścieniem ciągowym-matrycą, przy czym wewnątrz matrycy dystansu znajduje się wypychacz, a pomiędzy stemplem i pierścieniem ciągowym-matrycą, umieszczany jest krążek blachy, z którego wytłaczana jest wytłoczka naczynia, znamienny tym, że pierścień ciągowy- -matryca (2) wykonany jest ze stopu metalu określanego symbolem NC 11 LV. 2. Tłocznik do wytwarzania naczyń metalowych, według zastrz. 1, znamienny tym, że w pierścieniu ciągowym-matrycy (2) wykonane jest wyprofilowanie (3). 3. Tłocznik do wytwarzania naczyń metalowych, według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że wewnętrzna średnica a" pierścienia ciągowego-matrycy (2) wynosi Ø 260 mm +/- 0,1 mm, korzystnie +0,05/-0,1 mm.

5 PL Y1 5 Rysunki

6 6 PL Y1 Departament Wydawnictw UPRP