Refleksje Prezesa Legislacyjne realia str. 2. XI Mistrzostwa Polski Farmaceutów w Narciarstwie Alpejskim str. 8

Transkrypt

1 pharmakon jelenia góra legnica wałbrzych wrocław Biuletyn Dolnośląskiej Izby Aptekarskiej ISSN Nr 2 (211) luty 2011 Refleksje Prezesa Legislacyjne realia str. 2 XX Jubileuszowe Sympozjum Historii Farmacji str. 3 XI Mistrzostwa Polski Farmaceutów w Narciarstwie Alpejskim str. 8 Wybrane doniesienia o bezpieczeństwie stosowania leków str. 10 Ocena zmian systemu naliczania marż aptecznych str. 4 Aptekarz lwowski Teodor Torosiewicz str. 12 pharmakon 2/2011 1

2 REFLEKSJE PREZESA LEGISLACYJNE REALIA! 2 Kiedy w ubiegłym miesiącu pisałem, że tryb nowelizacji list refundacyjnych przez Ministerstwo Zdrowia w grudniu 2010r. był przykładem wyjątkowego chaosu i braku poszanowania obowiązującego prawa nie przypuszczałem, jak wielkie zamieszanie i problemy spowoduje kolejna nowelizacja bardzo ważnego dla codziennego funkcjonowania aptek rozporządzenia. Niestety, w Ministerstwie Zdrowia nie wyciągnięto żadnych wniosków z grudniowych problemów i można nawet powiedzieć, że chaos się pogłębił. Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wykazu leków, które mogą być traktowane jako surowce farmaceutyczne, wysokości opłaty ryczałtowej za leki podstawowe i recepturowe, ilości leku recepturowego, którego dotyczy opłata ryczałtowa oraz sposobu obliczania kosztu sporządzania leku recepturowego zostało opublikowane na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji w dniu 2 lutego 2011 r. o godzinie 14:02. Elementarna logika i wiedza na temat funkcjonowania aptek podpowiada, że aptekarze powinni mieć co najmniej 2 tygodnie na przygotowanie się do wejścia w życie nowych regulacji. Tymczasem, zgodnie z 9, rozporządzenie weszło w życie z dniem ogłoszenia, a większość aptekarzy dowiedziało się o tym w dniu 3 lub 4 lutego b.r. W takiej sytuacji pierwsze analizy nowych zapisów przygotowywane były w wielkim pośpiechu i dlatego nie zawsze okazywały się później właściwe. Również na stronie internetowej naszej Izby opublikowaliśmy wskazówki do interpretacji treści rozporządzenia oraz listę surowców farmaceutycznych tak szybko, jak to było możliwe. Niestety, dotychczas nie na wszystkie pytania można było udzielić jednoznacznej odpowiedzi i w dalszym ciągu prowadzona jest analiza treści tego rozporządzenia. W dniu 17 lutego b.r. zakończyła prace sejmowa podkomisja nadzwyczajna do rozpatrzenia rządowego projektu ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobów medycznych. Podkomisja uwzględniła tylko część postulatów samorządu aptekarskiego zgłoszonych do projektu tej ustawy. Do najważniejszych należą poprawione w stosunku do poprzedniej wersji projektu zapisy dotyczące zakazu stosowania wszelkich form zachęty odnoszących się do leków i wyrobów medycznych podlegających refundacji oraz wprowadzenie zakazu reklamy aptek i ich Niestety, w projekcie ustawy refundacyjnej nie udało się wykreślić zapisów dotyczących umów z NFZ oraz naliczania marży aptecznej tylko do limitu refundacji działalności. Potrzebne będą jednak dalsze analizy prawne - czy te zapisy będą w praktyce respektowane - ponieważ np. prawomocny wyrok z 22 września 2010r. w sprawie sprzedaży bezpośredniej prowadzonej przez spółkę Astra Zeneca do dzisiaj nie został wyegzekwowany. Niestety, w projekcie ustawy nie udało się wykreślić zapisów dotyczących umów z NFZ oraz naliczania marży aptecznej tylko do limitu refundacji. Natomiast tabela marż aptecznych została tylko w nieznacznym stopniu zmieniona. Należy też pamiętać, że droga legislacyjna do uchwalenia ostatecznej wersji ustawy refundacyjnej jest jeszcze długa i wiele może się wydarzyć na etapie prac legislacyjnych, zarówno w parlamentarnych komisjach zdrowia, jak i w trakcie plenarnych posiedzeń Sejmu i Senatu. Dlatego konieczne są dalsze intensywne prace samorządu aptekarskiego zmierzające z jednej strony do utrzymania korzystnych dla aptekarzy artykułów, a z drugiej strony do poprawy jeszcze licznych niekorzystnych zapisów w projekcie tej ustawy. Jednym z najważniejszych elementów, pharmakon 2/2011 który musi zostać poprawiony, jest zawarty w projekcie ustawy refundacyjnej nowy system naliczania marż aptecznych. Wprawdzie tabela marż aptecznych została poprawiona na etapie prac sejmowej podkomisji nadzwyczajnej, to jednak po wnikliwej analizie okazuje się, że nowa tabela marż jest tylko pozornie lepsza od poprzedniej. Ponieważ nie zostały jeszcze opublikowane symulacje dotyczące wprowadzonych zmian, w dalszej części Biuletynu przedstawiłem własne szczegółowe opracowanie dotyczące konsekwencji dla aptek wprowadzenia nowego systemu naliczania marż aptecznych. Do obliczeń wykorzystałem tabelę marż zmodyfikowaną w trakcie prac sejmowej podkomisji. Zachęcam do zapoznania się z tymi wyliczeniami, ponieważ - zarówno wyniki przeprowadzonych symulacji, jak i wnioski - są bardzo interesujące. Nowy system naliczania marż aptecznych nie jest intuicyjny najpierw należy obliczyć kwotę marży na podstawie limitu refundacji, a następnie wyliczyć realną marżę apteczną w oparciu o cenę hurtową. Wyniki obliczeń przeprowadzonych dla prawie czterech tysięcy leków refundowanych pokazują, że wysokie wartości procentowe w zaproponowanej tabeli marż są iluzoryczne i realne marże apteczne dla ogromnej liczby leków będą bardzo niskie zaledwie kilka procent! Wymienione wyżej tematy będą z pewnością należały do najważniejszych punktów programu XXI Okręgowego Zjazdu Aptekarzy DIA we Wrocławiu, który odbędzie się w dniach 5-6 marca b.r. w Jeleniej Górze. Jestem przekonany, że dyskusja dotycząca tych zagadnień będzie w tym roku wyjątkowo interesująca i owocna, ponieważ w naszym tegorocznym zjeździe potwierdzili swój udział również dolnośląscy parlamentarzyści, przedstawiciele DOW NFZ oraz prezesi okręgowych izb aptekarskich z różnych regionów Polski. Konieczna jest jak największa konsolidacja naszego środowiska w tym trudnym dla polskich aptekarzy okresie. Piotr Bohater Wrocław, 25 lutego 2011r.

