Zarys problematyki. Jerzy Lachowski, Andrzej Marek. Zamów książkę w księgarni internetowej SERIA AKADEMICKA 3. WYDANIE WARSZAWA 2016

Transkrypt

1

2 Prawo karne Zarys problematyki Jerzy Lachowski, Andrzej Marek Zamów książkę w księgarni internetowej SERIA AKADEMICKA 3. WYDANIE WARSZAWA 2016

3 Stan prawny na 15 marca 2016 r. Wydawca Monika Pawłowska Redaktor prowadzący Grażyna Polkowska-Nowak Opracowanie redakcyjne Sylwia Wiśniewska Łamanie Wolters Kluwer Ta książka jest wspólnym dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, byś przestrzegał przysługujących im praw. Książkę możesz udostępnić osobom bliskim lub osobiście znanym, ale nie publikuj jej w internecie. Jeśli cytujesz fragmenty, nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło. A jeśli musisz skopiować część, rób to jedynie na użytek osobisty. SZANUJMY PRAWO I WŁASNOŚĆ Więcej na P L K I B K Copyright by Wolters Kluwer SA, 2016 ISBN: wydanie Dział Praw Autorskich Warszawa, ul. Przyokopowa 33 tel ksiazki@wolterskluwer.pl księgarnia internetowa

4 SPIS TREŚCI Wykaz skrótów Część I NAUKA O PRZESTĘPSTWIE I ZASADACH ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ Rozdział I Pojęcie prawa karnego i jego podział Pojęcie prawa karnego i jego cechy szczególne Podział prawa karnego Funkcje prawa karnego Źródła prawa karnego Pytania kontrolne i problemowe Rozdział II Budowa i wykładnia przepisów prawa karnego Budowa przepisów prawa karnego Wykładnia przepisów prawa karnego Pytania kontrolne i problemowe Rozdział III Zasady obowiązywania ustawy karnej Zakres obowiązywania ustawy karnej Temporalny zakres obowiązywania ustawy karnej Zasady obowiązywania ustawy karnej co do miejsca Podmiotowy zakres obowiązywania ustawy karnej Skutki skazania poza granicami RP Wpływ zmiany ustawy na odpowiedzialność karną Pytania kontrolne i problemowe Rozdział IV Nauka prawa karnego i nauki z nią związane Rozwój nauki prawa karnego Nurt humanitarny w prawie karnym Szkoła klasyczna prawa karnego Szkoła antropologiczna Szkoła socjologiczna Współczesny nurt neoklasyczny

5 3. Teoria ekonomiczna Nauka prawa karnego a nauki pokrewne Kryminologia i kryminalistyka Polityka kryminalna i nauki penitencjarne Pytania kontrolne i problemowe Rozdział V Definicja przestępstwa Elementy struktury przestępstwa Czyn w prawie karnym Pojęcie czynu zabronionego Zagadnienie bezprawności kryminalnej Zawinienie jako przesłanka odpowiedzialności karnej Element materialny w strukturze przestępstwa Zdolność do ponoszenia odpowiedzialności karnej z uwagi na podmiot Pojęcie ustawowych znamion przestępstwa i ich systematyka Ogólna klasyfikacja przestępstw Podział przestępstw ze względu na podmiot Podział przestępstw ze względu na formę czynu Podział przestępstw ze względu na wagę czynu Podział przestępstw ze względu na skutek. Zagadnienie związku przyczynowego Podział przestępstw ze względu na typ rodzajowy Podział przestępstw ze względu na tryb ścigania Pytania kontrolne i problemowe Rozdział VI Zagadnienie strony podmiotowej czynu zabronionego oraz winy w prawie karnym Postacie strony podmiotowej czynu zabronionego Umyślność i jej formy Nieumyślność i jej formy Mieszane postacie strony podmiotowej Istota winy w prawie karnym Teorie winy Definicja winy Funkcje winy w prawie karnym Pytania kontrolne i problemowe Rozdział VII Okoliczności uchylające kryminalną bezprawność czynu Istota kontratypu i jego miejsce w strukturze przestępstwa Kontratypy kodeksowe Obrona konieczna Stan wyższej konieczności Kolizja obowiązków

