Bibliografia załącznikowa

Transkrypt

1 Bibliografia załącznikowa Wyjaśnienie pojęć Literatura przedmiotu - wykaz bibliograficzny pozycji odnoszących się do tematu opracowanego zagadnienia, umieszczany zazwyczaj na końcu opracowania. Spis dzieł o powiązanej tematyce, przy czym nie musi on oznaczać, że dane pozycje zostały w pracy bezpośrednio wykorzystane. Pojęcie literatury przedmiotu jest szersze od pojęcia bibliografii, w znaczeniu spisu dzieł wykorzystanych w opracowaniu. Literatura przedmiotu to pozycje, z którymi autor opracowania zapoznał się osobiście, lub zdobył o nich inne informacje, sam z nich mógł skorzystać, ale nie musiał, natomiast uważa, że innym osobom zajmującym się tą tematyką literatura ta może się przydać. Jest to coś w rodzaju literatury zalecanej. Literatura przedmiotu może zostać podzielona przez opracowującego jej spis na literaturę podstawową i uzupełniającą. Literatura przedmiotu może być również zestawiana w innych przypadkach, np. przez osoby egzaminujące dla egzaminowanych, lub jako oddzielne zestawienia bibliotekarskie, które są samoistnymi opracowaniami. Literatura podmiotu - wykaz bibliograficzny publikacji podmiotu, o którego twórczości pisze się w pracy, umieszczany zazwyczaj na końcu pracy wraz z literaturą przedmiotu. Stosowany tylko w nielicznych pracach umożliwia wyodrębnienie z zestawienia bibliograficznego grupy utworów autora omawianego w pracy. Na przykład: literaturą przedmiotu w pracy poświęconej motywowi śmierci w twórczości Adama Mickiewicza byłby opis bibliograficzny wszystkich pozycji wykorzystanych w pracy, a omawiających ten motyw w dziełach Mickiewicza, zaś literaturą podmiotu byłaby lista dzieł Adama Mickiewicza, w których ten motyw występuje i które zostały wykorzystane w pracy. Literatura podmiotu odpowiada w pewnym zakresie pojęciu źródła pierwotne, a niekiedy jest określana w pracy jako spis dokumentów źródłowych. Bibliografia podmiotu - wykaz bibliograficzny dzieł podmiotu, o którego twórczości pisze się w pracy lub mówi się podczas prezentacji, umieszczany zazwyczaj na końcu pracy lub konspektu przed bibliografią przedmiotu. Bibliografia przedmiotu - wykaz bibliograficzny pozycji odnoszących się do tematu opracowanego zagadnienia, umieszczany zazwyczaj na końcu opracowania lub konspektu. Spis dzieł o powiązanej tematyce, które zostały w pracy wykorzystane. Bibliografia przedmiotu to pozycje, z którymi autor opracowania zapoznał się osobiście i samodzielnie z nich skorzystał. Bibliografia przedmiotu może zostać podzielona przez opracowującego jej spis na literaturę podstawową i uzupełniającą. Przypisy bibliograficzne komentarze, objaśnienia, uwagi dodatkowe autora lub wydawcy odnoszące się do wskazanych wyrazów, zwrotów lub fragmentów tekstu. Przypisy mogą wskazywać źródło określonych danych i poglądów, wyjaśniać dodatkowo pewne fragmenty tekstu itp. Do przypisu kierują zawarte w tekście głównym odnośniki (odsyłacze) najczęściej są to kolejne liczby, ale czasem stosuje się też znaki graficzne (np. gwiazdkę). Przypisy umieszcza się u dołu strony, na której znajduje się komentowany fragment tekstu, na końcu rozdziału lub na końcu całej pracy. Podajemy nie ogólną liczbę stron czy kart w przytaczanym dokumencie, lecz stronę, na której znajdowała się informacja. W dokumentach elektronicznych przypisy często mają charakter hipertekstowego odnośnika (linku) skojarzonego z treścią objaśnienia lub prowadzącego do innego dokumentu. 1