3 Sekcja Historii Farmacji PTFarm, Oddział w Krakowie zaprasza na XX JUBILEUSZOWE SYMPOZJUM HISTORII FARMACJI ZAKOPANE, 2 5 CZERWCA 2011 Ośrodek Wypoczynkowy Siwarna Zakopane Kościelisko Sywarne 32 Udział w sympozjum należy zgłosić do 28 lutego 2011 roku, wysyłając zgłoszenie, zawierające następujące informacje: imię i nazwisko, adres mailowy lub adres pocztowy, telefon kontaktowy. W przypadku zgłoszenia referatu należy podać jego tytuł i formę prezentacji (referat ustny lub poster). Zgłoszenie należy przysłać drogą elektroniczną na adres kjaworska81@ wp.pl lub drogą pocztową na adres: Muzeum Farmacji, ul. Floriańska 25, Kraków. Kontakt telefoniczny: tel. 12/ (Monika Urbanik i Katarzyna Jaworska). Uprzejmie informujemy, że streszczenia referatów w języku polskim i angielskim w formie elektronicznej należy przysłać do 31 marca 2011 roku na adres kjaworska81@wp.pl lub na płytce CD na adres Muzeum Farmacji. Streszczenie łącznie z angielskim tłumaczeniem nie może przekraczać 1 strony maszynopisu. Pozostałe informacje zostaną przekazane w Komunikacie 2, przesłanym bezpośrednio do osób, które zgłoszą swój udział w Sympozjum. Informacje o Sympozjum zostaną też zamieszczone na stronie internetowej Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego i na stronie Muzeum Farmacji ( Przewidywany koszt udziału w sympozjum wynosi około 700 zł. Numer konta i ostateczny koszt zostanie podany w Komunikacie 2. W Dzienniku Ustaw nr 23 z dnia 2 lutego 2011 r., poz znajduje się rozporządzenie MZ z dnia r. w sprawie wykazu leków, które mogą być traktowane jako surowce farmaceutyczne, wysokości opłaty ryczałtowej za leki podstawowe i recepturowe, ilości leku recepturowego, którego dotyczy opłata ryczałtowa, oraz sposobu obliczania kosztu sporządzania leku recepturowego. Rozporządzenie weszło w życie z dniem ogłoszenia. Na stronie internetowej DIA znajduje się przekierowanie na stronę Rządowego Centrum Legislacji, gdzie można zapoznać się z treścią rozporządzenia. Szczegóły także w serwisie Lex Pharma ( pl), do którego dostęp mają członkowie DIA. Biuro DIA Dostęp elektroniczny do Farmaceutycznego Serwisu Prawnego Lex Pharma dla Członków Dolnośląskiej Izby Aptekarskiej login: OIA-Wroclaw hasło: OIA-Wroclaw50 DOLNOŚLĄSKA IZBA APTEKARSKA Wrocław, ul. Matejki 6, tel/fax , , biuro@dia.com.pl, tel (księgowość, ewidencja, PWZ, szkolenia), ewidencja@dia.com.pl; ksiegowosc@dia.com.pl; szkolenia@dia.com.pl Prezes ORA DIA mgr farm. Piotr Bohater Dyżury: wtorek g , czwartek g w DIA we Wrocławiu, tel prezes@dia.com.pl Wiceprezesi ORA DIA: mgr farm. Irena Knabel-Krzyszowska (region wrocławski), dyżur: poniedziałek g , DIA we Wrocławiu, tel ; mgr farm. Irena Litwa-Parużyńska (region legnicki), dyżur: poniedziałek g , Apteka Piastów w Legnicy, tel , ipar@interia.pl; dr n. farm. Wojciech Piotrowski (region jeleniogórski), dyżur: poniedziałek, godz , apteka Pod Złotą Wagą Karpacz, tel ; mgr farm. Paweł Łukasiński (region wałbrzyski), dyżur w czwartki, godz , apteka Galen w Świdnicy, tel , galen1@op.pl. Sekretarz mgr farm. Olga Fedorowicz, dyżur: czwartek, godz do 14.00, ASK, tel , ola.spsk5@wp.pl Skarbnik mgr farm. Artur Owczarek, dyżur: środa godz , AM, tel , artur@ktpl.am.wroc.pl Radca prawny mgr Ewa Hrynkiewicz-Kacała, dyżur: czwartek g , DIA we Wrocławiu, tel , ewakhk@wp.pl Konta Dolnośląskiej Izby Aptekarskiej: Bank Polskiej Spółdzielczości SA O/Wrocław (składki, reklamy) (Kasa Pomocy Koleżeńskiej) Składka członkowska na rzecz DIA wynosi: 74,- zł kierownicy aptek i hurtowni; 23,- zł kier. aptek szpitalnych i zakładowych oraz pozostali członkowie samorządu; 6,- zł emeryci niepracujący. pharmakon Biuletyn Dolnośląskiej Izby Aptekarskiej. Nakład 2550 egz. biuletyn@dia.com.pl Redaktor naczelny mgr farm. Artur Owczarek. Skład, łamanie, kolportaż SAVIO. Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń i tekstów sponsorowanych i zastrzega sobie prawo skracania tekstów oraz informuje, że nie zawsze zgadza się z opiniami zawartymi w artykułach zamieszczanych na łamach Pharmakonu. Skład kolegium redakcyjnego biuletynu DIA Pharmakon : Piotr Bohater, Katarzyna Cichowicz, Olga Fedorowicz, Ewa Hrynkiewicz-Kacała, Irena Knabel-Krzyszowska, Zbigniew Madurowicz, Agnieszka Mikoszewska, Artur Owczarek, Ewa Wąsik, Urszula Wirska. pharmakon 2/2011 3

4 Ocena zmian systemu naliczania marż aptecznych zawartych w projekcie ustawy refundacyjnej po zakończeniu prac sejmowej podkomisji nadzwyczajnej w dniu 17 lutego 2011 r. W dniu 17 lutego 2011r. zakończyła prace sejmowa podkomisja nadzwyczajna do rozpatrzenia rządowego projektu ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobów medycznych. Podkomisja wprowadziła wiele zmian w projekcie w tym również propozycję nowej tabeli marż detalicznych. W art. 6 ust. 4 zmieniono tabelę marż detalicznych. zasada marży zasada marży od do przed zmianą po zmianie - 5,00 zł 1,50 zł 40% 5,01 zł 10,00 zł 10,01 zł 20,00 zł 20,01 zł 40,00 zł 40,01 zł 80,00 zł 80,01 zł 160,00 zł 160,01 zł 320,00 zł 320,01 zł 640,00 zł 640,01 zł 1 280,00 zł 1 280,01 zł 1,50zł+20 % *(x-5,00 zł) 2,50zł+15 % *(x-10,00 zł) 4,00zł+12,5 % *(x-20,00 zł) 6,50zł+10 % *(x-40,00 zł) 10,50zł+7,5 % *(x-80,00 zł) 16,50zł+5 % *(x-160,00 zł) 24,50zł+2,5 % *(x-320,00 zł) 32,50zł+1,25 % *(x-640,00 zł) 40,50zł+1,25 % *(x-1280,00 zł) 2,00zł+30% *(x-5,00zł) 3,50zł+20% *(x-10,00zł) 5,50zł+15% *(x-20,00zł) 8,50zł+10% *(x-40,00zł) 12,50zł+5% *(x-80,00zł) 16,50zł+2,5% *(x-160,00zł) 20,50zł+2,5% *(x-320,00zł) 28,50zł+2,5% *(x-640,00zł) 44,50zł+1,25% *(x-1280,00zł) Nowa tabela marż aptecznych jest jednak w porównaniu z pierwotnym projektem przekazanym do sejmu korzystniejsza jedynie dla leków o limicie poniżej 80,00 zł, ale niestety marże apteczne dla leków o limicie powyżej 100,00 zł będą jeszcze niższe! Utrzymany też został kuriozalny zapis o naliczaniu marż aptecznych tylko do limitu refundacyjnego. W praktyce oznacza to, że realne marże apteczne będą dla wielu leków znacznie niższe, niż wartości podane w urzędowej tabeli marż. O tym jak wnikliwie samorząd aptekarski powinien przeanalizować nowy system naliczania marż aptecznych, stanowi choćby fakt, że wbrew intuicyjnym oczekiwaniom marża apteczna dla ponad 150 leków refundowanych, których obecna cena detaliczna nie przekracza 50,00 zł będzie wynosić zaledwie kilka procent! Ponieważ przedziały kwot w przedstawionej wyżej tabeli odnoszą się do cen hurtowych tylko w tych przypadkach, jeśli dla danego leku nie został ustalony limit refundacji lub jeśli limit refundacji będzie równy cenie hurtowej, nie jest możliwa prosta analiza realnych marż aptecznych, po wprowadzeniu proponowanych zmian. W nowym systemie decydujący wpływ na marżę apteczną będzie miała nie cena hurtowa tylko limit refundacji, który jest obecnie dużo niższy, niż cena dla bardzo dużej liczby leków refundowanych. Do obliczeń umożliwiających ocenę wpływu nowego systemu naliczania marż aptecznych zawartego w projekcie ustawy refundacyjnej wykorzystałem wartości limitów obowiązujących w aktualnych listach refundacyjnych. Jednak konieczne było ich przeliczenie dla cen hurtowych, ponieważ tabela marż zawiera kwoty hurtowe. Oczywiście, kwoty limitów mogą się zmienić przy wprowadzaniu w życie ustawy refundacyjnej, jednak trudno przypuszczać, aby poziomy limitów zostały znacząco podniesione, jeśli w ciągu ostatnich kilku lat każda nowelizacja list refundacyjnych związana była ze znacznym obniżeniem poziomów limitów dla zdecydowanej większości leków refundowanych. Zgodnie z nową tabela marż każde obniżenie poziomu limitu spowoduje obniżenie poziomu marży aptecznej dla danego leku. W dalszej części opracowania przedstawiłem porównanie obecnie realizowanych marż aptecznych z wartościami marż obliczonymi na podstawie opublikowanej propozycji tabeli marż zarówno w zakresie procentowym jak i kwotowym. Do obliczeń przyjąłem też założenie, że przeciętna apteka otrzymuje obecnie 6% rabatu na leki refundowane od hurtowni. Taki poziom rabatu deklarowała zdecydowana większość aptekarzy w trakcie comiesięcznych spotkań w regionach na terenie Dolnośląskiej Izby Aptekarskiej jak i podczas dyskusji w trakcie zjazdów okręgowych izb aptekarskich. Rabaty te są udzielane aptekom albo w postaci rabatu na fakturach zakupu leków albo poprzez wystawiane zbiorczej faktury premiowej po podsumowaniu obrotu w danym miesiącu. W bardzo wielu przypadkach to właśnie rabat od hurtowni na poziomie kilku tys. zł miesięcznie stanowi główny składnik wynagrodzenia aptekarzy będących właścicielami indywidualnych aptek. Wynika to z faktu, że bardzo niskie marże na leki refundowane, wynikające z urzędowej tabeli marż, muszą zostać praktycznie 4 pharmakon 2/2011