6 2.4. Ryzyko nowatorstwa Kontratypy pozakodeksowe Ryzyko sportowe Działanie w granicach uprawnień i obowiązków Karcenie małoletnich Rola zgody dysponenta dobra prawnego Zabiegi lecznicze Pytania kontrolne i problemowe Rozdział VIII Okoliczności dekompletujące podmiotowe przesłanki odpowiedzialności karnej Istota okoliczności wyłączających winę a wyłączenie umyślności lub nieumyślności Poszczególne okoliczności dekompletujące podmiotowe przesłanki odpowiedzialności karnej Pojęcie błędu i jego rodzaje Błąd co do faktu Błąd co do bezprawności Błąd co do okoliczności wyłączającej odpowiedzialność karną Stan wyższej konieczności i kolizja obowiązków Działanie w warunkach rozkazu Niepoczytalność i poczytalność ograniczona w stopniu znacznym Problem odpowiedzialności karnej za czyn popełniony w stanie zawinionej niepoczytalności lub poczytalności znacznie ograniczonej Pytania kontrolne i problemowe Rozdział IX Formy popełnienia czynu zabronionego Formy stadialne popełnienia czynu zabronionego Istota form stadialnych Charakterystyka poszczególnych form stadialnych Przygotowanie Usiłowanie Formy współdziałania w popełnieniu czynu zabronionego Modele odpowiedzialności karnej za współdziałanie w popełnieniu czynu zabronionego Charakterystyka poszczególnych form współdziałania w popełnieniu czynu zabronionego Formy sprawstwa i współsprawstwa Podżeganie i pomocnictwo Pytania kontrolne i problemowe Rozdział X Zbieg przepisów ustawy Istota zbiegu przepisów ustawy Pomijalny zbieg przepisów ustawy i jego konsekwencje

7 3. Rzeczywisty zbieg przepisów ustawy i kumulatywna kwalifikacja prawna Pytania kontrolne i problemowe Rozdział XI Zbieg przestępstw Istota zbiegu przestępstw Prawna jedność przestępstwa (pozorny zbieg przestępstw) Przestępstwa wieloczynowe Przestępstwa o alternatywnie określonych znamionach czynności wykonawczej Przestępstwo ciągłe Czyny współukarane Przestępstwo trwałe Przestępstwo złożone Zbieg rzeczywisty przestępstw Przesłanki rzeczywistego zbiegu przestępstw Zasady orzekania kary łącznej Pytania kontrolne i problemowe Część II ŚRODKI REAKCJI NA CZYN ZABRONIONY Rozdział I Kary Pojęcie kary kryminalnej i katalog kar Grzywna Kara ograniczenia wolności Tak zwana kara mieszana Terminowa kara pozbawienia wolności i zasady jej wykonywania Kara dożywotniego pozbawienia wolności Pytania kontrolne i problemowe Rozdział II Środki karne i kompensacyjne oraz przepadek Uwagi ogólne Środki karne Pozbawienie praw publicznych Zakazy lub nakazy określonego zachowania Świadczenie pieniężne Podanie wyroku do publicznej wiadomości Przepadek Środki kompensacyjne Obowiązek naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za krzywdę Nawiązka Pytania kontrolne i problemowe

