1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI, PRODUCENTA I DYSTRYBUTORA

Transkrypt

1 Data wydania: Data aktualizacji: Strona/stron 1/7 1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI, PRODUCENTA I DYSTRYBUTORA Nazwa produktu: Brom Wzór chemiczny: Br 2 Producent: Dystrybutor: 2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH Składnik stwarzający zagroŝenie: Nazwa chemiczna % wag. Nr CAS Nr WE Symbol ostrzegawczy Zwroty zagroŝenia (R)* brom T +, C, N Objaśnienie: T + = bardzo toksyczny, T = toksyczny, C = Ŝrący, Xn = szkodliwy, Xi = draŝniący, E = wybuchowy, O = utleniający, F + = skrajnie łatwo palny, F = wysoce łatwo palny, N = niebezpieczny dla środowiska 3. IDENTYFIKACJA ZAGROśEŃ Substancja została zaklasyfikowana jako niebezpieczna zgodnie z obowiązującym prawem. T+ C N ZagroŜenie poŝarowe: Substancja ciekła, niepalna. W ogniu wydzielają się toksyczne gazy, pary i dymy. ZagroŜenie toksykologiczne: Działa bardzo toksycznie przez drogi oddechowe. Powoduje powaŝne oparzenia. Brom działa silnie draŝniąco i trująco na skórę, usta, gardło i płuca. Po zatruciu w ciągu długiego okresu czasu występuje osłabienie i zmniejszona odporność organizmu. ZagroŜenie ekotoksykologiczne: 4. PIERWSZA POMOC Działa bardzo toksycznie na organizmy wodne. Uwaga: W pierwszej kolejności naleŝy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skaŝonego bromem środowiska. UłoŜyć wysoko na lewym boku. Skontaktować się z lekarzem. Ratujący muszą zadbać równieŝ o własne bezpieczeństwo. Następstwa wdychania: 1. Wyprowadzić poszkodowana osobę na świeŝe powietrze. 2. NaleŜy podać tlen z 5% dodatkiem ditlenku węgla i zastosować sztuczne oddychanie. Poszkodowanej osobie podawać środki pobudzające ośrodek oddechowy. Utrzymywać droŝność dróg oddechowych. Okryć kocem. Zapewnić spokój i ciepło. Zapewnić pomoc lekarską. Następstwa połknięcia: 1. NaleŜy natychmiast wywoływać wymioty, a następnie po podaniu wodnej zawiesiny węgla aktywnego wymioty wywołać ponownie. JeŜeli zatruty jest przytomny, moŝna przepłukać Ŝołądek wodną zawiesiną węgla aktywowanego. 2. Do chwili odtransportowania do szpitala choremu zapewnić spokój, miejsce leŝące i ciepło. SkaŜenie oczu: 1. Przemywać skaŝone oczy większą ilością letniej wody przez 15 minut lub 0,9% roztworem soli kuchennej (najlepiej wyjałowionej), przy wywiniętych powiekach. 2. W razie potrzeby zapewnić pomoc okulisty. SkaŜenie skóry: 1. Zdjąć skaŝone ubranie. Oczyścić mechanicznie skaŝoną skórę, przemyć duŝą ilością wody, a następnie wodą z łagodnym mydłem.