5 w całości wykorzystane na pokrycie kosztów funkcjonowania przeciętnej indywidualnej apteki. W przypadku zbiorczych faktur premiowych szczegółowa analiza jest też często utrudniona, ponieważ faktury te zwykle nie zawierają informacji o kwotach rabatu wynikających z zakupów leków refundowanych oraz zakupów pozostałych leków. Analiza list refundacyjnych pod kątem wyliczenia realnych marż aptecznych pozwala na wyciągnięcie bardzo istotnych wniosków. Wiedza na ten temat ma kluczowe znaczenie dla oceny wpływu projektu ustawy refundacyjnej na kondycję ekonomiczną polskich aptek. Uzupełnieniem do tego opracowania są zestawienia leków refundowanych, zawierające realne procentowe i kwotowe wartości marż aptecznych zarówno obowiązujących obecnie jak i wynikających z projektu ustawy refundacyjnej. Dla ułatwienia posortowane są one nie tylko alfabetycznie, ale również według wartości zmian kwot marży. Zestawienia te umożliwią indywidualną ocenę wpływu nowego systemu naliczania marż aptecznych na kondycję ekonomiczną apteki w oparciu o asortyment i ilości wydawanych leków w danej aptece. Ponieważ listy te zawierają tysiące pozycji nie było możliwe zamieszczenie pełnej ich zawartości w poniższym opracowaniu. Zostały one opublikowane na stronach internetowych izb okręgowych, np. na stronie 1) Wpływ proponowanych zmian na poziom marż aptecznych w ujęciu procentowym Na wykresie 1 przedstawione zostały procentowe poziomy marż aptecznych wynikające z obecnie obowiązującej tabeli marż aptecznych oraz przeciętnego 6% rabatu od hurtowni w porównaniu z poziomami marż zawartymi w projekcie ustawy refundacyjnej Wyraźnie widać, że wejście w życie projektu ustawy refundacyjnej spowoduje poważne obniżenie wysokości realizowanej marży aptecznej. Obecnie dla zdecydowanej większości leków na listach refundacyjnych realna marża apteczna wynosi od 15% do 30%. Dla prawie 1700 leków marża ta mieści się w przedziale od 25% do 30%. Niestety, projekt ustawy refundacyjnej zakłada istotne obniżenie marży aptecznej dla prawie 1200 leków będzie ona niższa, niż 15%. Ponadto system naliczania marż tylko do limitu refundacji spowoduje, że poziomy realizowanych marż aptecznych będą w wielu przypadkach kuriozalnie niskie w stosunku do hurtowych cen leków. Nie będzie korelacji między ceną hurtową i poziomem marży aptecznej. Wyniki obliczeń przedstawione zostały w tabeli 1. poziom marży aptecznej przedziały cen detalicznej obecnie przedziały ceny detalicznej w nowym systemie 0% - 5.0% 11 zł 6000 zł 5.1% % > 350 zł 5 zł 500 zł 10.1% % 150 zł 350 zł 7 zł 170 zł 15.1% % 70 zł 150 zł 8 zł 100 zł 20.1% % 35 zł 70 zł 4 zł 60 zł 25.1% % 10 zł 35 zł 5 zł 30 zł 30.1% % 9 zł 10 zł 5 zł 20 zł 35.1% % 6 zł 9zł 1 zł 10 zł 40.1% % 5 zł 6zł 45.1% % 1 zł 5zł Tabela 1. Poziomy realizowanych marż w poszczególnych przedziałach cen detalicznych Dla wielu często przepisywanych leków w cenie detalicznej do kilkudziesięciu złotych nowy system naliczania marż aptecznych spowoduje, że realna marża apteczna będzie mniejsza, niż 10%, a jej kwota będzie wynosić zaledwie kilkadziesiąt groszy! Do leków z tak absurdalnie niską marżą apteczną będą należeć np.: Inhibace tab. 1mg x 30 marża apteczna za 1 opak.: 0,56 zł Tertensif SR tab. 1,5mg x 30 marża apteczna za 1 opak.: 0,54 zł Acurenal tab. 5mg x 30 marża apteczna za 1 opak.: 0,46 zł Trudno znaleźć racjonalne wytłumaczenie dla forsowania takiego rozwiązania, które z pewnością wprowadzi dużo zamieszania i kontrowersji oraz wpłynie bardzo niekorzystnie na kondycję ekonomiczną aptek. Inne przykładowe leki z tak niską proponowaną marżą apteczną przedstawione zostały w tabeli 2. 2) Wpływ proponowanych zmian na poziom marż aptecznych w ujęciu kwotowym Wykres 1. Liczba leków w poszczególnych przedziałach poziomów procentowych marży aptecznej Analiza kwotowych zmian wysokości marży aptecznej dla leków refundowanych po wprowadzeniu nowego systemu nalicza- pharmakon 2/2011 5