8 Rozdział III Środki związane z poddaniem sprawcy próbie Pojęcie, cele i formy probacji Warunkowe umorzenie postępowania Warunkowe zawieszenie wykonania kary Warunkowe zwolnienie z reszty kary pozbawienia wolności Pytania kontrolne i problemowe Rozdział IV Środki zwalczania recydywy oraz przestępczości zawodowej, zorganizowanej i terrorystycznej Recydywa Pojęcie recydywy Przesłanki i skutki recydywy szczególnej Przestępczość zawodowa, zorganizowana i terrorystyczna Pojęcie przestępczości zawodowej, zorganizowanej i terrorystycznej Środki przeciwdziałania przestępczości zawodowej, zorganizowanej i terrorystycznej Pytania kontrolne i problemowe Rozdział V Wymiar kary Pojęcie i zasady sądowego wymiaru kary Dyrektywy sądowego wymiaru kary Nadzwyczajny wymiar kary Nadzwyczajne obostrzenie kary Nadzwyczajne złagodzenie kary Darowanie kary Pytania kontrolne i problemowe Rozdział VI Środki zabezpieczające Pojęcie oraz geneza środków zabezpieczających Zasady stosowania środków zabezpieczających Rodzaje środków zabezpieczających Skutki uchylania się od środka zabezpieczającego Pytania kontrolne i problemowe Rozdział VII Uchylenie karalności. Zatarcie skazania Pojęcie okoliczności uchylających karalność Przedawnienie Ustawowe klauzule niekaralności Zatarcie skazania Pytania kontrolne i problemowe

9 Część III ZAGADNIENIA CZĘŚCI SZCZEGÓLNEJ Rozdział I Przestępstwa przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej Zamach stanu Zamach na konstytucyjny organ Rzeczypospolitej Polskiej Szpiegostwo Przestępstwa w stosunkach międzynarodowych Pytania kontrolne i problemowe Rozdział II Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu Zabójstwo oraz inne przestępstwa polegające na spowodowaniu śmierci człowieka Przestępstwa polegające na sprowadzeniu niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia człowieka Przestępstwa polegające na przerywaniu ciąży Przestępstwa polegające na spowodowaniu uszczerbku na zdrowiu Przestępstwo nieudzielenia pomocy Pytania kontrolne i problemowe Rozdział III Przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu powszechnemu Przestępstwo polegające na spowodowaniu zdarzenia powszechnie niebezpiecznego Sprowadzenie bezpośredniego niebezpieczeństwa zdarzenia powszechnie niebezpiecznego Przestępstwa związane z terroryzmem Pytania kontrolne i problemowe Rozdział IV Przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji Sprowadzenie katastrofy i wypadek komunikacyjny Prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości Odpowiedzialność karna dyspozytora oraz osoby zapewniającej bezpieczeństwo w ruchu Niestosowanie się do decyzji o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami 292 Pytania kontrolne i problemowe Rozdział V Przestępstwa przeciwko wolności, czci i nietykalności cielesnej Przestępstwo pozbawienia wolności człowieka oraz handlu ludźmi Groźba karalna Zmuszanie do określonego zachowania Utrwalanie wizerunku nagiej osoby Wykonanie zabiegu bez zgody pacjenta

10 6. Naruszenie miru domowego Pomówienie, zniewaga i naruszenie nietykalności cielesnej Pytania kontrolne i problemowe Rozdział VI Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności Zgwałcenie oraz wymuszenie innej czynności seksualnej Przestępstwo seksualnego wykorzystania bezradności lub zaufania Przestępstwa seksualne przeciwko małoletnim Przestępstwa związane z pornografią Przestępstwa związane z prostytucją Pytania kontrolne i problemowe Rozdział VII Przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece Przestępstwo bigamii Znęcanie się nad osobą najbliższą lub zależną Uchylanie się od alimentacji Przestępstwa przeciwko opiece Pytania kontrolne i problemowe Rozdział VIII Przestępstwa przeciwko działalności instytucji państwowych i samorządu terytorialnego Przestępstwa przeciwko funkcjonariuszom publicznym Sprzedajność, przekupstwo i płatna protekcja Nadużycie władzy Pytania kontrolne i problemowe Rozdział IX Przestępstwa przeciwko wymiarowi sprawiedliwości Wywieranie wpływu na czynności sądu Fałszywe zeznania Fałszywe oskarżenie Poplecznictwo Przestępstwa polegające na uwolnieniu osoby pozbawionej wolności Naruszenie zakazu sądowego Znęcanie się jako przestępstwo przeciwko wymiarowi sprawiedliwości Pytania kontrolne i problemowe Rozdział X Przestępstwa przeciwko porządkowi publicznemu Wzięcie lub przetrzymywanie zakładnika Kradzież i niszczenie urządzeń sieciowych lub trakcji elektrycznych Propagowanie ustroju totalitarnego Nawoływanie do przestępstwa lub pochwalanie przestępstwa Przestępstwo udziału w grupie lub związku przestępczym