2 Data wydania: Data aktualizacji: Strona/stron 2/7 2. W przypadku gdy podraŝnienie skóry nie przemija, skonsultować się z lekarzem dermatologiem. 5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POśARU ZagroŜenia poŝarowe: Substancja niepalna. Pojemniki naraŝone na działanie ognia lub wysokiej temperatury bezzwłocznie usunąć poza obszar zagroŝenia. Nagrzane pojemniki pękają, potęgując zagroŝenie. Pod działaniem wysokich temperatur wydzielają się toksyczne gazy, pary, dymy i aerozole. W przypadku poŝaru Stosować środki w zaleŝności od natury i rozmiaru poŝaru. sąsiednich obiektów: Zalecenia szczegółowe: Uwaga: W ogniu wydzielają się z bromu toksyczne gazy, pary i dymy. Sprzęt ochronny Aparaty izolujące drogi oddechowe. NiezaleŜne aparaty oddechowe. straŝaków: Uwaga dodatkowa: Do zbierania rozlanego bromu uŝywać materiały absorbujące. 6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA Zalecenia ogólne: Środki ochrony osobistej: W przypadku wydostania się większej ilości bromu do środowiska, skaŝony teren naleŝy wyizolować z otoczenia, a poza jego obręb wyprowadzić osoby postronne. W pierwszej kolejności odciąć źródło skaŝania środowiska. W razie potrzeby wezwać ekipy ratownicze. Unikać kontaktu z uwolnionym bromem. Stosować ubrania ochronne z tkanin odpornych na działanie czynników Ŝrących, rękawice ochronne, okulary ochronne w szczelnej obudowie, ochrony dróg oddechowych przed rozpuszczalnikami organicznymi. NaleŜy pamiętać o ograniczonym czasie działania ochronnego filtrów gazowych i cząsteczkowych (filtr gazowy oznaczony kolorem brązowym i literą A oraz filtr cząsteczkowy oznaczony kolorem białym i symbolem P2). Zalecenia szczegółowe: Starać się odciąć źródło skaŝenia środowiska (uszczelnić uszkodzone opakowanie i umieścić w opakowaniu awaryjnym), odciąć dopływ z instalacji. Stosować środki mechaniczne, szczelne pojemniki, sorbenty pochodzenia organicznego i nieorganicznego. Zabezpieczenie środowiska: Metody utylizacji: Zabezpieczyć studzienki ściekowe. W przypadku skaŝenia wód powiadomić odpowiednie władze. SkaŜony grunt podlega wymianie. Unieszkodliwianie na drodze chemicznej lub termicznej - zgodnie z wymogami prawa krajowego. 7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE Zapobieganie zatruciom: Zapobieganie poŝarom / wybuchom: Magazynowanie: Podczas stosowania nie jeść, nie pić, unikać kontaktów z bromem, unikać wdychania par i aerozoli, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzieŝ i sprzęt ochrony osobistej, pracować w wentylowanym pomieszczeniu. Substancja niepalna. Nie wymaga szczególnego trybu postępowania w tym zakresie. W oryginalnych, właściwie oznakowanych opakowaniach w magazynie materiałów toksycznych, Ŝrących, wyposaŝonych w instalację wentylacyjną. Przechowywać w odpowiednio zabezpieczonych szafach, sejfach lub zbiornikach. PodłoŜe musi być szczelne, odporne na działanie czynników Ŝrących. Na terenie magazynu przestrzegać zakazu palenia, spoŝywania

3 Data wydania: Data aktualizacji: Strona/stron 3/7 Metody postępowania z odpadami: posiłków, otwartego ognia. Zasady magazynowania określa norma PN-89/C Za odpad moŝna uznać brom, który w Ŝadnej postaci nie nadaje się do zagospodarowania. Odpadowy brom odstawiany jest do wskazanego przez słuŝbę ochrony środowiska miejsca celem utylizacji. 