2 ISBN International Standard Book Number międzynarodowy numer z zakodowanymi informacjami o wydawcy. System ISBN został utworzony w Wielkiej Brytanii w 1966 r. i przyjęty jako międzynarodowy standard ISO 2108 w 1970 r. Obecnie 159 krajów i terytoriów jest oficjalnymi członkami ISBN. Obowiązujący obecnie standard jest rozszerzeniem standardu dotychczasowego do numerów dziesięciocyfrowych dodano prefiks 978, a znak kontrolny został przeliczony ponownie według algorytmu numeracji Bookland/ISBN wykorzystywanej w kodach kreskowych EAN-13. Po wykorzystaniu wszystkich numerów prefiks 978 zostanie zmieniony na 979. W ten sposób zgodnie z zaleceniami ISO[1] zwiększono zakres liczbowy numeracji i dokonano ujednolicenia standardów. ISBN nadawany jest w Polsce od 1974 r. Używanie ISBN w opisie bibliograficznym w Polsce usankcjonowała norma z 1982 r. (PN-82/N ). Każda edycja i odmiana (oprócz reprintów) książki otrzymuje swój własny ISBN. Przed wprowadzeniem prefiksu 978 numer ISBN składał się z czterech pól: 1. kraju pochodzenia, 2. wydawcy, 3. numeru publikacji, 4. znaku sumy kontrolnej. Różne pola mogą mieć różne długości i dla większej czytelności są zazwyczaj rozdzielane znakami łącznika (dywizu). Nie jest to jednak konieczne, ponieważ stosowane kody prefiksowe umożliwiają jednoznaczne rozbicie nierozdzielonego ciągu cyfr numeru ISBN na części składowe. Zawartość pola kraju pochodzenia wskazuje na kraj lub ich grupę posługującą się wspólnym językiem, np.: 0 lub 1 oznacza kraj anglojęzyczny, 2 francuskojęzyczny, 3 niemieckojęzyczny. Polsce przyporządkowany został numer 83. Pole kraju pochodzenia może mieć do 5 cyfr długości. Numery wydawcy są przydzielane przez odpowiednią narodową agencję ISBN, a numer publikacji jest wybierany przez samego wydawcę. W Polsce za przydzielanie numerów ISBN wydawcom odpowiada Krajowe Biuro ISBN, podlegające od 1993 roku Bibliotece Narodowej. Są one wydawane bezpłatnie, po spełnieniu odpowiednich wymogów formalnych. ISSN - International Standard Serial Number - międzynarodowy znormalizowany numer wydawnictwa ciągłego ośmiocyfrowy niepowtarzalny identyfikator wydawnictw ciągłych tradycyjnych oraz elektronicznych. Jest on oparty na podobnej koncepcji co identyfikator ISBN dla książek, ISAN dla materiałów audio-wideo. Niektóre publikacje wydawane w seriach mają przyporządkowany zarówno numer ISSN, jak i ISBN. W Polsce numery ISSN są stosowane od 1977 roku, za przydzielanie ich wydawcom jest odpowiedzialny Narodowy Ośrodek ISSN, podlegający Bibliotece Narodowej. Są one wydawane bezpłatnie po spełnieniu odpowiednich wymogów formalnych. Bibliografia załącznikowa przykłady Zaprezentowane poniżej przykłady są propozycjami rozwiązań stosowanych przy konstruowaniu opisów bibliograficznych. Obowiązujące normy nie określają takich kwestii, jak interpunkcja stosowana w