6 nazwa leku cena urzęd. det. obecna marża % nowa marża % obecna kwota marży nowa kwota marży kwota różnicy marży Gopten 0,5 kaps. 0,5 mg 28 kaps. 18,02 zł 25,95% 2,15% 3,71 zł 0,33 zł -3,39 zł Diroton tabl. 2,5 mg 28 tabl. 11,35 zł 28,45% 2,75% 2,51 zł 0,26 zł -2,26 zł Inhibace tabl. powl. 1 mg 30 tabl. 20,24 zł 25,55% 3,28% 4,12 zł 0,56 zł -3,55 zł Acurenal tabl. powl. 5 mg 30 tabl. (3 blist.x10szt.) 16,31 zł 27,68% 3,38% 3,53 zł 0,46 zł -3,07 zł Cardiotensin tabl.powl. 7,5 mg 30 tabl. 23,00 zł 25,54% 3,62% 4,68 zł 0,71 zł -3,97 zł Akineton tabl. 2 mg 50 tabl. 30,43 zł 25,52% 3,63% 6,19 zł 0,94 zł -5,25 zł Lotensin tabl.powl. 5 mg 28 tabl.(2 blist.po 14 sz 26,30 zł 25,52% 3,92% 5,35 zł 0,87 zł -4,47 zł Tertensif SR tabl. powl. o p. uwaln. 1,5 mg 30 tabl. (blister) 15,86 zł 27,63% 4,11% 3,44 zł 0,54 zł -2,89 zł Accupro 10 tabl. powl. 0,01 g 30 tabl. 25,93 zł 25,56% 4,27% 5,27 zł 0,94 zł -4,33 zł Betoptic S krop. do oczu zaw. 2,5 mg/1ml 5 ml 16,90 zł 27,51% 5,35% 3,65 zł 0,75 zł -2,89 zł LisiHexal 5 tabl. 5 mg 30 tabl.(3 blist.x10szt.) 13,76 zł 27,62% 6,05% 2,98 zł 0,69 zł -2,29 zł Diuresin SR tabl. powl.o p.uwaln. 1,5 mg 30 tabl. (3x10) 9,60 zł 33,50% 6,79% 2,41 zł 0,52 zł -1,89 zł Sectral tabl. powl. 0,2 g 30 tabl. 11,13 zł 28,98% 7,30% 2,50 zł 0,67 zł -1,83 zł Arifon tabl. powl. 2,5 mg 30 tabl. 14,44 zł 27,69% 7,51% 3,13 zł 0,90 zł -2,22 zł Lisinoratio 5 tabl. 5 mg 30 tabl. (3 blist. po 10 szt.) 10,96 zł 29,41% 7,59% 2,49 zł 0,68 zł -1,81 zł Cazaprol tabl.powl. 2,5 mg 28 tabl.(4 blist.po 7 szt.) 20,32 zł 25,53% 7,64% 4,13 zł 1,32 zł -2,82 zł Co-Prenessa 4mg/1,25 mg tabl. 4 mg+1,25 mg 30 tabl. (3x10) 21,40 zł 25,50% 7,76% 4,35 zł 1,41 zł -2,95 zł Setegis tabl. 1 mg 30 tabl.(3x10) 25,81 zł 25,55% 8,15% 5,25 zł 1,78 zł -3,47 zł Doxanorm tabl. 1 mg 30 tabl. (3 blist.po 10 szt.) 31,33 zł 25,54% 8,18% 6,37 zł 2,17 zł -4,20 zł Diroton tabl. 5 mg 28 tabl. (2 blist.po 14 szt.) 9,47 zł 33,97% 8,19% 2,40 zł 0,62 zł -1,78 zł Prinivil tabl. 0,01 g 28 tabl. 18,85 zł 25,49% 8,23% 3,84 zł 1,32 zł -2,52 zł Lovasterol tabl. 0,01 g 30 tabl. (3x10) 21,90 zł 25,53% 8,27% 4,45 zł 1,54 zł -2,92 zł Losec kaps. 0,02 g 14 kaps. 43,09 zł 23,39% 8,58% 8,17 zł 3,19 zł -4,99 zł Atacand tabl. 8 mg 14 tabl. (blist.) 41,01 zł 23,38% 8,66% 7,78 zł 3,06 zł -4,72 zł Lisiprol tabl. 0,01 g 28 tabl. 16,29 zł 27,71% 9,53% 3,53 zł 1,29 zł -2,24 zł Tabela 2. Przykładowe leki, dla których nowa marża apteczna będzie niższa, niż 10% nia marż pokazuje jeszcze wyraźniej, ze proponowane rozwiązanie nawet po poprawkach w sejmowej podkomisji zdrowia będzie nadal niekorzystne dla aptek. Wprawdzie dla ponad 900 leków o cenie detalicznej do kilkudziesięciu złotych kwota marży wzrośnie o wartość Wykres 2. Liczba leków w poszczególnych przedziałach zmian wartości kwotowych marży aptecznej 10 groszy - 1 zł, to równocześnie dla zbliżonej liczby leków kwota marży zmniejszy się o podobną wartość. Bardzo negatywny wpływ na poziom realizowanej marży aptecznej będzie miał jednak fakt, że dla ponad 1200 leków kwota marży aptecznej zmniejszy się o 1 zł 5 zł. Dodatkowo dla prawie 500 leków refundowanych kwota marży aptecznej zmniejszy się o 5 zł 20 zł. Zmiany realizowanych kwot marż aptecznych przedstawione zostały na wykresie 2. Oczywiście, część leków refundowanych szczególnie droższych leków o niskim limicie refundacji ma obecnie cenę hurtową i detaliczną niższą, niż maksymalne ceny urzędowe ze względu na decyzje producentów o obniżeniu cen. Wpływa to automatycznie na obniżenie kwot realizowanej marży aptecznej. Jednak nawet przy założeniu, że około 20% leków refundowanych ma obecnie cenę niższą od maksymalnej ceny urzędowej, propozycja nowego systemu naliczania marż aptecznych 6 pharmakon 2/2011

7 zawarta w projekcie ustawy refundacyjnej jest niekorzystna dla aptek. Trudno sobie wyobrazić, aby obniżenie kwoty realizowanej marży o kilka złotych na każdym wydanym opakowaniu jednego z kilkuset leków refundowanych nie miało poważnego wpływu kondycję ekonomiczną apteki. Te stracone złotówki mogą w ciągu każdego miesiąca sumować się na kwotę nawet kilku tysięcy złotych! Należy w dalszym ciągu robić wszystko, aby jeszcze poprawić system naliczania marz aptecznych. Naliczanie marż tylko do limitu refundacji powoduje, że teoretycznie wysokie wartości procentowe w tabeli marż są zwykłą iluzją. Realna marża apteczna będzie dla dużej liczby leków bardzo niska. Dopiero szczegółowe obliczenia pokazują, że pierwsze wrażenie po zapoznaniu się z proponowaną tabelą marż może być bardzo mylące. Pobieżne i intuicyjne obliczenia nie odzwierciedlają realnych wartości. Przykładowe leki, dla których strata kwoty marży będzie większa niż 5 zł, przedstawione zostały w tabeli 3. 3) Podsumowanie Wnikliwa analiza poprawionej tabeli marż w trakcie prac sejmowej podkomisji zdrowia pokazuje, że nawet po tej modyfikacji wprowadzenie w życie nowego systemu naliczania marż spowoduje poważne straty w aptekach. Wydaje się, że propozycja naliczania marż aptecznych tylko do limitu refundacji nie została w Ministerstwie Zdrowia gruntownie przeanalizowana. Pozornie prosta idea zachęcania aptekarzy do wydawania tańszych odpowiedników ma bardzo poważne i często nieoczekiwane konsekwencje. Takie podejście jest tym bardziej niezrozumiałe, że w żadnym kraju europejskim nie zdecydowano się dotychczas na takie rozwiązanie. Konieczne są dalsze prace w celu poprawy systemu naliczania marż aptecznych. Jest to szczególnie istotne, ponieważ doświadczenia ostatnich lat pokazują, że zaproponowane zmiany mogą obowiązywać przez dłuższy czas, a ich poprawa po uchwaleniu ustawy może być bardzo trudna. Konieczna jest wyjątkowo silna konsolidacja środowiska aptekarskiego w tym zakresie! Będę bardzo wdzięczny za wszelkie uwagi i komentarz do tego opracowania. Wszystkie obliczenia i symulacje starałem się wykonać zgodnie z moją najlepszą wiedzą. Uważam, że merytoryczna dyskusja na temat systemu naliczania marż aptecznych jest niezbędna i będzie wpływać na zwiększenie skuteczności naszych działań. Prezes ORA Dolnośląskiej Izby Aptekarskiej we Wrocławiu mgr farm. Piotr Bohater prezes@dia.com.pl Wrocław, 25 lutego 2011 r. nazwa leku cena urzęd. det. obecna kwota marży obecna marża % nowa kwota marży nowa marża % kwota różnicy marży Flixonase Nasule krop. do nosa 0,4 mg/daw. 28 pojem. 57,24 zł 10,86 zł 23,39% 3,20 zł 6,48% -7,66 zł Fevarin tabl. powl. 0,1 g 30 tabl. 64,48 zł 11,39 zł 21,45% 3,87 zł 6,85% -7,52 zł Klacid tabl. powl. 0,5 g 14 tabl. (2 blist.po 7 szt.) 83,05 zł 13,35 zł 19,15% 5,84 zł 7,87% -7,51 zł Lamisil tabl. 0,25 g 14 tabl. 96,27 zł 15,47 zł 19,14% 8,25 zł 9,60% -7,22 zł Inhibace tabl.powl. 5 mg 28 tabl. 51,22 zł 9,72 zł 23,39% 2,50 zł 5,67% -7,21 zł Pritor tabl. 0,04 g 28 tabl. 68,19 zł 11,61 zł 20,52% 4,99 zł 8,30% -6,62 zł Exelon kaps.twarde 1,5 mg 28 kaps.(blist.) 144,50 zł 19,95 zł 16,02% 13,47 zł 10,17% -6,48 zł Prestarium 10 mg tabl. powl. 0,01 g 30 tabl. 49,52 zł 9,39 zł 23,40% 3,18 zł 7,46% -6,21 zł Yasnal tabl.powl. 0,01 g 28 tabl. (4 blist.po 7 szt.) 131,82 zł 19,19 zł 17,04% 13,47 zł 11,25% -5,71 zł Divigel 0.1% żel 1 mg/1g 28 sasz. a 1 g 42,65 zł 8,09 zł 23,39% 2,44 zł 6,65% -5,64 zł Glibenese GITS tabl. o przedł. dział. 0,01 g 30 tabl. 45,72 zł 8,67 zł 23,42% 3,05 zł 7,75% -5,62 zł Diaprel MR tabl.o zmodyf.uwal. 0,03 g 90 tabl. (3 blist. x 30 szt.) 50,50 zł 9,58 zł 23,42% 4,05 zł 9,32% -5,52 zł Lotensin tabl. powl. 0,02 g 28 tabl. (2 blist. po 14 szt.) 45,80 zł 8,69 zł 23,41% 3,17 zł 8,04% -5,51 zł Ketrel tabl. powl. 0,2 g 60 tabl.(pojem.) 182,33 zł 22,22 zł 13,88% 16,76 zł 9,84% -5,46 zł Flumycon kaps. 0,1 g 28 kaps. 135,41 zł 19,40 zł 16,73% 14,08 zł 11,41% -5,33 zł Akineton tabl. 2 mg 50 tabl. 30,43 zł 6,19 zł 25,52% 0,94 zł 3,63% -5,25 zł Klacid Uno tabl. o zmodyf. uwal. 0,5 g 7 tabl. (blister) 46,86 zł 8,89 zł 23,39% 3,65 zł 9,03% -5,24 zł Omnic Ocas 0,4 tabl. powl. o przedł. uwaln. 0,4 mg 30 tabl. (3x10) 58,15 zł 11,01 zł 23,35% 5,90 zł 11,77% -5,11 zł Phenyl Free 1 prosz g 162,83 zł 21,05 zł 14,85% 16,04 zł 10,64% -5,01 zł Tabela 3. Przykładowe leki, dla których marża apteczna na każdym opakowaniu zmniejszy się o ponad 5 zł pharmakon 2/2011 7