11 6. Przestępstwa związane z nielegalnym przekroczeniem granicy lub pobytem na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej Pytania kontrolne i problemowe Rozdział XI Przestępstwa przeciwko ochronie informacji i dokumentom Przestępstwa przeciwko ochronie informacji Naruszenie tajemnicy korespondencji Fałszerstwo dokumentu Fałsz materialny dokumentu Fałsz intelektualny dokumentu Pytania kontrolne i problemowe Rozdział XII Przestępstwa przeciwko mieniu Przestępstwa polegające na zaborze Przywłaszczenie Przestępstwa rozbójnicze Oszustwo i jego postacie Uszkodzenie lub zniszczenie rzeczy Paserstwo Pytania kontrolne i problemowe Rozdział XIII Przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu Karalne nadużycie zaufania Oszustwo kapitałowe i ubezpieczeniowe Korupcja gospodarcza Pranie brudnych pieniędzy Przestępstwa przeciwko wierzycielom Utrudnianie lub udaremnianie przetargu publicznego Pytania kontrolne i problemowe Rozdział XIV Przestępstwa przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi Przestępstwa związane z fałszowaniem pieniędzy oraz innych środków płatniczych Fałszowanie znaków wartościowych oraz urzędowych Pytania kontrolne i problemowe Literatura podstawowa Indeks rzeczowy

12 WYKAZ SKRÓTÓW EKPC Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 z późn. zm.) k.c. ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 380 z późn. zm.) k.k. ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.) k.k. z 1969 r. ustawa z dnia 19 kwietnia 1969 r. Kodeks karny (Dz. U. Nr 13, poz. 94 z późn. zm.) k.k.s. ustawa z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 186 z późn. zm.) k.k.w. ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557 z późn. zm.) Konstytucja RP Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) k.p.k. ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 z późn. zm.) k.r.o. ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 2082) k.w. ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz z późn. zm.) p.w. k.k. ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Przepisy wprowadzające Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 554 z późn. zm.) u.z.l. ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 464 z późn. zm.) 13