8. KONTROLA NARAśENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ Rozwiązania techniczne: Stosowanie ścisłych rygorów bezpiecznej pracy (ochrony osobiste, wentylacja wyciągowa), brak moŝliwości skaŝenia kanalizacji i otaczającego środowiska. Wszelkie manipulacje wykonywać pod czynnym dygestorium. Odpadki umieszczać w oddzielnym, oznakowanym, szczelnym pojemniku. Osobiste wyposaŝenie ochronne: Drogi oddechowe: Ręce: Oczy: Skóra i ciało: Ogólne środki ochrony: Maski ochronne z filtrami par i cząsteczkowych (filtr gazowy oznaczony kolorem brązowym i literą A oraz filtr cząsteczkowy oznaczony kolorem białym i symbolem P 2). Rękawice ochronne z tworzywa odpornego na działanie czynników Ŝrących. Okulary ochronne w szczelnej obudowie odpornej na działanie czynników Ŝrących. Ubrania ochronne ze zwartej tkaniny. Fartuchy ochronne. Higiena pracy: Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Unikać bezpośredniego kontaktu powierzchni ciała i dróg oddechowych z bromem. Nie wdychać par i aerozoli. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy dokładnie wymyć powierzchnię ciała. Nie jeść, nie pić podczas pracy. Natychmiast usuwać wszelkie rozlewy. Przed ich zebraniem przysypywać materiałem chłonnym. Obowiązujące w Polsce najwyŝsze dopuszczalne stęŝenie (mg/m 3 ) w środowisku pracy: Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia r. (Dz.U. Nr 217, poz. 1833) w sprawie najwyŝszych dopuszczalnych stęŝeń i natęŝeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ze zmianą z dnia r. (Dz.U. 212 poz. 1769) CAS Składnik NDS (mg/m 3 ) NDSCh (mg/m 3 ) brom 0,7 1,4 9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE Masa cząsteczkowa: 159,2 g/mol Postać fizyczna, barwa, zapach: Brom jest to pierwiastek chemiczny. W warunkach normalnych jest niepalną, lotną cieczą o barwie ciemnobrunatnej, o ostrym i duszącym zapachu. We wszystkich stanach skupienia występuje w cząsteczce dwuatomowej. Pierwiastek aktywny chemicznie. Temperatura topnienia: 7,2 o C Temperatura wrzenia: 58,77 o C Gęstość: 3,12 g/cm 3 (20 o C) Gęstość par względem powietrza: 5,52 PręŜność par: 220 mbar w 20 o C Rozpuszczalność w wodzie i innych rozpuszczalnikach: Rozpuszczalność w wodzie 42 g/l w 20 o C. W wodzie powstaje tzw. woda bromowa. Tworzący się z wodą kwas bromowodorowy naleŝy do najsilniejszych kwasów. Posiada własności redukujące.

4 Data wydania: Data aktualizacji: Strona/stron 4/7 Stopień zagroŝenia wód: Skrajny Inne: Brom otrzymywany jest ze złóŝ soli potasowych lub z wody morskiej. Brom słuŝy przede wszystkim do bromowania związków organicznych oraz do otrzymywania bromków, tj. produktów, niezbędnych w przemyśle chemicznym, farmaceutycznym, fotograficznym. Jest czynnikiem uszlachetniającym benzyny silnikowe. W handlu znajdują się roztwory 40 lub 48% HBr. 10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ Stabilność i reaktywność: Właściwości korozyjne: Brom jest substancją chemicznie reaktywną. Gwałtownie reaguje z acetaldehydem, acetylenem, akrylonitrylem, amoniakiem, glinem, borem, cyną, fluorem, ozonem, fosforem i wieloma innymi. Silne 11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE Drogi naraŝenia człowieka: Wdychanie, spoŝycie, kontakt ze skórą, kontakt z oczami. Brom działa silnie draŝniąco i trująco na skórę, usta, gardło i płuca. Po zatruciu w ciągu długiego okresu czasu występuje osłabienie i zmniejszona odporność organizmu. Często zatrucia spowodowane są naduŝywaniem leków uspokajających zawierające związki bromu. Dla krwi wartość fizjologiczna dla bromu wynosi 0,5-1,0 mg/100 cm 3. Przekroczenie wartości 20 mg/100 cm 3 krwi moŝe świadczyć o zatruciu. Dane toksykologiczne: LDL0 (p.o. człowiek) = 14 mg/kg LCL0 (inhalacyjnie, człowiek) = 1000 ppm LDL0 (inhalacyjnie, królik) = 180 ppm/7 godz. Działanie miejscowe (skóra, oczy, błony śluzowe): Wdychanie par i aerozoli: Niskie stęŝenie powoduje skrócenie