opisach, czy też krój czcionki poszczególnych elementów opisów. Należy pamiętać, że interpunkcja ma służyć oddzieleniu poszczególnych elementów opisu, a zmiana kroju czcionki wyróżnieniu konkretnego elementu (np. tytułu). Przystępując do sporządzania bibliografii lub przypisów, należy zdecydować się na określony schemat budowy opisu bibliograficznego i konsekwentnie stosować go w całej pracy. Przy poszczególnych typach dokumentów wymieniono elementy obowiązkowe, które koniecznie powinny znaleźć się w opisie dokumentu oraz elementy fakultatywne, które można umieszczać, aby ułatwić identyfikację cytowanego dokumentu. Elementy obowiązkowe można pominąć jedynie wówczas, kiedy w żaden sposób nie uda się ich ustalić na podstawie informacji zawartych w przywoływanym dokumencie. Należy również pamiętać, że dokumenty opisujemy używając terminologii pochodzącej z języka, w jakim dokument został sporządzony (np. w dokumencie angielskim zamiast skrótu red. użyjemy ed. ). 2

3 DOKUMENTY DRUKOWANE Książka Elementy obowiązkowe: autor, tytuł, wydanie, data wydania, ISBN. Elementy fakultatywne: odpowiedzialność drugorzędna (np. tłumacz), miejsce wydania, wydawca, objętość, seria, uwagi). HABIELSKI Roman, OSICA Józef: Między niewolą a wolnością: kronika czterech pokoleń. Wyd. 2, Warszawa 1998, ISBN KARPACKI Zygmunt i in. - praca zbiorowa: Polityka Unii Europejskiej, Warszawa; Gdańsk, Secesja, 2004, ISBN ZASADOWA Hanna (red.): Śladami edukacji bibliotekarskiej. Warszawa 1995, ISBN x Książka wielotomowa Elementy obowiązkowe: autor, tytuł, wydanie, numer tomu, data wydania, ISBN. Elementy fakultatywne: odpowiedzialność drugorzędna (np. tłumacz), miejsce wydania, wydawca, objętość, seria, uwagi. GOSTKOWSKI Zenon (red.): Analizy i próby technik badawczych w socjologii. T. 1-8, Wrocław , ISBN PROUST Marcel: W cieniu zakwitających dziewcząt. Przekł. Tadeusz Boy-Żeleński. T. 2, Warszawa 1957, ISBN Artykuł w czasopiśmie Elementy obowiązkowe: autor, tytuł artykułu, tytuł czasopisma, wydanie, lokalizacja w czasopiśmie rok, oznaczenie zeszytu, numery stron zawierające artykuł; Elementy fakultatywne: odpowiedzialność drugorzędna (np. fotograf). Uwaga! Dopuszcza się skracanie wyrazów w tytułach czasopism pod warunkiem rozwiązania skrótów w załączonym wykazie. PAWLAKOWSKA Maria: Co zawdzięczamy historii. Wiedza i Życie 2001, R. 15, nr 12, s SMITH Tom: The information needs of historians. Journal of Documentation July/August 1977, vol. 68, nr 7/8, p SZAROTA Paweł: W poszukiwaniu środkowoeuropejskiej tożsamości. Kultura i Społeczeństwo 2000, t. 44, nr 1, s Artykuły w pracy zbiorowej Elementy obowiązkowe: autor artykułu, tytuł artykułu, redaktor naukowy książki, tytuł książki, wydanie, data wydania, lokalizacja w obrębie książki. Elementy fakultatywne: odpowiedzialność drugorzędna (np. fotograf), miejsce wydania, wydawca. ĆWIEKOWA Jadwiga: Mistrz i nauczyciel sztuki bibliotekarskiej Zofia Kossonogowa. [W:] ZASADOWA Hanna (red.): Śladami edukacji bibliotekarskiej. Warszawa 1995, s Praca magisterska CZAPELSKI Marek: Akcja Ministerstwa Robót Publicznych budowy mieszkań urzędniczych na kresach II Rzeczypospolitej. Praca magisterska przygotowana w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego pod kierunkiem prof. dr. hab. Tadeusza S. Jaroszewskiego, Warszawa 1995, 107 s. + il., maszyn. Biblioteka Instytutu Historii Sztuki UW 3