8 XI Mistrzostwa Polski Farmaceutów w Narciarstwie Alpejskim 15 stycznia 2011 roku w Karpaczu odbyły się XI Mistrzostwa Polski Farmaceutów w Narciarstwie Alpejskim. Do udziału zgłosiło się 111 farmaceutów i przyjaciół farmacji. Uczestnicy konkurowali w kategoriach kobiet, mężczyzn i przyjaciół farmacji w kategoriach wiekowych do lat 40, powyżej i dzieci do lat 12. Trasa miała długość 300 m i ustawiono 8 bramek. Wyniki w poszczególnych kategoriach prezentujemy w tabelach. W tym roku swoją obecnością zaszczycił nasze Mistrzostwa Prezes Słoweńskiej Izby Aptekarskiej pan Dušan Hus. Doskonałą zabawę wspierali w tym roku nasi sponsorzy: DHA Dolpharma, Hurtap S.A. i firma Amara. Po zmaganiach na stoku odbyło się oficjalne rozdanie dyplomów i nagród w czasie uroczystej kolacji zorganizowanej tradycyjnie w Chacie Karkonoskiej. W tym roku aura była wyjątkowo niełaskawa dla narciarzy. Temperatura znacznie na plusie spowodowała, że obawialiśmy się czy będzie możliwe przeprowadzenie mistrzostw. Jednakże dzięki wytężonej pracy zespołu Szkoły Zdobywców Horyzont, udało się przeprowadzić konkurs. W imieniu Dolnośląskiej Izby Aptekarskiej składamy serdeczne podziękowania Uczestnikom Mistrzostw za wyborne humory i doskonały nastrój w czasie całej imprezy. Zapraszamy do zapoznania się z galerią zdjęć z Mistrzostw, umieszczoną na stronach www DIA. W naszym Biuletynie prezentujemy jedynie namiastkę stworzonej galerii. Istnieje możliwość samodzielnego pobierania zdjęć wysokiej rozdzielczości bezpośrednio ze strony www. Wystarczy kliknąć na tekst pobierz (wysoka rozdzielczość) i zapisać na swoim komputerze. Jeszcze raz dziękujemy za wspaniałą zabawę i do zobaczenia za rok! Dolnośląska Izba Aptekarska 8 pharmakon 2/2011

9 KLASYFIKACJA ZAWODÓW KLASYFIKACJA KOBIET SENIORKI nazwisko i imię miasto czas miejsce Suszko Mariola Karpacz 21,24 1 Żółtek Ewa Zakopane 24,65 2 Bererzańska Anna Puszczykowo 24,65 2 Johan Iwona Szczawno Zdrój 25,52 3 Lelito Małgorzata Kraków 26,92 4 Krumplewska Jolanta Świebodzice 27,29 5 Szaciłło-Kasprzak Maria Toruń 28,22 6 Pietrzak Małgorzata Toruń 29,98 7 Mikoszewska Agnieszka Wrocław 36,68 8 KLASYFIKACJA KOBIET JUNIORKI nazwisko i imię miasto czas miejsce Zaczyk Dorota Duszniki Zdrój 20,13 1 Tucholska-Owczarczyk Piaseczno 22,09 2 Dorota Rosińska Alicja Milicz 22,63 3 Bielasik Anna Karpacz 23,06 4 Czajkowska Magdalena Opole 30,68 5 KLASYFIKACJA MĘŻCZYZN SENIORZY nazwisko i imię miasto czas miejsce Dušan Hus Słowenia 20,40 NK Napióra Wiktor Łęczyca 20,85 1 Mazur Janusz Stronie Śl. 20,94 2 Zdanowski Wiesław Wałbrzych 21,20 3 Karasiński Jerzy Wrocław 22,58 4 Marszał Paweł Warszawa 22,97 5 Nowaczyński Janusz Pawłowiczki 23,64 6 Piotrowski Wojciech Karpacz 24,08 7 Jasik Przemysław Krotoszyn 25,15 8 Bąbelek Tadeusz Poznań 26,41 9 Rykaczewski Wojciech Toruń 27,06 10 Cetnarowski Bolesław Nowy Sącz 28,33 11 Bohater Piotr Wrocław 29,91 12 KLASYFIKACJA MĘŻCZYZN JUNIORZY nazwisko i imię miasto czas miejsce Timotej Vivod Słowenia 19,00 NK Kołodziejczyk Aleksander Rzeszów 19,11 1 Rytko Rafał Góra Kalwaria 19,94 2 Jakubowski Sebastian Poznań 20,11 3 Bogucki Bartłomiej Kraków 20,12 4 Grzeszkiewicz Przemysław Skierniewice 20,26 5 Kocioski Krzysztof Syców 20,91 6 Jankowski Bartłomiej Grabów 21,18 7 Kostrzewa Marcin Kowary 21,72 8 Staś Michał Bielsko-Biała 22,60 9 Skwarek Łukasz Wrocław 23,13 10 Zalewski Karol Wrocław 24,65 11 KLASYFIKACJA DZIECI DO 12 LAT nazwisko i imię, wiek miasto czas miejsce Kostrzewa Maksymilian, 10 Kowary 29,84 1 Pietrzak Kuba, 8 Toruń 30,23 2 Rytko Zofia, 8 Góra Kalwaria 37,53 3 Wilkowski Krzysztof, 9 Piaseczno 37,63 4 Owczarczyk Marysia, 6 Piaseczno 38,75 5 Wilkowska Krysia, 10 Piaseczno 40,81 6 PRZYJACIELE FARMACJI KOBIETY nazwisko i imię miasto czas miejsce Kulla Alicja Namysłów 22,72 1 Kostrzewa Monika Kowary 24,36 2 Zdanowska Kinga Wałbrzych 24,66 3 Sobczak Karolina Łęczyca 26,06 4 Jasik Izabela Krotoszyn 48,00 5 PRZYJACIELE FARMACJI MĘŻCZYŹNI nazwisko i imię miasto czas miejsce Zaczyk Wojciech Zieleniec 18,87 1 Kot Tomasz Poznań 19,32 2 Bogucki Jakub Kraków 19,47 3 Bererzański Radosław Puszczykowo 19,68 4 Bererzański Jr. Radosław Puszczykowo 19,74 5 Kołodziejczyk Dominik Rzeszów 19,88 6 Kołodziejski Zbigniew Łęczyca 21,62 7 Kołodziejczyk Bogdan Rzeszów 22,39 8 Pietrzak Piotr Toruń 22,59 9 Ochmański Radosław Toruń 23,16 10 Rosinski Piotr Milicz 23,49 11 Jamrozik Mateusz Żary 23,80 12 Jamrozik Waldemar Żary 24,99 13 Małecki Andrzej Lęczyca 25,84 14 Konieczny Wojciech Grabów/n 25,87 15 Prosną Jamrozik Jakub Żary 27,22 16 Kasprzak Hieronim Toruń 30,63 17 pharmakon 2/2011 9