13

14 Część I NAUKA O PRZESTĘPSTWIE I ZASADACH ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ

15

16 Rozdział I POJĘCIE PRAWA KARNEGO I JEGO PODZIAŁ 1. Pojęcie prawa karnego i jego cechy szczególne Prawo karne jest jedną z gałęzi prawa, która obejmuje zespół norm określających zasady odpowiedzialności za przestępstwa, tj. czyny społecznie szkodliwe, zabronione przez ustawę pod groźbą kary (kryminalnej), a także środki reakcji na czyny zabronione (zarówno te o randze przestępstwa, jak i te, które nie są przestępstwami z powodu niepoczytalności). Charakteryzuje się ono pewnymi specyficznymi cechami. Po pierwsze, należy wskazać uniwersalizm prawa karnego. Nie reguluje ono bowiem jednej, ściśle określonej sfery stosunków społecznych, lecz wkracza we wszystkie dziedziny życia, normowane najczęściej również przez inne gałęzie prawa. O ile poszczególne gałęzie prawa regulują właściwe dla nich stosunki społeczne, o tyle prawo karne wkracza we wszystkie spośród nich. W szczególności przedmiotem regulacji prawa karnego są stosunki gospodarcze (por. rozdział XXXVI k.k.), dla których podstawową gałęzią prawa jest prawo cywilne i prawo handlowe. W prawie karnym znajdujemy również uregulowania odnoszące się do stosunku pracy (por. rozdział XXVIII k.k.). Wypada wskazać także stosunki z zakresu prawa rodzinnego, podlegające przede wszystkim regulacji w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym (zob. rozdział XXVI k.k.). Po drugie, trzeba wymienić subsydiarność prawa karnego, która polega na tym, że wkracza ono w stosunki społeczne regulowane przez właściwe dla nich gałęzie prawa tylko tam, gdzie dochodzi do tak poważnych naruszeń dóbr prawnych, że sankcje, które one przewidują, są niewystarczające. Oznacza to, że decyzja o wprowadzeniu do porządku prawnego zakazu określonego zachowania pod groźbą kary musi być zawsze poprzedzona wnikliwą analizą dotychczasowych instrumentów prawnych chroniących dobro naruszane lub narażane na niebezpieczeństwo. Jeśli w wyniku takiej analizy można dojść do konkluzji, że sankcje przewidziane w obowiązującym porządku prawnym za naruszenie lub narażenie określonego dobra na niebezpieczeństwo, w ramach właściwej dla tych dóbr gałęzi prawa (np. prawa cywilnego czy prawa pracy), są wystarczające, nie ma uzasadnienia dla kryminalizowauniwersalizm subsydiarność 17

17 zasada ultima ratio nia danych czynów. Oznacza to, że ustawodawca nie ma swobody w kryminalizowaniu określonych zachowań. Po trzecie, inną cechą prawa karnego jest to, że nie ustala ono praw i obowiązków uczestników stosunków społecznych (jak np. prawo rodzinne, spadkowe, pracy) ani nie pełni funkcji organizatorskiej (jak np. prawo administracyjne), natomiast jest zespołem norm powinnościowych zakazów i nakazów, których przekroczenie jest zagrożone sankcją karną. Jest ona najostrzejszą formą przymusu państwowego, wyrażającą potępienie czynu zabronionego i jego sprawcy. W tym ujęciu prawo karne bywa niekiedy określane jako prawo granic (zasada ultima ratio regulacji prawnokarnych). Sięganie przez ustawodawcę po sankcję karną musi być traktowane jako ostateczność i poprzedzone szczegółową analizą dotychczasowych instrumentów prawnych chroniących określone dobro w innych niż prawo karne gałęziach prawa, które ustawodawca chce uczynić przedmiotem prawnokarnej ochrony. Zdarza się jednak, że prawo karne chroni samoistnie najważniejsze dobra społeczne i jednostkowe niezależnie od tego, czy ich ochrona wynika z innych przepisów czy też wprost z prawa karnego (samoistność prawa karnego), np. ochrona bezpieczeństwa zewnętrznego i wewnętrznego państwa, wolności i nietykalności osobistej jednostki. Prawo karne, jako dziedzina najgłębiej wkraczająca w prawa i wolności człowieka, musi mieć swe podstawy konstytucyjne (m.in. art. 42 ust. 1 Konstytucji RP). Konstytucja RP wyznacza również granice dopuszczalnej ingerencji prawa karnego w stosunki społeczne. Granice te określa konstytucyjna zasada proporcjonalności, wynikająca z przepisu art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, zgodnie z którym ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw. Ustawodawstwo karne niespełniające tych warunków jest niekonstytucyjne, a jego moc obowiązująca może zostać zakwestionowana przez Trybunał Konstytucyjny. 2. Podział prawa karnego Pojęcie prawa karnego może być rozumiane albo wąsko, albo szeroko. W wąskim ujęciu przez prawo karne rozumiemy zespół norm określających zasady odpowiedzialności karnej za czyny zabronione pod groźbą kary oraz środki reakcji na te czyny. W tym ujęciu pojęcie prawa karnego jest tożsame z pojęciem prawa karnego materialnego. W sensie szerokim przez pojęcie prawa karnego rozumie się obok prawa karnego materialnego również prawo karne procesowe (formalne) oraz prawo karne wykonawcze. 18