4 Rękopis archiwalny AGAD. Archiwum Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 21 (Materiały o Marcello Bacciarellim s. 150) Archiwum Domowe Juliusza Gomulickiego. TUWIM Julian: Trzy wersje studium Wiersz nieznanego poety, 3 k., rps Wywiad/ankieta pozostający w materiałach archiwalnych zespołu badawczego (lub w zbiorach rękopiśmiennych BUW) Archiwum Instytutu Socjologii UW. Ankieta socjologiczna na temat Polacy, wiosna 88, przeprowadzona w 1988 na zlecenia Instytutu Socjologii UW, 721 ankiet Ankieta socjologiczna na temat świadomości historycznej młodzieży, przeprowadzona na zlecenie OBOP w latach , 827 ankiet, BUW Rps nr akces Kserokopie materiałów przechowywanych w archiwach za granicą Raport policji w Amiens z 1831 r. dotyczący Polaków emigrantów, 1 k., kserokopia. BUW Rps nr akces DOKUMENTY ELEKTRONICZNE Elektroniczne wydawnictwa zwarte (książki, bazy danych, programy komputerowe) całość a) Wydawnictwa zwarte dostępne w Internecie Elementy obowiązkowe: autor, tytuł, typ nośnika, wydanie, miejsce wydania, wydawca, data wydania, data aktualizacji/nowelizacji, data dostępu, warunki dostępu (np. dostępny w Internecie...), ISBN. Elementy fakultatywne: odpowiedzialność drugorzędna (np. projektanci), seria, uwagi. GALARSKI Wojciech, DAIMAN Jerzy (red.): Etyka działalności finansowej [online], Warszawa 2001 [dostęp 17 stycznia 2004]. Dostępny w World Wide Web: html b) Wydawnictwa zwarte na płytach CD-ROM Elementy obowiązkowe: autor, tytuł, typ nośnika, wydanie, miejsce wydania, wydawca, data wydania, data aktualizacji/nowelizacji, ISBN. Elementy fakultatywne: odpowiedzialność drugorzędna (np. projektanci), data dostępu, seria, uwagi, warunki dostępu. KOPALIŃSKI Władysław: Słownik wyrazów obcych i obcojęzycznych [CD-ROM]. Łódź: PRO-media CD, 1998, ISBN Artykuły w elektronicznych wydawnictwach zwartych a) Artykuł w wydawnictwie zwartym dostępnym w Internecie Elementy obowiązkowe: autor artykułu, tytuł artykułu, redaktor naukowy wyd. zwartego, tytuł wyd. zwartego, typ nośnika, wydanie, miejsce wydania, wydawca, data wydania, data aktualizacji/nowelizacji, data dostępu, lokalizacja w obrębie wyd. zwartego, warunki dostępu, ISBN. Elementy fakultatywne: odpowiedzialność drugorzędna (np. projektanci), numeracja w obrębie wyd. zwartego, uwagi. Naczelny Komitet Narodowy. [W:] Wielka Encyklopedia Multimedialna [online] [dostęp 19 kwietnia 2005]. Dostępny w World Wide Web: 4

5 b) Artykuł w wydawnictwie zwartym dostępnym na płycie CD-ROM Elementy obowiązkowe: autor artykułu, tytuł artykułu, redaktor naukowy wyd. zwartego, tytuł wyd. zwartego, typ nośnika, wdanie, miejsce wydania, wydawca, data wydania, data aktualizacji/nowelizacji, lokalizacja w obrębie wyd. zwartego, ISBN; Elementy fakultatywne: odpowiedzialność drugorzędna (np. projektanci), data dostępu, seria, uwagi, warunki dostępu. PALAREK Piotr: Okolice Węgorzewa. [W:] KOLARSKI Tomasz (red.): Mazury [CD-ROM], Olsztyn, Baltin