10 Wybrane doniesienia o bezpieczeństwie stosowania leków l Ketoprofen stosowany miejscowo pozytywny stosunek korzyści do ryzyka Europejska Agencja ds. Leków (EMA) ogłosiła, że przegląd preparatów do stosowania miejscowego z ketoprofenem, dokonany przez komitet naukowy CHMP, wykazał, że korzyści z miejscowego stosowania ketoprofenu są większe od ryzyka. Wywnioskowano również, że dalsze działania powinny być prowadzone w celu minimalizacji ryzyka występowania skórnych działań niepożądanych. Ketoprofen jest niesteroidowym lekiem przeciwzapalnym. Preparaty ketoprofenu do stosowania miejscowego wskazane są w leczeniu drobnych urazów, zapalenia ścięgien, małych stawów i kości, ostrego bólu dolnego odcinka pleców i w leczeniu zapalenia żył. Przegląd informacji dotyczący bezpieczeństwa stosowania tych leków został podjęty w celu oceny ryzyka nadwrażliwości na światło, w tym fotoalergii oraz nowo wykrytego ryzyka krzyżowych uczuleń na oktokrylen, filtr słoneczny stosowany w kosmetykach. Na podstawie dostępnych danych stwierdzono, że ryzyko poważnych reakcji fotoalergicznych jest bardzo niskie (1 przypadek na1 milion leczonych pacjentów). Komitet CHMP zauważył również, że chociaż w UE dostępnych jest wiele alternatywnych leków z grupy NLPZ do stosowania miejscowego, to tylko ketoprofen jest wskazany do leczenia ostrego bólu części lędźwiowo-krzyżowej pleców. Komitet CHMP zalecił następujące środki minimalizacji ryzyka: ketoprofen do stosowania miejscowego powinien być wydawany z przepisu lekarza; w podstawowej informacji o leku należy uzupełnić i podkreślić ostrzeżenia dotyczące możliwych niepożądanych reakcji skórnych związanych z ekspozycją na słońce, jak również w wyniku łącznego stosowania ketoprofenu z oktokrylenem; fachowym pracownikom służby zdrowia i pacjentom należy w zrozumiały sposób przedstawić wskazówki dotyczące zapobiegania ryzyku fotoalergii podczas miejscowego stosowania ketoprofenu. Komitet CHMP zalecił, że lekarze powinni informować pacjentów w sprawie sposobu stosowania miejscowych preparatów z ketoprofenem w celu zapobiegania występowaniu poważnym, miejscowym reakcjom nadwrażliwości skóry. Pacjentom zaleca się zapewnienie, aby leczone powierzchnie skóry były chronione przed światłem słonecznym w ciągu całego okresu leczenia ketoprofenem i dwa tygodnie po jego zakończeniu, a po każdej aplikacji leku, aby ręce były dokładnie myte. Na podstawie: WHO Pharmaceuticals Newsletter No. 5, l Europejska Agencja ds. Leków zaleca stosowanie fibratów jako leków drugiego rzutu Stosunek korzyści do ryzyka stosowania leków hipolipemizujących jest nadal pozytywny, ale stosowanie fibratów jako leków pierwszego rzutu nie jest zalecane. Komitet ds. Produktów Leczniczych Stosowanych u Ludzi (CHMP) Europejskiej Agencji Leków uznał, że korzyści płynące ze stosowania terapii czterema fibratami: bezafibratem, ciprofibratem, fenofibratem i gemfibrozilem, nadal przeważają nad ryzykiem, w leczeniu pacjentów z zaburzeniami lipidowymi we krwi. Jednak lekarze nie powinni przepisywać tych leków nowo zdiazgnozowanym pacjentom z zaburzeniami lipidowymi krwi jako leczenie pierwszego rzutu, z wyjątkiem pacjentów z ciężką hipertriglicerydemią lub pacjentów, którzy nie mogą przyjmować statyn. Fibraty są grupą leków, która była stosowana przez wiele lat w celu obniżania stężenia lipidów (triglicerydów, cholesterolu) we krwi. Leki te były pierwszymi, które zostały poddane kontroli w całej Europie w 2005 r., kiedy grupa robocza zajmująca się nadzorem nad bezpieczeństwem farmakoterapii (CHMP Pharmacovigilance Working Party) dokonywała oceny stosunku korzyści do ryzyka ze względu na ograniczone dowody na długofalowe korzyści w redukcji ryzyka sercowo-naczyniowego. W tamtym czasie grupa robocza stwierdziła, że leki te nadal powinny być stosowane w leczeniu zaburzeń lipidowych, lecz nie jako leki pierwszego rzutu. Dla fenofibratu grupa robocza wydała nowe, dodatkowe zalecenie, mówiące o możliwości stosowania tego leku razem ze statyną w sytuacji, gdy sama statyna jest niewystarczająca, aby w wystarczającym stopniu kontrolować stężenie lipidów we krwi. Opinia grupy roboczej CHPM została wysłana do Komisji Europejskiej w celu przyjęcia wiążących decyzji w całej Unii Europejskiej. W Unii Europejskiej są dostępne obecnie cztery fibraty: bezafibrat, ciprofibrat, fenofibrat i gemfibrozil. Na podstawie: European Medicines Agency, News and press release 22/10/2010; MHRA, Drug Safety Update,Volume 4, Issue 5, December 2010 l Orlistat zmiany w ulotkach podyktowane doniesieniami z USA o przypadkach niewydolności wątroby Agencja FDA poinformowała, że zatwierdza zmiany w ulotce orlistatu, polegające na dodaniu nowych informacji o bezpieczeństwie stosowania tego leku. Dodatkowe informacje dotyczą możliwych ciężkich uszkodzeń wątroby, które wśród pacjentów stosujących ten lek są rzadko raportowane. Orlistat jest stosowany w celu odchudzenia. Na rynku farmaceutycznym dostępne są preparaty zawierające orlistat w dawce 120 mg (Xenical) dostępne na receptę oraz w dawce 60 mg (Alli) dostępne bez recepty OTC. Agencja dodała również ostrzeżenia o rzadkich przypadkach ciężkich uszkodzeń wątroby do ulotki dla preparatu OTC zawierającego mniejszą dawkę, 60 mg orlistatu. Powyższe zmiany wynikają z zakończonej kontroli bezpieczeństwa przeprowadzonej przez Agencję FDA na podstawie sprawozdań o ciężkich przypadkach uszkodzeń wątroby, które wystąpił u pacjentów stosujących orlistat. W wyniku przeglądu zidentyfikowano łącznie 13 raportów o ciężkich uszkodzeniach wątroby po orlistacie, w tym 12 raportów zagranicznych dotyczyło preparatu zawierającego orlistat w dawce 120 mg, natomiast 1 raport pochodzący z USA, dotyczył preparatu zawierającego orlistat w dawce 60 mg. W chwili obecnej nie została ustalona jeszcze przyczyna występowania tego rodzaju ciężkich działań niepożądanych po orlistacie. Fachowym pracownikom służby zdrowia przedstawiono następujące uwagi: Po wprowadzeniu do obrotu, przypadki ciężkich uszkodzeń wątroby z martwicą wątroby lub ostrej niewydolności 10 pharmakon 1/2011 2/2011