oddechu, kaszel, ból w klatce piersiowej i bó1 głowy. MoŜe rozwinąć się zapalenie płuc. Wysokie stęŝenie moŝe wywołać ostre skrócenie oddechu z pieniącą się śliną (obrzęk płuc). Poszkodowana osoba często odczuwa nudności, ból nadbrzusza i wymiotuje. MoŜliwa jest utrata przytomności. Kontakt ze skórą: Występuje ostre zaczerwienienie i podraŝnienie. MoŜe rozwinąć się rumień skóry z małymi septycznymi pęcherzami i wrzodami. MoŜe powstać chemiczne poparzenie. Brom wchłania się przez nieuszkodzoną skórę, wywołując oznaki takie jak po wdychaniu. Powstają cięŝkie i trudno gojące się rany. Kontakt z oczami: Wystąpi ostre zaczerwienienie, podraŝnienie i łzawienie. MoŜe powstać chemiczne poparzenie. Połknięcie: Wystąpią nudności, wymioty, ból głowy i ból nadbrzusza. W wymiocinach moŝe pojawić się krew. W cięŝkich przypadkach zapaść i krwotoczne zapalenie nerek (ze skąpomoczem lub bezmoczem). 12. INFORMACJE EKOLOGICZNE Stopień zagroŝenia wód: skrajny 13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI Metody unieszkodliwiania: Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U.62 poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz. 1206), Zawartość opakowania wg: rodzaju Inne nie wymienione odpady Opakowania wg:

5 Data wydania: Data aktualizacji: Strona/stron 5/7 rodzaju opakowania z tworzyw sztucznych rodzaju opakowania z metalu rodzaju opakowania ze szkła Sposób likwidacji (D10) - termiczne przekształcanie odpadów w instalacjach lub urządzeniach zlokalizowanych na lądzie. ZuŜyte opakowania dostarczać do uprawnionych do ich przerabiania przedsiębiorstw. Opakowania opróŝnić całkowicie. 14. INFORMACJE O TRANSPORCIE Numer UN(ONZ) : 1744 LUB W ROZTWORZE Klasa RID/ADR/IMO: 8 Kod klasyfikacyjny: CT1 Ilości ograniczone: LQ0 Grupa pakowania: I Numer rozpoznawczy zagroŝenia: 86 Nalepki ostrzegawcze wg ADR/RID Nr : 15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH Substancja została zaklasyfikowana jako niebezpieczna zgodnie z obowiązującym prawem. Na etykietach naleŝy umieścić następujące informacje: Symbole ostrzegawcze na opakowaniach jednostkowych: T+ C N Napis ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych: Produkt bardzo toksyczny. śrący. Niebezpieczny dla środowiska. Zwroty wskazujące rodzaj zagroŝenia R 26 Działa bardzo toksycznie przez drogi oddechowe. R 35 Powoduje powaŝne oparzenia. R 50 Działa bardzo toksycznie na organizmy wodne. Zwroty określające warunki bezpiecznego stosowania S 1/2 Przechowywać pod zamknięciem i chronić przed dziećmi. S 7/9 Przechowywać pojemnik szczelnie zamknięty w miejscu dobrze wentylowanym. S 26 Zanieczyszczone oczy przemyć natychmiast duŝą ilością wody i zasięgnąć porady lekarza. S 45 W przypadku awarii lub jeŝeli źle się poczujesz niezwłocznie zasięgnij porady lekarza - jeŝeli to moŝliwe, pokaŝ etykietę. S 61 Unikać zrzutów do środowiska. Postępować zgodnie z instrukcją lub kartą charakterystyki. Kartę wykonano zgodnie z: Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia r. (Dz.U.11 poz.84; z późniejszymi zmianami)

6 Data wydania: Data aktualizacji: Strona/stron 6/7 Rozporządzeniem w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 140, poz. 1171) ze zmianą z dnia r. (Dz.U. 2 z 2005r. poz.2) Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia r w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz.U.201 poz.1674), (29ATP). Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 173, poz z późniejszymi zmianami). Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 171, poz z późniejszymi zmianami). Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia r. (Dz.U. Nr 217, poz. 1833) w sprawie najwyŝszych dopuszczalnych stęŝeń i natęŝeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ze zmianą z dnia r. (Dz.U. 212 poz.1769) Ustawą z dnia r. o odpadach (Dz.U.62 poz.628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz.1206). Ustawą z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych. (Dz.U nr 63 poz. 638) Klasyfikacją towarów niebezpiecznych zgodnie z Umową Europejską dotyczącą międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR). Ustawaą z dnia 28 października 2002 r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz.U nr 199 poz. 1671) z późniejszymi zmianami. Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny prac. (Dz.U nr 169 poz. 1650) z późniejszymi zmianami. Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. z 2005r. Nr 11, poz. 86). Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz. U. Nr 259, poz. 2173). Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U nr 169 poz. 1650) z późniejszymi zmianami. Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych. (Dz. U. z 2005r. Nr 11, poz. 86). Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz. U. Nr 259, poz. 2173). 16. INNE INFORMACJE Chemiczne określenie produktu: Brom Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych T + Produkt bardzo toksyczny. C Produkt Ŝrący. N Produkt niebezpieczny dla środowiska. R 26 Działa bardzo toksycznie przez drogi oddechowe. R 35 Powoduje powaŝne oparzenia. R 50 Działa bardzo toksycznie na organizmy wodne. Normy na sprzęt ochronny: PN-EN 141:2002 PN-EN 344:1996 PN-EN 166:2002 (U) PN-EN 374-3:2004 (U) PN-EN 466:1998 Sprzęt ochrony układu oddechowego. Pochłaniacze i filtropochłaniacze, wymagania, badanie, znakowanie. Wymagania i metody badania obuwia bezpiecznego, ochronnego i zawodowego do uŝytku w pracy. Zmiana A1. Ochrona indywidualna oczu. Wymagania. Rękawice chroniące przed chemikaliami i mikroorganizmami. Wyznaczanie odporności na przenikanie chemikaliów. OdzieŜ ochronna. Ochrona przed ciekłymi chemikaliami. Wymagania dotyczące odzieŝy chroniącej przed chemikaliami z połączeniami nieprzepuszczającymi cieczy (typ 3).

7 Data wydania: Data aktualizacji: Strona/stron 7/7 Powietrze na stanowiskach pracy PN-EN 1540:2004 PN-EN 689:2002 Powietrze na stanowiskach pracy. Terminologia Powietrze na stanowiskach pracy. Wytyczne oceny naraŝenia inhalacyjnego na czynniki chemiczne przez porównanie z wartościami dopuszczalnymi i strategia pomiarowa. Uwaga: UŜytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacja zawarta w powyŝszej karcie stanowi opis wymogów bezpieczeństwa uŝytkowania preparatu. UŜytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do określonych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy uŝytkownika. Karta charakterystyki nie moŝe być traktowana jako gwarancja właściwości preparatu. Produkt nie moŝe być uŝywany bez pisemnej zgody w Ŝadnym innym celu aniŝeli podanym w p.1 kartycharakterystyki. Karta charakterystyki jest bezpośrednio przekazywana dystrybutorowi produktu, bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych. Kartę wykonano w Przedsiębiorstwie EKOS S.C Gdańsk, al. Grunwaldzka 209, tel/fax: (0-58) , ekos@ekos.gda.pl na podstawie informacji i konsultacji uzyskanych od Zamawiającego oraz materiałów z własnej bazy danych. Informacje zawarte w niniejszej karcie-charakterystyce są zgodne z aktualnym stanem naszej wiedzy i spełniają warunki prawa krajowego oraz Unii Europejskiej. Informacje zawarte w niniejszej karcie-charakterystyce nie są gwarancją parametrów technicznych czy przydatności do określonych zastosowań. * * * * *