Multimedia, 2005, ISBN Artykuły w czasopismach elektronicznych Elementy obowiązkowe: autor, tytuł artykułu, tytuł czasopisma, typ nośnika, wydanie, oznaczenie zeszytu, data aktualizacji/nowelizacji, data dostępu (dla dokumentów online), lokalizacja w obrębie czasopisma, warunki dostępu (dla dokumentów online np. dostępny w Internecie...), ISSN. Elementy fakultatywne: uwagi. BROOK Terrence A.: Where is meaning when form is gone? Knowledge representation on the Web. Information Research [online], vol. 6, no 2 [dostęp 19 kwietnia 2005]. Dostępny w World Wide Web: ISSN System elektronicznego komunikowania się (forum, lista dyskusyjna i inne) a) Lista dyskusyjna, forum całość Elementy obowiązkowe: tytuł, typ nośnika, miejsce wydania, wydawca, data wydania, data dostępu, warunki dostępu. Elementy fakultatywne: uwagi. PACS-L (Public Access Computer Systems Forum) [online]. Houston (Tex.): University of Houston Libraries, June 1989 [dostęp 17 kwietnia 2000]. Dostępny w World Wide Web: b) Portal/wortal Elementy obowiązkowe: autor/twórca, tytuł portalu, typ nośnika, data wydania, data aktualizacji, data dostępu, warunki dostępu. Elementy fakultatywne: uwagi. AKADEMIA PEDAGOGICZNA (Kraków): Wirtualna historia książek i bibliotek [online]. Ostatnia aktualizacja [dostęp 15 lutego 2004]. Dostępny w World Wide Web: c) Korespondencja publikowana (np. listy, komunikaty publikowane na stronach WWW) Elementy obowiązkowe: autor, tytuł komunikatu, tytuł macierzystego systemu elektronicznego komunikowania się, typ nośnika, miejsce wydania, wydawca, data wydania, data dostępu, lokalizacja w obrębie systemu macierzystego, warunki dostępu. Elementy fakultatywne: odbiorca, numeracja w obrębie systemu macierzystego, uwagi. NOWICKI Marek: Kasia Paszkiewicz, laureatka Olimpiady Literatury... [W:] Forum gazeta.pl [online], :35 [dostęp 19 kwietnia 2005]. Dostępny w World Wide Web: d) Korespondencja osobista (np. ) Elementy obowiązkowe: autor, tytuł komunikatu, tytuł macierzystego systemu elektronicznego komunikowania się, typ nośnika, miejsce wydania, wydawca, data wysłania wiadomości, data dostępu, lokalizacja w obrębie systemu macierzystego; Elementy fakultatywne: odbiorca, numeracja w obrębie systemu macierzystego, uwagi. KAMIŃSKA Marzena: Re: Wrażenia z wyjazdu naukowego do Hiszpanii. Do: Irena Macukowicz. 23 grudnia 2003, 11:23:51 [cytowany 12 stycznia 2004]. Korespondencja osobista 5

6 INNE TYPY DOKUMENTÓW Mikrofilm archiwalny (dokumentu pierwotnego nie ma w zbiorach) Dokumenty dotyczące pracowników UW represjonowanych w latach , mikrofilm. BUW Rps nr akces Nagranie na taśmie magnetofonowej BARAN Jan: [Rozmowa z rzeźbiarzem amatorem]. Rozmawiał Zenon Krysiński. Kamienica Dolna, woj. podkarpackie, Kaseta magnetofonowa, 60 min., Katedra Etnologii i Antropologii Kulturowej UW Opracowała Grażyna Śladowska na podstawie: - Bibliografia załącznikowa i przypisy. Biblioteka w Szkole 2004, nr 11, s , ISSN SZCZEPAŃSKA Anna (oprac.): Sporządzanie bibliografii załącznikowej. Ulotka Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie, BOCHEŃSKA Katarzyna: Egzamin ustny z języka polskiego. Warszawa 2005, ISBN