11 wątroby występują rzadko u osób stosujących orlistat. Niektóre z tych przypadków skutkują przeszczepem wątroby lub śmiercią. Należy rozważyć korzyści z odchudzania przy użyciu orlistatu w stosunku do potencjalnego ryzyka, przy każdorazowym ustaleniu czy lek ten jest odpowiedni dla danego pacjenta. Pacjenta należy poinstruować, aby zgłaszał jakiekolwiek objawy ze strony wątroby podczas stosowania orlistatu (anoreksja, żółtaczka, ciemne zabarwienie moczu, jasne stolce, świąd, ból w prawym górnym kwadracie brzucha). W przypadku uszkodzenia wątroby, należy przerwać stosowanie orlistatu i innych leków, a następnie wykonać próby wątrobowe i zbadać poziom enzymów wątrobowych ALT i AST. Raporty zebrane w światowej bazie danych WHO Vigibase: Liczba raportów dla orlistatu, dotyczących zaburzeń ze strony wątroby oraz dróg żółciowych: 598 Najczęściej raportowane działania niepożądane (liczba raportów): Wzrost poziomu enzymów wątrobowych: 100 Zapalenie pęcherzyka żółciowego: 66 Kamica żółciowa: 161 Choroby pęcherzyka żółciowego 79 Zaburzenia czynności wątroby 84 Na podstawie: WHO Pharmaceuticals Newsletter No. 4, opracowała Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków FDA powiadomiła, że lamotrygina (preparat Lamictal) może powodować aseptyczne zapalenie opon mózgowordzeniowych. Lek ten jest stosowany w leczeniu padaczki u dzieci w wieku 2 lat i starszych oraz w leczeniu choroby dwubiegunowej u dorosłych. W drukach informacyjnych (ulotka i Charakterystyka Produktu Leczniczego), w części Ostrzeżenia i środki ostrożności, dodano informacje dotyczące wspomnianego powyżej ryzyka. Decyzja Agencji FDA została podjęta na podstawie przeglądu raportów dotyczących działań niepożądanych po lamotryginie, zgromadzonych od grudnia 1994 r. (kiedy lek został dopuszczony do obrotu) do listopada 2009 r. W sumie zidentyfikowano 40 raportów dotyczących aseptycznego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych występujących u dzieci i u dorosłych pacjentów leczonych lamotryginą. W większości przypadków po odstawieniu leku objawy ustąpiły. W 15 przypadkach objawy powróciły ponownie, gdy powtórnie rozpoczęto terapię lamotryginą. FDA zwraca uwagę, że objawami, które mogą wskazywać na zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych są: ból głowy, gorączka, sztywność karku, nudności, wymioty, wysypka i wrażliwość na światło. Fachowym pracownikom służby zdrowia zalecono, że jeżeli istnieje podejrzenie o zapaleniu opon mózgowordzeniowych, pacjentów należy poddać ocenie pod kątem innych przyczyn, a jeśli nie zostaną zidentyfikowane potencjalne, inne przyczyny zapalenia opon mózgowordzeniowych, należy przerwać leczenie lamotryginą. Na podstawie: WHO Pharmaceuticals Newsletter No. 5, mgr farm. Monika Jacyszyn - Owczarek Dolnośląski Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny informuje, że od dnia 11 stycznia 2011 r. nastąpiła zmiana numerów telefonów Delegatury w Wałbrzychu Wojewódzkiego Inspektoratu Farmaceutycznego we Wrocławiu Wałbrzych, ul. Słowackiego 23a. Numer telefonu/faksu 74/ REKLAMA l Lamotrygina zmiana informacji o leku ze względu na ryzyko aseptycznego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych pharmakon 2/

12 Aptekarz lwowski Teodor Torosiewicz Tedor Torosiewicz, z pochodzenia Ormianin, urodził się 7 września 1789 roku w Stanisławowie, w Galicji, w rodzinie drobnomieszczańskiej. 17 lipca 1805 roku ukończył miejscowe gimnazjum i rozpoczął praktykę w jednej z aptek lwowskich. Z zapisków S. Krawczykiewicza wiemy, że Torosiewicz studiował w Wiedniu w latach i ukończył miejscowy uniwersytet z wynikiem bardzo dobrym jak zapisano: Examen 29 Augusti 1812, primo, secundo, tertio (cum calculo ) valde bene. Musimy wiedzieć, że postanowieniem Izby Nadwornej wiedeńskiej zaprowadzono od 1804 roku w całym państwie roczne kursy uniwersyteckie dla farmaceutów. Po powrocie do Lwowa pracował w swoim zawodzie, starając się jednocześnie po trzech latach o pozwolenie na otwarcie własnej apteki. Zgodę uzyskał, jednak z nieznanych przyczyn termin otwarcia własnej już apteki przesunął się do 1 kwietnia 1819 roku. Apteka Pod Cesarzem Tytusem przy ul. Czarnieckiego na dolnym Łyczakowie vis-a-vis kościoła Klarysek, zasłynęła z wybornego laboratorium z nieprzeliczonymi odczynnikami (reagensa) i licznymi najściślejszymi instrumentami, stanowiąc doskonały warsztat pracy dla jego przyszłych badań chemicznych. Zastanawia nieco swoista oryginalność godła apteki. Wydaje się jednak, że zadecydowało gimnazjalne wykształcenie humanistyczne i fascynacja postacią cesarza rzymskiego Tytusa, któremu poświęcił zresztą osobne opracowanie. Opierając każde swoje życiowe przedsięwzięcie na podstawach humanizmu i szczerego pragnienia służenia zniewolonej ojczyźnie, starał się Torosiewicz postrzegać w Tytusie wzór godny naśladowania. Pierwszą swoją pracę z zakresu chemii toksykologicznej opublikował w 1825 roku, jednak zasadnicza jego działalność i twórczość jako aptekarza i chemika-analityka przesunęła się w kierunku przebadania chemicznego 27 ówczesnych polskich źródeł mineralnych. Zwieńczeniem tej pasji stała się praca pt. Źródła mineralne w Galicji i na Bukowinie. Spośród wartościowych recenzji najlepiej oddaje istotę i znaczenie badań opinia z 1854 roku ojca polskiej balneologii J. Dietla: dopiero od czasów Torosiewicza wiemy, ile to wód lekarskich wylewa ze swego łona Krakowskie, Galicyja i Bukowina Torosiewiczowi naszemu należy się cześć i chwała iż pierwszy zwrócił uwagę powszechną na źródła lekarskie Jemu winno niejedno źródło galicyjskie swe obecne powodzenie, osobliwie zaś Iwonicz Istotnie, szczególne zainteresowania i badania chemiczne źródeł iwonickich, pozwoliły podnieść Iwonicz z zupełnie nieznanej wioski do rangi najcenniejszego polskiego uzdrowiska, dorównującemu wówczas renomowanym źródłom europejskim. Odkrycie walorów wód iwonickich stało się trwałym elementem procesu leczenia i rekonwalescencji w praktyce lekarskiej. Równie istotne stały się też prace Torosiewicza dotyczące badań nad barwionym szkłem i jego przydatnością dla aptek. To spowodowało, że naczynia z kolorowego szkła (zielone, niebieskie czy rubinowe) niezwykle piękne i dekoracyjne nie gościły w aptekach zbyt długo, gdyż jego badania wykazały, że do przechowywania środków do produkcji leków najlepsze są pojemniki ze szkła w kolorze brunatnym. Zwieńczeniem jego doświadczeń stała się wydana w pharmakon 2/2011