18 Procesowe prawo karne jest zespołem norm prawnych regulujących postępowanie w sprawach o przestępstwa, zmierzające do realizacji norm prawa materialnego, a przede wszystkim do rozstrzygnięcia kwestii odpowiedzialności karnej. Prawo to w szczególności określa naczelne zasady oraz warunki dopuszczalności (przesłanki) postępowania karnego, uprawnienia jego uczestników, stadia procesu, rodzaje rozstrzygnięć (wyroki, postanowienia) oraz środki ich kontroli (apelacja, zażalenie, sprzeciw, kasacja). Podstawowym źródłem prawa karnego procesowego jest ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 z późn. zm.). Prawo karne wykonawcze jest zespołem norm prawnych regulujących wykonywanie kar, środków karnych i zabezpieczających, orzekanych w postępowaniu karnym na podstawie norm prawa karnego materialnego, prawa wykroczeń, a także egzekucję środków przymusu stosowanych na podstawie przepisów prawa karnego procesowego. Między przepisami kodeksu karnego, kodeksu postępowania karnego oraz kodeksu karnego wykonawczego zachodzą liczne związki. Przede wszystkim przepisy kodeksu postępowania karnego są tak ukształtowane, aby zapewniały realizację norm prawa materialnego. Niekiedy granica między prawem materialnym a procesowym nie jest ostra. Tak np. instytucja warunkowego umorzenia postępowania karnego wykazuje mieszany, materialno-procesowy charakter. Z jednej strony jej istota, przesłanki i treść penalna są określone w kodeksie karnym (art ), z drugiej zaś strony polega ona na warunkowym umorzeniu postępowania karnego, co implikuje wiele regulacji procesowych (art. 336, i k.p.k.). W kodeksie karnym występują też przepisy o charakterze proceduralnym; dotyczą one trybu ścigania przestępstw na wniosek pokrzywdzonego (np. kradzież na szkodę osoby najbliższej art k.k.; groźba karalna art k.k.) albo z oskarżenia prywatnego (np. zniesławienie art , zniewaga art ). Instytucją o charakterze procesowym jest konstrukcja prawna uregulowana w art. 59a k.k. (bezwarunkowe umorzenie postępowania w wypadku wskazanym w tym przepisie). Wreszcie, w kodeksie karnym zawarto również przepisy wykazujące związki z prawem karnym wykonawczym. Są to m.in. uregulowania dotyczące instytucji warunkowego zwolnienia (art k.k.), która ma mieszany charakter karno-materialny i wykonawczy. Należy tutaj też wymienić uregulowania dotyczące uznania kary ograniczenia wolności za wykonaną (art. 83 k.k.) czy uznania środka karnego za wykonany (art. 84 k.k.), które dotyczą problematyki wykonawczej, oczywiście niezasadnie umieszczone w rozdziale poświęconym środkom związanym z poddaniem sprawcy próbie. Instytucje te nie są bowiem powiązane z okresem próby, nie mają one warunkowego charakteru tak jak warunkowe umorzenie postępowania (art k.k.), warunkowe zawieszenie wykonania kary (art k.k.) czy warunkowe zwolnienie (art k.k.). Natomiast kodeks karny wykonawczy wykazuje silne związki z prawem karnym procesowym. Jest to widoczne choćby na gruncie przepisu art. 1 2 k.k.w., który w zakresie nieuregulowanym w tym kodeksie nakazuje stosować odpowiednio przepisy prawo karne procesowe prawo karne wykonawcze 19

19