13 roku praca O przechowywaniu lekarstw w naczyniach szklanych zabarwionych. Może więc dzisiaj sięgając po ciemną butelkę skojarzymy ją sobie z nazwiskiem galicyjskiego aptekarza. Aby zdać sobie sprawę ze wszechstronności Torosiewicza musimy wiedzieć, że równolegle skutecznie interesował się właściwościami chloranu wapnia i użyciu jego w gospodarstwie domowym, a także zastosowaniem węglanu sodu w pralniach i gorzelniach. Może nieco kuriozalna dzisiaj byłaby praca O wyciągu mięsnym dr Liebiga używanym jako wybornie działający środek posilny i lekarski, tudzież o przyrządzaniu nowej polewki dla dzieci, zastępującej mleko macierzyste. Wydał również rozprawy wydane przez c. k. galicyjskie Towarzystwo Gospodarcze: O oleju przesmalonym znajdującym się w wódce ziemniaczanej, O syropie kartoflanym i o winie z syropu kartoflanego, Przestrogi dla gorzelników i wiele innych, w tym kilka rozpraw o cukrze buraczanym i nowym sposobie wyciągania części cukrowych z buraków. Będziemy jednak w błędzie, gdybyśmy widzieli w Teodorze Torosiewiczu jedynie naukowca i innowatora. Był on również bezsprzecznie społecznikiem i patriotą. Szczególną troską otaczał młodzież, pragnąc zapewnić jej pomoc materialną i kierunek moralny. Dochód z rozprawy ku uczczeniu 300-letniej pamięci Unii Lubelskiej, przeznaczył dla nowo utworzonej szkoły rolniczej w Dublanach pod Lwowem. Kiedy w związku z powstaniem listopadowym złożono w szpitalu w Zamościu rannych powstańców, Torosiewicz dostarczył własnym sumptem poważny zapas leków. W trakcie życia w zasadzie nie przywiązywał uwagi do kolejnych zaszczytów i wyróżnień, a było ich niemało. Do najznamienitszych należał Krzyż Złoty z Koroną od c. k. rządu za zasługi dla kraju. W zawodzie, praktyka w aptece lwowskiej Torosiewicza uważana była przez młodych adeptów za szczególny awans zawodowy, a pryncypał stanowił kompletny autorytet. Pomimo nadwątlonego zdrowia doczekał się późnej starości zmarł we Lwowie 2 marca 1876 roku. W ostatniej drodze życia żegnała go młodzież farmaceutyczna, delegaci towarzystw aptekarskich i lekarskich i tłumy lwowiaków. Po śmierci rodacy uczcili jego pamięć nazwaniem jego imieniem ulicy na tzw. Filipówce, a Towarzystwo Aptekarskie ufundowało popiersie swojego kolegi, którego rysunek załączam w tekście. To już kolejny zasłużony aptekarz, którego sylwetkę przypominam głównie z powodu zasług, tym razem dla balneologii i balneoterapii. Może się zdarzyć, że kogoś przynudziłem, ale tej wiedzy ze studiów nie wyniesiemy. Wprawdzie współczesna farmacja rozwija się dynamicznie i to w kierunkach czasem niepokojących, zajmują nas zawodowe ruchy tektoniczne, jednak konia z rzędem temu, kto wiedział, że ojcem szkła oranżowego był Teodor Tarasiewicz. Zbigniew Madurowicz ISBN Jacek Józefczyk urodzi si w D bicy w 1955 roku. W roku 1980 uko czy studia na Wydziale Farmacji Akademii Medycznej w Krakowie. Do 1986 roku pracowa w aptece cefarmowskiej w Ja le. W latach pe ni funkcj kierownika apteki w Sko yszynie. Od maja 1991 roku do chwili obecnej w a ciciel i kierownik tej e apteki, przeniesionej do w asnego lokalu. Pisze wiersze o bardzo ró norodnej tematyce. Mieszka w Ja le. Trzy wiaty JACEK JÓZEFCZYK Tomik zawiera 56 wierszy, po części - jeszcze niepublikowanych, z tego połowa to wiersze związane z farmacją. Objętość - 80 stron. Słowo wstępne dr farm. Macieja Bileka i prof. dr hab Władysława Lasonia. Tytuł: Trzy światy. Do nabycia na Allegro - Literatura piękna (poezja) - Trzy światy - Jacek Józefczyk. Cena 12 zł + 4zł wysyłka. Info lub jacekinf@interia.pl 9 wierszy z tomiku znajduje się obecnie na stronie NRA (Aptekarz Polski - chwila oddechu - na fali poezji J.Józefczyka) Szanowni Państwo Uprzejmie informuję, że Muzeum Farmacji UJ opublikowało swój kolejny kalendarz ścienny, tym razem poświęcony dawnym aptekom Krakowa. Kalendarz można zamawiać telefonicznie ( ) i przez Internet (mf@mp.pl). Cena kalendarza: 30 zł + VAT Serdecznie pozdrawiam Prof. dr hab. Zbigniew Bela Dyrektor Muzeum Farmacji UJ pharmakon 2/

14 KLUB SENIORA Pierwsze w 2011 r. spotkanie Klubu Seniora DIA odbyło się 25 stycznia i przebiegało w karnawałowym nastroju, przy szampanie, faworkach, kawie i herbacie. Melodia pięknej pastorałki nasunęła wspomnienia minionych Świąt Bożego Narodzenia. Gościem honorowym na naszym styczniowym spotkaniu była Pani mgr Krystyna Szostak. Przewodnicząca Klubu Seniora mgr Stanisława Makuchowska opowiedziała nam o wizycie na spotkaniu opłatkowym w Klubie Seniora DIL, na którym nas reprezentowała. W czasie spotkania Przewodnicząca przekazała dyplom uczestnictwa Pani mgr Zofii Jędrzejowskiej za udział w konkursie literackim (Nie) zwykli ludzie, (nie)zwykłe historie. Wrocław oczami seniora zorganizowanym przez CIRS - Wrocławskie Centrum Seniora i Szkoły Liderów działającej przy Stowarzyszeniu Centrum Edukacji CEL. Następnie zaproszone Panie z Wrocławskiego Centrum Seniora mówiły o działalności na rzecz seniorów w 2011 r. W Centrum Seniora działa Klub Wolontariusza, który pełni dyżury w każdą środę w godzinach Wrocław pl. Domikański 6. Można kontaktować się osobiście lub telefonicznie w trudnych sprawach życiowych. Nr telefonu lub Zarząd Klubu Seniora DIA REKLAMA 14 pharmakon 2/2011

15 Studium Szkolenia Podyplomowego Wydziału Farmaceutycznego AM we Wrocławiu Informacje bieżące dotyczące kursów, posiedzeń naukowo szkoleniowych w roku 2011 Studium Szkolenia Podyplomowego Wydziału Farmaceutycznego AM we Wrocławiu informuje, iż prowadzi zapisy na kurs dla farmaceutów z zakresu szkolenia ciągłego: 2. Postępy w technologii leków recepturowych 14 godz i r. 3. Wpływ czynników fizjologicznych i patologicznych na działanie leków (indywidualizacja farmakoterapii) 15 godz i r. 4. Opieka farmaceutyczna w nadciśnieniu tętniczym 8 godz r. 5. Bezpieczeństwo farmakoterapii onkologicznej 10 godz i r. 6. Komunikacja i informacja o leku w pracy aptekarza wybrane aspekty teoretyczne i praktyczne 16 godz i r. 7. Farmakoterapia w leczeniu chorób narządu wzroku 10 godz i r. W lutym odbyło się następujące szkolenia ciągłe oraz specjalizacyjne: Interakcje i działania niepożądane leku Opieka farmaceutyczna (specjalizacja : Farmacja apteczna) Postępy nauk farmaceutycznych (specjalizacja : Farmacja apteczna) Podstawy farmakokinetyki klinicznej (specjalizacja : Farmacja kliniczna) Czynniki patologiczne wpływające na farmakokinetykę i farmakoterapię (specjalizacja : Farmacja kliniczna) Jednocześnie informujemy, że na posiedzeniu naukowym PTF-armu w dniu r. o godz. 17,00 wykład pt.,, Leki kardioprotektycyjne przy ul. Grodzkiej 9, wygłosi prof. dr hab. Kazimierz Gąsiorowski. Elżbieta Szkarpij Z żalem i smutkiem zawiadamiamy, że w dniu 16 października 2010 r. zmarła ś. p. mgr farm. Krystyna Mielnik Studia na Wydziale Farmaceutycznym Akademii Medycznej w Gdańsku ukończyła w 196 lr. Po ich ukończeniu pracowała w Zakładzie Farmakognozji na etacie asystenta, a potem w aptekach Gdańskiego Zarządu Aptek. Od 1966r. do czasu przejścia na emeryturę związana była zawodowo z Cefarmem Wrocławskim, w którym zatrudniona była jako inspektor farmaceutyczny, a następnie pełniła funkcję z-cy kierownika i kierownika Działu Aptek. W 1975r. uzyskała specjalizację drugiego stopnia z farmacji aptecznej. Była osobą skromną, sumienną, bardzo pracowitą i życzliwą dla ludzi. Uroczystości pogrzebowe odbyły się we Wrocławiu przy ul. Grabiszyńskiej Grono Przyjaciół Koleżanki i Koledzy z Dolnośląskiej Izby Aptekarskiej Z głebokim żalem zawiadamiamy, że 1 lutego br. zmarł ś. p. mgr farm. Tadeusz Plak członek regionu wałbrzyskiego, absolwent AM w Łodzi w 1973 r., właściciel apteki w Bystrzycy Kłodzkiej. Koleżanki i Koledzy z DIA pharmakon 2/